Năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn Tp.HCM (LV thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

…………/…………

……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGÔ TRÍ DŨNG
`

NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA
CÁN BỘ KIỂM TRA PHÒNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, trước hết tác giả xin được bày tỏ lòng tri ân sâu
sắc đến Tiến sĩ Mai Đình Lâm - người Thầy đã trực tiếp hướng dẫn hết sức chu đáo
và chỉ bảo tận tình cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn
tốt nghiệp.
Nhân dịp này, tác giả xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến quý thầy, cô đã
trực tiếp giảng dạy truyền đạt kiến thức cho lớp cao học HC18.N7 tại cơ sở Tp.Hồ
Chí Minh. Xin cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa Sau đại
học, các cán bộ viên chức của nhà trường và bạn bè, đồng nghiệp đang công tác tại

Cảnh sát PC&CC Tp.Hồ Chí Minh đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả
trong thời gian học tập và nghiên cứu để hoàn thành chương trình học.
Xin trân trọng cảm ơn.
Tác giả luận văn

Ngô Trí Dũng


LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan Luận văn này do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn
khoa học của Tiến sĩ Mai Đình Lâm - Trưởng Bộ môn Quản lý Tài chính công, Học
viện hành chính quốc gia cơ sở Tp.Hồ Chí Minh.
Các số liệu phục vụ nghiên cứu trong luận văn là trung thực và kết quả nghiên
cứu trong luận văn chưa được công bố hoặc để bảo vệ một học hàm nào, các thông
tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Nếu sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Tác giả luận văn

Ngô Trí Dũng


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CAND

: Công an nhân dân

CBCS

: Cán bộ, chiến sỹ

CNCH

: Cứu nạn, cứu hộ

PCCC

: Phòng cháy, chữa cháy

PC&CC

: Phòng cháy và chữa cháy

PCCC&CNCH

: Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ

TCN

: Tiêu chuẩn Ngành

TCVN

: Tiêu chuẩn Quốc gia

QCVN

: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia Việt Nam

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1 Trình độ ngoại ngữ (Tiếng Anh) của cán bộ kiểm tra PCCC
Bảng 2.2 Thống kê việc ứng dụng ngoại ngữ (Tiếng Anh) của cán bộ kiểm tra
PCCC vào phục vụ công tác chuyên môn
Bảng 2.3 Thống kê kỹ năng soạn thảo văn bản của cán bộ kiểm tra PCCC
Bảng 2.4 Thống kê khả năng tuyên truyền của cán bộ kiểm tra PCCC trước đám
đông (từ 20 người trở lên)
Bảng 2.5 Thống kê việc xây dựng kế hoạch làm việc của cán bộ kiểm tra PCCC
Bảng 2.6 Thống kê việc hướng dẫn, tiếp nhận hồ sơ của cán bộ kiểm tra PCCC
Bảng 2.7 Thống kê việc nhận xét của người dân về thủ tục hành chính trong
công tác PCCC hiện nay
Bảng 2.8 Thống kê việc cập nhật, bổ sung các thông tin của cơ sở vào hồ sơ
quản lý của cán bộ kiểm tra PCCC
Bảng 2.9 Thống kê kỹ năng ứng dụng tin học vào giải quyết công việc của cán
bộ kiểm tra PCCC


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Hình 2.1 Biểu đồ trình độ chuyên môn của cán bộ kiểm tra PCCC
Hình 2.2 Biểu đồ trình độ nghiệp vụ của cán bộ kiểm tra PCCC
Hình 2.3 Biểu đồ trình độ nghiệp vụ của cán bộ kiểm tra cả nước
Hình 2.4 Biểu đồ trình độ lý luận Chính trị - Hành chính của cán bộ kiểm
tra PCCC
Hình 2.5 Biểu đồ mức độ cập nhật văn bản pháp luật trong lĩnh vực
PCCC của cán bộ kiểm tra PCCC


MỤC LỤC
Lời cảm ơn
Lời cam đoan

Danh mục chữ cái viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
Mục lục
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................. 1
PHẦN NỘI DUNG .............................................................................. 9
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC THỰC THI
CÔNG VỤ CỦA CÁN BỘ KIỂM TRA PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY. 9
1.1. Những vấn đề chung về công tác phòng cháy, chữa cháy và
cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy........................................................ 9
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của phòng cháy, chữa cháy
và công tác kiểm tra phòng cháy, chữa cháy ............................................ 9
1.1.2. Vị trí, vai trò của lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa
cháy ......................................................................................................... 12
1.1.3. Khái niệm, chức năng, nhiệm vụ của cán bộ kiểm tra
phòng cháy, chữa cháy ............................................................................ 13
1.2. Năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra phòng cháy,
chữa cháy .................................................................................................... 15
1.2.1. Năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra phòng
cháy, chữa cháy ....................................................................................... 15
1.2.2. Các tiêu chí đánh giá năng lực thực thi công vụ của cán
bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy......................................................... 21
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực thực thi công vụ của
cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy .................................................. 30


