Tiểu luận cuối kì môn báo chí địa phương

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
KHOA NGỮ VĂN

TIỂU LUẬN
MÔN HỌC: BÁO CHÍ ĐỊA PHƯƠNG
Nhận diện và đánh giá những tác động của Social Media
đối với hoạt động báo chí địa phương hiện nay

Học phần: 15-22
Giảng viên phụ trách: ThS. Dương Thùy Trâm
Mã phách: ………………..

Đà Nẵng, tháng 12 năm 2017
1


Họ và tên: TRƯƠNG THỊ TRANG

Ngày sinh: 14/08/1997

Mã phách:…………….
Lớp: 15CBC1

Khoa: Ngữ văn

Tên tiểu luận: Nhận diện và đánh giá những tác động của Social Media đối với
hoạt động báo chí địa phương hiện nay
Học phần: 15-22
Giảng viên phụ trách: ThS. Dương Thùy Trâm
Sinh viên kí tên

2


Mục lục

NỘI DUNG
I.

Đặt vấn đề

Mới chỉ xuất hiện tại Việt Nam chưa đầy một thập kỉ, Social Media (truyền
thông xã hội) đã ảnh hưởng rất lớn đến môi trường báo chí – truyền thông của
Việt Nam. Nó không chỉ tác động đến cách tiếp cận thông tin của độc giả mà
còn thay đổi cả cách xử lí các nguồn tin đó. Social Media cho phép người dùng
tham gia vào mạng lưới báo chí – truyền thông, người đọc còn có thể chia sẻ
thông tin với mạng lưới rất lớn rất nhiều người khác, …những điều trên trước
đây hoàn toàn không có. Những chuyển biến đó có cả những tích cực và những
tiêu cực, nên cần được nghiên cứu kĩ lưỡng. Đây là đề tài rất quan trọng và có
tính cấp thiết cao, nhưng xét thấy vẫn có rất ít các nghiên cứu liên quan đến vấn
đề quan trọng này. Trong bài nghiên cứu này, tôi chỉ gói gọn nội dung trong
phạm vi tác động của Social Media đến báo chí địa phương, để phù hợp với mục
đích giáo viên yêu cầu.
II. Cở sở lý luận
II.1 Khái niệm và đặc diểm Social Media
• Khái niệm

3

Social Media hay còn gọi là truyền thông xã hội là một công cụ truyền thông, sử
dụng nền tảng là mạng xã hội để tiếp cận người tiêu dùng. Bạn có thể trao đổi, chia
sẻ tin tức, thảo luận giữa nhiều người với nhau, mang tính xã hội có khả năng tương
tác cao.
Social Media có thể là các cộng đồng
mạng xã hội (Facebook, Twitter, Google+)
hay đơn giản là những trang chia sẻ tài
nguyên (Youtube, Blog,…)
•

Đặc điểm nổi bật của Social Media

Thứ nhất là Social Media giúp bạn chia sẻ thông tin đến mọi người một cách
dễ dàng, nhanh chóng. Và bạn có thể lựa chọn các đối tượng tham gia, sử dụng.
Ví dụ như trên Facebook, bạn chỉ cần nhấn nút “share” trên thanh công cụ hoặc
có thể gõ thông điệp rồi “Đăng” là có thể ngay lập tức chia sẻ thông tin đến
những bạn bè trong “list friend” của bạn. Và một điều đặc biệt nữa là bạn hoàn
toàn có quyền chọn kết bạn với ai, ai có thể nhìn thấy bài đăng cũng như tham
gia vào các thông tin mà bạn trao đổi, chia sẻ.
Thứ hai là thông tin lan truyền nhanh chóng và chi phí thấp. Vì sử dụng
phương tiện là internet nên các thông tin lan truyền rất nhanh và ít tốn chi phí.
Vì thế đây là kênh truyền thông tin PR sản phẩm vô cùng hữu ích, rất phù hợp
với các
công ty, doanh nghiệp vừa và nhỏ, các bạn trẻ
kinh doanh online…

cao
trên Youtube,
comment tốt thì đương
sự tin cậy cao hơn các đoạn

Thứ ba là Social Media xây dựng
nên sự kết nối trong mối quan hệ cộng
đồng qua các hình thức (like, share,
love, comment,…) nên mang lại sự tin cậy
về giá trị thông tin. Ví dụ như một đoạn video
có hàng nghìn lượt like, share và các
nhiên đoạn video đó sẽ được đánh giá, có
video có cùng nội dung khác.

