Nghiên cứu những yếu tố tác động tới hành vi mua sắm

NGHIEN CỨU NHỮNG YẾU TỐ TAC DỘNG TỚI
HANH VI MUA SẮM
Anh, chi hãy phân tích sự khác nhau giữa nam và nữ trong hành vi mua hàng
ngẫu hứng.
- Mức độ mua ngẫu hứng.
- Những sản phẩm khách hàng thường mua ngẫu hứng; khách hàng
thường mua ngẫu hứng ở đâu?
- Những yếu tố chính thường tác động tới việc mua ngẫu hứng.
- Hậu quả của mua ngẫu hứng ( về tài chính, cảm giác áy náy, thỏa
mãn/không thỏa mãn với sản phẩm đã mua, sự phản đối của người
khác...)

Bài làm:
I. Tổng quan về hành vi tiêu dùng
Hành vi tiêu dùng được hiểu là những phản ứng mà các cá nhân biểu lộ trong
quá trình ra quyết định mua hàng hóa, dịch vụ. Biết được hành vi của người
tiêu dùng sẽ giúp cho doanh nghiệp đưa ra những sản phẩm, những chiến lược
tiếp thị và kinh doanh sản phẩm phù hợp.
Ngày nay, các doanh nghiệp nghiên cứu hành vi vủa người tiêu dùng với mục
đích nhận biết nhu cầu, sở thích, thói quen của họ. Cụ thể là xem người tiêu
dùng muốn mua gì, tại sao họ lại mua sản phẩm, dịch vụ đó, tại sao họ lại
mua nhãn hiệu đó, họ mua như thế nào, mua ở đâu, khi nào và mức độ mua ra


sao để xây dựng các chiến lược marketing thúc đẩy người tiêu dùng mua sắm
sản phẩm, dịch vụ của mình.
Ví dụ: Khi nghiên cứu hành vi tiêu dùng sản phẩm dầu gội đầu cần phải biết
được những vấn đề chủ yếu sau:
- Tại sao người tiêu dùng lại mua dầu gội đầu?
- Họ mua nhãn hiệu nào?
- Tại sao họ lại chọn nhãn hiệu đó?

- Họ thường mua ở đâu?
- Họ thường mua khi nào?
- Họ mua như thế nào?
- Mức độ mua?...
Nhu cầu và hành vi của người tiêu dùng rất khác nhau giữa các xã hội, giữa
các khu vực địa lý, giữa các nền văn hóa, tuổi tác, giới tính…Ví dụ: Khách
hàng ở các thành phố lớn có thói quen mua hàng ở các siêu thị hoặc cửa hàng
bán lẻ, trong khi đó người dân ở vùng nông thôn lại thích mua hàng ở các khu
chợ truyền thống.
Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cần phải nghiên cứu về hành vi người
tiêu dùng để lựa chọn phân khúc thị trường phù hợp trước khi quyết định kinh
doanh một sản phẩm nào đó. Khi muốn mở rộng quy mô hoạt động từ khu
vực này sang khu vực khác, từ quốc gia này sang quốc gia khác thì sự thành
công hay thất bại của họ phụ thuộc vào mức độ chấp nhận của người bản địa.
Để vượt qua rào cản này đòi hỏi nhà sản xuất và người kinh doanh phải nắm
vững những hành vi, thói quen của người tiêu dùng bản địa và các yếu tố ảnh


hưởng đến hành vi tiêu dùng của họ. Do đó, những nhà làm marketing phải
hiểu được hành vi con người ở các lứa tuổi, địa vị xã hội…và nền văn hóa
khác nhau để có thể cung cấp những sản phẩm, dịch vụ đến đúng đối tượng
trong một không gian và thời gian thích hợp.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng
Hành vi của người mua chịu ảnh hưởng của bốn yếu tố chủ yếu: văn hóa, xã
hội, cá nhân, và tâm lý. Tất cả những yếu tố này đều cho ta những căn cứ để
biết cách tiếp cận và phục vụ người mua một cách hiệu quả hơn. Vì thế,
nghiên cứu hành vi tiêu dùng cùng với những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi
tiêu dùng giúp cho những nhà làm marketing nhận biết và dự đoán xu hướng
tiêu dùng của từng đối tượng khách hàng cụ thể. Từ đó đưa ra những kế hoạch
marketing kịp thời và hiệu quả.

