THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH

BỘ NỘI VỤ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
KHOA TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ NHÂN LỰC

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
HIỆU QUẢ TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ
TẠI HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH

Khóa luận tốt nghiệp ngành : QUẢN TRỊ NHÂN LỰC
Người hướng dẫn

: THS. NCS. ĐOÀN VĂN TÌNH

Sinh viên thực hiện

: TRẦN THANH HÀ

Mã số sinh viên

: 1305QTNB011

Khóa

: 2013-2017

Lớp

: ĐH QTNL 13B

HÀ NỘI - 2017



LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đề tài báo cáo khoá luận tốt nghiệp: “Thực trạng và giải
pháp nâng cao hiệu quả tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Lệ Thủy,
tỉnh Quảng Bình” là đề tài nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu
có tính độc lập riêng, không sao chép bất kỳ tài liệu nào và chưa công bố ở
bất kỳ đâu. Các số liệu trong khóa luận được sử dụng trung thực, nguồn gốc
trích dẫn có chú thích rõ ràng, minh bạch, có tính kế thừa, phát triển từ các tài
liệu, các công trình nghiên cứu đã được công bố.
Nếu có bất kỳ vi phạm nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày 24 tháng 4 năm 2017
Tác giả khoá luận

Trần Thanh Hà


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện khoá luận tốt nghiệp, bên cạnh
sự cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ từ Quý thầy,
cô giáo, cán bộ công chức Sở Nội vụ tỉnh Quảng Bình và Uỷ ban nhân dân
huyện Lệ Thuỷ. Nhân dịp này, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc
đến:
Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, đặc biệt là Quý thầy, cô giáo Khoa Tổ
chức và Quản lý nhân lực đã tận tình dạy dỗ, trang bị cho tôi kiến thức, kỹ
năng về chuyên ngành Quản trị nhân lực.
ThS.NCS. Đoàn Văn Tình - Giảng viên hướng dẫn đã nhiệt tình hướng
dẫn, chỉnh sửa, giải đáp các thắc mắc và khó khăn mà tôi đã gặp phải trong

quá trình nghiên cứu, hoàn thiện khoá luận tốt nghiệp.
Ban lãnh đạo cùng các cán bộ, công chức Sở Nội vụ; UBND huyện Lệ
Thuỷ tỉnh Quảng Bình đã hướng dẫn và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá
trình nghiên cứu tại cơ quan.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 24 tháng 04 năm 2017
TÁC GIẢ KHOÁ LUẬN

Trần Thanh Hà


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

KÝ HIỆU VIẾT TẮT

NGHĨA CỦA TỪ

CBCC

Cán bộ, công chức

CCCX

Công chức cấp xã

CQCX

Chính quyền cấp xã

ĐCS

TDCC
TDCCCX
TH
UBND

Đảng Cộng sản
Tuyển dụng công chức
Tuyển dụng công chức cấp xã
Trung học
Uỷ ban nhân dân


MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU


DANH MỤC BẢNG BIỂU
* Danh mục bảng


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong hoạt động của nền hành chính, vấn đề xây dựng đội ngũ công
chức luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu của mọi quốc gia. Công chức là một
mắt xích quan trọng không thể thiếu của bất kỳ nền hành chính nào. Đội ngũ
công chức đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự, kỷ cương nhà
nước và có nhiệm vụ tổ chức thực hiện pháp luật trong cuộc sống, quản lý nhà
nước trên các lĩnh vực của đời sống xã hội phù hợp với mục tiêu dân chủ xã
hội chủ nghĩa.
Chính quyền cấp xã có vị trí, vai trò rất quan trọng trong công cuộc

phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt là trong thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay. Chính quyền cấp xã là nơi
trực tiếp tổ chức và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật
của nhà nước đi vào cuộc sống, là cấp quản lý các mặt chính trị, kinh tế, văn
hóa, xã hội, an ninh quốc phòng trên địa bàn cơ sở. Chính quyền cấp xã là cấp
chính quyền trực tiếp với dân, gần dân, sát dân nhất, là cấp hướng dẫn, giám
sát các hoạt động tự quản của nhân dân nhằm tạo điều kiện cho nhân dân phát
huy mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa
truyền thống, phong tục tập quán tiến bộ của dân tộc Việt Nam.
Sức mạnh của hệ thống chính trị - chính quyền cơ sở phụ thuộc vào
nhân tố chủ yếu và then chốt là đội ngũ công chức cấp xã. Việc đổi mới công
tác quản lý đội ngũ công chức cấp xã là một trong những nội dung cơ bản của
công cuộc cải cách hành chính được Đảng và nhà nước ta đặc biệt quan tâm.
Công tác quản lý công chức bao gồm nhiều nội dung: từ tuyển dụng, bố trí,
đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, thực hiện các chế độ, chính sách,... Trong các
nội dung này, tuyển dụng là một trong những khâu khó khăn và phức tạp nhất,
quyết định đầu vào số lượng cơ cấu và chất lượng công chức; tác động đến

