Phân tích giá thành và các biện pháp hạ giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp Chế Biến Lâm Sản Xuất Khẩu.pdf

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
Khoa Kinh tế và Quản lý
--------------








ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH



Giáo viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Tiến Dũng
Sinh viên thực hiện : Trònh Thuý Vân
Lớp : QTDN – K47

Hà Nội - 2007


TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
Khoa Kinh tế và Quản lý
--------------








Tên đề tài: Phân tích giá thành và các biện pháp hạ giá
thành sản phẩm



Giáo viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Tiến Dũng
Sinh viên thực hiện : Trònh Thuý Vân
Lớp : QTDN – K47

Hà Nội - 2007

TRƯỜNG ĐNBK HÀ NỘI CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
VIỆT NAM
Khoa kinh tế và Quản lý Độc lập-Tự đồng-Hạnh phúc
************ ----------------

NHIỆM VỤ THIẾT KẾ TỐT NGHIỆP

Họ và tên sinh viên : Trònh Thuý Vân
Lớp : QTDN – K47
Giáo viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Tiến Dũng

1. Tên đề tài tốt nghiệp: “Phân tích giá thành và các biện pháp hạ giá thành sản phẩm”


2. Các số liệu ban đầu:


3. Nội dung các phần thiết minh tính toán:


4. Số lượng và tên các bảng biểu, bảng vẽ:

5. Ngày giao nhiệm vụ thiết kế:


6. Ngày hoàn thành nhiệm vụ:

Hà Nội, ngày tháng năm 2007
TRƯỞNG BỘ MÔN GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN




NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

Họ và tên sinh viên: Trònh Thuý Vân Lớp: QTDN – K47
Tên đề tài: “ Phân tích giá thành và các biện pháp hạ giá thành sản phẩm”
Tính chất của đề tài:

I. Nội dung nhận xét:
1. Tiến trình thực hiện đồ án: ..............................................................................................................
..................................................................................................................................................................
2. Nội dung của đồ án:
- Cơ sở lý thuyết: .........................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
- Các số liệu, tài liệu thực tế: ......................................................................................................
..................................................................................................................................................................
- Phương pháp và mức độ giải quyết vấn đề:
..................................................................................................................................................................
3. Hình thức của đồ án:
- Hình thức trình bày: ..................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

- Kết cấu đồ án: ...........................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
4. Những nhận xét khác: ....................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
II. Đánh giá và cho điểm:
- Tiến trình làm đồ án: ....................... / 20
- Nội dung đồ án : ....................... / 60
- Hình thức đồ án : ....................... / 20

Tổng cộng : ....................... /100 (Điểm: …………………………………………………………)


Ngày tháng năm 2007
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN DUYỆT

Họ và tên sinh viên: Trònh Thuý Vân Lớp: QTDN – K47
Tên đề tài: “ Phân tích giá thành và các biện pháp hạ giá thành sản phẩm”
Tính chất của đề tài:

I. Nội dung nhận xét:
1. Nội dung đồ án: ...............................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
2. Hình thức đồ án:
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
3. Những nhận xét khác:
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

II. Đánh giá cho điểm:
- Nội dung đồ án: ............. / 80
- Hình thức đồ án: ............ / 20

Tổng cộng : ............. / 100 (Điểm: ……………………………………………..)

Ngày tháng năm 2007
GIÁO VIÊN DUYỆT











MỤC LỤC

Phần 1: Cơ sở lý thuyết về chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm ... 2
1.1. Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất kinh doanh .............................................. 2
1.2. Giá thành sản phẩm................................................................................................. 3
1.3. Các phương pháp tính giá thành .............................................................................. 5
1.4. Phân tích giá thành sản phẩm ................................................................................. 8
1.5. Các phương hướng hạ giá thành sản phẩm .......................................................... 15
Phần 2: Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành tại Xí nghiệp
CBLSXK Pisico ................................................................................................. 17
2.1. Đặc điểm và tình hình sản xuất kinh doanh những năm gần đây của Xí nghiệp .. 17
2.2. Công tác lập kế hoạch giá thành ở Xí nghiệp năm 2006 ...................................... 26
2.3. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành ở Xí nghiệp ............................. 28
2.4.Phân tích giá thành đơn vò sản phẩm ...................................................................... 32
2.5. Phân tích khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ........................................ 32
2.6. Phân tích khoản mục chi phí nhân công trực tiếp.................................................. 36

2.7. Phân tích khoản mục chi phí sản xuất chung......................................................... 37
2.8. Phân tích khoản mục chi phí bán hàng .................................................................. 38
2.9. Phân tích khoản mục chi phí quản lý doanh nghiệp .............................................. 39
2.10. Nhận xét chung ................................................................................................... 39
Phần 3: Thiết kế biện pháp hạ giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp CBLSXK Pisico ............. 41
3.1. Đònh hướng chiến lược của Xí nghiệp .................................................................. 41
3.2. Biện pháp I: “Hoàn thiện công tác mua nguyên liệu cho sản xuất hàng xuất khẩu” ..... 43
3.3. Biện pháp II: “Đầu tư máy đục mộng Oval, máy rắp ráp tự động và thiết kế lại nhà sấy” .. 48


PHỤ LỤC

Hình
Hình 1.1: Sơ đồ phân tích giá thành thực hiện kế hoạch giá thành của các sản phẩm so
sánh được...................................................................................................................... 11
Hình 2.1: Quy trình sản xuất của Xí nghiệp ................................................................. 19
Hình 2.2: Sơ đồ kết cấu bộ phận sản xuất của Xí nghiệp CBLSXK Pisico-cơ sở I ..... 22
Hình 2.3: Biểu đồ tăng trưởng doanh thu ..................................................................... 23
Bảng
Bảng 2.1: Số liệu thực hiện qua các năm ..................................................................... 22
Bảng 2.2: Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu năm 2006 ........................................................ 23
Bảng 2.3: Cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu chiếm tỷ trọng lớn năm 2006 .................. 24
Bảng 2.4: Giá bán một số mặt hàng chủ yếu của đối thủ và Xí nghiệp 2006 ............. 24
Bảng 2.5: Cơ cấu TSCĐ, tình hình TSCĐ của xí nghiệp CBLSXK Pisico năm 2006 .. 25
Bảng 2.6: Tình hình máy móc hiện tại của Xí nghiệp ................................................. 26
Bảng 2.7: Số liệu chi phí sản xuất kế hoạch năm 2006 ............................................... 28
Bảng 2.8: Bảng giá thành và sản lượng thực hiện và kế hoạch năm 2005-2006 ......... 29
Bảng 2.9: Bảng giá phân tích giá thành tổng sản lượng các sản phẩm sản xuất năm 2006 ......... 29
Bảng 2.10: Bảng phân tích mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành các sản phẩm sản xuất năm
2006 .............................................................................................................................. 30

