Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho trẻ 5 6 tuổi nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG SỐNG CHO TRE
5 - 6 T̉I, NHẰM GIÚP TRE PHÁT TRIỂN TỒN DIỆN"

Quảng Bình, tháng 05 năm 2015
1


CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG SỐNG CHO TRE
5 - 6 T̉I, NHẰM GIÚP TRE PHÁT TRIỂN TỒN DIỆN"

Họ và tên: Võ Thị Uyến
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non An Thủy

Quảng Bình, tháng 5 năm 2015
2


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG SỐNG CHO TRE
5 - 6 TUỔI, NHẰM GIÚP TRE PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN"
1. Phần mở đầu:
1.1. Lý do chọn đề tài:

Giáo dục mầm non được coi là "giai đoạn quan trọng đặt nền móng hình thành
nhân cách ban đầu của con người, chuẩn bị tốt mọi tiềm năng để có thể học tập tốt ơ
trường phổ thông và bước vào cuộc sống". Trong đó, ngoài kiến thức thì việc rèn ky
năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi là vô cùng quan trọng,
Hiện nay các nhà giáo dục trên thế giới đã cùng tìm cách giáo dục để tạo cho
trẻ năng lực tâm lý xã hội, nhằm ứng phó với những yêu cầu và thách thức của cuộc
sống hàng ngày. Đó là ky năng sống. Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc
sống của con người, nhiều vấn đề phức tạp liên tục nảy sinh. Bên cạnh những tác
động tích cực, còn có những tác động tiêu cực, gây nguy hại cho con người, đặc biệt
là trẻ em. Nếu trẻ em không có những kiến thức cần thiết để biết lựa chọn những giá
trị sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó, để vượt qua những thách
thức mà hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp trơ ngại, rủi ro trong cuộc sống và se
bị lệch lạc sau này. Do đó, việc hình thành ky năng sống cho trẻ ơ lứa tuổi 5- 6 tuổi là
một giai đoạn rất cần thiết..
Giáo dục ky năng sống phải được đo bằng sự vân dụng những ky năng đó vào
trong cuộc sống hằng ngày như: tự tin trong giao tiếp, ky năng giải quyết các vấn đề,
ky năng tự phục vụ, ky năng hợp tác chia sẻ. Giáo dục ky năng sống nhằm giúp trẻ
phát triển hài hoà, toàn diện về nhân cách, cung cấp cho trẻ những kiến thức cần thiết
về ky năng sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp các em biết
được những điều nên làm và không nên làm, biến những kiến thức về ky năng sống
được cung cấp thành hành động cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn vớí bản
thân, với người khác, với xã hội, ứng phó với nhiều tình huống, học cách giao tiếp,
ứng xử với mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân
một cách tích cực.
Rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi là rèn cho trẻ có được những hành vi lành
mạnh, giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống và hình thành ơ trẻ các giá trị văn hoá
con người trong thời đại hiện nay, tạo cho trẻ nền tảng vững chắc khi chuyển qua một
lối sống mới, môi trường và quan hệ mới, đó là vào trường phổ thông.
Vậy nên, nhiệm vụ của giáo viên mầm non là phải rèn ky năng sống cho trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi để tạo mọi tiềm năng tốt nhất giúp trẻ học tập tốt ơ trường phổ

thông và bước vào cuộc sống tự tin hơn, thực hiện đúng các chuẩn mực văn hoá xã
hội đạt hiệu quả cao hơn. Chính vì le đó mà tôi chọn đề tài: "Một số biện pháp rèn ky
năng sống cho trẻ 5-6 tuổi, nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện".
1.2. Phạm vi áp dụng đề tài:
3


Trong sáu năm đầu tiên của cuộc đời (Từ 0 đến 6 tuổi) trẻ em nào cũng cần
hình thành được một số ky năng, kỷ xảo, tri thức kinh nghiệm vững chắc và đầy đủ,
cùng với một số thói quen đạo đức theo chuẩn mực của xã hội, đủ cho trẻ có thể cư xử
trong cuộc sống hằng ngày, giao tiếp với mọi người và để người khác hiểu mình. Đặc
biệt trẻ 5- 6 tuổi rất hiếu động, hay bắt chước, làm theo, trẻ chưa hiểu rõ được hành
động của mình đúng hay sai và như thế nào. Vì thế nên tôi luôn đặt ra câu hỏi cần
cung cấp cho trẻ những gì và rèn cho trẻ những ky năng sống như thế nào để đạt được
hiệu quả? Ở đề tài này, tôi đưa ra một số biện pháp rèn ky năng sống cho trẻ 5-6 tuổi,
nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện, đồng thời còn tư vấn cho phụ huynh một số biện
pháp rèn ky năng sống cho trẻ như thế nào là tốt nhất.
Bản thân tôi là một giáo viên với nhiều năm kinh nghiệm dạy trẻ mẫu giáo 5 - 6
tuổi, nắm được những đặc điểm tâm sinh lý của trẻ cũng như tâm lý của phụ huynh,
tôi thấy việc rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi trong thời đại ngày nay là một điều
hết sức quan trọng. Chính vì thế mà tôi quyết định chọn đề tài: "Một số biện pháp
rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi, giúp trẻ phát triển toàn diện". Với đề tài này nhằm
hướng đến mục tiêu phát triển, nuôi dưỡng những giá trị sống, làm nền tảng và hình
thành những ky năng sống tích cực trong trẻ, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trên 4 lĩnh
vực nền tảng: thể trạng, tâm hồn, trí tuệ và tinh thần và với mong muốn của bản thân
là chia sẻ những kinh nghiệm của mình với các bạn đồng nghiệp. Đây là đề tài được
áp dụng thực hiện ơ lớp, trường tôi đang giảng dạy.
2. Phần nội dung:
2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu:
Thực hiện nghị quyết của Bộ giáo dục và đào tạo về việc phát động phong trào

thi đua: "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực". Hướng dẫn thực
hiện nhiệm vụ năm học, thực hiện có hiệu quả việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ
theo quan điểm giáo dục toàn diện của năm học 2014- 2015. Giáo dục toàn diện trong đó
giáo dục ky năng sống cho trẻ là một vấn đề không thể thiếu được, hình thành ơ trẻ các
phẩm chất mạnh dạn, tự tin trong mọi hoạt động, thân thiện với mọi người xung quanh, lễ
phép trong giao tiếp ứng xử. Giáo dục ky năng sống phải bắt đầu từ nhỏ đến lớn, từ
những hành vi cá nhân đơn giản nhất, theo đó hình thành tính cách và nhân cách. Trong
đó nhà trường, lớp học là nơi diễn ra cuộc sống thực của trẻ, do vậy giáo dục ky năng
sống là sản phẩm bắt buột.
Với việc đưa nội dung rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi, nhằm giúp trẻ phát
triển toàn diện trong quá trình rèn thực hiện, bản thân tôi gặp những thuận lợi và khó
khăn sau:
* Thuận lợi:
Được sự quan tâm, hỗ trợ và chỉ đạo sâu sát của BGH nhà trường, cũng như sự
đồng tình giúp đỡ của chị em đồng nghiệp.
Trường được công nhận đạt chuẩn Quốc gia, môi trường luôn được an toàn.
Cơ sơ vật chất của trường khá khang trang, trường có khuôn viên rộng rãi, có
sân chơi và các loại đồ chơi ngoài trời đầy đủ cho trẻ, vườn trường có bồn hoa cây
cảnh đảm bảo môi trường xanh - sạch - đẹp.
4


