Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đăk Lăk (LV thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

……………../…………….

…………/………

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN VĂN THỌ

TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO
DÂN TỘC ÊĐÊ TỈNH ĐẮK LẮK

LUẬN VĂN THẠC SỸ:
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

ĐẮK LẮK - NĂM 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

……………../…………….

…………/………

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN VĂN THỌ

TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO
DÂN TỘC ÊĐÊ TỈNH ĐẮK LẮK

LUẬN VĂN THẠC SỸ:
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
Mã số: 6038.0102

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
GS.TS. PHẠM HỒNG THÁI

ĐẮK LẮK - NĂM 2016


LỜI CẢM ƠN
Để luận văn đạt được kết quả, tôi nhận được nhiều sự quan tâm giúp đỡ
và động viên từ quý thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia và Học
viện Hành chính Quốc gia Phân viện khu vực Tây Nguyên; PGS.TS Lương
Thanh Cường, PGS.TS Nguyễn Quốc Sữu đã lựa chọn, định hướng tên đề tài
khoa học cho tôi; Giáo viên chủ nhiệm, quý thầy cô giảng dạy tại lớp; các anh,
chị, em bạn bè học viên của lớp, gia đình và các đồng chí đồng nghiệp.
Đặc biệt, xin trân trọng cảm ơn Giáo sư - Tiến sĩ Phạm Hồng Thái, người
hướng dẫn khoa học đã tận tình quan tâm, giúp đỡ và hướng dẫn để tôi hoàn
thành tốt công trình khoa học của mình.
Xin trân trọng cảm ơn Hội đồng Đánh giá Luận văn đã quan tâm xem xét,
nghiên cứu và góp ý những thiếu sót để tôi kịp thời bổ sung nhằm hoàn thiện đề
tài khoa học.
Để tỏ lòng kính trọng và biết ơn, xin kính chúc quý thầy, cô, các anh chị
học viên, đồng nghiệp dồi dào sức khỏe, gia đình hạnh phúc và thành đạt!

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Thọ


LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan Luận văn Thạc sỹ Luật Hiến pháp và Luật Hành
chính với đề tài "Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc
Êđê tỉnh Đắk Lắk" là công trình nghiên cứu khoa học của cá nhân tác giả. Tất cả
các nội dung của Luận văn được trình bày dựa trên quan điểm cá nhân tác giả,
trên cơ sở nghiên cứu lý luận, tổng hợp phân tích thực tiễn và đánh giá khách
quan, cùng với sự hướng dẫn khoa học của Giáo sư - Tiến sĩ Phạm Hồng Thái đề
tài đã đạt được kết quả theo yêu cầu.
Các số liệu được thống kê, cập nhật và kết quả được phân tích trong Luận
văn hoàn toàn trung thực, xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm, kết quả các giải
pháp mà tác giả đưa ra chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào trước
khi trình bảo vệ và công nhận bởi Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sỹ Luật
Hiến pháp và Luật Hành chính./.

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Thọ


MỤC LỤC
Stt
1
2

3
4
5
6
7
8
9
10

11
12
13
15
16
17
18
19
20
21

Danh mục
Trang
Trang phụ bìa; Lời cảm ơn; Lời cam đoan; Mục lục Danh mục chữ
viết tắt
1
PHẦN MỞ ĐẦU
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC
9
HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT
1.1. Một số vấn đề lý luận về phổ biến pháp luật

9
1.2. Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
1.3. Đối tượng tiếp nhận phổ biến pháp luật
1.4. Nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức
thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
cho đồng bào dân tộc Êđê
Tiểu kết Chƣơng 1
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN
PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÊĐÊ TỈNH ĐĂK
LẮK
2.1. n hành v n bản củ tỉnh Đắk Lắk về công tác tổ chức thực hiện
phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê từ n m 2011 đến n m
2015
2.2. Chủ thể thực hiện và ho t động giám sát, kiểm tr , th nh tr phổ
biến pháp luật cho đồng bào dân tộc ÊĐê tỉnh Đắk Lắk
2.3. Đánh giá chung về công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
cho đồng bào dân tộc ÊĐê tỉnh Đắk Lắk
Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CÔNG
TÁC TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO
ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÊĐÊ TỈNH ĐĂK LẮK
3.1. Phương hướng đổi mới công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp
luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk
3.2. Giải pháp đổi mới công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk
Tiểu kết Chƣơng 3
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

19
20
23
27
33
34

34
34
40
62
62
72
91
93
96
104


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Stt

Ký hiệu

Nghĩa từ viết tắt

1

CBCC

Cán bộ công chức

2

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

3

DTTS

Dân tộc thiểu số

4

ĐBDT

Đồng bào dân tộc

5

GDPL

Giáo dục pháp luật

6

HĐND

Hội đồng nhân dân

7

KT-XH

Kinh tế - Xã hội

8

MTTQ

Mặt trận tổ quốc

9

PBGDPL

Phổ biến, giáo dục pháp luật

10

QPPL

Quy phạm pháp luật

11

QP-AN

Quốc phòng - An ninh

12

QLNN

Quản lý nhà nước

13

TCTH

Tổ chức thực hiện

14

UBND

Uỷ ban nhân dân

15

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong đời sống xã hội tồn tại nhiều loại quy phạm xã hội: quy phạm đạo

