Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

1


1. Nêu các cách chuyển đổi câu chủ động thành

câu bị động.
2. Chuyển đổi câu chủ động sau đây thành 2 câu

bị động tương ứng.
Cầu thủ Công Vinh chuyền bóng vào khu vực cầu môn.


Có 2 cách chuyển đổi câu chủ động thành câu
bị động.
1. Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của
hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay
được vào sau các từ (cụm từ) ấy.

2. Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của
hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc
bến từ (hoặc cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động
thành một bộ phận không bắt buộc phải có trong
câu.


Cầu thủ Công Vinh chuyền bóng vào khu vực cầu môn.
- Bóng được (cầu thủ Công Vinh) chuyền
vào khu vực cầu môn.

- Bóng chuyền vào khu vực cầu môn.

I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
III. Luyện tập


I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
* Xét ví dụ:

Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,
CN

VN

luyện những tình cảm ta sẵn có [...].
(Hoài Thanh)


I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
* Xét ví dụ:

Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,
CN

C

VN

V

luyện những tình cảm ta sẵn có [...].
C

V

Cụm C – V mở rộng


I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
* Xét ví dụ:
* Ghi nhớ 1/ SGK

Khi nói hoặc viết, có

thể dùng những cụm
từ có hình thức giống
câu đơn bình thường,
gọi là cụm chủ - vị
(cụm C-V), làm
thành phần của câu
hoặc của cụm từ để
mở rộng câu.


Quyển sách này bìa đã rách.
C
CN

V
VN

Quyển sách
này đã rách.

Câu bình thường

Quyển sách này bìa đã
rách.

Câu mở rộng
Nghĩa rõ hơn, đầy đủ hơn.


II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V
làm chủ ngữ và
phụ ngữ trong
cụm động từ.

- Ví dụ a/sgk:

Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
C1
CN

V1

ĐT C2

V2

VN

=> Có 2 cụm C- V mở rộng

C1- V1 : làm chủ ngữ
C2- V2 : làm phụ ngữ


II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V
làm chủ ngữ và
phụ ngữ trong
cụm động từ.

- Ví dụ b/ sgk:

Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh
thần rất hăng hái.
(Hồ Chí Minh)


Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
V
C

TN

CN

=> Cụm C- V làm vị ngữ.

VN


II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V làm chủ
ngữ và phụ ngữ của cụm
động từ.
b/ Cụm C- V làm vị ngữ.


II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V làm chủ
ngữ và phụ ngữ trong cụm
động từ.
b/ Cụm C- V làm vị ngữ.

- Ví dụ c:

Nói cho đúng thì phẩm giá
của tiếng Việt chỉ mới thật

sự được xác định và đảm bảo
từ ngày Cách mạng tháng
Tám thành công.
(Đặng Thai Mai)


Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ
CN

mới thật sự được xác định và đảm bảo
VN

từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
DT

C
TN
=> Cụm C- V làm phụ ngữ

trong cụm danh từ.

V


II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V làm chủ
ngữ và phụ ngữ trong cụm
động từ.

b/ Cụm C- V làm vị ngữ.
c/ Cụm C- V làm phụ
ngữ trong cụm danh từ.
* Ghi nhớ 2/ sgk:

Các thành phần câu
như chủ ngữ, vị ngữ
và các phụ ngữ trong
cụm danh từ, cụm
động từ, cụm tính từ
đều có thể được cấu
tạo bằng cụm C - V.


Tìm cụm C – V mở rộng trong các
câu sau và cho biết cụm C – V ấy làm
thành phần gì của câu hay cụm từ.

Nó cười khiến cả nhà cười theo.
C
V
CN

ĐT

C

V
VN

=> Cụm C – V làm chủ ngữ và phụ
ngữ.


Ngôi nhà này ngói rất tươi.
C

CN

V

VN

=> Cụm C – V làm vị ngữ


III. Luyện tập
a/ Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng
những người chuyên môn mới định được,
C

TN

V

người ta gặt mang về.
CN

VN

=> Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm danh từ.


b/ Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
C
V
VN
CN
=> Cụm C – V làm vị ngữ.


Cụm C – V mở rộng làm
phụ ngữ trong cụm danh
từ.

c/Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen,
C

TN

V

chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết,
CN

VN

không có mảy may một chút bụi nào.

d/ Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.
C

CN

V

C

V

VN

=> Cụm C – V làm chủ ngữ và phụ ngữ trong
cụm động từ.


Câu 1
Thêm lựa chọn sau vào chỗ trống để được 1
câu có cụm C- V mở rộng trong câu sau: “ Tôi
đang chép lại bài thơ ..............”.
a. anh thích

hay đọc

mới làm
thích nhất


Câu 2

Cụm chủ- vị mở rộng được in đậm trong câu văn
:“Xe này máy còn tốt lắm.” làm thành phần gì
trong câu?
A. Phụ ngữ.
C. Phụ ngữ và chủ ngữ.
B. Chủ ngữ.
D. Vị ngữ
D.