Lớp học thoáng mát, đủ diện tích cho trẻ hoạt động, có công trình vệ sinh khép
kín.
Trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trẻ 5 - 6 tuổi đầy đủ.
Đa số trẻ ngoan, lễ phép, biết vâng lời, đi học chuyên cần, thích tham gia vào
các hoạt động.
Bản thân là một giáo viên có kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy, có năng lực
chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, tâm huyết với nghề, nhiệt tình, năng động trong
mọi công việc. Thực hiện tốt chương trình chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của Bộ

giáo dục và đào tạo.
Được sự ủng hộ nhiệt tình của Hội cha mẹ học sinh và tập thể hội đồng sư
phạm nhà trường.
Tuy nhiên cùng với thuận lợi, bản thân tôi còn gặp một số khó khăn sau.
* Khó khăn:
- Trường tơi đang cơng tác tḥc vùng nông thôn nên cơ sơ vật chất mặc dù có
sự đầu tư của nhà nước, chính quyền địa phương và phụ huynh nhưng so với nhu cầu
thì vẫn còn nhiều thiếu thốn.
- Về phía giáo viên, trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần
thiết của việc rèn ky năng sống cho trẻ ơ một số giáo viên còn hạn chế. Qua khảo sát
thực tế cho thấy một số giáo viên còn lúng túng cả về nội dung lẫn biện pháp rèn ky
năng sống cho trẻ. Nhận thức của một số giáo viên còn mơ hồ, chưa đầy đủ nên không
thể tìm ra được biện pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để rèn ky năng sống cho trẻ;
giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung phải dạy trẻ theo từng khối lớp những ky năng
sống cơ bản nào, nên đến 5- 6 tuổi trẻ còn thiếu hụt rất nhiều về ky năng sống.
- Về phía phụ huynh, khái niệm rèn ky năng sống cho trẻ có le còn xa lạ và mới
mẻ. Họ chưa hiểu mục đích và tầm quan trọng của việc rèn ky năng sống cho trẻ. Một
số phụ huynh quá nuông chiều cưng nựng con cái, thường làm thay cho trẻ từ việc
nhỏ đến việc lớn nên khiến cho trẻ không có khả năng tự phục vụ. Các bậc phụ huynh
thường thờ ơ và bỏ qua những hành động sai của trẻ nên vô tình hình thành thói quen
ơ trẻ, khiến cho giáo viên rất khó khăn trong việc rèn ky năng sống cho trẻ.
- Khả năng nhận thức của trẻ trong lớp không đồng đều, mỗi trẻ có một tính
cách, một tâm lý khác nhau, đòi hỏi giáo viên phải áp dụng mỗi trẻ một hướng giáo
dục khác nhau tuỳ theo tâm lý của từng đứa trẻ.
Một số trẻ còn vụng về, lại có cá tính bướng bỉnh, chưa có thói quen nề nếp tốt;
rụt rè, thiếu mạnh dạn khi bày tỏ ý kiến; khi phát biểu nói không rỏ ràng, trả lời cộc
lốc, không trọn câu; khi làm sai hoặc có lỗi với người khác ít nói lời xin lỗi, ai cho gì
ít cảm ơn, ít thể hiện các ky năng của mình; vì thiếu kinh nghiệm nên khi làm việc gì
trẻ có ý nghĩ sợ làm sai, sợ mình không làm được, vì thế trẻ không muốn làm cũng
như tự tin thể hiện ky năng của mình đã có được.

Với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo
để tìm ra một số nội dung, biện pháp rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi, giúp trẻ phát
triển toàn diện".
* Khảo sát thực trạng:
5


Vào đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát trẻ trên lớp để nắm bắt tình hình và
có kế hoạch rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi, cụ thể kết quả khảo sát như sau:
Đạt

Không đạt

Nội dung khảo sát
Số tre Tỉ lệ %
1. Ky năng giao tiếp
2. Ky năng thích nghi
3. Ky năng khám phá thế giới xung quanh
4. Ky năng tự chăm sóc bản thân
5. Ky năng tạo niềm vui
6. Ky năng tự bảo vệ
7. Ky năng làm việc đội nhóm
8. Ky năng giải quyết các vấn đề

15
18
20
15
15
15

20
14

39,5
47,4
52,6
39,5
39,5
39,5
52,6
36,8

Số tre

Tỉ lệ %

23
20
26
24
23
23
18
24

60,5
52,6
68,4
63,1
60,5

60,5
47,4
63,1

* Từ kết quả khảo sát trên tôi rút ra nhiều nguyên nhân sau:
- Do giáo viên chưa nghiên cứu ky các tài liệu hướng dẫn rèn ky năng sống cho
trẻ.
- Vận dụng các phương pháp giảng dạy và cách lồng ghép các nội dung giáo
dục ky năng sống cho trẻ chưa phù hợp.
- Do khả năng nhận thức của trẻ không đồng đều.
- Giữa giáo viên và gia đình chưa có sự thống nhất quan điểm và phương pháp
giáo dục phù hợp.
Từ những nguyên nhân trên, bản thân tôi đã lựa chọn, đưa ra các giải pháp để
thực hiện và đã đem lại kết quả tốt.
2.2. Các giải pháp 1:
Giải pháp 1: Xây dựng môi trường gần gũi, thân thiện với trẻ
Đối với bậc học mầm non thì "trường là nhà, cô là mẹ". Vì vậy, tạo môi trường
mẫu mực xung quanh trẻ là rất cần thiết: phải có môi trường sư phạm, môi trường
xanh- sạch- đẹp- thân thiện (có sân vườn, khu thiên nhiên, vườn rau của bé, đồ chơi
đẹp..). Giáo viên luôn gương mẫu về mọi mặt, nhất là trước mặt trẻ như: ăn mặc, cử
chỉ, lời nói, tác phong phải nhẹ nhàng đúng mực để trẻ noi theo.
Ví dụ: Khi giáo viên nói chuyện với nhau dùng từ "tau, mi" trẻ nghe và se bắt
chước theo. Ngược lại, giáo viên xưng hô đúng mực "bạn, cậu", đó là những lời nói
đúng để cho trẻ học theo.
Ngoài ra, lớp học là nơi mà trẻ được tiếp xúc hàng ngày để có tác động tích cực
ky năng sống vào trẻ, nên tôi sắp xếp trang trí lớp sao cho phù hợp, đẹp mắt, hấp dẫn
lôi cuốn trẻ, làm những đồ dùng đồ chơi gần gũi, quen thuộc, sắp xếp gọn gàng trên
6

giá, vừa tầm tay trẻ, đồ chơi phù hợp với chủ đề và mục đích góc chơi, có khả năng
kích thích các giác quan của trẻ. Thông qua việc sắp xếp tạo môi trường trong lớp góp
phần rèn cho trẻ ky năng gọn gàng ngăn nắp.
Hơn nữa, để tạo sự thân thiện với trẻ, cô vừa đóng vai người mẹ chăm sóc dạy
dỗ trẻ vừa đóng vai người bạn để cùng chơi với trẻ. Vào đầu năm học, để tạo sự gần
gũi, vào những buổi đón trẻ, tôi thường đón từng trẻ cùng trò chuyện với trẻ, gợi ý để
cho trẻ tự giới thiệu về mình với các bạn trong lớp, chơi một số trò chơi tập thể, cho
trẻ chơi tự do...Qua đó, nắm bắt tâm lý, đặc điểm tính cách của từng trẻ xem trẻ mạnh
dạn hay nhút nhát, thụ động hay tích cực, thích thể hiện hay không thích... và tiếp tục
qua các tuần học sau, chú ý quan sát những biểu hiện về thái độ học tập, những cử
chỉ, hành vi tại vị trí ngồi hay góc chơi mà trẻ chọn, để bắt đầu có điều chỉnh phù hợp.
Việc giáo dục ky năng sống cho trẻ có thể thực hiện mọi lúc mọi nơi, bất cứ hoạt động
nào cũng có thể lồng ghép.
Giải pháp 2 : Làm gương, làm mẫu cho trẻ noi theo
Trẻ mầm non thường học các hành vi thông qua việc bắt chước, nhập tâm và
qua luyện tập sinh hoạt hằng ngày.
Trong lĩnh vực giáo dục ky năng sống, người lớn thường làm gương, làm mẫu
cho trẻ noi theo. Làm sao để phẩm chất, nhân cách và phương pháp giáo dục hoà
quyện mà tác động đến trẻ có hiệu quả nhất. Trẻ em rất dễ bắt chước những cử chỉ,
điệu bộ, lời ăn tiếng nói của người lớn. Một cử chỉ thể hiện lòng yêu thương, tôn trọng
trẻ se được trẻ ghi nhận và cảm động khiến cho lời dạy bảo của giáo viên có hiệu quả.
Trái lại một cử chỉ thể hiện sự ghét bỏ, trẻ se bị trẻ coi thường và căm ghét khiến cho
tác động của giáo dục của giáo viên hiệu quả "bằng 0".
Ví dụ: Khi trẻ làm sai một việc gì đó, tôi cần tìm hiểu nguyên nhân vì sao trẻ
làm sai, phân tích cho trẻ biết trẻ sai ơ điểm nào và cần sửa chữa như thế nào, chứ
không nên tức gận và quát mắng. Tôi đến gần trẻ và nói: "Nếu con làm vậy thì cô giáo
rất buồn", và yêu cầu trẻ xin lỗi cô. Như vậy lần sau khi bạn trẻ làm sai việc gì, hay bị
bạn trêu chọc thì trẻ se biết kiềm chế cảm xúc của mình, không đánh bạn mà nhờ đến
sự giúp đỡ của cô. Qua đó trẻ học được ky năng nhận trách nhiệm về hành động của
trẻ, biết nhận lỗi mà mình gây ra và biết kiềm chế những cảm xúc tiêu cực của bản

