Thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành phố Hồ Chí Minh

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN LÝ THÀNH

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
TẬP HỢP THANH NIÊN THAM GIA HOẠT ĐỘNG ĐOÀN
THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, 2017


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN LÝ THÀNH

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
TẬP HỢP THANH NIÊN THAM GIA HOẠT ĐỘNG ĐOÀN
THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã số: 60 34 04 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TS. LÊ NGỌC HÙNG

HÀ NỘI, 2017


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, bên cạnh những nỗ lực của tác giả, còn là sự
truyền đạt kiến thức, hỗ trợ thực hiện luận văn nhiệt tình từ quý thầy, cô tham
gia giảng dạy tại Học viện Khoa học Xã hội và sự động viên, khuyến khích, tạo
điều kiện của lãnh đạo, đồng nghiệp, bạn bè.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc và quý thầy, cô tại Học viện Khoa
học Xã hội đã tận tình và tạo điều kiện giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập.
Tôi đã được tiếp cận nhiều kiến thức thiết thực về khoa học chính sách công
trong suốt quá trình học tập tại Học viện. Qua đây, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn
sâu sắc đến GS.TS. Lê Ngọc Hùng đã trực tiếp hướng dẫn đề tài cho tôi với tất
cả sự nhiệt tình và quan tâm sâu sắc. Bên cạnh đó, tôi cũng gửi lời cảm ơn của
mình đến lãnh đạo, đồng nghiệp tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố
Hồ Chí Minh có liên quan đến đề tài đã cung cấp thông tin, tài liệu để tôi có thể
hoàn thành luận văn.
Cảm ơn lãnh đạo cơ quan, đồng nghiệp, bạn bè luôn quan tâm, tạo điều kiện,
chia sẻ, động viên tôi trong suốt thời gian học tập và thực hiện luận văn. Đó cũng
là động lực để tôi dành nhiều thời gian, tâm sức hoàn thành luận văn.
Bản thân rất mong nhận được sự góp ý, chia sẻ thêm từ quý thầy, cô, đồng
nghiệp và bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn nữa.
Xin chân thành cảm ơn!
Trần Lý Thành


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TẬP
HỢP THANH NIÊN THAM GIA HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THANH NIÊN
CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH ....................................................................................8
1.1. Khái quát về chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh........................................................................................8
1.2. Khái niệm, vị trí, vai trò của việc thực hiện chính sách tập hợp thanh niên
tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh .................................23
1.3. Nội dung tổ chức thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động
Đoàn ..........................................................................................................................24
1.4. Quy trình thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn
...................................................................................................................................26
1.5. Các yếu tố tác động đến thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn .........................................................................................................31
Chương 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TẬP HỢP THANH
NIÊN THAM GIA HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ
MINH TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..........................................................35
2.1. Các yếu tố tác động đến thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ................................................35
2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt
động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh........................................................41
2.3. Kết quả thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ..........................................................................52
2.4. Đánh giá khái quát kết quả thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành phố Hồ Chí Minh ...66
Chương 3 TĂNG CƯỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TẬP HỢP THANH
NIÊN THAM GIA HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ
MINH TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..........................................................70
3.1. Quan điểm, mục tiêu tăng cường thực hiện chính sách ..................................70
3.2. Các giải pháp tăng cường ................................................................................71
KẾT LUẬN ..............................................................................................................79

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………...81


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
- Bảng 2.1: Bảng thể hiện một số nội dung về kinh tế - xã hội thành phố Hồ Chí
Minh tính đến năm 2015.
- Bảng 2.2: Bảng thể hiện một số kết quả đạt được của Đoàn Thanh niên Thành phố
trong công tác tập hợp thanh niên.
- Bảng 2.3: Số liệu phát triển đoàn viên qua triển khai thực hiện chính sách tập hợp
thanh niên nửa giai đoạn đầu thực hiện Nghị quyết 06/NQ-ĐTN ngày 11/7/2013 về
đẩy mạnh công tác đoàn kết tập hợp thanh niên.
- Bảng 2.4: Bảng thể hiện số lớp tập huấn và số cán bộ Đoàn được tập huấn từ năm
2013 đến 2016.
- Biểu đồ 2.1: Biểu đồ thể hiện số câu lạc bộ, đội nhóm kỹ năng và số thành viên
tham gia trong năm 2015 và 2016.
- Biểu đồ 2.2: Biểu đồ thể hiện số công trình thanh niên và số thanh niên tham gia
hoạt động tình nguyện trong Đoàn trong hai năm 2015 và 2016.
- Biểu đồ 2.3: Biểu đồ thể hiện số liệu tập hợp thanh niên chậm tiến qua các năm
2014, 2015 và 2016.
- Mô hình 2.1: Mô hình thể hiện quan hệ của Đoàn Thanh niên và các cơ quan nhà
nước trong thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn.


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Với vị trí là trung tâm kinh tế, văn hóa, thương mại, dịch vụ dẫn đầu cả nước,
thành phố Hồ Chí Minh là một môi trường thuận lợi để người dân tham gia học tập,
lao động, cống hiến cho xã hội, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.
Trong bối cảnh đó, thanh niên thành phố Hồ Chí Minh là một lực lượng tiên phong,
xung kích trong nhiều lĩnh vực, có sự đóng góp xứng đáng vào sự phát triển của

