Giải pháp tổ chức không gian xanh trong khu đô thị mới mỗ lao phường mộ lao, quận hà đông hà nội (tt)

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

ĐỖ MINH HUYỀN

GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH TRONG KHU
ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỖ LAO, QUẬN HÀ
ĐÔNG, HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT

HÀ NỘI, NĂM 2014


BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

ĐỖ MINH HUYỀN
KHÓA: 2012 - 2014
GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH TRONG KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO,
PHƯỜNG MỖ LAO, QUẬN HÀ ĐÔNG, HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quy hoạch
Mã số: 60.58.01.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUY HOẠCH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS.KTS. LƯƠNG TÚ QUYÊN
TS.KTS. NGUYỄN THÁI HUYỀN

HÀ NỘI, NĂM 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ này là công trình nghiên cứu khoa học
độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung
thực và có nguồn gốc rõ ràng.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Đỗ Minh Huyền


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành sâu sắc tới PGS.TS.KTS. Lương
Tú Quyên và TS. KTS Nguyễn Thái Huyền những người thầy trực tiếp tận tình
hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo đã chỉ bảo, dạy dỗ tác
giả trong suốt quá trình học tập.
Tác giả xin trân trọng cảm, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Xây dựng,
Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, Khoa Sau Đại học đã tạo điều kiện và giúp
đỡ tác giả trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Đỗ Minh Huyền


1

MỤC LỤC
Lời cảm ơn
Lời cam ñoan
Mục lục
Danh mục các bảng, biểu
Danh mục các hình vẽ
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
Lý do chọn ñề tài ............................................................................................. 1
Mục ñích nghiên cứu ....................................................................................... 2
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................. 2
Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 2
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của ñề tài: ........................................................ 3
Các khái niệm (thuật ngữ) sử dụng trong Luận văn. .................................. 3
PHẦN NỘI DUNG .......................................................................................... 6
CHƯƠNG 1. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH
TRONG KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỘ LAO, QUẬN HÀ
ĐÔNG, HÀ NỘI .............................................................................................. 6
1.1. Thực trạng tổ chức không gian xanh tại quận Hà Đông .................. 6
1.1.1. Thực trạng hệ thống không gian xanh trên ñịa bàn quận Hà
Đông .................................................................................................................. 6
1.1.2. Thực trạng tổ chức không gian xanh ở một số khu ñô thị mới tại
quận Hà Đông.................................................................................................... 8

2

1.2. Thực trạng tổ chức không gian xanh tại khu ñô thị mới Mỗ Lao,
phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội........................................................ 18
1.2.1. Giới thiệu về khu ñô thị mới Mỗ Lao ......................................... 18
1.2.2. Khái quát chung trong việc tổ chức không gian xanh khu ñô thị
mới Mỗ Lao ..................................................................................................... 20
1.2.3. Thực trạng tổ chức không gian xanh vườn hoa trung tâm ......... 23
1.2.4. Thực trạng tổ chức không gian xanh trong khu nhà ở ................ 23
1.2.5. Thực trạng tổ chức không gian xanh ven hồ .............................. 24
1.2.6. Thực trạng tổ chức không gian xanh ñường phố ........................ 25
1.2.7. Thực trạng tổ chức không gian xanh chuyên dụng..................... 26
1.2.8. Thực trạng tổ chức không gian xanh theo chiều ñứng ............... 27
1.3. Những tồn tại và bất cập trong tổ chức không gian xanh tại khu ñô
thị mới Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội ............................ 27
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH
TRONG KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỘ LAO, QUẬN HÀ
ĐÔNG, HÀ NỘI ............................................................................................ 30
2.1. Cơ sở lý luận không gian xanh ñô thị ............................................ 30
2.1.1. Chức năng và lợi ích của cây xanh ............................................. 30
2.1.2. Phân loại cây xanh trong ñô thị .................................................. 33
2.1.3. Các nguyên tắc tổ chức không gian xanh trong các khu ñô thị
mới tại Hà Nội [17] ......................................................................................... 37
2.1.4. Bố cục không gian xanh trong khu ñô thị mới [17].................... 39


