Vấn đề quy hoạch nhà máy đóng mới và sửa chữa tàu thủy

Chương 2 Vấn đề quy hoạch nhà máy đóng mới và sửa chữa tàu thủy
2-1

Chương 2
VẤN ĐỀ QUY HOẠCH NHÀ MÁY ĐÓNG
MỚI VÀ SỬA CHỮA TÀU THỦY.
Qui hoạch xưởng đóng mới và sửa chữa tàu thuỷ là một vấn đề phức tạp. Để giải
quyết nó một cách triệt để, đòi hỏi phải nghiên cứu nhiều vấn đề tổng hợp về kinh tế, kỹ
thuật. Trong phạm vi giáo trình này, chỉ trình bày những nội dung cơ bản, tổng quát nhất,
để bạn đọc hiểu một cách tổng thể về qui hoạch nhà máy đóng m
ới và sửa chữa tàu thuỷ
từ đó chọn kiểu công trình nâng, hạ tàu thích hợp nhất.
2.1. Cơ sở để chọn địa điểm xây dựng nhà máy.
Địa điểm xây dựng nhà máy đóng mới và sửa chữa tàu thuỷ có một số yêu cầu
khác nhau sau đây: Các nhà máy sửa chữa thường được bố trí gần cảng lớn, bởi vì ở cảng
lớn có một số lượng lớn các tàu ra vào và là
đầu mối giao thông sắt, thuỷ, bộ. Đối với nhà
máy đóng mới thì không nhất thiết phải bố trí ở gần cảng lớn, mà chỉ cần bố trí sao cho
gần nguồn cung cấp nguyên vật liệu. Tuy có những điểm khác nhau ở trên, song nói
chung là giống nhau và thoả mãn một số yêu cầu sau đây:
1) Mặt bằng xây dựng: Mặt bằng xây dựng là yếu tố cơ bản đầu tiên và phải b
ảo
đảm những yêu cầu sau:
- Phải có kích thước đủ rộng để có thể bố trí tất cả các phân xưởng, các công
trình, thiết bị của nhà máy, đồng thời có xét đến khả năng phát triển trong tương
lai;
- Mặt bằng nhà máy phải có cao độ bảo đảm không ngập nước khi triều lên,
hoặc khi nước dâng;
2) - Khu nước: phải bảo đảm 3 yêu cầu:
- Độ sâu khu nước phải đủ để tàu lớ
n nhất cần sửa chữa có thể ra vào được trong

thời kì mùa kiệt;
- Chiều rộng phải đủ để tàu ra vào, neo đậu trước và sau khi sửa chữa;
- Phải được bảo vệ yên tĩnh tránh sóng, gió và dòng chảy. Nếu không có điều
kiện lợi dụng điều kiện tự nhiên thì phải xây dựng các công trình bảo vệ khu
nước.
3) - Đường bờ: phải ổn định, nghĩa là đường bờ
phải được bảo vệ bằng các công
trình gia cố bờ, công trình thoát nước... để giữ cho bờ không bị xói lở hoặc trượt.
4) - Địa chất: khu xây dựng là yếu tố ảnh hưởng lớn tới việc lựa chọn dạng kết cấu
công trình và biện pháp thi công, do đó ảnh hưởng lớn tới giá thành xây dựng
chung. Do vậy, khi chọn vị trí xây dựng, cố gắng chọn nơi có địa chấ
t tốt.
5) - Nguồn cung cấp vật liệu xây dựng: phải gần nơi xây dựng nhà máy.
6) - Giao thông: phải thuận tiện.
7) - Nguồn cung cấp nguyên vật liệu: đảm bảo cho nhà máy hoạt động trong thời
kỳ khai thác.
8) - Nguồn nhân lực.
2.2. Nguyên tắc bố trí công trình nâng, hạ tàu.
Chương 2 Vấn đề quy hoạch nhà máy đóng mới và sửa chữa tàu thủy
2-2

