Quản lý trung tâm học tập cộng đồng trên địa bàn thành phố Hà Nội trong bối cảnh đổi mới hiện nay

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
H CăVI NăQU NăLụăGIỄOăD C

KI UăV NăMINH

QU NăLụăTRUNGăTỂMăH CăT PăC NGă
TRểNă

AăBÀNăTHÀNHăPH ăHÀăN Iă

TRONG B IăC NHă

IăM IăHI NăNAY

ChuyênăngƠnh: Qu nălỦăgiáoăd c
Mưăs :ă62ă14ă01ă14

LU NăỄNăTI NăS ăKHOA H CăGIỄOăD C

Ng

ih

ng d n khoa h c

PGS.TS. NGUY NăTHÀNHăVINH

HÀăN Iă- 2017

NGă

L IăC Mă N
V i tình c m vƠ lòng bi t n chơn thƠnh, tôi xin đ

c g i l i c m n sơu s c

H c vi n Qu n lỦ giáo d c, B Giáo d c vƠ Ơo t o.
Trơn tr ng bi t n các gi ng viên, nhƠ khoa h c đư t n tình gi ng d y, h

ng

d n, giúp đ tác gi trong quá trình h c t p vƠ nghiên c u.
c bi t, tác gi bƠy t
Nguy n ThƠnh Vinh, Tr
ti p h

lòng bi t

n sơu s c đ i v i th y: PGS.TS

ng Khoa qu n lỦ, H c vi n Qu n lỦ giáo d c đư tr c

ng d n Nghiên c u sinh nghiên c u khoa h c, ch b o t n tình cho tác

gi trong su t th i gian h c t p, nghiên c u vƠ hoƠn thƠnh lu n án.
Xin c m n các đ ng chí lưnh đ o S Giáo d c vƠ

Ơo t o HƠ N i, Phòng

Giáo d c th

ng xuyên - Chuyên nghi p S Giáo d c vƠ

Ơo t o HƠ N i, Phòng

Giáo d c vƠ

Ơo t o các qu n, huy n, th xư trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i đư t o

đi u ki n, giúp đ tôi hoƠn thƠnh lu n án nƠy.
Dù đư có r t nhi u c g ng trong quá trình nghiên c u, do đi u ki n th i gian
vƠ n ng l c c a b n thơn, lu n án không th tránh kh i nh ng h n ch , thi u sót,
kính mong nh n đ

c s ch b o c a các th y gi‡o, cô giáo vƠ Ủ ki n đóng góp c a

các b n đ ng nghi p.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, tháng 10 n m 2017
Tácăgi

Ki uăV năMinh


L IăCAMă OAN

T™i xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên c u c a riêng tôi.
Các k t qu nghiên c u trong lu n án lƠ trung th c vƠ ch a đ
công b trong b t k công trình nƠo.

Tácăgi lu năán

c


M CăL C
Trang ph bìa
L ic m n
L i cam đoan
M cl c
Danh m c ch vi t t t
Danh m c b ng
Danh m c bi u đ
Danh m c s đ
M
U .....................................................................................................................1
CH

NG 1: C S Lụ LU N V QU N Lụ TRUNG TÂM H C T P C NG
NG TRONG B I C NH

I M I HI N NAY .................................................7

1.1. T ng quan nghiên c u v n đ ..........................................................................7
1.1.1. C‡c c™ng tr“nh nghiên c u v h c t p su t đ i, xư h i h c t p,
trung tơm h c t p c ng đ ng ...................................................................7
1.1.2. Các công trình nghiên c u v qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng .....11
1.2. Khái ni m c b n c a đ tƠi...........................................................................16
1.2.1. H c t p su t đ i......................................................................................16
1.2.2. Xư h i h c t p .........................................................................................17

1.2.3. Giáo d c th ng xuyên ..........................................................................18
1.2.4. Gi‡o d c c ng đ ng ................................................................................19
1.2.5. Trung tơm h c t p c ng đ ng .................................................................20
1.2.6. Qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng ....................................................21
1.3. B i c nh đ i m i giáo d c hi n nay ..............................................................22
1.3.1. Xu th phát tri n giáo d c ......................................................................22
1.3.2. B i c nh đ i m i giáo d c hi n nay .......................................................24
1.3.3. Yêu c u c a đ i m i giáo d c hi n nay đ i v i trung tơm h c t p
c ng đ ng ..............................................................................................27
1.4. Ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng .................................................28
1.4.1. V trí, vai trò, ch c n ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng ...................28
1.4.2. Khái quát ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng ..........................30
1.4.3.

c tr ng ho t đ ng trung tơm h c t p c ng đ ng ................................31

1.4.4. Trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ c s giáo d c h ng t i nhu c u ng i h c ...33
1.5. Qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trong b i c nh đ i m i hi n nay .......34
1.5.1. Xơy d ng c ch qu n lỦ, ch đ chính sách đ i v i trung tơm h c t p c ng
đ ng........................................................................................................34


1.5.2. Phát tri n m ng l

i trung tơm h c t p c ng đ ng ................................36

1.5.3. Qu n lỦ ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng .............................39
1.5.4. Ch đ o ng d ng công ngh thông tin trong qu n lỦ vƠ ho t đ ng c a
trung tơm h c t p c ng đ ng .................................................................44
1.5.5. Ki m tra, đánh giá ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng ............45

1.5.6. Phơn c p qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng......................................47
1.6. Các y u t nh h ng đ n qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng .................48
1.6.1. Ch đ o c a c p y, chính quy n đ a ph ng ........................................48
1.6.2. N ng l c c a cán b qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng ...................49
1.6.3. Ch ng trình, n i dung ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng ....49
1.6.4. Nhu c u h c t p th

ng xuyên c a ng

i dơn .......................................49

1.6.5. V n đ xư h i hóa ngu n l c (c s v t ch t, thi t b vƠ tƠi chính) ph c
v cho ho t đ ng ...................................................................................49
K t lu n ch ng 1 ............................................................................................50
CH

NG 2: TH C TR NG QU N Lụ TRUNG TÂM H C T P C NG

TRÊN

A BÀN THÀNH PH HÀ N I TRONG B I C NH

NG

I M I HI N NAY .52

2.1. Kh‡i qu‡t v xơy d ng vƠ qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng Vi t Nam ...52
2.1.1. Nh ng yêu c u v xơy d ng xư h i h c t p, phát tri n trung tơm h c t p
c ng đ ng trong b i c nh đ i m i hi n nay ..........................................52
2.1.2. Qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng Vi t Nam ................................54

2.2. Khái quát tình hình kinh t - xư h i vƠ giáo d c thƠnh ph HƠ N i ..............57
2.2.1. Khái quát v trí đ a lỦ vƠ đi u ki n t nhiên thƠnh ph HƠ N i .............57
2.2.2. Tình hình phát tri n giáo d c vƠ đƠo t o thƠnh ph HƠ N i. .................57
2.3. T ch c kh o sát th c tr ng ...........................................................................60
2.3.1. M c tiêu nghiên c u th c tr ng..............................................................60
2.3.2. N i dung nghiên c u th c tr ng .............................................................60
2.3.3. Ph m vi nghiên c u th c tr ng ...............................................................60
2.3.4. i t ng kh o sát .................................................................................60
2.3.5. Ph ng pháp nghiên c u ........................................................................61
2.3.6. X lỦ s li u ...........................................................................................61
2.4. Th c tr ng qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ
N i trong b i c nh đ i m i hi n nay..............................................................62
2.4.1. Th c tr ng nh n th c c a các c p lưnh đ o ng, Chính quy n, ngƠnh
giáo d c vƠ ng i dơn v trung tơm h c t p c ng đ ng ........................62
2.4.2. Th c tr ng c ch qu n lỦ, ch đ chính sách đ i v i trung tơm h c t p c ng
đ ng........................................................................................................66


2.4.3. Th c tr ng phát tri n m ng l

i trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a

bƠn thƠnh ph HƠ N i ............................................................................71
2.4.4. Th c tr ng qu n lỦ ho t đ ng trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn
thƠnh ph HƠ N i...................................................................................72
2.4.5. Th c tr ng công tác ch đ o ng d ng công ngh thông tin trong
qu n lỦ vƠ ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng ........................85
2.4.6. Th c tr ng công tác ki m tra, đánh giá ho t đ ng c a trung tơm h c
t p c ng đ ng ........................................................................................87
2.5. ánh giá s nh h ng c a các y u t đ n qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng ......90

