SKKN Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình trường học mới Việt Nam – VNEN.

Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mơ hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐÀ LẠT
TRƯỜNG TIỂU HỌC TRƯNG VƯƠNG
TỔ KHỐI 3

Giáo viên: NGUYỄN THỊ SINH THẢO
Chức danh: Giáo viên

Năm học: 2015 - 2016

I.

MỞ ĐẦU

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 1


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

1. Họ và tên : NGUYỄN THỊ SINH THẢO
2. Chức vụ: Giáo viên
3. Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Trưng Vương
4. Lý do chọn đề tài:
Ca dao, tục ngữ Việt Nam có câu:
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Ý nghĩa của câu trên muốn nhấn mạnh đến tinh thần đoàn kết, sự
hợp tác của mọi người trong cuộc sống.

Thật vậy, trong thời đại hiện nay, với xu thế công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trên mọi phương diện, tự mỗi cá nhân không thể đảm đương hết một
lúc mọi công việc. Do vậy, làm thế nào để mỗi cá nhân có thể thích ứng với
cuộc sống ngày một phát triển của xã hội là trăn trở của nhiều người. Trong
đó, giáo dục có vai trò quan trọng trong việc hình thành kiến thức, kĩ năng
cơ bản cho học sinh thích ứng với xã hội. Cũng với định hướng đó, mô hình
trường học mới Việt Nam - VNEN được triển khai ở nhiều nơi. Theo mô
hình VNEN, lớp học được chia thành các nhóm nhỏ để học tập.
Vậy, làm thế nào để học sinh học tốt trong mô hình VNEN, tôi chọn
sáng kiến có tên: Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu
quả trong mô hình trường học mới Việt Nam – VNEN.
4.1.Cơ sở lý luận:
Thực hiện theo tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11
năm 2013 của Ban Chấp hành Trung Ương “Về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc
tế”, mục tiêu của giáo dục phổ thông là tập trung phát triển trí tuệ, thể chất,
hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng
khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống,
ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào
thực tiễn. Phát huy khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt
đời… Thông qua Nghị quyết, việc dạy học tích hợp và phân hóa được chú
trọng. Dạy học tích hợp là dạy học, trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để
học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực
khác nhau nhằm giải quyết có hiệu quả các nhiệm vụ học tập; qua đó hình
thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển được những năng lực cần
thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và thực tiễn cuộc sống.
Dạy học tích hợp sẽ giúp cho việc giảm số môn học và lồng ghép được các
vần đề thời sự của cuộc sống vào các môn học và hoạt động giáo dục. Dạy

học phân hóa là dạy học theo từng loại đối tượng, phù hợp với tâm sinh lí,
khả năng, nhu cầu và hứng thú của người học nhằm phát triển tối đa tiềm

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 2


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

năng riêng vốn có của mỗi người học; người học được chủ động lựa chọn
các môn học hoặc chủ đề phù hợp với năng lực và sở thích của mình.
Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm
2013 của Ban Chấp hành Trung Ương, Ngành giáo dục và đào tạo Đà Lạt đã
triển khai các nội dung chuyên môn cơ bản của năm học 2015 – 2016 cho
toàn ngành. Trong đó, việc quản lý và thực hiện có hiệu quả Mô hình trường
học mới Việt Nam VNEN là một trong những chương trình trọng tâm.
Đặc điểm của cách học mô hình trường học mới là: Mô hình VNEN
hướng tới chuyển các hoạt động giáo dục trong nhà trường thành các hoạt
động tự khám phá, chiếm lĩnh kiến thức của học sinh. Mọi hoạt động giáo
dục trong nhà trường đều vì lợi ích của học sinh và do học sinh thực hiện.
Đặc trưng của mô hình trường học mới là “ TỰ “
+ Học sinh: Tự giác, tự quản, tự học, tự tin, tự trọng, tự đánh giá hợp
tác
+ Giáo viên : Tự chủ, tự bồi dưỡng, linh hoạt, sáng tạo
4.2. Cơ sở thực tiễn:
Năm học 2015 – 2016, Trường Tiểu học Trưng Vương tiếp tục thực
hiện vận dụng dạy học theo mô hình trường học mới VNEN.
Theo mô hình này, học sinh được ngồi học theo nhóm, quay mặt vào
nhau để cùng trao đổi và tự học. Trong tiết học, học sinh thường tham gia

thảo luận nhóm, hoạt động tập thể.
Lớp 3A do tôi đảm nhận có 44 học sinh được chia làm 11 nhóm. Mỗi
nhóm được chia có học sinh với các đối tượng, giới tính khác nhau xen kẽ.
Cộng tác trong học tập là một quá trình làm việc theo nhóm. Mỗi
thành viên đóng góp và giúp đỡ lẫn nhau để cùng đạt được một mục đích
chung. Lớp học chính là môi trường lý tưởng để rèn luyện kĩ năng làm việc
theo nhóm mà sẽ rất cần cho học sinh trong cuộc sống sau này.
Cộng tác trong học tập là hoạt động tương tác, là một thành viên của
nhóm, học sinh sẽ có trách nhiệm:
+ Phát triển và cùng chia sẻ một mục đích chung
+ Đóng góp ý kiến vào việc giải quyết vấn đề, đặt ra các câu hỏi hay
tìm các giải pháp
+ Tham gia, nỗ lực làm việc để hiểu quan điểm của các thành viên
khác, cũng như ý kiến của họ. Mỗi thành viên đều có quyền yêu cầu người
khác phải trình bày ý kiến, phát biểu và đóng góp.
+ Có trách nhiệm với các thành viên khác và họ cũng phải có trách
nhiệm với bạn.
+ Quyền lợi và nghĩa vụ gắn liền chặt chẽ với mọi người và ngược lại.
Tác động tích cực của phương pháp dạy học theo nhóm:
+ Học sinh ý thức được khả năng của mình
+ Nâng cao niềm tin của học sinh vào việc học tập
+ Nâng cao khả năng ứng dụng kiến thức đã học vào giải quyết các
tình huống khác nhau.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 3