Mức độ cân nhắc khi mua sắm và số người tham gia mua sắm tăng theo mức
độ phức tạp của tình huống mua sắm. Người làm Marketing phải có những kế
hoạch khác nhau cho bốn kiểu hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Hành vi
mua sắm phức tạp, hành vi mua sắm đảm bảo ưng ý, hành vi mua sắm thông
thường và hành vi mua sắm tìm kiếm sự đa dạng. Bốn kiểu hành vi này đều
dựa trên cơ sở mức độ tham gia cao hay thấp của người tiêu dùng vào chuyện
mua sắm và có nhiều hay ít những điểm khác biệt lớn giữa các nhãn hiệu.
Những người làm Marketing phải nghiên cứu những mong muốn, nhận thức,
sở thích và các hành vi lựa chọn và mua sắm của những khách hàng mục tiêu.
Việc nghiên cứu như vậy sẽ cho ta những gợi ý để phát triển sản phẩm mới,
tính năng của sản phẩm, xác định giá cả, các kênh, nội dung thông tin và
những yếu tố khác trong công tác marketing của doanh nghiệp.
Nhóm các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng


1. Các yếu tố văn hóa
Nền văn hóa: Nền văn hóa là yếu tố quyết định cơ bản nhất những mong
muốn và hành vi của một người. Một đứa trẻ khi lớn lên sẽ tích luỹ được một
số những giá trị, nhận thức, sở thích và hành vi thông qua gia đình của nó và
những định chế then chốt khác.
Nhánh văn hóa: Mỗi nền văn hóa đều có những nhánh văn hóa nhỏ hơn tạo
nên những đặc điểm đặc thù hơn và mức độ hòa nhập với xã hội cho những
thành viên của nó. Các nhánh văn hóa tạo nên những khúc thị trường quan
trọng, và những người làm Marketing thường thiết kế các sản phẩm và
chương trình Marketing theo các nhu cầu của chúng. Hành vi mua sắm của
một cá nhân sẽ chịu ảnh hưởng của những đặc điểm nhánh văn hóa của cá
nhân đó.
Địa vị xã hội: Hầu như tất cả các xã hội loài người đều thể hiện rõ sự phân
tầng xã hội. Sự phân tầng này đôi khi mang hình thức, một hệ thống đẳng cấp
theo đó những thành viên thuộc các đẳng cấp khác nhau được nuôi nấng và

dạy dỗ để đảm nhiệm những vai trò nhất định. Các tầng lớp xã hội là những
bộ phận tương đối đồng nhất và bền vững trong xã hội, được xếp theo thứ bậc
và gồm những thành viên có chung những giá trị, mối quan tâm và hành vi.
2. Những yếu tố xã hội
Nhóm tham khảo: Nhóm tham khảo của một người bao gồm những nhóm có
ảnh hưởng trực tiếp (mặt đối mặt) hay gián tiếp đến thái độ hay hành vi của
người đó. Những nhóm có ảnh hưởng trực tiếp đến một người gọi là những
nhóm thành viên. Đó là những nhóm mà người đó tham gia và có tác động
qua lại. Có những nhóm là nhóm sơ cấp, như gia đình, bạn bè, hàng xóm láng
giềng, và đồng nghiệp, mà người đó có quan hệ giao tiếp thường xuyên. Các