thân.
Giải pháp 3: Rèn ky năng sống qua tích hợp vào các hoạt động học và các hoạt
động vui chơi khác.
Việc giáo dục ky năng sống cho trẻ có thể tích hợp trong các mặt giáo dục,
trong những hoạt động hằng ngày của trẻ. Tuỳ vào những chủ đề theo tuần, tháng, học
kỳ mà tôi lựa chọn những ky năng sống phù hợp để hình thành cho trẻ. Cụ thể như
sau:
*Ky năng giao tiếp và ky năng thích nghi là hai ky năng mà tôi lựa chọn để tích
hợp vào chủ đề "Trường mầm non".
* Ky năng giao tiếp:
Phát triển ky năng giao tiếp cho trẻ là rất cần thiết, đòi hỏi cô giáo mầm non
phải luôn gần gũi trẻ, hiểu trẻ, tạo mọi cơ hội để trẻ được nói thật thoải mái ơ mọi nơi,
7


vì chỉ khi nào trẻ sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ lưu loát thì trẻ mới có cơ hội phát triển
toàn diện.
Để khắc phục những hạn chế về giao tiếp cũng như giúp trẻ giao tiếp được tốt,
tôi thường xuyên nói chuyện với từng trẻ để kích thích trẻ diễn đạt ý tương và cảm
xúc. Muốn vậy, tôi luôn chú ý tới những yếu tố sau:
- Tạo môi trường giao tiếp và giúp cho trẻ có cảm giác thoải mái, có nhu cầu
giao tiếp bằng lời. Trong tất cả mọi hoạt động của trẻ, tôi luôn dùng nhiều trò chơi,
câu đố để kích thích trẻ tham gia, qua đó giúp trẻ giao tiếp được tự nhiên hơn.
Ví dụ: Trong lớp tôi có chau Trà My rất ít nói, nhút nhát. Vì thế mà tôi thường
cho bé chơi cùng một nhóm gồm những trẻ mạnh dạn hơn. Trong giờ chơi, tôi cho trẻ
chơi trò chơi "Đoán tên bạn". Tôi hỏi trẻ: "Cô đang nghĩ về một bạn gái cao, to nhất
lớp mình, Trà My đoán xem cô đang nghĩ về bạn nào? Tại sao con biết?" Trẻ se nói
ngay tên bạn đó và vì sao trẻ lại đoán được. Hoặc là tôi cho trẻ tham gia đóng kịch
cùng các bạn.
- Ngôn ngữ là cái riêng của mỗi người và nó phát triển rất tự nhiên, do đó mà

khi giao tiếp se có lúc trẻ nói sai, chúng ta không nên la rầy quát mắng, vì như thế se
làm cho trẻ không tự tin, sợ nói.
Muốn giúp trẻ sửa lỗi khi nói, tôi thường đóng vai để dạy trẻ như: Trò chơi bán
hàng, trò chơi bác sy và trò chơi gia đình...Qua đó se giúp trẻ nói theo mẫu của cô và
của bạn.
- Để cho trẻ có cảm giác gần gũi và thân thiện, tôi không dùng từ ngữ mang
tích chất ra lệnh hay sai khiến se làm cho trẻ có cảm giác bị bắt buột, miễn cưỡng phải
làm việc đó; mà tôi chỉ nói với trẻ nhẹ nhàng, vỗ về trẻ.
Ví dụ: Tôi nói: "Cô muốn các con cất đồ chơi lên tủ gọn gàng rồi chúng ta cùng
xuống sân chơi". Không nên dùng câu: "Cất hết đồ chơi đi".
- Để trẻ có cảm xúc mạnh, có nhu cầu về giao tiếp thì việc dùng đến các con rối
như các con thỏ bông, gấu bông là rất cần thiết, vì trẻ ơ lứa tuổi này rất thích được nói
chuyện với những con vật gần gũi với trẻ.
Ví dụ: Trong lớp có bạn Duy ít nói, nhưng khi cô đưa con rối ra để hỏi: "Xin
chào bạn Duy, bạn đang làm gì vậy? Nhà bạn có mấy người vậy? Nói cho Thỏ bông
nghe đi!", thì cậu bé Duy se hào hứng trả lời ngay.
Việc tạo ra một không khí thoải mái, đầm ấm và việc đưa các trò chơi, tạo các
tình huống, cũng như dùng các con rối trong việc giao tiếp với trẻ là cách giúp trẻ
giao tiếp tích cực nhất.
Một ky năng nhỏ trong giao tiếp mà lớp tôi đang chủ nhiệm trẻ thể hiện rất hạn
chế, đó là ky năng "văn hoá chào hỏi". Thế nên, ngay từ đầu trẻ đến lớp tôi đã chủ ý
nhắc nhơ trẻ chào mẹ, chào cô, chào bạn. Ví dụ: Nếu trẻ quên hay hoặc không chủ
động chào tạm biệt mẹ để vào lớp, hoặc chào cô, thì tôi se nói: "Cô chào con, con
chào tạm biệt mẹ đi nào!", nhằm gây sự chú ý của trẻ đến việc chào hỏi lễ phép.
Để giúp trẻ thực hiện tốt ky năng này tôi thường làm theo các cách sau:

8


Cách 1: Trò chuyện và đặt ra những câu hỏi về những người trẻ thường gặp

hằng ngày.(khi đi học về con gặp ai? Con gặp ơ đâu? Con có chào Bác không? Con
chào như thế nào? Con nhắc lại cách chào cho cả lớp nghe nào?)
Cách 2: Cho trẻ xem các hình ảnh trên máy, xem tranh ảnh, cho trẻ thấy tác
dụng của việc chào hỏi (Làm quen, thể hiện sự kính trọng, người được chào vui vẻ và
yêu quý trẻ, trẻ được mọi người khen ngợi, được tặng quà...).
Cách 3: Dạy cho trẻ cách chào.
+ Chào ông bà - cần làm những gì?
+ Chào bố mẹ - chào ra sao?
+ Chào bạn chào như thế nào?
Cách 4: Cho trẻ tập chào nhau ơ lớp.
Cho trẻ đóng vai người lớn, người già,... để các trẻ lần lượt vận dụng ky năng
trên.
Từ đó tôi có thể uốn nắn những hành động chưa đúng, hoặc tổ chức khen ngợi
những trẻ thực hiện tốt các ky năng, khuyến khích để trẻ khác noi theo.
* Ky năng thích nghi:
Đây là một ky năng khá quan trọng mà tôi muốn hình thành cho trẻ ngay từ đầu
năm học. Để trẻ có thể hoà nhập được, hoặc phản ứng lại với môi trường bên ngoài.
Đó là "ky năng thích nghi".
Trong nhóm ky năng thích nghi, đầu tiên tôi rèn cho trẻ "Thích nghi với các
loại thức ăn". Trong nhà trường, hình thức bữa ăn chủ yếu là quây quần ăn chung với
các bạn, thức ăn chế biến kết hợp các loại thực phẩm để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng
cần thiết cho trẻ, nhưng đôi lúc trẻ không thích và lớp tôi có rất nhiều trẻ biếng ăn.
Nên tôi sử dụng một số biên pháp sau:
- Tập cho trẻ tham dự bữa ăn để trẻ cảm nhận được niềm vui khi ăn.
- Ngược lại, nếu trẻ hay mất tập trung khi ăn thì cho trẻ kê bàn ngồi gần cô để
giữ yên tĩnh và chỉ ngồi với những bạn không biếng ăn.
- Trước bữa ăn, khi đưa thức ăn vào để chia cho trẻ, tôi hay đố các bé: " Đố các
con, hôm nay các cô dinh dưỡng nấu món gì cho các con ăn? Sao mà thơm thế, cô
thấy hấp dẫn quá!", để kích thích sự mong muốn của trẻ được ăn món thức ăn đó.
- Trong những bữa ăn tôi luôn tạo ra không khí vui tươi, kích thích trẻ ăn,