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

Ngoài những tác động về mặt nhận thức, phương pháp này còn có tác
động cả về quan điểm xã hội như:
+ Cải thiện mối quan hệ xã hội giữa các cá nhân
+ Dễ dàng trong làm việc theo nhóm
+ Chấp nhận sự khác nhau về cá nhân và văn hóa
+ Tăng cường sự tôn trọng chính bản thân mình
5. Giới hạn (phạm vi nghiên cứu): Tổng số 44 học sinh - Lớp 3A –
Trường Tiểu học Trưng Vương
6. Thời gian nghiên cứu: 24/8/2015  27/05/2016
II. NỘI DUNG
Thực trạng, nguyên nhân:
1.1. Thực trạng: Qua thời gian giảng dạy đầu năm, tôi nhận
thấy học sinh của lớp có các đặc điểm sau:
+ Hoạt động nhóm, nề nếp học tập:
- Học sinh làm việc theo ý thích cá nhân
- Khi gặp tình huống có nhiều ý kiến khác nhau trong nhóm, các em
chưa biết cách xử lí.
-Thường ai cũng bảo vệ ý kiến của mình mà chưa thực sự xem xét ý
kiến của người khác .
- Một số em thích làm việc độc lập mà không muốn chia sẻ suy nghĩ
hay ý tưởng.
- Hiệu quả của nhóm chưa cao do thiếu tinh thần đoàn kết.
+ Vai trò nhóm trưởng:
- Nhóm trưởng lẫn nhóm viên chưa đọc kĩ yêu cầu của nhiệm vụ
được giao đã vội vàng làm việc.
- Nhóm trưởng chưa điều hành, theo dõi được hoạt động của nhóm.
- Một số nhóm trưởng chưa mạnh dạn, chưa chịu khó lắng nghe ý
kiến của nhóm.
1.

1.2. Nguyên nhân:
+ Hoạt động nhóm, nề nếp học tập:
- Học sinh vận dụng chưa đúng 10 bước học tập.
- Các thành viên trong nhóm hoạt động chưa đều: bạn chủ quan, bạn
thì ỷ lại.
+ Vai trò nhóm trưởng:
- Nhóm trưởng chưa biết cách điều hành nhóm.
- Kĩ năng của nhóm trưởng chưa đồng đều: Có nhóm trưởng quá tỉ
mỉ, cẩn thận khiến hoạt động của nhóm bị chậm lại nhưng có nhóm trưởng
làm việc với tốc độ khá nhanh dẫn đến chất lượng học tập của nhóm chưa
đảm bảo.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 4


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

Xét về năng lực, phẩm chất học sinh, có thể thống kê như sau:
Đạt
Các mặt

Năng lực

Phẩm
chất

Tiêu chí

Thường
xuyên

Chưa
thường
xuyên

SL

%

SL

%

Tự phục vụ, tự quản

34

77, 3

10

22,7

Giao tiếp, hợp tác

31

70,5

13

29,5

Tự học và giải quyết các vấn đề

31

70,5

13

29,5

Tình cảm, thái độ

32

72,7

12

27,3

Tự trọng, tự tin, tự chịu trách nhiệm

33

75

11

25

Trung thực, kỉ luật

39

88,6

5

11,4

Chăm học, chăm làm, thích hoạt động
nghệ thuật, thể thao

37

84,1

7

15,9

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 5

Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

2.

Giải pháp:
2.1. Xây dựng nề nếp, thói quen học tập theo mô hình

VNEN:
Đây là năm học thứ hai, học sinh học tập mô hình VNEN, các em đã
bước đầu làm quen với cách thức học tập ở lớp 2. Tuy nhiên, vào đầu năm
học, các em được làm quen với một cô giáo mới, tập thể mới nên không
tránh khỏi bỡ ngỡ cũng như quen cách thức làm việc ở lớp dưới với các tập
thể khác nhau. Cho nên, để đảm bảo cho học sinh cả lớp đều được củng cố
lại, vào thời gian đầu năm học, tôi hướng dẫn và phát đến từng học sinh
Phiếu hướng dẫn 10 bước học tập của mô hình VNEN. Tôi yêu cầu các em
nắm vững 10 bước học tập này. Đặc biệt, tôi yêu cầu các nhóm trưởng
thường xuyên giúp các bạn nhắc lại. Hoặc, trước khi bước vào tiết học, tôi
yêu cầu Hội đồng tự quản mời các bạn nối tiếp nhau đọc các bước của 10
bước học tập.
Để tiện cho việc kiểm tra tiến độ làm việc của các nhóm, tôi làm cho
mỗi nhóm một bộ thẻ từ 1 đến 8 để nhóm làm xong nhiệm vụ nào thì gắn số
thẻ tương ứng.
Trong chương trình lớp 3, môn Toán và Tiếng Việt có nhiều mảng kiến
thức khác nhau, có thể liệt kê một số nhóm cơ bản như sau:
Môn