nhóm sơ cấp thường là có tính chất chính thức hơn và ít đòi hỏi phải có quan
hệ giao tiếp thường xuyên hơn.
Gia đình: Các thành viên trong gia đình là nhóm tham khảo quan trọng có
ảnh hưởng lớn nhất. Ta có thể phân biệt hai gia đình trong đời sống người
mua. Gia đình định hướng gồm bố mẹ của người đó. Do từ bố mẹ mà một
người có được một định hướng đối với tôn giáo, chính trị, kinh tế và một ý
thức về tham vọng cá nhân, lòng tự trọng và tình yêu. Ngay cả khi người mua
không còn quan hệ nhiều với bố mẹ, thì ảnh hưởng của bố mẹ đối với hành vi
của người mua vẫn có thể rất lớn.
Một ảnh hưởng trực tiếp hơn đến hành vi mua sắm hàng ngày là gia đình
riêng của người đó. Gia đình là một tổ chức mua hàng tiêu dùng quan trọng
nhất trong xã hội và nó đã được nghiên cứu rất nhiều năm. Những người làm
Marketing quan tâm đến vai trò và ảnh hưởng tương đối của chồng, vợ và con
cái đến việc mua sắm rất nhiều loại sản phẩm và dịch vụ khác nhau. Vấn đề
này sẽ thay đổi rất nhiều đối với các nước và các tầng lớp xã hội khác nhau.
Vai trò và địa vị: Mỗi vai trò đều gắn với một địa vị. Người ta lựa chọn những
sản phẩm thể hiện được vai trò và địa vị của mình trong xã hội. Những người
làm Marketing đều biết rõ khả năng thể hiện địa vị xã hội của sản phẩm và

nhãn hiệu. Tuy nhiên, biểu tượng của địa vị thay đổi theo các tầng lớp xã hội
và theo cả vùng địa lý nữa.
3. Những yếu tố cá nhân
Tuổi tác và giai đoạn của chu kỳ sống: Người ta mua những hàng hóa và
dịch vụ khác nhau trong suốt đời mình. Thị hiếu của người ta về các loại hàng
hóa, dịch vụ cũng tuỳ theo tuổi tác. Việc tiêu dùng cũng được định hình theo
giai đoạn của chu kỳ sống của gia đình.


Nghề nghiệp: Nghề nghiệp của một người cũng ảnh hưởng đến cách thức tiêu
dùng của họ. Những người có nghề nghiệp khác nhau sẽ có nhu cầu tiêu dùng
khác nhau ngay từ những hàng hóa chính yếu như quần áo, giày dép, thức
ăn…đến những loại hàng hóa khác như: Mĩ phẩm, máy tính, điện thoại…
Hoàn cảnh kinh tế: Việc lựa chọn sản phẩm chịu tác động rất lớn từ hoàn
cảnh kinh tế của người đó. Hoàn cảnh kinh tế của người ta gồm thu nhập có
thể chi tiêu được của họ (mức thu nhập, mức ổn định và cách sắp xếp thời
gian), tiền tiết kiệm và tài sản (bao gồm cả tỷ lệ phần trăm tài sản lưu động),
nợ, khả năng vay mượn, thái độ đối với việc chi tiêu và tiết kiệm.
Phong cách sống: Phong cách sống là cách thức sống, cách sinh hoạt, cách
làm việc. cách xử sự của một người được thể hiện ra trong hành động, sự
quan tâm, quan niệm và ý kiến của người đó đối với môi trường xung quanh.
Lối sống miêu tả sinh động toàn diện một con người trong quan hệ với môi
trường của mình.
Phong cách sống của một người ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng của người
đó. Phong cách sống của khách hàng đôi khi được nhà tiếp thị sử dụng như
một chiêu thức phân khúc thị trường.
Nhân cách và ý niệm về bản thân: Mỗi người đều có một nhân cách khác
biệt có ảnh hưởng đến hành vi của người đó. Ở đây nhân cách có nghĩa là
những đặc điểm tâm lý khác biệt của một người dẫn đến những phản ứng
tương đối nhất quán và lâu bền với môi trường của mình. Nhân cách thường

được mô tả bằng những nét như tự tin có uy lực, tính độc lập, lòng tôn trọng,
tính chan hòa, tính kín đáo và tính dễ thích nghi. Nhân cách có thể là một biến
hữu ích trong việc phân tích hành vi của người tiêu dùng, vì rằng có thể phân
loại các kiểu nhân cách và có mối tương quan chặt chẽ giữa các kiểu nhân
cách nhất định với các lựa chọn sản phẩm và nhãn hiệu.


