Nghiên cứu ảnh hưởng của mùa vụ đến sức sản xuất thịt và hiệu quả kinh tế của gà Ross 508 nuôi chuồng kín tại huyện Đồng Hỷ – tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

HÀ S TOÀN
Tên

tài:
NGHIÊN C U NH H
NG C A MÙA V
N KH N NG S N XU T TH T VÀ HI U QU KINH T
C A GÀ ROSS – 508 NUÔI CHU NG KÍN
T I HUY N
NG H - T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o: Chính quy
Chuyên ngành: Ch n nuôi - Thú y
Khoa: Ch n nuôi - Thú y
Khóa h c: 2011- 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN

TR

NG

I H C NÔNG LÂM

HÀ S TOÀN
Tên

tài:
NGHIÊN C U NH H
NG C A MÙA V
N KH N NG S N XU T TH T VÀ HI U QU KINH T
C A GÀ ROSS – 508 NUÔI CHU NG KÍN
T I HUY N
NG H - T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

IH C

H ào t o: Chính quy
Chuyên ngành: Ch n nuôi thú y
L p: K43 – CNTY – N02
Khoa: Ch n nuôi - Thú y
Khóa h c: 2011- 2015
Gi ng viên h ng d n: PGS. TS. Nguy n Duy Hoan

Thái Nguyên, n m 2015

i

L IC M

N

Trong su t quá trình h c t p, rèn luy n t i tr
Thái Nguyên và th c t p t t nghi p t i c s ,
chuyên
giúp

ng

i H c Nông Lâm -

n nay tôi ã hoàn thành

t t nghi p. Trong th i gian h c t p tôi ã nh n

c s d y b o và

ân c n c a các th y cô giáo khoa Ch n nuôi thú y, c ng nh các th y

cô giáo trong tr

ng ã trang b cho tôi nh ng ki n th c c b n, t

có lòng tin v ng b

ó giúp tôi

c trong cu c s ng và công tác sau này.

Nhân d p này tôi xin bày t lòng bi t n chân thành t i ban Giám hi u
nhà tr

ng, các phòng ban liên quan, ban ch nhi m khoa Ch n nuôi thú y và

toàn th các th y cô giáo trong và ngoài khoa ã t n tình d y b o chúng em
trong th i gian qua.
c bi t, em xin bày t lòng bi t n sâu s c nh t t i th y giáo h

ng

d n PGS.TS Nguy n Duy Hoan
Tôi xin chân thành c m n toàn th gia ình ông Nguy n H ng Long
ã tr c ti p h

ng d n, t o m i i u ki n giúp

tôi hoàn thành t t nhi m v

trong su t quá trinh th c t p t t nghi p.
Tôi xin chân thành c m n UBND xã Khe Mo - huy n
Thái Nguyên cùng nhân dân

a ph

ng ã t o i u ki n

ng H - t nh
tôi th c hiên

tài t t nghi p.
Tôi xin chân thành c m n t i gia ình, ng
t t c b n bè ã

ng viên giúp

i thân,

tôi trong su t quá trình h c t p t i tr

Tôi xin kính chúc toàn th các th y cô giáo, ng
m nh kh e, h nh phúc, thành

ng nghi p cùng
ng.

i thân, b n bè luôn

t trong công vi c c ng nh trong cu c s ng.
Thái Nguyên, ngày……...tháng…..….n m 2015
Sinh viên

Hà S Toàn


ii

L I NÓI
Trong ch

U

ng trình ào t o c a nhà tr

h c thì m i sinh viên

ng, mu n k t thúc m t khoá

u ph i tr i qua m t th i gian th c t p t t nghi p. ây

là giai o n vô cùng quan tr ng

i v i m i sinh viên,

c bi t là sinh viên

ngành k thu t vì ây là kho ng th i gian mà sinh viên c ng c và h th ng
hoá l i

c ki n th c ã h c, th c hi n úng ph

hành, lý thuy t g n li n v i th c ti n”,
v i th c t s n xu t, n m v ng

ng châm “h c i ôi v i

ng th i s giúp sinh viên làm quen

c trình

chuyên môn, nâng cao

c tay

ngh k thu t, bi t ng d ng ti n b khoa h c k thu t vào th c t s n xu t
khi ra tr

ng tr thành m t cán b có chuyên môn t t, áp ng

công vi c th c t góp s c mình vào công cu c xây d ng

tn

c yêu c u
c ngày càng

giàu m nh h n.
Xu t phát t nguy n v ng c a b n thân,
hi u nhà tr

cs

ng ý c a Ban giám

ng, Ban Ch nhi m khoa Ch n Nuôi Thú Y tr

ng

Nông Lâm Thái Nguyên, s ti p nh n c a c s cùng v i s giúp
giáo h
chuyên

i h c
c a th y

ng d n PGS.TS Nguy n Duy Hoan, em ã ti n hành th c hi n
: “Nghiên c u nh h

ng c a mùa v

n s c s n xu t th t và

hi u qu kinh t c a gà Ross - 508 nuôi chu ng kín t i huy n

ng H –

t nh Thái Nguyên”
Do b

c

u làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c, trình

và

th i gian th c t p có h n nên b n báo cáo không tránh kh i nh ng thi u sót,

h n ch . Vì v y em r t mong nh n
giáo cùng các b n

ng nghi p

c nh ng ý ki n óng góp c a th y, cô

chuyên

c hoàn thi n h n.

Em xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày……….tháng……n m 2015
Sinh viên
Hà S Toàn


iii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 3.1 S

b trí thí nghi m ..............................................................................29

B ng 3.2. Giá tr dinh d

ng th c n c a gà thí nghi m. .........................................30

B ng 3.3: Quy trình s d ng v c-xin ........................................................................31

B ng 4.1: L ch dùng v c xin cho àn gà th t ............................................................40
B ng 4.2: K t qu công tác ph c v s n xu t ..........................................................41
B ng 4.3: T l nuôi s ng c a àn gà thí nghi m qua các tu n tu i (%) .................43
B ng 4.4: Sinh tr

ng tích l y c a gà thí nghi m (g/con) ........................................45

B ng 4.5. Sinh tr

ng tuy t

i và t

ng

i c a gà thí nghi m (g/con).................47

B ng 4.6: Tiêu th th c n c a gà thí nghi m ..........................................................49
B ng 4.7: Tiêu t n th c n cho t ng kh i l

ng c a gà thí nghi m(kg/kg) .............51

B ng 4.8: Tiêu t n Protein thô cho t ng kh i l
B ng 4.9: Tiêu t n ME cho t ng kh i l

ng (g) ...........................................52

ng (kcal/kg) .............................................53

B ng 4.10. K t qu m kh o sát gà thí nghi m ........................................................54