Các dạng bài học cơ bản
- Đọc viết, so sánh, cộng trừ các số trong phạm vi đến

100 000
- Bảng nhân chia từ 6 đến 9
- Nhân, chia số có 4,5 chữ số với (cho) số có một chữ số

Toán

- Tìm x; tính giá trị của biểu thức
- Đại lượng và đo đại lượng: độ dài, khối lượng, thời
gian
- Các yếu tố hình học: trung điểm; tâm, bán kính, đường
kính; chu vi, diện tích hình vuông, hình chữ nhật
- Giải toán có lời văn (Bài toán giải bằng hai phép tính):
gấp, giảm một số lần; tìm một phần bằng nhau của
một số; rút về đơn vị …

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 6


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

- Tập đọc: các văn bản có dạng văn xuôi, thơ
- Nghe viết, nhớ viết: Đoạn văn bản văn xuôi, thơ. Phân
biệt âm vần dễ lẫn: l/n; tr/ch/; d/gi/v; s/x…
Tiếng Việt

- Luyện từ và câu: Dấu câu: dấu phẩy, dấu chấm hỏi,
dấu chấm phẩy, dấu chấm than…; loại từ: chỉ sự vật, chỉ
hoạt động, trạng thái, đặc điểm; biện pháp so sánh , nhân

hóa; các mẫu câu: Ai là gì? Ai làm gì? Ai như thế nào?; Đặt
và trả lời câu hỏi: Khi nào? Vì sao? Ở đâu? Để làm gì? Bằng
gì?; Mở rộng vốn từ theo các chủ điểm.
- Tập viết: Ôn các chữ hoa
- Tập làm văn: Viết đơn, Viết thư, Kể về hoạt động….

Thông thường, vào các tiết học, nhóm trưởng thường điều khiển các
bạn trong nhóm làm việc theo hệ thống câu lệnh như:
1.
2.
3.
4.

Mời các bạn lấy vở viết bài
Mời các bạn đọc mục tiêu
Các bạn cho biết Hoạt động cơ bản có mấy nhiệm vụ?
Nhiệm vụ 1 yêu cầu làm gì? Có mấy yêu cầu nhỏ?

Yêu cầu a cần làm gì? Mời các bạn cùng thực hiện yêu cầu a hoặc b, c….
Tuy nhiên, với các dạng bài trong các môn học như đã liệt kê ở bảng
trên, tôi tập trung các nhóm trưởng, hướng dẫn các em hệ thống câu hỏi, câu
lệnh tương ứng với từng dạng bài cơ bản để nhóm trưởng có thể điều khiển
nhóm học tập tốt hơn.
Ví dụ: Áp dụng cho dạng bài bảng nhân, chia 6,7, 8, 9
Bài : Bảng nhân 6
Nhóm trưởng nêu các câu lệnh:
1. Mời các bạn lấy vở viết bài
2. Mời các bạn đọc mục tiêu
3. Các bạn cho biết Hoạt động cơ bản có mấy nhiệm vụ?
4. Nhiệm vụ 1 yêu cầu làm gì? Có mấy yêu cầu nhỏ?

Yêu cầu a cần làm gì? Mời các bạn cùng thực hiện yêu cầu a: Mời các
bạn nối tiếp nhau đọc bảng nhân 4, bảng nhân 5
Yêu cầu b cần làm gì? Mời các bạn cùng thực hiện yêu cầu b: Tớ nêu
kết quả của phép nhân trong bảng nhân 4, bạn nêu phép tính tương ứng nhé
(5,6 phép tính)
Yêu cầu c cần làm gì? Mời các bạn cùng thực hiện yêu cầu c : cá nhân
suy nghĩ trả lời, trao đổi nhóm đôi rồi tớ mời trình bày
Mời bạn nêu ý kiến, các bạn nhận xét. (giơ thẻ 1).
5. Nhiệm vụ 2 có mấy yêu cầu nhỏ? yêu cầu a làm gì? yêu cầu b làm gì?
yêu cầu c làm gì?
Mời các bạn cùng thực hiện yêu cầu a, mời bạn đọc yêu cầu

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 7


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

Mời các bạn cùng thực hiện : Lấy ra 1 tấm bìa có 6 chấm tròn, mời bạn
đọc (4 bạn), mời các bạn viết phép nhân vào vở.
Lấy ra 2 tấm bìa, mời bạn đọc (4 bạn) )(nhớ nhắc bạn chỉ vào tấm bìa
khi đọc phép cộng), mời các bạn viết
Lấy ra 3 tấm bìa (tương tự)
Yêu cầu b cần làm gì?
Lấy ra 4 tấm bìa , mời bạn đọc (4 bạn)(nhớ nhắc bạn chỉ vào tấm bìa
khi đọc phép cộng), mời các bạn viết
Lấy ra 5 tấm bìa (Với bạn chậm, không nhẩm được kết quả, yêu cầu
bạn chỉ và đếm thêm), tương tự cho đến hết.
Yêu cầu c cần làm gì?