4. Những yếu tố tâm lý
Nhu cầu và Động cơ: Nhu cầu là một thuộc tính tâm lý, là những điều mà
con người đòi hỏi để tồn tại và phát triển. Tại bất kỳ một thời điểm nhất định
nào con người cũng có nhiều nhu cầu. Một số nhu cầu có nguồn gốc sinh học.
Một số nhu cầu khác có nguồn gốc tâm lý.
Tại những thời điểm khác nhau, người ta lại bị thôi thúc bởi những nhu cầu
khác nhau. Con người sẽ cố gắng thỏa mãn trước hết là những nhu cầu quan
trọng nhất. Khi người ta đã thoả mãn được một nhu cầu quan trọng nào đó thì
nó sẽ không còn là động cơ hiện thời nữa, và người ta lại cố gắng thỏa mãn
nhu cầu quan trọng nhất tiếp theo.
Nhận thức: Một người có động cơ luôn sẵn sàng hành động. Vấn đề người có
động cơ đó sẽ hành động như thế nào trong thực tế còn chịu ảnh hưởng từ sự
nhận thức của người đó về tình huống lúc đó.
Nhận thức được định nghĩa là "một quá trình thông qua đó cá thể tuyển chọn,
tổ chức và giải thích thông tin tạo ra một bức tranh có ý nghĩa về thế giới
xung quanh". Nhận thức không chỉ phụ thuộc vào những tác nhân vật lý, mà
còn phụ thuộc vào cả mối quan hệ của các tác nhân đó với môi trường xung
quanh và những điều kiện bên trong cá thể đó.
Tri thức: Khi người ta hành động họ cũng đồng thời lĩnh hội được tri thức, tri
thức mô tả những thay đổi trong hành vi của cá thể bắt nguồn từ kinh nghiệm.
Hầu hết hành vi của con người đều được lĩnh hội. Các nhà lý luận về tri thức
cho rằng tri thức của một người được tạo ra thông qua sự tác động qua lại của
những thôi thúc, tác nhân kích thích, những tấm gương, những phản ứng đáp

lại và sự củng cố.


Niềm tin và thái độ: Thông qua hoạt động và tri thức, người ta có được niềm
tin và thái độ. Những yếu tố này lại có ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của
con người. Thái độ làm cho người ta xử sự khá nhất quán đối với những sự
vật tương tự. Người ta không phải giải thích và phản ứng với mỗi sự vật theo
một cách mới. Thái độ cho phép tiết kiệm sức lực và trí óc. Vì thế mà rất khó
thay đổi được thái độ. Thái độ của một người được hình thành theo một
khuôn mẫu nhất quán, nên muốn thay đổi luôn cả những thái độ khác nữa.
II. Sự khác nhau của nam và nữ trong hành vi mua hàng ngẫu hứng
1. Mức độ mua hàng ngẫu hứng
Trong thời kỳ đầu tiên khi mới nghiên cứu về hành vi mua ngẫu hứng, các
học giả thường đồng nhất một cách đơn giản mua hàng ngẫu hứng với việc
mua không có kế hoạch định trước. Nghiên cứu của Rook (1987) đã tạo ra
một bước ngoặt trong lĩnh vực nghiên cứu về hành vi mua hàng ngẫu hứng
thông qua việc tổng kết các quan niệm trước đây về mua ngẫu hứng và đưa ra
một định nghĩa mới về hành vi mua này. Theo Rook, mua hàng ngẫu hứng
xảy ra “khi người tiêu dùng trải nghiệm một cảm giác bất chợt, mang tính thôi
thúc mua một cái gì đó ngay lập tức. Sự ngẫu hứng mua này thể hiện trạng
thái tình cảm khá phức tạp và có thể tạo ra những mâu thuẫn nhất định trong
suy nghĩ, tình cảm của người tiêu dùng. Ngoài ra, khi mua ngẫu hứng người
tiêu dùng thường có khuynh hướng ít quan tâm tới hậu quả của việc mua hàng
của mình”. Dựa trên các định nghĩa trước đây, có thể tóm tắt các đặc điểm của
hành vi mua hàng ngẫu hứng như sau:
• Việc quyết định mua diễn ra khá nhanh
• Hành vi mua gắn liền với diễn biến tình cảm của người mua; nó
mang tính cảm tính nhiều hơn là lý trí