đức, quy phạm chính trị, quy phạm do các tổ chức xã hội đặt ra, quy phạm tôn
giáo, phong tục tập quán, quy phạm pháp luật...Trong đó pháp luật ngày càng có
vai trò to lớn trong điều chỉnh các quan hệ xã hội.
Hiến pháp Việt Nam năm 20013 khẳng định "Nhà nước Cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do
Nhân dân vì Nhân dân" [39, tr.11]. Nhà nước quản lý xã hội bằng Hiến pháp và
pháp luật. Quan điểm đó chi phối mọi hoạt động nhà nước và xã hội, đặc biệt là
hoạt động công vụ của cán bộ, công chức.
Hoạt động nhà nước nhìn một cách tổng quát có thể chia thành ba loại:
hoạt động lập pháp - sáng tạo pháp luật, hoạt động hành pháp - tổ chức đưa pháp
luật vào đời sống xã hội bằng các hoạt động mang tính tổ chức khác nhau, hoạt
động tư pháp - xét xử, kiểm sát và các hoạt động bổ trợ tư pháp... tất cả các hoạt
động này tuỳ thuộc vào nhiều những điều kiện, tiền đề khác nhau, trong đó có ý
thức pháp luật của cán bộ, công chức.
Trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, công tác tổ chức, thực hiện phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và
công tác phổ biến giáo dục pháp luật cho cán bộ, nhân dân ở nông thôn, vùng
cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người nói riêng giữ một vai trò vô cùng
quan trọng. Mỗi cán bộ, mỗi người dân có nắm vững kiến thức pháp luật thì mới
phát huy được tinh thần làm chủ của bản thân, góp phần quản lý xã hội bằng
pháp luật.
Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật là khâu đầu tiên của quá trình thi
hành pháp luật và có vai trò hết sức quan trọng trong việc tăng cường pháp chế
1


xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam. Xuất phát từ vai
trò, ý nghĩa quan trọng của công tác tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật, giáo
dục pháp luật, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác này. Trong rất
nhiều văn kiện của Đảng và pháp luật của Nhà nước đã đề cập đến công tác phổ

biến, giáo dục pháp luật. Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII của Đảng đã khẳng
định: “Triển khai mạnh mẽ công tác tuyên truyền và giáo dục pháp luật; huy
động lực lượng của các đoàn thể chính trị, xã hội, nghề nghiệp, các phương tiện
thông tin đại chúng tham gia các đợt vận động thiết lập trật tự, kỷ cương và các
hoạt động thường xuyên xây dựng nếp sống và làm việc theo pháp luật trong cơ
quan nhà nước và trong xã hội’’. Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002
của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian
tới chỉ rõ cần: “Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật
với nhiều hình thức phong phú, sinh động, đặc biệt là thông qua các phiên tòa
xét xử lưu động và bằng những phán quyết công minh để tuyên truyền, nâng cao
ý thức pháp luật cho cán bộ và nhân dân”. Hiến pháp năm 2013 giao Chính phủ
nhiệm vụ: “Tổ chức và lãnh đạo công tác tuyên truyền, giáo dục Hiến pháp và
pháp luật trong nhân dân”. Nhiều văn bản pháp luật của Thủ tướng Chính phủ đã
đề cập đến việc tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật như: Chỉ thị số
02/1998/CT-TTg ngày 07/01/1998 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay, Quyết định số
03/1998/QĐ-TTg về việc ban hành Kế hoạch triển khai công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật từ năm 1998 đến năm 2002 và thành lập Hội đồng Phối hợp công
tác phổ biến, giáo dục pháp luật… Đặc biệt, Chỉ thị số 32-CT/TW ngày
09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành
pháp luật của cán bộ, nhân dân (Chỉ thị số 32-CT/TW) đã khẳng định: “Phổ
2


biến, giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư
tưởng, là nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng”. Ngày 09/12/2003, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số
32-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến giáo
dục pháp luật, nâng cao ý thức pháp luật của cán bộ và nhân dân; Ngày

16/12/2004, Thủ tướng Chính Phủ đã ban hành Quyết định 212/2004/QĐ-TTg
Phê duyệt Chương trình quốc gia PBGDPL và nâng cao ý thức chấp hành pháp
luật cho cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn từ năm 2005 đến năm 2010.
Ngày 20/6/2012, Quốc hội đã ban hành Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật. Đây
là cơ sở pháp lý quan trọng cho công tác PBGDPL, tạo chuyển biến căn bản, bền
vững, hiệu quả cho hoạt động tổ chức thực hiện PBGDPL với việc huy động
toàn bộ hệ thống chính trị tham gia công tác PBGDPL, trong đó Nhà nước giữ
vai trò nòng cốt; xác lập trách nhiệm và cơ chế phối hợp, huy động các nguồn
lực của các cơ quan, tổ chức xã hội trong công tác tổ chức thực hiện PBGDPL.
Đồng bào dân tộc Êđê là một bộ phận cấu thành hữu cơ của đại gia đình
các dân tộc Việt Nam, cư trú chủ yếu ở tỉnh Đắk Lắk và các tỉnh Tây Nguyên,
đây là địa bàn có vị trí đặc biệt quan trọng về mặt địa chính trị và an ninh quốc
phòng của đất nước.
Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đời
sống vật chất cũng như ý thức pháp luật của đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng
dân tộc thiểu số nói chung, vùng đồng bào Êđê ở tỉnh Đắk Lắk (gọi tắt là đồng
bào Ê đê) nói riêng được nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên, là dân tộc thiểu số với đặc
điểm khá đặc biệt xét trên phương diện lịch sử, kinh tế, văn hóa, xã hội và tín
ngưỡng tôn giáo, đồng bào Êđê (chủ yếu sống ở vùng nông thôn) còn nghèo, họ
quan tâm đến nhu cầu tìm kiếm cơm ăn, áo mặc hơn nhu cầu tiếp xúc các tri
thức văn hóa, chuẩn mực xã hội trong đó có pháp luật. Mặt khác, phong tục, tập
3