1.3. Kinh nghiệm của một số địa phương trong việc nâng cao năng
lực của cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy ......................................... 35
1.3.1. Kinh nghiệm của các tỉnh, thành phố đã thành lập Cảnh
sát Phòng cháy và chữa cháy cấp Sở ...................................................... 35

1.3.2. Kinh nghiệm có thể áp dụng đối với Cảnh sát Phòng cháy
và chữa cháy Thành phố Hồ Chí Minh ................................................... 36
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG
VỤ CỦA CÁN BỘ KIỂM TRA PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY THUỘC
LỰC LƢỢNG CẢNH SÁT PHÒNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY TP.HỒ
CHÍ MINH ..................................................................................................... 38
2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội của Tp.Hồ Chí Minh có ảnh hưởng
đến công tác kiểm tra an toàn về phòng cháy, chữa cháy .......................... 38
2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến công
tác kiểm tra an toàn về phòng cháy, chữa cháy ...................................... 38
2.1.2. Đặc điểm các cơ sở thuộc diện quản lý nhà nước về
phòng cháy, chữa cháy ............................................................................ 40
2.2. Tổng quan về lực lượng Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy
Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................................. 42
2.2.1. Mô hình tổ chức của Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy
Thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................... 42
2.2.2. Thực trạng biên chế cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa
cháy thuộc Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy Tp.Hồ Chí Minh .......... 43
2.3. Đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của cán bộ
kiểm tra phòng cháy, chữa cháy thuộc lực lượng Cảnh sát Phòng cháy và
chữa cháy Tp. Hồ Chí Minh ........................................................................ 44
2.3.1. Về kiến thức .................................................................... 44
2.3.2. Về kỹ năng ...................................................................... 52
2.3.3. Về thái độ của cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy . 63


2.4. Đánh giá chung về thực trạng năng lực thực thi công vụ của
cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy...................................................... 66
2.4.1. Ưu điểm .......................................................................... 66
2.4.2. Hạn chế ........................................................................... 68

2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................... 70
CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP TIẾP TỤC NÂNG CAO NĂNG LỰC
THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÁN BỘ KIỂM TRA PHÒNG CHÁY,
CHỮA CHÁY THUỘC LỰC LƢỢNG CẢNH SÁT PHÒNG CHÁY VÀ
CHỮA CHÁY THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .......................................... 76
3.1. Định hướng nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ
kiểm tra phòng cháy, chữa cháy thuộc lực lượng Cảnh sát phòng cháy và
chữa cháy Tp.Hồ Chí Minh ......................................................................... 76
3.1.1. Chủ trương của Chính phủ đối với phát triển lực lượng
Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ ............................ 76
3.1.2. Chủ trương của Thành ủy - Ủy ban nhân dân Tp.Hồ Chí
Minh đối với phát triển lực lượng Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy
Thành phố ................................................................................................ 77
3.1.3. Chủ trương của Đảng ủy – Ban giám đốc Cảnh sát Phòng
cháy và chữa cháy Tp.Hồ Chí Minh ....................................................... 79
3.2. Các giải pháp cụ thể nhằm tiếp tục nâng cao năng lực thi thi
công vụ của cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy thuộc lực lượng Cảnh
sát Phòng cháy và chữa cháy Tp.Hồ Chí Minh .......................................... 83
3.2.1. Nâng cao nhận thức về sự cần thiết phải nâng cao năng
lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy thuộc
lực lượng Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy Thành phố ...................... 83
3.2.2. Nâng cao đạo đức công vụ đối với cán bộ kiểm tra phòng
cháy, chữa cháy ....................................................................................... 86


3.2.3. Đổi mới công tác tạo nguồn, quy hoạch, tuyển dụng, sử
dụng và đánh giá cán bộ .......................................................................... 89
3.2.4. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng ........................ 91
3.2.5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát ......... 93
3.2.6. Xây dựng, cải thiện môi trường làm việc ....................... 95

3.3. Một số kiến nghị ..................................................................... 97
3.3.1. Với Bộ Công an .............................................................. 97
3.3.2. Với Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ............. 99
KẾT LUẬN


