Nghiên cứu chẩn đoán và điều trị phẫu thuật u tuyến nước bọt mang tai (Luận án tiến sĩ)

1

(TNBMT)
ình thái mô h
m

126

tính hóa các u lành có th
dõi trong m

àm cho các ch
ài [126]. Ph

à lành tính chi
ính l

3], [32]. T
4].

MT chi

-c

134]. Tri
ì ph

ãl

ch
tr

ch

à tái phát.

ch

ào và k
ình
32].
V

ên, vi

thi

àr
116]. Sinh thi

b

ên tai

bi
v

àm
oài vi

(CLVT)… c
gi

ình thái, g

à khó tránh kh
[57], [158] và ch

k
[125].


2

Ph

à
òb

tr

ò khi b
ình nghiên c

cho th

ành v

u TNBMT. Th

òi h

th

êm hi

àh
ành

nghiên c

ài: “Nghiên c
nh

1.

àng, SA,
CLVT và sinh thi

2.

êu:


3

T
1.1. GI

C

1.1.1. Gi

12], [13], [24]
(Hình 1-1) [24] là m

Tuy
30 gam. N

ài, gi

àm và m

châm.

1.1.1.1 Khu mang tai
Khu mang tai là m
hình l
1.1.1.1.1. M

ài

G

à lá nông c

này khi t

òn ch

ì chia ra làm hai lá:

+ Lá nông ch
+ Lá sâu qu

E

C

H
G
D
F

A

B

A
B

A: Tuy

òn ch
E: Bao c
H: Khoang hàm h
Hình 1.1: Gi

C: Th
F:

4

1.1.1.1.2. M
Liên quan v

òn ch

bám) và v

ên dó có c
àn
ên m

trâm hàm h

òn ch

ành

Hoành này g

-

ài) và các

- Khe
này, tuy

ên quan v

ùng lách qua

khe này vào trong tuy
- Khe ngoài

òn ch

chéo tuy

àm th

n

à

XI cho b
1.1.1.1.3. M
Liên quan v

ài b

b

àm

ày gi
àm). M

c

àm trong và dây th
ên:
Liên quan v

ài. T

v

à dây th

N
gi

ên d
ày t

òn ch
ên m

àm t
à tuy

1.1.1.2. Tuy
Tuy
l

ên quan

ình l
à nh

àv

àm.


5

nên m
(Hình 1-2) [24]. Tuy

à khu có t

bào nên tuy
òn ch

mà v
à bao kh

ào là: b

Nh

phát tri

à khi m

ùng này

à ph

Tuy

ùy, gi

ùy có các c

th
sách, gáy quay v

ùy trên n

ên trên c

vào các

à dây VII

ài xu

1.1.1.3.
à
phát sinh

ong tuy

à thoát ra ngoài tuy

ch
ông Stenon ch

ào

mi

àm l

1.1.1.4. Liên quan m
T

-th

ên.
-b

ài vào trong tuy

kinh m

ên quan t
ài, dây th

-

1.1.1.4.1. Th
Dây th
Sau khi ra kh
ào gi
Dây th
m

ùy c
ùng v

ên v

ày


6

này, dây th

à nhánh

c

. Gi

à nhánh

c

ên th

nhánh cu

à:

-

àm

- Trán và mi m
-

ành tai ngoài
òng mi

ò má to, nh

ên, nanh,

chéo m
- Trên mi

òng môi.

Nhánh c

ành tai c

nhánh nh

ành nhi

à trên góc hàm, nh

- Mi

àn

à:
òng môi

-C
-C

ày n

ành ngang c

c
Dây th
Là nhánh c
v
IX. Khi b

uuy

àm trong. Các s

là s

òn

b

ùng

àm l

ò ng

ì các s

ng

1.1.1.4.2. Liên quan m
ào ph
tuy

ên góc hàm 4 cm thì

chia thành hai nhánh t
vào tuy

à hàm trong. Ngay sau khi chui
òn tách ra m


7

trong

èm v

kinh m

Hình 1.2:

- máy 64 l

)

T
H

ào t
ành do hai t

m

ài, t

ài

àt

àm trong thoát ra t

kinh. T

ngoài thoát d

ài tuy

tuy
1.1.1.5. M

ýv

i

Tuy

à sâu t
òn ch

c
Có nh

ên quan gi

-

ài: có th
u

ò má t
ào t

à sâu.

