Quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh các trường Trung học Phổ thông huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LỤC MẠNH PHƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN VỊ XUYÊN, TỈNH HÀ GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LỤC MẠNH PHƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN VỊ XUYÊN, TỈNH HÀ GIANG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền

THÁI NGUYÊN - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Huyền. Các nội dung
nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kỳ
hình thức nào trước đây.
Thái Nguyên, tháng 10 năm 2017
Học viên thực hiện

Lục Mạnh Phương

i


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập, nhận và triển khai nghiên cứu đề tài, hoàn
thành luận văn, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy
Cô trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.
Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng
Đào tạo, các thầy cô khoa Tâm lý - Giáo dục đã tham gia giảng dạy lớp cao học
chuyên ngành Quản lí giáo dục khoá 23B (2015 - 2017).
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Thị
Thanh Huyền đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn em trong thời gian nghiên cứu để
hoàn thành luận văn và có thể áp dụng có hiệu quả trong quá trình công tác.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Sở Giáo dục và
Đào tạo tỉnh Hà Giang; Các đồng chí trong Ban Giám hiệu, giáo viên trường
THPT Vị Xuyên, trường THPT Việt Lâm đã tạo điều kiện, giúp đỡ tác giả hoàn
thành luận văn.

Xin gửi lời cám ơn và chia sẻ niềm vui này với gia đình, bạn bè, những
người đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình học tập và
hoàn thành luận văn của mình.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu xong luận văn
không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả mong tiếp tục nhận được ý kiến góp
ý của các thầy cô giáo cùng các đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC............................................................................................................iii
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT .................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ................................................................. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ............................................................................... 6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 6
1.1.1. Trên thế giới .............................................................................................. 6
1.2.2. Văn hóa và bản sắc văn hóa .................................................................... 10
1.2.4. Giáo dục bản sắc văn hoá dân tộc ........................................................... 13
1.2.5. Quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc ............................. 14
1.3. Những vấn đề cơ bản về giáo dục bản sắc văn hoá dân tộc cho học
sinh trung học phổ thông ......................................................................... 14
1.3.1. Mục đích, ý nghĩa của giáo dục bản sắc văn hoá dân tộc cho học sinh
trung học phổ thông ................................................................................. 14
1.3.2. Một số đặc điểm của học sinh trung học phổ thông ................................ 16
iii


1.3.3. Nội dung giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh trung
học phổ thông.......................................................................................... 18
1.3.4. Phương pháp giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh trung
học phổ thông .......................................................................................... 21
1.3.5. Con đường giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh trung học
phổ thông ................................................................................................. 23
1.4. Một số vấn đề về quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc
cho học sinh ở trường trung học phổ thông ............................................ 30
1.4.1. Lập kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc
cho học sinh ............................................................................................. 30
1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho
học sinh .................................................................................................... 31
1.4.3. Chỉ đạo triển khai hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh.... 33
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc ............ 34
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn
hóa dân tộc cho học sinh trung học phổ thông ........................................ 35

1.5.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 35
1.5.2. Yếu tố khách quan ................................................................................... 37
Kết luận chương 1.............................................................................................. 39
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC BẢN
SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN VỊ XUYÊN, TỈNH HÀ GIANG .......................... 40

2.1. Khái quát chung về tình hình giáo dục ở các trường trung học phổ
thông trên địa bàn huyện Vị Xuyên ........................................................ 40
2.1.1. Về số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên của các trường
trung học phổ thông ở huyện Vị Xuyên .................................................. 40
2.1.2. Về quy mô trường lớp và cơ cấu thành phần dân tộc của các trường
trung học phổ thông huyện Vị Xuyên ..................................................... 41

iv


2.1.3. Về chất lượng giáo dục của các trường trung học phổ thông huyện
Vị Xuyên trong 2 năm học 2015-2016, 2016-2017 ................................ 41
2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bản sắc
văn hoá dân tộc cho học sinh các trường trung học phổ thông huyện
Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ......................................................................... 42
2.2.1. Mục tiêu khảo sát ..................................................................................... 42
2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 42
2.2.3. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 43
2.2.4. Khách thể khảo sát..................................................................................43
2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu khảo sát ......................................................... 43
2.3. Kết quả khảo sát thực trạng giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh
các trường trung học phổ thông huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ............... 44
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động

giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc ............................................................ 44
2.3.2. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về mục đích, ý nghĩa
giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh các trường trung học
phổ thông ................................................................................................. 46
2.3.3. Nội dung giáo dục bản sắc văn hóa cho học sinh các trường trung
học phổ thông huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ...................................... 48
2.3.4. Phương pháp giáo dục bản sắc văn hóa cho học sinh các trường
trung học phổ thông huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ............................ 51
2.3.5. Các con đường giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh tại
các trường trung học phổ thông huyện Vị Xuyên ................................... 53
2.4. Thực trạng về quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc
cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện Vị Xuyên.......... 54
2.4.1. Lập kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc
cho học sinh ............................................................................................ 54

v


2.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho
học sinh .................................................................................................... 57
2.4.3. Chỉ đạo triển khai hoạt động giáo dục giáo dục bản sắc văn hóa dân
tộc cho học sinh ....................................................................................... 60
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa
dân tộc cho học sinh ................................................................................ 62
2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động giáo dục bản
sắc văn hóa dân tộc cho học sinh ............................................................ 64
2.5.1. Về mặt mạnh ............................................................................................ 66
2.5.2. Về hạn chế ............................................................................................... 66
2.5.3. Nguyên nhân của những tồn tại ............................................................... 66
Kết luận chương 2.............................................................................................. 68

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC BẢN SẮC
VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG HUYỆN VỊ XUYÊN ................................................................... 69

3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp ........................................................... 69
3.1.1. Đảm bảo tính mục đích ............................................................................ 69
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 69
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ....................................... 69
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả ............................................. 70
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ và hệ thống ....................................... 70
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc
cho học sinh các trường trung học phổ thông huyện Vị Xuyên, tỉnh
Hà Giang .................................................................................................. 71
3.2.1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức hoạt động giáo
dục bản sắc văn hóa dân tộc cho đội ngũ giáo viên các trường trung
học phổ thông huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ...................................... 71

vi


3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo đa dạng hóa các con đường giáo dục bản sắc văn
hóa dân tộc cho học sinh các trường trung học huyện Vị Xuyên, tỉnh
Hà Giang .................................................................................................. 73
3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng phát triển môi trường sư phạm lành mạnh
nhằm thực hiện tốt công tác giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho
học sinh .................................................................................................... 76
3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà
trường trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa
dân tộc cho học sinh ................................................................................ 79
3.2.6. Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo

dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh các trường trung học phổ
thông huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang .................................................... 82
3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 84
3.3. Khảo nghiệm các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn
hóa dân tộc cho học sinh các trường THPT ở huyện Vị Xuyên, tỉnh
Hà Giang .................................................................................................. 85
3.3.1. Mục đích của khảo nghiệm...................................................................... 85
3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm. .......................................................................... 85
3.3.3. Phương pháp khảo nghiệm ...................................................................... 85
3.3.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 86
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 93
PHỤ LỤC ...............................................................................................................

vii


DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Viết đầy đủ

BTB

: Điểm trung bình

CBBQL

: Cán bộ quản lý

CLB

: Câu lạc bộ

CNH-HĐH

: Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CSVC

: Cơ sở vật chất

ĐH

: Đại học

DTTS

: Dân tộc thiểu số

DTVN

: Dân tộc Việt Nam

GDBSVHDT

: Giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc

GDHS

: Giáo dục học sinh

GDNGLL

: Giáo dục ngoài giờ lên lớp

GDQD

: Giáo dục quốc dân

GD-TT

: Giáo dục - thể thao

GV

: Giáo viên

HĐNK

: Hoạt động ngoại khóa

HĐTNST

: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo

HS

: Học sinh

LLGD

: Lực lượng giáo dục

MTSP

: Môi trường sư phạm

QL

: Quản lý

QLGD

: Quản lý giáo dục

THPT

: Trung học phổ thông

TN

: Thanh niên

XHHGD

: Xã hội hóa giáo dục

iv

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full