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá - xã hội
của cả nước. Hầu hết các cơ quan Đảng và Nhà nước đều có bộ phận thường
trực tại phía Nam đóng trên địa bàn Thành phố, nhiều hội nghị quốc tế, hội
nghị quan trọng của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các tổ chức chính trị - xã
hội được tổ chức tại đây. Thành phố cũng là nơi tập trung các cơ quan ngoại
giao của nước ngoài như tổng lãnh sự quán, văn phòng đại diện,… nên Thành
phố là địa bàn nhạy cảm về tình hình an ninh chính trị.
Kinh tế phát triển kéo theo đó là quá trình đô thị hoá diễn ra nhanh
chóng. Tuy nhiên, do vấn đề quy hoạch chưa ổn định và công tác quản lý nhà
nước trong xây dựng không theo kịp với tốc độ phát triển đô thị nên xảy ra
tình trạng có nhiều khu dân cư tự phát xen kẽ với cơ sở, xí nghiệp sản xuất;
việc lấn chiếm, cơi nới, xây dựng trái phép vẫn diễn ra thường xuyên. Bên
cạnh đó, nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, siêu thị,
trung tâm thương mại được hình thành dẫn đến số lượng hàng hoá, nguyên
vật liệu dùng trong sản xuất, kinh doanh được tập trung nhiều, có giá trị lớn;
cùng với nhu cầu sử dụng điện, xăng dầu, khí đốt, hoá chất dễ cháy ngày càng
cao. Những điều này đã dẫn đến tình hình cháy, nổ tại Tp.Hồ Chí Minh trong
những năm qua có diễn biến phức tạp, có nguy cơ gây ra các tổn thất lớn về
người và tài sản, ảnh hưởng đến tốc độ phát triển ổn định, cũng như tình hình
an ninh trật tự trên địa bàn Thành phố.
Từ tình hình thực tế trên, ngày 4/10/2006, Sở Cảnh sát PC&CC Tp.Hồ
Chí Minh chính thức được ra mắt và đi vào hoạt động. Đây là Sở Cảnh sát

PC&CC đầu tiên trên cả nước được thí điểm thành lập theo Quyết định của
Thủ tướng Chính phủ, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà
nước về PCCC&CNCH trên địa bàn Thành phố. Qua hơn 10 năm hoạt động,

1


mô hình thí điểm Sở Cảnh sát PC&CC tại Tp.Hồ Chí Minh đã cho thấy đây là
một chủ trương đúng đắn, mang lại nhiều thành quả đáng ghi nhận. Mặc dù
vậy, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, lực lượng Cảnh sát
PC&CC Thành phố cũng gặp nhiều khó khăn, bất cập do là đơn vị thí điểm,
nhiều văn bản luật, các quy định Ngành chưa thể áp dụng thực hiện đồng bộ,
chưa phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Bên cạnh đó, về cơ cấu tổ chức, việc sắp
xếp ổn định bộ máy cũng luôn đòi hỏi phải nghiên cứu, từng bước hoàn thiện.
Không loại trừ các nguyên nhân khách quan ở trên, trước tình hình
cháy nổ ngày càng diễn biến phức tạp cả về số lượng, quy mô và thiệt hại,
những yếu tố chủ quan cũng cần phải được xem xét, đánh giá một cách toàn
diện, đầy đủ để có thể nhận định rõ được những tồn tại trong công tác phòng
cháy, chữa cháy hiện nay và đưa được các giải pháp phù hợp, hiệu quả trong
thời gian tới.
Trong đó, năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra PCCC hiện
nay cũng là một khía cạnh còn bộc lộ nhiều mặt hạn chế. Và không thể phủ
nhận, điều này sẽ làm công tác phòng ngừa cháy, nổ ngay từ đầu không đạt
hiệu quả, dẫn đến tình hình cháy, nổ khó kiểm soát. Do đó, việc xây dựng và
hoàn thiện đội ngũ cán bộ kiểm tra PCCC là một yêu cầu bức thiết để thực
hiện sự chủ động dự báo và ngặn chặn trước các nguy cơ có thể phát sinh
cháy, nổ. Việc nghiên cứu về thực trạng năng lực thực thi công vụ của cán bộ
kiểm tra PCCC hiện nay để có cái nhìn toàn diện, đánh giá được những mặt
mạnh, yếu của đội ngũ này theo như những đòi hỏi thực tế đặt ra từ xã hội. Để
từ đó, chúng ta có thể xây dựng một tiêu chuẩn chung về trình độ, năng lực

cần thiết của một cán bộ kiểm tra PCCC. Đồng thời, có thể đưa ra các giải
pháp, định hướng phát triển đội ngũ này để đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ
đặt ra trong thời gian tới.