Mời cá nhân học thuộc, nhóm 2 nào thuộc thì dò bạn cả bảng nhân và
phép tính bất kì
Mời cá nhân đọc, nhóm trưởng hỏi phép tính bất kì (2,3 phép tính; lần
lượt 4 bạn)(giơ thẻ 2)
6. Nhiệm vụ 3 yêu cầu làm gì?
Cần lưu ý điều gì?
Có mấy yêu cầu nhỏ? Yêu cầu a làm gì? Yêu cầu b làm gì?
Mời cá nhân làm việc , nhóm 2 nào xong kiểm tra chéo
Mời đọc kết quả yêu cầu a (1 bạn đọc),ai có ý kiến khác, ai đồng ý?
Mời đọc kết quả yêu cầu b (1 bạn đọc),ai có ý kiến khác, ai đồng ý?
Trình bày chung trước lớp.
Hoặc với các dạng bài toán giải, tôi cũng giúp nhóm trưởng nắm vững
qui trình một bài và các bài sau áp dụng tương tự. Nếu có sự điều chỉnh thì
vào đầu tiết học, giáo viên sẽ nhắc riêng cho nhóm trưởng lưu ý.
Ví dụ: Áp dụng cho dạng bài giải toán
Bài: Bài toán giải bằng hai phép tính
1. Mời các bạn lấy vở viết bài
2. Mời các bạn đọc mục tiêu
3. Các bạn cho biết Hoạt động cơ bản có mấy nhiệm vụ?
4. Nhiệm vụ 1 yêu cầu làm gì?
Nhiệm vụ 1 có mấy yêu cầu nhỏ? Đó là yêu cầu gì?
Mời bạn đọc bài toán 1, các bạn theo dõi(mời 3 bạn).
Bài toán cho biết gì? Bài toán hỏi gì?(yêu cầu bạn dùng thước gạch 1
gạch, 2 gạch tương ứng điều đề bài cho, điều đề bài hỏi)
Yêu cầu 2 cần làm gì? Mời cá nhân điền số
Mời các bạn cho ý kiến, chỗ chấm 1, điền số mấy? mời bạn, ai có ý
kiến khác, ai đồng ý?
Chỗ chấm thứ 2,điền số mấy? mời bạn, ai có ý kiến khác, ai đồng ý?
Mời bạn đọc tóm tắt (2 bạn)
Chỗ chấm thứ 3,điền số mấy? mời bạn, ai có ý kiến khác, ai đồng ý?

Chỗ chấm tiếp theo,điền số mấy? mời bạn, ai có ý kiến khác, ai đồng ý?
(điền đến hết chỗ chấm)

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 8


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

Mời bạn đọc bài giải(3 bạn)(Giơ thẻ 1)
5. Nhiệm vụ 2 yêu cầu làm gì? có mấy yêu cầu nhỏ?
Mời bạn đọc yêu cầu a, mời cá nhân đọc đề và tự tóm tắt
Bài toán cho biết gì? Bài toán hỏi gì? ( yêu cầu bạn dùng thước gạch 1
gạch, 2 gạch tương ứng điều đề bài cho, điều đề bài hỏi)
Mời bạn đọc tóm tắt(3 bạn)
Mời bạn đọc yêu cầu b, mời cá nhân đọc và viết, mời bạn đọc thông tin
(4 bạn), mời bạn đọc bài giải (4 bạn)
Mời bạn đọc kĩ khung xanh, mỗi bạn đọc thầm 2 lần, mời bạn đọc (4
bạn) (giơ thẻ 2)
Trong khi chờ nhóm khác, đọc lại khung xanh
6. Cô giáo hướng dẫn
7. Nhiệm vụ 3 yêu cầu làm gì? cần chú ý điều gì?
Mời cá nhân làm việc
Mời bạn đọc đề toán .(2 bạn)
Bài toán cho biết gì? Bài toán hỏi gì? Ai có ý kiến khác?
Mời bạn đọc tóm tắt(2 bạn)
Muốn biết cả hai chị em có bao nhiêu quyển vở, ta phải biết điều gì?
Số vở của ai đã biết? Ta chưa biết số vở của ai? ta phải làm gì?
Mời bạn đọc bài giải(3 bạn)(giơ thẻ 3)

Trong môn Tiếng Việt, các dạng bài khá phong phú, nội dung bài có thể
kết hợp các phân môn nhỏ trong cùng một tiết, tôi cũng hướng dẫn cho nhóm
trưởng thực hiện theo một số dạng cơ bản.
Ví dụ: Áp dụng cho dạng bài tìm hiểu về biện pháp so sánh
hoặc nhân hóa
Bài: Thương nhớ quê hương(Tiết 2)
1. Mời các bạn lấy vở viết bài
2. Mời các bạn đọc mục tiêu 2 và 3
3. Nhiệm vụ 4 yêu cầu làm gì?
Mời cá nhân đọc khổ thơ và trả lời câu hỏi
Mời các bạn cho ý kiến, mời bạn (mời 2 bạn), ai có ý kiến khác, ai
đồng ý
Mời bạn nhắc lại ý kiến đúng(giơ thẻ 4)
4. Nhiệm vụ 5 yêu cầu làm gì? cần chú ý điều gì?
Mời cá nhân đọc , dùng bút chì gạch dưới âm thanh 1, âm thanh 2,
khoanh tròn từ so sánh
Mời các bạn cho ý kiến, mời bạn (mời 2 bạn), ai có ý kiến khác, ai
đồng ý
Mời bạn nhắc lại ý kiến đúng(giơ thẻ 5)
Ví dụ: Áp dụng cho dạng bài có phần tập viết
1. Hoạt động thực hành có mấy nhiệm vụ?
2. Nhiệm vụ 1 yêu cầu làm gì?
Mời bạn lấy nháp tập viết con chữ G, Gi, từ Ông Gióng.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 9


