phân tích giới và lồng ghép giới

XÃ HỘI HỌC GIỚI
*************

PHÂN TÍCH GIỚI VÀ LỒNG GHÉP GIỚI


1.PHÂN TÍCH GIỚI
Phân tích giới

•

Là công cụ để các nhà lập kế hoạch hiểu được tình hình, đánh giá nhu cầu của nam và nữ
trước khi bắt đầu lập kế hoạch hành động có tính đến giới

•

Xem xét những hoạt động mà nam giới và phụ nữ thực hiện, tìm hiểu khả năng của họ trong
việc tiếp cận những cơ hội và nguồn lực

=> Thiết kế dự án có tính đến giới


1.PHÂN TÍCH GIỚI
Lý do phân tích giới

•

Có được những thông tin cụ thể về những ảnh hưởng tích cực/tiêu cực của 1 chương trình/kế
hoạch/dự án/chính sách...đối với phụ nữ và nam giới

•

Hiểu được nguyên nhân để đưa ra biện pháp điều chỉnh và bổ sung nhằm nâng cao hiệu quả
kinh tế - xã hội của chương trình

•

Đảm bảo lợi ích của cả phụ nữ và nam giới


1.PHÂN TÍCH GIỚI

Thời điểm tiến hành phân tích giới

•
•
•

Phân tích tình hình
Thiết kế dự án
Giám sát và đánh giá

=> Về cơ bản, tiến hành ở tất cả các bước của chu trình lập kế hoạch/dự án...


1.PHÂN TÍCH GIỚI
Cơ sở phân tích giới: sử dụng hệ thống các phương pháp, kỹ năng phân tích nhằm làm rõ:

• Phụ nữ và nam giới, ai làm gì?
• Phụ nữ và nam giới, ai có gì?
• Những yếu tố ảnh hưởng đến tương quan giới là gì?

• Các nguồn lợi xã hội được phân phối như thế nào và ai được gì?
⇒làm gì để khắc phục tình trạng bất bình đẳng giới và nâng cao vai trò của phụ nữ? Khó
khăn/thuận lợi?

⇒Làm thế nào đạt được các mục tiêu đề ra?


2.KHUNG PHÂN TÍCH GIỚI
(KHUNG HAVARD)

2.1.Phân công lao động theo giới
- Dựa vào mô hình 24 giờ trong ngày
- Xác định theo 3 vai trò: sản xuất, tái sản xuất, quản lý cộng đồng của phụ nữ và nam giới
- Đo thời gian, hình thức, cường độ lao động của nam và nữ


Mô hình phân công lao động theo giới
Hoạt động

Phụ nữ/trẻ em gái

Nam giới/trẻ em trai

Công việc SX

8 tiếng

8 tiếng

Hoạt động 1

Gieo hạt/chăn nuôi

Cày bừa

Hoạt động 2

Chăm sóc cây lúa

Trồng cây

Hoạt động 3

Nghề phụ

Nghề phụ

Công việc GĐ

6 tiếng

Có thể 2 tiếng

Hoạt động 1

Đi chợ/nấu ăn

Sửa chữa đồ đạc

Hoạt động 2

Chăm sóc/dạy con

Dạy con học

Hoạt động 3

Chăm sóc TV

Giao tiếp

Hoạt động 4

Nội trợ/giặt giũ

Hoạt động 5

Cung cấp nước

Công việc CĐ

Có thể đến 15 phút

Có thể đến 15 phút

Hoạt động 1

Tham dự họp

Tham dự họp

Hoạt động 2

Dọn vệ sinh


2.2.Tiếp cận và kiểm soát
Mô hình này được sử dụng để xác định nguồn lực và lợi ích (khả năng sử dụng, quyết định và
quản lý)
Tiếp cận với các nguồn cần thiết để thực hiện công việc
Kiểm soát các nguồn để sử dụng theo mong muốn
Tiếp cận với các lợi ích có được từ công việc của họ
Kiểm soát các lợi ích này
=> Nam nữ khác nhau trong tiếp cận và kiểm soát nguồn lực