2


Với những lý do đã trình bày ở trên về cả phương diện lý luận và thực
tiễn, tác giả nhận thấy việc nghiên cứu đề tài: “Năng lực thực thi công vụ
của cán bộ kiểm tra PCCC trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” cho luận
văn của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Cho đến thời điểm hiện tại, đã có một số nghiên cứu nghiên cứu của đề
cập đến lĩnh vực công tác PC&CC điển hình như:
- Đề tài cấp Bộ của Ts. Đào Hữu Dân _ Hà Nội, năm 2012: “Giải pháp
nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về PCCC của lực lượng Cảnh sát PC&CC
trong giai đoạn hiện nay”. Đề tài này nghiên cứu phân tích, đánh giá từ hiệu
lực của các văn bản quy phạm pháp luật, các tiêu chuẩn, quy phạm trong lĩnh
vực PCCC đến chức năng nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của lực lượng
Cảnh sát PC&CC trong giai đoạn mới.
- Bài viết của TS.Nguyễn Thành Phong - Ủy viên TW Đảng CSVN,
Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh tại Hội thảo khoa học “Cảnh sát PC&CC
Thành phố Hồ Chí Minh – 10 năm xây dựng và phát triển”, năm 2016: “Nâng
cao năng lực PCCC&CNCH trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu,
nhiệm vụ phát triển của thành phố”. Bài viết căn cứ vào tình hình thực tế của
địa bàn TP.Hồ Chí Minh để đề ra các giải pháp tổng thể về xây dựng lực
lượng Cảnh sát PC&CC nói riêng và năng lực của các lực lượng, đơn vị, cơ
quan phối hợp nói chung trong công tác PCCC.
- Bài viết của TS.Lê Quang Hải _ Phó Hiệu trưởng trường Đại học
PCCC tại Tạp chí PCCC (Số 80, tháng 3/2016): “Tăng cường công tác kiểm

tra an toàn về PCCC góp phần phòng ngừa cháy, nổ”. Bài viết nhấn mạnh tầm
quan trọng của công tác kiểm tra an toàn PCCC, đưa ra các giải pháp cụ thể
nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra an toàn PCCC cho các đối tượng
cơ sở quản lý về công tác PCCC hiện nay.

3


- Đề tài luận văn Thạc sỹ của Dương Huy Khôi tại Đại học PCCC, năm
2013: “Nghiên cứu hoàn thiện mô hình tổ chức lực lượng Cảnh sát
PCCC&CNCH đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội trong giai đoạn hiện
nay”. Nghiên cứu này đưa ra các cơ sở lý luận về mô hình tổ chức và đánh giá
thực trạng mô hình tổ chức của lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH, đề xuất
một số giải pháp nhằm hoàn thiện mô hình tổ chức lực lượng Cảnh sát
PCCC&CNCH đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn
hiện nay.
- Đề tài luận văn Thạc sỹ của Phạm Thu Hà tại Đại học PCCC năm
2013: “Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về
PCCC tại các siêu thị và trung tâm thương mại trên địa bàn thành phố Hà
Nội”. Đây là một đề tài nghiên cứu hiệu lực quản lý nhà nước về công tác
PCCC cho một đối tượng cơ sở quản lý cụ thể. Đề tài chủ yếu phân tích, đánh
giá hiệu lực của các quy định pháp luật đối với các siêu thị và trung tâm
thương mại và để đưa ra các giải pháp quản lý phù hợp.
- Đề tài luận văn Thạc sỹ của Lại Thị Hồng Chuyên, tại Đại học PCCC
năm 2014: “Giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra an toàn PCCC
của Cảnh sát PC&CC Tp.Hồ Chí Minh”. Đề tài đã nghiên cứu chuyên sâu, có
hệ thống về công tác kiểm tra an toàn về PCCC. Theo đó phân tích, đánh giá
về quy trình công tác kiểm tra, về biên chế, phân công nhiệm vụ đội ngũ cán
bộ kiểm tra phòng cháy và đưa ra các giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao
chất lượng, hiệu quả của trong công tác kiểm tra an toàn về PCCC của Cảnh

sát PC&CC Tp.Hồ Chí Minh.
Có thể thấy, các công trình, bài viết chỉ mới nghiên cứu lý luận tổng thể
hoặc chuyên sâu vào một lĩnh vực của công tác quản lý nhà nước về PCCC,
hoặc đi vào nghiên cứu về nội dung quản lý nhà nước về PCCC đối với một
đối tượng cơ sở cụ thể. Tuy nhiên, chưa có công trình khoa học nào nghiên

4


cứu chuyên sâu về đánh giá năng lực thực thi công vụ đối với một loại hình
chức nghiệp cụ thể trong lực lượng Cảnh sát PC&CC, đặc biệt là cán bộ kiểm
tra PCCC trên địa bàn của Tp.Hồ Chí Minh, vì vậy, nghiên cứu này có những
khác biệt so với các nghiên cứu trước đây.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận năng lực thực thi công vụ, trên cơ
sở đó đánh giá, phân tích thực trạng năng lực thực thi công vụ của cán bộ
kiểm tra PCCC trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất các giải
pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ làm công
tác này trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ
+ Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về năng lực thực thi công vụ của cán bộ
kiểm tra PCCC.
+ Phân tích thực trạng năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra
PCCC của lực lượng Cảnh sát PC&CC Thành phố Hồ Chí Minh.
+ Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán
bộ kiểm tra PCCC của lực lượng Cảnh sát PC&CC Tp.Hồ Chí Minh trong
thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là năng lực thực thi công vụ của
cán bộ kiểm tra PCCC của lực lượng Cảnh sát PC&CC Thành phố Hồ Chí
Minh.
- Phạm vi nghiên cứu: Với điều kiện thời gian và khả năng cho phép,
tác giả xác định phạm vi nghiên cứu như sau:

5


+ Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu năng lực thực thi công vụ của
đội ngũ cán bộ kiểm tra PCCC đang công tác tại các Phòng Cảnh sát PC&CC
thuộc các quận, huyện trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
+ Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2011 đến nay và đề xuất các giải pháp
hoàn thiện đến năm 2020.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở
phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
+ Phương pháp chuyên gia: Thu thập thông tin từ các tài liệu pháp luật,
các giáo trình, các bài viết, tác phẩm nghiên cứu của những nhà khoa học và
những chuyên gia có liên quan để hệ thống hóa khung lý thuyết về năng lực
thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra PCCC.
+ Phương pháp khảo sát, điều tra xã hội học: Tác giả thực hiện khảo sát
năng lực thực thi công vụ của các cán bộ kiểm tra PCCC trên địa bàn Tp.Hồ
Chí Minh, bằng hình thức chuyển phiếu khảo sát đến các đơn vị để tiến hành
thu thập thông tin đối với 3 nhóm đối tượng: Các cán bộ lãnh đạo, chỉ huy của
Phòng Cảnh sát PC&CC các quận, huyện (phát ra 75 phiếu, thu vào 73 phiếu
hợp lệ); các cán bộ kiểm tra PCCC (phát ra 267 phiếu, thu vào 251 phiếu hợp
lệ) và chủ các cơ sở, người đứng đầu doanh nghiệp thuộc diện quản lý về
PCCC (phát ra 180 phiếu, thu vào 143 phiếu hợp lệ). Nội dung này nhằm làm

rõ toàn diện hơn về thực trạng của đội ngũ cán bộ kiểm tra PCCC với cả ba
đối tượng liên quan trực tiếp, kết quả nghiên cứu chủ yếu được sử dụng tại
Chương II của luận văn.
+ Phương pháp thống kê, tổng hợp: Tác giả thực hiện thống kê, tổng
hợp các số liệu, dữ kiện, thông tin sau khi điều tra, khảo sát nhằm làm rõ các
vấn đề cần nghiên cứu, tại Chương II của luận văn.

6


+ Phương pháp phân tích định tính: Luận văn sử dụng phương pháp
phân tích định tính để nghiên cứu, phân tích, diễn giải các nội dung liên quan
đến năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra PCCC, tại Chương II của
luận văn..
+ Phương pháp so sánh: Trên cơ sở tổng hợp, phân tích các thông tin,
số liệu đã thu thập, tác giả so sánh, đối chiếu và rút ra những nhận định, đánh
giá về mặt bằng chung của của cán bộ kiểm tra PCCC trên địa bản Tp.Hồ Chí
Minh trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao, từ đó có thể đưa ra các giải
pháp hoàn thiện tại Chương III của luận văn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Về lý luận: Hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực
thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra PCCC của lực lượng Cảnh sát PC&CC
Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó, nhận thấy được các tiêu chí quan trọng để
đánh giá được năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra PCCC, phục vụ
cho công tác đánh giá cán bộ, phân công công tác phù hợp với tình hình thực
tế của mỗi đơn vị.
- Về thực tiễn:
+ Thông qua kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất một số giải pháp xây
dựng, củng cố đội ngũ cán bộ kiểm tra PCCC của lực lượng Cảnh sát PC&CC
để đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay.

+ Tác giả hi vọng kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm cơ sở cho
lãnh đạo, chỉ huy của Cảnh sát PC&CC Tp.HCM nói riêng và lực lượng Cảnh
sát PC&CC tại các địa phương khác của cả nước nói chung tham khảo, vận
dụng trrong công tác điều hành, quản lý để nâng cao năng lực thực thi công vụ
của cán bộ kiểm tra PCCC.

7


7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học về năng lực thực thi công vụ của cán bộ
kiểm tra phòng cháy, chữa cháy.
Chương 2. Thực trạng năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra
phòng cháy, chữa cháy thuộc lực lượng Cảnh sát PC&CC Thành phố Hồ Chí
Minh.
Chương 3. Giải pháp tiếp tục nâng cao năng lực thực thi công vụ của
cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy thuộc lực lượng Cảnh sát PC&CC Tp.
Hồ Chí Minh

8


PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA
CÁN BỘ KIỂM TRA PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY
1.1. Những vấn đề chung về công tác phòng cháy, chữa cháy và cán
bộ kiểm tra phòng cháy, chữa cháy