Bảng 2.11: Bảng tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng đến mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành
thực hiện so với kế hoạch năm 2006 ............................................................................ 31
Bảng 2.12: Bảng tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng đến mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành
thực hiện năm 2006 so với thực hiện năm 2005 ........................................................... 31
Bảng 2.13: Bảng phân tích giá thành đơn vò thực hiện ghế Ohio không tay và ghế Rio
có tay ............................................................................................................................ 32
Bảng 2.14: Bảng phân tích biến động chi phí nguyên liệu chính ................................ 33
Bảng 2.15: Bảng các nguyên nhân tăng chi phí nguyên liệu gỗ .................................. 33
Bảng 2.16: Bảng kê chi phí nhập nguyên liệu năm 2005-2006 ................................... 34
Bảng 2.17: Bảng phân tích chi phí vật tư sản xuất ghế Ohio không tay gỗ Chò, khối lượng
90,09 cái/m
3
......................................................................................................................... 35
Bảng 2.18: Bảng phân tích tình hình thực hiện kế hoạch chi phí nguyên liệu, động lực
năm 2006 ...................................................................................................................... 36
Bảng 2.19: Bảng phân tích chi phí nhân công trực tiếp cho ghế Ohio không tay và ghế Rio
có tay ............................................................................................................................ 36
Bảng 2.20: Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng ................................................................ 37
Bảng 2.21: Bảng phân tích chi phí sản xuất chung ...................................................... 38
Bảng 2.22: Bảng phân tích chi phí bán hàng trong giá thành năm 2006 ..................... 38
Bảng 2.23: Bảng phân tích chi phí quản lý doanh nghiệp trong giá thành năm 2006 . 39
Bảng 3.1: Bảng kế hoạch dự trữ nguyên liệu vật tư năm 2006 .................................... 42
Bảng 3.2: Bảng chi phí nguyên liệu gỗ ........................................................................ 43
Bảng 3.3: Bảng phân tích giá nguyên liệu gỗ của các trò trường nhập khẩu ...... 44
Bảng 3.4: Bảng tổng hợp chi phí liên quan đến thu mua nguyên liệu gỗ của các thò
trường nhập khẩu .......................................................................................................... 45
Bảng 3.5: Bảng phân tích chi phí nguyên liệu gỗ trước và sau sử dụng biện pháp thay
đổi nhà cung cấp .......................................................................................................... 47
Bảng 3.6: Bảng danh mục đầu tư .............................................................................................. 49
Bảng 3.7: Bảng phân tích chi phí nguyên vật liệu trực tiếp trước và sau dự án ............ 49

Bảng 3.8: Bảng phân tích chi phí nhân công trực tiếp ....................................................... 50
Bảng 3.9: Bảng phân tích giá thành ghế Ohio không tay và ghế Rio có tay trước và sau khi
thực hiện dự án ........................................................................................................................... 51
Bảng 3.10: Bảng doanh thu, chi phí và lợi nhuận năm 2006 và dự kiến sau khi thực
hiện dự án ..................................................................................................................... 51
Bảng 3.11: Bảng dòng tiền của dự án đầu máy móc thiết bò, nhà xưởng ..................... 53
Bảng 3.12: Bảng chỉ tiêu thời gian hoà vốn ................................................................. 53


DANH MỤC VIẾT TẮT

1. CBLSXK : Chế biến lâm sản xuất khẩu
2. TSCĐ : Tài sản cố đònh
3. BHYT : Bảo hiểm y tế
4. BHXH : Bảo hiểm xã hội
5. KPCĐ : Kinh phí công đoàn
6. CCDC : Công cụ dụng cụ
7. ĐVT : Đơn vò tính
8. USD : Đôla Mỹ
9. D/a : Dự án

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. ThS.Nguyễn Tiến Dũng, Đề cương thực tập kinh tế chuyên ngành QTDN
2. Khoa Kinh tế và Quản lý, Đề cương thực tập và các quy đònh về thực tập và xây
dựng đồ án tốt nghiệp, 2001.
3. Khoa Kinh tế và Quản lý, Một số câu hỏi thực tập tốt nghiệp và trả lời, 2001.
4. PGS.TS. Phạm Thò Gái, Giáo trình phân tích hoạt động kinh doanh, 2004.
5. Trường Cao đẳng tài chính kế toán, Giáo trình kế toán tài chính, 2004.
6. Website: .