quán nói chung và luật tục nói riêng trong cộng đồng người Êđê rất đa dạng.
Luật tục ảnh hưởng sâu sắc, trong đó có những luật tục tốt mang ý nghĩa tích
cực cần được phát huy và cả những hủ tục lạc hậu, nặng nề cần được loại bỏ để
phù hợp với đời sống hiện nay. Vì thế, quan tâm đến việc tổ chức thực hiện phổ
biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và cho đồng bào dân tộc
Êđê nói riêng là vấn đề vô cùng quan trọng.

Với những lý do trên học viên chọn đề tài "Tổ chức thực hiện phổ biến
pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk" để nghiên cứu Luận văn
thạc sỹ là đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 09-12-2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng
về tăng cường sự lãnh đạo của đảng trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật,
nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân đã khẳng định phổ
biến giáo dục pháp luật là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của các cơ quan
Đảng, chính quyền, Nhà nước và cả hệ thống chính trị, đồng thời phổ biến giáo
dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Ngày 206-2012, Quốc hội ban hành Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật và có hiệu lực thi
hành kể từ ngày 01-01-2013. Nhằm nghiên cứu, triển khai, thực hiện có hiệu quả
Chỉ thị số 32 và Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật, hiện đã có nhiều công trình
nghiên cứu, tài liệu chuyên đề, đặc san, báo cáo khoa học về phổ biến, giáo dục
pháp luật.
Về sách chuyên khảo có các tác phẩm như: Giáo dục pháp luật cho đội ngũ
cán bộ, công chức hành chính trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩ Việt N m, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011 và T ng
cường giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức hành chính củ tỉnh
Đắk Lắk, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội, 2014 của PGS. TS Nguyễn Quốc Sửu;
4


Giáo dục pháp luật trong nhà trường, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2008 của TS.
Nguyễn Đình Đặng Lục. Những tác phẩm trên đã đặt nền tảng về cơ sở lý luận
cho công tác giáo dục pháp luật, đề cập đến việc phân biệt giữa giáo dục pháp
luật với phổ biến, tuyên truyền pháp luật.
Về tài liệu phục vụ cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có: Tài liệu
hướng dẫn bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho giáo viên môn giáo dục công dân
cấp trung học phổ thông, Nxb Tư pháp, Hà Nội, 2011; Thực hiện Luật Phổ biến,
giáo dục pháp luật, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, Số chuyên đề, 2016 của Bộ

Tư pháp; Tài liệu Hội nghị tổng kết 05 n m thực hiện chương trình phổ biến,
giáo dục pháp luật củ Chính phủ từ n m 2008-2012, Bộ Tư pháp, Hà Nội,
2012; Phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên trong các nhà trường
thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, Đặc san số chuyên đề 03/2011; Luật Phổ
biến, giáo dục pháp luật, Đặc san chuyên đề số 08/2012 của Bộ Tư pháp...
Những tài liệu trên tổng hợp những báo cáo tổng kết của các cơ quan, ban
ngành, báo cáo khoa học của các tác giả chuyên nghiên cứu về pháp luật. Trong
đó, nhiều bài viết đã đưa ra những quan điểm, giải pháp về quản lý nhà nước đối
với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, đề xuất nhiều giải pháp nhằm nâng
cao chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đối với từng bộ,
ngành, lĩnh vực công tác.
Các công trình nghiên cứu về giáo dục pháp luật được đề cập dưới nhiều
góc độ, khía cạnh khác nhau, song vẵn chưa có công trình nào nghiên cứu
chuyên sâu về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê
tỉnh Đắk Lắk. Luận văn là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu tương đối
toàn diện, có hệ thống về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân
tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk hiện nay, bởi vậy, luận văn có một số đóng góp khoa học
mới sau đây:
5


Luận văn luận giải, đưa ra khái niệm, chỉ ra được các đặc trưng của tổ
chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê, Việt Nam. Xác
định và làm rõ được các yếu tố cấu thành tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
cho đồng bào dân tộc Êđê, gồm mục tiêu, chủ thể, đối tượng, nội dung, phương
pháp và hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc
Êđê; đồng thời, luận văn cũng chỉ ra được các yếu tố chủ quan và khách quan
ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê.
Luận văn đưa ra được các bài học kinh nghiệm có thể vận dụng cho đồng
bào dân tộc thiểu số nói chung, đồng bào dân tộc Êđê nói riên. Dựa trên kết quả