• Không bao gồm việc mua một sản phẩm nào đó để thực hiện một
mục đích đã định trước, như mua quà cho sinh nhật bạn bè
Mức độ mua hàng ngẫu hứng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như tuổi, khả
năng tài chính, hoàn cảnh mua hàng và đặc biệt là giới tính. Mức độ mua hàng
ngẫu hững thường cao hơn đối với nữ giới và thấp hơn đối với nam giới. Điều
này được giải thích bởi thói quen mua sắm của nam và nữ. Đối với nam giới,
họ thường chỉ đi mua sắm khi thiếu các vật dụng cần thiết và do đó sẽ chỉ đến
đúng nơi có bán sản phẩm mình cần. Ngược lại, phái nữ ngoài việc đi mua
sắm khi cần ra, họ thường la cà các cửa hàng để ngắm nhìn các sản phẩm mới
hoặc có khi chỉ để giải stress hoặc đi cùng bạn bè...do đó khả năng và mức độ
mua ngẫu hứng của họ cũng cao hơn
2. Mua hàng ngẫu hứng khi nào, xảy ra đối với ai?
Mua hàng ngẫu hững xảy ra ở đâu cũng rất khác nhau giữa nam và nữ. Đối
với nam giới, việc mua hàng ngẫu hững của họ thường xảy ra khi họ đi mua
những đồ vật cần thiết. Chẳng hạn, khi họ nhận thấy mình cần đi mua một bộ
vợt tennis và đương nhiên họ đi đến cửa hàng tennis. Đối với những người
cẩn thận thì họ sẽ tham khảo giá và địa điểm bán hàng trước khi đi. Việc mua
hàng ngẫu hững xảy ra trong những trường hợp sau đây. Thứ nhất, họ đi đến
cửa hàng và không tìm được loại cần mua, lúc đó họ sẽ chọn sang loại khác
và thông thường đối với nam giới sẽ chọn mặt hàng có giá cao hơn thứ định
mua ban đầu. Thứ hai, khi đến cửa hàng, họ nhận ra có nhiều sản phẩm khác
ưng ý hơn và như thế việc mua hàng ngẫu hứng xảy ra. Cũng tương tự với
trường hợp thứ nhất, họ thường chọn những món đồ đắt hơn và tốt hơn.
Đối với phụ nữ, việc mua hàng ngẫu hững xảy ra nhiều hơn và thường xuyên
hơn. Chẳng hạn như bạn bè rủ đi shopping với mục đích ban đầu là để giải trí
hoặc đơn giản là bạn bè lâu ngày không gặp nhau. Lúc này việc mua hàng


ngẫu hứng có thể xảy ra bất cứ lúc nào khi họ bắt gặp được những món đồ
ưng ý và tất nhiên trong điều kiện trong ví của họ có đủ số tiền chi trả.

3. Những yếu tố chính tác động tới việc mua hàng ngẫu hứng
Cũng giống như những hành vi mua hàng khác, hành vi mua hàng ngẫu hững
chịu ảnh hưởng của các yếu tố sau:
- Độ tuổi: Độ tuổi tác động khá lớn đến hành vi mua hàng ngẫu hứng.
Thông thường những người trẻ có mức độ mua hàng ngẫu hứng cao
hơn những người trung niên
- Giới tính: Như phân tích ở trên, nam và nữ rất khác nhau trong hành vi
mua hàng và thông thường nữ có mức độ mua hàng cao hơn nam
- Hoàn cảnh mua hàng: Bao gồm thời gian dành cho việc mua sắm, khả
năng tại chính tại thời điểm mua sắm, đi mua sắm cùng với ai....
4. Hậu quả của việc mua hàng ngẫu hứng
Dù là đối với nam hay nữ thì việc mua hàng ngẫu hứng đều để lại những hậu
quả không mong muốn. Trong lĩnh vực nghiên cứu về tâm lý và xã hội, hành
vi ngẫu hứng (impulsive behavior) của con người thường được các nhà
nghiên cứu nhắc đến như là hành vi mang tính thiếu chín chắn, non nớt, dại
dột, thiếu lý trí, kém thông minh, và thậm chí là hành vi sai lầm và tội lỗi.
Tương tự như vậy, trong lĩnh vực nghiên cứu người tiêu dùng, hành vi mua
hàng ngẫu hứng cũng thường được gắn liến với các từ ngữ mang tính tiêu cực
và thường đươc xem là hành vi không tốt như mua không cẩn thận, thiếu chín
chắn và thiếu trách nhiệm. Theo Kaufman-Scarborough và Cohen (2004),
“mua hàng ngẫu hứng mang tính tự phát cao, không có kế hoạch, và thường
dẫn tới những sự lựa chọn không thỏa mãn cho người mua”. Baumeister