Trang 1

SVTT: Trònh Thuý Vân
LỜI MỞ ĐẦU
Trong tiến trình chuyển đổi sang nền kinh tế thò trường theo đònh hướng Chủ nghóa xã
hội và hội nhập vào nền kinh tế thế giới, ở nước ta hiện nay hoạt động sản xuất kinh
doanh diễn ra hết sức sôi động với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế.
Muốn tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp phải biết quản lý và sử dụng tốt các
nguồn lực của mình. Trong đó, quản lý giá thành là việc có ý nghóa hết sức quan trọng đối
với tất cả các doanh nghiệp. Nó phản ánh việc quản lý kinh tế của doanh nghiệp có hiệu
quả hay không, giá thành có thấp hơn đối thủ cạnh tranh không. Nếu chi phí sản xuất được
hạ thấp thì sẽ hạ thấp được giá thành tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Vì vậy, phân tích
giá thành là một hoạt động hết sức cần thiết trong công tác quản lý giá thành. Phân tích
giá thành là phân tích cơ cấu, tỷ trọng các loại chi phí trong giá thành, những biến động
của chi phí, các nhân tố ảnh hưởng đến sự biến động đó nhằm phát hiện ra các yếu tố tiêu
cực trong giá thành để tìm biện pháp khắc phục, xác đònh được các nhân tố tích cực từ đó
chú trọng phát huy thêm.
Xí nghiệp Chế Biến Lâm Sản Xuất Khẩu không chỉ đứng vững trong quá trình chuyển
đổi của nền kinh tế mà còn là một Xí nghiệp đã đạt được những thành công đáng khích lệ
trong nhiều năm qua. Nhưng trong hoàn cảnh hiện nay, Xí nghiệp cũng gặp phải nhiều
khó khăn, đặc biệt là việc tìm nguồn hàng và những hạn chế phát sinh trong sản xuất dẫn
đến giá thành tăng mạnh. Việc thực hiện giải pháp hạ giá thành Xí nghiệp Chế Biến Lâm
Xuất Khẩu đã được triển khai, song vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn. Sau một
thời gian thực tập tìm hiểu, nắm vững các vấn đề thực tế của Xí nghiệp CBLSXK Pisico,
đồng thời vận dụng kiến thức đã học để tiến hành phân tích đánh giá các chi phí trong giá
thành đơn vò, là rõ các nhân tố ảnh hưởng đến giá thành kế hoạch, giá thành thực tế, giá
thành thực hiện năm trước bằng phương pháp tổng hợp phân tích, so sánh, thay thế liên
hoàn. Các nội dung trên được thể thiện trong bài đồ án của em với đề tài: “Phân tích giá
thành và các biện pháp hạ giá thành sản phẩm”

Kết cấu của đồ án:

U
Phần 1:
U
Cơ sở lý về chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm

U
Phần 2
U
:Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành tại Xí nghiệp

U
Phần 3
U
: Thiết kế biện pháp hạ giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp
Mặc dù bản thân đã có rất nhiều cố gắng, song do thời gian và trình độ còn hạn chế
nên các vấn đề nêu trong đồ án không tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong được sự
đóng góp ý kiến chân thành của quý thầy cô cùng cán bộ Xí nghiệp CBLSXK Pisico.

Trang 2

SVTT: Trònh Thuý Vân
U
PHẦN 1
U
: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH
DOANH VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM

1.1.

U
Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất kinh doanh
1.1.1.
U
Khái niệm chi phí sản xuất kinh doanh
Chi phí kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của các nguồn lực mà doanh nghiệp sử
dụng cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ.
1.1.2.
U
Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh
1.1.2.1.
U
Theo nội dung kinh tế ban đầu của chi phí (theo yếu tố)
Mục đích phân loại theo yếu tố là cho nhà quản trò biết các nguồn lực
mà doanh nghiệp đã sử dụng cho hoạt động kinh doanh trong kỳ, làm cơ sở để dự toán chi
phí cho kỳ kế hoạch.
Chi phí mà các doanh nghiệp chi ra bao gồm chi phí nguyên vật liệu, chi
phí nhân công, chi phí khấu hao tài sản cố đònh, chi phí dòch vụ mua ngoài, chi phí bằng
tiền khác.
1.1.2.2.
U
Theo công dụng và đòa điểm phát sinh chi phí (theo khoản mục)
Mục đích chủ yếu là để xác đònh giá thành và phân tích giá thành.
Theo cách phân loại này toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp có thể chia là 5 yếu tố: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực
tiếp, chi phí sản xuất chung, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.
1.1.2.3.
U
Theo mối quan hệ giữa chi phí và đối tượng chòu chi phí
Mục đích để xác đònh phương pháp tính và phân bổ các chi phí cho đối

tượng chòu chi phí.
Theo cách phân loại này gồm chi phí trực tiếp (chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp), chi phí gián tiếp (chi phí sản xuất chung, chi phí bán
hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp).
1.1.2.4.
U
Theo mối quan hệ giữa chi phí và lượng sản xuất
Mục đích để theo dõi sự biến động của tổng chi phí khi lượng sản xuất
thay đổi, đònh hướng biện pháp hạ giá thành đơn vò.
Theo cách phân loại này gồm chi phí cố đònh (chi phí khấu hao tài sản cố
đònh, chi phí tiền lương, chi phí bảo hiểm, thuế môn bài, thuê tài sản hoặc thuê văn
phòng), chi phí biến đổi (chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí điện
nước…), chi phí hỗn hợp (biến phí và đònh phí).
Trang 3

SVTT: Trònh Thuý Vân
1.2.
U
Giá thành sản phẩm
1.2.1.
U
Khái niệm giá thành
Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí về lao động sống và
lao động vật hoá của doanh, có liên quan đến sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nhất đònh.
1.2.2.
U
Phân loại giá thành
1.2.2.1.
U
Theo thời điểm xác đònh

* Giá thành kế hoạch (Z
KH
): là loại giá thành mà doanh nghiệp đònh ra cho
kỳ kế hoạch làm cái đích để hướng tới thực tế và là cơ sở để so sánh với thực tế.
Giá thành kế hoạch được xây dựng căn cứ vào giá thành thực tế năm
trước, đònh mức tiêu hao kinh tế kỹ thuật kế hoạch, dự toán chi phí tiêu hao kỳ kế hoạch,
đơn giá kỳ này.
* Giá thành thực tế (Z
TT
): là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở số
liệu chi phí thực tế đã phát sinh tập hợp được trong kỳ và sản lượng sản phẩm thực tế đã
sản xuất ra trong kỳ.
Giá thành thực tế chỉ có thể tính toán được sau khi kết thúc quá trình sản
xuất chế tạo sản phẩm.
* Giá thành đònh mức: là giá thành được xác đònh trên cơ sở các đònh
mức chi phí hiện hành tại từng thời điểm nhất đònh trong kì kế hoạch. Giá thành đònh mức
được xem là căn cứ để kiểm soát tình hình thực hiện các đònh mức tiêu hao các yếu tố vật
chất khác nhau phát sinh trong quá trình sản xuất sản phẩm, chỉ tiêu này cũng được xác
đònh trước khi bắt đầu quá trình sản xuất.
1.2.2.2.
U
Theo nội dung cơ cấu giá thành
* Giá thành sản xuất (Z
SX
):
Z
SX
= CPNVLTT + CPNCTT + CPSSXC
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (CPNVLTT): là giá trò nguyên vật liệu
chính, vật liệu phụ, nhiên liệu được sử dụng trực tiếp vào việc chế tạo sản phẩm, hàng