Thành phố. Dự thảo văn kiện Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
thành phố Hồ Chí Minh nhiệm kỳ 2017-2022 nhận định, trong giai đoạn 2012-2017,
tình hình thanh niên thành phố tăng nhanh về số lượng, từ 2,4 triệu người lên gần
2,8 triệu người; nhìn chung, đa số thanh niên Thành phố có tinh thần yêu nước, yêu
lao động, tích cực trong học tập, rèn luyện, yêu thích tham gia các hoạt động tình
nguyện và mong muốn được đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng xã hội.
Nhiều năm qua, Thành Đoàn thành phố Hồ Chí Minh là một trong những
đơn vị dẫn đầu cả nước về các chương trình dành cho thanh niên, giữ vai trò thực
hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia các hoạt động Đoàn nhằm giáo dục lý
tưởng, lối sống đẹp, đồng hành cùng thanh niên lập thân, lập nghiệp, khích lệ thanh
niên tiếp tục tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, cống hiến trí tuệ, năng lực góp
phần vào công cuộc xây dựng đất nước. Thành Đoàn thành phố Hồ Chí Minh cũng
là nơi xây dựng, thí điểm và đề xuất với Trung ương Đoàn nhiều chính sách tình
nguyện, chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn, trong đó có những
mô hình tập hợp thanh niên hiệu quả đã được nhân rộng ra cả nước như: Mùa hè
xanh, Tiếp sức mùa thi…
Tuy vậy, cùng với sự phát triển của xã hội, với sự tác động nhiều chiều của
cuộc sống tại thành phố phát triển năng động nhất cả nước, việc thực hiện chính
sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn đang là một thử thách lớn cho tổ
chức Đoàn của Thành phố. Thanh niên ngày nay quan tâm đến vấn đề mưu sinh,
học tập ngoại khóa và những nhu cầu giải trí khác nhiều hơn các hoạt động Đoàn.
Nhiều yêu cầu bức thiết của thanh niên, tổ chức Đoàn của Thành phố vẫn còn chưa
1


đáp ứng được. Mặt khác, nhiều tổ chức lợi dụng vấn đề nhân quyền, dân chủ, tôn
giáo đang ra sức lôi cuốn thanh niên tham gia vào tổ chức với mưu đồ lật đổ chính
quyền, làm xói mòn lòng tin của thanh niên vào Đảng và Nhà nước.
Trong quá trình thực hiện các giải pháp chính sách tập hợp thanh niên tham
gia hoạt động Đoàn, các cơ sở Đoàn của Thành phố cũng nhận thức là bên cạnh

những mặt tích cực của nhiều giải pháp chính sách thì với sự phát triển của xã hội,
một số giải pháp tập hợp thanh niên hiện nay vẫn chưa toàn diện, chưa tác động cụ
thể đến từng đối tượng thanh niên, mới chỉ hướng đến chăm lo cho người đã là đoàn
viên. Song song đó, những mặt tiêu cực trong đời sống xã hội đang gây ảnh hưởng
đến thanh niên không chỉ trên đời sống thực tế mà còn cả trên mạng xã hội.
Với những đòi hỏi bức thiết từ thực tiễn, yêu cầu đặt ra là cần phải rút ra
những bài học kinh nghiệm trên cơ sở thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham
gia hoạt động Đoàn; đồng thời bổ sung giải pháp phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực
hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn nhằm giáo dục lý
tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, đồng thời với vai trò là cán bộ Đoàn tại
thành phố Hồ Chí Minh, tôi quyết định chọn đề tài “Thực hiện chính sách tập hợp
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành
phố Hồ Chí Minh” với hy vọng đóng góp một phần tài liệu nghiên cứu vào chính
sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn trong giai đoạn hiện nay, giúp cho
việc thực hiện chính sách này hiệu quả hơn trong thời gian tới.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Đề tài tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn đã được nhiều tác giả
quan tâm và có nghiên cứu ở mức độ và khía cạnh tiếp cận khác nhau. Có thể nêu ra
một số công trình nghiên cứu, tài liệu có liên quan đến nội dung tập hợp thanh niên
tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh như: Thành Đoàn Đà
Nẵng (2002), đề tài nghiên cứu khoa học “Đoàn kết, tập hợp thanh niên trên địa bàn
dân cư thành phố Đà Nẵng – Thực trạng và giải pháp”; Trung ương Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh (2007), đề tài nghiên cứu khoa học “Thanh niên các
2


dân tộc Tây Nguyên đoàn kết và phát triển”; La Thị Ơn (2010), đề tài nghiên cứu
khoa học “Các phương thức đoàn kết tập hợp thanh niên và tổ chức Đoàn trên địa
bàn huyện Bắc Giang – tỉnh Hà Giang”; Đoàn Thanh niên Học viện Tài chính

(2012), đề tài nghiên cứu khoa học “Xây dựng các mô hình hoạt động Đoàn thanh
niên ở Học viện Tài chính phù hợp theo học chế tín chỉ”; Phạm Văn Uýnh (2010),
đề tài nghiên cứu khoa học “Thực trạng thanh niên tỉnh Cà Mau, những giải pháp và
chính sách cần thiết đối với thanh niên trước yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội”;
Nguyễn Đắc Vinh (2014), tham luận “Không ngừng củng cố, mở rộng mặt trận
đoàn kết tập hợp thanh niên, phát huy vai trò xung kích, tình nguyện của thanh niên
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Các nghiên cứu này đều khẳng định
tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động
Đoàn. Đồng thời, các nghiên cứu này cũng phát hiện thấy giải pháp tập hợp thanh
niên tham gia hoạt động Đoàn rất phong phú, đa dạng, mỗi địa phương, đơn vị vận
dụng chính sách sẽ có những giải pháp tập hợp thanh niên phù hợp. Chẳng hạn, giải
pháp tập hợp thanh niên qua mô hình về thanh niên tình nguyện, văn hóa văn nghệ thể dục thể thao và các cuộc vận động của tổ chức Hội Liên hiệp Thanh niên địa
phương (La Thị Ơn, 2010); giải pháp tập hợp thanh niên qua mô hình câu lạc bộ
học thuật, đội nhóm kỹ năng (Đoàn Thanh niên Học viện Tài chính, 2012); giải
pháp tập hợp thanh niên qua các chi hội ngành nghề, sở thích, tổ công tác xã hội
(Phạm Văn Uýnh, 2010); giải pháp nâng cao kỹ năng cán bộ Đoàn thực hiện chính
sách tập hợp thanh niên, nâng cao tính hấp dẫn của hoạt động Đoàn (Thành Đoàn
Đà Nẵng, 2002); giải pháp tập hợp thanh niên qua các mô hình giao lưu văn hóa,
học tập, tạo việc làm cho thanh niên các dân tộc Tây Nguyên (Trung ương Đoàn,
2007); giải pháp tập hợp thanh niên qua phong trào thanh niên tình nguyện, giới
thiệu việc làm, đào tạo nghề (Nguyễn Đắc Vinh, 2014).
Tuy vậy, các nghiên cứu vẫn chưa nhấn mạnh đến các giải pháp tập hợp
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn qua mạng internet, mạng xã hội, đồng thời các
giải pháp chủ yếu hướng đến đối tượng đã là đoàn viên hoặc những đối tượng thanh
niên dễ tập hợp tham gia hoạt động Đoàn như thanh niên ở khu vực trường học,
3


