QUẢN lý NHÀ nước BẰNG PHÁP LUẬT đối với HOẠT ĐỘNG THƯƠNG mại ở CỘNG hòa dân CHỦ NHÂN dân lào

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

KEOVICHITH KHAYKHAMPHITHUONE

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT
ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI
Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT

HÀ NỘI - 2017


HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

KEOVICHITH KHAYKHAMPHITHUONE

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT
ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI
Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
Mã số: 62 38 01 01

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN VĂN MẠNH

HÀ NỘI - 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung
thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo
quy định.
Tác giả

Keovichith Khaykhamphithuone


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
1.2. Nhận xét, đánh giá chung về những công trình nghiên cứu liên quan đến
đề tài và những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP
LUẬT ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ
NHÂN DÂN LÀO

2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với
hoạt động thương mại ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
2.2. Nội dung quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại

ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
2.3. Các điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động thương mại ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
2.4. Kinh nghiệm của một số nước về quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với
hoạt động thương mại và các giá trị tham khảo đối với Cộng hòa Dân
chủ nhân dân Lào
Chương 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI VÀ QUẢN LÝ
NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI Ở
CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

3.1. Các yếu tố ảnh hưởng, tình hình phát triển kinh tế - xã hội và thực trạng
hoạt động thương mại ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
3.2. Quá trình phát triển và thực trạng quản lý nhà nước bằng pháp luật đối
với hoạt động thương mại ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
Chương 4: YÊU CẦU KHÁCH QUAN VÀ QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP BẢO
ĐẢM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG
THƯƠNG MẠI Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

4.1. Yêu cầu khách quan bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với
hoạt động thương mại ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào hiện nay
4.2. Quan điểm bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
thương mại ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
4.3. Giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
thương mại ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN
ĐẾN LUẬN ÁN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

6

6
18

24
24
40
47

58

71
71
92

117
117
121
126

149
151
152


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
AFTA

: Khu mậu dịch tự do ASEAN

ASEAN

: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

CHDCND Lào : Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào
CNXH

: Chủ nghĩa xã hội

ĐKKD

: Đăng ký kinh doanh

EU

: Liên minh Châu Âu

FDI

: Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GDP

: Tổng sản phẩm quốc nội

GMS

: Hợp tác tiểu vùng sông Mê Kông

IMF

: Quỹ tiền tệ quốc tế

NDCM Lào

: Nhân dân Cách mạng Lào

UNESCO

: Tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc

UNICEF

: Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc

UNODC

: Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm liên hợp quốc

WB

: Ngân hàng thế giới

WHO

: Tổ chức Y tế thế giới

WTO

: Tổ chức Thương mại thế giới

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 3.1: Tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm của Lào (2006-2015)

77

Bảng 3.2: Đầu tư nước ngoài tại Lào (2001 - 2015)

79

Bảng 3.3: Kim ngạch xuất khẩu của Lào vào các thị trường giai đoạn
(2006 - 2015)

80

Bảng 3.4: Phân bổ dòng FDI vào Lào giai đoạn 2011 - 2015

81

Bảng 3.5: Đầu tư của Nhà nước Lào từ năm 2011 - 2015

82

Bảng 3.6: Sản lượng nông sản chủ yếu của Lào

83

Bảng 3.7: Cơ cấu kinh tế trong tổng GDP và GDP trên đầu người

84

Bảng 3.8: Kim ngạch xuất nhập khẩu của Lào giai đoạn 2011 - 2016

86

Bảng 3.9: Cơ cấu xuất khẩu của Lào giai đoạn 2011-2016 phân theo
nhóm hàng

87

Bảng 3.10: Cơ cấu thị trường xuất khẩu hàng hóa chính của Lào giai đoạn
2011 - 2015

88

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 3.1: Cán cân thương mại Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào năm
2001-2015

89

Biểu đồ 3.2: Đội ngũ cán bộ Bộ Thương mại Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào

109

Biểu đồ 3.3: Đội ngũ cán bộ thương mại cấp tỉnh, huyện

109


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thương mại là một trong những bộ phận quan trọng của hoạt động kinh
tế, là yếu tố chủ yếu thúc đẩy quá trình hình thành và phát triển nền sản xuất
hàng hóa. Từ thế kỷ XIX, C.Mác và Ph.Ăngghen cho rằng, thương mại “là
một pháo đài bắn thủng tất cả những bức vạn lý trường thành” [57, tr.602].
Do đó, hoạt động thương mại nhanh chóng vượt ra khỏi biên giới quốc gia,
cho nên pháp luật trong lĩnh vực thương mại ngoài đặc trưng riêng của quốc
gia còn có mối liên hệ với pháp luật thương mại quốc tế.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII của Đảng
Nhân dân Cách mạng Lào (NDCM Lào), Chính phủ Cộng hòa Dân chủ nhân
dân Lào (CHDCND Lào) đã đề ra chương trình cải cách hành chính và đổi
mới cơ chế, chính sách quản lý kinh tế của nhà nước đối với tất cả các lĩnh
vực, các ngành, trong đó có thương mại nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược
phát triển kinh tế - xã hội của CHDCND Lào đến năm 2020.
Trọng tâm của chương trình cải cách và đổi mới quản lý nhà nước về
kinh tế là hoàn thiện cơ chế, chính sách và hệ thống tổ chức bộ máy quản lý
kinh tế, nâng cao hiệu lực và hiệu quả của bộ máy quản lý, đảm bảo thực hiện
những mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và nhà nước đề
ra phù hợp với xu thế của thời đại mới. Vì vậy, đòi hỏi tất cả các ngành kinh tế
quốc dân nói chung và ngành thương mại nói riêng phải đổi mới cơ chế, chính
sách, các công cụ và phương pháp quản lý vĩ mô cho phù hợp với điều kiện hội

nhập kinh tế quốc tế, đảm bảo định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN).
Trong cơ cấu kinh tế nông - lâm - nghiệp, công nghiệp và dịch vụ ở
CHDCND Lào, ngành thương mại có vai trò rất quan trọng trong quá trình
chuyển đổi nền kinh tế tự nhiên, tự cung tự cấp sang nền kinh tế hàng hóa, góp
phần tăng trưởng và phát triển kinh tế, giải quyết việc làm, tăng thu nhập dân cư,
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của toàn xã hội, thực hiện chính sách xóa
đói giảm nghèo, đưa đất nước thoát khỏi tình trạng nghèo nàn và lạc hậu.