3

2.1.5. Xu hướng tổ chức không gian xanh trong các khu ñô thị mới tại

Hà Nội ............................................................................................................. 41
2.2. Cơ sở pháp lý tổ chức không gian xanh ........................................ 42
2.2.1. Các văn bản pháp lý .................................................................... 42
2.2.2. Các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy phạm ........................................ 44
2.2.3. Qui ñịnh, ñịnh hướng quy hoạch không gian xanh trong ñồ án
ñiều chỉnh quy hoạch chung xây dựng quận Hà Đông ñến năm 2020 ........... 46
2.3. Các yếu tố tác ñộng tổ chức không gian xanh ............................... 50
2.3.1. Điều kiện tự nhiên....................................................................... 50
2.3.2. Yếu tố văn hóa xã hội ................................................................. 51
2.3.3. Yếu tố khoa học kỹ thuật ............................................................ 51
2.3.4. Yếu tố kinh tế .............................................................................. 52
2.3.5. Yếu tố thẩm mỹ........................................................................... 52
2.3.6. Yếu tố công năng ........................................................................ 53
2.4. Các bài học kinh nghiệm tổ chức không gian xanh trong nước và
trên thế giới ..................................................................................................... 54
2.4.1. Trên thế giới ................................................................................ 54
2.4.2. Tại Việt Nam .............................................................................. 58
2.4.3. Các bài học kinh nghiệm ............................................................ 60
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH TRONG
KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỘ LAO, QUẬN HÀ ĐÔNG,
HÀ NỘI .......................................................................................................... 62
3.1. Quan ñiểm và mục tiêu .................................................................. 62


4

3.1.1. Quan ñiểm ................................................................................... 62
3.1.2. Mục tiêu ...................................................................................... 63
3.2. Các nguyên tắc tổ chức không gian xanh ...................................... 63
3.3. Các giải pháp tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới Mỗ

Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội ............................................... 65
3.3.1. Giải pháp tổng thể tổ chức không gian xanh khu ñô thị mới Mỗ
Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội ............................................... 65
3.3.2. Tổ chức không gian xanh vườn hoa trung tâm ........................... 73
3.3.3. Tổ chức không gian xanh khu cây xanh chuyên dụng (công viên
cây xanh khu nghĩa trang) ............................................................................... 78
3.3.4. Tổ chức không gian xanh theo chiều ñứng ................................. 80
3.3.5. Tổ chức không gian xanh trong khu ở ........................................ 84
3.3.6. Tổ chức không gian xanh trên mái tòa nhà chung cư cao tầng .. 88
3.3.7. Tổ chức không gian xanh ñường phố ......................................... 90
3.3.8. Tổ chức không gian xanh ven hồ ................................................ 92
3.3.9. Giải pháp quản lý và thực hiện ................................................... 93
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 96
1. KẾT LUẬN ................................................................................................ 96
2. KIẾN NGHỊ ............................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


1

PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do chọn ñề tài
Quá trình quy hoạch xây dựng và phát triển ñô thị, không gian xanh là
một thành phần quan trọng không thể thiếu, góp phần ñể ổn ñịnh, tiết kiệm tối
ña năng lượng, phát triển bền vững môi trường sinh thái ñô thị.
Cây xanh là yếu tố chính trong việc cải thiện môi trường, ñóng góp
những giá trị thẩm mỹ trong việc tạo dựng bản sắc ñô thị, tạo nên hình ảnh
của một khu ñô thị có chất lượng sống tốt. Tại nhiều khu ñô thị mới ở Hà
Nội, không gian xanh vẫn chưa ñược ñầu tư ñúng mức. Trong cơ cấu quy