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của phòng cháy, chữa cháy và
công tác kiểm tra phòng cháy, chữa cháy
1.1.1.1. Khái niệm về công tác phòng cháy, chữa cháy
Trên quan điểm phòng ngừa tích cực, phòng ngừa chủ động có thể
chỉ ra rằng: “Phòng cháy là tổng hợp các biện pháp, giải pháp về tổ chức, kỹ
thuật nhằm loại trừ hoặc hạn chế các điều kiện và nguyên nhân gây cháy, tạo
điều kiện thuận lợi cho việc cứu người, cứu tài sản, chống cháy lan khi xảy ra
cháy và cho việc tổ chức dập tắt đám cháy” [22, Chương 1].
Tuy nhiên, việc phòng cháy phải đi đôi với chữa cháy, hoạt động
chữa cháy tồn tại như là một tất yếu trong các hoạt động chung của xã hội.
Tại Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001 đã nêu: “Chữa cháy bao gồm
các công việc huy động, triển khai lực lượng, phương tiện chữa cháy, cắt điện,
tổ chức thoát nạn, cứu người, cứu tài sản, chống cháy lan, dập tắt đám cháy và
các hoạt động khác có liên quan đến chữa cháy” [24].
Hoạt động phòng cháy và hoạt động chữa cháy tuy là hai khái niệm
có nội hàm khác nhau nhưng lại có quan hệ chặt chẽ với nhau, tạo nên một
thể thống nhất trong chủ động phòng ngừa cháy, nổ và sẵn sàng dập tắt đám
cháy. Vì vậy, có thể khái quát khái niệm chung về PCCC là: Tổng hợp các
biện pháp, giải pháp về tổ chức, chiến thuật và kỹ thuật nhằm loại trừ và hạn
chế nguyên nhân, điều kiện gây cháy; tạo điều kiện thuận lợi cho việc cứu

9


người, cứu tài sản, chống cháy lan và dập tắt đám cháy kịp thời, có hiệu quả
khi có cháy xảy ra.
1.1.1.2. Khái niệm và đặc điểm, vai trò của công tác kiểm tra
phòng cháy, chữa cháy
a. Khái niệm công tác kiểm tra
Công tác kiểm tra được xem là nhiệm vụ quan trọng của bất kỳ hệ

thống quản lý nào, cấp quản lý nào của nhà nước, tổ chức xã hội, doanh
nghiệp. Theo từ điển Tiếng Việt, “kiểm tra là xem xét tình hình để đánh giá,
nhận xét”[28]; theo từ điển Bách khoa Việt Nam thì “kiểm tra là một chức
năng quản lý, một khâu trong quy trình quản lý, có chức năng xem xét tình
hình và kết quả thực tế thi hành pháp luật, chính sách, chủ trương của Nhà
nước, thực hiện nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội được giao”[19].
b. Khái niệm công tác kiểm tra phòng cháy, chữa cháy
Hoạt động PCCC là một nội dung quan lý của Nhà nước, vừa là một
nội dung xã hội hóa. Vì vậy, kiểm tra an toàn về PCCC vừa mang tính quyền
lực nhà nước và vừa mang tính xã hội rộng rãi. Kiểm tra an toàn PCCC vừa là
kiểm tra hành chính, vừa là kiểm tra kỹ thuật an toàn, trong đó chủ thể kiểm
tra an toàn về PCCC chính là những chủ thể thực hiện quản lý nhà nước về
PCCC, bao gồm: Chính phủ, Bộ Công an (lực lượng Cảnh sát PC&CC có vai
trò nòng cốt thực hiện kiểm tra an toàn về PCCC), các Bộ, cơ quan ngang Bộ
và Ủy ban nhân dân các cấp.
Như vậy, kiểm tra an toàn về PCCC được hiểu là hoạt động của cơ
quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc xem xét đánh giá việc thực
hiện các quy định về PCCC trong quá trình hoạt động của cơ sở, của phương
tiện giao thông cơ giới, của chủ hộ gia đình và từng cá nhân, phát hiện những
sơ hở, tìm ra nguyên nhân và biện pháp xử lý nhằm đảm bảo các yêu cầu về
an toàn PCCC [22, Chương 2] .

10


c. Vai trò của công tác kiểm tra an toàn về phòng cháy, chữa
cháy
Thứ nhất, kiểm tra an toàn về PCCC là kiểm tra việc thực hiện các quy
định về PCCC của một cơ sở, cơ quan, tổ chức, phương tiện giao thông cơ
giới. Qua kiểm tra sẽ xác định được nguyên nhân không thực hiện hoặc thực