không nên quát mắng trẻ.
- Tôi còn làm một cái lịch "ăn uống" trong tuần. Bữa ăn nào trẻ ăn hết suất thì
được gắn một bông hoa có khuôn mắt cười, trẻ nào ăn không hết suất thì nhận một
bông hoa có khuôn mặt mếu. Đến cuối tuần, trẻ nào có nhiều khuôn mặt cười và có
nhiều lá cờ thì được nhận hoa bé ngoan và nhận được món quà nhỏ, những trẻ không
có nhiều lá cờ và khuôn mặt cười thì động viên trẻ cần cố gắng tuần sau để bằng bạn.
Ngoài việc trẻ thích nghi với các loại thức ăn ra, tôi còn dạy cho trẻ những hành
vi văn hoá trong ăn uống: biết mời người lớn tuổi trước, mời mọi người cùng ăn,
trong khi ăn không nói chuyện, ăn chậm, nhai ky, không nhai nhồm nhoàm, ngồi ăn
phải ngay ngắn, biết cách sử dụng các loại đồ dùng ăn uống, lấy và cất đúng nơi quy
9


định....việc này tôi thường lồng ghép vào trong các giờ học, giờ sinh hoạt hằng ngày ơ
lớp.
Tiếp theo tôi hình thành ky năng "thích nghi môi trường". Để giúp trẻ để thích
nghi với môi trường không có hoạt động nào tốt hơn là hoạt động ngoài trời. Vì vậy
tôi không bỏ lỡ cơ hội cho trẻ hoạt động ngoài trời hàng ngày. Được ra ngoài trời
không chỉ là để cho trẻ khám phá môi trường tự nhiên, mà trẻ còn được hít thơ không
khí thiên nhiên, được tắm nắng được thực hiện các vận động chạy, leo trèo, chơi một
cách tự nhiên trong sân trường. Trẻ có thể nghịch với cát, đất, điều đó giúp cho trẻ
vừa thoả mãn được tính năng động, vừa nâng cao sức đề kháng. Trong quá trình trẻ
chơi tôi luôn luôn giám sát để can thiệp khi có dấu hiệu của sự nguy hiểm, đối với sự
vấp ngã nhẹ của trẻ tôi quan sát để cho trẻ tự đứng lên, điều đó se giúp trẻ mạnh dạn
và tự tin hơn.
Ngoài ra tôi còn rèn cho trẻ ky năng "thích nghi đám đông", cho trẻ làm quen
với đám đông phải dựa trên tính cách của trẻ. Nên ngay từ đầu năm học, tôi đã cố
gắng tìm hiểu với phụ huynh trẻ và qua quan sát trẻ ơ lớp để xem trẻ thuộc loại tính
cách nào, nhằm tư vấn với phụ huynh đưa trẻ đến Trung tâm văn hoá huyện để trẻ
được chơi, tiếp xúc khi có các cuộc lễ hội, cho trẻ đi xem văn nghệ ơ thôn, xã tổ chức,

cho trẻ đi chợ cùng mẹ...Ngoài ra tôi dạy cho trẻ những thói quen ứng xử với một
phong cách văn minh, lịch sự như:
- Thói quen biết xếp hàng. Đây là thói quen tốt, có văn hoá nơi công cộng.
Ví dụ: Ở lớp tôi rèn cho trẻ biết xếp hàng rửa tay trước khi ăn, đi vệ sinh và
sau khi ngủ dậy cất dọn đồ dùng cá nhân.
- Thói quen biết bỏ rác vào thùng rác: Thùng rác bố trí hợp lý để trẻ bỏ rác và
tôi thường xuyên quan sát, nhắc nhơ trẻ bỏ đúng nơi quy định, qua đó hình thành cho
trẻ thói quen tốt.
- Thói quen biết xin lỗi và cảm ơn: Để trẻ thực hiện tốt thói quen này, tôi
thường làm gương cho trẻ noi theo, ơ lớp bất cứ trường hợp nào và với bất cứ ai
(trong đó có trẻ) nếu cần nói lời xin lỗi hay cảm ơn tôi thường thể hiện cho trẻ thấy.
Qua đó, trẻ bắt chước theo và se cảm nhận được một cách tự nhiên các cách ứng xử
này.
* Chủ đề "Bản thân", tôi lựa chọn hình thành ky năng tự chăm sóc bản thân
gờm: ky năng xúc cơm ăn, tự mặc áo quần, tự chăm lo vệ sinh cá nhân.
Việc học cách tự chăm sóc bản thân mình là một phần quan trọng trong quá
trình phát triển nhân cách cá nhân và nhận thức xã hội của trẻ. Vì vậy tôi luôn theo sát
từng hoạt động của trẻ để khuyến khích, uốn nắn và chỉ dạy cho trẻ. Khi yêu cầu trẻ
làm một việc gì, cho dù trẻ có làm được hay không tôi luôn động viên sự cố gắng của
trẻ, khuyến khích trẻ làm lại, không tạo áp lực cho trẻ bằng cách phê bình hoặc làm
giúp cho trẻ, luôn kiên nhẫn hướng dẫn trẻ thực hiện. Tôi kết hợp các bài học trước,
trong và sau giờ ăn để trẻ hình thành hành động và thói quen sinh hoạt.
Ví dụ: - Vào giờ đón và trả trẻ, tôi khuyến khich trẻ tự cơi và mặc áo khoác,
dép, mũ... đồ dùng các nhân và cất ngăn ngắn vào tủ riêng của mình.
10


- Đối với giờ ăn trưa, vào đầu tuần tôi lên lịch, phân công trực nhật theo tổ,
nhóm (xếp bàn, lấy bát thìa, lấy dĩa, lấy khăn...), đến giờ ăn các tổ se tự phân công
nhau xếp, dọn bàn ăn. Đồng thời trước và sau giờ ăn hướng dẫn trẻ tự rửa tay đúng

cách, giải thích cho trẻ ý nghĩa, tác dụng của việc này để trẻ có thói quen tự giác rửa
tay, lau mặt sạch se mà không cần cô giáo và người lớn nhắc nhơ.
Ngoài ra tôi cho trẻ đọc các bài thơ, câu chuyện như: Bài thơ "Đôi bàn tay đẹp"
"Bé nhớ rửa tay"; câu chuyện: "Gấu con bị sâu răng"... Tôi giới thiệu về nội dung câu
chuyện, bài thơ nhiều lần bằng nhiều hình thức khác nhau nhằm giúp trẻ hiểu được tác
dụng của việc rửa tay, lau mặt, đánh răng... để trẻ thích thú và tự giác thực hiện.
* Trong chủ đề "Gia đìn" tôi lồng ghép ky năng tự bảo vệ.
Khi mà xã hội ngày càng hiện đại thì chất lượng cuộc sống của con người ngày
càng được nâng cao, nhưng cũng kéo theo nhiều mặt trái. Do trẻ không cẩn thận và
chưa được cung cấp những ky năng sống nên có nhiều nguy cơ nguy hiểm thường xảy
ra với trẻ xảy ra như: bị bắt cóc, bị lạm dụng...Để trẻ tránh được những nguy cơ này,
tôi mạnh dạn dạy trẻ cách tự bảo vệ chính mình.
Trước đây, qua những bài thơ câu chuyện, bài hát có nội dung giáo dục trẻ về
ky năng sống khá nhiều và gần gũi. Thực tế hiện nay trong chương trình dạy trẻ 5- 6
tuổi không nhiều bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung đó. Vì vậy trong năm học
này tôi nghiên cứu và lựa chọn những tình huống thường xảy ra để dạy trẻ có ky năng
ứng biến khi gặp tình huống khó khăn, giúp trẻ biết thoát hiểm.
Ví dụ: đầu giờ thứ 2 hoặc các buổi hoạt động và sinh hoạt chiều trò chuyện với
trẻ: "Hôm qua con được chơi không? Con đi với ai? Có vui không?" Sau đó tôi đưa ra
tình huống: "Khi con bị lạc mẹ trong chợ, con se làm gì?", "Nếu bị ai bắt nạt thì con
kêu cứu như thế nào?"
Tôi cho trẻ suy nghĩ, mỗi trẻ đưa ra một cách giải quyết riêng, tôi lắng nghe ý
kiến của trẻ, gợi mơ cho trẻ bằng các câu hỏi: "Theo con làm như vậy có được không?
Tại sao?" Sau đó tôi dạy cho trẻ: Khi bị lạc mẹ trong chợ, con phải bình tĩnh, không
khóc và đừng chạy lung tung mà hãy đứng yên tại chỗ chờ. Vì bố mẹ se quay lại chỗ
đó để đón con. Hoặc đến chỗ cô bán hàng gần nhờ gọi điện thoại. Tuyệt đối không
theo người lạ dù người đó hứa se đem về bố mẹ và cho nhiều quà. Vì có thể kẻ xấu se
lợi dụng cơ hội đó để bắt cóc hoặc làm hại con. Hoặc tôi gợi hỏi: "Nếu người lạ cho
quà con nên làm như thế nào?" để trẻ thảo luận. Trên thực tế trẻ rất thích quà, không
biết tại sao không được nhận. Tôi phân tích, giải thích cho trẻ hiểu, vì người lạ có thể