thanh niên tích cực tại địa phương, chưa có giải pháp cụ thể cho đối tượng thanh
niên đặc thù, tổ chức Đoàn khó tiếp cận. Nhiều giải pháp vẫn mang tính chất lý luận

chung, mang tính đặc thù địa phương, chưa đi sâu phản ánh, chỉ rõ những điểm cần
làm để các cơ sở Đoàn khác có thể học tập, triển khai cụ thể.
Chính sách tập hợp thanh niên thuộc các nhóm xã hội đặc thù như thanh niên
tôn giáo, dân tộc chưa được quan tâm nghiên cứu. Qua thực tế tìm hiểu, mới có hai
công trình nghiên cứu về chủ đề này là: Thành Đoàn Đà Nẵng (2006), đề tài nghiên
cứu khoa học “Giải pháp nhằm tăng cường công tác đoàn kết, tập hợp thanh thiếu
niên Phật giáo của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Hội Liên hiệp Thanh
niên Việt Nam ở thành phố Đà Nẵng hiện nay”, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh (2003), đề tài nghiên cứu khoa học “Công tác đoàn kết tập hợp
thanh niên vùng tôn giáo, dân tộc”. Cả hai đề tài nhận định việc tập hợp thanh niên
dân tộc, tôn giáo vẫn còn nhiều khó khăn chưa được tháo gỡ như thời gian tổ chức
hoạt động Đoàn vào cuối tuần thường trùng lắp với thời gian thanh niên có đạo đi
sinh hoạt tại các nhà thờ hoặc tham gia công tác từ thiện của cơ sở tôn giáo; thanh
niên đồng bào dân tộc có những nét văn hóa riêng, thường sinh hoạt chung trong
cộng đồng dân tộc, việc vận động tham gia hoạt động Đoàn lâu dài là rất khó khăn.
Cả hai đề tài có điểm chung là đề xuất giải pháp tập hợp thanh niên bằng cách xây
dựng lực lượng cán bộ Đoàn xuất thân từ các tôn giáo, đồng bào dân tộc. Tuy vậy
giới hạn của đề tài chủ yếu là một nhánh nhỏ trong chính sách tập hợp thanh niên
tham gia hoạt động Đoàn: tập hợp thanh thiếu niên tôn giáo, dân tộc. Các giải pháp
vẫn chưa mang tính toàn diện, chưa thể phổ biến rộng rãi.
Tóm lại, những tài liệu, công trình nghiên cứu trên, chủ yếu nêu lên các bài
học, giải pháp mang tính lý luận chung, chưa có giải pháp hiệu quả để tập hợp đối
tượng thanh niên đặc thù, khó tiếp cận. Khách thể nghiên cứu ở các đề tài cũng chỉ
trong phạm vi hẹp như thanh niên địa bàn dân cư, thanh thiếu niên tôn giáo, sinh
viên học theo học chế tín chỉ, chưa nêu ra được các giải pháp tập hợp thanh niên nói
chung, mang tính chất thuần túy của Đoàn. Vì vậy, đề tài thực hiện chính sách tập
hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh mang tính mới,
4

tập trung vào các giải pháp tập hợp thanh niên nói chung trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh, kế thừa những giải pháp chính sách tập hợp thanh niên hiệu quả, có giá
trị tham khảo cho nhiều cơ sở Đoàn, các tỉnh, thành bạn, góp phần hoàn thiện thêm
các giải pháp thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của luận văn là qua nghiên cứu việc thực hiện chính sách tập hợp
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh phát hiện những
thuận lợi, khó khăn cần tháo gỡ, đồng thời đề xuất những mô hình, giải pháp phù
hợp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành phố Hồ Chí Minh.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chính sách tập hợp
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh.
Phân tích thực trạng thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt
động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh. Phát hiện những điểm tích cực, những điểm
hạn chế trong chính sách tập hợp thanh niên, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế
trong việc tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn.
Trên cơ sở lý luận và phân tích thực trạng chính sách tập hợp thanh niên
tham gia hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh, đề xuất các giải pháp để các
cơ sở Đoàn thực hiện tốt chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn tại
thành phố Hồ Chí Minh phù hợp với điều kiện thực tế.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Là những cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách tập hợp thanh
niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành phố Hồ
Chí Minh.
5

4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Trong phạm vi không gian thành phố Hồ Chí Minh.
- Về thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu về thực hiện chính sách tập
hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại
thành phố Hồ Chí Minh trong khoảng 05 năm trở lại đây.
- Về nội dung: Trong giới hạn đề tài, trọng tâm nghiên cứu là các kết quả
thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ
Chí Minh hiện tại, rút ra các bài học kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp chính sách
phù hợp. Luận văn không mở rộng nghiên cứu các nội dung khác hay xây dựng
chính sách mới.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Trong quá trình nghiên cứu, đề tài dựa trên phương pháp luận duy vật biện
chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan
điểm của Đảng, Nhà nước, cách tiếp cận về nghiệp vụ công tác Đoàn về thực hiện
chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn.
Luận văn vận dụng cách tiếp cận đa ngành, liên ngành xã hội học và triệt để
vận dụng phương pháp luận nghiên cứu chính sách công. Đó là cách tiếp cận về chu
trình chính sách công, từ hoạch định đến tổ chức thực hiện và đánh giá chính sách
công với sự tham gia của các chủ thể chính sách, qua đó giúp đề tài có góc nhìn
toàn diện hơn về thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp thu thập, thống kê, phân tích thông tin có
liên quan đến đề tài bao gồm các văn bản, quy định, số liệu của Nhà nước, của các
cơ quan chức năng, Thành Đoàn, các cơ sở Đoàn trong 05 năm trở lại đây. Bên
cạnh đó, với vai trò là cán bộ Đoàn, tác giả cũng áp dụng phương pháp quan sát,
đánh giá việc tổ chức các hoạt động Đoàn tại địa phương.
6