B ng 4.11: Ch s s n xu t và ch s kinh t c a gà thí nghi m ...............................54
B ng 4.12: S b h ch toán thu - chi cho 1kg kh i l

ng gà xu t bán ( /kg) .........55


iv

DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1:

th sinh tr

ng tích l y c a àn gà thí nghi m....................................46

Hình 4.2: Bi u

sinh tr

ng tuy t

Hình 4.3: Bi u

sinh tr

ng t

Hình 4.4: Bi u

ch s kinh t c a gà thí nghi m ..................................................55

ng

i c a gà thí nghi m ......................................48
i c a gà thí nghi m ....................................48


v

M CL C
Trang
L I C M N ............................................................................................................. i
DANH M C CÁC B NG........................................................................................ iii
DANH M C CÁC HÌNH ......................................................................................... iv
M C L C ...................................................................................................................v
U ......................................................................................................1

Ph n 1: M
1.1.

tv n

............................................................................................................1

1.2. M c tiêu và yêu c u c a
1.3. Ý ngh a c a

tài .............................................................................2

tài .................................................................................................2

1.3.1. Ý ngh a khoa h c ..............................................................................................2
1.3.2. Ý ngh a th c ti n c a

tài...............................................................................2

Ph n 2: T NG QUAN NGHIÊN C U ...................................................................3
2.1. C s khoa h c .....................................................................................................3
2.1.1. S c s ng và kh n ng ch ng
2.1.2. Khái ni m sinh tr

ng và ph

2.1.3. Các y u t

ng

nh h

b nh c a gia c m ...........................................3
ng pháp ánh giá sinh tr

n kh n ng sinh tr

ng..........................5

ng c a gà th t ..........................10

2.1.4. Kh n ng chuy n hóa th c n .........................................................................17

2.1.5. N ng su t, ch t l

ng th t và các y u t

2.2. T ng quan nghiên c u trong n

nh h

c và ngoài n

ng .......................................19
c .............................................25

2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n

c ....................................................................25

2.2.2. Tình hình nghiên c u ngoài n

c ...................................................................27

2.3. Gi i thi u v gà thí nghi m ................................................................................28
PH N 3:

IT

NG N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ....29

3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u ......................................................................29

3.2.

a i m và th i gian ti n hành .........................................................................29

3.3. N i dung nghiên c u ..........................................................................................29
3.4. Ph
3.4.1. Ph

ng pháp nghiên c u và các ch tiêu theo dõi..............................................29
ng pháp nghiên c u.................................................................................29


vi

3.4.2. Các ch tiêu theo dõi ........................................................................................31
3.5. ánh giá n ng su t th t. ......................................................................................33
3.6. Ph

ng pháp x lý s li u. .................................................................................35

Ph n 4: K T QU VÀ TH O LU N ..................................................................36
4.1. Công tác ph c v s n xu t .................................................................................36
4.1.1. Các công tác trong quá trình ph c v s n xu t. ..............................................36
4.1.2. Ph

ng pháp ti n hành ....................................................................................36

4.1.3. K t qu công tác ph c v s n xu t ..................................................................37
4.2. K t lu n v công tác ph c v s n xu t ...............................................................42
4.2.1. Bài h c kinh nghi m .......................................................................................42
4.3. K t qu chuyên

nghiên c u khoa h c ...........................................................42

4.3.1. T l nuôi s ng c a gà thí nghi m ..................................................................42
4.3.2. Kh n ng sinh tr
4.3.3 K t qu sinh tr

ng c a gà thí nghi m ........................................................44
ng tuy t

i và t

ng

i c a gà thí nghi m ........................46

4.3.4. Kh n ng tiêu th và chuy n hóa th c n .......................................................49
4.3.5. Tiêu t n th c n cho 1kg t ng kh i l

ng ......................................................50

4.3.6. Tiêu t n Protein/kg kh i l

ng (g/kg) ............................................................51

4.3.7. Tiêu t n n ng l

i /kg t ng kh i l

ng trao

ng ..........................................52

4.3.8. K t qu m kh o sát ........................................................................................54
4.3.9. Ch s s n xu t và ch s kinh t c a gà thí nghi m .......................................54
4.3.10. Chi phí tr c ti p cho gà thí nghi m...............................................................55
PH N 5: K T LU N VÀ

NGH ....................................................................57

5.1. K t lu n ..............................................................................................................57
5.2.

ngh ...............................................................................................................58

TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................59


1

Ph n 1
M
1.1.

U

tv n
T tr

c

n nay ngành ch n nuôi gà mang ý ngh a quan tr ng trong c

c u kinh t c a ngành nông nghi p. Ngành ch n nuôi gà ã em l i l i ích
kinh t

rõ r t cho ng

i ch n nuôi, ã có nghi u ng

i giàu lên nh ch n

nuôi gà (ngành ch n nuôi gà ã góp m t ph n vào gi i quy t vi c làm cho m t
b ph n ng

i lao

ng, xóa ói gi m nghèo, t ng thu nh p cho ng

dân,….), ngành ch n nuôi gà c a n
ng

c nhu c u trong n

c ta hi n nay không ch cung c p áp

c mà còn xu t kh u ã em l i m t ngu n thu

ngo i t cho l n cho n n kinh t n

c ta. Qua s li u n m 2014 n c ta có

240tri u con gà v i s n l ng g n 70 tri u t n v i doanh thu
Theo th ng kê c a T ch c l
m tn

c nuôi nhi u gà,

i

t 200 tri u USD.

ng th c th gi i (FAO), Vi t Nam là

ng hàng th 13 th gi i và v trí hàng

ông Nam Á. Hi n nay ngành ch n nuôi gà

u khu v c

m b o cung c p trên 80% s n

ph m th t cho th gi i. V i n n kinh t Vi t Nam hi n nay thì ngành nông

nghi p v n chi m m t v trí quan trong trong l n kinh t n

c ta hi n nay.