là người xấu tẩm thuốc mê vào quà để bắt cóc, lấy đồ dùng trong gia đình... những lúc
như vậy con nói: "Cháu cảm ơn, bố mẹ cháu dặn không lấy quà người lạ".
Trong các giờ hoạt động học "Phân biệt một số đồ dùng trong gia đình", ngoài
việc giáo dục trẻ biết tránh những đồ dùng nguy hiểm như bàn là, phích nước sôi, bếp
đang đun, dao, rựa...Tôi còn dạy cho trẻ biết nguy cơ của việc cháy nổ là hiểm hoạ đối
với tất cả mọi nhà, dạy trẻ biết các nguồn gây ra lửa: bếp ga, bật lửa, cồn, nến, dầu,
xăng...Tôi nghĩ rằng cần dạy cho trẻ 5- 6 tuổi một số ky năng ứng biến nếu chẳng may
có điều đó xảy ra. Tôi đưa ra tình huống: "Nếu con thấy có khói bốc lớn, hoặc cháy
đâu đó con phải như thế nào?". Qua tình huống này ngoài ý kiến của trẻ, tôi hướng
11


dẫn trẻ tỷ mỉ, chậm rãi giúp trẻ khắc sâu hơn: Nếu các con thấy có khói hoặc cháy ơ
đâu, trước hết con phải chạy xa chỗ cháy. Hãy hét to để báo với mọi người. Nếu
không có người ơ nhà thì chạy báo cho người hàng xóm. Ngoài ra tôi còn cho trẻ
đóng vai giả làm chú lính cứu hoả, từ đó trẻ se được trang bị kiến thức và ky năng cần
thiết cho mình.
Với nhiều tình huống mà trong cuộc sống thường xảy ra với trẻ, tôi đưa ra cho
trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm cách
giải quyết vấn đề. Thông qua đó tôi giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng
chính là kinh nghiệm mà tôi cần dạy trẻ. Thông qua hoạt động giúp trẻ có sự tư duy
lôgic, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình và giúo trẻ có thêm kinh nghiệm trong
cuộc sống.
Với chủ đề "Thế giới động vật", "Thế giới thực vật", "Các hiện tượng tự
nhiên", tôi hình thành cho trẻ ky năng " khám phá thế giới xung quanh".
Trong thực tế, khi tổ chức cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, giáo viên chỉ
chú trọng việc cho trẻ tìm hiểu khám phá những kiến thức về thế giới xung quanh chứ
chưa biết rèn ky năng sống cho trẻ thông qua hoạt động này. Vì vậy ky năng sống của
trẻ 5- 6 tuổi còn nhiều hạn chế, trẻ chưa thể hiện sự tự tin, chưa có nề nếp thói quen
tốt trong sinh hoạt cũng như trong mọi hành vi.

Chính vì vậy để khơi dậy và khích thích khả năng tự khám phá, tính tòi mò, sự
ham hiểu biết của trẻ, tạo ra nhiều cơ hội để trẻ hoạt động, tôi yêu cầu trẻ quan sát các
loại cây ơ trường, các con vật nuôi ơ nhà, sưu tầm tranh ảnh về các loại thực vật, động
vật mang đến lớp. Khi tổ chức hoạt động học tôi cho trẻ nói về những gì mà trẻ quan
sát, tìm hiểu được, cho trẻ cùng nhau trao đổi, thảo luận về các bức tranh trẻ sưu
tầm.Tôi đưa ra một số câu hỏi:"Vì sao mọi người phải tưới nước cho cây ?"Hoặc "Vì
sao các con vật đó không sống được ?"... Sau đó tôi củng cố và khái quát lại.
Phát triển ky năng khám phá không gian: Tôi cùng trẻ sưu tầm tranh, ảnh trang
trí lớp học theo góc, theo chủ đề, luôn tạo không gian mới lạ, hấp dẫn để lôi cuốn trẻ
Ví dụ: Chủ đề "Các hiện tượng tự nhiên", tôi làm mô hình đồi núi, biển, hải đảo
bằng cát biển, vỏ sò, phao, xốp, mo cau...như vậy đã xuất hiện yếu tố mới lạ, hấp dẫn.
Qua đó giáo dục trẻ biết yêu quý biển, hải đảo, đồi núi của chúng ta.
Ngoài ra tôi thường tổ chức cho trẻ chơi trò chơi cũ nhưng bổ ích cho trí tuệ và
tâm lý của trẻ, đó là trò chơi "Kính vạn hoa", trò chơi này mỗi khi tiếp xúc là mỗi lần
trẻ được khám phá thêm một điều mới lạ, cho nên trẻ rất hứng thú với những hình ảnh
mà mình được xem qua kính vạn hoa.
Ngoài ra ky năng khám phá sự vật, chất liệu tôi thường lồng ghép đan xen trong
các hoạt động.
Ví dụ: Buổi sáng hoạt động "Phân biệt các loại rau", buổi chiều tôi cho trẻ dùng
đất sét có những gam màu cơ bản cho trẻ tạo hình các loại rau, củ, quả, các con vật
gần gũi với trẻ trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó dần dần phát triển ky năng quan sát,
ghi nhớ về các sự vật, đồ vật và những gì trong cuộc sống xung quanh trẻ.

12


Khám phá thiên nhiên ơ trẻ 5- 6 tuổi là một hoạt động bổ ích và có nhiều niềm
vui, giúp trẻ hoà mình vào cuộc sống thiên nhiên, qua đó nó tác động tích cực đến tâm
lý, thần kinh và tạo nên môi trường lành mạnh trong nhận thức của trẻ.
Ví dụ: Cho trẻ quan sát "cây bàng" lần 1 cách lần 2 một tháng, tôi đặt ra những