2
Hoạt động thương mại trong nước và quốc tế càng phát triển đòi hỏi
phải xây dựng, hoàn thiện pháp luật về thương mại, tổ chức thực hiện pháp
luật đó trong thực tiễn; kiểm tra, giám sát xử lý nghiêm minh, kịp thời mọi vi
phạm, nghĩa là phải tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động thương mại nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của các doanh nghiệp và
công dân, đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động thương mại.
Những năm qua thực hiện đường lối chính sách kinh tế mới của Đảng
NDCM Lào từ năm 1990 đến nay, ngành thương mại Lào đã có những bước
phát triển, đạt được nhiều thành tựu đáng kể, góp phần thực hiện hai nhiệm vụ
chiến lược: Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quản lý trong lĩnh vực thương mại
có những bước đổi mới rõ rệt. Tuy nhiên so với nhu cầu, mục tiêu và nhiệm
vụ mới của Đảng và nhà nước giao phó thì trình độ quản lý nhà nước về
thương mại Lào hiện nay còn nhiều bất cập, khiếm khuyết, kém hiệu lực, hiệu
quả nên cần tiếp tục tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động thương mại ở CHDCND Lào.
Bước sang thế kỷ XXI, với xu thế hội nhập kinh tế thế giới và khu vực,
CHDCND Lào đã và đang chuẩn bị mọi điều kiện để thích ứng với mở cửa,
hội nhập, thực hiện nghĩa vụ thành viên của các tổ chức như khu thương mại
tự do ASEAN (AFTA) và các tổ chức thương mại quốc tế khác. Chính vì vậy,
CHDCND Lào phải đổi mới chính sách kinh tế, cơ chế quản lý kinh tế nói

chung, thương mại nói riêng, nhằm phát huy nội lực và lợi thế của đất nước,
tạo tiền đề cho việc thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước trong những thập niên tới. Do đó, tác giả chọn đề tài “Quản lý
nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở Cộng hòa Dân
chủ nhân dân Lào” để viết luận án tiến sỹ luật học, chuyên ngành Lý luận
lịch sử nhà nước và pháp luật.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án
Trên cơ sở làm sáng tỏ lý luận về quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với
hoạt động thương mại, phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động


3
thương mại ở Lào, luận án có mục đích, đề xuất một số quan điểm, giải pháp bảo
đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở
CHDCND Lào trong thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ của luận án
Để thực hiện được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận án cần thực hiện
các nhiệm vụ sau:
- Phân tích, khái quát cơ sở lý luận về quản lý nhà nước bằng pháp luật
đối với hoạt động thương mại cụ thể như: Phân tích khái niệm, đặc điểm, vai trò,
nội dung và các điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động thương mại ở CHDCND Lào.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với
hoạt động thương mại ở CHDCND Lào từ 1986 đến nay. Chỉ rõ những thành
tựu, hạn chế và nguyên nhân, rút ra bài học đối với Lào trong quản lý nhà nước
bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại thời gian tới.
- Luận chứng về yêu cầu khách quan tăng cường quản lý nhà nước
bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào; xác định quan
điểm và đề xuất một số giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật

đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án là: Quản lý nhà nước bằng
pháp luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào. Các vấn đề được
tiếp cận nghiên cứu là Luật Doanh nghiệp (thương mại được quy định rõ
trong Luật Doanh nghiệp, vì Lào chưa có Luật Thương mại riêng), đường lối
lãnh đạo của Đảng NDCM Lào và việc thực hiện đường lối đó của các Bộ,
ban ngành từ Trung ương đến cơ sở (từ năm 1986 đến nay).
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực
tiễn của quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở
CHDCND Lào.


4
- Về không gian: Nghiên cứu quản lý nhà nước đối với hoạt động
thương mại trên toàn bộ lãnh thổ CHDCND Lào.
- Về thời gian: Luận án nghiên cứu quan điểm, đường lối, chính sách
của Đảng NDCM Lào đối với lĩnh vực thương mại, hoạt động thương mại và
thực trạng quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại từ
1986 đến nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, quan điểm của Đảng NDCM Lào, của lãnh tụ Cayxỏn Phômvihản về nhà
nước, pháp luật, quản lý bằng pháp luật; bám sát đường lối của Đảng NDCM
Lào về phát triển đất nước, về chính sách đối ngoại và về quan điểm hợp tác, hội
nhập quốc tế và khu vực gắn với mục tiêu xây dựng nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa, về xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, phát triển
thương mại và quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại.

4.2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện luận án, tác giả sử dụng phương pháp luận của triết học
Mác - Lênin bao gồm phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
như: Phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn, phương pháp phân tích - tổng
hợp, phương pháp dựa trên quan điểm lịch sử cụ thể); kết hợp với nhiều
phương pháp cụ thể của các bộ môn khoa học khác như: Phương pháp phân
tích, thống kê, so sánh, đối chiếu, v.v..
5. Những đóng góp mới của luận án
Luận án là công trình chuyên khảo tương đối có hệ thống về quản lý
nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào
dưới góc độ lý luận nhà nước và pháp luật, luận án có những đóng góp mới
sau đây:
- Từ các khái niệm công cụ như thương mại, hoạt động thương mại,
quản lý nhà nước, quản lý nhà nước bằng pháp luật, NCS đã đưa ra khái niệm
quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại.