điều tra XHH và các nguồn tài liệu có sẵn, luận văn đã phân tích, đánh giá, chỉ
ra được kết quả, hạn chế, nguyên nhân của những kết quả và hạn chế trong tổ
chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Luận văn đưa ra
được các quan điểm và đề xuất hệ thống các giải pháp toàn diện bảo đảm tổ
chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê.
3. Mục đích và nhiệm vụ của Luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Làm rõ những vấn đề lý luận về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật;
đánh giá thực trạng việc tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân
tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk từ năm 2011 đến năm 2015, qua đó luận văn đưa ra những
kết quả đạt được và tồn tại, hạn chế của công tác này, trên cơ sở đó, đề xuất các
giải pháp nhằm tăng cường thực hiện nâng cao hiệu quả công tác phổ biến pháp
luật cho đồng bào dân tộc người Êđê trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ sau đây:
Một là, trên cơ sở phân tích một số vấn đề lý luận chung về tổ chức thực
hiện phổ biến pháp luật, luận văn phân tích và làm rõ khái niệm, nội dung, vai
6


trò của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc người Êđê.
Xác định các hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân
tộc thiểu số.
Hai là, nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác tổ chức thực hiện phổ
biến pháp luật của UBND tỉnh và UBND huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh
Đắk Lắk về việc tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê
trong 05 năm (2011- 2015), qua đó rút ra những bài học kinh nghiệm.
Ba là, nêu lên các quan điểm, đề xuất, kiến nghị giải pháp nhằm hoàn
thiện công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn

4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là tổ chức thực hiện phổ biến pháp
luật cho đồng bào dân tộc Êđê.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu sâu về nghiệp vụ
“Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk”
của các cơ quan hành chính tỉnh Đắk Lắk theo quy định của Luật PBGDPL hiện
hành, nhằm đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác này trên thực tế.
- Phạm vi về không gian: trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
- Phạm vi về thời gian: Trong thời gian 05 năm, từ năm 2011 đến năm
2015.
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận của luận văn là những nguyên lý của triết học Mác - Lênin
về lý luận nhận thức; tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác phổ biến giáo dục pháp
luật của Nhà nước; các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam; chính sách,
pháp luật của Nhà nước về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào
7


dân tộc thiểu số. Ngoài ra, những quan điểm lý luận, kết quả nghiên cứu thực
tiễn về PBGDPL của các nhà khoa học, những tác giả đi trước cũng là tài liệu
tham khảo quan trọng của luận văn.
5.2. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương phương pháp luận duy vật
biện chướng, duy vật lịch sử, quan điểm của Đảng, Nhà ta về phổ biến pháp luật,
để giải quyết những vấn đề của luận văn, tác giả sử dụng các phương pháp cụ
thể: như: phân tích, tổng hợp và các phương pháp nghiên cứu khác như so sánh,
thống kê, điều tra xã hội học...
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Luận văn

Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn
đề lý luận về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê.
Với những kết quả đạt được, luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu
tham khảo phục vụ việc học tập, nghiên cứu của sinh viên, học viên cao học
chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính cũng như có giá trị tham
khảo cho các địa phương trong công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
cho đồng bào dân tộc thiểu số.
7. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
Chương 2: Thực trạng tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào
dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk
Chương 3: Phương hướng, giải pháp đổi mới công tác tổ chức thực hiện
phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk.

8


Chƣơng 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP
LUẬT VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO
DÂN TỘC

1.1. Một số vấn đề lý luận về phổ biến pháp luật
1.1.1. Khái niệm phổ biến pháp luật
Theo từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng năm 1997) hay Từ và ngữ Hán
Việt (NXB Từ điển Bách Khoa - 2002) thì “Phổ biến là làm cho đông đảo mọi
người biết đến một vấn đề, một tri thức bằng cách truyền đ t trực tiếp h y thông
qua hình thức nào đó hoặc làm cho mọi người đều biết đến”.

Phổ biến pháp luật có đối tượng tác động rộng rãi, mang ý nghĩa xã hội và
nhân văn sâu sắc, bởi trong lịch sử đã có lúc pháp luật được ban hành nhưng
không được phổ biến công khai mà chỉ được coi là một công cụ để nhà nước
dùng để trị dân. Bên cạnh đó phổ biến pháp luật còn mang tính tác nghiệp,
truyền đạt nội dung pháp luật cho các đối tượng cụ thể. Ở những mức độ khác
nhau, phổ biến pháp luật còn nhằm làm cho các đối tượng cụ thể hiểu thấu suốt
các quy định của pháp luật để thực hiện pháp luật trên thực tế. Phổ biến pháp
luật thường được thực hiện thông qua các hội nghị, các cuộc tập huấn...
Theo Từ điển Từ và ngữ Hán - Việt “Giáo dục là quá trình ho t động có ý
thức, có mục đích, có kế ho ch, có tổ chức nhằm bồi dưỡng cho con người
những phẩm chất đ o đức và những tri thức cần thiết để người t có khả n ng
tham gi mọi mặt củ đời sống xã hội”.
So với phổ biến thì giáo dục cũng nhằm nâng cao nhận thức, tình cảm
song nội dung rộng hơn, phương thức tiến hành chặt chẽ hơn, đối tượng xác
định hơn, mục đích lớn hơn. Xét dưới góc độ nhất định thì phổ biến chính là các
phương thức giáo dục cụ thể.
9