8


các chức năng khác trong công tác quản lý công chức và hiệu quả quản lý nhà
nước ở cơ sở. Để đảm bảo có được chất lượng công chức cấp xã ổn định hoàn
thành tốt chức trách nhiệm vụ được giao thì công tác tuyển dụng công chức
cấp xã được xem là hoạt động chủ chốt cần được tiến hành hết sức nghiêm
ngặt và thận trọng dưới sự kiểm tra, giám sát của Đảng và nhà nước.
Trong thời gian qua, công tác tuyển dụng công chức cấp xã đã đạt được
những thành tựu nhất định, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng
đội ngũ và hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà nước ở địa bàn cơ sở.
Tuy nhiên công tác này vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định, như: chính

sách, pháp luật về tuyển dụng công chức cấp xã thiếu đồng bộ, nhất quán;
hiện tượng không thu hút được nhân tài và chảy máu chất xám diễn ra khá
phổ biến; tính chất quan hệ làng xã, dòng họ tác động rất lớn đến kết quả
tuyển dụng; hiện tượng vi phạm pháp luật về tuyển dụng công chức cấp xã
vẫn còn diễn ra gây bức xúc cho xã hội,…
Lệ Thủy là một huyện ven biển thuộc tỉnh Quảng Bình đang trong quá
trình công nghiệp hoá hiện đại hoá. Trong những năm gần đây, tình hình về
biển đảo đang là vấn đề bức thiết và nóng hổi đối với huyện Lệ Thuỷ, gây khó
khăn cho người dân cũng như huyện trong việc phát triển kinh tế - xã hội. Vì
thế, việc tuyển dụng công chức cấp xã là rất cần thiết để tìm ra được đội ngũ
điều hành và giúp nhân dân giải quyết mọi vấn đề khó khăn trong cuộc sống.
Cấp ủy và chính quyền huyện Lệ Thủy đã và đang chú trọng, quan tâm đến
công tác tuyển dụng công chức cấp xã. Thực tế cho thấy ngoài những mặt tích
cực trong quá trình tuyển dụng công chức cấp xã của huyện Lệ Thuỷ vẫn còn
tồn đọng một số hạn chế nhất định. Trong quá trình tìm hiểu tại đây, tôi đã
được nghiên cứu, quan sát công tác tuyển dụng công chức cấp xã, vì thế được
sự đồng ý của Ban giám hiệu Nhà trường tôi đã lựa chọn đề tài “Thực trạng
và giải pháp nâng cao hiệu quả tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Lệ
Thủy, tỉnh Quảng Bình” làm bài khoá luận tốt nghiệp ngành Quản trị nhân

9


lực trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Tuyển dụng là một vấn đề quan trọng hàng đầu trong chuỗi hoạt động
quản trị nguồn nhân lực, đây là điều kiện giúp cho cơ quan tuyển dụng được
nguồn nhân lực có chất lượng cao, giúp cho bộ máy nhà nước vận hành có
hiệu quả. Ở trong nước cũng như ngoài nước hiện nay có rất nhiều công trình
nghiên cứu của các học giả nghiên cứu về vấn đề này. Có thể kể đến một số

đề tài nghiên cứu tiêu biểu sau:
* Một số công trình đã được xuất bản dưới dạng sách, giáo trình:
TS. Mai Thanh Lan, Giáo trình tuyển dụng nhân lực, Nxb Thống kê Hà
Nội; Brian Tracy, do Đỗ Quỳnh Anh dịch (2011), Bí quyết tuyển dụng và đãi
ngộ người tài, Nxb Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh. Những cuốn sách này viết
tương đối đầy đủ về các khía cạnh lý luận về tuyển dụng, nhưng còn chung
chung cho tuyển dụng ở mọi loại hình cơ quan, tổ chức với các quy mô và cấp
độ khác nhau, chủ yếu là doanh nghiệp.
Học viện hành chính nhà nước (2008), Giáo trình Quản lý nhân sự
hành chính nhà nước, Nxb Khoa học và kỹ thuật; Học viện Hành chính Quốc
gia (2005), Giáo trình Tổ chức nhân sự hành chính nhà nước, Nxb Đại học
Quốc gia, Hà Nội, đều dành một chương hoặc mục đề cập đến vấn đề tuyển
dụng nhân sự hành chính nhà nước. Tuy nhiên, do dung lượng ngắn nên cuốn
sách chỉ đề cập về nội dung tuyển dụng khá chung chung, sơ sài.
Viện Khoa học tổ chức nhà nước - Ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ
(2000), Chính quyền cấp xã và quản lý nhà nước ở cấp xã, Nxb Chính trị
quốc gia.
Viện nghiên cứu khoa học tổ chức nhà nước (2004), Hệ thống chính trị
cơ sở - Thực trạng và một số giải pháp đổi mới, Nxb Chính trị quốc gia.
TS.Thang Văn Phúc và TS.Nguyễn Minh Phương (2005), Cơ sở lý luận
và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà

10


Nội.
Những đề tài nghiên cứu trên đã đề cập đến các nội dung về CQCX,
quản lý nhà nước ở cấp xã, vấn đề xây dựng đội ngũ CCCX và chế độ, chính
sách đối với đội ngũ này, góp phần làm phong phú thêm cẩm nang công tác
TDCCCX, giúp CCCX có những kiến thức, kỹ năng hoàn thành tốt chức trách

của mình. Tuy nhiên, nội dung liên quan đến TDCCCX trong các tài liệu nói
trên chỉ được nhìn từ góc độ cơ sở lý luận, các lý thuyết về tuyển dụng khá
bao quát nhưng chưa cụ thể và toàn diện để phù hợp với tình hình thực tiễn
CCCX hiện nay.
* Một số bài viết nghiên cứu trên các tạp chí:
TS.Nguyễn Minh Phương, Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở
đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới, Tạp chí Lý luận chính trị, số 7/2003.
Phạm Thuý Hương (2008), Đổi mới các hoạt động tuyển dụng và đào
tạo trong khu vực công, Tạp chí Kinh tế & Phát triển, Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân, số 134, tr.40-43 và tr.56.
Nguyễn Trọng Hải (2012), Một số vấn đề về đổi mới hoạt động của Uỷ
ban nhân dân cấp xã trong giai đoạn hiện nay, Tạp chí Tổ chức nhà nước số
12.
Nguyễn Minh Phương (2010), Về chính sách phát hiện, thu hút và đãi
ngộ nhân tài trong công vụ ở nước ta hiện nay, Tạp chí Phát triển nguồn nhân
lực, tr.35-39.
Các bài viết khoa học được công bố trong các tạp chí trên đã phân tích,
đánh giá khái quát về đội ngũ CCCX ở nước ta với các góc độ tiếp cận khác
nhau. Tuy nhiên, các tác giả chỉ đưa ra một số vấn đề chung nhất về đội ngũ
CCCX, chưa đi sâu nghiên cứu về lý luận và những giải pháp cụ thể để áp
dụng trong thực tế từ các địa phương.
Như vậy, đã có một số tác giả nghiên cứu về CQCX nói chung và
CCCX nói riêng với góc độ tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, một số công trình

11


nghiên cứu nêu trên không còn phù hợp trong thực tiễn, do chính sách, pháp
luật và các yếu tố tác động đến chất lượng đội ngũ CCCX đã có sự thay đổi
lớn trong những năm qua. Một số khác, nghiên cứu về CCCX trên bình diện

rộng hoặc tại những địa phương, vùng miền có đặc điểm khác biệt với địa bàn
nghiên cứu của tác giả. Mặc dù vậy, những công trình nghiên cứu trên vẫn là
nguồn tư liệu quý báu, có giá trị tham khảo, được tác giả kế thừa và tiếp thu
có chọn lọc trong nghiên cứu này.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về thực trạng TDCCCX tại huyện Lệ
Thủy, tỉnh Quảng Bình, đề tài nhằm đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị
với các bên liên quan nâng cao hiệu quả công tác TDCCCX tại huyện Lệ
Thủy, tỉnh Quảng Bình.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được những mục tiêu trên, đề tài nghiên cứu cần thực hiện
những nhiệm vụ sau đây:
Một là, phân tích và làm rõ các vấn đề lý luận về TDCCCX, làm cơ sở
để phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp về công tác TDCCCX tại huyện
Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
Hai là, khảo sát, đánh giá thực trạng về công tác TDCCCX tại huyện Lệ
Thủy, để đưa ra được những ưu điểm và vấn đề tồn tại cần phải giải quyết.
Ba là, trên cơ sở lý luận và thực trạng TDCCCX tại huyện Lệ Thủy
hiện nay, đề tài đề xuất giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả
công tác TDCCCX tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
Tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý về

12


TDCCCX, phân tích thực trạng TDCCCX tại huyện Lệ Thuỷ, trên cơ sở đó đề

xuất các giải pháp, khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động này trong
thực tế.
- Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác TDCCCX từ năm
2014 đến nay.
- Về không gian: Các xã, thị trấn thuộc huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng
Bình.
6. Giả thuyết nghiên cứu
Trong thời gian qua, TDCCCX tại huyện Lệ Thuỷ đã được các cấp
chính quyền quan tâm và từng bước được nâng cao. Tuy nhiên hiệu quả tuyển
dụng còn hạn chế chưa đáp ứng được chỉ tiêu biên chế UBND tỉnh giao cho.
Để nâng cao hiệu quả TDCCCX của huyện Lệ Thuỷ, cần thực hiện
đồng bộ các giải pháp từ hoàn thiện chính sách, quy trình tuyển dụng cho đến
nâng cao vai trò, trách nhiệm và năng lực của các bên liên quan đến công tác
TDCCCX tại huyện Lệ Thuỷ.
7. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát tham dự: Trong quá trình thực tập và hoàn
thiện khóa luận tại Sở Nội vụ tỉnh Quảng Bình, tác giả đã được cùng các anh
chị CBCC xuống tiếp xúc, trao đổi phỏng vấn, quan sát và tham dự Hội nghị
CCCX tại huyện Lệ Thuỷ.
- Phương pháp điều tra: Để thu thập các thông tin thực tế về vấn đề
nghiên cứu, tác giả đã tiến hành điều tra bằng bảng hỏi đối với 02 đối tượng
điều tra bao gồm đội ngũ CCCX của huyện Lệ Thuỷ; đánh giá của người dân
địa phương trong thời gian từ ngày 20/03 – 05/04. Trong đó số phiếu phát ra
đối với nhóm 01 là 30 phiếu, thu về 27 phiếu (chiếm 90% số phiếu phát ra);
đối với nhóm 02 số phiếu phát ra là 50 phiếu, thu về 38 phiếu (chiếm 76% số
phiếu phát ra). Kết quả điều tra được đính kèm trong phụ lục báo cáo này.
- Phương pháp phỏng vấn: Để hiểu sâu về những vấn đề, định hướng