5
- Phân tích các đặc điểm, vai trò của quản lý nhà nước bằng pháp luật
đối với hoạt động thương mại.
- Làm rõ các nội dung quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
thương mại bao gồm pháp luật về thương mại; tổ chức thực hiện pháp luật
thương mại và giám sát kiểm tra, thanh tra xử lý vi phạm pháp luật thương mại.
- Phân tích, xác định các điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước bằng
pháp luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào bao gồm điều kiện
về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội; về pháp lý; về tổ chức, hoạt động của
bộ máy quản lý nhà nước; về nguồn nhân lực.
- Phân tích kinh nghiệm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động thương mại của Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan và rút ra các giá trị
tham khảo cho CHDCND Lào.

- Phân tích, đánh giá những kết quả, hạn chế và nguyên nhân, rút ra bài
học kinh nghiệm trong quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
thương mại ở CHDCND Lào từ 1986 đến nay.
- Đề xuất một số quan điểm giải pháp cụ thể, khả thi bảo đảm quản lý nhà
nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào hiện nay.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
- Luận án góp phần bổ sung, hoàn thiện lý luận về quản lý nhà nước
bằng pháp luật nói chung và quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động thương mại ở CHDCND Lào; góp phần tổng kết thực tiễn quản lý nhà
nước bằng pháp luật đối với Chính phủ, các Bộ và chính quyền tỉnh, huyện ở
CHDCND Lào trên lĩnh vực thương mại trong quá trình đổi mới đất nước, hội
nhập kinh tế khu vực và quốc tế.
- Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo để nghiên cứu và giảng
dạy về nhà nước pháp luật, về quản lý nhà nước bằng pháp luật trong các cơ
sở đào tạo.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, Luận án
gồm 4 chương 11 tiết.


6
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
Đổi mới quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại
trong quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu,
bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Cộng hòa
XHCN Việt Nam và CHDCND Lào thu hút sự quan tâm của nhiều nhà quản
lý, nhà khoa học. Trong điều kiện hoạt động thương mại ngày càng sôi động
đặt ra nhiều vấn đề nghiên cứu. Vì vậy, ở CHDCND Lào và Cộng hòa XHCN

Việt Nam có nhiều công trình nghiên cứu các vấn đề liên quan đến đề tài.
1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1.1. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam
Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại là vấn
đề có ý nghĩa quan trọng đối với hội nhập nền kinh tế thế giới của tất cả các
nước. Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận
án, được tiến hành trên nhiều góc độ khác nhau như xây dựng nhà nước pháp
quyền, pháp luật về thương mại, quản lý nhà nước về thương mại v.v..
1.1.1.1. Về xây dựng Nhà nước pháp quyền, quản lý xã hội theo pháp luật
Trình bày về những vấn đề lý luận của pháp luật thương mại, quy chế
thương nhân và luật điều chỉnh những hành vi thương mại cụ thể, có cuốn
sách “Tìm hiểu pháp Luật Thương mại Việt Nam” của Phạm Duy Nghĩa [65].
Cuốn sách này, giúp nghiên cứu sinh hiểu cụ thể về Luật thương mại Việt
Nam.
Cuốn “Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân” của Trần Hậu Thành [92].
Với công trình nghiên cứu này, tác giả đề cập tới lịch sử nhà nước pháp quyền,
khai thác một cách triệt để, đầy đủ những giá trị tư tưởng của loài người đã
được các nhà tư tưởng ở mọi thời đại viết về nhà nước; nêu ra một số quan


7
điểm về nhà nước pháp quyền, khái quát lại những giá trị phổ biến của tư tưởng
nhà nước pháp quyền trong sự phát triển của xã hội, nhất là yêu cầu quản lý
nhà nước bằng pháp luật theo tinh thần thượng tôn pháp luật.
Cuốn “Nhà nước và trách nhiệm của nhà nước” của Nguyễn Đăng
Dung [17]. Trên cơ sở luận chứng của mình về sự cần thiết của nhà nước đối
với xã hội và sự tha hóa của quyền lực nhà nước. Để tránh sự lạm quyền và chế
ước quyền lực bằng cơ chế của Hiến pháp, pháp luật và phân chia quyền lập

pháp, hành pháp, tư pháp ba nhánh quyền lực đó chế ước lẫn nhau, đảm bảo
các nhánh quyền lực không được lạm quyền “quyền lực giám sát quyền lực”.
Vì vậy, để thực hiện quyền lực giám sát quyền lực có hiệu quả, đòi hỏi phải
xây dựng mô hình nhà nước pháp quyền và giám sát xã hội đối với quyền lực
nhà nước. Đây là công trình có tính chất tham khảo tốt để nghiên cứu sinh
nghiên cứu nội dung về trách nhiệm trong quản lý nhà nước đối với hoạt động
thương mại.
Cuốn “Mô hình tổ chức và hoạt động của nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa Việt Nam” của Đào Trí Úc [102]. Cuốn sách tiếp cận dưới góc độ
pháp lý, trên cơ sở khái quát về mô hình tổ chức bộ máy nhà nước trên thế giới,
nêu bật sự khác biệt và tính phổ quát về nhà nước pháp quyền. Trong đó khẳng
định xây dựng nhà nước pháp quyền là yêu cầu, giá trị cơ bản của chế độ dân
chủ, tạo nên sự đồng thuận xã hội. Với bản chất nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, tác giả đã khái quát và chỉ ra những đặc điểm của nhà nước
pháp quyền, những đặc trưng của nhà nước pháp quyền Việt Nam, đồng thời đề
xuất mô hình tổng thể tổ chức cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp ở Việt
Nam. Tài liệu có ý nghĩa tham khảo đối với nghiên cứu sinh trong quá trình
thực hiện luận án.
Cuốn “Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của Đào Trí Úc, Phạm
Hữu Nghĩa [103]. Cuốn sách đã nghiên cứu về đặc trưng của nhà nước pháp