2.5.1. S quan tơm lưnh đ o, ch đ o c a c p y, chính quy n đ a ph ng ....90
2.5.2. N ng l c c a cán b qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng ...................92
2.5.3. Ch

ng trình, n i dung ho t đ ng trong trung tơm h c t p c ng đ ng .93

2.5.4. Nhu c u h c t p th ng xuyên c a ng i dơn .......................................94
2.5.5. V n đ xư h i hóa ngu n l c (c s v t ch t, thi t b vƠ tƠi chính)
ph c v cho ho t đ ng ...........................................................................95
2.6. Nh n xét chung v th c tr ng qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng ............96
2.6.1. i m m nh .............................................................................................96
2.6.2. H n ch ...................................................................................................97
2.6.3. Nguy•n nh‰n ...........................................................................................98
2.6.4. Nh ng thách th c vƠ bƠi h c kinh nghi m rút ra đ i v i qu n lỦ trung
tơm h c t p c ng đ ng ...........................................................................99
K t lu n ch ng 2 ..........................................................................................100
NG TRÊN
CH NG 3: GI I PHÁP QU N Lụ TRUNG TÂM H C T P C NG
A BÀN THÀNH PH HÀ N I TRONG B I C NH

I M I HI N NAY..........102

3.1.

nh h ng phát tri n trung tơm h c t p c ng đ ng trong b i c nh đ i m i
hi n nay ........................................................................................................102
3.1.1. nh h ng phát tri n kinh t - xư h i thƠnh ph HƠ N i....................102
3.1.2. nh h ng phát tri n trung tơm h c t p c ng đ ng ...........................102

3.2. Nguyên t c xơy d ng gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên

đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i trong b i c nh đ i m i hi n nay ........................104
3.2.1. Nguyên t c đ m b o tính khoa h c ......................................................104
3.2.2. Nguyên t c đ m b o tính th c ti n .......................................................104
3.2.3. Nguyên t c đ m b o tính k th a .........................................................104
3.2.4. Nguyên t c đ m b o tính ph i h p vƠ liên k t .....................................104
3.3. Gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph
HƠ N i trong b i c nh đ i m i hi n nay ......................................................104


3.3.1. T ch c quán tri t, th c hi n các cam k t chính tr c a c p y

ng,

chính quy n, các ngƠnh v đ nh h ng phát tri n trung tơm h c t p
c ng đ ng đáp ng m c tiêu xơy d ng xư h i h c t p ........................105
3.3.2. T ch c ki n toƠn c c u t ch c c‡c trung tơm h c t p c ng đ ng ph•
h p v i đi u ki n phát tri n kinh t - xư h i c a đ a ph ng, đáp ng
yêu c u đ i m i giáo d c .....................................................................108
3.3.3. Phát tri n đ i ng cán b qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng đ m b o
đ v s l ng, nơng cao v ch t l ng, đáp ng yêu c u nhi m v c a
trung tơm h c t p c ng đ ng trong b i c nh hi n nay ........................111
3.3.4. Ch đ o đ i m i n i dung, ch ng trình, hình th c t ch c h c t p c a
trung tơm h c t p c ng đ ng theo h
h

ng đáp ng nhu c u xư h i,

ng t i xơy d ng xư h i h c t p. .....................................................114

3.3.5. T ch c th c hi n hi u qu công tác ph i h p gi a các c quan qu n lỦ

trong qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng nh m đáp ng nhu c u h c t p
su t đ i c a ng i dơn. ..........................................................................119
3.3.6. Ch đ o ng d ng Công ngh thông tin trong công tác qu n lỦ, d y h c
đ nơng cao ch t l ng ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng g—p
ph n th c hi n m c tiêu xơy d ng xư h i h c t p ...............................123
3.3.7. T ng c ng công tác giám sát, đánh giá ho t đ ng giáo d c c a trung
tơm h c t p c ng đ ng .........................................................................128
3.4. Kh o nghi m vƠ th nghi m gi i pháp đ xu t ...........................................131
3.4.1. Kh o nghi m v tính c p thi t vƠ tính kh thi c a các gi i pháp .........131
3.4.2. Th nghi m m t s gi i pháp đ xu t ..................................................136
K t lu n ch ng 3 ..........................................................................................151
K T LU N VÀ KHUY N NGH .........................................................................152
1. K t lu n ...........................................................................................................152
2. Khuy n ngh ....................................................................................................154
DANH M C CỌNG TRỊNH Ã CỌNG B C A TÁC GI
LIÊN QUAN

N LU N ÁN

TÀI LI U THAM KH O
PH L C


DANHăM CăCỄCăT

TT

VI TăT T

Vi tăt t

Vi tăđ yăđ

1

CBQL

Cán b qu n lỦ

2

CBGV

Cán b giáo viên

3

CNTT

Công ngh thông tin

4

CSVC

C s v t ch t

5

GDC

Giáo d c c ng đ ng

6

GD& T

Giáo d c vƠ Ơo t o

7

GDKCQ

Giáo d c không chính qui

8

GDTX

Giáo d c th

9

HTS

H c t p su t đ i

10

PPDH

Ph

11

TTHTC

Trung tơm h c t p c ng đ ng

12

UBND

U ban nh‰n d‰n

13

XMC

Xoá mù ch

14

XHHT

Xư h i h c t p

15

XHHGD

Xư h i hóa giáo d c

ng xuyên

ng pháp d y h c


DANHăM CăB NG
B ng 2.1.

Tình hình phát tri n c a TTHTC c n

B ng 2.2.

Th ng kê s l
TTHTC c n

c ..........................................54!

ng cán b qu n lỦ, giáo viên, h

ng d n viên

c giai đo n 2009-2016 ...............................................54!

B ng 2.3.

Th ng kê c s v t ch t TTHTC c n

c giai đo n 2009-2016 ........55!

B ng 2.4.

Th ng kê s l

B ng 2.5.

T ng h p s li u phát tri n GD& T HƠ N i n m h c 2015 - 2016 .....58!

B ng 2.6.

Quy mô phát tri n Giáo d c vƠ Ơo t o qua các n m h c (t n m h c

ng h c viên TTHTC c n

c giai đo n 2009-2016 .56!

2011 - 2012 đ n 2015 - 2016) ...............................................................58!
B ng 2.7.

T ng h p s l

ng các đ i t

ng tham gia kh o sát ............................61!

B ng 2.8.

K t qu kh o sát nh n th c c a lưnh đ o

ng, chính quy n các c p,

ngƠnh giáo d c v trung tơm h c t p c ng đ ng ...................................63!
B ng 2.9.

K t qu kh o sát nh n th c c a cán b qu n lỦ trung tơm h c t p c ng
đ ng v trung tơm h c t p c ng đ ng ...................................................65!

B ng 2.10. K t qu kh o sát th c tr ng vai trò qu n lỦ c a S GD& T đ i v i
trung tơm h c t p c ng đ ng .................................................................67!
B ng 2.11. K t qu kh o sát vai trò qu n lỦ c a Phòng GD& T đ i v i Trung tơm
h c t p c ng đ ng ..................................................................................68!
B ng 2.12. K t qu kh o sát vai trò c a UBND c p xư đ i v i trung tơm h c t p
c ng đ ng ..............................................................................................69!
B ng 2.13. K t qu kh o sát vai trò c a H i Khuy n h c thƠnh ph đ i v i trung
tơm h c t p c ng đ ng ...........................................................................70!
B ng 2.14. Th ng kê s l

ng TTHTC trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i N m h c

2015-2016 ..............................................................................................71!
B ng 2.15. K t qu t ch c th c hi n các ch

ng trình, n i dung ho t đ ng!

t i trung tơm h c t p c ng đ ng ............................................................73!
B ng 2.16. S l ng h c viên tham gia h c t p các chuyên đ n m h c 2015 -2016.....74!
B ng 2.17. K t qu t ch c ho t đ ng giáo d c
B ng 2.18.

trung tơm h c t p c ng đ ng ....76!

i ng cán b qu n lỦ, giáo viên, báo cáo viên trung tơm h c t p
c ng đ ng n m h c 2015-2016) ............................................................77!

B ng 2.19. Trình đ chuyên môn, đ tu i vƠ thơm niên công tác c a cán b qu n
lỦ, giáo viên, nhơn viên TTHTC (n m h c 2015-2016) .....................78!


B ng 2.20. K t qu kh o sát v đ i ng cán b qu n lỦ, giáo viên, c ng tác viên
trung tơm h c t p c ng đ ng .................................................................80!
B ng 2.21. K t qu kh o sát công tác lưnh đ o, qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng ...81
B ng 2.22. Tình hình c s v t ch t, thi t b trung tơm h c t p c ng đ ng n m h c
2015-2016 ..............................................................................................82!
B ng 2.23.

ánh giá th c tr ng v c s v t ch t, thi t b ho t đ ng c a trung tơm
h c t p c ng đ ng ..................................................................................83!

B ng 2.24.

ánh giá th c tr ng kinh phí ho t đ ng đ i v i trung tơm h c t p c ng
đ ng .......................................................................................................84

B ng 2.25. Th c tr ng công tác ch đ o ng d ng công ngh thông tin trong qu n
lỦ vƠ ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng .................................86!
B ng 2.26. K t qu kh o sát m c đích đánh giá trung tơm h c t p c ng đ ng .......89!
B ng 2.27. Công tác đánh giá k t qu ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng .....90!
B ng 2.28. K t qu kh o sát th c tr ng s quan tơm lưnh đ o, ch đ o c a c p y,

chính quy n đ a ph

ng đ i v i trung tơm h c t p c ng đ ng .............91!