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Đề tài vận dụng lý thuyết khoa học chính sách công để làm rõ việc thực hiện
trong thực tiễn một chính sách cụ thể: Chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt
động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành phố Hồ Chí Minh.
Kết quả nghiên cứu làm sáng rõ, minh chứng cho các lý thuyết liên quan đến
chính sách công, từ đó đề xuất các giải pháp chính sách nhằm nâng cao hiệu quả
chính sách đã ban hành.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Qua thực tiễn nghiên cứu chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành phố Hồ Chí Minh, giúp các cấp
bộ Đoàn thấy được những mặt tích cực cũng như những hạn chế trong việc thực
hiện chính sách; đồng thời kết quả nghiên cứu giúp cho Thành Đoàn, các cơ sở
Đoàn bổ sung các bài học kinh nghiệm, đề xuất thí điểm các giải pháp mới theo kịp
xu hướng phát triển của thanh niên thành phố.
7. Cơ cấu
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục các bảng biểu, danh mục tài
liệu tham khảo, luận văn được chia làm 3 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách tập hợp thanh niên
tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại thành
phố Hồ Chí Minh.
Chương 3: Tăng cường thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh.

7

Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TẬP HỢP THANH NIÊN THAM GIA
HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
1.1. Khái quát về chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về chính sách tập hợp thanh niên
a) Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
Theo Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ngày 12/12/2012,
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị-xã hội của thanh niên
Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo
và rèn luyện. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng
Cộng sản Việt Nam, là lực lượng xung kích cách mạng, là trường học xã hội chủ
nghĩa của thanh niên, đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng
của tuổi trẻ. Bước vào thời kỳ mới, Đoàn tiếp tục phát huy những truyền thống quý
báu của dân tộc và bản chất tốt đẹp của mình, xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam
giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa,
vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ
năng và tác phong công nghiệp trong lao động tập thể, trở thành những công dân tốt
của đất nước; xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học công nghệ tiên tiến, vươn lên
ngang tầm thời đại.
Hiện nay hệ thống Đoàn Thanh niên chia làm 4 cấp: Cấp cơ sở (gồm Đoàn
cơ sở và chi đoàn cơ sở); Cấp huyện và tương đương; Cấp tỉnh và tương đương;
Cấp Trung ương.
b) Thanh niên
Theo Luật Thanh niên quy định: Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ
mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi. Thanh niên Việt Nam tuổi từ đủ 16 đến 30 tuổi,
8

tích cực học tập, lao động và bảo vệ Tổ quốc, được tìm hiểu về Đoàn và tán thành
Điều lệ Đoàn, tự nguyện hoạt động trong một tổ chức cơ sở của Đoàn, có lý lịch rõ
ràng đều được xét kết nạp vào Đoàn.
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, góp phần quan trọng vào sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay thanh niên có trình độ học vấn, trình độ
chuyên môn kỹ thuật, khoa học công nghệ cao hơn trước, đời sống vật chất, tinh
thần và sức khoẻ được nâng cao, có khát vọng vươn lên, không cam chịu đói nghèo,
lạc hậu, mong muốn xây dựng đất nước theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh, ý thức tự lập thân, lập nghiệp, lòng nhân ái, nhân
văn, tính tích cực xã hội, tinh thần xung phong tình nguyện thanh niên đang được
phát huy và thể hiện trên nhiều lĩnh vực.
c) Tập hợp thanh niên
Theo sách Thuật ngữ công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên, nhà xuất
bản Thanh niên, năm 2010, trang 570 thì tập hợp thanh niên là “Phương thức hoạt
động của Đoàn, nhằm đưa những thanh niên từ nhiều địa phương, đơn vị được tập
hợp vào các chi đoàn để cùng tham gia các hoạt động, được cống hiến và trưởng
thành. Công tác tập hợp thanh niên là một hoạt động thực tiễn cần được nghiên cứu
một cách khoa học để tìm cách nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này. Cả một
hệ thống tổ chức được thiết lập và hoạt động nhằm tập hợp thanh niên. Người được
giao thực hiện công tác này là cán bộ Đảng, cán bộ Nhà nước, cán bộ các đoàn thể
nhân dân, đảng viên (thể hiện quan điểm xã hội hóa công tác thanh niên); trong đó
cán bộ của Đoàn và đoàn viên giữ vai trò chủ đạo.
Với các nội dung trên, qua quá trình thực tiễn công tác Đoàn, trực tiếp tham
gia các hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh, tác giả luận văn cho rằng: Tập
hợp thanh niên là toàn bộ những hoạt động của Đoàn nhằm tập trung thanh niên
thành một lực lượng để giáo dục, bồi dưỡng và tạo điều kiện cho thanh niên phát
triển và trưởng thành; phát huy tiềm năng, thế mạnh của lực lượng thanh niên trong
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tập hợp thanh niên tham gia vào các phong
trào, các hoạt động của Đoàn, từ đó phát hiện, tạo điều kiện cho thanh niên có

9


nguyện vọng vào tổ chức Đoàn được kết nạp Đoàn. Như vậy, thông qua tổ chức và
hoạt động mà giáo dục, rèn luyện và phát huy thanh niên, tạo điều kiện cho thanh
niên được cống hiến và trưởng thành.
d) Hoạt động Đoàn
Hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là hoạt động của tổ chức
chính trị - xã hội của thanh niên, mang tính chất chính trị cách mạng, tự chủ và sáng
tạo của tuổi trẻ, có mục đích, có nội dung và có phương pháp. Hoạt động Đoàn vừa
đáp ứng những nhu cầu giáo dục, phát triển toàn diện của thanh niên, nhằm đào tạo
thế hệ trẻ biết kế thừa xuất sắc và trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng và
dân tộc; chăm lo phát triển lợi ích chính đáng của đoàn viên, thanh thiếu nhi; vừa
đáp ứng yêu cầu của cách mạng, tham gia xây dựng Đoàn, xây dựng Đảng, xây
dựng Nhà nước. Hoạt động Đoàn là hoạt động chính trị xã hội, song bản chất của
hoạt động Đoàn vẫn là hoạt động tập hợp thanh niên, giáo dục, bồi dưỡng và
phát triển thanh niên.
e) Về chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh
Trong hệ thống các công cụ quản lý được Nhà nước dùng để điều hành hoạt
động kinh tế - xã hội thì chính sách được coi là công cụ nền tảng định hướng cho
các công cụ khác. Chính sách công có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát
triển xã hội và quản lý phát triển xã hội. Chính sách được dùng để định hướng phát
triển, là động lực thúc đẩy các quá trình phát triển trong xã hội; đồng thời phát huy
các mặt tích cực, hạn chế các mặt tiêu cực trong xã hội, nâng cao chất lượng phát
triển xã hội và quản lý phát triển xã hội. Ngoài ra, chính sách công còn có vai trò
tạo lập sự cân đối hài hòa, bền vững trong phát triển.
Chính sách công do nhà nước ban hành nên có thể coi chính sách công là
chính sách của Nhà nước. Chủ thể ban hành chính sách công là Nhà nước, cơ quan
trong bộ máy nhà nước, thông qua việc ban hành và thực hiện chính sách, những