Trong nh ng n m g n ây v i m c tiêu th c hi n công nghi p - hóa
hi n

i hóa nông nghi p nông thôn theo ch tr

ngành ch n nuôi ã có
m i có n ng su t, ch t l

cs

ng c a

ng và Nhà N

u t v khao h c k thu t, v n,

c,

a gi ng

ng hi u qu cao vào s n xu t góp ph n vào thay

i

b m t kinh t nông thôn. V i nh ng chính sách thu n l i và phù h p c a nhà
n

c, nên ngành ch n nuôi gà ã và ang phát tri n m nh m v i r t nhi u

tr i nuôi gà v i nhi u quy mô.
dân, n
L

c nhu c u v con gi ng c a nhân

c ta ã cho nh p hàng lo t gi ng gà lông màu nh : Tam Hoàng,

ng Ph

ang

ng tr

ng, Kabir, Ai C p,Ross… Trong ó có gi ng gà Ross - 508 c ng

c phát tri n v i nhi u quy mô trang tr i l n.

ây là gi ng gà có

c

i m d nuôi, nhanh l n, ít b nh t t n ng su t cao, thích nghi t t v i i u ki n
khí h u Vi t Nam, song ch t l

ng th t ch a

c a chu ng vì l p m d

i


2

da nhi u. Tuy nhiên, gi ng gà này v n
càng phát tri n.
em ã th c hi n

c nhân dân ta quý tr ng và ngày

nâng cao h n v hi u qu kinh t mà gi ng gà này em l i
tài: “Nghiên c u nh h

ng c a mùa v

ns cs n

xu t th t và hi u qu kinh t c a gà Ross - 508 nuôi chu ng kín t i huy n
ng H –t nh Thái Nguyên’’
1.2. M c tiêu và yêu c u c a
+ Xác nh

tài

c nh h ng c a mùa v

Ross - 508 nuôi t i huy n

n kh n ng s n xu t th t c a gà

ng H , thành Ph Thái Nguyên, t nh Thái Nguyên.

+ B n thân làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c v ch n nuôi
gia c m.
- Góp ph n thúc

y ch n nuôi gia c m trong nông h phát tri n b n v ng

- Nh m tìm hi u và
huy n

a ra m t

it

ng gia c m m i ch n nuôi t i

ng H , TP Thái Nguyên, t nh Thái Nguyên.
- Góp ph n nâng cao thu nh p cho nông dân, góp ph n phát tri n kinh

t xã h i

a ph

1.3. Ý ngh a c a

ng.

tài

1.3.1. Ý ngh a khoa h c
- T ng b

c hoàn thi n quy trình ch m sóc, nuôi d

ng

phát huy

h t ti m n ng c a con gi ng, góp ph n hoàn thi n quy trình ch n nuôi theo
h

ng an toàn sinh h c.
- Có thêm lu n c khoa h c v kh n ng sinh tr

ng và cho th t c a gà

Ross – 508 nuôi t i Vi t Nam.
1.3.2. Ý ngh a th c ti n c a
- ánh giá

tài

c kh n ng s n xu t th t c a gà Ross - 508 th

nuôi trong chu ng kín

các v khác nhau

ch n nuôi v mùa v thích h p trong s n xu t
- B n thân là sinh viên

t

ng ph m,

ó khuy n cáo cho ng

i trà.

c làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c.

i


3

Ph n 2
T NG QUAN NGHIÊN C U

2.1. C s khoa h c
2.1.1. S c s ng và kh n ng ch ng

b nh c a gia c m

S c s ng c a gia c m là m t tính tr ng s l

ng, nó

c tr ng cho t ng

gi ng, t ng dòng, t ng cá th . Trong cùng m t gi ng s c s ng c a m i dòng
khác nhau là khác nhau, các cá th khác nhau trong cùng m t dòng c ng có s
khác nhau, nh ng n m trong gi i h n nh t
S c s ng c a v t nuôi

c xác

nh c a ph n gi ng.
nh thông qua kh n ng ch ng

b nh, kh n ng thích nghi v i i u ki n môi tr
nuôi s ng

ng. Ng

i ta thông qua t l

ánh giá s c s ng c a v t nuôi trong giai o n thí nghi m.

T l s ng c a gà con khi n là ch tiêu ch y u ánh giá s c s ng c a
gia c m,

giai o n h u phôi, s gi m s c s ng

qua các giai o n sinh tr
c xác

c th hi n

ng (Brandsch và Bilchel, 1978) [1]. T l s ng

nh b ng t l ph n tr m s cá th còn s ng

các cá th

giai o n tr

c. S gi m s c s ng

m t giai o n, so v i

giai oa h u phôi có th do

s có m t c a các gen n a gây ch t, nh ng ph n l n là do tác
tr

t l ch t cao

ng c a môi

ng (Brandsch và Bilchel, 1978) [1]. Có th nâng cao t l nuôi s ng b ng

bi n pháp nuôi d
nhi t

ng t t, v sinh tiêm phòng k p th i. Các gi ng v t nuôi

i có kh n ng ch ng b nh truy n nhi m, b nh ký sinh trùng cao h n

v t nuôi

x l nh.

T l nuôi s ng c a gia c m non trong i u ki n bình th

ng

t

kho ng 90%, nh ng c ng có nh ng dòng gà có t l nuôi s ng lên t i 98 –
99%. Theo k t qu nghiên c u c a (Bùi Quang Ti n và c ng s , 2005) [28]
cho bi t t l nuôi s ng t 0 – 140 ngày tu i c a các dòng gà chuyên th t HE
– Ross 308

t t 95 – 98%.


4

Ngoài các y u t gi ng, th c n, k thu t, ch m sóc, thì s c s ng và
kh n ng sinh tr

ng và phát tri n c a gia c m ch u tác

y u t ngo i c nh nh nhi t
y u t này tác
hi n t

, m

ng gây nh h

ng tr c ti p c a các

, s thông thoáng và chi u sáng. Nh ng

ng x u

ns c

kháng c a c th , d gây

ng stress làm gi m s c s ng gia c m. Trong i u ki n t nhiên n

ta, các y u t này tác
khác nhau. Do v y

ng l n l

t

m c

khác nhau t i nh ng vùng

c
a lý

có s c s ng cao òi h i gia c m ph i có s thích nghi

v i i u ki n s ng.
Khi nghiên c u v s c s ng c a gia c m (Ngô Gi n Luy n, 1994) [16]
cho bi t s c s ng

c th hi n

n ng có tính di truy n c a
thu n l i c a môi tr

th ch t và

c xác

nh tr

ch t

ng v t, có th ch ng l i các nh h

ng c ng nh các nh h

kh n ng thích nghi, khi i u ki n s ng thay
h u, quy trình ch n nuôi, môi tr

kh

ng không

ng khác c a d ch b nh. Xét v
i, nh v th c n, th i ti t, khí

ng vi sinh v t xung quanh... c a gia súc, gia

c m nói chung, gà lông m u nói riêng có kh n ng thích nghi r ng rãi h n
v môi tr

i

ng s ng (Phan C Nhân, Tr n ình Miên, 1998) [23].