B ng 2.29. K t qu kh o sát n ng l c lưnh đ o, qu n lỦ c a cán b qu n lỦ

trung

tơm h c t p c ng đ ng ...........................................................................92!
B ng 2.30. S l

ng h c viên tham gia h c t p các chuyên đ n m h c 2015 -2016...94!

B ng 2.31. K t qu đánh giá c s v t ch t, thi t b ho t đ ng c a trung tơm h c
t p c ng đ ng ........................................................................................95!
B ng 3.1:

K t qu đánh giá m c đ c n thi t c a các gi i pháp .........................132!

B ng 3.2.

K t qu t ng h p đánh giá tính kh thi c a các gi i pháp ...................133!

B ng 3.3:

T ng h p đánh giá m c đ c n thi t, tính kh thi c a các gi i pháp ..135!

B ng 3.4.

T ng h p s l

ng, trình đ chuyên môn đ i ng cán b qu n lỦ,

giáo viên, nhơn viên TTHTC (tr
B ng 3.5.

K t qu kh o sát th c tr ng v đ i ng CBQL, GV, nhơn viên trung tơm
h c t p c ng đ ng (tr

B ng 3.6.

c th nghi m) ................................................140!

K t qu kh o sát công tác tham m u, t ch c ho t đ ng c a lưnh đ o
TTHTC (tr

B ng 3.8.

c th nghi m) ................................................140!

K t qu kh o sát trình đ , n ng l c chuyên môn c a lưnh đ o trung tơm
h c t p c ng đ ng (tr

B ng 3.7.

c th nghi m) ............................139!

c th nghi m) ..............................................................141!

Trình đ chuyên môn, đ tu i vƠ thơm niên công tác c a cán b qu n

lỦ, giáo viên, nhơn viên TTHTC (sau th nghi m) ..........................141!


B ng 3.9.

K t qu kh o sát th c tr ng v đ i ng CBQL, GV, c ng tác viên các
trung tơm h c t p c ng đ ng (sau th nghi m) ...................................142!

B ng 3.10. K t qu kh o sát trình đ , n ng l c chuyên môn c a lưnh đ o trung t‰m
h c t p c ng đ ng (sau th nghi m) ...................................................142!
B ng 3.11. K t qu kh o sát công tác tham m u, t ch c ho t đ ng c a Lưnh đ o
TTHTC (sau th nghi m) .................................................................143!
B ng 3.12 S ng
B ng 3.13.

ánh giá n i dung, ch
(tr

ng trình t i TTHTC (tr

c khi th nghi m) 144!

ng trình giáo d c t i các TTHTC !

c th nghi m) ...............................................................................145!

B ng 3.14. S ng
B ng 3.15.

i đ n h c các ch

i đ n h c t i TTHTC (sau khi th nghi m) .........................145!

ánh giá n i dung, ch

ng trình giáo d c t i các TTHTC !

(sau khi th nghi m) ............................................................................146!
B ng 3.16. Thang đi m đánh giá gi i pháp ...........................................................148!
B ng 3.17. K t qu tr ng c u Ủ ki n v gi i pháp (Tính theo đi m trung bình cho
t ng gi i pháp) .....................................................................................148!


DANHăM CăBI Uă
Bi u đ 2.1. Trình đ chuyên môn c a cán b qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng ..79
Bi u đ 2.2. Trình đ chuyên môn c a giáo viên trung tơm h c t p c ng đ ng ......80
Bi u đ 2.3. Trình đ chuyên môn c a nhơn viên trung tơm h c t p c ng đ ng .....80


M ă

U

1.ăLíădoăch năđ ătƠiă
Ch tr ng xơy d ng m t n n giáo d c cho m i ng i c a
ng ta đư đ c
Ch t ch H Chí Minh đ t ra ngay sau khi Cách m ng tháng Tám n m 1945 thˆnh
công. T i phiên h p đ u tiên (ngƠy 3/9/1945), Chính ph lơm th i đư ra l i kêu g i
ch ng gi c đói, gi c d t vƠ gi c ngo i xơm. Nhi m v ch ng gi c d t đ c x p th
hai sau nhi m v ch ng gi c đói. Ch t ch H Chí Minh đư t ng nói: M t dơn t c d t

lƠ m t dơn t c y u. Vì v y, Ng i nêu: Ph i lƠm cho dơn ai c ng có c m n, áo m c,
ai c ng đ c h c hƠnh.
n c ta, ch tr ng phát tri n giáo d c th ng xuyên, đƠo t o t i c s , h c
t p su t đ i đư đ c th hi n t khá s m trong đ ng l i phát tri n giáo d c c a
ng vƠ NhƠ n c. Quan đi m xơy d ng xư h i h c t p, mƠ nòng c t lƠ phát tri n
trung tơm h c t p c ng đ ng đư đ c ng ta xác đ nh rõ trong đ ng l i c a mình.
i h i ng toƠn qu c l n th X kh ng đ nh: "Chuy n d n mô hình giáo d c hi n
nay sang mô hình giáo d c m - mô hình xư h i h c t p v i h th ng h c t p su t
đ i, đƠo t o liên t c, liên thông gi a các b c h c, ngƠnh h c; xơy d ng vƠ phát tri n
h th ng h c t p cho m i ng i vƠ nh ng hình th c h c t p, th c hƠnh linh ho t, đáp
ng nhu c u h c t p th ng xuyên; t o nhi u kh n ng, c h i khác nhau cho ng i
h c, đ m b o s công b ng xư h i trong giáo d c". i h i ng toƠn qu c l n th
XI ti p t c ch rõ: “ y m nh phong trƠo khuy n h c, khuy n tƠi, xơy d ng xư h i
h c t p; m r ng các ph ng th c đƠo t o t xa vƠ h th ng các trung tơm h c t p
c ng đ ng, trung tơm giáo d c th ng xuyên. Th c hi n t t bình đ ng v c h i h c
t p vƠ các chính sách xư h i trong giáo d c”. Ngh quy t s 29-NQ/TW ngˆy
04/11/2013 c a Ban Ch p hƠnh Trung ng
ng khóa XI: “HoƠn thi n h th ng
giáo d c qu c dơn theo h ng h th ng giáo d c m , h c t p su t đ i vƠ xơy d ng xư
h i h c t p”, “ầ b o đ m c h i cho m i ng i, nh t lƠ vùng nông thôn, vùng khó
kh n, các đ i t ng chính sách đ c h c t p nơng cao ki n th c, trình đ , k n ng
chuyên môn nghi p v vƠ ch t l ng cu c s ng; t o đi u ki n thu n l i đ ng i lao
đ ng chuy n đ i ngh ; b o đ m xóa mù ch b n v ng”. Ngh quy t
ih i
ng
toƠn qu c l n th XII ti p t c kh ng đ nh: “HoƠn thi n c ch , chính sách xư h i hoá
giáo d c, đƠo t o trên c ba ph ng di n: đ ng viên các ngu n l c trong xư h i; phát
huy vai trò giám sát c a c ng đ ng; khuy n khích các ho t đ ng khuy n h c, khuy n
tƠi, xơy d ng xư h i h c t p, t o đi u ki n đ ng i dơn đ c h c t p su t đ i”[36].
Trong th i đ i ngƠy nay, Giáo d c th ng xuyên, giáo d c su t đ i đư tr thƠnh

xu th ch đ o c a giáo d c th k XXI. Các qu c gia trên th gi i đang tích c c
chuy n đ i h th ng giáo d c, ch ng trình vƠ ph ng pháp giáo d c nh m xóa b
m i ng n cách trong các nhƠ tr ng, h ng đ n m t xư h i h c t p th c s . Quá
1