mục tiêu của Nhà nước được thực hiện trên thực tế.

10


Trong giáo trình “Hoạch định và phân tích chính sách công” của Học viện
Hành chính Quốc gia xuất bản năm 2013 cũng đưa ra định nghĩa chính sách công:
“Chính sách công là những hành động ứng xử của Nhà nước với các vấn đề phát
sinh trong đời sống cộng đồng được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, nhằm
thúc đẩy xã hội phát triển”.
Theo Võ Khánh Vinh, “Chính sách công là những đường hướng ứng xử cơ
bản của Nhà nước với những vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng bằng nhiều
hình thức khác nhau nhằm thúc đẩy phát triển xã hội và quản lý xã hội” (Võ Khánh
Vinh, Giáo trình giảng dạy chương trình đào tạo thạc sĩ chính sách công, 2013).
Chính sách công tập trung giải quyết vấn đề xã hội đang đặt ra trong đời
sống kinh tế - xã hội theo mục tiêu tổng thể đã xác định, không chỉ đề ra mục tiêu
và các giải pháp với công cụ hành động thực hiện nhằm giải quyết một hoặc một số
vấn đề có mối quan hệ biện chứng đang đặt ra trong đời sống xã hội, mà còn giải
quyết mỗi quan hệ giữa các bên tham gia chính sách.
Như vậy, khái niệm chính sách công có thể được diễn đạt khái quát như sau:
Chính sách công là tập hợp các quyết định chính trị có liên quan của nhà nước
nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể với giải pháp và công cụ thực hiện giải quyết
các vấn đề của xã hội theo mục tiêu xác định của Đảng chính trị cầm quyền.
Có thể thấy, chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh là chính sách công, bao gồm tập hợp các quyết định có
liên quan của nhà nước về tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn nhằm thực
hiện được mục tiêu tập hợp thanh niên, định hướng tư tưởng chính trị, đạo đức lối
sống trên cơ sở mục đích tổng thể của Đảng và Nhà nước đã xác định.
Từ những nội dung trên, có thể đưa ra khái niệm về chính sách tập hợp
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh như sau:

Chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh là hệ thống các quan điểm, chủ trương, phương hướng, các mục tiêu, các
giải pháp và công cụ thực hiện việc tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn

11


Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh nhằm đạt được các mục tiêu xây dựng lực lượng
thanh niên có tư tưởng chính trị vững vàng, lý tưởng sống cao đẹp.
Chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn là một nhánh quan
trọng trong tổng thể chiến lược phát triển thanh niên. Nếu không tập hợp được
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn thì có những mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng,
nâng cao đạo đức cách mạng, rèn luyện kỹ năng thực hành xã hội, vun đắp lối
sống tốt đẹp… sẽ không thể thực hiện thành công. Trong bối cảnh việc nhận thức
về chính sách này vẫn còn nhiều hạn chế, chưa được chú trọng một cách toàn diện,
xem đó chỉ là một công tác của Đoàn đã làm giảm khả năng thực hiện hiệu quả
chính sách.
Ngày nay, với sự phát triển của kinh tế-xã hội, trong chính sách tập hợp
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn thì để quản lý tốt thanh niên và xây dựng các
loại hình câu lạc bộ, đội, nhóm phù hợp thì thanh niên được tập hợp, quản lý theo
các khu vực đối tượng, chuyên môn. Thanh niên trong công tác Đoàn được chia
thành 4 khu vực:
- Thanh niên khu vực địa bàn dân cư (tại các khu dân cư),
- Thanh niên khu vực trường học (học sinh, sinh viên tại các trường học),
- Thanh niên khu vực thanh niên công nhân (thanh niên tại các khu công
nghiệp, khu chế xuất, trung tâm lưu trú công nhân),
- Thanh niên khu vực lực lượng vũ trang (thanh niên trong cơ quan, đơn vị
lực lượng vũ trang).
Bên cạnh đó, để có các giải pháp chính sách cụ thể cho các đối tượng thanh
niên khó tiếp cận trong quá trình tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn thì tổ

chức Đoàn cũng xác định rõ những đối tượng thanh niên sau: thanh niên tại các
khu cao ốc, văn phòng, lao động trẻ tại các doanh nghiệp ngoài công lập; thanh
niên là văn nghệ sĩ trẻ, trí thức trẻ, doanh nhân trẻ; thanh niên dân tộc thiểu số, tín
đồ tôn giáo; thanh niên chậm tiến (thanh niên có nguy cơ vi phạm pháp luật hoặc
đã từng vi phạm pháp luật về trật tự an toàn xã hội (đã thực hiện xong nghĩa vụ
pháp lý), đang cư trú tại địa phương – gọi chung là thanh niên chậm tiến).
12