Như vậy, phổ biến pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có
chủ định của chủ thể phổ biến pháp luật nhằm tác động đến đối tượng được phổ
biến pháp luật giúp họ nắm được các quy định của pháp luật và hình thành ở họ
tri thức pháp luật, tình cảm pháp lý và từ đó có những hành vi phù hợp với các
yêu cầu của pháp luật.
1.1.2. Một số quan niệm về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật và tổ
chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê
Trong khoa học có nhiều quan niệm khác nhau về tổ chức, theo Đại từ
điển tiếng Việt “tổ chức là tập hợp người được tổ chức theo cơ cấu nhất định để
ho t động vì lợi ích chung” [67, tr.1662]. Theo từ điển Pháp - Việt, Pháp luật hành chính “Tổ chức là một tổng thể kết hợp có nhiều phân hệ tương tác và
truyền tin cho nh u” [54, tr. 208]. Trong khoa học hành chính có quan niệm “Tổ

chức là một hệ thống tập hợp củ h i h y nhiều người, nhóm người, được điều
phối một cách có ý thức, có ph m vi (lĩnh vực, chức n ng) tương đối rõ ràng,
ho t động nhằm đ t được mục tiêu chung” [7, tr. 11]. Như vậy, với cách biểu
đạt có khác nhau, nhưng các quan điểm nêu trên đều cho rằng: tổ chức là một
thiết chế được tạo lập để thực hiện những hoạt động nhất định, tùy theo quy mô
tổ chức, có tổ chức có cơ cấu, bao gồm những bộ phận cấu thành, có tổ chức
đơn giản chỉ bao gồm những nhân sự, cá nhân cụ thể. Với cách tiếp cận này, thì
tổ chức phổ biến pháp luật gồm những cơ quan, tổ chức nhà nước, hay các tổ
chức xã hội thực hiện phổ biến pháp luật (gọi chúng là chủ thể).
Bên cạnh đó, tổ chức phổ biến pháp luật còn được hiểu là hoạt động do
các chủ thể phổ biến pháp luật, bao gồm hoạt động xây dựng chương trình, kế
hoạch, xác định nội dung phổ biến pháp luật; phối hợp các thành viên, hay các
bộ phận cấu thành của tổ chức, để phân bổ các nguồn lực trong tổ chức. Với
cách hiểu này, tổ chức phổ biến pháp luật là hoạt động của cơ quan, tổ chức
10


nhằm triển khai thực hiện phổ biến pháp luật, đưa pháp luật tới những đối tượng
nhất định nhằm đạt được mục tiêu đã định.
Như vậy, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật là lĩnh vực hoạt động bao
gồm tất cả các giai đoạn như định hướng giáo dục pháp luật, xây dựng chương
trình, kế hoạch, xác định nội dung phổ biến pháp luật, phương pháp và hình thức
phổ biến pháp luật; triển khai thực hiện chương trình phổ biến pháp luật; kiểm
tra, đánh giá kết quả phổ biến pháp luật; sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm về phổ
biến pháp luật...
Thực hiện phổ biến pháp luật thực chất là hoạt động thực tiễn đưa pháp
luật tới các đối tượng nhất định. Thực hiện phổ biến pháp luật không đồng nhất
với phổ biến pháp luật. Thực hiện phổ biến pháp luật là thực tiễn phổ biến pháp
luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân - chủ thể phổ biến pháp luật đã tổ chức
phổ biến pháp luật như thế nào cho các đối tượng. Thực hiện phổ biến pháp luật

là một loại hoạt động nhà nước, xã hội luôn hướng tới những mục tiêu nhất định,
trước hết nhằm cung cấp những kiến thức, hiểu biết pháp luật, những quy định
của pháp luật cho đối tượng được phổ biến và hướng họ tới những hành vi, cách
xử xự phù hợp với pháp luật.
Từ những vấn đề nêu trên, có thể hiểu tổ chức thực hiện phổ biến pháp
luật là quá trình ho t động có mục đích, có tổ chức, có kế ho ch, theo nội dung
và thông qu những phương pháp, hình thức nhất định củ các chủ thể phổ biến
pháp luật, tác động đến đối tượng tiếp nhận pháp luật nhằm làm hình thành và
phát triển ở họ hệ thống tri thức pháp luật, trình độ hiểu biết về pháp luật; làm
hình thành tình cảm, thói quen và hành vi xử sự tích cực theo pháp luật.
Trên cơ sở quan niệm nêu trên, để đưa ra quan niệm tổ chức thực hiện phổ
biến pháp luật pháp luật cho đồng bào dân tộc cần xem xét các khía cạnh cụ thể
sau:
11


Thứ nhất, mối quan hệ, tương tác giữa chủ thể phổ biến pháp luật và đối
tượng được phổ biến pháp luật. Theo đó, phổ biến pháp luật cho đồng bào dân
tộc Êđê cũng là hoạt động được thực hiện thông qua sự tác động qua lại giữa chủ
thể và đối tượng. Chủ thể phổ biến pháp luật ở đây chính là các cơ quan, ban,
ngành, tổ chức, đoàn thể của tỉnh Đắk Lắk có chức năng, nhiệm vụ thực hiện
phổ biến pháp luật, như Sở Tư pháp tỉnh Đắk Lắk, Phòng Tư pháp các huyện
tỉnh Đắk Lắk, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam của tỉnh Đắk Lắk... Đối
tượng tiếp nhận phổ biến pháp luật ở đây chính là đồng bào dân tộc Êđê đang
sinh sống ở tỉnh Đắk Lắk.
Thứ h i, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê là
hoạt động có định hướng, có mục đích, bao hàm những tác động tự giác, tích
cực, tuân theo kế hoạch đã được xác định của chủ thể phổ biến pháp luật lên đối
tượng phổ biến pháp luật là đồng bào dân tộc Êđê tương ứng với các nội dung cụ
thể. Quá trình phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê chỉ thực sự đạt được