trình h i nh p vƠ s đ i m i phát tri n giáo d c đang di n ra quy mô toƠn c u t o
c h i t t cho giáo d c Vi t Nam nhanh chóng ti p c n v i các xu th m i c a giáo
d c th gi i.
Trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ mô hình giáo d c m i, ngoƠi nhƠ tr ng,
đ c xơy d ng trên đ a bƠn xư, ph ng, th tr n, th a mưn nhu c u h c t p su t đ i
c a ng i dơn trong c ng đ ng. Phát tri n mô hình trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ
m t xu th t t y u nh m th c hi n các ch ng trình xóa mù ch , giáo d c ti p t c sau
khi bi t ch vƠ đƠo t o ngu n nhơn l c cho đ a ph ng, đáp ng m c tiêu xơy d ng
XHHT trong b i c nh đ i m i hi n nay.
V i s quan tơm ch đ o v ch tr ng, chính sách c a ng, NhƠ n c vƠ s n
l c c a toƠn xư h i, h th ng trung tơm h c t p c ng đ ng n c ta đư có b c phát
tri n rõ r t vƠ có đóng góp đáng k vƠo s nghi p xơy d ng xư h i h c t p. Tuy nhiên,
do lƠ m t mô hình t ch c c s giáo d c m i, nên đ đáp ng yêu c u phát tri n b n
v ng vƠ ho t đ ng có hi u qu th c s , h th ng trung tơm h c t p c ng đ ng n c ta
đang đ ng tr c nh ng thách th c không nh . i u đó đ t ra yêu c u c p thi t cho vi c
nghiên c u, đ xu t các gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng, đ h th ng
trung tơm h c t p c ng đ ng ho t đ ng th c s ch t l ng, hi u qu .
ThƠnh ph HƠ N i lƠ đ a ph ng có phong trƠo xơy d ng xư h i h c t p phát
tri n khá m nh vƠ đư quan tơm nhi u t i xơy d ng, phát tri n trung tơm h c t p c ng
đ ng. Tuy nhiên, nh n th c v v trí, vai trò, tác d ng c a trung tơm h c t p c ng
đ ng đ i v i vi c nơng cao dơn trí vƠ phát tri n c ng đ ng xư h i m t b ph n cán
b vƠ nhơn dơn còn h n ch . Vi c t ch c ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng
không đ c th ng xuyên, hi u qu ho t đ ng th p, thi u b n v ng, ch a t ng
x ng v i ti m n ng vƠ th m nh Th đô. Công tác liên k t, c ch ph i h p vƠ s

phơn đ nh trách nhi m c a các c p, các ngƠnh ch a rõ rƠng, c th . Vi c đ u t các
đi u ki n đ m b o ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng còn h n ch . N ng l c
c a đ i ng cán b qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng còn y u. N i dung ho t
đ ng đ ra ch a c th , ch a xu t phát t nhu c u c a c ng đ ng. Ch ng trình, n i
dung h c t p, b i d ng nghèo nƠn, ch a đ c c p nh t th ng xuyên nên không
phù h p v i nhu c u h c t p, b i d ng c a đa s ng i dơn trong c ng đ ng. Ngơn
sách đ u t cho trung tơm h c t p c ng đ ng ít, không đáp ng đ c yêu c u t ch c
ho t đ ng t i các trung tơm. Ho t đ ng ph i h p, liên k t gi a các trung tơm h c t p
c ng đ ng v i nhau, gi a trung tơm h c t p c ng đ ng v i các lo i hình giáo d c
khác vƠ các thi t ch giáo d c ngoƠi nhƠ tr ng thi u hi u qu . Công tác ki m tra,
đánh giá, giám sát ho t đ ng trung tơm h c t p c ng đ ng ch a đ c ti n hƠnh
th ng xuyên. Ch a xơy d ng đ c c ch qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên
đ a bƠn ThƠnh ph .
2


i v i thƠnh ph HƠ N i, vi c phát tri n b n v ng vƠ phát huy hi u qu ho t
đ ng c a các trung tơm h c t p c ng đ ng xư, ph ng, th tr n trên đ a bƠn ThƠnh
ph trong giai đo n hi n nay đòi h i tr c h t ph i xơy d ng đ c các gi i pháp qu n
lỦ mang tính kh thi. T nh ng gi i pháp nƠy s lƠ c s c ng c , phát tri n trung
tơm h c t p c ng đ ng, giúp cho h th ng trung tơm h c t p c ng đ ng ho t đ ng
ch t l ng, hi u qu , đáp ng nhu c u h c t p th ng xuyên c a ng i dơn trên đ a
bˆn thƠnh ph HƠ N i.
Vi c nghiên c u v n đ qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng, t đó tìm ra gi i
pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i phù h p b i
c nh đ i m i hi n nay lƠ c n thi t c v m t lỦ lu n vƠ th c ti n. V i c ng v công
tác hi n nay, Nghiên c u sinh ch n đ tƠi “Qu n lý trung tâm h c t p c ng đ ng
trên đ a bàn thành ph Hà N i trong b i c nh đ i m i hi n nay” đ nghiên c u.
2.ăM căđíchănghiênăc u
Trên c s nghiên c u lỦ lu n v qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng vƠ th c

ti n qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn HƠ N i, đ tƠi đ xu t các gi i
pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i trong b i
c nh đ i m i hi n nay, góp ph n xơy d ng xư h i h c t p, phát tri n kinh t - xư h i
c a Th đô vƠ đ t n c trong giai đo n hi n nay.
3.ăNhi măv ănghiênăc u
3.1. Nghiên c u c s lí lu n v qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng.
3.2. T ch c đánh giá th c tr ng qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn HƠ
N i.
3.3.
xu t gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn HƠ N i
trong trong b i c nh đ i m i hi n nay.
3.4. T ch c kh o nghi m vƠ th c nghi m m t s gi i pháp qu n lỦ trung tơm
h c t p c ng đ ng đ c đ xu t trong lu n án.
4.ăKháchăth ăvƠăđ iăt ngănghiênăc u
4.1. Khách th nghiên c u
Ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng.
4.2. i t ng nghiên c u
Gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng thƠnh ph HƠ N i trong b i
c nh đ i m i hi n nay.
5.ăGi ăthuy tăkhoaăh c
Các trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i m c dù đư có
nhi u c g ng đ xơy d ng, phát tri n, song nh n th c v v trí, vai trò c a trung tơm
h c t p c ng đ ng còn h n ch ; vi c t ch c ho t đ ng c a trung tơm hi u qu th p,
thi u b n v ng; ch ng trình, n i dung ho t đ ng ch a đáp ng nhu c u ng i h c;
đ i ng cán b qu n lỦ h n ch v chuyên môn, nghi p v ; các đi u ki n đ u t cho
3


trung t‰m c˜n ’t; ng d ng công ngh thông tin trong qu n lỦ, ho t đ ng c a trung
tơm ch a hi u qu ; công tác ki m tra, đánh giá, giám sát ho t đ ng trung tơm h c t p

c ng đ ng ch a th ng xuyên nên các trung tơm h c t p c ng đ ng phát tri n ch m,
ch a b n v ng, ch a đáp ng đ c yêu c u hi n nay. Vì th , tìm ra nh ng gi i pháp
phù h p v c ch chính sách, c c u t ch c, đ i ng cán b qu n lỦ, giáo viên,
ch ng trình, n i dung ho t đ ng, công tác liên k t ph i h p qu n lỦ, ng d ng công
ngh thông tin, ki m tra, giám sát đ qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng s t o
chuy n bi n quan tr ng nơng cao hi u qu ho t đ ng vƠ đ m b o s phát tri n b n
v ng c a các trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i trong b i
c nh đ i m i hi n nay.
6.ăPh măviănghiênăc u
6.1. V n i dung nghiên c u: ánh giá th c tr ng qu n lỦ trung tơm h c t p
c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i, nh n di n đi m m nh, đi m y u, đ xu t
các gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh ph HƠ N i
trong b i c nh đ i m i hi n nay đáp ng yêu c u xơy d ng xư h i h c t p.
6.2. V không gian, th i gian: Nghiên c u th c ti n xơy d ng, phát tri n, qu n
lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn HƠ N i t n m 2011 đ n nay
6.3. Nghiên c u gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng v i ch th qu n lỦ
lƠ S Giáo d c vƠ Ơo t o.
6.4. T ch c kh o nghi m, th c nghi m hai gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p
c ng đ ng trên đ a bƠn HƠ N i.
7. Lu năđi măb oăv
7.1. Phát tri n m ng l i vƠ ki n toƠn b máy t ch c ho t đ ng c a trung t‰m
h c t p c ng đ ng s phát huy đ c th m nh c a thi t ch giáo d c đ c bi t - trung
tơm h c t p c ng đ ng.
7.2. Phát tri n đ i ng cán b qu n lỦ, giáo viên vƠ đ i m i n i dung, ch ng
trình, hình th c t ch c ho t đ ng trong TTHTC s đáp ng đ c nhu c u h c t p
th ng xuyên, HTS c a ng i dơn trong c ng đ ng.
7.3. Qu n lỦ các ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ y u t quan
tr ng đ xơy d ng xư h i h c t p, đáp ng nhu c u h c t p c a nhơn dơn.
7.4. ng d ng công ngh thông tin trong qu n lỦ vƠ ho t đ ng c a TTHTC lƠ
yêu c u quan tr ng đ nơng cao hi u qu ho t đ ng c a TTHTC .

7.5. Vi c đ xu t các gi i pháp qu n lỦ ho t đ ng trung tơm h c t p c ng đ ng
phù h p v i đi u ki n c a đ a ph ng s phát huy đ c ch c n ng, nhi m v c a lo i
h“nh c s giáo d c - trung tơm h c t p c ng đ ng.