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

Hai bạn đổi chéo nhận xét, góp ý cho nhau
3. Cô giáo hướng dẫn
4. Viết bài
5. Nhóm 2 nhận xét bài bạn, nhóm trưởng quan sát chung, nhận xét:
Ví dụ: Bài bạn viết đúng mẫu chữ, đủ số lượng yêu cầu, không sai lỗi chính
tả; …..(giơ thẻ 1)
Với các hướng dẫn trên, tôi cho từng nhóm trưởng nắm vững, trao đổi
với các nhóm trưởng khác xem có vướng mắc gì không. Sau đó, đồng loạt các
nhóm thực hiện theo hướng dẫn chung. Tôi cũng lưu ý một số nhóm trưởng
có phần làm việc hơi nhanh phải đảm bảo tốc độ cho từng thành viên trong
nhóm được làm việc.
Các dạng câu lệnh, tôi thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau: hướng
dẫn riêng cho các nhóm trưởng; trình bày riêng một góc bảng; cô đóng vai
nhóm trưởng trước lớp hoặc trong một số nhóm mà kĩ năng của nhóm trưởng
còn khó khăn. Sở dĩ, cần có nhiều hình thức vì không chỉ 11 em có thể làm
nhóm trưởng cho 11 nhóm mà còn giúp cho các em khác cũng có thể có khả
năng làm nhóm trưởng. Bên cạnh đó, tất cả các thành viên trong lớp, trong
nhóm đều nắm được qui trình cần làm việc sẽ có thể hỗ trợ giúp nhóm trưởng
nếu nhóm trưởng còn lúng túng.
Mặt khác, một đặc điểm hết sức tích cực của mô hình VNEN là học
sinh tự đánh giá, đánh giá bạn theo nhóm đôi, nhóm lớn. Tôi yêu cầu các em
so sánh kết quả mình và bạn thông qua việc kiểm tra lại. Nếu có sự bất đồng ý
kiến không giải quyết được thì nhờ bạn khá hơn hoặc nhóm trưởng tư vấn và
cô giáo tư vấn nếu cần thiết. Các em đã tạo được thói quen và nhu cầu đánh
giá. Qua việc đánh giá, các em học tập được cách trình bày của bạn, chữ viết,
…. Bên cạnh đó, học tập với tinh thần tranh luận được phát huy, phân tích cái
đúng, cái sai.
Tuy nhiên, trong thực tế, tôi đã quan sát được một số trường hợp học
sinh khi chấm bài thường lúng túng một vài vấn đề. Bản thân em làm bài

đúng nhưng khi chấm bài bạn, bạn có kết quả khác mình, em vẫn chấm đúng,
không dám chấm sai. Tôi yêu cầu các em cần mạnh dạn nêu rõ ý kiến của
mình, trao đổi với bạn để thống nhất kết quả đúng.
Ngoài ra, để học sinh học tập được từ tất cả các bạn trong lớp, với các
đề làm văn, tôi yêu cầu các em làm vào giấy, tập trung tại rổ của các nhóm.
Vào đầu giờ học, các em luân phiên đọc bài của các nhóm bạn. Nhìn thấy
hình ảnh các em say sưa đọc, tìm kiếm bài đọc hay để học hỏi, trao đổi về bài
viết của bạn, tôi thấy rất vui.
Với việc kiểm tra chéo bài làm cho các nhóm bạn, tôi khuyến khích học
sinh nhanh nhẹn, làm bài tốt, báo cáo để cô giáo kiểm tra, sửa bài rồi đến sửa
cho các nhóm bạn. Tôi không yêu cầu phải là nhóm trưởng mới được kiểm tra
mà tất cả học sinh trong lớp đều có cơ hội. Có những bạn học chậm được đến
kiểm tra cho các nhóm bạn, em thấy vui, thể hiện qua ánh mắt, nụ cười. Tôi
nghĩ mô hình học tập mới cũng mang đến cho các em nhiều sự tự tin hơn.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 10


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

Với các bạn học sinh có phần hiếu động, ngoài việc tăng cường theo
dõi, hỗ trợ của các bạn trong nhóm, tôi cũng thường xuyên lưu tâm. Một lời
nói nhắc nhở hoặc giao một nhiệm vụ nhẹ nhàng để nhóm học sinh này giải
lao ngắn rồi tiếp tục làm việc và bớt làm phiền bạn trong nhóm.
2.2. Hợp tác giữa các thành viên trong nhóm:
Thông qua theo dõi các hoạt động học tập, hoạt động giáo dục, kiểm
tra tiến độ làm việc của học sinh, tôi kịp thời nắm bắt đặc điểm của học sinh
trong lớp.