mục tiêu, hiệu quả đề ra khi đồng bào thực sự tự giác, tích cực biến những yêu
cầu pháp luật khách quan thành nhu cầu nội tại của bản thân mỗi người dân
trong cộng đồng dân tộc Êđê.
Thứ b , quá trình tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân
tộc Êđê luôn tuân theo nội dung, chương trình phổ biến pháp luật cụ thể, dựa
trên các phương pháp phổ biến pháp luật khoa học, hiện đại và các hình thức
phổ biến pháp luật phù hợp với đặc điểm tình hình kinh tế, văn hóa, lối sống của
đồng bào dân tộc Êđê nhằm hiện thực hóa một cách tối ưu mục tiêu phổ biến
pháp luật cho họ. Ngoài ra, hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho
đồng bào dân tộc Êđê cũng phải phù hợp với các đặc điểm văn hóa, lối sống,
phong tục tập quán, truyền thống tôn giáo, tín ngưỡng của đồng bào.
Thứ tư, trong nội dung tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào
12


dân tộc Êđê, ngoài việc cung cấp, trang bị những kiến thức, hiểu biết pháp luật
cần thiết như cho mọi công dân nói chung, các chủ thể phổ biến pháp luật còn
phải rất chú trọng trang bị cho cho đồng bào dân tộc Êđê những kiến thức, hiểu
biết về các lĩnh vực pháp luật có liên quan mật thiết với cuộc sống, lao động của
họ, các văn bản pháp quy do các cấp chính quyền địa phương ban hành...
Ngoài ra, nội dung phổ biến pháp luật phải thật cụ thể, rõ ràng; phương
pháp phải truyền đạt dễ hiểu, dễ nhớ; hình thức phổ biến pháp luật phải hấp dẫn,
sinh động, phù hợp với truyền thống văn hóa, tôn giáo, tập quán lao động, sinh
hoạt, học vấn của đồng bào dân tộc Êđê. Đây là sự khác biệt cơ bản giữa phổ
biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê so với phổ biến pháp luật cho các đối
tượng xã hội khác.
Từ sự phân tích các khía cạnh nêu trên, có thể đưa ra định nghĩa: Tổ chức
thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê là ho t động có định
hướng có tổ chức có chủ đích củ chủ thể phổ biến pháp luật thông qua các
hình thức, phương pháp khác nhau tác động lên đối tượng được phổ biến pháp

luật một cách có hệ thống nhằm giúp đồng bào dân tộc Ê đê nắm được nội dung
c n bản củ v n bản pháp luật được phổ biến, góp phần hình thành ở họ tri
thức pháp luật, tình cảm và hành vi phù hợp với pháp luật.
1.1.3. Đặc điểm của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng
bào dân tộc Êđê
Đối tượng tiếp nhận phổ biến pháp luật ở đây chính là đồng bào dân tộc
Êđê đang sinh sống, lao động, sinh hoạt ở tỉnh Đắk Lắk. Tuy đều là những người
dân tộc Êđê, song nhu cầu tiếp nhận thông tin, kiến thức pháp luật của họ có thể
đa dạng tùy thuộc vào địa bàn cư trú, nhóm tuổi, trình độ học vấn, nghề nghiệp,
vị thế xã hội trong cộng đồng, mục tiêu tiếp thu kiến thức pháp luật... Chính vì
vậy, khi tiến hành hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào
13


dân tộc, các chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cần phải chú ý phân
loại đối tượng theo những tiêu chí cụ thể nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả
của hoạt động này. Cụ thể:
Thứ nhất, theo địa bàn cư trú, đồng bào dân tộc bao gồm những người
đang sinh sống, làm việc ở các đô thị (thành phố, thị xã, các thị trấn huyện trực
thuộc tỉnh Đắk Lắk) và những người đang sinh sống, làm việc ở các vùng nông
thôn (buôn, làng). Do những khác biệt xã hội giữa nông thôn và đô thị nên nhu
cầu về thông tin, kiến thức pháp luật của đồng bào dân tộc ở mỗi nơi cũng khác
nhau; bởi vậy, các chủ thể cần lưu ý phân loại đối tượng theo địa bàn cư trú khi
tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc.
Thứ h i, theo nhóm tuổi, đồng bào dân tộc gồm những người thuộc các
nhóm lứa tuổi khác nhau, như nhóm trẻ em (học sinh tiểu học), nhóm thiếu niên
(học sinh trung học cơ sở), nhóm thanh niên (học sinh trung học phổ thông và
đoàn viên thanh niên đang lao động, sinh hoạt tại các địa phương), nhóm trung
niên và nhóm người cao tuổi. Mỗi nhóm lứa tuổi trên đây đều có những nét đặc
trưng riêng về tâm lý, nhận thức, hiểu biết, kinh nghiệm thực tế xã hội, nhu cầu

hiểu biết pháp luật... Vì vậy, khi triển khai tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
cho đồng bào dân tộc, các chủ thể phổ biến pháp luật phải có sự chuẩn bị
nghiêm túc, khoa học về mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức
thực hiện phổ biến pháp luật sao cho phù hợp với từng nhóm lứa tuổi.
Thứ b , theo hoạt động nghề nghiệp, đồng bào dân tộc bao gồm những
người lao động đang làm các công việc, nghề nghiệp khác nhau: làm việc ttrong
các cơ quan nhà nước; thuần túy làm nông nghiệp (trồng lúa, làm rẫy, nương,
hoa màu, chăn nuôi...); làm nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản; kinh doanh,
buôn bán nhỏ... Chắc chắn là những người làm công việc khác nhau có nhận
thức pháp luật, vốn kiến thức pháp luật và nhu cầu hiểu biết pháp luật cũng rất
14