4


8.ăNh ngăđóngăgópăm iăc aălu năán
8.1. V m t lý lu n
- H th ng hóa vƠ lƠm phong phú c s lỦ lu n c a mô hình trung tơm h c
t p c ng đ ng nh m t thi t ch giáo d c - xư h i v i nh ng đ c tr ng c a nó.
- T ng b c ti p c n lỦ thuy t qu n lỦ hi n đ i vƠo vi c qu n lỦ trung tơm h c
t p c ng đ ng t tri t lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ c a c ng đ ng, do c ng đ ng
vƠ vì c ng đ ng, đáp ng nhu c u h c t p th ng xuyên, h c t p su t đ i c a m i
ng i dơn trong c ng đ ng.
- Xác đ nh, phơn tích các y u t nh h ng đ n công tác qu n lỦ trung tơm h c
t p c ng đ ng.
8.2.V m t th c ti n
- ánh giá đ c th c tr ng các trung tơm h c t p c ng đ ng vƠ qu n lỦ trung
tơm h c t p c ng đ ng, nh n di n đ c các u nh c đi m v qu n lỦ trung tơm h c
t p c ng đ ng, trên c s đó đ xu t gi i pháp kh c ph c các h n ch .
xu t các gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn HƠ
N i trong b i c nh đ i m i hi n nay có c n c khoa h c vƠ tính kh thi cao.
9. Ph ngăphápăti păc năvƠăcácăph ngăphápănghiênăc uă
9.1. Ph ng pháp ti p c n
- Ph ng pháp ti p c n h th ng trong vi c xác đ nh các thƠnh t qu n l!
TTHTC vƠ m i quan h gi a các thƠnh t , các c ch tác đ ng, ph i h p.
- Ph ng pháp ti p c n l ch s - lôgic trong vi c xem xét th c tr ng vƠ xu th
phát tri n TTHTC g n v i nh ng m c l ch s trong nh ng b i c nh c th c a s
phát tri n kinh t , v n hoá vƠ xư h i c a đ a ph ng đ xác đ nh xu th phát tri n t t

y u c a trung tơm h c t p c ng đ ng trong giai đo n hi n nay.
- Ph ng pháp ti p c n nhu c u c a các đ i t ng trong c ng đ ng, các đ a
ph ng vƠ t ch c ho t đ ng đáp ng nhu c u c a c ng đ ng vƠ vì s phát tri n c ng
đ ng, vì s phát tri n kinh t - xư h i c a đ a ph ng trong vi c xơy d ng các gi i
pháp qu n lỦ TTHTC trong b i c nh đ i m i hi n nay.
- Ph ng pháp ti p c n ch c n ng qu n lỦ trong vi c xác đ nh gi i pháp ch đ o
xơy d ng k ho ch, t ch c, ch đ o, ki m tra, giám sát ho t đ ng c a trung tơm h c
t p c ng đ ng.
- Ph ng pháp ti p c n n i dung trong vi c xơy d ng gi i pháp qu n lỦ
TTHTC v n i dung giáo d c trong trung tơm nh m nơng cao ch t l ng vƠ hi u
qu ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng đ ng trong b i c nh đ i m i hi n nay.
9.2. Các ph ng pháp nghiên c u
- Ph ng pháp nghiên c u lý lu n
+ Nghiên c u lỦ lu n v các v n đ liên quan đ n trung tơm h c t p c ng đ ng,
qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng;
5


+ Phơn tích, h th ng hóa, khái quát hóa nh ng v n đ lỦ lu n trong vƠ ngoƠi
n c có liên quan đ n đ tƠi;
+ So s‡nh, kh‡i qu‡t hóa đ a ra nh n đ nh đ c l p vƠ t ng b c hình thƠnh
nh ng v n đ lỦ lu n.
Các ph ng pháp trên cho phép t ng quan các k t qu nghiên c u, h th ng hóa
lỦ thuy t có liên quan đ n xơy d ng c s lỦ lu n c a đ tƠi.
- Các ph ng pháp nghiên c u th c ti n
+ Ph ng pháp đi u tra b ng phi u h i:
M c đích c a ph ng pháp nƠy lƠ thu th p thông tin v th c tr ng qu n lỦ
trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn HƠ N i hi n nay.
Xơy d ng m t h th ng cơu h i, ti n hƠnh đi u tra các đ i t ng lƠ cán b khoa
h c, cán b qu n lỦ giáo d c các c p, lưnh đ o t ch c chính tr , xư h i, xư h i - ngh

nghi p ThƠnh ph , đ a ph ng, giáo viên các trung tơm h c t p c ng đ ng vƠ các
l c l ng ph i h p... v th c tr ng trung tơm h c t p c ng đ ng, qu n lỦ trung tơm
h c t p c ng đ ng.
+ Ph ng pháp quan sát.
+ Ph ng pháp t ng k t kinh nghi m.
+ Ph ng pháp nghiên c u đi n hình.
- Ph ng pháp l y ý ki n chuyên gia: Trong quá trình nghiên c u, thông qua
trao đ i tr c ti p cá nhơn ho c thông qua các h i th o khoa h c xin ! ki n chuyên
gia nghiên c u vƠ qu n lỦ giáo d c v th c ti n qu n lỦ c ng nh gi i pháp
qu n lỦ do Nghiên c u sinh đ xu t.
- Ph ng pháp th c nghi m: Ti n hƠnh th c nghi m ki m ch ng tính kh thi vƠ
hi u qu c a m t s gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng, đ ng th i ki m
ch ng tính kh thi vƠ hi u qu c a đ tƠi nghiên c u.
- Ph ng pháp th ng kê: S d ng ph ng pháp toán th ng kê đ x lỦ s li u
vƠ đánh giá k t qu thu đ c.
10. C uătrúc lu năán
NgoƠi ph n m đ u, ph n k t lu n vƠ khuy n ngh , danh m c tƠi li u tham kh o
vƠ ph l c, lu n án đ c trình bƠy trong 3 ch ng.
Ch ng 1: C s lỦ lu n v qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trong b i c nh
đ i m i hi n nay.
Ch ng 2: Th c tr ng qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh
ph HƠ N i trong b i c nh đ i m i hi n nay.
Ch ng 3: Gi i pháp qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trên đ a bƠn thƠnh
ph HƠ N i trong b i c nh đ i m i hi n nay.

6


CH

NG 1

C ăS ăLụăLU NăV ăQU NăLụăTRUNGăTỂMăH CăT P C NGă
NGăTRONGăB IăC NHă
IăM IăHI NăNAY
1.1.ăT ngăquanănghiênăc uăv năđ
H c t p su t đ i, xơy d ng xư h i h c t p đư vƠ đang đ c nhi u qu c gia trên
th gi i quan tơm. Trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ m t n i dung c b n trong xơy
d ng xư h i h c t p. Nghiên c u v n đ qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng trong
b i c nh đ i m i hi n nay liên quan tr c ti p đ n xu th h c t p su t đ i, xơy d ng
xư h i h c t p. Vì v y, trong lu n án nƠy trình bƠy nh ng công trình nghiên c u trên
th gi i vƠ trong n c liên quan tr c ti p đ n l nh v c h c t p su t đ i, xơy d ng xư
h i h c t p, trung tơm h c t p c ng đ ng vƠ qu n lỦ TTHTC .
1.1.1. Các công trình nghiên c u v h c t p su t đ i, xụ h i h c t p, trung tâm h c
t p c ng đ ng
1.1.1.1. Các công trình nghiên c u v h c t p su t đ i, xụ h i h c t p, trung tâm h c t p
c ng đ ng trên th gi i
Trên th gi i đư có nhi u công trình nghiên c u v h c t p su t đ i vƠ xơy d ng xư
h i h c t p. Tiêu bi u lƠ công trình nghiên c u c a Jacque Delors [21], v i tên g i “H c
t p, m t kho báu ti m n” đ c UNESCO công b tháng 4 n m 1996 vƠ đ c th gi i
th a nh n nh m t tri t lỦ c a giáo d c th k XXI. Trong công trình nƠy, tác gi đư t p
trung phơn tích vi c h c t p su t đ i. Có th tóm t t tri t lỦ c a m t n n giáo d c c n
thi t cho th k XXI vƠo m t m nh đ sau: “Giáo d c ph i d a trên 4 tr c t: H c đ
bi t, h c đ lƠm, h c đ cùng chung s ng vƠ h c đ lƠm ng i”. B n tr c t nƠy ph i
đ c đ t trên n n t ng h c t p su t đ i vƠ xơy d ng xư h i h c t p. T đơy xu t hi n hai
đ c tr ng m i c a giáo d c th k XXI lƠ: HTS vƠ xơy d ng XHHT.
Các nhƠ t ng lai h c, giáo d c h c trên th gi i nh Toffler Alvin
[120,121,122], Thomas L.Friedman [116], Raja. RoySingh [100], Viên Qu c Ch n
[14],ầ đư phơn tích xư h i hi n đ i đ c xơy d ng trên n n t ng c a h th ng tri
th c khoa h c phát tri n nhanh, bi n đ i m nh vƠ s thông tin toƠn c u. Các nhƠ