Với các em thường làm theo ý thích của mình, tôi phân tích và cho em
chọn lựa làm việc hợp tác cùng nhóm hoặc làm việc một mình. Chỉ một vài
tiết học làm việc một mình, em thấy buồn và ý thức được việc học tập theo
nhóm. Dần dần, các em đã hợp tác và vui vẻ trong hoạt động học nhóm với
bạn.
Trường hợp học sinh không thích chia sẻ ý kiến của mình với nhóm,
tôi và các bạn trong nhóm tìm hiểu để biết lí do vì sao.Tôi và các bạn trong
nhóm chia sẻ với bạn lợi ích khi mình chia sẻ thông tin với nhóm. Nếu thông
tin của bạn hay, bạn giúp nhóm có thêm kiến thức. Nếu thông tin bạn chưa
hợp lí, nhóm sẽ bổ sung, góp ý giúp bạn. Với tinh thần chia sẻ, hợp tác, thân
thiện, các bạn có cá tính đặc biệt cũng đã hòa nhập và làm việc cùng nhóm tốt
hơn.
Khi các thành viên trong nhóm không cùng ý kiến, tôi hướng dẫn
nhóm trưởng cho thành viên trong nhóm lần lượt chia sẻ ý kiến, lập luận để
bảo vệ ý kiến của mình. Qua quá trình phân tích, nhóm sẽ tìm ra được những
điểm chưa đồng nhất hoặc điểm chung của vấn đề, từ đó nhóm trưởng giúp
các bạn rút ra được ý kiến chung.
2.3.
Xây dựng kĩ năng cho nhóm trưởng:
Trong giảng dạy mô hình VNEN, thành công của tiết học phụ thuộc rất
nhiều vào nhóm trưởng. Nhóm trưởng có kiến thức vững vàng, biết điều
khiển các hoạt động theo đúng yêu cầu sẽ hỗ trợ cho giáo viên và các bạn rất
nhiều. Do vậy, để giúp lớp học đạt hiệu quả tốt, mỗi giáo viên cần phối kết
hợp trong và ngoài giờ học để bồi dưỡng cho đội ngũ nhóm trưởng.
Một số năng lực cần giúp cho nhóm trưởng:
2.3.1. Mạnh dạn trong giao tiếp:
Năng lực này rất cần thiết cho nhóm trưởng. Trước hết, em dám nói
trong phạm vi tập thể của nhóm mình, có thể đại diện nhóm trình bày trước
lớp, tham gia hỗ trợ nhóm bạn… Vì vậy, thông qua từng tiết học hoặc các
hoạt động của lớp, tôi yêu cầu các nhóm trưởng nói to, rõ ràng, phân công

nhiệm vụ cụ thể cho các bạn trong: giờ học, vệ sinh lớp, vệ sinh trường, kiểm
tra đầu giờ, giờ sinh hoạt lớp…; theo dõi kịp thời quá trình làm việc của các
bạn để đôn đốc , nhắc nhở. Cụ thể: Những câu lệnh đọc mục tiêu, tìm hiểu bài
được các em nêu to rõ, không chỉ phạm vi nhóm nghe được mà có thể 1,2
nhóm bên cạnh cùng nghe. Trong các giờ vệ sinh lớp, vệ sinh trường, nhóm
trưởng phân công rõ ràng bạn làm việc gì, ở khu vực nào, báo cáo kết quả với
các ban liên quan. Bên cạnh đó, nhóm trưởng cũng có thể là thành viên của

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 11


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

một trong các ban hoạt động của lớp, tôi cũng luân phiên tạo cho các em cơ
hội để điều khiển hoạt động của các ban . Từ đó, các em có thêm nhiều cơ hội
trao đổi với tập thể, mạnh dạn khi trình bày trước lớp, trước nhóm.
2.3.2. Phân công nhiệm vụ:
Thời gian đầu, các bạn nhóm trưởng thường phân công công việc theo
cách bạn nào xung phong thì được nhóm trưởng giao.
Để tất cả thành viên trong nhóm đều được làm việc, tôi yêu cầu nhóm
trưởng phân công công việc đều theo qui trình cá nhân, nhóm đôi rồi nhóm
lớn. Khi đọc mục tiêu, đọc bài, trình bày bài sửa, viết bảng nhóm,… học sinh
luôn được luân phiên để nêu.
2.3.3. Có tinh thần đoàn kết:
Do đặc điểm tâm lí của học sinh tiểu học, đôi khi nhóm trưởng cũng
làm việc cảm tính. Nhóm trưởng hợp ý với bạn nào sẽ ủng hộ, sẽ nhất trí cao
với ý kiến của bạn đó; hoặc chỉ tin tưởng ý kiến của bạn học khá, còn bạn học
chậm không có ý kiến hay. Tôi cũng thường xuyên theo dõi để khắc phục tình

trạng này, tôi giúp nhóm trưởng và các em hiểu được mỗi bạn đều có mặt
mạnh riêng. Các em phải biết lắng nghe và phân tích để xem có hợp lí hay
không, từ đó có quyết định chung cho cả nhóm.
2.3.4. Khiêm tốn:
Thông thường, khi chọn học sinh làm nhóm trưởng, các bạn trong
nhóm cũng có hướng chọn bạn học khá hơn mình. Điều đó, có thể tạo nên tâm
lí kiêu căng, không tôn trọng ý kiến của bạn hoặc làm việc với thái độ ra lệnh
của nhóm trưởng. Do vậy, tôi thường khuyên các em : Học thầy không tày
học bạn. Nếu bạn học tốt hơn mình, em học được cái hay của bạn. Ngược lại,
nếu bạn học chưa tốt bằng em, những cái chưa được của bạn sẽ giúp em biết
tránh cái sai.
2.3.5. Xử lí tình huống
Mặc dù, đã được giáo viên hướng dẫn, nhưng vẫn có một số nhóm
trưởng làm việc theo cách “gió chiều nào theo chiều ấy”, không dám quả
quyết theo ý kiến của mình, sợ bạn buồn. Với những trường hợp này, tôi đã
mời một vài nhóm trưởng có kĩ năng xử lí tốt, phân tích cho nhóm trưởng còn
ngại bạn hiểu được việc nên làm. Tôi cũng giúp nhóm trưởng hiểu được, em
cần đảm bảo công bằng trong mọi tình huống, từ việc tiếp nhận kiến thức cho
đến đánh giá thi đua xếp loại các bạn với nhau thì các em mới có kiến thức
đúng và thi đua công bằng để tiến bộ hơn.
2.4. Hình thành và rèn luyện phương châm học tập:
Ngoài các biện pháp giúp cho nhóm trưởng cũng như tập thể lớp khắc
phục khó khăn mà đầu năm các em còn vấp, thông qua quá trình học tập và
giáo dục, tôi đã cố gắng giúp học sinh hình thành một số phương châm học
tập như sau:
2.4.1. Không nên để mất một chút thời giờ nào.
Có nhiều học sinh thường chậm hơn với bạn do không biết quý thời
gian. Từ việc di chuyển giờ học đến việc lấy sách vở để viết bài, em luôn
chậm hơn so với các bạn khác. Tôi thường xuyên theo dõi để đốc thúc và

