Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ
DỰ THAO GIẢNG


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
KIẾN THỨC CƠ BẢN
- Các phương châm hội thoại
- Xưng hô trong hội thoại
- Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I.Các phương châm hội thoại
1. Ôn khái niệm
Cá c phương châm hội thoại

Phương
châm
về lượng

Phương
châm
về chất

Phương Phương Phương
châm
châm
châm
quan hệ cách thức lịch sự

Khi

cần
nói
đúng
vào
đề
tài
tiếp,
tránh
Khi
giao
tiếp,
tiếp
đừng
chú
nói
ýnhị
những
nói
ngắn
điều
gọn,
màgiao
rành
mình
mạch
không
tránh
tin
là
nói

mơ
Khi giao
Khi
giao
giaotiếp,
tiếp
tiếp,cần
cần
cần
nói
tế
cho
có
và
nội
tôn
dung,
trọng
nội
người
dung
khác.
của
lờinói
nóilạc
đề.
đúng
hồ.
hayứng
không

có yêu
bằngcầu
chứng
phải đáp
đúng
của xác
cuộcthực.
giao tiếp không thiếu,
không thừa.


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I.Các phương châm hội thoại
1/ Ôn khái niệm
2/ Cho ví dụ về tình huống giao tiếp không
được tuân thủ
Trong giờ vật lí, thầy giáo hỏi một học sinh đang mải
nhìn qua cửa sổ?
-Em cho thầy biết sóng là gì?
Học sinh:
-Thưa thầy, “sóng” là bài thơ của Xuân Quỳnh ạ!

Không tuân thủ phương châm quan hệ


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I.Các phương châm hội thoại
II.Xưng hô trong hội thoại
2.Giải thích phương châm :“xưng khiêm, hô tôn”
Khi xưng hô người nói tự xưng mình một cách

khiêm nhường là .................
và gọi
người đối
“xưng
khiêm”
thoại một cách tôn kính là...........
“hô tôn”
Ví
Các:nhà
tự kính);
xưng là
“kẻ
hậuxưng:
sinh”
Bệdụ:
hạ(gọi
Vua,nho
ý tôn
Bần
tăng(
và
khác
“tiênxưng:
sinh” nhà sư chức
nhàgọi
sưngười
nghèo);
tiểulàtăng(
vụ nhỏ).
Ngày nay: gọi anh, chị(lịch sự, tôn

kính);xưng em……


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I.Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại
1.Các từ ngữ xưng hô trong hội thoại và cách dùng:
a.Dùng đại từ, danh từ( chỉ họ hàng, chỉ người, chỉ chức
vụ
b.Cách dùng:
- Quan hệ giữa người nói với người nghe
- Tình huống giao tiếp.
- Mục đích giao tiếp


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
II. Xưng hô trong hội thoại
3.Lựa chọn từ ngữ xưng hô: Xem lại mục II1
THẢO LUẬN
Vì sao trong tiếng Việt, khi giao tiếp, người nói
phải hết sức chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng
hô?


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
II. Xưng hô trong hội thoại
3.Lựa chọn từ ngữ xưng hô:
Vì không chú ý lựa chọn những từ ngữ xưng hô
thích hợp với tình huống và quan hệ giao tiếp thì
người nói không đạt kết quả giao tiếp như mong

muốn, cuộc hội thoại không tiến triển được.


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
1/ Phân biệt
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
Nhắc lại nguyên văn
lời nói hay ý nghĩ
của người hoặc
nhân vật
Được đặt trong dấu
ngoặc kép

CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
Thuật lại lời nói hay ý
nghĩ của người hoặc nhân
vật, có điều chỉnh cho
thích hợp
Không đặt trong dấu
ngoặc kép


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
2.Chuyển lới đối thoại thành lời dẫn gián tiếp
Vua Quang Trung hỏi Nguyễn Thiếp là
là quân
Thanh sang đánh, nếu nhà vua đem binh ra chống
cự thì khả năng thắng hay thua như thế nào.

Nguyễn Thiếp trả lời rằng
rằngbấy giờ trong nước
trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa
tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh,
không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua
Quang Trung ra Bắc không quá mươi ngày quân
Thanh sẽ bị dẹp tan.


TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
• Những thay đổi từ ngữ trong lời dẫn gián tiếp

Từ xưng hô

Trong lời đối thoại

Trong lời gián tiếp

tôi (ngôi thứ nhất)

Nhàvua (ngôithứba)

chúa công (ngôi thứ

vua Quang Trung
(ngôi thứ ba)

hai)
Từ chỉ địađiểm

Từ chỉ thờigian

đây
bây giờ

(tỉnh

lược)

bấy giờ


DẶN DÒ
- Xem lại các bài tiếng Việt đã học và các ví dụ
minh hoạ chuẩn bị kiểm tra một tiết ở tuần 15.
- Xem lại hai bài thơ “Đồng chí” và “Bài thơ về tiểu
đội xe không kính”, tìm hiểu nét đặc sắc về nghệ
thuật của hai bài thơ.