f) Vai trò của chính sách đối với vấn đề tập hợp thanh niên tham gia hoạt
động Đoàn
Ngay từ khi ra đời, Đảng ta đã xác định công tác thanh niên là công tác của
Đảng, một trong các vấn đề có ý nghĩa quyết định sự thành bại của cách mạng. Tại
án nghị quyết về Cộng sản thanh niên vận động tháng 10 năm 1930, Đảng ta khẳng
định: “Thanh niên lao động đã thành một lực lượng cách mạng quan trọng không
thể không kể tới được”. Trải qua 87 năm xây dựng và phát triển, Đảng đã ban hành
nhiều nghị quyết, chỉ thị, văn bản quan trọng về công tác thanh niên. Trong các văn
bản này, Đảng ta không chỉ khẳng định vai trò to lớn của thanh niên trong sự nghiệp
cách mạng của Đảng và dân tộc, mà còn khẳng định sự cần thiết phải tăng cường
quản lý nhà nước đối với thanh niên, ban hành Luật Thanh niên, tạo ra môi trường
pháp lý thuận lợi để các cấp, các ngành và mỗi công dân chăm lo bồi dưỡng, giáo
dục và phát huy tiềm năng to lớn của thanh niên. Theo tinh thần của Nghị quyết 25NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về công tác tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa: “Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong
những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng
chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh, gian
khổ, sức khỏe và sáng tạo… thanh niên là lực lượng xung kích cách mạng, Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng; công tác thanh
niên là vấn đề sống còn của dân tộc”. Bên cạnh đó, Mục tiêu của Chiến lược phát
triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020 đó là: “Xây dựng thế hệ thanh

niên Việt Nam phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có đạo đức cách mạng, ý
thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa; có trình độ học vấn, nghề nghiệp và
việc làm; có văn hóa, sức khỏe, kỹ năng sống và ý chí vươn lên; xung kích, sáng
tạo làm chủ khoa học, công nghệ tiên tiến; hình thành nguồn nhân lực trẻ có chất
lượng cao đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội
nhập quốc tế. Phát huy vai trò, trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
13


Chính những nội dung trên cho thấy chính sách tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức, lối sống là rất
quan trọng. Sự cống hiến của thanh niên góp phần xứng đáng vào sự phát triển
kinh tế-xã hội của đất nước. Nhìn lại lịch sử hơn 86 năm qua, tổ chức Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các thế hệ đoàn viên, thanh niên Việt Nam đã
đứng dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng đấu tranh giành độc lập dân tộc và ra sức
bảo vệ, xây dựng và phát triển Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đó là truyền
thống yêu nước nồng nàn, trung thành tuyệt đối với Đảng, gắn bó chặt chẽ với lợi
ích dân tộc, với nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Đó chính là truyền thống
xung kích cách mạng, xung phong tình nguyện, sẵn sàng đón nhận và hoàn thành
xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Ngày nay, thanh niên giữ vai trò, vị trí rất quan trọng trong quá trình xây
dưng và phát triển đất nước, là lực lượng tham gia vào nhiều lĩnh vực đời sống xã
hội, là nguồn lao động với sức khỏe, trí tuệ, cần cù, đang ngày càng khẳng định vị
trí của mình trong xã hội. Đối với hoạt động Đoàn, thanh niên là lực lượng to lớn
để Đoàn Thanh niên tập hợp tổ chức các hoạt động phong trào ý nghĩa và ngược
lại qua các hoạt động Đoàn mà thanh niên trưởng thành hơn, nâng cao nhận thức
chính trị, rèn luyện kỹ năng, có lối sống đẹp, tích cực.
g) Quy trình thực hiện chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động
Đoàn

Chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh cũng phải đảm bảo đầy đủ các giai đoạn thực hiện chính sách bao
gồm 7 giai đoạn: Xây dựng kế hoạch thực hiện chính sách; Phổ biến, tuyên truyền
chính sách; Phân công, phối hợp thực hiện chính sách; Duy trì chính sách; Điều
chỉnh chính sách; Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách; và Đánh
giá, tổng kết, rút kinh nghiệm.
1.1.2. Vấn đề chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn
Xác định vấn đề chính sách là giai đoạn khởi đầu trong quy trình xây dựng
chính sách công, bao gồm từ bước phát hiện những vấn đề xã hội những mâu thuẫn
14


nảy sinh trong đời sống xã hội, trong đó nổi lên những vấn đề bức xúc đòi hỏi cần
phải được giải quyết bằng chính sách.
Chính sách tập hợp thanh niên trong thời gian qua của Đoàn Thanh niên đã
đạt được nhiều kết quả tích cực. Hoạt động Đoàn với nội dung phong phú, thiết
thực, phần nào thu hút, đáp ứng nhu cầu của thanh niên. Thông qua các hoạt động
Đoàn, thanh niên phát huy được tính xung kích, tinh thần tình nguyện, trách nhiệm
trong lao động, học tập, bảo vệ Tổ quốc; các hoạt động đồng hành với thanh niên
được đầu tư, hỗ trợ nhiều hơn cho thanh niên trong quá trình lập thân, lập nghiệp.
Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được trong triển khai thực hiện, một số vấn
đề trong chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn bắt đầu nảy sinh,
cụ thể là:
- Trong quá trình thực hiện, số lượng thanh niên tham gia vào các hoạt động
Đoàn tăng nhưng mức độ gắn bó của thanh niên với tổ chức chưa chặt chẽ; một bộ
phận thanh niên sau khi tham gia hưởng ứng hoạt động Đoàn thì không tiếp tục gắn
bó lâu dài.
- Thanh niên ngày nay phần lớn có tinh thần lạc quan, tích cực, yêu thích lối
sống đẹp, có ích; tuy nhiên việc lôi cuốn thanh niên tham gia vào hoạt động Đoàn
vẫn còn tồn tại những bất cập, việc lựa chọn lồng ghép nội dung giáo dục chính trị

tư tưởng vào nhiều hoạt động Đoàn làm cho các nội dung chương trình không được
linh hoạt, thiếu hấp dẫn, khó tiếp cận với đa dạng đối tượng thanh niên.
- Thực tế qua thực hiện chính sách tập hợp thanh niên, tuy hệ thống Đoàn
Thanh niên đã triển khai sâu rộng các chương trình hoạt động Đoàn, nhưng vẫn còn
nhiều thanh niên chưa được tập hợp vào Đoàn. Thanh niên vẫn tham gia hoạt động
của các hội, đoàn tự phát khác. Các nhóm tình nguyện do thanh niên, sinh viên, các
tổ chức phi lợi nhuận lập ra vẫn có một sức hút nhất định đối với thanh niên.
- Các tổ chức phản động có xu hướng lôi kéo, kích động thanh niên tham gia
chống đối chính quyền, xuyên tạc tình hình phát triển đất nước. Các tổ chức phản
động lập ra các trang thông tin trên mạng xã hội để ra sức chiêu dụ thanh niên tham
gia các hoạt động núp bóng nhân quyền, dân chủ.
15


