Văn hóa giao tiếp trong nhà trường

Văn hóa giao tiếp trong nhà trường
Để góp phần trao đổi kinh nghiệm và tìm những giải pháp nâng cao
chất lượng giáo dục văn hóa giao tiếp trong nhà trường, sáng 10-12,
tại trường ĐH Sư Phạm TP.HCM, Viện nghiên cứu Giáo dục mà
trực tiếp là Trung tâm phát triển nghiệp vụ Sư Phạm, Trường ĐH
Sư Phạm TP.HCM đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “ Giáo
dục văn hóa giao tiếp trong nhà trường”
Văn hóa giao tiếp không thể tách rời với giáo dục
Phát biểu tại Hội thảo GS.TSKH Lê Ngọc Trà đã khẳng định: giao tiếp
có quan hệ chặt chẽ với giáo dục. Hay nói một cách cụ thể hơn thì ở
phương diện nào đó giáo dục chính là giao tiếp. Không có giao tiếp
không có giáo dục. Ngoài ra giao tiếp không chỉ là hình thức, phương
tiện của giáo dục mà còn là một nội dung quan trọng của giáo dục. Theo
GS thì giáo dục văn hóa giao tiếp trong nhà trường hiện nay có hai điểm
cần lưu ý. Thứ nhất là truyền thống và hiện đại. Ở đây vai trò của nhà
trường là rất quan trọng. Chính nhà trường chứ không phải chính phủ,
báo chí hay dư luận xã hội sẽ quyết định vấn đề này. Chào như thế nào,
thưa như thế nào, xưng hô ra sao…nhà trường sẽ lựa chọn và quy định.
Quy định này không phải do hiệu trưởng quy định mà phải dựa trên cơ
sở khoa học, trên các nghiên cứu, tham vấn… Thứ hai là dân tộc và quốc
tế, theo GS chính công cuộc hội nhập và phát triển một cách ồ ạt của
CNTT đã tạo ra một “thế giới phẳng” khiến cho khoảng cách giữa các
dân tộc, quốc gia và con người được rút ngắn lại rất nhiều, cử chỉ, cách
xưng hô cũng ảnh hưởng, pha trộn nhau..khiến cho tính văn hóa, đạo
đức trong ngôn ngữ giao tiếp ít nhiều bị ảnh hưởng.
Đồng ý quan điểm với GS.TSKH Lê Ngọc Trà, Ths Nguyễn Thị Cúc,
trường ĐH An Giang cho rằng ngoài việc gắn chặt giáo dục với giao
tiếp thì giáo dục văn hóa giao tiếp trong học đường cũng cần phải gắn
chặt với giáo dục đạo đức học đường. Trong đó, mỗi giảng viên nhà
trường phải phấn đấu là tấm gương mẫu mực thể hiện văn hóa giao tiếp
trong công việc cũng như cuộc sống hàng ngày. Bên cạnh những điểm

