Giải pháp giảm nghèo bền vững theo hướng tiếp cận đa chiều trên địa tại xã Lương Phú huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên . (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HỨA VĂN KỲ
Tên đề tài:
GIẢI PHÁP GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG THEO HƯỚNG TIẾP CẬN ĐA
CHIỀU TẠI XÃ LƯƠNG PHÚ - HUYỆN PHÚ BÌNH - TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Khoá học

: Chính Quy
: Phát triển nông thôn
: Kinh tế & Phát triển nông thôn
: 2012 - 2016

Thái Nguyên, năm 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HỨA VĂN KỲ
Tên đề tài:
GIẢI PHÁP GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG THEO HƯỚNG TIẾP CẬN ĐA
CHIỀU TẠI XÃ LƯƠNG PHÚ - HUYỆN PHÚ BÌNH - TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Lớp
Khoa
Khoá học
Giảng viên hƣớng dẫn

: Chính Quy
: Phát triển nông thôn
: K44 - PTNT
: Kinh tế & Phát triển nông thôn
: 2012 - 2016
: TS. Bùi Đình Hoà

Thái Nguyên, năm 2016


i

LỜI CẢM ƠN
Thực tập tốt nghiệp được xem là khâu quan trọng giúp sinh viên củng
cố kiến thức tiếp thu được trên giảng đường và hoàn thiện chương trình
đào tạo Đại học. Đây cũng là cơ hội để sinh viên tiếp cận với thực tế nghề
nghiệp, kết hợp với các kiến thức đã học trong nhà trường để hoàn thiện
kỹ năng trong công việc, tích lũy kinh nghiệm làm hành trang phục vụ
cho công việc hiện tại và sau này khi ra trường.
Được sự giới thiệu của Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa
Kinh tế & Phát triển nông thôn - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, em
đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Giải pháp giảm nghèo bền vững theo hướng

tiếp cận đa chiều trên địa tại xã Lương Phú - huyện Phú Bình - tỉnh Thái
Nguyên ”. Có được kết quả này em xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS. Bùi
Đình Hoà đã tận tình giúp đỡ em trong suốt thời gian thực tập và hoàn thành khoá
luận tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn các bác, các cô, các chú và các anh chị công tác
tại UBND xã Lương Phú đặc biệt là anh Lƣơng Văn Hữa, anh Nguyễn Xuân
Quỳnh đã tạo điều kiện để em có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao và cung
cấp đầy đủ các số liệu cần thiết phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài.
Trong quá trình thực hiện khoá luận tốt nghiệp em đã cố gắng nghiên
cứu nhưng do kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế nên không tránh khỏi
những sai sót và khiếm khuyết. Em rất mong được sự tham gia đóng góp ý
kiến từ phía các thầy giáo, cô giáo và các bạn sinh viên để khoá luận của em
được hoàn thiện hơn nữa.
Em xin chân thành cảm ơn !
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2016
Sinh viên

Hứa Văn Kỳ


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Quy định về chuẩn nghèo đói (theo tiêu chí quốc gia) ..................... 9
Bảng 2.2: Các tiêu chí sử dụng đo lường trong MPI ...................................... 12
Bảng 2.3: Xác định nghèo đa chiều ở Việt Nam ............................................ 16
Bảng 3.1: Chỉ tiêu số lượng mẫu điều tra. ...................................................... 28
Bảng 4.1: Thực trạng sử dụng đất của xã Lương Phú năm 2015 ................... 33
Bảng 4.2: Kết quả sản xuất các ngành kinh tế của xã Lương Phú
năm 2013 - 2015 .............................................................................. 38

Bảng 4.3: Tình hình thu nhập bình quân của xã Lương Phú qua các
năm 2013 - 2015 .............................................................................. 39
Bảng 4.4: Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo trong xã các năm 2013 - 2015............. 41
Bảng 4.5: Mức độ thiếu hụt tiếp cận về giáo dục ........................................... 43
Bảng 4.6: Mức độ thiếu hụt tiếp cận về y tế ................................................... 44
Bảng 4.7: Mức độ thiếu hụt tiếp cận về nhà ở ................................................ 46
Bảng 4.8: Mức độ thiếu hụt tiếp cận về điều kiện sống .................................. 47
Bảng 4.9: Mức độ thiếu hụt tiếp cận về thông tin ........................................... 48
Bảng 4.10: Tổng hợp mức độ thiếu hụt các chỉ số đo lường tiếp cận các dịch
vụ xã hội cơ bản ............................................................................... 50
Bảng 4.11: Tổng hợp ngưỡng thiếu hụt đa chiều của các hộ điều tra ............ 52
Bảng 4.12: Tỷ lệ hộ nghèo tính theo thu nhập năm 2015 ............................... 52
Bảng 4.13: Tỷ lệ hộ nghèo qua cách tiếp cận đa chiều tại xã Lương Phú
năm 2015.......................................................................................... 54
Bảng 4.14: So sánh tỷ lệ hộ nghèo qua tiếp cận nghèo đa chiều so với nghèo
đơn chiều năm 2015 ......................................................................... 55


iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BHYT

Bảo hiểm y tế

CPI

Chỉ số giá tiêu dùng

DTTS

Dân tộc thiểu số

KHCN

Khoa học công nghệ

MPI

Chỉ số nghèo đa chiều

QĐ

Quyết định

UN

Liên hợp quốc

UBND

Ủy ban nhân dân

UNDP

Báo cáo phát triển con người

SX

Sản xuất

SXNN

Sản xuất nông nghiệp

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông


iv

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................. i
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ iii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iv
PHẦN 1: MỞ ĐẦU........................................................................................ 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................... 1
1.2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu ................................................................ 2
1.2.1. Mục tiêu chung của đề tài ..................................................................... 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ...................................................................................... 3
1.3. Ý nghĩa của đề tài ..................................................................................... 3
1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học .................................... 3
1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn ......................................................................... 3

1.4. Bố cục của đề tài ...................................................................................... 4
PHẦN 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .......................................... 5
2.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................ 5
2.1.1. Khái niệm nghèo ................................................................................... 5
2.1.2. Chuẩn mực xác định nghèo đói ............................................................. 7
2.1.2.1. Chuẩn mực xác định nghèo đói trên thế giới: .................................... 7
2.1.2.2. Xác định tiêu trí chuẩn nghèo của Việt Nam: .................................... 8
2.1.3. Khái niệm nghèo đa chiều ..................................................................... 10
2.1.4. Chuẩn nghèo đa chiều ........................................................................... 11
2.1.5. Các quan niệm về giảm nghèo bền vững .............................................. 18
2.1.6. Các khía cạnh của đói nghèo................................................................. 20
2.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 23
2.2.1. Đặc điểm nghèo đói ở nước ta .............................................................. 23


v

PHẦN 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ............................................................................................... 26
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 26
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 26
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 26
3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................ 26
3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 26
3.4. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 27
3.5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 27
3.5.1. Chọn điểm nghiên cứu .......................................................................... 27
3.5.2. Phương pháp điều tra thu thập số liệu ................................................... 27
3.5.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp ................................................ 27
3.5.2.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp.................................................. 27

3.5.3. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 29
3.5.3.1. Phương pháp so sánh.......................................................................... 29
3.5.3.2. Phương pháp thống kê mô tả ............................................................. 30
3.5.3.3. Phương pháp Swot ............................................................................. 30
PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .......................... 31
4.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................... 31
4.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 31
4.1.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................... 31
4.1.1.2. Khí hậu, thủy văn. .............................................................................. 31
4.1.1.3. Điều kiện về đất đai và tình hình sử dụng đất của xã Lương Phú ..... 32
4.1.2. Điều kiện kinh tế - văn hóa - xã hội của xã Lương Phú ....................... 34
4.1.2.1. Thực trạng dân số và lao động ........................................................... 34
4.1.2.2. Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông ................................ 34
4.1.2.3. Văn hóa - xã hội, thể dục - thể thao và môi trường ........................... 36


vi

4.1.2.4. Điều kiện kinh tế ................................................................................ 37
4.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã Lương Phú - huyện
Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên............................................................................ 40
4.1.3.1. Những thuận lợi ................................................................................. 40
4.1.3.2. Những khó khăn, hạn chế................................................................... 40
4.2. Thực trạng nghèo của xã Lương Phú ....................................................... 41
4.2.1. Tình hình nghèo đói của xã Lương Phú ................................................ 41
4.2.2. Tình hình nghèo đa chiều của các hộ điều tra ....................................... 42
4.2.2.1. Giáo dục ............................................................................................. 43
4.2.2.2. Y tế ..................................................................................................... 44
4.2.2.3. Nhà ở .................................................................................................. 45
4.2.2.4. Điều kiện sống.................................................................................... 47