Ngày nay, ngoài vi c ti p t c ch n l c các cá th , các dòng có s c mi n
kháng cao, ng

i ta còn chú tr ng

n nghiên c u theo dõi các t p tính b m

sinh c a con v t v sinh s n, sinh tr
sóc, nuôi d
tôt h n.

ng, khai thác con v t,

ng, ki m n...
m b o ch t l

ng s n ph m ngày càng

i u ó c ng th hi n qua các quy trình ch n nuôi, theo cách làm

s ch môi tr

ng trang tr i và xung quanh, theo các n i quy

khi nh p, khi nuôi c ng nh khi xu t.

ó

h u qu có h i cho v t nuôi và cho ch t l
t ng c

ng

mi n kháng.

m b o an toàn

u là nh ng i u làm c n thi t b

tr thêm tính mi n kháng cho v t nuôi, ng n ng a

ki n

c i ti n cách ch m

c nh ng stress mang

ng s n ph m t o thêm

c i u


5

Ngoài các y u t nh dinh d

ng, gi ng, k thu t thì v n

b nh c a gia c m c ng là y u t c b n d n

n th t b i trong ch n nuôi.

Gia c m r t m n c m v i d ch b nh, khi m c b nh th
nhanh và d n

nhi m

n t l ch t cao, d k phát các b nh khác,

ng lây lan

c bi t là b nh

truy n nhi m.
Trong công tác lai t o, khi dùng nh ng dòng, gi ng có s c
cao thì con lai s th a h
v n

kháng

ng có tính tr ng tr i kh n ng này. Nghiên c u v

này cho bi t u th lai v s c s ng là r t cao, dao

ng t 9 – 14%,

s c s ng cao ph thu c vào y u t m m b nh ho c các d ng vi sinh v t
gây b nh khác.
T l nuôi s ng không ch ph thu c vào y u t di truy n, i u ki n
ch m sóc nuôi d
môi tr

ng, tình hình b nh t t,... mà còn ph thu c vào y u t

ng.

2.1.2. Khái ni m sinh tr
2.1.2.1. Khái ni m sinh tr

ng và ph

sinh tr

i ta th

ng. Sinh tr

quy lu t nh t

ng

c xem nh quá trình t ng h p

ng l y vi c t ng kh i l

ng làm ch tiêu ánh giá

ng là m t quá trình sinh lý ph c t p và tuân theo nh ng

nh. Tr n

ình Miên, Nguy n Kim

bi t: Midedorpho A. F (1867) là ng
tr

ng

ng

V m t sinh h c, s sinh tr
protein, nên ng

ng pháp ánh giá sinh tr

i

ng (1992) [19] cho

u tiên phát hi n ra quy lu t sinh

ng theo giai o n c a gia súc, cho r ng gia súc non phát tri n m nh nh t

sau khi m i sinh, sau ó t ng kh i l
Sinh tr
phôi

ng là m t quá trình sinh lý, sinh hoá ph c t p, duy trì t khi

c hình thành cho

chính xác v sinh tr
1990) [38].

ng gi m d n theo t ng tháng tu i.

ng

n khi con v t ã tr

ng thành.

có

cs

o

t ng th i k không ph i d dàng (Chambers J. R,


6

Tr n
tr

ình Miên, Nguy n Kim

ng (1992) [19] ã khái quát: “Sinh

ng là m t quá trình tích lu các ch t h u c thông qua trao

t ng lên v chi u cao, chi u dài, b ngang, kh i l

i ch t, là s

ng c a t ng c quan, b

ph n c ng nh toàn b c th trên c s tính di truy n có t
Ganer (1992) cho r ng sinh tr
bào, t ng th tích t bào
Kim

ng tr

i tr

c”.

c h t là k t qu c a phân chia t

t o nên s s ng (Tr n

ình Miên, Nguy n

ng 1992) [19].
Sinh tr

ng là quá trình tích lu các ch t h u c do

là s t ng lên v chi u cao, chi u dài, b ngang kh i l

ng c a các b ph n và

toàn b c th con v t trên c s tính di truy n. Sinh tr
lu d n d n các ch t, ch y u là protein nên t c
ch t ph thu c vào t c

ho t

ng chính là s tích

và kh i l

ng tích lu các

ng c a các gen i u khi n s sinh tr

(Tr n ình Miên, Nguy n Kim
ng ngh a v i t ng kh i l

ng hoá và d hoá,

ng, 1992) [19]. Nh ng t ng tr

ng

ng không

ng (ví nh béo m ch y u là s tích l y m ,

không có s phát tri n c a mô c ).
Sinh tr

ng th c s là s t ng lên v kh i l

c a các t bào mô c . S sinh tr
tinh cho

n khi ã tr

ng c a con v t

ng thành và

trong thai và giai o n ngoài thai.
k tr

ng, s l

ng các chi u

c tính t khi tr ng th

c chia làm hai giai o n: Giai o n
i v i gia c m là th i k h u phôi và th i

ng thành.
Theo Johanson L, 1972 thì c

ng

phát tri n qua giai o n bào thai

và giai o n sau khi sinh có nh h

ng

n ch tiêu phát tri n c a con v t.

Nhìn t khía c nh gi i ph u sinh lý, thì s sinh tr
trình t nh sau:
+ H th ng tiêu hoá, n i ti t
+ H th ng x

ng

+ H th ng c b p
+M

ng c a các mô di n ra theo


7

Trong th c t nuôi gia súc, gia c m l y th t cho th y trong giai o n
u c a s sinh tr
c ax

ng th c n, dinh d

ng

c dùng t i a cho s phát tri n

ng, mô c , m t ph n r t ít dùng l u gi trong c u t o c a m .

giai o n cu i c a s sinh tr
nuôi h th ng c x

ng ngu n dinh d

c s d ng nhi u

ng nh ng hai h th ng này t c

càng ngày con v t càng tích lu ch t dinh d

ch c c u t o c a c th gia c m thì kh i l
kh i l

ng v n

ng c th . Kh i l

ng

n

phát tri n ã gi m,

c u t o m . Trong các t

ng c chi m nhi u nh t: 42 - 45%

ng c con tr ng luôn l n h n kh i l

ng c con

mái (không ph thu c vào l a tu i và lo i gia c m). Giai o n 70 ngày tu i
kh i l

ng t t c các c c a gà tr ng

t 530g, c a gà mái

t 467g (Ngô

Gi n Luy n, 1994) [16].
Qua nh ng nghiên c u cho th y c s sinh tr

ng g m hai quá trình:

T bào sinh s n và t bào phát tri n.
T t c các
s n xu t

u

c tính c a gia súc, gia c m nh ngo i hình, th ch t, s c
c hoàn ch nh d n trong su t quá trình sinh tr

tính này tuy là m t s ti p t c th a h
nh ng ho t
l

ng các

ng m nh hay y u còn do tác

ng c th th

ng

ng, các

c

c tính di truy n c a b m ,
ng c a môi tr

c theo dõi theo t ng tu n tu i và

ng. Kh i
n v tính là

kg/con ho c g/con.
xác

nh kh i l

ta còn bi u th kh i l
t ng th i k là thông s
song l i không ch ra

ng c th

ng thông qua

th sinh tr

ánh giá s sinh tr

ng. Kh i l

tu i. Sinh tr

ng c a gà nói riêng ch u nh h

i

ng c th

ng m t cách úng

c s khác nhau v t l sinh tr

ph n trong kho ng th i gian c a các
chung và sinh tr

các kho ng th i gian khác nhau ng

n nh t,

ng c a các thành

ng c a v t nuôi nói
ng c a nhi u y u t ,

quan tr ng nh t là y u t gi ng, th c n và các i u ki n ch m sóc nuôi
d

ng khác.


8

Khi nghiên c u v sinh tr

gi n và c th m t s ch tiêu
2.1.2.2. Ph

ng ng

sinh tr

ng s d ng m t cách

ánh giá s sinh tr

ng pháp ánh giá sinh tr
ánh giá kh n ng sinh tr

khuynh h

i ta th

ng s d ng các ph

ng c a gia c m.

ng
ng các nhà ch n gi ng v t nuôi ã có

ng th c

n gi n và th c t , ó là kh n ng

ng theo 3 ch tiêu là: Chi u cao, th tích và kh i l

c th : V m t sinh h c, sinh tr

ng

n

ng. Kh i l

ng

c xem nh là quá trình t ng h p, tích

l y d n các ch t mà ch y u là protein. Do v y có th l y vi c t ng kh i
l

ng c th làm ch tiêu ánh giá kh n ng sinh tr

Kh i l
l

ng c a gia súc, gia c m.

ng c a gia súc, gia c m là m t trong nh ng tính tr ng di truy n s

ng. Tính tr ng này có h s di truy n khá cao ph thu c vào

t ng gi ng, loài. Sinh tr
(1992) [19] là c
nh t

ng

ng theo Tr n

ó là: Sinh tr

- Sinh tr

ình Miên và Nguy n Kim

ng

t ng các chi u c a c th trong m t kho ng th i gian

nh. Trong ch n nuôi gia c m

2 ch s

c i mc a

ng tuy t

ng tuy t

ánh giá sinh tr

i và sinh tr

ng t

i là s t ng lên v kh i l

ng ng

ng

i ta s d ng

i.

ng, kích th

cc ac

th trong kho ng th i gian gi a hai l n kh o sát (T.C.V.N 2, 39 – 77) [29],
sinh tr

ng tuy t

i th

ng tính b ng g/con/ngày ho c g/con/tu n.

sinh tr

ng tuy t

i có d ng parabol. Giá tr sinh tr

ng tuy t

th

i càng cao

thì hi u qu kinh t càng l n.
- Sinh tr
th

ng

i là t l ph n tr m t ng lên c a kh i l

ng, kích

c trong kho ng th i gian gi a hai l n kh o sát (T.C.V.N 2, 40 – 77) [30].
th sinh tr

tr

ng t

ng t

ng

i có d ng hypebol. Gà còn non có t c

ng cao, sau ó gi m d n theo tu i. Theo Tr n

ng (1992) [19] cho bi t có m i quan h

sinh

ình Miên, Nguy n Kim

c th gia c m gi a sinh tr

ng

và m t s tính tr ng liên quan. M i liên quan gi a sinh tr

ng và t c

lông ã

ng và hi u qu s

c xác

nh, c ng có m i liên quan gi a sinh tr

m c


9

d ng th c n.

xác

nh toàn b quá trình sinh tr

ng m t cách chính xác

là r t khó kh n và ph c t p. Tuy nhiên trong ch n gi ng v t nuôi ngày nay,
ng

i ta c ng s d ng các ph

n ng sinh tr

quan tr ng l n

l

c các chi u o: Kích th
i v i kh i l

ng thân, t c

rõ r t v i kh i l
-T c

c và kh i l

ng x

l n và chi u dài ùi, chi u dài x
c bi t. Kích th

ng c th ,
sinh tr

ng có t m

ng: T c

sinh tr

ng cong sinh tr

ng ng c v i ch t

c các chi u o có liên quan

dài chân có liên quan

th trong m t kho ng th i gian nh t

tr

ánh giá kh

ng c th và hình dáng con v t, quan h gi a

ng th t có t m quan tr ng

-

n gi n và th c t

ng nh :

- Kích th

kh i l

ng pháp

ng là c

n tính bi t.
ng

t ng các chi u c

nh.

ng:

ng cong sinh tr

ng bi u th sinh

ng c a gia súc, gia c m nói chung.
Theo Chambers J. R, 1990 [38]

ng cong sinh tr

ng c a gà th t

g m 4 pha chính nh sau:
+ Pha sinh tr

ng tích lu t ng t c nhanh sau khi n .

+ i mu nc a

ng cong t i th i i m có sinh tr

+ Pha sinh tr

ng có t c

+ Pha sinh tr

ng ti m c n v i giá tr khi gà tr

th sinh tr
cong sinh tr

ng.

ch rõ v kh i l

ng cao nh t.

gi m d n sau i m u n
ng thành.

ng tích lu bi u th m t cách
ng cong sinh tr

n gi n nh t v

ng không nh ng

ng mà còn làm rõ v m t ch t l

ng

c s d ng

ng, s sai khác gi a

các dòng, gi ng, gi i tính (Knizetova HJ, Hyanck, Knize B and Roubicek
J, 1991) [45].
n
cong sinh tr

c ta, Nguy n

ng Vang, 1983 [31] khi nghiên c u v

ng c a ng ng Rheinland t s sinh

toàn phù h p v i quy lu t sinh tr

ng

n 77 ngày tu i th y hoàn

ng c a gia c m nói chung. Tr n Long và


10

c ng s (1994) [12] khi nghiên c u v

ng cong sinh tr

ng c a các dòng

gà A, V1, V3, trong gi ng gà Hybro (HV85) cho th y

ng cong sinh

tr

ng c a c b n dòng

u phát tri n úng quy lu t.

ng cong sinh tr

ng

c a 3 dòng có s khác nhau và trong m i dòng gi a gà tr ng và gà mái c ng
có s khác nhau: Sinh tr

tu n tu i

ng cao

7 - 8 tu n tu i

i v i gà tr ng và 6 - 7

i v i gà mái.