13

giải quyết, tác giả đã tiến hành phỏng vấn trưởng phòng Nội vụ huyện Lệ
Thuỷ và 02 CCCX. Từ những ý kiến đa chiều ở nhiều góc độ, tác giả tổng
hợp, phân tích để làm rõ những quan điểm, vấn đề còn mâu thuẫn, đề xuất
giải pháp nâng cao hiệu quả TDCCCX. Biên bản phỏng vấn được đính kèm
vào trong phụ lục báo cáo này.
- Ngoài ra tác giả còn sử dụng các phương pháp khác: Nghiên cứu tài
liệu, thống kê, so sánh.
8. Kết cấu khóa luận
Ngoài lời cảm ơn, danh mục viết tắt, danh mục bảng biểu, mục lục,
phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung khóa luận kết
cấu gồm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về tuyển dụng công chức cấp xã
Chương 2: Thực trạng tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Lệ Thủy,
tỉnh Quảng Bình
Chương 3: Giải pháp và khuyến nghị nâng cao hiệu quả tuyển dụng
công chức cấp xã tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình

14


Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP
XÃ
1.1. Khái niệm và vai trò của tuyển dụng công chức cấp xã
1.1.1. Một số khái niệm
a. Công chức cấp xã
Hiếp pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy
định: “Chính quyền địa phương được tổ chức ở các đơn vị hành chính của
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cấp chính quyền địa phương gồm

có Hội đồng nhân dân và UBND được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông
thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt do luật định”
[14,Điều 111].
Cấp xã là một đơn vị cấp hành chính cuối cùng trong 04 cấp của hệ
thống quản lý hành chính, là cấp thấp nhất theo sự phân cấp quản lý nhưng
thấp nhất không đồng nghĩa với ít quan trọng nhất. CQCX là một cấp cuối
cùng trong hệ thống chính quyền 04 cấp của Việt Nam, là nơi trực tiếp thực
hiện các chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của nhà nước, nhằm
phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và ổn định an ninh quốc phòng ở cơ sở,
thực hiện việc quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn.
Mọi vấn đề ở địa phương cơ sở đều có sự liên quan chặt chẽ với nhau
thì mọi vấn đề cần phải được giải quyết trên cơ sở hài hòa các lợi ích: Nhà
nước với nhân dân, giữa nhân dân với nhau. CQCX không chỉ là chính quyền
thực hiện chức năng chỉ đạo, quản lý, điều hành mà còn phải là cơ quan thể
hiện lợi ích chung của nhân dân địa phương.
Theo khoản 3 Điều 4 Luật Cán bộ Công chức 2008 quy định: “Công
chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển dụng giữ một chức danh
chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và hưởng lương
từ ngân sách nhà nước” [13,1]. Vậy, CCCX có thể được hiểu là công dân Việt

15


Nam được tuyển dụng, bổ nhiệm, giữ chức vụ, làm việc trong các bộ phận
trực thuộc UBND cấp xã.
Theo Nghị định số 29/2013/NĐ-CP, ngày 08/04/2013 của Chính phủ
quy định về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với CBCC ở
xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã,
tại khoản 2 Điều 3 của Nghị định này quy định CCCX có các chức danh sau
đây:

• Trưởng Công an
• Chỉ huy trưởng Quân sự
• Văn phòng - Thống kê
• Tài chính - Kế toán
• Tư pháp - Hộ tịch
• Văn hóa - Xã hội
• Địa chính - Xây dựng - Đô thị và Môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc
Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng và Môi trường (đối với xã)
• Công chức cấp xã do cấp huyện quản lý
“CCCX làm công tác chuyên môn thuộc biên chế của UBND cấp xã, có
trách nhiệm tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà
nước về lĩnh vực công tác được phân công và thực hiện các nhiệm vụ khác do
Chủ tịch UBND cấp xã giao” [4,Điều 1].
b. Tuyển dụng
“Tuyển dụng là quá trình tuyển mộ và tuyển chọn nhân lực nhằm tìm
được những ứng viên phù hợp để bù đắp sự thiếu hụt nhân lực trong tổ chức.
Hay nói các khác tuyển dụng là quá trình tìm kiếm, thu hút và tuyển chọn từ
nhiều nguồn khác nhau những nhân viên có đủ khả năng đảm nhiệm những vị
trí mà tổ chức cần tuyển” [10,91].
Trong lĩnh vực hành chính nhà nước: “Tuyển dụng là một hoạt động