hoá, dòch vụ.
- Chi phí nhân công trực tiếp (CPNCTT): là các khoản tiền lương, các
khoản phụ cấp có tính chất lương, các khoản trích theo lương và phải trả khác cho công
nhân trực tiếp sản xuất.
- Chi phí sản xuất chung (CPSXC): là các khoản chi phí được sử dụng ở
phân xưởng, bộ phận kinh doanh như: tiền lương và các khoản phụ cấp lương cho quản
đốc, nhân viên phân xưởng, chi phí khấu hao tài sản cố đònh thuộc phân xưởng, chi phí
dòch vụ mua ngoài và các chi phí khác phát sinh ở phân xưởng, bộ phận sản xuất.
* Giá thành đầy đủ (Z
ĐĐ
):
Z
ĐĐ
= CPNVLTT + CPNCTT + CPSSXC + CPQLDN + CPBH
Trang 4

SVTT: Trònh Thuý Vân
- Chi phí quản lý doanh nghiệp (CPQLDN): là các chi phí cho bộ máy quản lý
doanh nghiệp, các chi phí có liên quan đến hoạt động chung của doanh nghiệp.
- Chi phí bán hàng (CPBH): bao gồm các chi phí phát sinh trong quá trình
tiêu thu và dự trữ sản phẩm, hàng hoá, dòch vụ.
1.2.2.3.
U
Theo số lượng đối tượng tính giá thành
* Giá thành đơn vò: là tất cả các chi phí chỉ tính riêng cho 1 sản phẩm. Tuỳ
thuộc vào tính chất và đặc điểm của sản phẩm, tuỳ thuộc vào đặc điểm công nghệ sản
xuất của từng doanh nghiệp mà tính giá thành riêng cho từng sản phẩm hay tính giá thành
toàn bộ nhóm sản phẩm đó rồi chia cho số lượng sản phẩm của nhóm đó.
* Giá thành toàn bộ sản lượng = chi phí sản phẩm dở dang đầu kỳ + chi
phí phát sinh trong kỳ – chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ

Chi phí sản phẩm dở dang đầu kỳ được lấy từ số liệu chi phí sản phẩm dở
dang cuối kỳ trước chuyển sang.
Chi phí trong kỳ được tập hợp từ các hoá đơn, phiếu xuất kho, bảng trả
lương… trong kỳ.
Chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ được xác đònh bằng cách kiểm kê số lượng
sản phẩm dở dang cuối kỳ và ước tính mức độ hoàn thành của số sản phẩm dở dang này.
Việc xác đònh giá thành tổng sản lượng nhằm mục đích tính giá thành đơn vò
sản phẩm. Chỉ tiêu giá thành tổng sản lượng và giá thành đơn vò sản phẩm có ý nghóa
quan trọng đối với việc đánh giá hoạt động hiệu quả của các doanh nghiệp cùng sản xuất
một loại sản phẩm. Trong đó, doanh nghiệp nào có giá thành đơn vò sản phẩm thấp hơn thì
doanh nghiệp đó hoạt động hiệu quả hơn. Chỉ tiêu giá thành đơn vò sản phẩm cũng được
dùng để đánh giá hiệu quả kinh tế của các biện pháp tổ chức kỹ thuật đưa vào danh mục
biện pháp áp dụng năm kế hoạch; điều kiện đầu tiên để đưa biện pháp vào danh mục là
đạt mức giảm giá thành đơn vò sản phẩm.
1.2.3.
U
Phân biệt chi phí và giá thành
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.
Chúng đều bao gồm chi phí về lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp bỏ ra
trong quá trình sản xuất kinh doanh. Về thực chất chi phí và giá thành là hai mặt của quá
trình sản xuất kinh doanh. Chi phí phản ánh mặt hao phí và được tập hợp theo thời gian
còn giá thành phản ánh kết quả sản xuất và được tập hợp theo sản phẩm hoàn thành.
Chúng giống nhau về chất nhưng khác nhau về lượng. Nghóa là không phải tất cả
các chi phí phát sinh trong kỳ đều được tính vào giá thành sản phẩm trong kỳ. Có những
chi phí thực tế đã phát sinh nhưng lại được tính vào giá thành của kỳ sau. Ngược lại, có
những chi phí thực tế chưa phát sinh nhưng lại được tính vào giá thành của kỳ này. Tính
vào giá thành sản phẩm chỉ là những chi phí gắn liền với sản phẩm hay khối lượng công
việc hoàn thành mà không tính đến chi phí ở kỳ nào. Do có sự khác nhau giữa sản phẩm
Trang 5

SVTT: Trònh Thuý Vân
dở dang đầu kỳ và sản phẩm dở dang cuối kỳ nên gây ra sự chênh lệch giữa sản phẩm sản
xuất và giá thành sản phẩm.
Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm được biểu diễn qua sơ
đồ sau:
Chi phí sản phẩm dở dang đầu kỳ Chi phí phát sinh trong kỳ
Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành Chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ
Qua sơ đồ cho thấy:
Tổng giá thành
sản phẩm
hoàn thành
=
Chi phí sản
phẩm dở dang
Đầu kỳ
+
Chi phí sản
phẩm phát sinh
trong kỳ
-
Chi phí sản
phẩm dở dang
cuối kỳ
Như vậy, chi phí sản xuất là cơ sở để tính giá thành sản phẩm. Nếu tiết kiệm
chi phí sản xuất thì sẽ hạ được giá thành sản phẩm.
1.3.
U
Các phương pháp tính giá thành
1.3.1.
U