4.2.2.5. Tiếp cận thông tin............................................................................... 48
4.2.2.6. Mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản......................... 49
4.2.2.7. Ngưỡng thiếu hụt đa chiều ................................................................. 51
4.2.3. Đánh giá nghèo thông qua tiếp cận đơn chiều ...................................... 52
4.2.4. Đánh giá thực trạng nghèo theo cách tiếp cận đa chiều ........................ 53
4.2.5. So sánh tỷ lệ hộ nghèo của phương pháp tiếp cận nghèo đa chiều với
nghèo đơn chiều .............................................................................................. 55
4.2.6. Nguyên nhân nghèo đa chiều và những lỗ hổng khi đánh giá
nghèo đa chiều ................................................................................................. 56
4.2.6.1. Nguyên nhân chủ quan ....................................................................... 56
4.2.6.2. Nguyên nhân khách quan ................................................................... 57
4.2.6.3. Nguyên nhân cụ thể đối với các dịch vụ xã hội cơ bản bị thiếu hụt .. 58
4.2.6.4. Những phát hiện, những lỗ hổng trong đánh giá nghèo đa chiều ...... 60
4.2.7. Phân tích SWOT đối với quá trình giảm nghèo bền vững .................... 62


vii

4.2.8. Giải pháp giảm nghèo bền vững tại xã Lương Phú - huyện Phú Bìnhtỉnh Thái Nguyên ............................................................................................. 64
4.2.8.1. Giải pháp chung ................................................................................. 64
4.2.8.2. Giải pháp cụ thể cho từng nhóm hộ ................................................... 65
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .......................................................... 70
5.1. Kết luận .................................................................................................... 70
5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 71
TÀI LIỆU THAM KHẢO


1

PHẦN 1

MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Nghèo là một trong những vấn đề gay gắt và mang tính toàn cầu, còn
trầm trọng hơn khi nó vẫn còn tồn tại trên phạm vi vô cùng rộng lớn. Nghèo
là nỗi bất hạnh của nhiều người, là nghịch lý trên con đường phát triển chung
của xã hội. Trong mô ̣t thời gian khá dài chúng ta thường nói về nghèo như là
mô ̣t bô ̣ phâ ̣n dân chúng , những người có mức thu nhâ ̣p trung biǹ h thấ p hơn
1USD (quy đổ i)/ngày vào những năm 90 của thế kỷ 20 và hiện giờ là nhỏ hơn
2USD/ngày/người theo tiêu chuẩ n của Ngân hàng Thế giới

(WB). Như vâ ̣y,

rõ ràng chúng ta chỉ nhìn vào các con số để đánh giá nghèo mà đã vô tình
quên đi các nguyên n hân gây ra nghèo , trong đó quan tro ̣ng nhấ t là “sự bấ t
bình đẳng” và “chênh lệch quyền lực” giữa các cá nhân và giữa các nhóm
người trong xã hô ̣i . Nếu nghĩ nghèo dưới góc độ kinh tế, tài chính thì phải
chăng để xoá nghèo, chúng ta chỉ việc tập trung nâng cao vốn kinh tế, tài
chính làm cho người nghèo tăng trưởng về thu nhập?
Dựa trên quan điể m này , khái niệm “nghèo đa chiều” đã ra đời trong đó
xác định rõ nghèo không hẳn chỉ là đói ăn

, thiế u uố ng hoă ̣c thiế u các đi ều

kiê ̣n số ng, sinh hoa ̣t khác mà nghèo đói còn đươ ̣c gây ra bởi các rào cản về xã
hô ̣i và các tác nhân khác ngăn chă ̣n những cá nhân hoă ̣c cô ̣ng đồ ng tiế p câ ̣n
đến sức khỏe, giáo dục và mức sống.
Trong những năm gần đây xã Lương Phú đã áp dụng nhiều các giải pháp
giảm nghèo nhằm phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và đạt được những thành tựu
nhất định. Tỷ lệ người dân được tiếp cận với các dịch vụ xã hội cơ bản, cơ sở hạ
tầng được cải thiện rõ rệt, đời sống người nghèo được nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo

giảm đáng kể. Kết quả giảm nghèo tuy đạt được những mục tiêu đề ra nhưng chưa


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full