hoạch của các khu ñô thị mới hiện nay, mật ñộ xây dựng thường ñược ñẩy lên
cao ñến mức tối ña do lợi nhuận mà cắt giảm diện tích công viên, vườn hoa,
sân bãi thể dục thể thao. Ngoài ra, tại ñại ña số các khu ñô thị mới ở Hà Nội
những không gian xanh ít ỏi còn lại cũng không ñược tổ chức và chăm sóc
ñúng mức, cây xanh trồng bất chấp ñiều kiện khí hậu, thổ nhưỡng cũng như
cảnh quan ñô thị.
Khu ñô thị mới Mỗ Lao quận Hà Đông ñã ñược UBND thành phố Hà
Nội chấp thuận ñiều kiện bố trí kế hoạch chuẩn bị ñầu tư dự án cây xanh,
cảnh quan nhằm xây dựng mới hoàn chỉnh các hạng mục cây xanh trên các
tuyến ñường, cây xanh sân vườn, cảnh quan các khu công viên, vườn hoa...
Mặc dù khu ñô thị ñã cơ bản hoàn thành hạ tầng cơ sở, tuy nhiên, việc tổ chức
không gian xanh ở Mỗ Lao gần như chưa ñược triển khai hoặc triển khai vô
cùng chậm chạp. Một số khu vực trong quy hoạch chi tiết 1/500 là ñất dành
cho cây xanh thì trên thực tế ñã bị chuyển ñổi sang mục ñích khác, hoặc
những khu ñất ñã ñược dành lại ñể làm không gian xanh thì lại chưa ñược chú
trọng trồng và phối kết cây xanh. Tất cả những ñiều này gây ảnh hưởng ñến
mỹ quan khu ñô thị và không ñáp ứng ñược sự mong mỏi của người dân sinh


2

sống tại ñây, ñó là mong muốn ñược sống trong một khu ñô thị mới có một hệ
thống các không gian xanh từ bồn hoa, cây xanh ñường phố, vườn hoa cho
ñến các công viên vừa và nhỏ ñể phục vụ nhu cầu giao tiếp, nghỉ ngơi, vui
chơi giải trí cho người già, trẻ em và cư dân ñô thị sau ngày làm việc.
Trước thực trạng này, luận văn chọn ñề tài nghiên cứu “Giải pháp tổ
chức không gian xanh trong khu ñô thị mới Mỗ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội”
nhằm tạo lập hệ thống không gian xanh bản sắc, các giải pháp hợp lý ñể
nhanh chóng hình thành và ñưa không gian xanh vào phục vụ cuộc sống của
người dân trong khu ñô thị mới này.

Mục ñích nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới
Mỗ Lao theo hướng tiết kiệm, sinh thái, ñáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi, vui chơi
giải trí và giao tiếp của người dân, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng
môi trường sống và cảnh quan trong các khu ñô thị mới tại Hà Nội nói chung
và trong khu ñô thị mới Mỗ Lao nói riêng.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Các không gian xanh trong khu ñô thị mới Mỗ
Lao, phường Mộ Lao quận Hà Đông, Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu: Các giải pháp tổ chức không gian xanh trong
khu ñô thị mới Mỗ Lao, phường Mộ Lao quận Hà Đông, Hà Nội theo Quy
hoạch chung thành phố Hà Nội ñến năm 2030.
Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp tiếp cận hệ thống và cấu trúc.
- Phương pháp ñiều tra, khảo sát thực ñịa, phỏng vấn.


3

- Phương pháp xử lý thông tin, phân tích, tổng hợp.
- Phương pháp nhận dạng, chẩn ñoán và dự báo.
- Phương pháp thực nghiệm, kiểm chứng, tham khảo kinh nghiệm trong
và ngoài nước.
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của ñề tài:
Ý nghĩa thực tiễn:
+ Các kết quả nghiên cứu của ñề tài có thể áp dụng trong quy hoạch
xây dựng khu ñô thị mới Mỗ Lao quận Hà Đông thành một khu ñô thị mới có
cảnh quan ñẹp, môi trường sống thân thiện, tiện nghi trên cơ sở tổ chức tốt
các không gian xanh