t ng lai h c trên đư đ a ra d báo n n giáo d c m i hoƠn toƠn khác v i n n giáo
d c truy n th ng, n n giáo d c m i ph i h ng đ n s giáo d c su t đ i.
Cùng v i nghiên c u v xu th HTS c a n n giáo d c m i, nhi u nhƠ khoa
h c đư t p trung lƠm sáng t v n đ XHHT. Nghiên c u v xư h i h c t p, các nhƠ
khoa h c đư ti p c n theo nhi u cách khác nhau, trong đó có ba cách ti p c n c b n:
ti p c n logic, ti p c n quá trình vƠ ti p c n theo nhu c u.
i n hình cho cách ti p c n logic lƠ Faure vƠ c ng s [130]. Torsten Husen cho r ng
các qu c gia c n ph i tr thƠnh các "xư h i h c t p" - n i mƠ tri th c, thông tin chi m vai
trò trung tơm trong các ho t đ ng c a các qu c gia đó vƠ Steward Ranson (1998) tóm t t
7


l i: Giáo d c s tr thƠnh m t quá trình su t đ i; Giáo d c s không có nh ng đi m vƠo vƠ
đi m k t thúc c đ nh... Bên c nh các "trung tơm h c t p", s có các ph ng ti n h c t p
t i nhƠ vƠ t i n i lƠm vi c, ví d nh b ng các thi t b máy tínhầ
Theo cách ti p c n quá trình, Donald Schon cho r ng xư h i vƠ t t c các c
quan, t ch c trong nó có nh ng quá trình bi n đ i liên ti p. Dó đó c n ph i hi u,
đ nh h ng, gơy nh h ng vƠ qu n lỦ đ c nh ng thay đ i liên ti p đó [159].
Tiêu bi u cho cách ti p c n theo nhu c u lƠ Rober M. Hutchins. N m 1968, Rober
M. Hutchins kh ng đ nh r ng "xư h i h c t p tr nên c p thi t”, s thay đ i m t cách
nhanh chóng c a xư h i đòi h i giáo d c ph i đáp ng nhu c u thay đ i đó, vì v y giáo
d c ph i t o đi u ki n cho vi c h c t p c a con ng i di n ra liên t c [156].
Công trình nghiên c u c a tác gi Donal Shon [159], v i Ủ t ng các công ty, các
phong trƠo xư h i vƠ các c quan đ u ph i lƠ “các h th ng h c t p” (leaning system).
M t trong nh ng công trình nghiên c u v xư h i h c t p đáng quan tơm nh t lƠ
c a Hutsen [155] nghiên c u vai trò c a s ti n b c a khoa h c k thu t v i s ra
đ i c a xư h i h c t p.
V mô hình xư h i h c t p, Roger Boshier [133] đư tranh lu n b o v cho m t
m t mô hình XHHT cho phép con ng i có th tham gia h c t p su t cu c đ i c a
h , Boshier nhìn sơu h n vƠo các ti m n ng dơn ch c a xư h i h c t p.

C‡c m™ h“nh XHHT do Richard Edwards [120] đ xu t tuy có nhi u đi m khác
nhau nh ng t ng h p l i chúng đ u đ c p t i các khía c nh nhu c u vƠ ngh a v h c
t p, c h i vƠ đi u ki n h c t p c a ng i dơn. Edwards cho r ng, xư h i h c t p lƠ
m t xư h i có giáo d c, xư h i h c t p h tr cho vi c h c t p su t đ i trong c c u
chính sách xư h i c a các xư h i dơn ch , m c đích c a nó lƠ cung c p các c h i h c t p
cho ng i l n tu i đ đƠo t o h có th thích ng đ c v i nh ng s thay đ i c a xư h i
vƠ nhu c u công dơn.
Các công trình nghiên c u trên đư gi i quy t đ c n i dung c b n v xu th
c a h c t p su t đ i vƠ xơy d ng m t xư h i h c t p nh tính t t y u c a th i đ i.
n nh ng n m cu i th k XX vƠ đ u th k XXI, xu th HTS vƠ XHHT đang
đ c th c hi n nhi u n c trên th gi i.
Th k XXI v i xu th toƠn c u hóa, h th ng giáo d c ph i c i cách cho phù
h p v i xu th phát tri n c a th i đ i. Ba ch th đóng vai trò quan tr ng cho s
thƠnh công c a Chính ph các n c v c i cách giáo d c lƠ: c ng đ ng đ a ph ng,
chính quy n đ a ph ng vƠ c ng đ ng qu c t . C ng đ ng đ a ph ng bao gi c ng
gi vai trò quan tr ng hƠng đ u đ i v i b t k m t chi n l c c i cách nƠo. Vì v y,
m t trong nh ng gi i pháp quan tr ng đ phát tri n c ng đ ng vƠ đ c ng đ ng tham
gia vƠo quá trình c i cách giáo d c c n thi t ph i xơy d ng vƠ phát tri n các c s
giáo d c c ng đ ng [144].
Theo Jacques Delors, trong tác ph m “H c t p m t kho báu ti m n”
[149], vi c t ch c h c t p cho dơn c c a m t c ng đ ng s phát tri n t ng b c,
8


luôn mang l i hi u qu cao h n tr c ph thu c ph n l n vƠo cách ti n hƠnh sao cho
ngay trong khi s phơn hóa giƠu - nghèo đang di n ra, gi a lúc xư h i đang có
nhi u tiêu c c tác đ ng x u đ n con ng i thì v n b o đ m cho không m t cá
nhơn nƠo b lo i tr kh i quy n đ c h c hƠnh, quy n đ c phát tri n nh ng n ng
l c ti m tƠng c a h . Trong hoƠn c nh khó kh n, con ng i v n d a vƠo c ng đ ng
đ h c t p lƠ yêu c u hƠng đ u c a các nhƠ qu n lỦ. Vi c t ch c h c t p TTHTC

ph i đ c ch đ o theo 6 nguyên t c, đó lƠ: Vi c h c vƠ giáo d c lƠ k t qu t thơn,
nh m vƠo c cá nhơn vƠ xư h i; Giáo d c không chính quy ph i có ích cho xư h i...;
Vi c h c t p trung tơm ph i b o đ m 3 m c tiêu: công b ng, phù h p, ch t l ng
cao; M i đ i m i trong vi c h c t p ph i có s phơn tích các thông tin sơu s c, bám
sát th c ti n vƠ có chính sách h tr ; N i dung h c t p c ng đ ng ph i chú Ủ đ n
nh ng giá tr c b n mƠ c ng đ ng qu c t quan tơm...; Giáo d c lƠ trách nhi m c a
toƠn xư h i, m i ng i có trách nhi m tham gia h c t p vƠ có đ y đ trách nhi m
trong quá trình giáo d c.
UNESCO coi vi c xơy d ng vƠ phát tri n trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ m t
gi i pháp quan tr ng đ phát tri n c ng đ ng m i qu c gia, góp ph n lƠm gi m
thi u s cách bi t v trình đ dơn trí gi a thƠnh th vƠ nông thôn. Mô hình TTHTC
đ c xem lƠ m t công c , m t thi t ch có hi u qu nh t trong vi c th c hi n “giáo
d c cho m i ng i” vƠ “m i ng i cho giáo d c” [139].
M c đích c a TTHTC theo đ nh ngh a c a APPEAL: trao quy n cho nh ng
ng i ít có c h i đ n tr ng; phát tri n c ng đ ng; chuy n đ i xư h i thông qua
hình th c HTS cho t t c m i ng i: ng i l n, thanh thi u niên vƠ tr em trong
c ng đ ng [139]. Vai trò c a TTHTC c ng đ c ch rõ: cung c p giáo d c vƠ các
ho t đ ng phù h p cho ng i dơn đ a ph ng nh m trao quy n, chuy n đ i xư h i,
nơng cao ch t l ng cu c s ng ng i dơn; huy đ ng ngu n l c vƠ t ch c ho t đ ng
xư h i [141].
Nh n th c rõ t m quan tr ng vƠ vai trò c a TTHTC đ i v i vi c cung c p
c h i HTS cho m i ng i vƠ phát tri n c ng đ ng, v n phòng UNESCO khu v c
ch‰u ç - Thái Bình D ng đư t ch c nhi u cu c h i th o bƠn v TTHTC c p
lˆng/xư đ đánh giá th c tr ng, phơn tích nh ng đi m m nh, đi m y u vƠ nh ng bƠi
h c kinh nghi m đ ng th i tìm các gi i pháp, đi u ki n duy trì vƠ phát tri n mô hình
nƠy trong t ng lai. [141, 142, 143, 144].
V i s h tr c a t ch c UNESCO, trung tơm h c t p c ng đ ng ngƠy cƠng
phát tri n m nh m
các n c chơu Á. S phát tri n nƠy đư ch ng t TTHTC lƠ
m t lo i hình giáo d c phù h p, đáp ng nh ng yêu c u phát tri n kinh t - xư h i

c a các c ng đ ng đ a ph ng còn g p nhi u khó kh n .
Nh v y, t t ng h c t p su t đ i, xây d ng xụ h i h c t p đụ đ c nhi u n c
trên th gi i quan tâm. c bi t, cùng v i vi c thúc đ y h c t p su t đ i, xây d ng xụ h i
h c t p, h th ng c s giáo d c th ng xuyên mà nòng c t là trung tâm h c t p c ng
đ ng đụ phát tri n nhanh nhi u n c trên th gi i.
9