Thứ tư là tăng độ nhận biết thương hiệu và thái độ thiện cảm. Vì phủ sóng
rộng rãi và lan truyền nhanh chóng nên các thương hiệu được rất nhiều người
biết đến, và theo tâm lí “mưa dầm thấm lâu” thì càng tác động đến người tiêu
dùng thì càng làm họ tin cậy. Ví dụ nhắc đến Vinamilk thì ai ai cũng biết đó là
một thương hiệu sữa bò nổi tiếng, uy tín và chất lượng, được đông đảo khách
hàng tin dùng.
II.2 Khái niệm báo chí địa phương

4


Chưa có quy định nào của pháp luật, từ luật Báo chí, Nghị định 51/2002/NDCP, đến thông tư 16/2010/TT-BTTTT đưa ra tiêu chí thế nào là báo Trung ương
và báo Địa phương.
Trên thực tế người ta xác định báo chí Trung ương hay báo chí Địa phương
dựa trên cơ quan chủ quản của tờ báo. Thuật ngữ báo chí Địa phương được sử
dụng là để chỉ các cơ quan báo chí cấp tỉnh của địa phương (Báo Đảng do Tỉnh
ủy trực tiếp lãnh đạo, quản lý; các Đài Phát thanh – Truyền hình do Ủy ban
Nhân Dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quản lý; các Văn phòng
Đại diện của các cơ quan báo chí Trung ương; báo cấp Sở, Ngành của tỉnh,
thành phố).

III.

Nhận diện và đánh giá những tác động của Social Media đối với hoạt
động báo chí địa phương

Cũng như các công cụ truyền thông khác, Social Media cũng có tính hai mặt
của nó. Social Media tác động đến báo chí nói chung và báo chí địa phương nói
riêng về cả hai mặt tích cực và tiêu cực.
III.1 Tác động tích cực
III.1.1 Social Media thúc đẩy các tòa soạn phải trở nên “online”

Khi Social Media ra đời và phổ biến khắp Viện Nam, các tòa soạn báo địa
phương không thể vẫn giữ phong cách làm việc như trước mà phải thay đổi, hòa
mình vào dòng chảy internet để phát triển. Hiện nay tất cả các tờ báo in đều có
trang tin điện tử riêng, không chỉ trên mạng điện tử mà còn phổ biết trên các
trang mạng xã hội, điển hình là Facebook, Twitter để kết nối nhanh chóng và dễ
dàng hơn với người đọc. Một ví dụ điển hình là trang thông tin điện tử của báo
địa phương Khánh Hòa (www.baokhanhhoa.com.vn/) được thành lập từ năm
2005 và hằng ngày có đến hơn 1 triệu lượt người truy cập.
Xuất hiện online có nghĩa là tòa soạn phải tuân thủ theo đúng luật chơi của
nó. Điều này khiến cho các tờ báo địa phương bắt đầu nằm dưới sự ảnh hưởng
của một công cụ giúp cho bài báo phát tán rộng rãi, đó chính là mạng xã hội.
III.1.2

Tạo nên cơ chế giám sát và phản biện hiệu quả

Với số lượng hàng chục triệu người là cư dân mạng thì nơi đây đã trở thành
bộ phận giám sát và phản biện hiệu quả nhất. Trước kỉ nguyên internet, báo chí
và người đọc chỉ có mối quan hệ một chiều: độc giả đón nhận thông tin báo chí
đem lại, hoàn toàn không có cơ chế giám sát và phản biện. Những mục tương tác

do bạn đọc viết gửi đến tòa soạn khi được đăng lên không phản ánh được tâm lý
của bạn đọc, bởi vì trước khi đăng đã qua ban biên tập sàng lọc. Điều này hoàn
toàn thay đổi khi các các tòa soạn bước vào thế giới online. Từ khi các tờ báo
lập các trang tin điện tử thì đều triển khai mục “bình luận của bạn đọc”
(comment), mục “thích” (like) và mục “chia sẻ” (share) dưới mỗi bài viết. Một
5


bài viết được nhiều người đọc quan tâm không chỉ thể hiện ở số lượng truy cập
(view) mà còn thể hiện ở số lượng người like, share, comment. Điều này giúp
các tờ báo nỗ lực tìm kiếm các chủ đề hay, có liên quan trực tiếp đến thực tế và
cuộc sống độc giả hơn, với cách tiếp cận dễ hiểu hơn với quần chúng. Và nhờ
mở rộng việc trao đổi, tương tác với độc giả, các tờ báo địa phương đã nhận
được nhiều phản hồi tích cực cũng như những đóng góp về mặt hạn chế để phát
triển phù hợp hơn.
III.1.3 Báo chí hoạt động công khai, minh bạch, chuyên nghiệp hơn