- Tiêu t n th c n: Tiêu t n th c n cho 1 kg t ng kh i l
quá trình chuy n hoá th c n
l

sinh tr

ng. Tiêu t n th c n/kg t ng kh i

ng càng th p thì hi u qu kinh t càng cao và ng
- Theo Bùi

ng ph n ánh

c l i.

c L ng và Lê H ng M n (1993) [14] cho r ng

huy t i a kh n ng sinh tr
và t i u các ch t dinh d

ng c a gia c m thì vi c cung c p th c n
ng, cân b ng protein, các axit amin và n ng l

phát
y
ng

là i u t i c n thi t.
2.1.3. Các y u t

nh h

ng

C ng nh các loài
h

n kh n ng sinh tr

ng c a gà th t

ng v t khác, kh n ng sinh tr

ng c a gà ch u nh

ng c a nh ng y u t sau:
- nh h

ng c a dòng gi ng:

Theo tài li u c a Chambers JR (1990) [38] có nhi u gen nh h
n sinh tr

ng và phát tri n c a c th gà. Có gen nh h

tri n chung, có gen nh h
h

ng

ng

ng

n s phát

n s phát tri n nhi u chi u, có gen nh

ng theo nhóm tính tr ng, có gen nh h

ng t i m t vài tính tr ng riêng l .

Godfrey EF và Joap RG (1952) [41] và m t s tác gi khác cho r ng các tính
tr ng s l

ng này

v sinh tr

ng liên k t gi i tính (n m trên nhi m s c th X), vì v y có s sai

khác v kh i l

c quy

nh b i 15 c p gen, trong ó ít nh t có m t gen

ng c th gi a con tr ng và con mái trong cùng m t gi ng,

gà tr ng n ng h n gà mái 24 - 32%.


11

Tr n Thanh Vân (2002) [32] khi nghiên c u kh n ng s n xu t th t c a
gà lông màu Kabir, L

ng Ph

10 tu n tu i

t là 1990,28 g/con, 1993,27 g/con và 2189,29 g/con.

tl nl

Gà Tam Hoàng 882

ng và Sasso cho bi t: kh i l

12 tu n tu i kh i l

ng c th

ng c th gà

t 1557,83 g/con

(Nguy n Th Khanh, Tr n Công Xuân và c ng s , 2000) [11].
M i gi ng có m t kh n ng sinh tr
tr

ng ó là do b n ch t di truy n quy

ngo i c nh có tác
các môi tr

ng nh t
nh.

nh, s khác nhau v sinh

c i m di truy n c a gi ng và

ng qua l i v i nhau, ngh a là cùng m t ki u gen nh ng

ng khác nhau thì có sinh tr

thi t là ph i t o ra môi tr

ng khác nhau. Cho nên vi c c n

ng phù h p v i ki u gen ó

phát huy t i a

ti m n ng di truy n c a gi ng.
Theo Nguy n Duy Hoan, Tr n Thanh Vân (1998) [5] cho bi t, gà
con

40 ngày tu i kh i l

ng t ng g p 10 l n so v i lúc 01 ngày tu i,

trong khi ó v t con ch c n có 20 ngày

t ng g p 10 l n kh i l

ng so

v i lúc 01 ngày tu i.
Nguy n Th Thuý M (1997) [22] khi nghiên c u 3 gi ng gà AA ,
Avian và BE 88 nuôi t i Thái Nguyên cho th y kh i l
khác nhau

49 ngày tu i là khác nhau, c

2423,28g; 2305,14g. Kh o sát kh n ng sinh tr
Rock thì dòng T 9 có kh n ng sinh tr
dòng T 9 có kh i l

ng s ng v

ng c th c a 3 gi ng

th l n l

t là: 2501,09g;

ng c a 3 dòng gà Plymouth

ng t t nh t.

n tu n tu i th 8,

t dòng T 8 12,90% và v

t dòng T 3

17,40%, (Lê H ng M n và c ng s , 1996) [18].
Theo Nguy n M nh Hùng và c ng s (1994) [8] thì s sai khác v kh i
l

ng c th gi a các gi ng gia c m r t l n, gi ng gà kiêm d ng n ng h n gà

h

ng tr ng t 500 - 700g (13 - 30%).
Nh v y, các nhà nghiên c u ã ch ng minh s khác bi t v sinh

tr

ng là do di truy n, mà c s di truy n là do gen, có ít nh t m t gen quy


12

nh kh n ng sinh tr

ng liên k t v i gi i tính, cho nên con tr ng th

h n con mái. i u này ch ng t di truy n có nh h
sinh tr

ng r t l n

ng l n

n quá trình

ng c a gia c m.
Theo Bùi Quang Ti n (1993) [27] cho bi t h s di truy n v t c

sinh tr

ng là 0,4 – 0,5.
- nh h

ng c a tính bi t:

Rõ r t nh t là

sinh lý và kh i l

gà do s khác nhau v quá trình trao

i ch t,

c i m

ng c th . Tr n ình Miên (1994) [20] cho bi t lúc gà m i

n gà tr ng n ng h n gà mái 1%, tu i càng t ng s sai khác càng l n,
tu i s sai khác v kh i l

ng gi a gà tr ng và gà mái là: 27%. North MO,

Bell PD (1990) [46] c ng cho bi t kh i l
ng v i kh i l
kh i l

8 tu n

ng tr ng gi ng

ng gà con 1 ngày tu i t

a vào p, song không nh h

ng c th gà lúc thành th c và c

ng

sinh tr

ng

ng quan
ng

n

4 tu n tu i.

Lúc m i n gà tr ng n ng h n gà mái 1%, tu i càng t ng s khác nhau
càng l n,

2 tu n tu i h n 5%, 3 tu n tu i 11% và 8 tu n tu i h n 27%.