16


nhằm chọn được những người có đủ khả năng và điều kiện thực thi công việc
trong các cơ quan nhà nước” [10,91]. Tùy theo tính chất, chức năng, nhiệm vụ
của từng loại cơ quan mà tiêu chuẩn điều kiện, hình thức tuyển dụng có khác
nhau. Tuyển dụng là khâu đầu tiên có ảnh hưởng nhiều đến chất lượng đội
ngũ công chức, do đó cần phải tuân thủ những nguyên tắc chung nhất định và
quy trình khoa học từ hình thức đến nội dung thi tuyển.

Tuyển dụng gồm 02 giai đoạn không thể tách rời là tuyển mộ và tuyển
chọn nhân lực.
“Tuyển mộ là quá trình thu hút những người xin việc có trình độ từ lực
lượng lao động xã hội và lực lượng bên trong tổ chức. Mọi tổ chức phải có
đầy đủ khả năng để thu hút đủ số lượng và chất lượng lao động để nhằm đạt
được các mục tiêu của mình” [10,93].
“Tuyển chọn là quá trình đánh giá các ứng viên theo nhiều khía cạnh
khác nhau dựa vào các yêu cầu của công việc, để tìm được những người phù
hợp với các yêu cầu đặt ra trong số những người đã thu hút được trong quá
trình tuyển mộ” [10,93].
Tuyển mộ và tuyển chọn là nội dung quan trọng của quản trị nguồn
nhân lực trong các tổ chức. Tuyển mộ, tuyển chọn và các chức năng khác của
quản trị nhân lực có mối quan hệ qua lại với nhau, gắn bó tuần tự và trực tiếp.
Quá trình tuyển mộ bao gồm các bước như: xây dựng chiến lược tuyển mộ
với các nội dung lập kế hoạch tuyển mộ, xác định nơi tuyển mộ, thời gian
tuyển mộ tìm kiếm người xin việc, đánh giá quá trình tuyển mộ; tiếp theo là
quá trình tuyển chọn, đánh giá các ứng viên theo nhiều khía cạnh khác nhau,
dựa vào các yêu cầu của công việc trong số người đã thu hút qua tuyển mộ.
c. Tuyển dụng công chức cấp xã
TDCC các cơ quan nhà nước là việc tuyển dụng người vào làm việc
trong biên chế của cơ quan nhà nước thông qua thi hoặc xét tuyển. Hay nói
cách khác, TDCC là việc lựa chọn người đủ năng lực, tiêu chuẩn, điều kiện

17


đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nhất định vào làm việc tại cơ quan, tổ chức, đơn vị
trong hệ thống chính trị.
TDCCCX là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo trình tự, thủ
tục pháp luật quy định, tiến hành lựa chọn những người có đủ năng lực, tiêu

chuẩn, điều kiện đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm vào làm việc trong các bộ
phận trực thuộc UBND cấp xã, là quá trình tìm kiếm và lựa chọn nhân sự để
thoả mãn nhu cầu sử dụng của các cơ quan hành chính cấp xã, được bổ nhiệm
vào các chức danh để thực thi hoạt động công vụ, hưởng lương từ ngân sách
nhà nước.
TDCCCX được thực hiện khi UBND cấp xã có nhu cầu tuyển dụng;
UBND cấp huyện xác định rõ mục tiêu, tiêu chuẩn, đối tượng cần tuyển dụng,
lựa chọn hình thức tuyển dụng, xác định trình tự tiến hành các hoạt động
tuyển dụng. TDCCCX vừa là điều kiện cần thiết vừa là yêu cầu của khoa học
quản lý con người. Tính khoa học thể hiện ở chỗ nó phải dựa vào cơ sở lý
luận và thực tiễn của quy luật phát triển xã hội, đường lối, nguyên tắc,
phương pháp và những yếu tố tâm lý học để đánh giá, tuyển dụng. Nếu
UBND huyện làm tốt công tác tuyển dụng sẽ lựa chọn được những người vào
đúng chỗ đúng việc.
1.1.2. Vai trò của tuyển dụng công chức cấp xã
Trong tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền, mở rộng dân chủ, tăng
cường mối quan hệ gắn bó giữa Đảng, nhà nước và nhân dân, đội ngũ CCCX
càng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cho nhân dân nắm chặt
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước. Mọi chủ
trương, chính sách, pháp luật của Đảng và nhà nước có đến được với nhân
dân hay không, đến đúng, đến đủ và có được nhân dân tiếp thu đúng đắn hay
không là thông qua đội ngũ CCCX. Chính vì thế, cần phải tuyển chọn được
những người có trình độ chuyên môn phù hợp với vị trí công việc để đội ngũ
CCCX luôn hoàn thành xuất sắc công việc được giao.