(2002) cho rằng một nguyên nhân quan trọng dẫn tới hành vi mua ngẫu hứng
là việc người tiêu dùng đã không tự kiểm soát được bản thân. Vì vậy, họ
thường gặp phải vấn đề “tôi thực sự không nên mua như thế”. Người tiêu
dùng có thể đã phải chi tiêu quá nhiều tiền bạc để rồi mang về nhà những thứ
mà họ không thực sự cần. Mặc dù khi mua ngẫu hứng người tiêu dùng có thể
cảm thấy vui sướng, ít nhất là trong những khoảnh khắc khi mua hàng, việc

mua ngẫu hứng thường dẫn tới sự hối tiếc về sau do nó không đáp ứng được
những mục tiêu dài hạn của người tiêu dùng. Vì vậy, xét về lâu dài mua ngẫu
hứng có thể làm cho người tiêu dùng không thỏa mãn và không hạnh phúc dù
rằng hành vi mua này có thể mang lại nhiều lợi nhuận hơn cho các nhà sản
xuất.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây, với quan điểm ‘hiện đại’ đã cho rằng
người tiêu dùng có thể mua hàng vì những lý do thuần túy chỉ để mang lại
cảm giác vui sướng, dễ chịu cho người mua. Vì vậy, mua ngẫu hứng có thể
được nhìn nhận như là một cách thức làm tăng thi vị cho cuộc sống, và do đó
mua ngẫu hứng không nhất thiết đồng nghĩa với hành vi xấu. Tuy nhiên, khi
nói tới hậu quả gắn liền với hành vi mua này, các nghiên cứu hiện tại vẫn
thường nêu lên các tác động mang tính tiêu cực nhiều hơn. Những kết quả
nghiên cứu của Rook (1987) tại Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng hơn 80% người tiêu
dùng trong mẫu điều tra của ông đã gặp phải những vấn đề nhất định do việc
mua hàng ngẫu hứng gây ra. Những hậu quả tiêu cực này bao gồm các vấn đề
về tài chính, sự không hài lòng về các sản phẩm đã mua, cảm giác ân hận, và
sự đương đầu với phản đối của những người xung quanh. Một số nghiên cứu
khác về hậu quả của việc mua ngẫu hứng đối với người tiêu dùng ở Anh quốc
và Singapore (ví dụ: Dittmar và Drury 2000, Shamdasani và Rook 1989) cũng
đưa ra những kết quả nghiên cứu tương tự như tại Hoa Kỳ.


Trong một nghiên cứu gần đây của Kaufman-Scarborough và Cohen (2004),
hành vi mua hàng ngẫu hứng của người tiêu dùng đã được mô tả một cách
nhẹ nhàng, ít chỉ trích hơn. Cụ thể, mua ngẫu hứng được coi là kết quả của
việc người tiêu dùng gặp phải vấn đề trong khâu xử lý thông tin. Tuy vậy, việc
mua này đã dẫn tới những hậu quả tiêu cực cho người tiêu dùng như việc mua
những hàng không cần thiết, không đúng kế hoạch, do đó có thể dẫn tới sự
tích trữ nhiều hàng không thiết thực. Ngoài ra, nhiều sản phẩm của việc mua
ngẫu hứng không được sử dụng. Người tiêu dùng vẫn giữ sản phẩm họ mua

mà có thể không bao giờ sử dụng chúng. Các tác giả đã đưa ra kết luận là tại
những thời điểm nhất định trong cuộc sống, người tiêu dùng có thể mua một
cái gì đó một cách ngẫu hứng và hành vi mua này rất có thể là hành vi thiếu
hiệu quả và không phù hợp.
Tóm lại hành vi mua hàng ngẫu hững có sự khác nhau giữa nam và nữ, mức
độ mua hàng ngẫu hững đối với nữ thường cao hơn và xảy ra thường xuyên
hơn. Tuy nhiên, hậu quả của hành vi này thì ảnh hưởng khá tiêu cực đến cả 2
giới tính.