•
•
•
•


Mô hình tiếp cận kiểm soát
Các nguồn
Đất đai
Máy móc, công nghệ
Lao động
Vốn
Giáo dục đào tạo
Trợ giúp kỹ thuật
Các cơ hội ra quyết định

Thông tin
Lợi ích
Thu nhập: tiền mặt, hiện vật
Sở hữu tài sản
Quyền lực và vị trí chính trị
Các cơ hội khác

Phụ nữ

Nam giới


2.3.Mô hình ra quyết định

•
•
•
•
•

Các quyết định khác nhau tác động như thế nào đến cuộc sống của các cá nhân?
Ai là người ra các quyết định đó?
Các quyết định đó như thế nào?
Phụ nữ có được quyền tham gia vào quá trình ra quyết định không?
Các yếu tố tác động đến quá trình ra quyết định?


Mô hình ra quyết định

Quyết định

Công việc sản xuất/Cơ quan

Công việc

Chính trị

gia đình

Quá trình
Ai ra quyết định?
Ai bị tác động?
Ai được tư vấn (ai tư vấn
cho quá trình ra quyết
định)

1

2

3

1

2

3

1

2

3


2.4.Nhu cầu giới

•
•

Nhu cầu thực tế thực dụng của giới: những nhu cầu của phụ nữ và nam giới nhằm đáp ứng
nhu cầu cần thiết trong cuộc sống của 2 giới: cung cấp nước, chăm sóc sức khỏe, công ăn
việc làm, thu nhập, nhà ở, hạnh phúc gia đình => trách nhiệm của Nhà nước, gia đình, cá
nhân
Nhu cầu chiến lược của giới: những nhu cầu do phụ nữ xác định xuất phát từ vị trí thấp kém
của họ trong xã hội nhằm đảm bảo sự bình đẳng, nâng cao vị thế


Mô hình nhu cầu
Các nhu cầu giới thực tế

Các nhu cầu giới chiến lược

Cải thiện điều kiện vật chất cho cả nam và nữ

Cải thiện vị trí XH/KT/CT cho phụ nữ

Liên quan đến chức năng của 3 công cụ trên

Những thách thức của PCLĐ theo giới, tiếp cận, kiểm

soát và ra quyết định (cả 3 công cụ)

Ví dụ:
Nước uống
Dinh dưỡng
Sức khỏe, đặc biệt của bà mẹ/trẻ em

Làm thay đổi các mối quan hệ giới ở mức thấp

Ví dụ: Quyền của phụ nữ

- Độc lập về kinh tế
- Giáo dục/kiến thức
- Tự do cá nhân
- Nhận biết về chính trị/quyền lực

Làm thay đổi các mối quan hệ giới ở mức độ cao


3.LỒNG GHÉP GIỚI

•
•
•
•

Là quá trình đánh giá những tác động đối với phụ nữ và nam giới của bất kỳ quá trình hoạch
định chính sách nào
Đưa nhận thức, kinh nghiệm, kiến thức, lợi ích của cả nam giới và phụ nữ vào việc hoạch
định chính sách, lập kế hoạch và ra quyết định

Khắc phục những thiếu sót của những dự án mù giới và tạo ra các chính sách công bằng giới
Làm thay đổi vai trò giới truyền thống


3.1.Phương pháp Havard
a.Từ các công cụ phân tích giới sang lập kế hoạch dưới góc độ giới nhằm trả lời các câu hỏi:
Phân công lao động theo giới:
- Có phải nam giới và phụ nữ đều hài lòng về phân công lao động theo giới hiện tại
không? Có, tại sao? Không, tại sao?
- Chúng ta có thể thay đổi điều đó như thế nào để cả nam giới và phụ nữ đều hài lòng?