18


Tuyển dụng là hoạt động quyết định đầu vào số lượng cơ cấu và chất
lượng công chức, là bước đầu tiên ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề bố trí, sử

dụng và đào tạo, bồi dưỡng những công chức làm việc trong bộ máy hành
chính nhà nước từ Trung ương đến CQCX. Đồng thời, tuyển chọn được
những ứng cử viên có năng lực sẽ góp phần tiết kiệm được chi phí đào tạo
công chức, phát triển địa phương.
TDCCCX là khâu đầu tiên trong chu trình quản lý công chức, có tính
quyết định cho sự phát triển địa phương. Cho nên, để có đội ngũ CCCX chất
lượng tốt đủ đức, đủ tài, đủ cả về số lượng thì công tác tuyển dụng cần đặt lên
hàng đầu. Những yêu cầu đặt ra đối với người tham gia dự tuyển vào vị trí
CCCX đã được cơ quan có thẩm quyền xem xét, tìm hiểu, nghiên cứu để phù
hợp với yêu cầu thực tế công việc. Vì vậy, tuyển dụng đáp ứng được những
yêu cầu đó đã là thực hiện được việc tuyển chọn, bố trí sắp xếp nhân lực vào
vị trí còn thiếu, hay thay thế những người còn hạn chế về mặt chuyên môn,
năng lực. Trong quá trình vận hành của nền công vụ, việc tuyển dụng được
những công chức giỏi thì nhất định nền công vụ sẽ hoạt động đạt kết quả cao
hơn vì công chức nhà nước là nhân tố quyết định đến sự vận hành của một
nền công vụ.
Mặc khác, số lượng biên chế trong các cơ quan CQCX là có giới hạn
nhất định, nhưng do việc thực hiện các quy định pháp luật về cho thôi việc và
sa thải đối với những công chức không đủ phẩm chất và năng lực hoàn thành
nhiệm vụ trong thực tế đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Vì thế, nếu
TDCCCX không đảm bảo đúng các quy định pháp luật, không chọn đúng ứng
cử viên đáp ứng yêu cầu sẽ dẫn đến tình trạng là cơ quan thừa người không
làm được việc nhưng lại thiếu người có khả năng hoàn thành nhiệm vụ. Thực
tế cho thấy, rất cần thiết tuyển dụng được những người thật sự có phẩm chất
và năng lực tương xứng vào làm việc và có hướng gắn bó lâu dài tại cơ quan,
tránh tình trạng phải liên tục tuyển dụng nhân sự mới, cơ quan lại mất công

19

sức để công chức mới quen việc và hòa nhập được với các yếu tố văn hóa,
môi trường làm việc của CQCX.
1.2. Điều kiện và thẩm quyền dự tuyển công chức cấp xã
1.2.1. Điều kiện dự tuyển công chức cấp xã
Trong quá trình tuyển dụng nhân lực, bất kỳ nhà tuyển dụng nào cũng
phải đặt ra yêu cầu, điều kiện đối với người dự tuyển để sàng lọc đối tượng.
Đối với việc TDCCCX, người dự tuyển phải đáp ứng được những điều kiện
mà pháp luật quy định.
Điều kiện đăng ký dự tuyển CCCX thực hiện theo quy định tại Điều 36
Luật CBCC năm 2008. UBND cấp xã xác định các điều kiện khác quy định
tại điểm g khoản 1 Điều 36 Luật CBCC năm 2008 bảo đảm phù hợp với tiêu
chuẩn chức danh CCCX cần tuyển trong kể hoạch tuyển dụng, báo cáo
UBND cấp huyện phê duyệt trước khi tuyển dụng. Căn cứ Thông tư số
06/2012/TT-BNV ngày 30/10/2012 của Bộ Nội vụ hướng dẫn về chức trách,
tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công chức xã, phường, thị trấn quy
định như sau:
Người có đủ các điều kiện sau đây không phân biệt dân tộc, nam nữ,
thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo được đăng ký dự tuyển công chức:
+ Người dự tuyển có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam;
+ Người dự tuyển phải đủ 18 tuổi trở lên;
+ Người dự tuyển phải có đơn dự tuyển, hồ sơ, lý lịch rõ ràng;
+ Người dự tuyển phải có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt;
+ Người dự tuyển phải có đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ;
+ Người dự tuyển phải phù hợp với các điều kiện theo yêu cầu của vị
trí dự tuyển.
+ Người dự tuyển có văn bằng, chứng chỉ phù hợp (không phân biệt
hình thức đào tạo và loại hình đào tạo công lập, ngoài công lập);
Những người sau đây không đủ điều kiện tham gia dự tuyển:

20

+ Không cư trú tại Việt Nam;
+ Mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;
+ Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đang chấp hành hoặc đã chấp
hành xong bản án, quyết định về hình sự của Tòa án mà chưa được xóa án
tích; đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở chữa bệnh, cơ
sở giáo dục.
* Tiêu chuẩn chung cụ thể đối với từng chức danh công chức cấp
xã quy định tại Thông tư 06/2012/TT-BNV
CCCX phải có đủ các tiêu chuẩn chung quy định tại Điều 3 Nghị định
số 112/2011/NĐ-CP ngày 05 tháng 12 năm 2011 của Chính phủ về công
chức xã, phường, thị trấn và các tiêu chuẩn cụ thể sau:
a) Độ tuổi: Đủ 18 tuổi trở lên;
b) Trình độ văn hóa: Tốt nghiệp trung học phổ thông;
c) Trình độ chuyên môn: Tốt nghiệp trung cấp chuyên nghiệp trở lên
của ngành đào tạo phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của chức danh công chức
được đảm nhiệm;
d) Trình độ tin học: Có chứng chỉ tin học văn phòng trình độ A trở lên;
đ) Tiếng dân tộc thiểu số: Ở địa bàn công tác phải sử dụng tiếng dân tộc
thiểu số trong hoạt động công vụ thì phải biết thành thạo tiếng dân tộc thiểu
số phù hợp với địa bàn công tác đó; nếu khi tuyển dụng mà chưa biết tiếng
dân tộc thiểu số thì sau khi tuyển dụng phải hoàn thành lớp học tiếng dân tộc
thiểu số phù hợp với địa bàn công tác được phân công;
e) Sau khi được tuyển dụng phải hoàn thành lớp đào tạo, bồi dưỡng
quản lý hành chính nhà nước và lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo

21

chương trình đối với chức danh CCCX hiện đảm nhiệm.
Tiêu chuẩn cụ thể đối với chức danh Chỉ huy trưởng Quân sự cấp xã và
Trưởng Công an xã thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành đối
với các chức danh này. Đó là phải có khả năng phối hợp với các đơn vị Quân
đội nhân dân, Công an nhân dân và lực lượng khác trên địa bàn tham gia xây
dựng nền quốc phòng toàn dân và thực hiện một số nhiệm vụ phòng thủ dân
sự; giữ gìn an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, chính
quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của nhà nước.
Căn cứ vào tiêu chuẩn của CCCX quy định tại khoản 1 và khoản 2
Điều 2 và căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương, UBND cấp tỉnh được
xem xét, quyết định:
a) Giảm một cấp về trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn đối với công
chức làm việc tại xã đã được cơ quan có thẩm quyền công nhận thuộc khu
vực miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số,
vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; đồng thời xây dựng và
tổ chức thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng để chuẩn hóa CCCX theo quy
định trên;
b) Ngành đào tạo phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng chức
danh CCCX;
c) Thời gian để CCCX mới được tuyển dụng phải hoàn thành lớp học
tiếng dân tộc thiểu số; lớp đào tạo, bồi dưỡng quản lý hành chính nhà nước
và lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo quy định tại điểm đ, điểm e
Điều 2.
Tiêu chuẩn cụ thể của CCCX được quy định trên là căn cứ để các địa

22


phương thực hiện công tác quy hoạch, tạo nguồn, tuyển dụng, sử dụng, đào
tạo, bồi dưỡng, đánh giá, xếp lương, nâng bậc lương và thực hiện các chế độ,

chính sách khác đối với CCCX.
1.2.2. Thẩm quyền tuyển dụng công chức cấp xã
Căn cứ theo Nghị định số 112/2011/NĐ-CP của Chính phủ về công
chức xã, phường, thị trấn. Theo Điều 9, mục 1, chương III TDCCCX, thẩm
quyền TDCCCX được quy định như sau:
Chủ tịch UBND cấp huyện tổ chức TDCCCX theo quy định của Nghị
định này và Quy chế tổ chức TDCCCX của UBND cấp tỉnh, trừ trường hợp
đặc biệt trong TDCCCX quy định tại Điều 21 của Nghị định, đó là Chủ tịch
UBND cấp huyện được xem xét, tiếp nhận không qua thi tuyển đối với các
trường hợp đặc biệt sau:
+ Người tốt nghiệp đại học loại giỏi trở lên ở trong nước và đạt loại khá
trở lên ở nước ngoài có chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với chức danh công
chức cần tuyển dụng;
+ Người có trình độ đào tạo từ đại học trở lên, có ít nhất 05 năm công
tác (không kể thời gian tập sự, thử việc) trong ngành, lĩnh vực cần tuyển, đáp
ứng được ngay yêu cầu của chức danh CCCX cần tuyển dụng.
Căn cứ số lượng người đăng ký dự tuyển, Chủ tịch UBND cấp huyện
quyết định việc thành lập Hội đồng thi tuyển hoặc Hội đồng xét tuyển (Hội
đồng tuyển dụng).
Trường hợp không thành lập Hội đồng tuyển dụng thì Phòng Nội vụ
cấp huyện báo cáo Sở Nội vụ cấp tỉnh, sau khi có ý kiến thống nhất của Sở
Nội vụ, Phòng Nội vụ cấp huyện giúp Chủ tịch UBND cấp huyện thực hiện
việc TDCCCX. Khi tổ chức TDCCCX vẫn phải thành lập các Ban giúp việc
theo quy định tại khoản 2 Điều 10 Nghị định này.
1.3. Nguyên tắc tuyển dụng công chức cấp xã