Công trình thuỷ công là công trình trung tâm của nhà máy, nên khi bố trí phải ưu
tiên số một, trên cơ sở đã bố trí công trìng thuỷ công sẽ bố trí các bộ phận khác của nhà
máy để tạo thành dây chuyền sản xuất hợp lý và thuận tiện. Khi bố trí công trình thuỷ
công phải tuân theo những nguyên tắc sau đây:
9) Các công trình thuỷ công phải được đặt tại nơi có địa chất tốt, có điều kiện địa
hình, khí tượng thuỷ vă
n thuận lợi.
10) Các bộ phận của nhà máy phải được bố trí sao cho chúng có liên hệ chặt chẽ
với nhau và phải phù hợp với công nghệ sản xuất, trong đó công trình thuỷ công

là trung tâm của cả nhà máy.
11) Giao thông trong và ngoài nhà máy phải thuận tiện. Giao thông trong nhà máy
chủ yếu phục vụ công tác vận chuyển nguyên vật liệu và bán thành phẩm từ kho
bãi vào các phân xưởng và từ các phân xưởng đến các công trình thuỷ công.
Trong đó hệ thống vận chuyể
n các phân đoạn thân tàu trong dây chuyền sản xuất
là quan trọng nhất. Vì vậy để đảm bảo thuận tiện cho hệ thống giao thông trong
xưởng, ta phải chọn cao trình bệ và cao trình mặt xưởng như nhau. Còn giao
thông ngoài xưởng chủ yếu chuyên chở nguyên vật liệu và thiết bị máy móc.
Mạng lưới giao thông trong xưởng phải được nối liền với mạng lưới quốc gia.
12) Chiều dài bờ phải đủ, diện tích khu nướ
c phải đủ để bố trí bến trang trí và phải
được bảo vệ tránh sóng gió, tạo ra khu nước yên tĩnh.
13) Việc chọn loại công trình thuỷ công phải phù hợp với dây chuyền sản xuất và
phù hợp với điều kiện tự nhiên tại khu vực xây dựng.
2.3.Mặt bằng tổng thể của nhà máy đóng tàu.
Tất cả các ngành công nghiệp hiện nay đều tiến dần tới chuyên môn hoá các khâu
sản xuấ
t và định hình hoá sản phẩm được chế tạo.
Trong công nghiệp đóng tàu cũng vậy phương pháp dây chuyền phân đoạn đã
được áp dụng rộng rãi để đóng tàu, chủ yếu là đóng hàng loạt loại tàu vừa và nhỏ. Để áp
dụng phương pháp này, người ta cũng đã chuyên môn hoá các phân xưởng và định hình
hoá tàu được đóng. Bởi vậy mặt bằng tổng thể của nhà máy trước hết phụ thuộc vào dây
chuy
ền công nghệ sản xuất, nghĩa là phụ thuộc vào việc lựa chọn và bố trí các công trình
thuỷ công và các loại công việc được hoàn thành trên chúng vv... sao cho hiệu suất lao
động cao và giá thành sản phẩm hạ (Tức là tạo được dây chuyền công nghệ sản xuất nhịp
nhàng hợp lý).
Việc bố trí mặt bằng một nhà máy rất phức tạp vì phải tiến hành so sánh kinh tế kỹ
thuật về nhiều mặt để bảo đả

m:- Vốn đầu tư ít;- Giá thành sản phẩm hạ;- Hiệu suất lao
động cao;- Thời gian hoàn thành một con tàu ngắn nhất (theo nhiệm vụ thiết kế hàng
năm).
ở đây chúng ta không đủ điều kiện để phân tích về các mặt ấy mà chỉ nghiên cứu
một số phương án "Mẫu" để áp dụng và qua đó cải tiến cho phù hợp với hoàn cảnh thực
tế từng trường hợp cụ
thể . Sau đây, là các phương án dùng cho các nhà máy đóng tàu
chở hàng khô có trọng lượng toàn bộ 14.000 - 16.000 tấn.
2.3.1. Các phương án mẫu.
14) Phương án I: Đóng tàu trên bệ có 2 dây chuyền công nghệ sản xuất, công trình
hạ thuỷ là ụ nước có 2 buồng.
Chương 2 Vấn đề quy hoạch nhà máy đóng mới và sửa chữa tàu thủy
2-3