máu khi ph

ngo
c hàm, t
Vì v

8

- Th
h

ì ph
- Liên quan v

à kh

kh

lan và kh
- Liên quan v

ài: kh

ào

1.1.2. Gi

[76]
ên tuy

thùy, th

à ch

tuy

ùy tuy

là nhánh v

, không có b

bi

không có b
nhu mô tuy
n
m

ah
ành ph

ài nhu mô tuy

m

hình thái khác nhau. Tuy

m

ì chui

vào bình di

th

dây th

ùy nông tuy

thân chính c

ào ph

ành

2 nhánh chính g
tuy

ên eo

à nhánh c

ùy sâu nh

cho nên th
m

ên ngoài thùy này l
òn l

ùy

tiên b

ph

nhánh chính b
2 thân chính này k

ên và b
à


9

nguyên nhân gi
mu
Ph
m

ào gi

thùy tuy
Thùy nông: là thùy l
kính dài 5cm ch
ùy sâu r
c
1.1.3. Mô h
Tuy

à m
ành nhi

ch

ùy cách nhau b

àm

nang tuy
h

ùm nho, tuy

ành

thùy. Nhi

ùy

ài xu

ài xu

ùy g

l

ên k
ài xu

ùy h

Hình 1.3: C
Ngoài cùng tuy
theo các

ên k

ài xu

à
ành

ài xu
ài xu

i
à nh
ùy.


10

1.2. GI

1.2.1. Các kh
1.2

u mô t bào nang [126], [59]
Là các kh

ì ác tính c

bào u bi
ti

ào ch

ào

ày.
Mã phân lo

-O: 8550/3

ào nang tuy n

Hình 1.4: Mô h
1.2

u mô bi u bì nhày [126] [59]
UTBM bi

ì nhày là kh

b
v
này hay g

ào bi
ào hình tr

ì, các t

ào trung gian và các t

ào ch

ày

ào d

t

Hình 1.5: UTBM bi
p

ì

Hình 1.6: UTBM bi
ì nhày
à 400, có các t ào d
th
à các t ào ch
ày nhu

ìb


11

ì nhày

Hình 1.7: UTBM bi
th
1.2

ình thái phát tri
ào d

u mô d ng tuy n nang [126] [59]
UTBM nang d

àud

bì và các t

ìv

ào d
ình thái

và k
Mã ICD-O: 8200/3

Hình 1.8: Hình thái
t

Hình 1.9: Hình thái
t

1.2

u mô tuy
Là u bi

m

th

ì ác tính

ình thái, có m

ình thái phát tri

ào s

, các t

ào

ên d

ình [126] [59] [153] [159] [160]
ào h
n xa th


12

Mã ICD-O: 8525/3.

Hình 1.10: UTBM tuy

ình: hình

th

ào s

1.2

òn.

u bì- bi u bì [126] [59]
Là u ác tính c

c

ào u xâm nhi

lo

c gi

i

trong c

ào có t

hình thành nên

ình. Hình thái h

õ ràng, l

ào

,

.
Mã ICD-O: 8562/3.

Hình 1.11: C
l
à các t
ngoài là các t

ào bi

Hình 1.12: Nhu
ì lát bên d
õ hình
ì có bào


13

1.2

u mô t bào sáng kính hóa [126] [59]
UTBM t

ào sáng kính hóa là kh

m
ào, ho
à t ào bi
ác tính t
Mã ICD-O: 8310/3.

Hình 1.13: Các t
do t

ào ch

ì (u c

d

u mô tuy n t
Là típ ch

b
c

àt

ì

ành Hình 1.14: Các t

àu glycogen.

1.2

ì ho

ãb
y [126] [59]

ào bi

d

ào h
à mô
à u xâm nhi

c
à có kh
Mã ICD-O: 8147/3.

1.2.1.8. UTBM d ng tuy n bã [126] [59]
Là u ác tính c
th

ào u d

ãv

hác nhau s

ình thái khác

ình và có

Mã ICD-O: 8410/3.
1.2

u mô tuy n lim - phô d ng bã [126] [59]
ã, phát sinh t

lim phô thu

ã.

Mã ICD-O: 8410/3.


14

u mô tuy n nang [126] [59]
ình thái nang chi

1.2
Là kh

Mã ICD-O: 8440/3.
1.2
u mô
Là típ hi
tuy

th p [126] [59]

ình

ình d

à UTBM t

1.2.1.12. UTBM tuy n nang ch nhày [126] [59]
UTBM tuy
ày là típ hi
bào u n

ày ngo

à hình

ào.

Mã ICD-O: 8480/3
1.2.1.13. UTBM t bào h t [126] [59]
: UTBM t ào h à quá s

à

các c

à

ình
ào h

Mã ICD-O: 8290/3.
1.2.1.14. UTBM ng tuy n [126] [59]
ình
th

ên g

ti

Mã ICD-O: 8500/3
1.2.1.15. UTBM tuy n không x p lo i (UTBM tuy n nói chung) [126] [59]
Là típ UTBM ác tính c tuy
ình
ình

ào

nhóm này.
Mã ICD-O: 8140/3.
1.2.1.16. UTBM t
Là các u ác tính tuy

u mô [126] [59]

ình

à ti

ào bi

ì
à hình
ày

phát sinh t
Mã ICD-O: 8982/3


15

1.2.1.17. UTBM k t h p u tuy

ình [126] [59]

Là kh
ác tính d
ì. Cón g
uh
ày ch
Mã ICD-O: 8941/3
1.2.1.18.