8
quyền Việt Nam, trên cơ sở phân tích, xác định, khẳng định giám sát xã hội đối
với việc thực hiện quyền lực nhà nước là tất yếu, bởi lẽ quyền lực nhà nước do
con người cụ thể thực thi, trong bản thân con người bao giờ cũng có chứng
bệnh quan liêu, độc đoán, chuyên quyền có thể dẫn đến việc áp dụng sai pháp
luật mặc dù pháp luật vốn là công bằng và hợp lý. Vì vậy, nhằm đảm bảo
quyền lực nhà nước vận hành đúng quỹ đạo bản chất Nhà nước xã hội chủ

nghĩa Việt Nam, phải xây dựng một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, bảo đảm
quyền giám sát của nhân dân đối với việc thực thi quyền lực nhà nước. Để
thực hiện quyền giám sát ấy, phải đổi mới sự lãnh đạo của Đảng, đổi mới
chức năng của nhà nước pháp quyền, xây dựng và hoàn thiện cơ chế kiểm tra,
giám sát tính hợp hiến và hợp pháp trong hoạt động và quyết định của cơ
quan công quyền, hiện thực hóa dân chủ trên cơ sở mở rộng xã hội dân sự ở
Việt Nam, cải cách tư pháp đảm bảo tính độc lập và chỉ tuân thủ theo pháp
luật. Công trình nghiên cứu là cơ sở khoa học cho nghiên cứu sinh tham khảo,
tiếp thu rất bổ ích.
Cuốn “Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Lý
luận và thực tiễn” của Nguyễn Văn Mạnh [61]. Nội dung của cuốn sách, tác
giả đã tập trung phân tích làm rõ cơ sở lý luận, những đặc trưng cơ bản của nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; trong đó đã khái quát có hệ thống những
quan điểm, tư tưởng về nhà nước pháp quyền trong lịch sử nhân loại, quan
điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước, pháp luật
kiểu mới. Bên cạnh đó, tác giả đã đánh giá những thành tựu cũng như những
hạn chế tồn tại trong thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam trong những năm qua, đồng thời đã đưa ra yêu cầu khách quan, cấp
bách và một số quan điểm và giải pháp nhằm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ở Việt Nam hiện
nay là phù hợp với xu thế phát triển chung của thời đại và dân tộc Việt Nam.
Cuốn sách gợi mở cho nghiên cứu sinh nghiên cứu về vai trò của pháp luật
trong hoạt động của Nhà nước, trong quản lý kinh tế - xã hội.


9
1.1.1.2. Các công trình nghiên cứu về hoạt động thương mại, pháp
luật thương mại
* Các đề tài khoa học
Ở cấp Nhà nước, có các công trình nghiên cứu như: Dự án VIE/94/003

về Tăng cường năng lực pháp luật tại Việt Nam và Dự án VIE/98/001 (giai
đoạn II) giữa Chính phủ Việt Nam và Chương trình phát triển Liên hợp quốc
(UNDP); Báo cáo đánh giá nhu cầu phát triển khung pháp luật Việt Nam đến
2010 của Ban Chỉ đạo liên ngành [2]. Đề án đánh giá nhu cầu phát triển toàn
diện hệ thống pháp luật Việt Nam. Đây là các công trình phục vụ cho mục
tiêu xây dựng và hoàn thiện khung pháp luật Việt Nam nói chung và khung
pháp luật kinh tế với nhiều lĩnh vực được đề cập, trong đó cũng có bàn đến
pháp luật trong lĩnh vực thương mại.
Đề tài nghiên cứu khoa học “Những vấn đề lý luận và thực tiễn phát
triển pháp luật về thương mại và hàng hải quốc gia và quốc tế trong điều kiện
Việt Nam hội nhập khu vực và thế giới” của Trường Đại học Ngoại thương
[20] đã tập trung nghiên cứu pháp luật thương mại và hàng hải trong điều kiện
Việt Nam hội nhập khu vực và thế giới.
* Giáo trình
"Giáo trình Luật Thương mại" của Trường Đại học Luật Hà Nội [18].
Giáo trình gồm 2 tập, chia thành 18 chương. Tập 1 có 8 chương (từ chương 1
đến chương 8), phục vụ cho việc học tập và giảng dạy hai học phần bắt buộc
(Học phần về doanh nghiệp và học phần pháp luật cạnh tranh) và một học
phần tự chọn. Tập 2 gồm có 10 chương (từ chương 9 đến chương 18), phục
vụ cho việc học tập và giảng dạy hai học phần bắt buộc (học phần pháp luật
về các hành vi thương mại và học phần pháp luật về phá sản và giải quyết
tranh chấp trong thương mại) và một học phần tự chọn. Giáo trình cung cấp
những kiến thức cơ bản về Luật thương mại mà tác giả rất quan tâm.
"Giáo trình Luật Thương mại quốc tế" của Trường Đại học Luật Hà
Nội [19]. Giáo trình gồm hai phần: Phần thứ nhất: Một số vấn đề lý luận về
Luật thương mại quốc tế và Luật thương mại quốc tế giữa các quốc gia, có 6


