Bài 26. Chương trình địa phương (phần tiếng việt)

kính
kính Chào
Chào các
các thầy
thầy cô
cô đến
đến dự
dự giờ
giờ lớp
lớp 9b
9b
Giáo viên dạy: Đỗ thị
Thanh


Tiết
133

• Bài 1: Tìm từ ngữ đòa phương trong
các đoạn trích và chuyển những
từ ngữ đòa phương đó sang từ ngữ
toàn dân tương ứng.


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG
a/

Từ đòa

phương

Từ toàn
dân

a/
- thẹo
- lặp
bặp
- Ba

a/
- sẹo
- lắp
bắp
- Cha

Mỗi lần bò xúc động,
vết thẹo dài trên má
phải lại đỏ ửng lên,
giần giật trông rất dễ
sợ. Với vẻ mặt xúc
động ấy và hai tay vẫn
đưa về phía trước, anh
chầm chậm bước tới,
giọng lặp bặp run run:
- Ba đây con!
- Ba đây con!

Tiết : 133

Từ đòa
phương

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

Từ toàn
dân

•
•

b/
b/
- ba
- cha
•
- má
- mẹ
•
- kêu
- gọi
- đâm
- trở nên
- đũa bếp- đũa cả •
•
- nói trổng
- nói trống

không •
- Vô
- Vào

b/ Nghe mẹ nó bảo gọi ba
vào ăn cơm thì nó bảo lại:
- Thì má cứ kêu đi.
- Mẹ nó đâm nổi giận q
đũa bếp doạ đánhï, nó
phải gọi nhưng lại nói trổng:
-Vô ăn cơm!
Anh Sáu vẫn ngồi im,
giả vờ không nghe, chờ nó
gọi “Ba vô ăn cơm.” Con bé
cứ đứng trong bếp nói
vọng ra:
- Cơm chín rồi!
Anh cũng không quay lại.
Con bé bực quá, quay lại mẹ
và bảo:
- Con kêu rồi mà người
ta không nghe.


Tiết : 133

Từ đòa
phương

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA

PHƯƠNG

Từ
toàn
dân

c/
c/
- Bữa (sau) - Hôm (sau)
- cha
- ba
- lúi húi
- lui cui
- vung
- nắp
- đũa bếp - đũa cả
- cho là
- nhắm
- giúp
- giùm
- nói trổng - nói trống
không

• c/ Bữa sau, đang nấu cơm

thì mẹ nó chạy đi mua
thức ăn. Mẹ nó dặn, ở
nhà có gì cần thì gọi ba
giúp cho. Nó không nói
không rằng, cứ lui cui

dưới bếp. Nghe nồi cơm
sôi, nó giở nắp, lấy
đũa bếp sơ qua-nồi cơm
hơi to, nhắm không thể
nhắc xuống để chắt
nước được, đến lúc đó
nó mới nhìn lên anh
Sáu. Tôi nghó thầm, con
bé đang bò dồn vào thế
bí, chắc nó phải gọi ba
thôi, Nó nhìn dáo dác
một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt
nước giùm cái! - Nó
cũng lại nói trổng.


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

Bài 2: Đối chiếu các câu sau, cho biết từ
kêu ở câu nào là từ đòa phương, từ kêu
ở câu nào là từ toàn dân. Hãy dùng
cách diễn đạt khác hoặc dùng từ đồng
nghóa để làm rõ sự khác nhau đó.
• a/ Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái! – Nó
cũng lại nói trổng.

• b/ - Con kêu rồi mà người ta không nghe.


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

Bài 2: Đối chiếu các câu sau , cho biết từ
kêu ở câu nào là từ đòa phương, từ kêu
ở câu nào là từ toàn dân. Hãy dùng
cách diễn đạt khác hoặc dùng từ đồng
nghóa để làm rõ sự khác nhau đó.
•
a/ kêu : từ toàn dân, có thể thay thế
bằng “nói to”.
•
b/ kêu : từ đòa phương, tương đương từ
toàn dân là “gọi”.


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

Bài 3: Trong hai câu đố sau, từ nào là từ đòa
phương? Những từ đó tương đương với những từ
ngữ nào trong ngôn ngữ toàn dân?
•

- Không cây không trái không hoa
Có lá ăn được, đố là lá chi.
(Câu đố về lá bún)
•
- Kín như bưng lại kêu là trống
Trống hổng trống hảng lại kêu là buồng.
(Câu đố về cái trống và buồng
cau)


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

Từ đòa phương
- trái
- chi
- kêu
- Trống hổng
trống hảng

Từ toàn dân
- quả
- gì
- gọi
- Trống huếch
trống hoác

Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

• Bài 4:
Hãy điền những từ đòa phương tìm
được ở các bài tập 1, 2, 3 và các
từ toàn dân tương ứng vào bảng
tổng hợp theo mẫu:
Từ đòa phương
Từ toàn dân
Ba

Cha

…

…


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

- Tìm một số từ đòa phương đặc
trưng của miền Trung được sử
dụng trong ca khúc sau.
- Tìm từ toàn dân ứng với từ

đòa phương đó.



Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

Bài 5: Đọc lại các đoạn trích ở bài tập
1 và bình luận về cách dùng từ ngữ
đòa phương bằng cách trả lời các câu
hỏi sau:
• a/ Có nên cho nhân vật Thu trong
truyện Chiếc lược ngà dùng từ ngữ
toàn dân không? Vì sao?
• b/ Tại sao trong lời kể chuyện của tác
giả cũng có những từ ngữ đòa phương?


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

a/ Không nên để bé Thu dùng từ ngữ
toàn dân. Vì bé Thu sinh ra tại đòa phương
đó, chưa có đủ điều kiện học tập
hoặc quan hệ rộng rãi, do đó chưa có
thể có đủ vốn từ toàn dân cần thiết

để thay thế cho từ ngữ đòa phương.
b/ Trong lời kể của tác giả có sử dụng
một số từ đòa phương để tạo sắc thái
đòa phương cho câu chuyện.


Tiết : 133

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG

- Thế nào là từ đòa phương? Thế
nào là từ toàn dân?
- Khi sử dụng từ đòa phương em cần
chú ý những điều gì?


*HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI
-

Viết bài Tập làm văn số 7 - Nghò luận
văn học.
Xem lại các đề bài Tập làm văn sgk/99.
(Chú ý các đề:2,3,6,7).
Đọc kỹ các yêu cầu khi viết bài văn
nghò luận.
Đọc lại các tác phẩm đề bài yêu cầu.
Bài viết cần trình bày được suy nghó,
cảm xúc của em.

Chóc
Chóc thÇy
thÇy c«
c« c«ng
c«ng t¸c
t¸c tèt
tèt

Chóc c¸c em ngoan,
häc giái