Nguy n Th H i và c ng s (2006) [4] cho bi t gà T
Hè

10 tu n tu i có kh i l

ng c th

nuôi v Xuân -

con tr ng 2616,33 g/con và

con

mái là 2214,48 g/con, khác nhau 18,15%. Tính bi t là m t trong nh ng y u t
có nh h

ng l n

n kh i l

ng c th c a gà: Gà tr ng n ng h n gà mái t

24 – 32%. Nh ng sai khác này c ng
c quy

c bi u hi n

c

ng

sinh tr

ng,

nh không ph i do hoocmon sinh h c mà do các gen liên k t v i

gi i tính. Tuy nhiên, s sai khác v m t sinh tr

ng còn th hi n rõ h n

i

v i các dòng phát tri n nhanh so v i các dòng phát tri n ch m.
gà h

ng th t giai o n 60 - 70 ngày tu i, con tr ng n ng h n con

mái 180 - 250g (Nguy n Duy Hoan, Tr n Thanh Vân, 1998) [5].


13

Hoàng Toàn Th ng (1996) [24] có khuy n cáo
i v i gia c m,

i v i ng

i ch n nuôi:

t hi u qu cao trong ch n nuôi gia c m c n nuôi tách

tr ng mái.
- nh h

ng c a t c

m c lông:

Nh ng k t qu nghiên c u c a nhi u nhà khoa h c xác
m t gi ng, cùng gi i tính
tr

gà có t c

nh trong cùng

m c lông nhanh có t c

sinh

ng, phát tri n cao h n gà m c lông ch m.
Hayer JF và c ng s (1970) [43] ã xác

gà mái m c lông
hoocmon sinh tr

nh trong cùng m t gi ng thì

u h n gà tr ng và tác gi cho r ng nh h
ng có tác d ng ng

c chi u v i gi i tính quy

ng c a
nh t c

m c lông.
- nh h

ng c a

Khi nghiên c u

tr

tu i và m c
n

dinh d

tu i và m c

dinh d

ph n này ph thu c vào
dinh d

ng. M c

dinh d

tu i, t c

sinh tr

ng nh h

ng
ng

n sinh

ng là t ng s

ng, da. T l sinh tr

ng các

ng và ph thu c vào m c

ng không ch nh h

ph n khác nhau c a c th mà còn nh h

ng t i s phát tri n các b

ng t i s phát tri n c a t ng mô

i v i mô khác.
Theo Bùi

tr

n sinh tr

ng c a gà thì Chambers JR (1990) [38] cho bi t: Sinh tr

c a s phát tri n các ph n c th nh th t, x

này

ng

c L ng, Lê H ng M n (2003) [15]

ng c n cung c p th c n t i u v i

h p lý gi a protein v i n ng l

y

ch t dinh d

phát huy
ng

c sinh
c cân b ng

ng. Ngoài ra trong th c n h n h p cho

chúng còn

c b sung hàng lo t các ch ph m hóa sinh không mang theo

ngh a dinh d

ng nh ng có kích thích sinh tr

ng làm t ng ch t l

Nguy n Th Thúy M (2006) [21] ã nghiên c u nh h
m c n ng l

phát huy t t

ng th t.
ng c a các

ng và protein khác nhau cùng v i t l ME/CP khác nhau nh m
n kh n ng sinh tr

ng c a ngan Pháp nuôi t i Thái Nguyên.


14

Theo Tr n Công Xuân (1995) [34] cho bi t cùng t h p lai broiler:
Ross 208, Ross 208 - V35 nuôi
protein, cho kh i l
h

ng

9 lô v i 3 m c n ng l

8 tu n tu i khác nhau rõ r t. Ch

ng và 3 m c
dinh d

ng t i s phát tri n c a t ng mô khác nhau gây nên s bi n

ng nh

ng trong

quá trình phát tri n và có s khác nhau gi a mô này v i mô khác. Ch
d

ng không nh ng nh h

truy n v sinh tr

ng t i sinh tr

ng mà còn làm bi n

ch c n thi t cho sinh tr

ng

ng di

ng.

Tác gi Epym RA và c ng s (1979) [40] cho bi t: Dinh d

c a sinh tr

dinh

ng mà còn c n thi t

ng không

th hi n kh n ng di truy n

ng. Gà Broiler phát tri n m nh nên òi h i l

ng th c n t

ng

phát huy ti m n ng di truy n c a chúng. Chi phí th c n chi m 70%

giá thành gà Broiler, do v y

có n ng su t cao trong ch n nuôi gia c m -

bi t phát huy ti m n ng sinh tr
l p ra nh ng kh u ph n dinh d

ng, thì m t trong nh ng v n
ng hoàn h o, cân

c

c n b n là

i trên c s

m b o nhu

c u c a gia c m qua t ng giai o n nuôi.

Lê H ng M n và c ng s (1993) [17] cho bi t nhu c u protein thích
h p cho gà Broiler cho n ng su t cao ã
n ng sinh tr

ng t i a c n ph i cung c p

c xác
y

nh.

các ch t dinh d

cân b ng nghiêm ng t gi a protein, axit amin v i n ng l
- nh h
+ Nhi t
r t rõ r t,

ng c a môi tr
: Nhi t

phát huy

ng nh h

ng v i s

ng.

ng và k thu t ch m sóc nuôi d

môi tr

c kh

ng:

ng t i kh n ng sinh tr

ng

c bi t là giai o n gà con. V i gà Broiler và gà h u b , nhi t

ngày th nh t c n

m b o 32 – 340C; ngày th 2 - 7 là 300C; tu n th hai là

260C; tu n th ba là 220C; tu n th t là 200C.
Theo Lê H ng M n và c ng s (1993) [17] thì nhi t
nuôi v i gà con sau 3 tu n tu i là 18 – 200C.

t i u chu ng


15

Nhi t

nh h

ng r t l n t i nhu c u n ng l

ng trao

i (ME) và

protein thô (CP) c a gà Broiler, do v y tiêu th th c n c a gà ch u s chi
ph i c a nhi t

môi tr

ng. Trong i u ki n nhi t

khác nhau thì m c

tiêu th th c n c a gà c ng khác nhau.
Theo Herbert GJ và cs (1983) [44] thì nhi t
h

i 10C tiêu th n ng l

ng t i gà sau 3 tu n tu i nh sau: Thay

gà mái bi n

it

v t ch t dinh d

ng

chu ng nuôi có nh

ng 2 Kcal ME, mà nhu c u v n ng l

ng khác nhau c ng b thay

Trong i u ki n khí h u n

i theo nhi t

c ta, theo Bùi

ng c a

ng và các
môi tr

ng.

c L ng, Lê H ng M n (1993)