10
chương (Chương I: Một số vấn đề lý luận về Luật thương mại quốc tế,

Chương II: Một số nguyên tắc cơ bản của Luật thương mại quốc tế, Chương
III: Các thiết chế cơ bản điều chỉnh thương mại quốc tế, Chương IV: Pháp
luật điều chỉnh một số lĩnh vực của thương mại quốc tế, Chương V: Luật
thương mại quốc tế và vấn đề bảo vệ môi trường, Chương VI: Giải quyết
tranh chấp thương mại quốc tế giữa các quốc gia); Phần thứ hai: Luật thương
mại quốc tế giữa các thương nhân, gồm có 5 chương (Chương VII: Hợp
đồng mua bán hàng hóa quốc tế, Chương VIII: Pháp luật về thanh toán đối
với hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, Chương IX: Pháp luật về vận tải
quốc tế, Chương X: Pháp luật về bảo hiểm hàng hóa bằng vận tải đường biển
quốc tế, Chương XI: Giải quyết tranh chấp trong thương mại quốc tế giữa
các thương nhân).
* Luận văn, luận án
Các chế định quan trọng và cơ bản của pháp luật trong lĩnh vực thương
mại cũng đã được nghiên cứu trong một số luận văn thạc sĩ luật học: "Đối
tượng điều chỉnh của Luật Thương mại Việt Nam - Những vấn đề lý luận và
thực tiễn" của Phạm Minh Quang [78]; "Pháp luật về mua bán hàng hóa
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế" của Phạm Minh Quốc [79].
“Hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực thương mại ở Việt Nam hiện
nay” của Tô Thị Đông Hà [27]. Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận của việc
hoàn thiện pháp luật; đánh giá hiện trạng của pháp luật và thực hiện pháp luật
trong lĩnh vực thương mại; từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp
luật trong lĩnh vực thương mại ở Việt Nam hiện nay.
* Bài đăng các tạp chí
Ngoài các công trình nêu trên còn có nhiều bài viết trên báo và tạp chí
đề cập đến các khía cạnh khác nhau của pháp luật trong lĩnh vực thương
mại, như: "Cơ sở khoa học và thực tiễn của việc xây dựng pháp luật kinh tế
thương mại ở nước ta" của Dương Đăng Huệ [39]; "Luật Thương mại và ảnh
hưởng của nó đến sự tồn tại của pháp luật hợp đồng kinh tế ở nước ta" của

11
Dương Đăng Huệ [40]; "Khái niệm thương mại và vấn đề áp dụng Công ước
New York tại Việt Nam" của Nguyễn Am Hiểu [32]; "Về mối quan hệ giữa
Luật Dân sự, Luật Kinh tế và Luật thương mại" của Nguyễn Văn Luyện
[55]; "Pháp luật thương mại Việt Nam trước thách thức của quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế" của Phạm Duy Nghĩa [66]; "Khái niệm thương mại
trong pháp luật Việt Nam và những bất cập dưới góc độ thực tiễn áp dụng
và chính sách hội nhập" của Lê Hồng Hạnh [30]; "Thương mại dịch vụ trong
WTO và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam" của Nguyễn Thị Mơ [62];
"Một số đặc điểm của hành vi kinh doanh" của Nguyễn Viết Tý [101];
"Thương gia theo Luật Hoa Kỳ" của Trần Đình Hảo [31]; "Thủ tục nhiêu khê
tái xuất hiện - Luật không cấm nhưng doanh nghiệp vẫn bó tay" của Thu
Trang [98]; "Chính sách thương mại: Nhìn từ hoạt động thị trường dịch vụ"
của Doãn Phương Mai [59]; "Địa vị pháp luật của người nước ngoài trong
kinh doanh, thương mại tại Việt Nam" của Nguyễn Vĩnh Diện [16]; "Một số
ý kiến về phát triển thương mại theo hướng bền vững ở nước ta" của Nguyễn
Danh Sơn [82].
Các công trình trên đã nghiên cứu về hoạt động thương mại, pháp luật
trong lĩnh vực thương mại dưới nhiều khía cạnh và mức độ khác nhau, chủ
yếu tập trung vào những yêu cầu, nội dung trong hoạt động thương mại,
những vấn đề cần hoàn thiện trong pháp luật thương mại nhằm điều chỉnh có
hiệu quả hơn đối với hoạt động thương mại. Kết quả nghiên cứu trong nhóm
công trình này là tài liệu tham khảo có giá trị để nghiên cứu sinh đề xuất các
nội dung xây dựng, hoàn thiện pháp luật thương mại và tổ chức thực hiện
pháp luật thương mại ở CHDCND Lào là những nội dung cần nghiên cứu của
luận án.
1.1.1.3. Các công trình nghiên cứu về quản lý nhà nước bằng pháp luật
Ở Việt Nam có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu về quản lý nhà nước
bằng pháp luật nhưng chỉ đối với từng lĩnh vực, địa bàn cụ thể. Các công trình
tiêu biểu trong nhóm này chủ yếu là các luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ.