23


Theo Điều 38 của Luật CBCC năm 2008 quy định về nguyên tắc

TDCCCX như sau:
1.3.1. Bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật
Quan điểm xuyên suốt có tính nguyên tắc là công tác TDCCCX phải
đặt dưới sự lãnh đạo thống nhất của ĐCS Việt Nam, của CQCX, đảm bảo
nguyên tắc tập thể, dân chủ đi đôi với phát huy trách nhiệm của người đứng
đầu cơ quan, tổ chức đơn vị.
Công khai, minh bạch là một nguyên tắc cần thiết trong TDCC nói
chung, CCCX nói riêng vì có công khai, minh bạch thì mọi người mới biết
đến việc tuyển chọn công chức của cơ quan có thẩm quyền; biết tiêu chuẩn,
điều kiện, nhu cầu tuyển dụng; biết thời gian tiến hành tuyển dụng; các yêu
cầu cần có đối với người dự tuyển, từ đó người dự tuyển nghiên cứu, cân nhắc
và cuối cùng quyết định có tham gia vào quá trình tuyển chọn hay không.
Đồng thời, công khai minh bạch là một trong những phương pháp giúp xã hội
giám sát việc tuyển dụng, góp phần hạn chế các tiêu cực trong tuyển dụng.
Việc công khai phải được thực hiện trong tất cả các khâu tuyển dụng. Bình
đẳng là một nguyên tắc quan trọng trong tuyển dụng, vì có thực hiện bình
đẳng thì mới tuyển dụng được người có đủ đức và tài, đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ đặt ra; đảm bảo công tác tuyển chọn thật sự hiệu quả, lựa chọn đúng người.
Khách quan là một nguyên tắc bảo đảm cho việc tuyển chọn không bị ý chí
chủ quan chi phối, không phụ thuộc vào ý chí cá nhân, tùy tiện dẫn đến kết
quả tuyển chọn bị thiên lệch. Đúng pháp luật là việc TDCC phải tuân thủ
nghiêm các tiêu chuẩn, điều kiện, thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục pháp luật
quy định.
1.3.2. Bảo đảm tính cạnh tranh
Đây là nguyên tắc đặc biệt quan trọng, là nguyên tắc cốt lõi của tuyển
dụng, vì có cạnh tranh mới có sự sàng lọc, tuyển chọn được những người thực
sự có tài, tuyển chọn được những người ưu tú trong những người ưu tú đáp

24

ứng yêu cầu chức danh cần tuyển. Việc TDCCCX phải tuân theo các quy
định, quy chế của hệ thống pháp luật Việt Nam, đây là nguyên tắc quan trọng
trong tuyển dụng, đảm bảo công bằng giữa mọi người, tuyển chọn đúng người
đúng việc. Tất cả các nội dung quy định của pháp luật có liên quan đến nghĩa
vụ, quyền lợi và các hoạt động công vụ của CCCX phải được công khai và
được kiểm tra, giám sát của nhân dân trừ những việc liên quan đến bí mật
quốc gia.

1.3.3. Tuyển chọn đúng người đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và vị trí việc
làm
Đây là nguyên tắc quan trọng trong việc tuyển chọn, sử dụng CCCX
một cách có hiệu quả và tăng cường hiệu lực quản lý của nhà nước, xuất phát
từ nhu cầu của công việc mà nhà nước phải tìm được những người có đủ điều
kiện, trí thức đảm đương công việc, tránh tình trạng vì người mà tìm việc.
Trong Điều 3 Luật CBCC năm 2008 quy định: “Khi TDCC, cơ quan tổ chức
tuyển dụng phải căn cứ vào nhu cầu công việc, vị trí công việc của các chức
danh công chức trong cơ quan, tổ chức mình và chỉ tiêu biên chế được giao”
[13,1]. Kế hoạch TDCCCX phải nêu rõ số lượng chức danh CCCX được giao,
số lượng công chức hiện có và số lượng công chức còn thiếu so với số lượng
chức danh được giao, điều kiện đăng ký dự tuyển theo từng chức danh
CCCX. Nguyên tắc này còn quy định cụ thể hơn cho chức danh Trưởng Công
an xã và Chỉ huy trưởng Quân sự xã.
1.3.4. Ưu tiên tuyển chọn người có tài năng, người có công với nước,
người dân tộc thiểu số
Ưu tiên tuyển dụng ở đây được thực hiện thông qua việc không tổ chức
thi tuyển mà có thể xét tuyển hoặc tuyển thẳng vào công chức. Đây là nguyên
tắc thể hiện sự quan tâm của nhà nước đối với nhân tài, tôn vinh, trọng dụng,

25