câu hỏi gợi mơ, giúp trẻ phát hiện những điều mới lạ: "Cây bàng hôm nay có điều gì
khác lạ nào?", trẻ phát hiện ra lần trước quan sát lá bàng còn nhiều và đổi màu nâu,
giờ cây hết lá và có chồi non.
Tôi thường tổ chức cho trẻ thực hành ươm cây, bố trí cho trẻ khám phá hiện
tượng thiên nhiên như: mưa, nắng, sấm, sét...Trong những lần quan sát đó tôi đặt ra
những câu hỏi để dạy cho trẻ biết chăm sóc bảo vệ cây, biêt tránh nắng, mưa, và tránh
khi gặp sấm sét xảy ra.
Ví dụ: "Khi đi chơi với bạn thấy có mưa và có sấm sét thì con phải làm gì?" gợi
ý cho trẻ nêu lên ý của mình, sau đó tôi dạy trẻ phải biết cách tránh, con phải vào nhà
hàng xóm gần để trú nhờ, không trú dưới cây cao se nguy hiểm.
Việc giúp trẻ khám phá thiên nhiên tôi luôn lồng ghép xây dựng cho trẻ "Ý thức
bảo vệ môi trường", bơi vì xây dựng và bảo vệ môi trường là hai yếu tố rất quan
trọng. Trước tiên tôi dạy cho trẻ có nhận thức ban đầu về khái niệm môi trường, đặt ra
cho trẻ một số câu hỏi đơn giản về môi trường xung quanh, trường, lớp
Ví dụ: "Con thích trường mình không? Vì sao? Trường lớp đã sạch đẹp chưa?
Để trường, lớp mình sạch đẹp mãi thì con phải làm gì?"
Hoặc khi dẫn trẻ đi chơi trong sân trường thấy có nhiều rác, cô hỏi: "Con thấy
sân trường sạch chưa? Vì sao? Giờ con phải làm gì?" Như vậy trẻ biết rác nhiều là
không sạch và cùng nhau nhặt bỏ vào thùng rác.
Tiếp theo, tôi kể cho trẻ nghe những hành động, hành vi liên quan đến bảo vệ
môi trường mà độ tuổi lớp tôi có thể làm được như: không dẫm lên cỏ, không hái hoa,
be cành, không vứt rác bừa bãi... Cho trẻ tham gia hoạt động thực hành chăm sóc
vườn cây, tưới nước cho cây, nhỏ cỏ.. ơ vườn hoa của trường. Hoặc cho trẻ chơi đóng
vai cây xanh, hoa, vai bác bảo vệ, nhắc nhơ các bạn không nên có các hành động sai,
cùng nhau bảo vệ môi trường.
Khám phá thế giới xung quanh là cơ hội để trẻ được tiếp xúc, quan sát, tìm hiểu
mọi cảnh vật gần gũi xung quanh trẻ như sân trường, vườn nhà.. giúp trẻ tự tin, mạnh
dạn trong giao tiếp.
Chủ đề "Nghề nghiệp", tôi bắt đầu đi sâu vào phát triển ky năng làm việc đợi
nhóm.

Làm việc theo nhóm là mợt trong những phương pháp dạy học phát huy tính
tích cực của người học, dạy học hướng về người học. Giáo dục dựa trên phương pháp
làm việc theo nhóm là một phương pháp sư phạm hữu hiệu. Trong lớp học, trẻ được
chia thành nhiều nhóm, mỗi nhóm được phân công giải quyết một công việc cụ thể
hướng tới một nội dung công việc chung lớn hơn, kết quả của từng nhóm se được
trình bày để thảo luận chung trước khi giáo viên đi đến kết luận cuối cùng.
Ví dụ: Tổ chức hoạt động góc
- Trước khi cho trẻ về góc chơi tôi đặt một số câu hỏi:
13


+ Sáng nay các con đã chọn góc chơi cho mình chưa?
+ Lớp mình đang thực hiện chủ đề gì?
+ Các con cho cô và các bạn biết ý tương chơi của nhóm mình nào? (Qua đó cô
đặt những câu hỏi để định hướng quá trình làm việc của nhóm).
+ Quá trình chơi, cô theo dõi, nhắc nhơ và hỗ trợ cho các nhóm khi cần thiết.
+ Kết thúc, cô và trẻ cùng nhận xét kết quả làm việc của nhóm tại góc đó hoặc
các nhóm đến góc chơi sáng tạo để nhận xét kết quả của nhóm chơi đó
Ví dụ 2: Tổ chức vệ sinh, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi cuối tuần.
Tôi chia lớp thành 3 tổ và phân công cụ thể: Tổ 1: Vệ sinh sắp xếp đồ dùng đồ
chơi ơ góc xây dựng. Tổ 2: Vệ sinh sắp xếp ơ góc phân vai. Tổ 3 vệ sinh sắp xếp ơ
góc chơi học tập.
Đặt ra một số câu hỏi định hướng thực hiện nhiệm vụ:
+ Để làm được công việc này cần có những dụng cụ gì?
+ Các con se làm như thế nào? (Tôi gợi ý cho trẻ: Theo cô để công việc được
nhanh và hiệu quả thì bạn tổ trương và các thành viên hãy thảo luận và phân công
nhiệm vụ cho từng bạn).
Quá trình trẻ thực hiện tôi theo dõi, nhắc nhơ và hỗ trợ các nhóm khi cần thiết.
+ Kết thúc cho các nhóm nhận xét kết quả công việc.
Ví dụ 3: Khi tổ chức cho trẻ phân loại công việc, đồ dùng, sản phẩm của các

nghề, chia trẻ thành 3 nhóm, trong một thời gian nhóm nào phân loại đúng, nhiều
tranh, là thắng cuộc.
Thông qua ky năng làm việc theo đội, nhóm, trẻ biết hợp tác giúp đỡ nhau, có
những cơ hội để phát triển trí tương tượng trong trẻ. Vì vậy để phương pháp này có
hiệu quả tôi chú ý chuẩn bị đầy đủ các loại đồ dùng, dụng cụ, đồ chơi cho các nhóm
và đưa ra yêu cầu phù hợp để trẻ thực hiện.
Giải pháp 4: Khen ngợi, động viên trẻ kịp thời:
Trong quá trình giáo dục ky năng sống cho trẻ cần biết khen, chê đúng lúc,
đúng mức. Khi trẻ thể hiện một việc làm đúng cần phải khen ngay bằng những lời
khen hay, những biểu dương tích cực, những món quà nhỏ mang ý nghĩa tinh thần
nhằm khuyến khích và củng cố những ky năng đó.
Ví dụ: Trong giờ ăn, ngủ, học, trẻ biết thể hiện các hành động, hành vi đúng, có
thói quen tốt như khi trẻ thấy cô kiêng cái bàn nặng, một số trẻ vội chạy đến giúp cô;
trước khi ăn trẻ biết lấy khăn, lấy bát cùng cô; trong khi ăn trật tự, nhai nhẹ nhàng,
nhặt hết cơm rơi bỏ vào đĩa; sau khi học xong trẻ biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn
gàng ngăn nắp...những lúc đó tôi khen ngợi trẻ kịp thời và biểu dương những hành
động tốt vào cuối ngày, cuối tuần đồng thời nhắc nhơ những trẻ chưa ngoan.
Hoặc trong các hoạt động khác như tham quan, xem phim se xảy ra các
tình huống, trẻ biết chào hỏi người lớn, biết nhường chỗ, nhường đường cho cụ già,
em nhỏ, biết cảm ơn khi người khác cho mình, biết trật tự và biết lắng nghe khi người
khác nói...Khi về lớp, tôi kể cho trẻ nghe về các câu chuyện có liên quan đến nội dung
trong thời gian hoạt động đó và hỏi trẻ: "Các con cho cô biết những hành động đó
được khen hay bị chê trách? Theo cô những hành động như vậy rất tốt? Các con học
14


tập bạn đó ơ điểm nào?" Sau đó tôi nêu gương bạn tốt trong lớp cho trẻ biết và tổ
chức khen ngợi và tặng quà cho trẻ, nhằm khuyến khích và củng cố nhân rộng ky
năng đó.
Giải pháp5: Rèn ky năng sống cho trẻ ỏ mọi lúc mọi nơi.