1.1.1.2. Các công trình nghiên c u v h c t p su t đ i và xụ h i h c t p Vi t Nam
Xu th h c t p su t đ i vƠ xơy d ng xư h i h c t p Vi t Nam đư đ c các nhƠ
nghiên c u đ c p t i. M t s nhƠ nghiên c u v xư h i h c t p: Ph m Minh H c
[52,53,54], V Ng c H i [55,56,57,58], Nguy n Vinh Hi n [64], Nguy n Minh
ng
[46,47], Ph m T t Dong [23,24,25,26], ng Qu c B o [4], Nguy n H u Chơu [13],
Nguy n Ng c Phú [99], M c V n Trang [127,128], Tô Bá Tr ng [129,131], Nguy n
H ng S n [102], Ph m
Nh t Ti n [117,118], Thái Xuơn Ơo [40,41,42], B H ng
H nh [61], Nguy n HoƠng H i [60], Bùi Minh Hi n [63], Nguy n Xuơn
ng [48],ầ
đư đ a ra quan đi m, c s lỦ lu n v n n giáo d c hi n đ i vƠ xư h i h c t p, h c t p
su t đ i, nh ng v n đ c b n đ xơy d ng XHHT n c ta, quan ni m m i v vi c
h c trong th i đ i ngƠy nay.
Tác gi Ph m T t Dong [22] đư đ c p đ n n i dung phát tri n các thi t ch giáo
d c trên đ a bƠn xư, ph ng, th tr n theo h ng xơy d ng XHHT vƠ nh ng đi u ki n đ
xơy d ng xư h i h c t p xư, ph ng, th tr n. Tác gi V Ng c H i [58] cho r ng c n
g n v n đ xơy d ng XHHT v i xơy d ng nông thôn m i. Tác gi Thái Xuơn Ơo
[41,42] đ c p đ n mô hình giáo d c th ng xuyênầ
H i Khoa h c Tơm lỦ - Giáo d c Vi t Nam vƠ Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t
Nam (n m 2004, 2005) đư t ch c hai cu c h i th o toƠn qu c v i ch đ xơy d ng
xư h i h c t p Vi t Nam. M t s v n đ c b n v t t ng HTS vƠ xơy d ng

XHHT Vi t Nam đư đ c lƠm sáng t nh các khái ni m v h c t p su t đ i, xư h i
h c t p, c s ph ng pháp lu n c a vi c xơy d ng xư h i h c t p, vai trò c a xư h i
h c t p trong th i đ i m i. C ng t đơy, v n đ h c t p su t đ i vƠ xơy d ng xư h i
h c t p đư đ c ng vƠ NhƠ n c Vi t Nam đ a vƠo các ngh quy t c a ng vƠ ch
tr ng, chính sách c a NhƠ n c.
i h i ng toƠn qu c l n th X đ ra ch tr ng: “Ph n đ u xây d ng n n
giáo d c hi n đ i, c a dân, do dân và vì dân... chuy n d n mô hình giáo d c hi n nay
sang mô hình giáo d c m - mô hình xụ h i h c t p v i h th ng h c t p su t đ i”[33].
Ngh quy t i h i ng toƠn qu c l n th XI kh ng đ nh: “ y m nh xây d ng xụ
h i h c t p, t o c h i và đi u ki n cho m i công dân đ c h c t p su t đ i"[35].
Ngh quy t i h i ng toƠn qu c l n th XII ti p t c kh ng đ nh “Hoàn thi n h
th ng giáo d c qu c dân theo h ng h th ng giáo d c m , h c t p su t đ i và xây
d ng xụ h i h c t p”[36]. Quy t đ nh s 112/2005/Q -TTg ngƠy 18/5/2005 c a Th
t ng Chính ph xác đ nh rõ: “Xây d ng c n c tr thành m t xụ h i h c t p v i ti•u
chí c b n là t o c h i và đi u ki n thu n l i đ m i ng i m i l a tu i, m i trình
đ đ c h c t p th ng xuyên, h c liên t c, h c su t đ i m i n i, m i lúc, m i c p,
m i trình đ [16].
Tháng 12 n m 2013, Ban Ch đ o qu c gia xơy d ng xư h i h c t p đư t ch c
h i th o qu c gia “Xây d ng xụ h i h c t p Vi t Nam t t m nhìn đ n hành đ ng”.
10


T i H i th o, các nhƠ nghiên c u trong n c vƠ qu c t b c đ u th ng nh t các đ c
tr ng v xư h i h c t p, các đ c tr ng công dơn h c t p c a Vi t Nam [8]
Th‡ng 10 n m 2014, B Giáo d c vƠ Ơo t o, H i Khuy n h c Vi t Nam, V n
phòng UNESCO t i Vi t Nam t ch c H i th o khu v c phía B c v i ch đ “X‰y
d ng xụ h i h c t p: T t m nhìn đ n hành đ ng”. H i th o đư th ng nh t các đ c
tr ng mong mu n c a công dơn h c t p; các đ c tr ng mong mu n ban đ u c a m t
xư h i h c t p Vi t Nam [10]. c tr ng mong mu n c a XHHT: Vi t Nam mong
mu n xơy d ng m t xư h i h c t p mƠ trong đó t o môi tr ng thu n l i cho m i

ng i đ c h c t p th ng xuyên, h c t p su t đ i vƠ thúc đ y v n hóa h c t p su t
đ i thông qua cam k t chính tr c a lưnh đ o các c p; huy đ ng hi u qu các ngu n
l c vƠ s tham gia c a các ban ngƠnh, ầ t nhơn, đoƠn th , c ng đ ng, gia đình vƠ
cá nhơn [10].
c tr ng mong mu n công dơn h c t p: Vi t Nam mong mu n có
đ c nh ng công dơn h c t p có kh n ng ti p c n, phát huy các c h i h c t p trong
c cu c đ i đ tr thƠnh ng i công dơn t t, m t cá nhơn có cu c s ng to i nguy n,
m t ng i ch hay m t ng i lao đ ng luôn t n tơm trong công vi c vƠ có đ o đ c,
bi t mang l i h nh phúc cho ng i khác, duy trì h nh phúc gia đình c ng nh đóng
góp vƠo s phát tri n c ng đ ng, dơn t c vƠ nhơn lo i theo h ng h i nh p, th nh
v ng vƠ b n v ng [10]. Công dơn h c t p Vi t Nam th k XXI: Có kh n ng t
đ nh h ng vi c h c t p vƠ cam k t h c t p su t đ i; Có n ng l c hƠnh đ ng vƠ kh
n ng thích ng trong m t môi tr ng không ng ng thay đ i...[10]; c tr ng c b n
c a ThƠnh ph h c t p: M t thƠnh ph thơn thi n v i c ng đ ng; m t thƠnh ph sáng
t o; m t thƠnh ph thơn thi n v i gia đình; m t thƠnh ph dơn ch vƠ có tính tham gia;
m t thƠnh ph c i m ; m t thƠnh ph kinh doanh; m t thƠnh ph b n v ng; m t thƠnh
ph an toƠn; m t thƠnh ph liên k t vƠ hi u bi t; m t thƠnh ph có h c v n; m t thƠnh
ph v n hóa; m t thƠnh ph c a nh ng c h i [10].
Các công trình nghiên c u v h c t p su t đ i, xụ h i h c t p Vi t Nam đụ
kh ng đ nh s c n thi t c a vi c h c t p su t đ i, xây d ng xụ h i h c t p; nh ng đ nh
h ng trong vi c xây d ng xụ h i h c t p, các thành t t o nên xụ h i h c t p và đ c
tr ng mong mu n c a xụ h i h c t p.
1.1.2. Các công trình nghiên c u v qu n lý trung tâm h c t p c ng đ ng
1.1.2.1. Các nghiên c u v qu n lý trung tâm h c t p c ng đ ng trên th gi i
V n đ qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng đư đ c các nhƠ khoa h c trên th
gi i t p trung nghiên c u. T ch c giáo d c - khoa h c vƠ v n hoá c a Liên h p qu c
coi vi c xơy d ng vƠ phát tri n trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ m t gi i pháp quan
tr ng đ phát tri n c ng đ ng m i qu c gia.
ïng Victor Ordonez (khi còn lƠ T ng giám đ c UNESCO khu v c Chơu Á Thái Bình D ng) đư kh ng đ nh: “Trung tơm h c t p c ng đ ng có th coi lƠ m t
phát minh quan tr ng nh t mƠ b y lơu nay th gi i đang tìm ki m” vƠ đư đ c p đ n