12
- Lê Thế Tiệm, "Tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật về trật
tự an toàn xã hội trong hoạt động của lực lượng cảnh sát nhân dân ở nước ta
hiện nay" [97]. Luận án nghiên cứu các vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng và
đề xuất quan điểm, giải pháp tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật về
trật tự an toàn xã hội trong hoạt động của lực lượng cảnh sát nhân dân.
- Nguyễn Thanh Hóa, "Đổi mới và hoàn thiện quản lý nhà nước bằng
pháp luật đối với loại hình doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân ở Việt
Nam hiện nay" [33].
- Lê Thị Hương, "Hoàn thiện quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay" [41].
- Trịnh Đăng Thanh, "Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động du lịch ở Việt Nam hiện nay" [89].
- Nguyễn Thanh Bình, "Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với công
ty cổ phần ở Việt Nam" [4].
- Nguyễn Kim Thái, "Tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật đối
với hoạt động bảo hiểm xã hội ở Việt Nam hiện nay" [87].
- Hà Công Tuấn, "Quản lý nhà nước bằng pháp luật trong lĩnh vực bảo
vệ rừng ở Việt Nam hiện nay" [100].
- Bùi Văn Thịnh, “Tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật trong
lĩnh vực hải quan ở Việt Nam hiện nay” [94]. Luận văn nghiên cứu có hệ
thống những khái niệm liên quan đến vấn đề quản lý nhà nước bằng pháp luật
lĩnh vực hải quan; phân tích đặc điểm, nội dung của quản lý nhà nước bằng
pháp luật lĩnh vực hải quan. Từ đó, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước
bằng pháp luật lĩnh vực hải quan từ năm 1986 đến nay; đề xuất quan điểm và
giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật lĩnh vực hải
quan hiện nay.
- Hồ Thị Hương Mai, “Quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử ở

nước ta hiện nay” [60]. Luận văn làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của thương
mại điện tử và quản lý nhà nước đối với thương mại ở Việt Nam. Từ đó đưa


13
ra một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò và hoàn thiện quản lý nhà nước để
phát triển thương mại điện tử, phục vụ mục tiêu phát triển hoạt động kinh
doanh nói riêng và phát triển nền kinh tế của Việt Nam nói chung.
Các công trình nghiên cứu nêu trên có điểm chung là đều nghiên cứu về
quản lý nhà nước bằng pháp luật nhưng khác biệt là nghiên cứu cho từng lĩnh
vực cụ thể, cá biệt có luận án của Lê Thị Hương nghiên cứu quản lý nhà nước
bằng pháp luật đối với cả nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt
Nam. Các công trình này đều nghiên cứu có hệ thống lý luận về quản lý nhà
nước bằng pháp luật đối với lĩnh vực mà từng luận án nghiên cứu, đồng thời
đánh giá thực trạng và đề xuất các quan điểm, giải pháp bảo đảm quản lý nhà
nước bằng pháp luật đối với lĩnh vực mà luận án nghiên cứu. Những vấn đề lý
luận cụ thể như khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung, các điều kiện bảo đảm
quản lý nhà nước đối với từng lĩnh vực mà cuốn luận án nghiên cứu là tài liệu
tham khảo có giá trị gợi mở cho nghiên cứu sinh nghiên cứu vấn đề quản lý
nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào.
1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào và
các công trình nghiên cứu về Lào ở Việt Nam
Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở
CHDCND Lào giữ vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội ở Lào
những năm sau đổi mới. Do đó, trên từng góc độ nghiên cứu trong các giai
đoạn khác nhau, đã có các công trình nghiên cứu những vấn đề chung về
đường lối đổi mới, về nhà nước pháp luật, về quản lý nhà nước và có công
trình đã đề cập một số khía cạnh về pháp luật thương mại, về quản lý thương
mại của nước CHDCND Lào, có thể nêu ra một số công trình tiêu biểu có liên
quan đến đề tài luận án như sau:

1.1.2.1. Các công trình nghiên cứu những vấn đề chung về đường lối
đổi mới, về nhà nước, pháp luật
- Cayxỏn Phômvihản, “Xây dựng cơ sở vững chắc để đưa đất nước vững
bước tiến lên theo con đường xã hội chủ nghĩa” [149]. Nội dung xuyên suốt


14
của cuốn sách đã luận giải và làm rõ vị trí, vai trò, mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ
quan trọng chiến lược, lâu dài về chủ trương, chính sách, xây dựng cơ sở vững
chắc của chủ nghĩa xã hội (CNXH). Tác giả đã đặt ra nhiều vấn đề quan trọng
về mục tiêu, yêu cầu, nội dung, hình thức xây dựng cơ sở toàn diện của CNXH,
trong đó nhấn mạnh về xây dựng hệ thống chính trị và nền dân chủ XHCN.
Tăng cường công tác giáo dục tuyên truyền vận động các tầng lớp nhận thức về
quyền và nghĩa vụ công dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, từng bước bảo
đảm sự ổn định về chính trị, trật tự an toàn xã hội v.v..
- Phongsavat Bouppha, “Quá trình phát triển của Nhà nước Lào”
[166]. Cuốn sách đã trình bày khá rõ các mốc lịch sử ra đời, phát triển của
Nhà nước Lào; cũng như quá trình đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc.
- Ban Tuyên huấn Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào,
“Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào 30 năm (1975-2005)” [141]. Nội dung
tổng quát của cuốn sách đã mang tính tổng kết, rút ra bài học kinh nghiệm
thực tiễn lãnh đạo của ĐNDCM Lào từ năm 1975 - 1989, tổng hợp những
thành tựu thắng lợi của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào
trong suốt quá trình tiến hành cuộc tuyên truyền vận động các tầng lớp
nhân dân đấu tranh chống bọn phản động tay sai, lưu vong trong và ngoài
nước; đồng thời khôi phục hậu quả chiến tranh; xây dựng, củng cố hệ thống
chính quyền cách mạng của dân, do dân và vì dân. Từ năm 1990 - 2005
Đảng NDCM Lào lãnh đạo và vận động nhân dân các bộ tộc Lào đẩy mạnh
thực hiện công cuộc đổi mới đạt được thành tích quan trọng, tạo cơ sở
vững chắc cho CHDCND Lào có chuyển biến tích cực về phát triển kinh tế,

xã hội và an ninh - quốc phòng v.v..
- Viện Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, Viện Nghiên cứu các bộ
tộc - tôn giáo Lào, “Tìm hiểu các bộ tộc ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào”
[179]. Nội dung của cuốn sách đã đề cập những nét đặc trưng về phong tục
tập quán, tín ngưỡng, nguồn gốc hình thành, cơ sở kinh tế và đời sống văn
hóa - xã hội của các bộ tộc ở CHDCND Lào. Kết quả nghiên cứu về dân tộc,