Phương pháp tính giá thành kế hoạch
U

Giá thành kế hoạch được xác đònh theo 2 phương pháp: phương pháp đònh mức và
phương pháp hệ số biến động. Các chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi phí nhân công
trực tiếp thường được xác đònh theo phương pháp đònh mức (đònh mức tiêu hao nguyên vật
liệu trên một đơn vò sản phẩm, đơn giá lương trên một đơn vò sản phẩm). Lấy đònh mức
nhân với sản lượng kế hoạch sẽ có được các chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và nhân
công trực tiếp. Việc xây dựng đònh mức tốt sẽ làm cho chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và
chi phí nhân công trực tiếp chính xác hơn.
Các chi phí sản xuất chung, bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp được ước
tính theo phương pháp hệ số biến động, tức là ước tính một đơn vò sản lượng chòu bao
nhiêu đồâng chi phí sản xuất chung, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.
Phương pháp này có tính chính xác không cao nhưng dễ làm.
1.3.2.
U
Phương pháp tính giá thành thực tế
1.3.2.1.
U
Đối tượng tính giá thành
Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra
và cần phải xác đònh giá thành. Tuỳ đặc điểm sản phẩm, đặc điểm quy trình công nghệ để
xác đònh đối tượng tính giá thành thích hợp.
Về mặt tổ chức sản xuất: nếu sản xuất đơn chiếc thì từng loại sản phẩm là
đối tượng tính giá thành. Nếu sản xuất hàng loạt thì từng loạt sản phẩm là đối tượng tính
giá thành; nếu sản xuất nhiều loại sản phẩm thì mỗi loại sản phẩm là một đối tượng tính
giá thành.
Về quy trình công nghệ: nếu sản xuất giản đơn thì đối tượng tính giá
thành có thể là sản phẩm hoàn thành ở cuối quy trình sản xuất. Nếu quy trình sản xuất
liên tục, nhiều giai đoạn thì bán thành phẩm cũng có thể là đối tượng tính giá thành. Nếu

Trang 6

SVTT: Trònh Thuý Vân
quy trình sản xuất song song thì không những thành phẩm lắp ráp xong mà có thể một số
phụ tùng, chi tiết cũng là đối tượng tính giá thành.
1.3.2.2.
U
Phương pháp tính giá thành thực tế
* Tập hợp chi phí phát sinh trong kỳ theo khoản mục và phân bổ (nếu
cần) cho đối tượng tính giá thành
Việc xác đònh giá thành thực tế được tiến hành theo hai bước: (1) tính giá
thành thực tế của toàn bộ sản lượng; (2) tính giá thành thực tế của một đơn vò sản phẩm
của một loại sản phẩm cụ thể.
- Giá thành toàn bộ sản lượng = chi phí sản phẩm dở dang đầu kỳ + chi
phí phát sinh trong kỳ – chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ
- Giá thành đơn vò sản phẩm = giá thành thực tế của toàn bộ sản lượng
của nhóm sản phẩm đó chia cho sản lượng của nhóm sản phẩm đó.
Phân bổ các chi phí gián tiếp như sau:
- Các khoản mục khấu hao tài sản cố đònh được phân bổ theo thời gian sử dụng
K
PB
=
C
KH
1
n
i=
∑
Q
i

T
mi
Trong đó:
- K
PB
: hệ số phân bổ
- C
KH
: chi phí khấu hao
- Q
i
: số lượng mặt hàng i
- T
mi
: thời gian sử dụng cho một sản phẩm thứ i
- n : số sản phẩm
- Các khoản mục chi phí ngoài sản xuất (C
NSX
) được phân bổ theo giá
thành phân xưởng.
K
PB
=
C
NSX
1
n
i=
∑
Q

i
Z
PXi
Trong đó: - Z
PXi
: giá thành phân xưởng của sản phẩm thứ i
* Kiểm kê và xác đònh giá trò sản phẩm dở dang cuối kỳ theo phương
pháp phù hợp
Sản phẩm dở dang cuối kỳ được xác đònh bằng cách kiểm kê số lượng sản
phẩm dở dang cuối kỳ và ước tính mức độ hoàn thành của số sản phẩm dở dang này.
* Xác đònh tổng giá thành và giá thành đơn vò sản phẩm cùng loại
+) Phương pháp giản đơn (phương pháp trực tiếp): áp dụng cho các doanh
nghiệp thuộc loại hình sản xuất giản đơn, số lượng mặt hàng ít, sản xuất với khối lượng lớn,
chu kỳ sản xuất ngắn.
Trang 7

SVTT: Trònh Thuý Vân
Z
SP
= Cpddđk + Cppstk – Cpddck
Z
đvsp
= ΣZ
SP
/ Q
Trong đó: - Z
SP
: tổng giá thành
- Z
đvsp

: giá thành đơn vò sản phẩm
- Cpddđk: chi phí dở dang đầu kỳ
- Cppstk : chi phí phát sinh trong kỳ
- Cpddck : chi phí dở dang cuối kỳ
+) Phương pháp tổng cộng chi phí: áp dụng đối với những doanh nghiệp mà
quá trình sản xuất được thực hiện ở nhiều bộ phận sản xuất, nhiều giai đoạn công nghệ.
Z
SP
= Z
1
+ Z
2
+ … + Z
n