vi c qu n lỦ mô hình TTHTC nh lƠ m t ph n c a gi i pháp giáo d c thích h p
11


cho m i ng i [43]. Nh v y, qu n lỦ phát tri n mô hình TTHTC lƠ con đ ng t t
y u đ th c hi n m c tiêu h c t p su t đ i, xơy d ng XHHT các qu c gia.
Theo Jacques Delors, t i các TTHTC vi c qu n lỦ không ch lƠ đi u hƠnh ho t
đ ng c a trung tơm không b đ t quưng nh m hoƠn thƠnh nh ng ch ng trình đư có
trong k ho ch, mƠ quan tr ng h n lƠ m i công dơn trong c ng đ ng đ c ti p c n
v i k ho ch tri n khai ch ng trình h c t p đó [149].
V n phòng UNESCO khu v c Chơu Á - Th‡i Bình D ng đư t ch c nhi u
cu c h i th o, nhi u nghiên c u các n c trong khu v c v trung tơm h c t p c ng
đ ng vƠ qu n lỦ TTHTC nh m th ch hóa, c ng nh đ ra các gi i pháp, đi u ki n
t ch c, qu n lỦ, phát tri n mô hình nƠy trong t ng lai. UNESCO c ng t p trung
biên so n các tƠi li u vƠ t ch c t p hu n đ nơng cao nh n th c, n ng l c qu n lỦ,
đi u hƠnh ho t đ ng TTHTC cho các nhƠ lưnh đ o đ a ph ng [141,142,143,144].
M t s n c trên th gi i đư quan tơm đ n vi c qu n lỦ mô hình TTHTC , nh m
m c đích nơng cao n ng l c ho t đ ng, ch t l ng vƠ hi u qu ho t đ ng c a TTHTC .
T i Nh t B n, sau Chi n tranh th gi i l n th 2, Chính ph đư khuy n khích
thƠnh l p các trung tơm h c t p chung cho c ng đ ng v i tên g i lƠ Kominkan (ti ng
Nh t có ngh a lƠ: NhƠ v n hóa c a nhơn dơn). Vi c t ng c ng đ u t vƠ qu n lỦ các
Kominkan đư khi n s Kominkan Nh t B n phát tri n r t nhanh chóng. K t qu
nghiên c u v mô hình trung tơm h c t p c ng đ ng - Kominkan Nh t B n đư đ
xu t đ c các nguyên t c c b n đ phát tri n vƠ qu n lỦ các trung tơm nƠy lƠ: Ph i
đ m b o s t do vƠ bình đ ng; ph i đ c mi n phí; v i t cách lƠ c s giáo d c,
Kominkan ph i t ch c các ho t đ ng gi ng d y ho c t p hu n; ph i có đ i ng cán
b qu n lỦ vƠ giáo viên; ph i đ c đ t n i g n vƠ thu n ti n đ i v i ng i dơn;
ph i đ c cung c p đ y đ các trang thi t b phù h p.
Thái Lan lƠ m t n c có nh n th c s m v vai trò c a giáo d c không chính quy vƠ
c ng có c s h t ng c a giáo d c không chính quy t ng đ i t t. Hi n nay, các c s

giáo d c không chính quy c a Thái Lan đ c t ch c theo h th ng t Trung ng t i đ a
ph ng g m các trung tơm ngu n c p vùng, các trung tơm giáo d c không chính quy
c p t nh, các trung tơm giáo d c không chính quy c p huy n vƠ TTHTC
c p xư. K t
qu nghiên c u mô hình trung tơm h c t p c ng đ ng Thái Lan đư kh ng đ nh các
nguyên t c c b n đ đi u hƠnh vƠ qu n lỦ ho t đ ng c a trung tơm h c t p c ng
đ ng lƠ: Trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ c a dơn, do dơn vƠ vì dơn; ng i đ ng đ u
trung t‰m ph i có đ nh h ng c th đ phát tri n trung tơm, đ m b o đ m i ng i
đ u có c h i h c t p; trung tơm h c t p c ng đ ng ho t đ ng theo c ch m ; m i
ng i trong c ng đ ng có th đ n h c b t c lúc nƠo; trung tơm h c t p c ng đ ng
ph i tr thƠnh c u n i thông tin gi a m i ng i, g n đ c vi c h c ch v i vi c th c
hƠnh trong cu c s ng hƠng ngƠy; trung tơm h c t p c ng đ ng ph i có m ng l i liên
k t v i các c s giáo d c, v i các t ch c xư h i, các c s s n xu t vƠ các chuyên
gia trên các l nh v c.
12


T i n
, t n m 1988, Chính ph
n
đư quy t đ nh thƠnh l p hƠng lo t
các Jana Shikshan Nilayams (vi t t t lƠ JSNs - ti ng n
có ngh a lƠ trung tơm h c
t p) trong c n c. T i nh ng n m 1990-1991, chính sách giáo d c qu c gia c a n
đ ra thêm nhi u ch ng trình đ đ y m nh giáo d c sau xóa mù ch vƠ giáo d c
th ng xuyên, trong đó có ch ng trình thƠnh l p các trung tơm giáo d c th ng
xuyên. Các trung tơm giáo d c th ng xuyên nƠy không ch ph c v cho nh ng
ng i m i bi t ch mƠ cho c tr em, thanh niên th t h c vƠ t t c thƠnh viên trong
c ng đ ng có nhu c u h c t p su t đ i. V m t t ch c vƠ qu n lỦ, các trung tơm
GDTX c a n

đ c thƠnh l p theo quy mô c p xư vƠ ch y u do c ng đ ng t
cam k t thƠnh l p vƠ qu n lỦ.
Myanmar, mô hình trung tơm h c t p c ng đ ng b t đ u đ c xơy d ng t
n m 1994 v i s giúp đ c a UNDP, UNESCO vƠ các t ch c phi chính ph khác.
V m t t ch c vƠ qu n lỦ, trung tơm h c t p c ng đ ng t i Myanmar đ c xác đ nh
lƠ m t c s giáo d c t i lƠng xư, n m ngoƠi h th ng giáo d c chính quy, đ c nhơn
dơn đ a ph ng thƠnh l p vƠ qu n lỦ, nh m cung c p cho nhơn dơn nh ng c h i h c
t p đa d ng đ c i thi n ch t l ng cu c s ng vƠ phát tri n c ng đ ng.
Nh v y, trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ xu th phát tri n t t y u, phù h p v i xu
th th gi i vƠ khu v c. Các nghiên c u đư ch ra m t đi m chung lƠ ph ng th c qu n
lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng lƠ s t ng h p hai hình th c qu n lỦ: qu n lỦ công vƠ t
qu n. Ph ng th c qu n lỦ TTHTC c a Myanmar vƠ n
lƠ qu n lỦ công, c a Thái
Lan lƠ c ng đ ng qu n lỦ. Riêng t i Nh t B n t n t i song song hai ph ng th c qu n lỦ
TTHTC lƠ qu n lỦ d a vƠo c ng đ ng vƠ c ng đ ng t qu n [133].
Nghiên c u s phát tri n mô hình t ch c và qu n lý các trung tâm h c t p
c ng đ ng trên th gi i cho th y trung tâm h c t p c ng đ ng các n c dù có tên
g i khác nhau nh ng đ u th hi n rõ là m t c ch có hi u qu đ th c hi n xoá mù
ch , giáo d c th ng xuyên và có vai trò quan tr ng trong các ho t đ ng giáo d c, y
t , nông nghi p, phát tri n c ng đ ng, nh t là nông thôn. Trung tâm h c t p c ng
đ ng đụ và đang đ c phát tri n ngày càng r ng kh p các n c nh m t h th ng
c s t ch c h c t p cho c ng đ ng phù h p v i xu th giáo d c m i. S ra đ i,
phát tri n, qu n lý mô hình TTHTC
Vi t Nam c ng n m trong xu th đó.
1.1.2.2. Các nghiên c u v qu n lý trung tâm h c t p c ng đ ng Vi t Nam
Vi c nghiên c u qu n lỦ trung tơm h c t p c ng đ ng Vi t Nam đư đ c tri n
khai t khá s m. Trong nh ng n m 1995-1996, Vi n Khoa h c Giáo d c đư nghiên
c u, thí đi m mô hình TTHTC
các vùng kinh t khác nhau vƠ kh n ng áp d ng
vƠo Vi t Nam, đ c UNESCO Bangkok vƠ các t ch c qu c t nh Hi p h i Qu c

gia vƠ các t ch c UNESCO Nh t B n giúp đ . Trung tơm xóa mù ch vƠ GDTX
thu c Vi n Khoa h c Giáo d c đư th nghi m mô hình đó t i m t s xư t nh Hòa
Bình, Lai Chơu, Thái Bình vƠ B c Giang. Tuy nhiên, m c tiêu, n i dung, hình th c t
13