+ Kết quả của ñề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho công tác quy
hoạch, thiết kế ñô thị các không gian xanh trong các khu ñô thị mới trên ñịa
bàn quận Hà Đông và một số ñịa ñiểm khác có ñiều kiện tương tự tại Hà Nội.
Ý nghĩa lý luận:
Kết quả của ñề tài góp phần bổ sung lý thuyết về việc tổ chức không
gian xanh trong các khu ñô thị mới Hà Nội. Các mô hình, giải pháp ñề xuất
ñảm bảo tính khoa học và thực tiễn, ñáp ứng các yêu cầu phát triển của các
khu ñô thị mới tại quận Hà Đông hiện nay.
Các khái niệm (thuật ngữ) sử dụng trong Luận văn.
- Đô thị mới: Đô thị mới là ñô thị dự kiến hình thành trong tương lai
theo ñịnh hướng quy hoạch tổng thể hệ thống ñô thị quốc gia, ñược ñầu tư xây
dựng từng bước ñạt các tiêu chí của ñô thị theo quy ñịnh của pháp luật (Theo
Luật Quy hoạch ñô thị số 30/2009/QH12). [23]


4

- Khu ñô thị mới: Là một khu vực trong ñô thị, ñược ñầu tư xây dựng
mới ñồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và nhà ở (Theo Luật Quy
hoạch ñô thị số 30/2009/QH12). [23]
- Không gian ñô thị: Là không gian bao gồm các vật thể kiến trúc ñô
thị, cây xanh, mặt nước trong ñô thị có ảnh hưởng trực tiếp ñến cảnh quan ñô
thị (Theo Luật Quy hoạch ñô thị số 30/2009/QH12). [23]
- Cảnh quan ñô thị: Là không gian cụ thể có nhiều hướng quan sát ở
trong ñô thị như không gian trước tổ hợp kiến trúc, quảng trường, ñường phố,
hè, ñường ñi bộ, công viên, thảm thực vật, vườn cây, vườn hoa, ñồi, núi, gò
ñất, ñảo, cù lao, triền ñất tự nhiên, dải ñất ven bờ biển, mặt hồ, mặt sông,
kênh, rạch trong ñô thị và không gian sử dụng chung thuộc ñô thị (Theo Luật
Quy hoạch ñô thị số 30/2009/QH12). [23]
- Quản lý cây xanh ñô thị bao gồm: Quy hoạch, trồng, chăm sóc, ươm

cây, bảo vệ và chặt hạ, dịch chuyển cây xanh ñô thị. (Theo Nghị ñịnh
64/2010/NĐ- CP) [15]
- Không gian xanh trong khu ñô thị mới bao gồm: Công viên, vườn
hoa, vườn dạo, hồ nước (tự nhiên hoặc nhân tạo), quảng trường, các khu vực
công cộng khác trồng cây xanh, thảm cỏ…
- Cây xanh ñô thị: Là cây xanh sử dụng công cộng, cây xanh sử dụng
hạn chế và cây xanh chuyên dụng trong ñô thị (Theo Nghị ñịnh 64/2010/NĐCP) [15]
Cấu trúc luận văn:
- Phần mở ñầu: Giới thiệu lý do chọn ñề tài; mục ñích nghiên cứu; ñối
tượng và phạm vi nghiên cứu; phương pháp nghiên cứu; ý nghĩa lý luận và
thực tiễn của ñề tài; cấu trúc ñề tài và giải thích thuật ngữ.


5

- Phần nội dung: Bao gồm 03 chương:
+ Chương 1: Thực trạng tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới
Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội.
+ Chương 2: Cơ sở khoa học tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị
mới Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội.
+ Chương 3: Giải pháp tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới
Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội.
- Phần kết luận và kiến nghị: Tổng hợp các nội dung, kết quả nghiên
cứu và kiến nghị.


THÔNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.

Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN


96

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. KẾT LUẬN
Tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới Mỗ Lao quận Hà
Đông là một việc làm thiết yếu nhằm giải quyết nhu cầu sinh hoạt của người
dân, cải thiện chất lượng môi trường sống, cân bằng sinh thái và nâng cao
chất lượng mỹ quan ñô thị trong quá trình quy hoạch xây dựng phát triển ñô
thị, ñặc biệt là trong nền kinh tế thị trường cùng với nhu cầu phát triển mạnh
mẽ về nhà ở.
Tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới Mỗ Lao quận Hà
Đông là ñã giải quyết ñược sự hài hòa thống nhất giữa cảnh quan tự nhiên và
cảnh quan nhân tạo, ñáp ứng và làm thỏa mãn nhu cầu nghỉ ngơi, thư giãn và
vui chơi giải trí của người dân theo xu hướng cân bằng sinh thái và phát triển
bền vững.
Tại Việt Nam, hầu như tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị
mới chưa ñược quan tâm ñúng mức ngay từ giai ñoạn quy hoạch chi tiết, thiết
kế ñô thị, thiết kế kiến trúc cảnh quan cho ñến giai ñoạn triển khai ñầu tư xây
dựng cũng như là quản lý duy tu, bảo dưỡng nên hệ thống không gian xanh ñã
ít lại bị chuyển ñổi sang mục ñích khác.
Luận văn ñã nghiên cứu các cơ sở khoa học cho việc tổ chức không
gian xanh dựa trên các quan ñiểm lý luận, kinh nghiệm tổ chức không gian
xanh truyền thống ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Từ ñó, luận văn ñã

phân tích và nghiên cứu những mô hình, giải pháp thích hợp với những ñặc
thù riêng của khu ñô thị mới Mỗ Lao quận Hà Đông nhằm mục ñích hoàn
thiện việc tổ chức không gian xanh, cảnh quan kiến trúc trong khu ñô thị mới
này ñể phù hợp với các không gian chức năng, ñảm bảo tính hiệu quả về sử
dụng, kinh tế xã hội, kỹ thuật, thẩm mỹ và bảo vệ môi trường ñô thị.


97

Luận văn ñề xuất các giải pháp tổ chức không gian xanh trong khu
ñô thị mới bao gồm: không gian xanh theo diện (ñiển hình là tổ chức không
gian xanh khu công viên cây xanh nghĩa trang); không gian xanh theo ñiểm
(mô hình “vườn chia sẻ” tại khu ở và mô hình tổ chức không gian xanh theo
chiều ñứng và trên mái một số khu nhà chung cư cao tầng); không gian xanh
theo tuyến ( tổ chức không gian xanh ñường phố và không gian xanh ven hồ).
2. KIẾN NGHỊ
Huy ñộng sự tham gia của cộng ñồng vào quá trình quản lý ñầu tư
xây dựng và quản lý khai thác sử dụng, bảo vệ, duy tu bảo dưỡng hệ thống
không gian xanh trong khu ñô thị mới Mỗ Lao quận Hà Đông. Cùng với các
biện pháp quản lý tốt cùng với sự tham gia của cộng ñồng dân cư, các giải
pháp tổ chức không gian xanh mới có thể áp dụng sớm vào thực tế và ñạt
ñược hiệu quả và hiệu suất sử dụng, ñáp ứng mọi nhu cầu sử dụng của người
dân.
Tổ chức không gian xanh cần chú ý ñến việc quy hoạch hệ thống
cây xanh, mặt nước ngay từ khâu thiết kế các ñồ án quy hoạch chi tiết và thiết
kế ñô thị, cần giám sát chặt chẽ các chỉ tiêu về ñất ñai, ñặc biệt là ñất cây
xanh trước khi phê duyệt. Cần có những hướng dẫn cụ thể trong quy hoạch
kiến trúc cảnh quan và tổ chức không gian xanh trong các ñồ án.
Tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới cần giải quyết ñồng
bộ về quy hoạch, kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, môi trường cũng

như các vấn ñề về lựa chọn chủng loại cây và các tiện ích ñô thị.
Rà soát, tận dụng các không gian quy hoạch là xanh nhưng chưa
ñược ñầu tư ñúng mức ñể phát triển mô hình “vườn chia sẻ”.


98

Tổ chức không gian xanh trong khu ñô thị mới cần phải ñược quan
tâm nhiều hơn trong thời kỳ ñô thị hóa ñể ñáp ứng ñầy ñủ các nhu cầu hiện tại
và tương lai.
Bổ sung hoàn chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật, các tiêu chuẩn,
quy chuẩn về quy hoạch, thiết kế, xây dựng hệ thống không gian xanh công
cộng.