khác nhau. Điều đó đòi hỏi các chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
phải tính đến hoạt động nghề nghiệp của đồng bào dân tộc trong quá trình tổ
chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đối tượng này.
Thứ tư, theo vị thế xã hội trong cộng đồng đồng bào dân tộc Êđê ở tỉnh
Đắk Lắk có thể có vị trí, chỗ đứng khác nhau trong cộng đồng xã hội của mình:
có những người là chức sắc tôn giáo (hòa thượng, cha xứ, thượng tọa...); có
những người là trưởng tộc; có những người tham gia làm cán bộ buôn, làng,
xã.... Những người có vị thế xã hội cao trong cộng đồng dân tộc được đồng bào
rất kính trọng, tin tưởng. Trong tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng
bào dân tộc cần đặc biệt chú ý tới các đối tượng có vị thể xã hội cao, có uy tín
này; có thể đào tạo, bồi dưỡng họ trở thành những truyên truyền viên pháp luật
đồng bào dân tộc. Điều đó cũng phù hợp với quy định của Luật Phổ biến, giáo
dục pháp luật: “Nhà nước có chính sách đào tạo, bồi dưỡng, hỗ trợ người làm
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, già làng, trưởng bản, người có uy tín
trong cộng đồng các dân tộc thiểu số tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật tại
địa phương; tạo điều kiện để các tổ chức cá nhân thực hiện hoạt động tình
nguyện phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân ở vùng dân tộc thiểu số,

miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, ven biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh
tế - xã hội đặc biệt khó khăn và ngư dân” [khoản 3, Đ. 17]; đồng thời, phù hợp
với Chỉ thị số 06/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát huy vai trò
của người có uy tín trong đồng bào DTTS trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc.
Thứ n m, theo mục tiêu, nhu cầu tiếp thu kiến thức pháp luật, có thể phân
chia đồng bào dân tộc thành các nhóm để tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật:
học để hiểu biết pháp luật, học để vận dụng pháp luật vào thực tiễn cuộc sống,
học để phục vụ công tác chuyên môn, học để nâng cao trình độ kiến thức pháp
15


luật...
Các chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cần căn cứ vào mục tiêu,
nhu cầu về kiến thức pháp luật, căn cứ vào địa bàn cư trú, nhóm tuổi, vị thế xã
hội, hoạt động nghề nghiệp trong đồng bào dân tộc Êđê để tổ chức bố trí các
hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật một cách hợp lý nhất, lựa chọn
nội dung, phương pháp và sử dụng báo cáo viên, truyên truyền viên pháp luật
phù hợp với từng nhóm đối tượng.
1.1.4. Vai trò của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào
dân tộc
Cũng như tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho các đối tượng xã hội
khác, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc có vai trò rất
quan trọng, thể hiện trên các điểm sau:
1.1.4.1. Góp phần cung cấp, trang bị, nâng cao kiến thức, hiểu biết
pháp luật
Đối với đồng bào dân tộc, vì nhiều nguyên nhân về lịch sử, địa lý, kinh tế,
xã hội mà trình độ dân trí về pháp luật còn nhiều hạn chế. Có những người dân
Êđê chỉ biết rất ít hoặc hầu như không biết đến các quy định pháp luật, trong đó
có các quy định về quyền con người, quyền công dân. Thiếu hiểu biết pháp luật

về quyền con người, quyền công dân thì đồng bào dân tộc khó có thể tiếp cận,
bảo vệ quyền con người, quyền công dân của mình. Muốn trang bị kiến thức
pháp luật cho đồng bào dân tộc thì phương thức chủ yếu mà các cơ quan chức
năng phải triển khai là tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho họ. Điều đó nói
lên một trong những vai trò hết sức quan trọng của tổ chức thực hiện phổ biến
pháp luật là góp phần cung cấp, trang bị, nâng cao sự hiểu biết pháp luật cho
đồng bào dân tộc.

16


1.1.4.2. Góp phần xây dựng, củng cố tình cảm, niềm tin của đồng bào
đối với pháp luật
Pháp luật chỉ có thể được mọi người dân thực hiện nghiêm chỉnh và thực
sự phát huy hiệu lực, hiệu quả khi họ tin tưởng vào các nguyên tắc, quy định của
pháp luật. Chỉ khi nào người dân nhận thức đúng đắn, đầy đủ các nguyên tắc,
quy định của pháp luật thì họ mới có thể thực hiện pháp luật một cách tự giác
mà không cần một biện pháp cưỡng chế nào từ phía Nhà nước. Từ vai trò cung
cấp thông tin, nâng cao trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật cho các tầng lớp
nhân dân, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật góp phần xây dựng, củng cố
niềm tin của nhân dân đối với pháp luật.
Để hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc
Êđê góp phần xây dựng, củng cố niềm tin của đồng bào đối với pháp luật thì cần
giáo dục tình cảm công bằng, tình cảm trách nhiệm và tình cảm không khoan
nhượng đối với các hành vi phạm pháp, phạm tội. Giáo dục tình cảm công bằng
là giáo dục cho đồng bào dân tộc Êđê biết đánh giá các QPPL, biết cách xác
định các tiêu chuẩn về tính công bằng của pháp luật để tự đánh giá hành vi của
mình, biết cách xử sự trong quan hệ với người khác và với chính bản thân mình
dựa trên các QPPL. Giáo dục tình cảm trách nhiệm là giáo dục cho đồng bào dân
tộc Êđê ý thức về nghĩa vụ pháp lý của họ. Giáo dục tình cảm trách nhiệm là làm