Không chỉ tác động đến sự cải tiến về công nghệ của báo online, hệ thống
Social Media còn giúp báo chí hoạt động công khai, mình bạch và chuyên
nghiệp hơn nhờ sự lan truyền siêu tốc của nó. Đối với mạng xã hội, một bài báo
nếu thu hút được sự quan tâm của công chúng sẽ được share hàng chục nghìn
lần, tiếp cận đến hàng triệu người trong vài giờ đồng hồ nhờ các mạng lưới đan
xen, dày đặc của nó. Điều này khiến cho những sai sót của báo chí rất dễ phát
hiện, và rất khó sửa sai, bởi dù có sửa lỗi hay gỡ bài báo ra khỏi hệ thống nhanh
chóng thì có thể đã có rất nhiều người đọc, và chia sẻ.
Ví dụ vào 23/10/2016, báo Thanh Niên đã gỡ bỏ 5 bài báo và gửi lời xin lỗi
tới đông đảo công chúng về đưa thông tin thiếu chính xác vụ nước mắm truyền
thống nhiễm thạch tín (gồm các bài: Nước + hóa chất = nước mắm công nghiệp,
ngày 10.10.2016; Làm gì để nước mắm Việt vươn ra thế giới? Đi tìm nước mắm
sạch, ngày 11.10.2016; Cẩn trọng với hàm lượng thạch tín, ngày 12.10.2016;

Tiêu chuẩn nào cho nước mắm Việt? ngày 13.10.2016; Lỗ hổng trong quy định
về phụ gia thực phẩm, ngày 17.10.2016). Tuy đã gỡ bỏ những bài báo khỏi hệ
thống, nhưng đã có rất nhiều độc giả đã đọc và chia sẻ bài viết, vẫn có nhiều
người đã tin tưởng thông tin các bài báo đó và tẩy chay nước mắm truyền thống.
Vì thế khi có Social Media, báo chí địa phương càng chú trọng vào việc xử
lý thông chính xác hơn, cách làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả hơn.
III.2 Tác động tiêu cực
III.2.1 Xu hướng báo “lá cải hóa”

Social Media cũng tác động tiêu cực đến xu hướng báo “lá cải hóa” trong
nền báo chí – truyền thông Việt Nam. Lá cải hóa ở đây có thể được hiểu là các
tờ báo lợi dụng việc đưa tin các tin tức giật gân (nhà báo, phóng viên đưa tin bài
về cướp, hiếp, giết…), đưa tin về người nổi tiếng trong giới giải trí và thể thao
để câu khách, khiến công chúng tò mò để mua báo hoặc truy cập đọc báo. Báo lá
cải làm lẫn lộn ranh giới giữa thông tin và giải trí, qua đó làm giảm đi chất
lượng những cuộc thảo luận của công chúng về những đề tài quan trọng. Lý do
cốt yếu dẫn đến hiện tượng báo lá cải này nằm ở cơ chế lan truyền. Nền tảng
công nghệ giúp cho việc chia sẻ đường link và thông tin dễ dàng hơn, thông tin
có thể lan truyền từ tài khoản cá nhân của người này sang người khác.
6


Ví dụ như một trang Fanpage Facebook của một người nổi tiếng có hơn 10
nghìn người theo dõi, về mặt lý thuyết, khi một thông tin được trang này “post”
lên sẽ có hơn 10 nghìn người tiếp cận, nhưng trên thực tế con số này có thể lớn
hơn rất nhiều khi chỉ một phần trong số 10 nghìn người đó share đường link trên
trang cá nhân của mình. Điều đó càng thúc đẩy các tòa soạn tìm kiếm các thông
tin “thú vị”, đủ hấp dẫn để độc giả quan tâm, đa phần là đưa các thông tin gây sự
tò mò, gây tranh cãi để độc giả tích cực tham gia chia sẻ, tham gia bàn luận qua
đó tăng lượng truy cập, tăng lượng bán báo, tăng doanh thu.