15
tôn giáo là cơ sở quan trọng trong xác định mục tiêu, đối tượng, nội dung,
hình thức - biện pháp công tác dân vận của Đảng để tuyên truyền vận động,
triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đi vào cuộc sống
thực tế của mọi tầng lớp nhân dân thiết thực hiệu quả.
- “Chiến lược phát triển công nghiệp chế biến và thương mại của nước
Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào giai đoạn năm 2011 đến năm 2020” của Bộ
Công thương Lào [143]. Bản chiến lược tập trung làm rõ mục tiêu, quan điểm
và biện pháp phát triển công nghiệp chế biến và thương mại của nước
CHDCND Lào đến năm 2020. Nội dung chính là đề xuất chiến lược phát triển
công nghiệp chế biến và thương mại, trong đó có một số định hướng cả thị
trường xuất khẩu. Nội dung chiến lược chỉ tập trung phát triển nguồn hàng từ
công nghiệp chế biến cho xuất khẩu, chưa đề cập đầy đủ về phương hướng và
biện pháp phát triển thị trường.
- Báo cáo “Lao PDR - UNESCO country programming document 2012
- 2015” (Đất nước Lào - trong chương trình của UNESCO từ năm 2012 đến
năm 2015) của Tổ chức UNESCO tại Băng Cốc [137]. Báo cáo dài 45 trang,
gồm 4 phần: (i). Phần 1: Phân tích tình hình (Lào - quốc gia nhỏ, các vấn đề
phát triển phù hợp, những thách thức và cơ hội cho UNESCO); (ii). Phần 2:
Hợp tác trong quá khứ - hiện tại và kinh nghiệm; (iii). Phần 3: Đề xuất khuân
khổ hợp tác; (iv). Phần 4: Quan hệ đối tác. Báo cáo như một bức tranh tổng
thể về đất nước, con người, văn hóa - xã hội của Lào. Đây là tài liệu tham

khảo về Lào trên lĩnh vực văn hóa - xã hội mà tác giả quan tâm.
- Phuthon Keođươngđy, “Xây dựng nhà nước pháp quyền theo định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào” [75]. Luận văn
tập trung phân tích và làm rõ cơ sở lý luận, đặc trưng của nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Cayxỏn Phômvihản và quan điểm, chính sách của Đảng NDCM Lào về xây
dựng nhà nước pháp quyền, đồng thời đã rút ra một số bài học kinh nghiệm
của các nước về xây dựng nhà nước pháp quyền như Pháp, Trung Quốc, Việt


16
Nam, Thái Lan v.v.. Đánh giá những thành tựu cũng như những hạn chế trong
thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng nhà nước pháp quyền ở CHDCND
Lào. Trên cơ sở đó, tác giả luận văn đã luận giải những phương hướng và giải
pháp nhằm tiếp tục đổi mới và hoàn thiện xây dựng nhà nước pháp quyền,
trong đó chỉ rõ, để xây dựng nhà nước pháp quyền cần tiếp tục nghiên cứu
những vấn đề mới về lý luận trong quá trình chuyển đổi của đất nước và các
nhân tố quốc tế.
- Unkeo Butthilat, “Xây dựng nhà nước pháp quyền” [175]. Tác giả đã
khái quát chung về nhà nước pháp quyền trong lịch sử nhân loại, trong đó,
nêu ra những quan điểm và nguyên tắc cơ bản của nhà nước pháp quyền,
đồng thời tác giả nêu ra khái niệm nhà nước pháp quyền là nhà nước coi pháp
luật có vai trò tối thượng trong đời sống nhà nước và xã hội, nhà nước có sự
phân công và phối hợp chặt chẽ việc thực hiện quyền lực nhà nước về mặt lập
pháp, hành pháp và tư pháp.
Những công trình nghiên cứu những vấn đề chung về đường lối đổi
mới, về nhà nước, pháp luật, về phát triển kinh tế, thương mại nêu trên đều
liên quan đến đề tài nghiên cứu giúp cho nghiên cứu sinh nghiên cứu quan
điểm, định hướng xây dựng, thực hiện pháp luật thương mại, nội dung tăng
cường quản lý nhà nước theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội

chủ nghĩa ở CHDCND Lào.
1.1.2.2. Các công trình nghiên cứu về hoạt động thương mại, quản lý
nhà nước đối với hoạt động thương mại
- Bộ Công thương Lào, "Chiến lược phát triển thương mại Lào đến
năm 2020" [142].
- Liane Thykeo, “Quản lý Nhà nước về giá cả hàng hóa trong nền kinh
tế thị trường ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào” [53]. Luận án làm rõ cơ sở
lý luận của quá trình hình thành, xu hướng vận động và sự cần thiết phải có sự
quản lý của Nhà nước, cũng như hình thức, công cụ quản lý của Nhà nước về
giá cả trong nền kinh tế thị trường ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào.