ình phát sinh ra u
ành tính,

ng bi u mô [126] [59]

Là kh

ành ph

à thành ph

g

ên k

ên

ày phát sinh t

tuy
Mã ICD-O:8980/3.
1.2.1.19. U tuy

ình di c

[126] [59]
ình nh
òn

lành

àuh

-O code 8940/1.
u mô v y [126] [59] [145]

1.2.1.20.
Là nh

hi

ôt

ào v

à/ ho

UTBM v
khi t

phát t

niêm m
Mã ICD-O:8070/3
1.2.1.21.

u mô t bào nh [115] [126] [59]
ai tuy

c
nh

Còn có m

UTBM b

ào nh

ên g

ào nh
ào lúa m
à tuy

Mã ICD-O: 8041/3

kinh n
êm m


16

1.2.1.22.

u mô t bào l n[126] [59]

Là típ hi

ình, bào t
êu trên. Có tên g

không bi

ào l

t
Mã ICD-O: 8012/3
1.2.1.23.

u mô d ng lim phô bi u mô [126] [59]
èm theo có xâm nh

bào không ph

ên g

BM gi
àu lim

phô, UTBM kèm t

ày phát

sinh t
Mã ICD-O: 8082/3
1.2.1.24.

c b t [126] [59]

Còn có m

ên g

d
sinh t

à tuy

àm.

Mã ICD-O code 8974/1
1.2.2. Các kh

ành tính tuy

C¸c khèi u lµnh tÝnh [140] chiÕm h¬n 60% trong sè c¸c khèi u tuyÕn
h×nh hay lµ u hçn hîp tuyÕn mang tai
chiÕm h¬n 50%, u lympho tuyÕn nang chiÕm 7%, c¸c khèi lµnh tÝnh kh¸c
1.2.2.1. U tuy

ình [126] [59]
ình t

ình v

ào u

thành các hình thái mô h

ên c

b

ùng trong m

các kh

ình

àh

h

ha tr

ào h

ình

t

ào bi

à mô


17

hình

ày d

trên t
r

ành ph

ào chi

ày

à trên th
Mã ICD-O: 8940/0

Hình 1.15:
1.2.2.2. U t

Hình 1.16:
u mô lành tính [126] [59]

Là u lành tính hay g p tuy
c b
c mô t l
1943 [159]
nh ngh à nh ng u lành tính tuy
toàn b hay g n toàn b các t
Mã ICD-O: 8982/0

Hình 1.17:

u mô.

c b t ch a


18

1.2.2.3. U tuy n t

[126] [59]

Mã ICD-O: 8147/0
,
.

4

.

:

, bè,

,

2 nhóm: nhóm màng và không màng.

Hình 1.19:

Hình 1.18:

màng

1.2.2.4. U Warthin [126] [59]
U tip nà

,

2 trong u

.

,

.

,
,
,
Mã ICD-O: 8561/0

.


19

Hình 1.20:
.

.

,

Hình 1.21:
1.2.2.5.

.

[126] [59]
.

.
:

Mã ICD-O: 8290/0

.
, bè,

.


20

, bè,

Hình 1.22:
1.2.2.6.

.

[126] [59]
.
, ít khi quá 2

.
, nghèo

.

.

.
Mã ICD-O: 8149/0

Hình 1.23:

,
2
.


21

1.2.2.7.

[126] [59]
.

,

.

,

,
.

,

kính hóa.

Mã ICD-O: 8410/0.
1.2.2.8.

[126] [59]
,

1,5-6 cm.

,

,

,

,

limpho.

,
.

,
.

Mã ICD-O: 8410/0.
1.2.2.9.

[126] [59]

Có 3

,

(

).
,
.

Mã ICD-O: 8503/0.
1.2.2.10.

[126] [59]
2

:

.

nang
, lành

nang.

c
.


22

Mã ICD-O: 8440/0.

Hình 1.24:

,

Hình 1.25:
1.2.2.11.

,

ch máu [126] [59]

.
Mã ICD-O: 9120/0

Hình 1.26: U má


23

1.2.2.12. U lym- phô Hodgkin [126] [59]
.

4%

.
.
.
1.2.2.13. U lympho không Hodgkin [126] [59]

,

5%

2%

.

(75%),

(20%). H

limpho

,

.

-

n ra vùng limphoB
.

1.2.2.14.

[126] [59]
,

5%

,

.
.

1.3.

.
1.3.1. Ch

ng quy và ch

quang [23]

.

óa

trong u,

.
.


24

Hình 1.27: Hình
1.3.2.

[5]

Là m

b

à khi

không th

ài. Không kh
ùy sâu do b

42],[44],[74],[137].

1.3.2.1.

.
.
mang tai.
nh.


25

Hình 1.28. Hình

àn c

êu âm TMT bình th

(RadioGraphics, Volume 26, pp.746) [42].

:
t VII,

,

,

,

.

2

và sâu.
tìm d

,
.
.
,

này.

1

.
,
.

:

,
,

,

.
,
.
.

,