Bài 25. Ôn tập văn nghị luận

Ng÷ v¨n 8 - TiÕt 40


TiÕt 40 : Nói giảm nói tránh
V í dụ 1

a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các
Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác , thì đồng bào
cả nước, đồng chí trong đảng và bầu bạn khắp nơi điều khỏi
cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh, Di chúc)
b. Bác đã đi rồi sao, Bác ơi !
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu, Bác ơi)
c. Lượng con ông Độ đây mà....Rõ tội nghiệp, về
đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
(Hồ Phương, Thư nhà)


TiÕt 40: Nói giảm nói tránh

 VD2:Phải bé lại lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào
bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ
vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng
cho, mới thấy người mẹ có một dịu êm vô cùng.
Êu)

(Nguyªn Hång,Nh÷ng ngµy th¬

VD3:
a. Con dạo này lười lắm.

b.Con dạo này không được chăm chỉ cho lắm.


BI TP B SUNG



Hãy phân tích cái hay của việc
sử dụng phép nói giảm nói tránh
trong đoạn trích sau :
Hôm sau, lão Hạc sang nhà tôi. Vừa
thấy tôi, lão bảo ngay:
- Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ !

(Nam Cao
Lão Hạc)


Cậu Vàng
bị giết Dùng từ ngữ đồng nghĩa đi đời

Không gây
Gâycảm giác
cảm giác
ghê sợ với
ghê sợ với
ngời nghe.
ngời nghe.

Hàm ý

xót xa,
luyến tiếc
và đợm chút
mỉa mai


Tiết 40 Bài 10: Núi gim núi trỏnh
Sử dụng nói giảm nói tránh phù hợp sẽ vừa
tạo cho con ngời có phong cách nói năng
đúng mực, có văn hoá nhã nhặn, lịch sự
trong giao tiếp, vừa thể hiên sự quan
tâm, tôn trọng của ngời nói với ngời
nghe.
Trong văn chơng nói giảm nói tránh là
một biện pháp tu từ. Cái tài ,cái tinh tế
của tác giả là tìm đợc những cách nói
phản ánh đúng tâm trạng,thái độ của
nhân vật,của tác giả trong từng tình
huống cụ thể .


Bµi tËp nhanh
- Hãy quan sát tranh minh hoạ trên màn hình và dùng
phép nói giảm nói tránh để diễn đạt lại các câu trong
những tình huống sau và cho biết ở mỗi tình huống đó,
em đã sử dụng cách nói giảm nói tránh nào?


Anh cút
ra khỏi

nhà tôi
ngay!

TÌNH HuỐNG 1 .

Anh
không
nên ở
đây nữa!

Nãi gi¶m nãi tr¸nh b»ng c¸ch phñ ®Þnh tõ


Bệnh tình con
ông nặng lắm
chắc sắp chết
rồi!
Nói
giảm
nói
tránh
bằng
cách
nói
trống.

Bệnh tình con ông
chắc chẳng còn
được bao lâu nữa.

TÌNH HUỐNG 2.


TèNH HUNG 3.

những đứa
trẻ nay bố
mẹ chết
hết rồi,
thật đáng
thơng

những
đứa trẻ
mồ côi
này thật
đáng th
ơng

Núi gim núi
trỏnh bng
cỏch dựng t
Hỏn Vit
ng ngha


TÌNH HUỐNG 4.

CÊm
trÎ con

vµo
®ã.

C¸c ch¸u
vµo ®ã
rÊt nguy
hiÓm,dÔ
bÞ tai n¹n.

Nãi
gi¶m
nãi
tr¸nh
b»ng
c¸ch
nãi


TiÕt 40 Bµi 10: Nói giảm nói tránh


* th¶o luËn:
Trong một cuộc họp lớp kiểm điểm bạn Hải hay đi học
muộn, bạn Loan nói: “Từ nay cậu không được đi học
muộn nữa vì như vậy không những ảnh hưởng đến việc rèn
luyện đạo đức của bản thân cậu mà còn ảnh hưởng đến
phong trào thi đua của lớp”. Bạn Trinh cho rằng Loan nói
như vậy là quá gay gắt, chỉ nên nhắc nhở bạn Hải :”Cậu
nên đi học đúng giờ”. Em đồng tình với ý kiến nào? Vì
sao?

Bµi tËp

Hãy chuyển các cách diễn đạt sau đây thành
cách diễn đạt cã sö dông nói giảm nói tránh?
a. Các chiến sĩ đã chết để bảo vệ quê hương.
Các chiến sĩ đã hy sinh để bảo vệ quê hương.
b. Kiến thức toán của em còn kém lắm!
Kiến thức toán của em còn chưa tốt, cần cố gắng hơn.
.
c. Bác sỹ pháp y đang mổ xác chết.
Bác sỹ pháp y đang phẫu thuật tử thi.


x
x

Nói giảm nói tránh có thể đợc
dùng trong những lĩnh vực nào
sau đây:
A . Thành ngữ, tục ngữ, ca dao.

x B . Văn thơ trữ tình.

C . Trong đời sống thờng ngày.

Nói giảm nói tránh có thể đợc
dùng trong tất cả các lĩnh vực
trên.