Trẻ 5- 6 tuổi là lứa tuổi bắt đầu hình thành ý thức mạnh me, những tác động
xung quanh trẻ ơ mọi lúc mọi nơi đều có mặt tích cực. Vì vậy tôi luôn chú ý quan tâm
để rèn cho trẻ có hành vi, thái độ, cử chỉ, lời nói và hành động đúng.
Ví dụ: Giờ đón trẻ, tôi luôn niềm nơ ân cần với trẻ, để tạo ra không khí vui tươi
phấn khơi, để trẻ tự tin khi đến lớp, nhắc trẻ cất đồ dùng gọn gàng, lễ phép chào cô
chào bạn. Khi tham gia thể dục sáng, giáo dục cho trẻ biết xếp hàng trật tự không xô
đẩy, chen lấn nhau. Khi muốn đi qua trước mặt người khác biết xin phép cúi đầu.
Bên cạnh đó, trong các hoạt động học, tôi khuyến khích trẻ tự lấy và cách đồ
dùng, đồ chơi; qua đó hình thành ơ trẻ có ky năng tự phục vụ.
Ngoài ra, tôi luôn tạo mọi điều kiện cho trẻ xây dựng các mối quan hệ tích cực
với bạn bè và người lớn, thể hiện sự hợp tác với bạn bè và tôn trọng mọi người xung
quanh.
Ví dụ: Giờ hoạt động ngoài trời, tôi tổ chức cho trẻ giúp bác bảo vệ nhặt lá,
quét sân, nhổ cỏ, bắt sâu cho cây; tổ chức cho trẻ tham quan các di tích lịch sử ơ địa
phương.. Những hoạt động đó góp phần tạo các mối quan hệ thân thiện và mơ ra sự
hợp tác giữa trẻ với mọi người xung quanh, qua đó hình thành ơ trẻ ky năng hợp tác.
Trong giờ hoạt động góc khi trẻ về các góc chơi, trẻ thể hiện các vai chơi, đồng
thời bắt đầu thể hiện các hành động chơi. Đây là lúc giáo viên cần quan sát để điều
chỉnh các hành động chơi của trẻ đúng theo chuẩn mực đạo đức quy định.
Ví dụ: Vai bác sĩ khi khám cho bệnh nhân phải nhẹ nhàng, hỏi han ân cần, niềm
nơ; bệnh nhân phải trả lời những câu hỏi của bác sĩ.
Ngoài ra trong các giờ ăn trưa, giờ ngủ, sinh hoạt chiều tôi thường xuyên dạy
trẻ có những hành vi, thái độ thích hợp trong ứng xử xã hội.
Có thể nói rằng các hoạt động, hành động của trẻ ơ mọi lúc mọi nơi có được nề
nếp, thói quen tốt, biết thể hiện đúng các hành vi theo chuẩn mực, có tác động và ảnh
hướng rất lớn đến mỗi cá nhân trẻ, góp phần hình thành nhân cách của trẻ và se giúp
trẻ 5- 6 tuổi có ky năng sống tốt sau này.
Giải pháp 6: Phối hợp với phụ huynh trong việc hình thành ky năng sống cho
trẻ.
Phụ huynh là cầu nối giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Làm tốt công tác phối

kết hợp với phụ huynh là một yếu tố quan trọng trong việc giáo dục ky năng sống cho
trẻ 5- 6 tuổi.
Hiện nay một số phụ huynh chưa nhận thấy sự cần thiết của việc hình thành ky
năng sống cho trẻ, chỉ lo cho con ăn ngon, mặc đẹp là đủ, nhiều khi thể hiện thái độ
cử chỉ, hành vi không phù hợp trước mặt trẻ, điều này không chỉ vô tình làm cho trẻ
tổn thương, mà còn làm lệch lạc đi các hành vi chuẩn mực, đạo đức xã hội của con
trẻ.
15


Nên việc giáo dục ky năng sống cho trẻ trong thời đại ngày nay là hết sức quan
trọng, vì vậy không thể thiếu sự phối kết hợp của phụ huynh, nhà trường và xã hội.
Với nhận thức như vậy, tôi thường xuyên phối kết hợp với phụ huynh trong việc giáo
dục ky năng sống cho trẻ.
Vào những buổi họp phụ huynh đầu năm tôi mạnh dạn đánh giá tình hình của
lớp, trong đó tôi luôn chú trọng đến các ky năng sống của trẻ 5- 6 tuổi: sự mạnh dạn
trong các hoạt động, tự tin khi thực hiện nhiệm vụ, thái độ, cử chỉ, lời nói .. để phổ
biến cho các bậc phụ huynh được biết và để thực hiện có tính thuyết phục cao. Hàng
ngày, vào giờ đón, trả trẻ, tôi trao đổi với về các ky năng tôi đang rèn cho trẻ tại lớp
để giữa giáo viên và phụ huynh có sự giáo dục hoà hợp, không chồng chéo, tránh tình
trạng "trống đánh xuôi kèn thổi ngược".
Ngoài ra, những hoạt động trong lớp tôi lập danh sách, hoặc chụp ảnh của bé có
các hành vi tốt dán vào góc: "Những điều phụ huynh cần biết".
Ví dụ: những cháu Duy- My Trinh- Thuỷ Tiên đang giúp cô nhổ cỏ, dọn rác...
tôi quay clip rồi chiếu lên màn hình cho trẻ xem, đồng thời làm nhiều bức ảnh dán ơ
góc tuyên truyền. Hoặc các buổi họp phụ huynh tổ chức cho phụ huynh xem một số
hoạt động của trẻ và nhân cơ hội đó tôi giải thích rõ với phụ huynh về các vấn đề mà
gia đình, xã hội cần quan tâm, đó là cần làm gương cho trẻ noi theo, thể hiện thái độ
hành vi đúng đắn trước mặt con trẻ, không nên xem nhẹ trẻ mà luôn quan sát, chú ý
để hình thành và xây dựng cho trẻ có những ky năng sống tốt.

Với quan điểm của tôi, để trẻ 5- 6 tuổi có ky năng sống tốt, tôi thường xuyên
liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm bắt tình hình của trẻ, trao đổi với phụ huynh
những nội dung và biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ tại nhà và bàn bạc cách giải quyết
mọi khó khăn.
Ví dụ: Trong lớp có trẻ chưa gọn gàng khi cất đồ dùng như dép, mũ, áo khoác
vào tủ, hay nói tục... chiều trả trẻ tôi trực tiếp trao đổi với phụ huynh về những hành
vi mà trẻ thường mắc phải, qua trao đổi tôi biết được các hành vi, thói quen của trẻ lúc
ơ nhà.
Không những thế, tôi luôn vận động phụ huynh tham gia tình nguyện và các
hoạt động giáo dục trong lớp.
Ví dụ: Tham gia dự giờ vào các buổi thao giảng và các hoạt động ngoại
khoá...Qua đó phụ huynh thấy được việc ngoài dạy cho trẻ kiến thức giáo viên rất chú
trọng tới ky năng sống của trẻ, từ đó tạo thêm mối quan hệ chặt che và hợp lý hơn.
Hơn nữa trong thời đại ngày nay công nghệ thông tin phát triển nhanh kèm theo
những mặt trái của xã hội, nếu chúng ta lơ là hoặc bỏ qua những gì ảnh hương không
tốt tới đứa trẻ thì trẻ sau này không có ky năng sống tốt như chúng ta mong đợi.
Vì vậy tôi luôn đề cao nội dung này trong các cuộc họp phụ huynh, nhằm nhắc
nhơ phụ huynh luôn quan tâm đến trẻ, không cho trẻ xem những bộ phim, những
tranh ảnh... có hành động, hành sai trái, hoặc kịp thời giải thích cho trẻ rõ về những gì
trẻ vừa thấy không đúng với chuẩn mực xã hội.
Tóm lại, để rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi, giúp trẻ phát triển toàn diện thì
giáo viên cần phải biết phối hợp chặt che với phụ huynh, cùng với phụ huynh tạo
16


được nền tảng vững chắc, kịp thời sửa chữa những gì trẻ bị va chạm, lệch lạc trơng
cuộc sống, để sau này trẻ là người con ngoan, học trò tốt, người công dân có ích cho
xã hội. Với những việc làm trên, tôi thấy đa số phụ huynh hương ứng, ủng hộ và tin
tương vào những gì mà tôi đã rèn cho trẻ 5- 6 tuổi những ky năng sống thích hợp.
3. Phần kết luận:

3.1. Ý nghĩa của đề tài:
Việc rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi góp phần quan trọng trong sự nghiệp
đào tạo thế hệ con người tương lai của đất nước, trong đó trẻ 5- 6 tuổi là một lứa tuổi
có vai trò đặc biệt quan trọng.
Việc rèn ky năng sống tốt cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi là xây dựng và củng cố
nền tảng và những gì mà theo trẻ đến suốt cuộc đời, làm cơ sơ tiền đề cho cuộc sống
sau này của trẻ. Giúp cho trẻ phát triển tâm sinh lý lứa tuổi, có sức khoẻ tốt, tự tin
mạnh dạn để học tập và sống tích cực, phát huy tốt khả năng và sơ trường của mình.
Giúp trẻ có ý thức và khả năng thích nghi với cuộc sống, trẻ có thể làm chủ bản thân,
sống tích cực và hướng đến lối sống lành mạnh.
Giáo dục ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi có ý nghĩa trong việc hình thành và
phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ, là nền tảng vững chắc cho trẻ bước vào trường
phổ thông và vận dụng vào trong cuộc sống
Cho nên rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi lúc trẻ đang ơ Trường mầm non đối
với giáo viên trong các hoạt động, cử chỉ, hành động, ăn măc, thói quen, nề nếp... của
trẻ. Rèn như thế nào, định hướng ra sao, để đạt được hiệu quả cao nhất, đó là vấn đề
quan trọng mà bất cứ ai làm công tác giáo dục trẻ đều phải chú ý. Để thực hiện tốt
điều đó thì bản thân tôi phải kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong
quá trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Qua quá trình thực hiện tôi đã rút ra được vấn đề cụ thể sau:
1. Trước hết giáo viên phải nắm chắc nội dung, phương pháp, giáo dục ky năng
sống cho trẻ, nhận thức được tầm quan trọng của rèn ky năng sống cho trẻ. Nắm được
đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5- 6 tuổi, xác định rõ mục đích, yêu cầu cần rèn cho trẻ
để lên kế hoạch cụ thể, phù hợp và thực hiện kế hoạch đầy đủ, có tính khả thi cao.
Muốn làm được điều đó thì người giáo viên mầm non phải không ngừng học hỏi, tự
bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân, luôn làm những tấm
gương sáng về ky năng sống cho trẻ noi theo.
2. Rèn cho trẻ tính độc lập, mạnh dạn, hợp tác, chia sẻ và biết kiên trì hoàn
thành các công việc được giao một cách có hiệu quả.
3. Thường xuyên tạo cơ hội cho trẻ mơ rộng các mối quan hệ như trò chuyện,

giao lưu, tham quan thực tế, kể chuyện, xem tranh ảnh, băng đĩa có nội dung liên quan
đến các hành vi, hành động, ngôn ngữ có văn hoá theo chuẩn mực đạo đức xã hội.
4. Tổ chức một số hoạt động khuyến khích tính tò mò, phát triển trí tương
tượng, năng động, thói quen lao động, tự phục vụ, ky năng tự lập cho trẻ gần giống
với các tiết học của lớp 1 ơ tiểu học nhưng phải mang phương pháp đặc trưng của trẻ
mẫu giáo.
17


5. Thường xuyên quan sát uốn nắn kịp thời các hành động, cử chỉ, lời nói có
biểu hiện không đúng. Lồng ghép tích hợp những nội dung giáo dục phù hợp vào các
hoạt động nhằm giúp tự tin trong giao tiếp, có ky năng giải quyết các vấn đề, biết tự
phục vụ và hợp tác với bạn bè, mọi người xung quanh. Nhằm giúp trẻ phát triển hài
hoà, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho trẻ những kiến thức cần thiết về ky năng
sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa.
6. Phải luôn gần gũi, cơi mơ với trẻ, luôn tạo ra không khí học tập vui vẻ, tạo
cho trẻ tâm lý thoải mái, thích đi học, thích đến trường, thích hoạt động, thích giao
tiếp.
7. Phối kết hợp chặt che với phụ huynh trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ
nói chung, rèn các ky năng sống cho trẻ.
Sau khi sử dụng các giải pháp trên để: “Rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi " tôi
đã thu được những kết quả sau:
* Đối với giáo viên:
- Bản thân tôi đã vận dụng, phối hợp các nội dung, phương pháp, hoạt động đan
xen lẫn nhau có hiệu quả cao trong việc rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi.
- Biết lập kế hoạch và xây dựng nội dung phù hợp với độ tuổi của lớp đang phụ
trách.
* Đối với trẻ:
- Trẻ mạnh dạn, nhanh nhẹn tự tin trong giao tiếp, có thói quen tự phục vụ, có lễ
phép với mọi người, biết thể hiện đúng các hành vi, thực hiện đúng các yêu cầu của

cô.
- Trẻ năng động, thích khi được đến trường, hứng thú tham gia vào các hoạt
động.
* Kết quả khảo sát học kỳ II cụ thể như sau:
- 38/38 trẻ có ky năng giao tiếp tự tin mạnh dạn, phát âm rõ ràng, trọn câu,
mạch lạc, tích cực tham gia vào các hoạt động, tiếp thu tốt các kiến thức, kĩ năng. Qua
khảo sát đánh giá chuẩn trẻ 5 tuổi 38/38 trẻ đạt.
- 38/38 trẻ thích nghi với môi trường, thích đi học, tỷ lệ chuyên cần đạt 95% trơ
lên và ít gặp khó khăn khi đến lớp, có ky năng lao động tự phục vụ, trực nhật, sắp xếp
bàn ăn, tự xếp khay để khăn, tự lấy băt, thìa... trong các giờ ăn, biết vứt rác đúng nơi
quy định, biết giúp cô cất dọn đồ dùng như chăn, gối, chiếu khi ngủ dậy, biết sắp xếp
đồ dùng, đồ chơi lên tủ gọn gàng ngăn nắp.
- 38/38 trẻ biết yêu quý cây cối, động vật, thường xuyên giúp cô nhổ cỏ, tưới
nước cho cây, biết nhắc nhỡ nhau giữ gìn những gì xung quanh trường lớp và nôi
công cộng.
- Trẻ đoàn kết thương yêu giúp đỡ nhau trong mọi hoạt động, biết vệ sinh sạch
se, sắp xếp đồ dùng cá nhân như áo quần, dép, mũ luôn gọn gàng: 38/38 đạt 100%
- Trẻ có nhận thức về bản thân, độc lập, tự phục vụ bản thân; đoàn kết, hoà
đồng với bạn bè và mọi người; có những hành vi đúng và văn minh: 38/38 đạt 100%.
- 38/38 trẻ được rèn các ky năng xã hội, biết kiềm chế cảm xúc, biết tự bảo vệ
mình, bảo vệ bạn, biết tham gia vào các hoạt động cùng nhau, biết nhường nhịn, chia
18


se và biết tự giải quyết một số vấn đề khá nhanh nhẹn và khôn ngoan: 35/38 đạt
92,1%
- Qua nhiều năm học dạy lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi, chất lượng chuyển giao vào
trường tiểu học của lớp tôi đều đạt 100%.
* Đối với phụ huynh:
- Phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn ky năng sống cho

trẻ 5- 6 tuổi.
- Phụ huynh ngày càng tin tương giáo viên, luôn quan tâm chăm lo đến việc
học tập, các hoạt động, lời nói, hành vi của con em trên lớp cũng như lúc ơ nhà. Một
số phụ huynh đã mạnh dạn trao đổi những vấn đề cần thiết nhờ giáo viên quan tâm
giúp đỡ. Nhờ vậy mà mối quan hệ giữa cô, trẻ và phụ huynh ngày càng gần gũi hơn.
Chính vì vậy mà việc rèn ky năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi là rất cần thiết. Bơi trẻ
chuẩn bị bước vào một môi trường khác các hoạt động không có sự giám sát chặt che
được đó là vào trường phổ thông, các quan hệ rộng, mọi hoạt động khác ơ trường
mầm non. Nên dù đã có nhiều cố gắng trong công tác nuôi dưỡng, giáo dục nhằm
nâng cao kiến thức, kĩ năng và rèn cho trẻ những ky năng sống cơ bản nhằm chuẩn bị
cho trẻ một nền tảng vững chắc khi vào vào trường phổ thông và trong cuộc sống,
song bản thân tôi nhận thấy cần phải học hỏi, đúc rút kinh nghiệm nhiều hơn nữa. Rất
mong nhận được sự góp ý của Hội đồng khoa học và chị em đồng nghiệp để bản sáng
kiến: ""Một số biện pháp rèn ky năng sống cho trẻ 5- 6 t̉i, nhằm giúp trẻ phát triển
tồn diện" của tôi được hoàn thiện.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:

19


20