Trong đó: - n: Số bộ phận sản xuất hay giai đoạn công nghệ
+) Phương pháp hệ số : áp dụng cho những doanh nghiệp mà trong cùng một
quá trình sản xuất sử dụng một thứ nguyên liệu, vật liệu và một lượng lao động nhưng thu
được nhiều sản phẩm khác nhau (chủ yếu là về phẩm cấp). Chi phí sản xuất không thể tập hợp
riêng cho từng loại sản phẩm.
Phương pháp tính:
- Quy đổi các sản phẩm khác nhau thành sản phẩm chuẩn:
Số lượng sản phẩm
quy đổi
=
1
n
i=
∑
Q

i
x H
i
Trong đó: - Q
i
: sản lượng sản phẩm loại i
- H
i
: hệ số sản phẩm loại i
- Giá thành chung cho các loại sản phẩm:
Z
SP
= Cpddđk + Cppstk – Cpddck
- Tính giá thành đơn vò sản phẩm chuẩn:
Giá thành đơn vò
Sản phẩm chuẩn
=
Tổng giá thành
Số lượng sản phẩm quy đổi
- Giá thành đơn vò sản phẩm từng loại:
Giá thành đơn vò
sản phẩm loại i
=
Giá thành đơn vò
sản phẩm chuẩn
x
Hệ số quy đổi cho
sản phẩm loại i
+) Phương pháp tỷ lệ: áp dụng cho các doanh nghiệp sản xuất nhiều loại sản
phẩm có quy cách, phẩm chất khác nhau.

Phương pháp tính: dựa vào giá thành kế hoạch (hoặc đònh mức) của các loại
sản phẩm để xác đònh tỷ lệ chi phí giữa thực tế và kế hoạch (hoặc đònh mức).
Giá thành thực
tế đơn vò sản
phẩm loại i
=
Giá thành kế hoạch
(đònh mức) đơn vò
sản phẩm loại i
x
Tỷ lệ
chi phí
Trang 8

SVTT: Trònh Thuý Vân

Tỷ lệ chi phí =
Tổng giá thành sản xuất thực tế các loại sản phẩm
Tổng giá thành kế hoạch (đònh mức) các loại sản phẩm
+) Phương pháp loại trừ chi phí: áp dụng cho các doanh nghiệp mà trong quá
trình sản xuất thu được vừa sản phẩm chính vừa sản phẩm phụ.
Giá thành đơn vò
sản phẩm chính
=
Cpddđk SPC + Csx – Cpddck SPC – Giá trò SPP
Qspc
Trong đó: - Cpddđk SPC: chi phí dở dang đầu kỳ sản phẩm chính
- Csx: chi phí sản xuất
- Cpddck SPC: chi phí dở dang cuối kỳ sản phẩm chính
- SPP: sản phẩm phụ

+) Phương pháp liêân hợp: là phương pháp tính giá thành kết hợp giữa các
phương pháp nêu trên.
1.4.
U
Phân tích giá thành sản phẩm
1.4.1.
U
Đánh giá cơ sở số liệu để phân tích
* Đánh giá chuẩn so sánh: Ta có thể lựa chọn chuẩn để so sánh như giá thành kế
hoạch do Xí nghiệp đề ra hoặc dựa vào giá ở năm trước. Từ số liệu thu được năm nay ta
sẽ đánh giá xem kế hoạch đề ra có chênh lệch nhiều hay ít so với thực tế hay giá thành
năm nay có biến động nhiều hơn năm trước quá không.
* Đánh giá giá thành thực tế: là đánh giá việc tổng hợp và sử lý số liệu để tính giá
thành thực tế. Giá thành thực tế của Xí nghiệp có thấp hơn năm trước không. Nếu cao thì
tìm nguyên nhân và đưa ra biện pháp khắc phục. Một vấn đề quyết đònh sự sống còn của
Xí nghiệp là giá thành thực tế mà Xí nghiệp sản xuất có mang tính cạnh tranh so với đối
thủ của mình hay không.
1.4.2.
U
Lựa chọn phương pháp phân tích
1.4.2.1.
U
Phương pháp (so sánh) giản đơn
Phương pháp so sánh được sử dụng rất phổ biến trong phân tích.
Điều kiện so sánh:
+ Về mặt thời gian: các chỉ tiêu phải được tính trong cùng một thời gian,
phải phản ánh cùng nội dung kinh tế, cùng phương pháp tính toán và cùng đơn vò đo
lường.
+ Về mặt không gian: các chỉ tiêu cần được quy đổi về chỉ tiêu và điều
kiện kinh doanh như nhau.

Các tiêu chẩn so sánh: số kế hoạch, số đònh mức, số trung bình ngành, số
thực tế kinh tế, số kỳ gốc,…
+ Ta có thể so sánh bằng số tuyệt đối hay số tương đối
Trang 9

SVTT: Trònh Thuý Vân

Mức biến động
tuyệt đối
=
Kết quả kỳ phân
tích (thực hiện)
-
Kết quả kỳ gốc
(số kế hoạch)
+ So sánh bằng số tương đối:
Mức biến động
tương đối
=
Mức biến động tuyệt đối
x 100
Kết quả hỳ gốc (kế hoạch)
1.4.2.2.
U
Phương pháp thay thế liên hoàn
Là phương pháp phân tích các chỉ tiêu tổng hợp sau đó mới phân tích các
chỉ tiêu hợp thành nó, là phương pháp loại trừ ảnh hưởng của các nhân tố dựa vào phép
thay thế lần lược từng nhân tố.
Điều kiện áp dụng:
+ Các nhân tố có quan hệ với chỉ tiêu phân tích dưới dạng một tích số hay

một thương số.
+ Việc sắp xếp và xác đònh ảnh hưởng của nhân tố cần theo thứ tự từ
nhân tố số lượng đến nhân tố chất lượng.
Phương pháp gồm 3 bước:
+
U
Bước 1
U
: thiết lập quan hệ của các nhân tố với chỉ tiêu phương pháp theo
thứ tự từ nhân tố số lượng đến nhân tố chất lượng: Q = a x b x c
+
U
Bước 2
U
: xác đònh mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố
- Mức độ ảnh hưởng của nhân tố a: ∆a = a
1
b
0
c
0
– a
0
b
0
c
0

- Mức độ ảnh hưởng của nhân tố b: ∆b = a
1

b
1
c
0
– a
1
b
0
c
0

- Mức độ ảnh hưởng của nhân tố c: ∆c = a
1
b
1
c
1
– a
1
b
1
c
0

+
U
Bước 3
U
: tổng hợp ảnh hưởng của các các nhân tố đến chỉ tiêu phân tích:
∆Q = ∆a + ∆b + ∆c