hiện không đúng các quy định an toàn về PCCC. Từ đó, thực hiện công việc
phòng ngừa nhằm phát hiện các thiếu sót, sơ hở, vi phạm không đảm bảo an
toàn, để ngăn chặn có hiệu quả nạn cháy, nổ và tạo điều kiện sẵn sàng cứu
chữa các vụ cháy, nổ xảy ra, bảo vệ tài sản của nhà nước, tính mạng và tài sản
của nhân dân.
Thứ hai, kiểm tra an toàn về PCCC còn kiểm tra nội dung quản lý về
PCCC của các cơ quan, tổ chức cá nhân có thẩm quyền. Kiểm tra hoạt động
quản lý của cơ quan Cảnh sát PC&CC, việc xây dựng, ban hành các văn bản
quy định về PCCC, việc tổ chức hướng dẫn thực hiện các quy định. Trên cơ
sở đó, sẽ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi các quy
định không còn phù hợp với thực tiễn. Sao cho việc ban hành luật và các quy
định, văn bản hướng dẫn phải phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội, đáp
ứng nhiệm vụ cải cách thủ tục hành chính, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản
lý nhà nước về lĩnh vực PCCC.
Thứ ba, kiểm tra an toàn về PCCC của lực lượng Cảnh sát PC&CC là
một trong những nội dung bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của
lực lượng Công an nhân dân. Vì vậy, kiểm tra an toàn về PCCC phải được tổ
chức một cách khoa học, có mục đích, yêu cầu, xác định rõ nội dung, kế
hoạch, lịch theo dõi công việc cụ thể và tiến hành tổ chức nhiều hình thức
kiểm tra, xác minh các đối tượng kiểm tra, bám sát cơ sở, sát quần chúng,
đảm bảo khoa học, tính chuyên môn nghiệp vụ của Công an nhân dân và đúng
pháp luật của Nhà nước đã ban hành.

11


1.1.2. Vị trí, vai trò của lực lƣợng Cảnh sát phòng cháy và chữa
cháy
1.1.2.1. Vị trí của lực lƣợng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy
Từ định nghĩa “cán bộ”, “công chức” tại Luật Cán bộ, công chức

năm 2008, lực lượng CAND không thuộc diện được điều chỉnh bởi Luật này,
mặc dù đối tượng, phạm vi điều chỉnh có những điểm tương đồng. Lực lượng
Công an nhân dân được quy định, điều chỉnh bởi Luật Công an nhân dân, ban
hành năm 2014, tại Điều 1 đã nêu rõ Phạm vi điều chỉnh: “Luật này quy định
về nguyên tắc tổ chức, hoạt động; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và chế độ,
chính sách đối với Công an nhân dân” [25].
Đồng thời, tại Điều 47, Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001
cũng đã nêu rõ: “Lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy là một bộ
phận của lực lượng vũ trang, được tổ chức thống nhất từ Trung ương đến địa
phương do Bộ trưởng Bộ Công an quản lý, chỉ đạo”[24].
Như vậy, Cảnh sát PC&CC là một lực lượng trực thuộc Công an
nhân dân Việt Nam, được quy định, điều chỉnh chung theo Luật Công an
Nhân dân và Luật Phòng cháy, chữa cháy.
1.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của lực lƣợng Cảnh sát PC&CC
Tại Điều 48, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy
và chữa cháy năm 2013, cũng đã nêu cụ thể chức năng, nhiệm vụ của lực
lượng Cảnh sát PC&CC.
Theo đó, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Cảnh sát PC&CC được
quy định bởi Luật PCCC, đã mang tính chất là hoạt động chấp hành – điều
hành, hoạt động quản lý nhà nước, hoạt động thực thi chính sách, pháp luật
của Nhà nước trong lĩnh vực PCCC; nhân danh quyền lực công để thực hiện
nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực PCCC, thi hành pháp luật, đưa
pháp luật vào cuộc sống và phục vụ nhân dân. Như vậy, công tác quản lý Nhà

12


nước trong lĩnh vực PCCC của Cảnh sát PC&CC là một hoạt động thực thi
công vụ.
1.1.3. Khái niệm, chức năng, nhiệm vụ của cán bộ kiểm tra phòng

cháy, chữa cháy
1.1.3.1. Khái niệm
Theo như Khoản 1, Điều 2 của Thông tư 63/2013/TT-BCA của Bộ
Công an ngày 21/11/2013 quy định về điều lệnh kiểm tra của Cảnh sát
PC&CC đã đề cập thì ta có thể định nghĩa: “Cán bộ kiểm tra phòng cháy và
chữa cháy là các sĩ quan, hạ sĩ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy làm
nhiệm vụ kiểm tra về phòng cháy và chữa cháy” [1].
1.1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ:
Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được quy định tại Điều 48, Luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2013,
lực lượng Cảnh sát PC&CC có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra hoạt động
PCCC của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và làm nhiệm vụ chữa cháy.
Và theo đó, tại Thông tư 63/2013/TT-BCA của Bộ Công an ngày 21/11/2013
đã quy định, cán bộ kiểm tra PCCC là một đội ngũ cán bộ trực thuộc lực
lượng Cảnh sát PC&CC được giao cho chức năng đại diện cho lực lượng
Cảnh sát PC&CC trực tiếp tiến hành thực hiện công tác kiểm tra an toàn
PCCC đối với các cơ sở trên địa bàn quản lý; đảm bảo cho các đối tượng quản
lý thực hiện tốt các quy định về an toàn PCCC, tổ chức thực hiện các giải
pháp ngăn chặn kịp thời các nguy có có thể phát sinh cháy, nổ, giảm thiểu các
thiệt hại do cháy, nổ gây ra.