•


3.1.Phương pháp Havard
*.Tiếp cận kiểm soát nguồn/lợi ích
Sự tiếp cận và kiểm soát của phụ nữ đối với các nguồn được tăng cường như thế nào?
Sự tiếp cận và kiểm soát của phụ nữ đối với các lợi ích được tăng cường như thế nào?
*.Quá trình ra quyết định
Quyền lực ra quyết định của phụ nữ trong gia đình và xã hội có thể được tăng cường như thế
nào?
Ai có thể thay đổi quyền lực cho phụ nữ?

•
•
•
•


3.1.Phương pháp Havard

*.Nhu cầu giới thực tế/nhu cầu giới chiến lược
Những nhu cầu giới thực tế của phụ nữ và nam giới là gì? Chúng có thể được giải quyết như
thế nào?
Những nhu cầu giới chiến lược của phụ nữ là gì? Chúng có thể được giải quyết như thế nào?
b.Phân tích giới

•
•

Đơn vị phân tích

1.Phân công lao động

2.Tiếp cận và kiểm soát

3.Ra quyết định

4.Nhu cầu thực tế
và chiến lược


3.1.Phương pháp Havard
c.Lập kế hoạch dưới góc độ giới

5.Các
giới

mục

tiêu

6.Những cản trở

7.Các cơ hội

8.Các hoạt động


3.2.Phương pháp Caroline O.N.Moser
Khung phân tích của phương pháp:
Xác định vai trò giới
Đánh giá nhu cầu giới
Kiểm soát nguồn tài nguyên và ra quyết định trong gia đình
Tiếp cận WID – GAD

•
•
•
•
•

Phân tích SWOT
=> Tăng năng lực của phụ nữ: phúc lợi, tiếp cận, nhận thức, tham gia, kiểm soát


3.2.Phương pháp Caroline O.N.Moser

a.Cơ sở lập kế hoạch dưới góc độ giới:
Thay đổi phân công lao động theo giới
Kiểm soát dịch vụ tài chính để phân phối công bằng

Khắc phục phân biệt đối xử với phụ nữ trong sở hữu ruộng đất, tài sản, thu nhập
Tạo cơ hội bình đẳng cho cả nam và nữ tham gia và hưởng thụ trong quá trình phát triển

•
•
•
•


3.2.Phương pháp Caroline O.N.Moser
b.Mục tiêu:
Giải phóng phụ nữ khỏi vị thế yếu kém, phục tùng
Đạt được sự công bằng, bình đẳng và trao quyền cho phụ nữ
Quá trình lập kế hoạch giới tùy thuộc vào mức độ bất bình đẳng
Những nguyên tắc mang tính phân tích liên quan đến vai trò giới, nhu cầu giới...được
chuyển thành công cụ, kỹ thuật cho quá trình kế hoạch hóa
Kế hoạch hóa giới phải có tính pháp lý, được đưa vào các quá trình kế hoạch hóa của quốc
gia

•
•
•
•
•


3.2.Phương pháp Caroline O.N.Moser

c.Sử dụng phương pháp WID và GAD
WID – phụ nữ trong phát triển: lấy phụ nữ làm trung tâm nghiên cứu và xem xét phụ nữ bị

bỏ rơi ngoài dòng chảy của sự phát triển
GAD – giới và phát triển: đặt vấn đề phụ nữ trong sự so sánh với nam giới trong phát triển
(bao gồm cả yếu tố giới tính, giới và các vai trò giới)

•
•


3.2.Phương pháp Caroline O.N.Moser
d.Quá trình kế hoạch hóa về giới
Lập chính sách giới (làm cái gì?)
Kế hoạch hóa (làm việc đó như thế nào?)
- Điều tra -> phân tích -> kế hoạch
- Kế hoạch hóa toàn diện hợp lý với chu kỳ dự án

•
•
•

- 1 giai đoạn trong mô hình kế hoạch hóa giới được lặp đi lặp lại
Tổ chức thực hiện: nhằm đưa đến 1 sản phẩm hoàn chỉnh