Trong phương án I tổ hợp các công trình gồm có: phân xưởng lắp ghép phân đoạn,
thiết bị vận chuyển, phân xưởng đóng tàu, ụ nước 2 buồng, và bến trang trí. Phân xưởng
đóng tàu là 2 bệ hở kích thước 230 x 26 m, 7 cần trục cổng, 1 cái ở bến trang trí và 6 cái
ở bệ (2 cái sức nâng 80T, 4 cái sức nâng 30T), 1 ụ nước, 2 vị trí đặt tàu dài 180 m, chiều
rộng buồng trên là 64 m. Phương án này cũng có thể dùng để sửa chữa tàu. Nó có ưu
điểm là bố trí 2 dây chuy
ền sản xuất nên thành phẩm nhiều, song có nhược điểm là phân
xưởng đóng tàu (bệ) không có mái che, mặt khác ụ nước là công trình đắt và khó xây
dựng.
15) Phương án II: Phương án II cũng dùng bệ và ụ nước 2 buồng, nhưng bệ có mái
che.
Phương án II khác phương án I ở chỗ phân xưởng đóng tàu (bệ) có mái che. Điều
này tạo điều kiện sản xuất thích hợp hơn, có thể sử dụng cần tr
ục cầu thay cho cần trục
cổng.

Hình 2- 1 Phương án I
16) Phương án III: Phương án III cho phép đóng tàu trên một bệ nằm ngang không
có mái che chỉ có một dây chuyền công nghệ sản xuất, công trình thuỷ công là ụ
nước một buồng, kích thước bệ 400 x 26 m, ụ nước một buồng dài 180 m, chiều
rộng bậc trên 56 m. (Hình II-2).
17) Phương án IV: Phương án IV tương tự phương án III chỉ khác là bệ đóng mới
có mái che.
18) Các phương án V-VIII: Tương tự các phương án I-IV chỉ khác là công trình hạ

thuỷ là ụ nổi di động.
- Phương án V: Đóng tàu trên bệ nằm ngang theo 2 dây chuyền sản xuất. Hạ
thuỷ dùng ụ nổi, (xem H.II-3).
- Phương án VI: Đóng tàu trên bệ nằm ngang, dùng triền 2 tầng xe để hạ thuỷ
tàu. (xem H.II-4).
- Phương án VII: Đóng tàu trong 2 ụ khô. (xem H.II-5).
Chương 2 Vấn đề quy hoạch nhà máy đóng mới và sửa chữa tàu thủy
2-4

19) Các phương án VIII-XII: cũng lặp lại phương án I-IV nhưng khác là công trình
hạ thuỷ là triền 2 tầng xe.
20) Phương án XIII: Tổ hợp các công trình gồm có: phân xưởng lắp ghép phân
đoạn, thiết bị vân chuyển, phân xưởng đóng tàu gồm 2 bệ hở mỗi bệ dài 190 m,
rộng 28 m, độ sâu nước trong ụ 9m. Máy nâng thuỷ lực có sức nâng 1.500T. Ưu
điểm chủ yếu của phương án này là sự phối hợp củ
a bệ với công trình hạ thuỷ và
khả năng sử dụng ụ khô để sửa chữa tàu.


Hình 2- 2 Phương án III
Nhược điểm của phương án này là có máy nâng thuỷ lực phức tạp, giá thành của ụ

tương đối lớn và tổ chức sản xuất phụ thuộc vào điều kiện khí hậu (điều này ở các nước
sứ lạnh rất đáng lưu ý).
21) Phương án XIV: Phương án này khác với phương án trên ở chỗ ụ khô có mái che
và trang bị cần trục cầu.
Trên
đây chúng ta đã nghiên cứu 13 phương án. Tất cả đều cho ta những dây
chuyền
Chương 2 Vấn đề quy hoạch nhà máy đóng mới và sửa chữa tàu thủy
2-5


Hình 2- 3 Phương án V


Hình 2- 4 Phương án VI