13


1.1.3.3. Mối quan hệ công tác của cán bộ kiểm tra phòng cháy,
chữa cháy với các bộ phận khác trong nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy
a. Mối quan hệ với lãnh đạo, chỉ huy trực tiếp
Lãnh đạo, chỉ huy trực tiếp cán bộ kiểm tra PCCC phải tổ chức chỉ
đạo, hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc cán bộ thuộc quyền quản lý thực hiện đúng
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao và chương trình công tác, kế

hoạch kiểm tra PCCC đã được phê duyệt; thực hiện nghiêm túc chế độ quản
lý cán bộ, chế độ thông tin báo cáo, kiểm tra công tác đối với cán bộ cấp dưới.
Đồng thời, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần gương mẫu trong công tác, học
tập, sinh hoạt, duy trì thực hiện nghiêm túc chế độ làm việc của đơn vị.
b. Mối quan hệ với chính quyền địa phƣơng
Theo quy định của pháp luật về PCCC các cơ quan thực hiện kiểm tra
an toàn về PCCC gồm: Lực lượng Cảnh sát PC&CC, Chủ tịch ủy ban nhân
dân các cấp, người đứng đầu cơ quan, tổ chức... Trong đó trách nhiệm kiểm
tra an toàn về PCCC được giao cho lực lượng Cảnh sát PC&CC thực hiện từ
trung ương đến các địa phương; các cơ quan, tổ chức thực hiện chức năng
quản lý nhà nước về PCCC, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có
trách nhiệm phối hợp với lực lượng Cảnh sát PC&CC để tổ chức thực hiện
công tác kiểm tra an toàn về PCCC.
c. Mối quan hệ với ngƣời đứng đầu cơ sở trong việc duy trì các
điều kiện về phòng cháy, chữa cháy và tổ chức tự kiểm tra an toàn về
phòng cháy, chữa cháy
Trách nhiệm bảo đảm các điều kiện an toàn PCCC và tổ chức thực
hiện công tác tự kiểm tra an toàn về PCCC của người đứng đầu cơ sở đã được
quy định rõ tại Nghị định số 79/2014/NĐ-CP. Người đứng đầu cơ sở cần tổ
chức thực hiện công tác PCCC theo đúng quy định của pháp luật, tiêu chuẩn,
quy chuẩn kỹ thuật về PCCC; duy trì các điều kiện về an toàn PCCC tại cơ

14


sở, đồng thời thực hiện nghiệm túc công tác tự kiểm tra an toàn về PCCC
nhằm kịp thời phát hiện những sơ hở, thiếu sót và khắc phục các tồn tại trong
quá trình hoạt động sẽ góp phần quan trọng trong việc ngăn chặn các nguy cơ
cháy, nổ xảy ra.
1.2. Năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra phòng cháy, chữa

cháy
1.2.1. Năng lực thực thi công vụ của cán bộ kiểm tra phòng cháy,
chữa cháy
a. Khái niệm công vụ
Công vụ là hoạt động mang tính tổ chức, quyền lực pháp lý do đội
ngũ cán bộ, công chức hoặc những người được nhà nước trao quyền tiến hành
theo quy định của pháp luật, được pháp luật bảo vệ và được đảm bảo bằng
ngân sách nhà nước nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước,
phục vụ lợi ích nhà nước, nhân dân và xã hội [3, tr24].
b. Năng lực thực thi công vụ
* Khái niệm về năng lực:
Theo từ điển Tiếng Việt thì năng lực được hiểu là: “Phẩm chất tâm lý
và sinh lý tạo cho con người khả năng hoàn thành một hoạt động nào đó với
chất lượng cao” [28,tr14].
Từ điển Thuật ngữ hành chính định nghĩa năng lực là: “Khả năng về
thể chất và trí tuệ của cá nhân con người, hoặc khả năng của một tập thể có tổ
chức tự tạo lập và thực hiện được mục tiêu, nhiệm vụ do mình đề ra hoặc do
Nhà nước hay chủ thể khác ấn định với kết quả tốt nhất” [17,tr118].
Từ những phân tích trên, có thể quan niệm chung nhất về năng lực đó
là: Năng lực là tổng hợp các đặc điểm, phẩm chất tâm lý phù hợp với những
yêu cầu đặc trưng của một hoạt động nhất định, bảo đảm cho hoạt động đó đạt
được kết quả. Năng lực hình thành một phần dựa trên cơ sở tư chất tự nhiên

15