1.4.2.3.
U
Phương pháp phân tích chi tiết
*
Chi tiết theo từng bộ phận cấu thành chỉ tiêu: mọi kết quả kinh
doanh đều biểu hiện trên các chỉ tiêu liên quan đến nhiều bộ phận. Chi tiết các chỉ tiêu
theo các bộ phận cùng với sự biểu hiện về lượng của các bộ phận đó sẽ giúp ích rất nhiều
trong việc đánh giá chính xác kết quả đạt được. Với ý nghóa đó, phương pháp chi tiết theo
từng bộ phận cấu thành được sử dụng trong phân tích mọi mặt kết quả kinh doanh.
Cụ thể trong phân tích giá thành, chỉ tiêu đánh giá giá thành đơn vò sản
phẩm hoặc mức giá thành được chi tiết theo các khoản mục giá thành.
* Chi tiết theo thời gian: kết quả kinh doanh bao giờ cũng là kết quả của
một quá trình. Do nhiều nguyên nhân chủ quan hoặc khách quan khác nhau, tiến trình thực
hiện quá trình đó trong 1 đơn vò thời gian xác đònh thường không đồng đều. Chi tiết theo
thời gian giúp cho việc đánh giá kết quả kinh doanh được sát, đúng và tìm được các giải
pháp có hiệu quả trong công việc kinh doanh.
Trang 10

SVTT: Trònh Thuý Vân
* Chi tiết theo thời điểm: phân xưởng, bộ phận, tổ, đội… thực hiện kết
quả kinh doanh được ứng dụng rộng rãi trong phân tích kinh doanh ở các trường hợp sau:
- Đánh giá kết quả việc hạch toán kinh doanh nội bộ. Trong trường hợp
này, tuỳ chỉ tiêu khoán khác nhau có thể chi tiết mức thực hiện khoán của các đơn vò có
cùng nhiệm vụ như nhau. Chẳng hạn như khoán chi phí thì chỉ tiêu cần chi tiết là mức hao
phí các yếu tố nguyên vật liệu, nhân công trên một đơn vò sản phẩm.
- Phát hiện các đơn vò tiên tiến hoặc lạc hậu trong việc thực hiện các mục
tiêu kinh doanh. Tuỳ mục tiêu đề ra có thể chọn các chỉ tiêu chi tiết phù hợp về các mặt
như: năng suất, chất lượng, giá thành…
- Khai thác các khả năng tiềm tàng về vật tư, lao động, vốn, đất đai…
trong kinh doanh.

1.4.3.
U
Nội dung phân tích
1.4.3.1.
U
Phân tích giá thành toàn bộ sản lượng
Ta ký hiệu như sau:
• z
0i,
z
Ki,
z
1i
– tương ứng là giá thành đơn vò thực hiện năm
trước, kế hoạch năm nay và thực hiện năm nay của loại sản phẩm thứ i.
• q
0i,
q
Ki,
q
1i
– tương ứng là sản lượng thực hiện năm trước,
kế hoạch năm nay và thực hiện năm nay của loại sản phẩm thứ i.
• Z
0,
Z
Ki,
Z
1

– tương ứng là giá thành tổng sản lượng thực
hiện năm trước, kế hoạch năm nay và thực hiện năm nay được tính trên toàn bộ sản lượng
của doanh nghiệp.
• Q
0,
Q
K,
Q
1
– tương ứng là tổng sản lượng thực hiện năm
trước, kế hoạch năm nay và thực hiện năm nay: Q
0
= ∑ q
0i,
Q
K
= ∑ q
Ki,
Q
1
= ∑ q
1i

• M
K0,
T
K0 –
tương ứng là mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành tổng
sản lượng kế hoạch năm nay so với thực hiện năm trước.
• M

10,
T
10 –
tương ứng là mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành tổng
sản lượng thực hiện năm nay so với thực hiện năm trước.
• M
1K,
T
1K –
tương ứng là mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành tổng
sản lượng thực hiện năm nay so với kế hoạch năm nay.
* Trình tự phân tích giá thành thực hiện kế hoạch giá thành của các
sản phẩm so sánh được như sơ đồ sau:
Với r
1
= Q
1
/Q
K
Trang 11

SVTT: Trònh Thuý Vân
U
Sơ đồ 1.1
U
: Sơ đồ phân tích giá thành thực hiện kế hoạch giá thành của các sản phẩm so sánh được



(1)

(2)





(3)









(4)




(5)




(6)
Giá thành tổng sản lượng thực hiện và kế hoạch
Z
0

= ∑ q
0i
z
0i
, Z
K
= ∑ q
Ki
z
Ki
, Z
1
= ∑ q
1i
z
1i



M
K0
= ∑ q
Ki
z
Ki
- ∑ q
0i
z
0i
T

K0
=
M
K0

=
M
K0

∑ q
0i
z
0i
Z
0


M
1K
= ∑ q
1i
z
1i
- ∑ q
Ki
z
Ki
T
1K
=

M
1K

=
M
1K

∑ q
Ki
z
Ki
Z
K


M
10
= ∑ q
1i
z
1i
- ∑ q
0i
z
0i
T
10
=
M
10

=
M
10

∑ q
0i
z
0i
Z
0



Nhân tố ảnh hưởng đến mức ha và tỷ lệ hạ giá thành
M
1k
= M
1k
(q) + M
1k
(cc) + M
1k
(z)
T
1K
= T
1K
(q) + T
1K

(cc) + T
1K
(z)

M
1k
(q) = ∑r
1K
q
Ki
z
Ki
- ∑q
Ki
z
Ki
T
1K
(q) =
M
1k
(q)