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 12


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

khích lệ em nên học tập thao tác nhanh nhẹn như các bạn. Với các bạn này,
việc thường xuyên nhắc nhở là cần thiết. Mặt khác, tôi cũng qui định thời gian
cụ thể cho các em. Với các trường hợp chưa thật sự hợp tác, tôi và lớp có một
số hình thức phạt nhẹ nhàng (hát, làm động tác gây cười…) để các em nhanh
nhẹn hơn.
2.4.2.Tập cho có thói quen không nhảy từ trang này sang trang
khác, từ môn này sang môn khác.
Đây cũng là một thói quen mà giáo viên cần rèn cho học sinh. Trong
một buổi học, các em không chỉ học một môn cố định mà còn học nhiều môn
khác. Với những em cẩn thận, gọn gàng thì giờ nào việc nấy. Nhưng những
em hay lo ra thì thói quen bài vở môn này lẫn môn kia cũng ảnh hưởng không
ít tới chất lượng học của các em. Tôi cho thi đua giữa các nhóm, nhóm nào
gọn gàng, ngăn nắp sẽ có điểm cộng trong thi đua.
2.4.3 Học tập các bạn chăm chỉ và chuyên cần
Để học sinh học hỏi được những tính tốt của các bạn, thông qua các giờ
sinh hoạt lớp, hoặc lúc thuận tiện, tôi thường khen ngợi, biểu dương những
đặc điểm tốt của các học sinh. Bên cạnh đó, tôi cũng luân phiên chỗ ngồi các
em có tính tốt để các bạn khác có cơ hội học tập lẫn nhau. Tôi thấy việc học
tập bạn của các em cũng khá hiệu quả.
2.4.4. Chơi điều độ
Với đặc điểm tâm lí lứa tuổi tiểu học, việc được chơi đùa là một nhu
cầu cần thiết. Qua trò chơi, các em được giải trí về tinh thần, có thêm năng
lực mới để học tốt hơn. Tuy nhiên, có những em chơi quá sức khiến mệt mỏi

khi vào học. Do vậy, giáo viên cũng khuyến khích các em chơi trò chơi hợp
lý, giải trí phù hợp.
2.4.5. Cương quyết vượt qua những khó khăn gặp phải trong khi
học
Để có được thói quen này, mỗi học sinh cần có thời gian rèn luyện.
Thật vậy, với các em học sinh chịu khó, đây là một tính cách mà các em phần
nào đã có. Còn với các em có năng lực chậm, thấy khó là nản chí, bỏ cuộc,
làm cho xong việc. Do vậy, giáo viên cần kiên nhẫn để thuyết phục và giúp
em tìm cách giải quyết bằng nhiều cách. Có thể tìm bạn nhóm đôi, bạn trong
nhóm hoặc khác nhóm để hỗ trợ.
Với các phương châm trên, tôi cùng Hội đồng tự quản thường xuyên tư
vấn, nhắc nhở kết hợp. Mỗi thành viên trong lớp, trong nhóm có ý thức, tinh
thần học tập tốt sẽ góp phần xây dựng nhóm, lớp ngày càng tiến bộ hơn.
3. Kết quả :
Qua một thời gian áp dụng các biện pháp trên, lớp học đạt những kết
quả như sau:
• Về hoạt động nhóm và nề nếp học tập:
+ Hoạt động nhóm có kết quả tích cực hơn: Tất cả thành viên trong
nhóm tùy khả năng của mình đã tham gia hoạt động học để cùng tìm hiểu bài,
nhận xét, đánh giá bạn; đã biết chia sẻ kiến thức cùng bạn; giúp bạn sửa chữa
sai sót.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 13


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

+ Tham gia khá hiệu quả các hoạt động giáo dục khác
+ Học sinh chậm có cố gắng trong học tập và có cơ hội thể hiện ý

kiến của mình.
• Về vai trò các nhóm trưởng:
+ Nhóm trưởng mạnh dạn và làm việc khoa học, công bằng hơn;
bước đầu biết xử lí tình huống hợp lí; phân công công việc rõ ràng;
Sau 9 tháng học tập, kết quả rèn luyện của học sinh tiến bộ như sau:
Đạt
Các mặt