Vì vậy có thể thấy, vấn đề chính sách hiện nay thể hiện ở việc nếu muốn tập
hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn thì bản thân hoạt động Đoàn phải có sức
hấp dẫn, nhưng hiện tại, một số hoạt động Đoàn chưa đủ sức thu hút đối với thanh
niên, chưa theo kịp xu hướng phát triển, thị hiếu của thanh niên; trong khi đó các tổ
chức ngoài Đoàn đang có những hoạt động nhằm lôi cuốn thanh niên, gây dựng lực
lượng riêng cho tổ chức mình. Đồng thời một bộ phận không nhỏ thanh niên tham
gia hoạt động Đoàn thiếu bền vững, chỉ tham gia theo phong trào, chưa thể hiện sự
gắn bó lâu dài. Những vấn đề này nếu không có giải pháp phù hợp trong tình hình
mới sẽ làm giảm hiệu quả thực hiện chính sách tập hợp thanh niên.
* Nguyên nhân vấn đề chính sách
Thứ nhất là do các hoạt động Đoàn chậm được đổi mới để theo kịp xu
hướng, thị hiếu trong thanh niên. Nhiều nội dung khi triển khai mang tính chất hàn
lâm chưa được triển khai đến thanh niên bằng các hình thức sinh động, hiệu quả.
Thứ hai là công tác tuyên truyền còn hạn chế. Các cơ sở Đoàn mới chỉ chú
trọng tuyên truyền hoạt động Đoàn thu hút thanh niên qua hình thức thông báo bằng
văn bản hoặc thông báo trong các cuộc họp, chưa chú trọng đúng mức công tác

thông tin tuyên truyền hoạt động Đoàn đến thanh niên qua mạng xã hội hoặc các
hình thức trực tuyến khác.
Thứ ba là một số cơ sở Đoàn tổ chức được hoạt động phong trào nhưng thiếu
giải pháp đi kèm để tăng cường xây dựng lực lượng nòng cốt phong trào, mở rộng
mặt trận tập hợp thanh niên. Lực lượng nòng cốt phong trào là những cán bộ Đoàn,
năng động, sáng tạo, việc duy trì và phát huy lực lượng này là rất cần thiết nhưng
nhiều nơi vẫn chưa có giải pháp để duy trì tính kế thừa, chỉ chú ý đến việc tổ chức
phong trào nhất thời, huy động một nhóm đoàn viên tham gia phong trào, nhưng sau
đó không có giải pháp để tiếp tục duy trì.
Thứ tư là kỹ năng tập hợp thanh niên của cán bộ Đoàn còn nhiều hạn chế.
Việc xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn ở cơ sở chưa đồng bộ về kỹ năng thanh vận,
chuyên môn nghiệp vụ, đội ngũ cán bộ tổ chức hoạt động chưa trang bị đủ kỹ năng,
thiếu phương pháp dẫn đến hiệu quả tập hợp thanh niên chưa cao.
16


Chính vì những lý do đó nên đề tài này không chỉ phản ánh việc thực hiện
chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn mà còn phát hiện, phân tích
những mặt còn tồn tại trong quá trình thực hiện, từ đó rút ra những bài học kinh
nghiệm, đề xuất giải pháp thiết thực, hiệu quả hơn để tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh; đồng thời kết quả nghiên cứu có thể trở
thành tài liệu tham khảo cho các tỉnh, thành Đoàn khác.
1.1.3. Mục tiêu chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn
-

Mục tiêu tổng quát:

Tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh nhằm xây dựng lực lượng thanh niên có hoài bão, lý tưởng cách mạng, lan tỏa
lối sống đẹp trong cộng đồng xã hội; khích lệ thanh niên tiếp tục tin tưởng vào sự

lãnh đạo của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cống hiến trí tuệ, năng lực,
góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước.
-

Mục tiêu cụ thể:

+ Tạo môi trường sinh hoạt, học tập, rèn luyện theo sở thích, phù hợp với
từng đối tượng thanh niên, qua đó xây dựng niềm tin và bồi đắp lối sống đẹp cho
thanh niên.
+ Đa dạng hóa các loại hình tổ chức hoạt động Đoàn, hoạt động tình nguyện,
để thanh niên có điều kiện tham gia đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng và
phát triển đất nước.
+ Tích cực thể hiện vai trò nòng cốt của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh các cấp trong chính sách tập hợp thanh niên, xác định đây là nhiệm vụ
đặc biệt quan trọng của tổ chức Đoàn trong tình hình hiện nay.
+ Nâng cao nhận thức trách nhiệm và kỹ năng tổ chức hoạt động phong trào,
kỹ năng tập hợp thanh niên của cán bộ Đoàn, đoàn viên, từ đó thực hiện tốt nhiệm
vụ tập hợp thanh niên tham gia các hoạt động do Đoàn tổ chức.
+ Phối hợp chặt chẽ với các ban ngành, đoàn thể Thành phố để làm tốt công
tác đoàn kết, tập hợp thanh niên; Khai thác các nguồn lực của Đoàn và trong xã hội
để thực hiện có hiệu quả công tác chăm lo, giáo dục, tập hợp thanh niên.
17