cho đồng bào dân tộc Êđê nhận thức được rằng, mọi việc làm, mọi hành vi của
họ đều phải dựa trên cơ sở pháp luật và trong khuôn khổ các quy định pháp luật.
Giáo dục tình cảm không khoan nhượng với các hành vi phạm tội là giúp đồng
bào dân tộc Êđê biết chủ động, tích cực đấu tranh với tội phạm. Việc xây dựng,
củng cố niềm tin của đồng bào dân tộc Êđê đối với pháp luật càng có ý nghĩa
đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các thế lực phản động, thù địch vẫn đang thực
hiện các hoạt động tuyên truyền, xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng,
17


chính sách, pháp luật của Nhà nước ta, gây chia rẽ giữa các dân tộc, tôn giáo
trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
1.1.4.3. Góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật, thực
hiện hành vi pháp luật hợp pháp
Sự hiểu biết pháp luật, nhận thức đúng đắn bản chất, vai trò xã hội của
pháp luật, nắm bắt được các quyền con người, quyền công dân... sẽ là cơ sở, nền
tảng để đồng bào dân tộc thêm tin tưởng vào chính sách, pháp luật của Nhà
nước, sự quản lý, điều hành của các cấp chính quyền địa phương tỉnh Đắk Lắk.
Hơn thế nữa, có kiến thức, hiểu biết pháp luật ở một trình độ nhất định, có niềm
tin đối với pháp luật, đồng bào dân tộc mới có ý thức tự đánh giá, đối chiếu hành
vi của mình với các nguyên tắc, quy định của pháp luật khi tham gia vào các
quan hệ xã hội; tự mình có thể tiếp cận hoặc bảo vệ quyền con người, quyền
công dân một cách hiệu quả, phù hợp với các nguyên tắc luật định, nâng cao
chất lượng cuộc sống của họ.
Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật giúp củng cố niềm tin sâu sắc của
đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk vào sự cần thiết phải tuân theo một cách tự
nguyện các quy định của pháp luật là những yếu tố quan trọng làm hình thành
hành vi pháp luật tích cực. Những tình cảm công bằng, tình cảm trách nhiệm,
tình cảm không khoan nhượng với các hành vi phạm tội... là những yếu tố tâm
lý, tư tưởng không thể tách rời hành vi pháp luật chủ động, tự giác và tích cực.

Phải nhờ vào động lực thôi thúc nội tâm, những tình cảm và niềm tin vững chắc
vào pháp luật thì mới có thể hình thành được hành vi pháp luật hợp pháp, tự
nguyện và tích cực trong đồng bào dân tộc. Điều đó nói lên một trong những vai
trò hết sức quan trọng của hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho
đồng bào dân tộc Êđê là góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật,
thực hiện hành vi pháp luật hợp pháp cho đồng bào dân tộc.
18


1.2. Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật
Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê
tỉnh Đắk Lắk là các cơ quan, tổ chức, đoàn thể các cấp thuộc các tỉnh ở tỉnh có
chức năng, nhiệm vụ làm công tác phổ biến pháp luật, bao gồm Sở Tư pháp, Hội
Luật gia, Đoàn Luật sư của tỉnh Đắk Lắk, các Phòng Tư pháp huyện... Lợi thế
của các cơ quan, tổ chức này là luôn có trong tay các loại thông tin, tài liệu, văn
bản QPPL, có đội ngũ cán bộ, chuyên gia pháp luật đã được đào tạo bài bản, có
kiến thức, hiểu biết pháp luật và có kinh nghiệm trong thực tiễn đời sống pháp lý
của địa phương. Ngoài ra, phải kể tới các cơ quan, ban, ngành, tổ chức khác,
như Sở Công an, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, MTTQ Việt Nam,
Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh... cấp tỉnh.
Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê
tỉnh Đắk Lắk với tư cách các nhà thực hiện phổ biến pháp luật lại bao gồm chủ
thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật chuyên nghiệp và không chuyên
nghiệp:
Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật chuyên nghiệp là những
người chuyên làm công tác phổ biến pháp luật, đào tạo về pháp luật trong các cơ
sở giáo dục pháp luật, được đào tạo chuyên sâu về pháp luật, có chức năng,
nhiệm vụ chủ yếu và trực tiếp là thực hiện các mục tiêu, nội dung phổ biến pháp
luật thông qua những phương pháp và hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp
luật nhất định. Đó chính là đội ngũ các thầy, cô giáo đang tham gia giảng dạy

trong các cơ sở đào tạo luật; những nghiên cứu viên của các cơ quan, viện
nghiên cứu khoa học pháp lý... Những người sẽ là báo cáo viên, truyên truyền
viên pháp luật, tham gia tổ chứ thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân
tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk. Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật chuyên
nghiệp cũng có thể tham gia tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào
19