17
- Khay Khăm Vanma Vôngsy, “Mở rộng quan hệ kinh tế giữa Cộng hòa
Dân chủ nhân dân Lào với các nước láng giềng trong giai đoạn hiện nay”
[50]. Luận án đi sâu phân tích mối quan hệ kinh tế với các nước láng giềng
theo quan điểm kinh tế học của tác giả, song nó cũng cung cấp một cách tiếp
cận rất hữu ích về tính tất yếu của Lào trong việc mở rộng quan hệ với các
nước trong khu vực.
- Chănseng Phimavong, “Đổi mới quản lý nhà nước về thương mại ở
Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào” [11]. Luận án làm rõ một số vấn đề lý luận
của quản lý nhà nước về thương mại trong quá trình chuyển sang nền kinh tế
thị trường; đánh giá thực trạng của quản lý nhà nước về thương mại ở
CHDCND Lào; từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm đổi mới quản
lý nhà nước về thương mại ở CHDCND Lào trong thời gian tới.
- Công Chắcnokẹo, "Đổi mới quản lý nhà nước nhằm phát triển ngành
công nghiệp trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường ở Cộng hòa
Dân chủ nhân dân Lào" [14]. Luận án nghiên cứu thực trạng và phương
hướng đổi mới quản lý nhà nước nhằm phát triển ngành công nghiệp trong
quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường ở CHDCND Lào.

- Liankeo Thykeo, "Quản lý nhà nước về giá cả hàng hóa trong nền
kinh tế thị trường ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào" [53]. Luận án nghiên
cứu lý luận về quản lý nhà nước đối với giá cả tình hình biến động, thay đổi
của giá cả hàng hóa trong nền kinh tế thị trường, thực trạng quản lý nhà nước
đối với giá cả hàng hóa và những giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối
với giá cả trong nền kinh tế thị trường ở CHDCND Lào.
- Chănseng Phimavông, "Đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý
nhà nước về thương mại ở Lào hiện nay - phương hướng và giải pháp" [12].
Bài viết đánh giá thực trạng đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản
lý nhà nước về thương mại, đề xuất các phương hướng, giải pháp nâng cao
chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ này ở CHDCND Lào.


18
- Phônthilát Phômphôthi, “Tổ chức, quản lý doanh nghiệp nhà nước
trong nền kinh tế thị trường ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào” [74]. Luận
án làm rõ cơ sở về tổ chức, quản lý doanh nghiệp nhà nước trong điều kiện
nền kinh tế thị trường; từ đó tác giả phân tích thực trạng và đề ra các giải pháp
thích hợp nhằm sắp xếp lại và đổi mới tổ chức quản lý, góp phần nâng cao
hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước ở Lào.
- Phusady Phanyasith, "Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt
động du lịch ở nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào" [76]. Luận án nghiên
cứu cơ sở lý luận của quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du
lịch ở CHDCND Lào bao gồm các vấn đề: Khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội
dung, điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
du lịch ở CHDCND Lào. Trên cơ sở đó luận án đánh giá thực trạng, đề xuất
các quan điểm, giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với
hoạt động du lịch ở CHDCND Lào hiện nay.
Như vậy các công trình nên nghiên cứu ở Lào hoặc nghiên cứu về kinh
tế Lào mới đề cập đến Chiến lược phát triển thương mại, quản lý nhà nước

đối với một số hoạt động thương mại và đổi mới quản lý nhà nước về thương
mại nói chung, đề cập yếu tố cán bộ lãnh đạo, quản lý nhà nước về thương
mại, đổi mới quản lý doanh nghiệp, chỉ có một công trình nghiên cứu về quản
lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch, chưa có công trình nào
trực tiếp nghiên cứu, quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
thương mại ở CHDCND Lào.
1.2. NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN
CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN
CỨU TRONG LUẬN ÁN

1.2.1. Nhận xét, đánh giá chung về những công trình nghiên cứu
liên quan đến đề tài
Như vậy trong rất nhiều công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.
Có những công trình cũng nghiên cứu quản lý nhà nước bằng pháp luật đối


19
với một lĩnh vực cụ thể nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu về quản lý
nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào. Tuy
vậy, kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học có liên quan sẽ là tài liệu
tham khảo có giá trị khi NCS nghiên cứu đề tài của mình.
Ở Việt Nam có rất nhiều công trình nghiên cứu về xây dựng nhà nước
pháp quyền, về quản lý nhà nước, quản lý nhà nước đối với hoạt động thương
mại, đặc biệt là có nhiều công trình nghiên cứu trực tiếp về quản lý nhà nước
bằng pháp luật đối với từng lĩnh vực đời sống kinh tế, xã hội. Những vấn đề
lý luận về xây dựng nhà nước pháp quyền, quản lý xã hội bằng pháp luật là cơ
sở lý luận để nghiên cứu quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
thương mại ở CHDCND Lào.
Trong các công trình của các nhà khoa học Việt Nam trực tiếp nghiên
cứu quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với doanh nghiệp, đối với nền kinh tế

thị trường, đối với hoạt động du lịch, đối với công ty cổ phần, đối với hoạt
động bảo hiểm, trong lĩnh vực bảo vệ rừng, trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài
v.v… phần cơ sở lý luận được nghiên cứu có hệ thống, khá toàn diện, đề cập cả
khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung, các điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước
bằng pháp luật đối với từng lĩnh vực luận án nghiên cứu kinh nghiệm của các
nước trong lĩnh vực này. Trong các công trình nghiên cứu về Lào có Luận án
của Phutxady PhanyaSith nghiên cứu về "Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối
với hoạt động du lịch ở nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào" [76]. Kết quả
nghiên cứu của các công trình nghiên cứu ở Việt Nam và nghiên cứu về Lào
nêu trên là những tài liệu tham khảo rất có giá trị giúp nghiên cứu sinh hình
thành khung lý luận về quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động
thương mại ở CHDCND Lào. Những nội dung phân tích, đánh giá thực trạng
và đề xuất quan điểm, giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực
này cũng gợi mở cho nghiên cứu sinh hướng tiếp cận, phân tích đánh giá thực
trạng và đề xuất quan điểm, giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp
luật đối với hoạt động thương mại ở CHDCND Lào hiện nay.