1.1.4. Các nhóm giải pháp chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt
động Đoàn
- Nhóm giải pháp 1: Đổi mới nội dung và phương thức tổ chức hoạt động
Đoàn đi đôi với đầu tư cho công tác tuyên truyền, giới thiệu hình ảnh của Đoàn đến
thanh niên và xã hội.
- Nhóm giải pháp 2: Củng cố các đội hình tập hợp thanh niên hiện có, đa

dạng hóa các loại hình và phương thức tập hợp thanh niên.
- Nhóm giải pháp 3: Nâng chất đội ngũ cán bộ làm công tác tập hợp thanh
niên.
- Nhóm giải pháp 4: Tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan nhà
nước trong phối hợp tổ chức thực hiện chính sách tập hợp thanh niên; đồng thời huy
động nguồn lực của xã hội để nâng chất các hoạt động Đoàn.
1.1.5. Chủ thể chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn
Ở Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo toàn diện về
mọi mặt đời sống xã hội, do đó Đảng Cộng sản Việt Nam là chủ thể lãnh đạo định
hướng việc hình thành mục tiêu, nguyên tắc và giải pháp chính sách tập hợp thanh
niên tham gia hoạt động Đoàn.
Chính phủ với chức năng quản lý, điều hành nền kinh tế và mọi hoạt động
của xã hội, đối với chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn, Chính
phủ ban hành các văn bản quản lý nhà nước về thanh niên để tạo điều kiện cho các
cơ quan, tổ chức triển khai thực hiện chính sách. Trung ương Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh ban hành, cụ thể hóa định hướng, chỉ đạo của Đảng, kế
hoạch, chương trình của Chính phủ để thực hiện hiệu quả chính sách tập hợp thanh
niên tham gia hoạt động Đoàn từ trung ương đến địa phương.
Như vậy, có thể thấy, đối với chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt
động Đoàn, các cấp bộ Đoàn từ Trung ương đến địa phương là chủ thể trực tiếp
thực hiện chính sách. Và trên thực tế điều này cũng thể hiện rõ nét khi các nghị
quyết, chương trình, kế hoạch… của các cấp bộ Đoàn đều nhằm cụ thể hóa sự chỉ
đạo, định hướng của Đảng, chiến lược phát triển thanh niên của nhà nước. Tập hợp
18


thanh niên vì vậy không còn là công tác đơn thuần mà là một hệ thống chính sách
nằm trong chiến lược phát triển thanh niên. Chính sự quan trọng đó mà ở địa
phương, các tỉnh thành ủy chỉ đạo cho tỉnh, thành Đoàn trực tiếp tham mưu, ban
hành văn bản nhằm cụ thể hóa kế hoạch, chương trình của địa phương về thực hiện

chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn. Các cơ quan, ban, ngành
địa phương có trách nhiệm phối hợp tổ chức thực hiện chính sách với các tỉnh,
thành Đoàn.
1.1.6. Thể chế chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn
Hệ thống thể chế chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn phải
đảm bảo sự thống nhất về tư tưởng, quan điểm chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam. Thể chế chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn được coi là
một bộ phận cấu thành chính sách phát triển thanh niên. Trong đó, việc cụ thể hóa
các văn bản chỉ đạo của Đảng, Chính phủ thành những chương trình, kế hoạch cụ
thể của các cấp bộ Đoàn giúp cho việc tổ chức thực hiện chính sách tập hợp thanh
niên được triển khai bám sát thực tiễn, nâng cao hiệu quả thực thi chính sách.
Như vậy, thể chế chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn là
là một hệ thống gồm luật, các văn bản dưới luật tạo khuôn khổ pháp lý cho hệ thống
tổ chức Đoàn các cấp, một mặt là thực hiện chức năng quản lý, điều chỉnh mọi quan
hệ phát sinh trong quá trình tập hợp thanh niên; mặt khác là các quy định các mối
quan hệ trong hoạt động của hệ thống tổ chức Đoàn các cấp cũng như các mối quan
hệ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và các cấp bộ Đoàn nhằm đạt được mục tiêu
đã đề ra. Thể chế chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn xác định
cụ thể chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền, trách nhiệm cũng như các
phương tiện kỹ thuật vật chất, nhân sự cho các cấp hoạt động tác động đến đối
tượng quản lý.
1.1.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách tập hợp thanh niên tham gia
hoạt động Đoàn
Chính sách tập hợp thanh niên tham gia hoạt động Đoàn cũng chịu ảnh
hưởng của các yếu tố như một chính sách công một cách tất yếu; từ thể chế chính
19


trị, các yếu tố bên ngoài, bên trong luôn ảnh hưởng đến tinh thần của chính sách
thông qua chủ thể tạo ra nó. Các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách tập hợp thanh

niên tham gia hoạt động Đoàn bao gồm: Hệ thống chính trị, các yếu tố bên trong
(xuất phát trong nội tại quốc gia), các yếu tố bên ngoài (tác động từ xu hướng bên
ngoài quốc gia).
 Hệ thống chính trị
Hệ thống chính trị là khái niệm dùng để chỉ một chỉnh thể bao gồm các tổ
chức như đảng chính trị, nhà nước, các tổ chức chính trị-xã hội (hợp pháp); với
những quan hệ tác động qua lại giữa các nhân tố đó trong việc tham gia vào quá
trình hoạch định và thực thi các quyết sách chính trị nhằm bảo đảm quyền thống trị
của giai cấp, lực lượng cầm quyền, đồng thời đáp ứng nhu cầu ổn định và phát triển
xã hội. Hệ thống chính trị bao gồm các yếu tố như: văn hóa chính trị, hiến pháp, thể
chế chính trị.
 Các yếu tố bên trong
Các yếu tố bên trong bao gồm: vai trò của công luận và truyền thông, hệ
thống các giá trị xã hội, hệ thống kinh tế và yếu tố năng lực của chủ thể nhà nước
trong lập chính sách công, tâm huyết của thanh niên tham gia hoạt động Đoàn.
Thứ nhất là vai trò của công luận và truyền thông: Báo chí hiện nay đã cơ
bản hạn chế được hình thức thông tin một chiều đơn điệu và ngày càng thể hiện
được vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Thông tin hai chiều được
thực hiện trên báo chí: một mặt tuyên truyền, giải thích đường lối chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với công chúng; mặt khác phản ánh những
nguyện vọng, ý kiến phản hồi của công chúng trong quá trình thực hiện đường lối
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, vai trò của báo chí, truyền
thông đối với việc tuyên truyền chính sách công nói chung và chính sách tập hợp
thanh niên tham gia hoạt động Đoàn nói riêng là rất quan trọng.
Thứ hai, hệ thống các giá trị xã hội là một trong những yếu tố quan trọng của
chính sách công. Trước hết, giá trị xã hội là một khái niệm thuộc về văn hóa. Trong
đó, giá trị là cái ao ước, là biểu hiện của nhu cầu của cá nhân hay nhóm xã hội, trở
20