III.2.2

Thông tin trên Social Media chưa hẳn là chính xác.

Vì không có các cơ quan chức năng quản lý, giám sát cũng như không có các
quy chuẩn như trên các tờ báo chính thống, nên các thông tin trên mạng xã hội,
các kênh truyền thông đều chưa qua kiểm chứng. Có rất nhiều đối tượng đã lợi
dụng khe hở này để làm lợi cho cá nhân, nói xấu, đặt điều hạ uy tín của đối thủ,
đưa thông tin sai lệch nhằm thu hút công chúng, nhiều trường hợp còn “thêm
mắm thêm muối” làm biển đổi bản chất của thông tin.
Ngoài ra với sự quản lý lỏng lẻo như vậy, thông tin đưa lên ngày càng nhiều,
không thể kiếm soát đang khiến cho công chúng bị “bội thực thông tin” khiến
cho sự quan tâm đến các vấn đề hệ trọng bị giảm sút, làm tổn hại đến quyền làm
chủ của nhân dân cũng như sự tiến bộ của xã hội.
III.2.3 Thị trường quảng cáo, địa vị kinh tế của tờ báo bị đe dọa

Trước khi Social Media ra đời, báo in là mảnh đất cho các doanh nghiệp, các
dịch vụ đầu tư quảng cáo. Nhưng khi Social Media xuất hiện, với chi phí thấp
mà hiệu quả tác động cao, quảng bá đến đông đảo công chúng chỉ trong một thời
gian ngắn, vì thế thay vì chọn báo in như trước đây, một vài doanh nghiệp, nhà
dịch vụ đã chuyển hướng chọn Social Media là kênh quảng cáo cho mình.
Đối với báo in, doanh thu của tờ báo không chỉ phụ thuộc vào số lượng báo
bán ra mà còn phụ thuộc rất nhiều vào nhận quảng cáo. Việc mất dần quảng cáo
đang ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế của tờ báo, khiến tờ báo khó khăn hơn trong
các khoản thu chi.
III.2.4

Social Media “hút” độc giả của các tờ báo địa phương

Vì là công cụ truyền thông sử dụng mạng xã hội, mạng internet để chuyên

chở thông tin nên Social Media đang mang trong mình lợi thế rất lớn để cạnh
tranh với các tờ báo địa phương. Trong cuộc đua tranh này, Social Media có vẻ
thắng thế vì hiện nay chúng ta thấy rõ lượng công chúng đọc báo giấy ít, nhất là
các tờ báo địa phương ít hẳn đi, họ chuyển dần xu hướng sang tìm đọc thông tin
trên các trang điện tử, trên mạng xã hội. Đây là một thách thức lớn đối với báo
in nói chung, đặc biệt là các tờ báo địa phương. Nó đặt ra yêu cầu rằng các tờ
7


báo phải đổi mới về cả nội dung và hình thức tiếp cận, đưa những thông tin liên
quan trực tiếp đến lợi ích, nhu cầu của công chúng, tạo được sự tò mò, háo hức,
và tâm trạng đón đọc của công chúng.
IV.

Kết luận

Social Media đã tác động đến mọi mặt của báo chí truyền thông Việt Nam.
Không chỉ khiến báo chí tiếp cận được nhiều người hơn, mà còn giúp báo chí cải
thiện chất lượng nội dung, nâng cao cải tiến về công nghệ, góp phần đáp ứng
được nhu cầu thông tin của bạn đọc. Mạng xã hội đã làm tăng sự gắn kết giữa
mọi người với nhau, giúp độc giả giám sát và phản biện lại các sản phẩm báo
chí. Tuy vậy Social Media cũng mang đến nhiều bất cập, như gia tăng báo lá cải,
thu hút khách hàng, quảng cáo, làm lung lay kinh tế của các tờ báo. Việc nhìn
nhận và đánh giá đúng những tác động trên rất quan trọng, nó giúp cho các tờ
báo có cái nhìn đúng, định hướng được những bước đi tiếp theo, thực hiện đúng
nhiệm vụ để phục vụ công chúng tốt hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. />2. />4.
5.

6.

no.html
/> /> /> />
8


Điểm kết luận của bài thi
Bằng số

Bằng chữ

Chữ kí xác nhận của CB chấm thi
CB chấm 1

Chữ kí xác nhận
của CB
nhận bài thi

CB chấm 2

9