Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới)

Văn bản

B¶o kÝnh c¶nh giíi,
bµi 43
NguyÔn Tr·i
Giáo viên: Hà Thị A


T¸c gi¶ NguyÔn Tr·i (1380-1442)


Cảnh ngày hè

- Nguyễn Trãi
( Bảo kính

cảnh giới, bài 43 )

I. Tỡm hiu chung:
1.Tác giả: Nguyễn Trãi (1380-1442)
l ngi anh hựng dõn tc yờu nc, thng dõn.

2. Tập thơ Quốc âm thi tập:
- Tập thơ
254 Nôm:
bài, đánh dấu sự phát triển của thơ tiếng Việt
- Về nội Vẻ đẹp con ngời Nguyễn Trãi.
dung:
- Về nghệThơ Nôm Đờng luật với các câu thơ lục ngôn.
thuật:

- Quốc âm thi tập gồm 4
Vô đề, Môn thì
phần:
lệnh, Môn hoa
mộc, Môn cầm thú.


3. Bài thơ Cảnh ngày hè
a. Xuất
xứ:
Bài thơ số 43 trong mục Bảo kính cảnh giới
phần Vô đề
b. Nhan do ngi i sau t
đề: ngày hè nội dung bài thơ nghiêng về
Cảnh
bức tranh cuộc sống.
c. Bố
2 phn
cục:
- 6 câu thơ
Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống.
đầu:
- 2 câu thơ
Khát
cuối:
vọng của nhà thơ.


II. Đọc - hiểu văn bản

Cảnh ngày hè.
(Nguyễn Trãi)
Rồi (1)// hóng mát // thưở ngày trường,
Hoè lục đùn đùn // tán rợp giương(2).
Thạch lựu hiên // còn phun thức đỏ(3),
Hồng liên trì // đã tiễn mùi hương(4).
Lao xao chợ cá // làng ngư phủ(5),
Dắng dỏi cầm ve // lầu tịch dương(6).
Dẽ có Ngu cầm // đàn một tiếng(7),
Dân giàu đủ // khắp đòi(8) phương.

Giáo viên: Hà Thị A


II. Đọc - hiểu văn bản
1. Nội dung:
a. Sáu c©u
Bøc tranh thiªn nhiªn - cuéc sèng
®Çu:
a1. Bức tranh thiên nhiên:
- Câu 1: Rồi hóng mát thuở ngày trường
• Lục ngôn, nhịp 1/2/3=> tâm trạng thư thái, nhà thơ
thả hồn với thiên nhiên - (thời gian ở ẩn).

Giáo viên: Hà Thị A


Hòe lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ


Hồng liên trì đã tiễn mùi hương


- Cảnh vật thiên nhiên: hòe lục, thạch lựu, hồng
+ Hình ảnh sinh động: liên.
+ Màu sắc: hòe lục.
Đậm đà rực rỡ
•
Lựu đỏ
•
Sen hồng
=> Sự phối hợp các màu sắc cho ta thấy sức sống tràn trề của
cảnh vật ngày hè.

Giáo viên: Hà Thị A



+ Những tính từ:
tán rợp giương.
thức đỏ
tiễn mùi hương

Tạo ấn tượng về cảnh vật
gần gũi, quen thuộc.

=> Tất cả sự vật đều căng đầy sức sống.

+ Các động từ mạnh: đùn đùn, phun, giương gợi tả sức sống chất
chứa từ bên trong sự vật tràn ra.
 Cảnh sắc vô cùng tươi đẹp bình dị và đầy sức sống.

Giáo viên: Hà Thị A


a2. Bøc tranh cuéc sèng:
Lao xao chợ cá
Dắng dỏi cầm ve

Đảo ngữ, từ láy.

=> Nhấn mạnh âm thanh sôi nổi của sự sống con người.
 Cả thiên nhiên và cuộc sống con người đều tràn đầy sức
sống, điều đó cho thấy một tâm hồn khát sống yêu đời mãnh
liệt và tinh tế giàu chất nghệ sĩ của Nguyễn Trãi.

Giáo viên: Hà Thị A


Lao xao chợ cá làng ngư phủ


Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương


b. Hai câukhát
cuối:
vọng của nhà thơ.

Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng
-> ớc mong có cây
đàn vua Thuấn để đàn một khúc Nam
Ca phong:
ngợi cuộc
sống ấm no của ngời dân
- Câu kết ( câu lục ngôn ): Dân giàu đủ khắp
đòi
-> ph
thể
ơng
hiện sự dồn nén cảm xúc của tác giả khát vọng
về dân giàu nớc mạnh.
- Ly vua Nghiờu, Thun lm gng bỏu rn mỡnh, Nguyn Trói
ó bc l chớ hng cao c, luụn khỏt khao em ti trớ thc
hnh lý tng yờu nc thng dõn.
=> Điểm kết tụ của hồn thơ ức Trai không phải ở
thiên nhiên, tạo vật mà chính là ở con ngời, ở ngời
dân.
Giỏo viờn: H Th A


Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng



2. Nghệ
thuật:
- Bài thơ vừa mang nét trang trọng cổ điển vừa
bình

dị, tự
- Sử dụng
cácnhiên.
câu thơ lục ngôn.
- S dng t lỏy c ỏo.
3. í ngha:
- Bi th th hin t tng ln xuyờn sut s nghip sỏng
tỏc ca Nguyn Trói, ú l t tng yờu nc thng dõn,
c th hin qua nhng rung ng tr tỡnh dt do trc
cnh thiờn nhiờn ngy hố.

Giỏo viờn: H Th A


Củng cố
- Bài thơ giúp anh chị hiểu gì về Nguyễn Trãi ?
Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi: nhạy cảm với thiên nhiên,
với cuộc sống đời thường, luôn hướng về nhân dân và mong
muốn dân giàu nước mạnh.
- Nhận xét về tiếng việt trong bài thơ.
Đây là bài thơ Nôm bình dị, tự nhiên, đan xen câu lục
ngôn vào bài thơ thất ngôn là một sáng tạo của Nguyễn Trãi.