Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

I. Tiu
1 . Gii
dn
:

thiu vi nột v cuc i
v s nghip ca Phm Ng Lóo :
2 . Bi th T Lũng :
a. Hon cnh sỏng tỏc
:
b. Th
loi :
c. Nhan
:

II . c
1 . Hỡnh
hiu
:

tng ngi trai v hỡnh
tng i quõn thi Trn :

2 . Ni lũng ca tỏc gi :
3 . Liờn h bn
thõn :

III. Tng kt
: Ghi nh SNV trang 116

Toỷ

l
Phaùm

Nguừ

Laừo


1 Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của
Phạm Ngũ Lão (1255-1320)

范
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :

范

范

HS học trong SNV trang 115
- Nhận xét: Phạm Ngũ Lão được xếp vào hàng “ văn
võ toàn tài “ .
- Văn thơ ông để lại không nhiều nhưng TỎ LÒNG là
một bài thơ nổi tiếng tiêu biểu cho thơ văn “ Hào khí
đông A “

a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :

c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

ĐỀN THỜ PHẠM NGŨ LÃO


Hào khí Đông A :
+ Tư tưởng độc lập tự cường, tự hào dân tộc.
+ Ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược.
chơi chữ : chữ “Đông” + bộ A = chữ “Trần”
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :

+

=

a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

 Hào khí Đông A : hào khí thời Trần


2.Bài thơ Tỏ lòng :

a.Hoàn cảnh sáng tác :

I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Trước khi quân Mông Nguyên sang
xâm lược lần thứ hai, Phạm Ngũ Lão cùng
các tướng sĩ được cử đi trấn giữ biên cương.
Bài thơ có khả năng được sáng tác vào thời
gian này (khoảng cuối năm 1284, khi cuộc
kháng chiến lần thứ hai đã đến rất gần).
b. Thể loại :
Thất ngôn tứ tuyệt
c. Nhan đề :
-Thuật : Kể, bày tỏ Chí khí và khát vọng
-Hoài :Nỗi lòng

công danh anh hùng của
đấng nam nhi khi tổ quốc
bị xâm lăng.


I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :

Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu,
Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.
Ba quân như hổ báo, khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu.

Nam nhi vị liễu công danh trái,
Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danh,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu.
Thì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu.

a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu
Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu


II. ĐỌC HIỂU :
1.Câu 1 ,
2 : Hoành sóc giang sơn kháp kỷ thu
( Múa giáo non sông trải mấy thu)
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự

nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Tam quân tỳ hổ khí thôn ngưu
(Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu)


* So sánh bản dịch và nguyên tác :
- Cách dịch chưa hoàn toàn chuẩn xác :
+ Hoành sóc: không phải là múa giáo
mà cầm ngang ngọn giáo .
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

+ Ngưu: có hai cách hiểu ( là trâu hoặc là
sao ngưu )


I. Tiểu dẫn :

Hai câu thơ đầu
tác giả đã
miêu tả những
tượng nào ?

1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội

quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Hình tượng người trai
thời Trần được tác giả miêu
tả như thế nào ?


1 Hình tượng người trai và hình tượng
quân đội thời Trần :
b. Hình tượng người trai thời Trần
+ Tư thế : “ Cầm ngang ngọn giáo ”
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Hiên ngang sẵn sàng chiến đấu.
+ Không gian :
lớn lao ,kì vĩ .
+ Thời gian :
“ trải mấy thu ”

dài, bền bỉ.

Tư thế hiên ngang lẫm liệt sánh ngang
tầm vũ trụ.

Hoành sóc giang sơn kháp kỷ thu
( Múa giáo non sông trải mấy thu )


b. Hình tượng quân đội thời Trần
* Ba quân : chỉ quân đội và binh sĩ

I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :

1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

* Tỳ hổ: những loài thú dũng mảnh
( hùm beo )
* Khí thôn ngưu: khí thế dũng mãnh .
Hình ảnh “ ba quân “ cũng chính là
hình ảnh của dân tộc xông lên giết giặc
xâm lăng , bừng bừng hùng khí át cả sao
ngưu – át cả trời cao .
Hai hình ảnh miêu tả lồng vào nhau –
hình ảnh người chiến sĩ lồng trong
hình ảnh dân tộc thật đẹp, tô đậm tính
chất sử thi hoành tráng thể hiện mạnh
mẽ “ hào khí đông A”

Tam quân tỳ hổ khí thôn ngưu
(Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu )


Câu 3 , 4

Nam nhi vị liễu công danh trái
Công danh nam tử còn vương nợ
I. Tiểu dẫn :

1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu


Câu 3



Nam nhi vị liễu công danh trái
Công danh nam tử còn vương nợ

I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :

2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Nỗi lòng của tác giả
được thể hiện như
thế nào trong câu
“Công danh nam tử
còn vương nợ ” ?


2. Nỗi lòng của tác giả

:

Công danh: Sự nghiệp lớn + Tiếng
thơm muôn đời
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :

2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Nợ : dịch từ chữ trái

trách

trách nhiệm , trọng trách .
Nợ công danh : quyết tâm hoàn thành xong
nghĩa vụ với đời , với dân , với nước .
* Quan

niệm tích cực của Nguyễn công Trứ
về công danh :
Chính là lí tưởng sống của người trai
thời phong kiến .


Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu

Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

Vũ hầu


Câu 4:

Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :

b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

* Tác giả “ thẹn ” vì ông thấy bản thân mình
không đủ tài mưu lược lớn”, không tạo được
sự nghiệp hiển hách như “ Vũ Hầu ”.
(Gia Cát Lượng : quân sư của Lưu Bị, mưu
trí tuyệt vời, giúp Lưu Bị khôi phục cơ nghiệp
nhà Hán ).
Có thể nói đây là cái thẹnĩa
cao cả , cái thẹn
h
g NgũâuLão - một con
làm nên nhân cách Phạm
n
ýcaoởcảc và trách nhiệm
người có ước muốn
h
” tích lớn lao vì đất
íclập nthành
t

của nam nhi , để
n hẹ ?
â
nước .
t
i
h

p i “ uố
ỗ ơc
Emthơ
n
* Giọng
trầm
lắng nhưng thể hiện một ý
a
h
t
chí vàcủ
khát vọng cao đẹp của một người
muốn làm tròn sứ mệnh đấng nam nhi .


I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

ng ,
ò
l
tỏ
ng
ơ
a
h
r
t
t
lời ảnh
vẻ
g
n
g
n
ữ
ình n ma
nh

h
đó
a
u
u
ầ
y
r
Q
ề
Đi
thấ thời T
ổi
?
u
t
o
i
em nhi
nà
vớ i ?
ế
i
h
m
ố
t
na như
ì đ à y ma
g

đẹp nghĩa và ng
ý
y
có ôm na
h
trẻ


3. Liên hệ bản thân :

I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

* Hình ảnh người trai đời Trần thật lí
tưởng mang vẻ đẹp thời đại cho ngày
xưa và bây giờ.

* Thế hệ trẻ hiện nay cần xác định cho
mình một hướng đi đúng đắn để xứng
đáng là thế hệ nối tiếp cha ông xây dựng
đất nước .


I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự
nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :

II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội
quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :

III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116

III . Tổng kết :
Phần ghi nhớ trang 116


e
ỏ
Kh

c
ứ
S ô
c
ú yC
h
C hầ
h T
n
Kí