Năng lực

Phẩm chất

Tiêu chí

Thường
xuyên

Chưa
thường
xuyên

SL

%

SL

%

Tự phục vụ, tự quản

40

90,9

4

9,1

Giao tiếp, hợp tác

43

97,7

1

2,3

Tự học và giải quyết các vấn đề

43

97,7

1

2,3

Tình cảm, thái độ

42

95,5

2

4,5

Tự trọng, tự tin, tự chịu trách nhiệm

40

90,9

4

9,1

Trung thực, kỉ luật

42

95,5

2

4,5

Chăm học, chăm làm, thích hoạt

động nghệ thuật, thể thao

43

97,7

1

2,3

4. Bài học kinh nghiệm:
Để việc thực hiện các giải pháp trên hiệu quả, bản thân tôi rút ra một
số kinh nghiệm sau:
+ Làm tốt việc tìm hiểu tình hình học sinh vào đầu năm học: Nắm
bắt từ các cô giáo đã dạy ở năm học trước; nắm nội dung bàn giao chất lượng
của khối 2; tìm hiểu lý lịch học sinh; trao đổi với phụ huynh…
+ Quan sát, theo dõi sát sao các hoạt động của học sinh, lớp học để
kịp thời phát hiện những biểu hiện tích cực, tiêu cực trong học sinh, qua đó có
biện pháp phát huy, hỗ trợ, giúp đỡ học sinh phù hợp.
+ Tạo nhiều cơ hội, tình huống để học sinh bộc lộ quan điểm, khả
năng của mình. Từ đó, giáo viên có thêm kế hoạch bồi dưỡng, tư vấn cho học
sinh có năng lực, kèm cặp, giúp đỡ học sinh còn thiếu sót.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 14


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

+ Đánh giá, khen thưởng, rút kinh nghiệm kịp thời để thúc đẩy tinh
thần học sinh cũng như uốn nắn những biểu hiện chưa tốt.
+ Liên hệ, trao đổi với các Thầy Cô giáo bộ môn, Đội, Phụ huynh để
có những thông tin về năng lực, năng khiếu của học sinh. Từ đó, giáo viên có
thêm cơ sở để phát huy cho học sinh.
5. Kết luận:
Mặc dù, học sinh của tôi đã được học qua mô hình VNEN ở lớp 2
nhưng sang lớp 3 với một tập thể mới, các em vẫn còn nhiều bỡ ngỡ. Để đạt
hiệu quả trong mô hình học tập VNEN, giáo viên cần xây dựng những thói
quen học tập cho lớp cũng như bồi dưỡng những kĩ năng cơ bản, thiết yếu cho
đội ngũ nhóm trưởng.
Với các biện pháp đã xây dựng:
+ Xây dựng nề nếp, thói quen học tập theo mô hình VNEN
+ Hợp tác của các thành viên trong nhóm
+ Xây dựng kĩ năng cho nhóm trưởng.
+ Hình thành và rèn luyện phương châm học tập
Tôi nhận thấy, nếu học sinh của lớp nắm được quy trình làm việc một
cách rõ ràng, vững chắc, các em sẽ có sự phối hợp nhịp nhàng với thành viên
trong nhóm mang lại hiệu quả tích cực cho hoạt động nhóm, phát huy hiệu
quả của mô hình học tập mới. Bên cạnh đó, kĩ năng hợp tác được phát huy,
học sinh biết chia sẻ điểm mạnh của bản thân và điều chỉnh những điểm mình
còn hạn chế. Đặc biệt, vai trò nhóm trưởng được quan tâm đúng mức sẽ là tác
nhân tích cực cho nhóm. Thật vậy, một nhóm trưởng quả quyết, kiên định,
công bằng sẽ tạo được lòng tin nơi các bạn, giúp tạo một nhóm nhỏ đoàn kết,
thân ái, biết lắng nghe, chia sẻ. Đây cũng chính là kết quả mỗi giáo viên mong
đợi nơi học sinh của mình. Và với những phương châm ngắn gọn, thiết thực,
học sinh của lớp có thêm thói quen tích cực giúp học tập và hoạt động được
hiệu quả hơn.
Như vậy, với các giải pháp đã áp dụng cho lớp học trong năm học qua,
học sinh lớp tôi đã có nhiều chuyển biến tích cực. Việc nắm vững nội dung

chương trình, quan tâm, theo dõi, giúp đỡ học sinh kịp thời để thực hiện mô
hình trường học mới Việt Nam – VNEN của giáo viên đóng vai trò quan trọng
trong chất lượng giáo dục của mỗi lớp học.
Với kinh nghiệm thực hiện dạy và học theo mô hình trường học mới
Việt Nam VNEN trong thời gian ngắn, bài viết của tôi không tránh khỏi thiếu
sót. Tôi mong nhận được sự đóng góp ý kiến của Quý Thầy Cô và các Bạn
đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cám ơn.
Người viết

Nguyễn Thị Sinh Thảo

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 15


Một số biện pháp giúp học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong mô hình tr ường học m ới Việt Nam – VNEN

MỤC LỤC
Nội dung
I.

Mở đầu

II.

Nội dung

1. Thực trạng, nguyên nhân

Trang
1

3

2. Giải pháp
2.1.

Xây dựng nề nếp, thói quen học tập theo

5

mô hình VNEN
2.2.

Hợp tác của các thành viên trong nhóm

10

2.3.

Xây dựng kĩ năng cho các nhóm trưởng

10

2.4.

Hình thành và rèn luyện phương châm học tập

11

3. Kết quả

12

4. Bài học kinh nghiệm

13

5. Kết luận

14

Người thực hiện: Nguyễn Thị Sinh Thảo

Page 16