[14] thì gà Broiler nuôi v hè c n ph i t ng m c ME và CP cao h n v xuân
10 - 15%. Wash Burn, Wetal K (1992) [52] cho bi t nhi t
tr

ng ch m, t ng t l ch t, gây thi t h i kinh t l n

gà Broiler công nghi p vùng khí h u nhi t
c u ã ch ra r ng v i nhi t

gi m quá trình t ng kh i l

môi tr

c a gà ng

các khu v c ch n nuôi

i. Nir I (1992) [47] qua nghiên

ng 350C, m

ng c th 30 - 35%

so v i i u ki n khí h u thích h p. Thông th
n c a gia c m gi m.

cao làm gà sinh

t

ng

i 66% ã làm

gà tr ng, 20 - 30%
ng khi nhi t

kh c ph c i u này

i ta ã s d ng th c n cao n ng l

gà mái

cao kh n ng

m b o kh n ng sinh tr

ng

ng, t t nhiên, trên c s cân

b ng t l ME/CP c ng nh axit amin/ME và t l khoáng, vitamin trong th c
n c ng c n ph i cao h n

m b o dinh d

ng mà gà ti p nh n

không th p h n nhu c u c a chúng. Do ó, trong i u ki n khí h u
tu theo mùa v , c n c vào nhi t

c ta,

c a t ng giai o n, mà i u ch nh m c

ME và t l ME/CP trong th c n và k thu t ch m sóc nuôi d
h p

n

c

ng cho phù

t hi u qu kinh t cao nh t trong ch n nuôi gia c m nói chung và

ch n nuôi gà th t nói riêng.
+ Ch

chi u sáng

Gà r t nh y c m v i ánh sáng, m i giai o n gà c n ch

chi u sáng

khác nhau. Theo khuy n cáo c a hãng Arbor Acer Farms Inc (1993) [36].


16

V i gà Broiler gi t th t s m 38 - 42 ngày tu i, th i gian chi u sáng nh
sau: 3 ngày
th t

u chi u sáng 24/24 gi , c

chi u sáng 20 lux/m2, ngày

ng

n khi k t thúc th i gian chi u sáng gi m xu ng còn 23/24 gi , c

ng

chi u sáng còn 5 lux/m2.
V i gà Broiler nuôi dài ngày (gi t th t

42, 49, 56 ngày tu i) thì ch

chi u sáng nh sau: Ngày th 1: 24/24h; Ngày th 2: 20/24h; Ngày th 3
n ngày th 15: 12/24h; Ngày th 19

n ngày th 22: 14/24h; Ngày th 23

n ngày th 24: 18/24h ; Ngày th 25
24/24h. C

ng

n k t thúc thì th i gian chi u sáng:

chi u sáng 3 ngày

thúc gi m d n còn 5 lux. Khi c

ng

ó làm gi m kh n ng t ng kh i l

u là 20 lux, t ngày th t
chi u sáng cao, gà ho t

nk t

ng nhi u do

ng. V i chu ng nuôi thông thoáng t

nhiên, mùa hè c n ph i che ánh n ng m t tr i chi u th ng vào chu ng,
nh ng v n

m b o thông thoáng, ánh sáng

và s d ng bóng èn có cùng công su t

c phân b

u trong chu ng

tránh gà t t p vào n i có ánh

sáng m nh h n.
+M t

nuôi nh t c ng nh h

ng t i kh n ng sinh tr

ng c a

gia c m.
Theo Nguy n
Ph
l

ng theo ph

ình Vinh (2000) [33] ti n hành nuôi gà Mía lai L

ng th c ch n th và nuôi trên l

i s t (lúc 63 ngày tu i) cao h n h n kh i l

ng

i s t th y r ng gà nuôi trên
ng gà nuôi theo ph

ng

th c ch n th , t ng 24,6% - 43,5% v i gà tr ng và 35,5% - 44,6% v i
nhóm gà mái.
Tóm l i trong ch n nuôi gia c m,
thì sinh tr

c bi t v i các gi ng gà

ng c a chúng ph thu c r t l n vào i u ki n môi tr

thu t ch m sóc. T c

sinh tr

ng c a gia c m không

ng

ng và k

t m c t i a nh giá

tr gi ng c a chúng n u i u ki n ngo i c nh và k thu t nuôi d
phù h p.

a ph

ng không


17

2.1.4. Kh n ng chuy n hóa th c n
Trong ch n nuôi nói chung và ch n nuôi gia c m nói riêng, vi c t o ra
gi ng m i có n ng su t cao thì ch a
giàu ch t dinh d

ng phù h p v i

, mà còn ph i t o ra ngu n th c n

c tính sinh lý, phù h p v i m c ích s n

xu t c a t ng gi ng, dòng và phù h p v i t ng giai o n phát tri n c a v t
nuôi. Gia c m c ng gi ng nh t t c các loài v t nuôi khác, chúng
v tt d

ng, không có kh n ng t ng h p các ch t h u c c n thi t cho s

s ng nh : protein, gluxit, lipid... t nh ng ch t vô c
d

u là sinh

n gi n nh sinh v t d

ng, nhu c u v các ch t h u c này c a c th gia c m ch có th

c

áp ng thông qua th c n nh quá trình tiêu hóa, h p thu c a h tiêu hóa.
Trong ch n nuôi ngoài vi c t o ra các gi ng m i có n ng su t cao thì
các nhà ch n nuôi c n ph i chú ý t i ngu n th c n cân b ng
dinh d

ng phù h p v i

y

các ch t

c tính sinh v t h c c a gia c m và phù h p v i

m c ích s n xu t c a t ng gi ng, dòng, phù h p v i t ng giai o n phát
tri n c a c th , mà v n
th c n th
ng

i ta

mb o

ng chi m t i 70% giá thành s n ph m.

ánh giá v v n

a ra ch tiêu: “Tiêu t n th c n cho m t kg t ng kh i l

t n th c n trên kg t ng kh i l
ng

c các ch tiêu v kinh t , vì chi phí cho
này

ng”. Tiêu

ng càng th p thì hi u qu kinh t càng cao và

c l i.
Tiêu t n th c n/kg t ng kh i l

ng là t l chuy n hoá th c n

t

c 1 kg th t v i gà Broiler tiêu t n th c n ch y u dùng cho vi c t ng kh i
l

ng. N u t ng kh i l

kh n ng trao

ng càng nhanh thì c th

ng hoá, d hoá t t h n,

i ch t cao, do v y hi u qu s d ng th c n cao d n

t n th c n th p. Tiêu t n th c n trên m t

n tiêu

n v s n ph m là ch tiêu kinh t

k thu t quan tr ng. Tiêu t n th c n chính là hi u su t gi a th c n/kg t ng
kh i l

ng, ch tiêu này càng th p thì hi u qu kinh t càng cao.