∑ q
Ki
z
Ki


M

1k
(cc) = ∑q
1i
z
Ki
- ∑r
1K
q
Ki
z
Ki
T
1K
(cc) =
M
1k
(cc)
∑ q
Ki
z
Ki


M
1k
(z) = ∑q
1i
z
1i
- ∑q

1i
z
Ki
T
1K
(z) =
M
1k
(z)
∑ q
Ki
z
Ki


Chọn một số loại sản phẩm có giá thành đơn vò ảnh
hưởng tiêu cực nhất tới giá thành tổng sản lượng để đi
sâu phân tích các khoản mục chi phí
Phân tích tiếp tục các nhân tố ảnh hưởng đến các
khoản mục chi phí này: nhân tố về giá, nhân tố về
lượng
Tổng kết biến động giá thành thực hiện so với kế hoạch
và nhân tố ảnh hưởng
Trang 12

SVTT: Trònh Thuý Vân
1.4.3.2.
U
Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành đơn vò sản phẩm chủ yếu
z

i
=
Z
i
Q
i
Trong đó: - z
i
: giá thành đơn vò sản phẩm kỳ thứ i
- Z
i
: giá thành đầy đủ kỳ thư ù i
- Q
i
: tổng sản lượng kỳ thứ i
Z
i
= CPNVLTT + CPNCTT + CPSSXC + CPQLDN + CPBH
Dùng phương pháp so sánh để phân tích:
- Số tuyệt đối: ∆z = z
1 –
z
0
- Số tương đối:

%∆z

=
∆z

z
0
- Nhận xét:
+ ∆z > 0: giá thành đơn vò kỳ thực hiện đã vượt chi so với kế hoạch
một lượng tiền bằng ∆z, với giá trò tương đối là %∆z.
+ ∆z < 0: giá thành đơn vò kỳ thực hiện tiết kiệm so với kế hoạch
một lượng tiền bằng ∆z, với giá trò tương đối là %∆z.

1.4.3.3.
U
Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch từng khoản mục chi phí
A.
U
Phân tích khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Trong giá thành sản phẩm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng khá
lớn. Phân tích tình hình sử dụng nguyên vật liệu giúp cho doanh nghiệp thấy rõ ưu và
nhược điểm của mình trong công tác quản lý và sử dụng nguyên vật liệu để sản xuất sản
phẩm. Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguyên vật liệu là nội dung cơ bản của hạch toán
kinh tế, là biện pháp chủ yếu để hạ giá thành sản phẩm.
a. Phân tích chung chi phí nguyên vật liệu
Sử dụng phương pháp so sánh để phân tích:
TCP
NVL
= TCP
NVL 1
– TCP
NVL 0

%TH

=
TCP
NVL 1
x 100

TCP
NVL 0

% Chênh lệch

=
∆
TCP
NVL
x 100
TCP
NVL 0
Trang 13

SVTT: Trònh Thuý Vân
Tuy nhiên để đánh giá chính xác sự biến động của chi phí cần liên hệ với kết
quả sản xuất
TTC
NVL
=

TCP
NVL1

- TCP

NVL 0
x
Q
1
Q
0


Với: TCP
NVL
=
∑
M.G
Trong đó: - M: mức tiêu hao nguyên vật liệu cho một đơn vò sản phẩm.
- G: đơn giá nguyên vật liệu.
b. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí nguyên vật liệu
* Ảnh hưởng của nhân tố tiêu hao nguyên vật liệu cho một đơn vò sản phẩm:

∆
TCP
NVL Tiêu Hao
=
∑

(M
1
– M
0
) G
0

* Ảnh hưởng của nhân tố giá cả nguyên vật liệu.
∆
TCP
NVL Giá Cả
=
∑

M
1
(G
1
– G
0
)
B.
U
Phân tích khoản mục chi phí nhân công trực tiếp
Chi phí nhân công trực tiếp là các khoản tiền lương và các khoản trích theo tỷ
lệ tiền lương cho các loại quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn của
công nhân trực tiếp sản xuất được tính vào giá thành sản phẩm, là một khoản mục của chi
phí sản xuất kinh doanh.
a. Phân tích chung chi phí tiền lương
Sử dụng phương pháp so sánh xác đònh chênh lệch chi phí tiền lương.
∆
TCP
TL
= TCP
TL 1
– TCP

TL 0
% Thực hiện

=
TCP
TL1
x 100

TCP
TL0
% Chênh lệch

=
∆
TCP
TL
x 100

TCP
TL0
%TH có liên hệ với
kết quả sản xuất

=
TCP
NVL 1
x 100
TCP
NVL 0
x Q

1
/Q
0
Trang 14

SVTT: Trònh Thuý Vân
Để đánh giá chi phí tiền lương chính xác người ta thường liên hệ với kết quả sản xuất.
∆
TCP
TLđ/c Q
= TCP
TL1
- TCP
TL0
x

Q
1
Q
0
%TH có liên hệ với
kết quả sản xuất

=
TCP
TL1
TCP
TL0
x Q
1

/Q
0

Nếu dấu chênh lệch là âm (-) nói lên mức tiết kiệm tương đối, nếu dấu
chênh lệch là dương (+) nói lên mức chênh lệch quỹ lương không hợp lý.
b. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí tiền lương
Kí hiệu:

TL
: tiền lương bình quân của một lao động.

ÐL
: số lao động bình quân.
W : năng suất lao động bình quân.
Chi phí tiền lương của doanh nghiệp, cũng như từng khoản mục, trong đó chi
phí nhân công trực tiếp được tính từ công thức sau
TCP
TL
=
ÐL
x
TL

Từ công thức trên chi phí tiền lương bò ảnh hưởng bởi hai nhân tố:
+ Nhân tố lao động bình quân
∆
TCP
TLLĐ
=
∆

ÐL
x
TL

+ Nhân tố tiền lương bình quân
∆
TCP
TLTL
=
∆

TL
x
ÐL

C. Phân tích sự biến động chi phí sản xuất chung
Khác với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi phí công nhân trực tiếp,
khoản mục chi phí sản xuất chung có đặc điểm sau:
- Gián tiếp với từng đơn vò sản phẩm.
- Gồm nhiều nội dung kinh tế .
- Gồm cả biến phí lẫn đònh phí .