quan trọng trên, việc giáo dục văn hóa giao tiếp cho học sinh theo Ths
Cúc nên được thực hiện mạnh mẽ trong Đoàn thanh niên, Hội sinh viên,
hoạt động xã hội, đặc biệt trong các hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư
phạm, trong kiến tập, thực tập sư phạm…có như thế mới mong phục
dựng được văn hóa giao tiếp trong học đường đang ngày càng xuống cấp
như hiện nay.’’.
Trường học là nơi truyền bá những nét đẹp của văn hóa một cách khuôn
mẫu và bài bản nhất. Nét đẹp văn hóa trong giao tiếp cũng đòi hỏi các
nhà sư phạm dạy cho học sinh những điều mẫu mực nhất. Việc xây dựng
chuẩn mực về lời nói, hành vi trong giao tiếp, ứng xử một cách mẫu mực
trong các trường học nói chung và các trường sư phạm nói riêng đòi hỏi
về phiá nhà trường phải đưa ra những chuẩn mực trong chương trình
giảng dạy.Chính vì thế việc phần đông đại biểu khẳng định quan điểm
văn hóa giao tiếp không thể tách rời môi trường giáo dục để làm rõ một
quan điểm rằng: muốn nâng cao văn hóa ứng xử của học sinh trong học
đường con đường gần nhất, hiệu quả nhất không thể nằm ngoài mối
quan hệ tương hỗ lẫn nhau giữa giáo dục và giao tiếp.
TS Hoàng Thị Nhị Hà, trường ĐH Sư Phạm TP.HCM trong báo cáo
tham luận của mình cũng khẳng định: Sự khéo léo ứng xử của người
thầy - nhà sư phạm trong giao tiếp là điều cần thiết để xây dựng các mối
quan hệ quản lý, giáo dục và giảng dạy tốt đẹp. Điều đó có ý nghĩa rất
lớn trong việc tạo dựng môi trường sư phạm lành mạnh có tác động tích
cực. Từ nền tảng vững bền trên, mỗi nhà trường cần phải tìm ra điều tốt
nhất trong mỗi con người, phát huy những ưu điểm, hạn chế thấp nhất
những nhược điểm, những bất cập ảnh hưởng đến quá trình giao tiếp
trong nhà trường thì tất yếu chúng ta sẽ tạo được môi trường giao tiếp có
văn hóa trong học đường một cách bền vững.
Giải pháp nào để nâng cao văn hóa giao tiếp trong nhà trường
Theo ông Phạm Văn Luân - trường CĐ Bến Tre, để có một môi trường
văn hóa học đường lành mạnh chúng ta cần phải kết hợp từ cả ba phía,

gia đình cùng với nhà trường và xã hội. Trong đó, ông đề nghị chúng ta
cần sớm tổ chức nghiên cứu, đánh giá một cách chính thức trên quy mô
toàn quốc về thực trạng văn hóa học đường để trên cơ sở đó nghiên cứu,
xây dựng, cải tiến các chương trình giảng dạy cả chính khóa , ngoại
khóa hướng vào đổi mới toàn diện và đi vào thực chất việc giáo dục văn
hóa giao tiếp cho HS-SV. Khẩn trương nghiên cứu các mô hình tổ chức
lớp, giáo viên chủ nhiệm, mạng lưới tư vấn học đường, cũng như tập
trung cao cho giáo dục văn hóa học đường từ các bậc học phổ thông,
nhằm tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và ban đại diện cha mẹ
học sinh. Nghiên cứu xây dựng chương trình dành riêng nhằm gia tăng
vị thế giáo viên trong quá trình rèn luyện, giáo dục văn hóa giao tiếp cho
HS-SV. Để thực hiện điều này ngành giáo dục cần sớm củng cố lại hệ
thống các trường sư phạm trong cả nước theo định hướng xây dựng môi
trường văn hóa giao tiếp sư phạm đặc trưng mà ở đó người thầy vừa
truyền dạy cho học trò các bài học giáo khoa, vừa để lại cho trò “bài
học làm người”.
ThS. Hoàng Mai, trường CĐ Mẫu giáo TW TP.HCM thì nhấn mạnh: Để
nâng cao văn hóa giao tiếp trong học đường hiện nay thì văn hóa giao
tiếp trong gia đình phải cần được chú ý trong chương trình đào tạo giáo
viên nhiều hơn. ThS Mai cho rằng môi trường lớp học phải được xây
dựng gần gũi nhờ môi trường gia đình. Vì trong môi trường thân thiện
như vậy học sinh sẽ đón nhận những tình cảm yêu thương của thầy cô
giáo như người thân trong gia đình. Đồng thời, qua việc giao tiếp một
cách thoải mái tự nhiên, không bị tâm lý gò bó, không dám nói áp đặt
các em học sinh sẽ hợp tác , trao đổi với giáo viên một cách thoải mái
hơn từ đó có điều kiện trải nghiệm kinh nghiệm, thái độ ứng xử với mọi
người một cách có văn hóa hơn.