Đánh giá tiềm năng đất đai và định hướng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của xã Đông Qúy huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM
---------

NGUY N TH PH

Tên

tài:

“ ÁNH GIÁ TI M N NG
D NG

NG

T AI VÀ

NH H

T S N XU T NÔNG NGHI P C A XÃ

NG S

ÔNG QUÝ

HUY N TI N H I – T NH THÁI BÌNH”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên nghành

: Qu n lý

Khoa

: Qu n lý Tài nguyên

Khóa h c

: 2010 – 2014

Thái Nguyên, n m 2014

t ai


I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM
---------

TR

NGUY N TH PH

Tên

tài:

“ ÁNH GIÁ TI M N NG
D NG

NG

T AI VÀ

NH H

T S N XU T NÔNG NGHI P C A XÃ

NG S

ÔNG QUÝ

HUY N TI N H I – T NH THÁI BÌNH”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên nghành

: Qu n lý

Khoa

: Qu n lý Tài nguyên

L p

: 42A – QL

Khóa h c

: 2010 – 2014

Gi ng viên h

ng d n

t ai

: ThS. Nguy n V n Hi u

Thái Nguyên, n m 2014


L IC M

N

hoàn thành khóa lu n t t nghi p này, ngoài s n l c c a b n thân, tôi
còn nh n

c s giúp

trong và ngoài tr
Tr

c a th y cô, gia ình, b n bè và r t nhi u cá nhân, t p th

ng. Qua ây tôi xin bày t lòng c m n chân thành:

c h t tôi xin chân thành c m n t p th các th y cô giáo tr

Nông Lâm Thái Nguyên, ã h t lòng giúp
quý báu trong quá trình h c t p t i tr

ng.

và truy n

iH c

t cho tôi nh ng ki n th c

c bi t tôi xin bày t lòng bi t n sâu

s c t i th y giáo: Th c s Nguy n V n Hi u ã t n tình giúp
th c t p và hoàn thi n

ng

tôi trong quá trình

tài.

Tôi xin chân thành c m n t i các cô, các chú phòng h p tác xã d ch v nông
nghi p, UBND xã

ông Qúy c ng nh toàn th bà con

xã ã giúp

và t o i u

ki n thu n l i cho tôi trong quá trình th c t p t i c s .
Cu i cùng tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c t i gia ình b n bè nh ng ng
ã tr c ti p

ng viên, giúp

tôi c v tinh th n v t ch t,

i

tôi nghiên c u và

hoàn thành t t báo cáo t t nghi p này.
Do i u ki n th i gian và ki n th c còn nhi u h n ch nên
không tránh kh i nh ng thi u xót. Vì v y , tôi r t mong nh n
c a th y cô giáo và cùng toàn th b n

c

tài

tài ch c h n

c nh ng óng góp

c hoàn thi n h n.

Xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, tháng 5 n m 2014
Sinh viên th c t p

Nguy n Th Ph

ng


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 4.1: Tình hình nhân kh u và lao

Trang
ng xã ông Qúy qua 3 n m(2011-2013).... 32

B ng 4.2: C c u kinh t các ngành s n xu t xã ông Qúy n m 2013 ...................... 33
B ng 4.3: Tình hình c s v t ch t k thu t qua 3 n m 2011- 2013 c a xã ông Qúy ...... 34
B ng 4.4: Hi n tr ng s d ng
B ng 4.5: Bi n

t xã ông Qúy tính

ng di n tích s d ng

n ngày 1/1/2013 ................... 38

t theo m c ích s d ng ............................ 40

n m 2013 so v i n m 2012 ........................................................................................ 40
B ng 4.6: Di n tích , n ng su t, s n l
B ng 4.7: Các lo i hình s d ng

ng m t s cây tr ng n m 2013 ..................... 43

t chính c a xã ông Qúy n m 2013 ................... 44

B ng 4.8: Hi u qu kinh t c a m t s cây tr ng chính c a xã .................................. 47
B ng 4.9: Hi u qu c a các ki u s d ng

t c a xã.................................................. 48

B ng 4.10: Hi u qu xã h i các l ai hình s d ng

t xã ông Qúy ......................... 49

B ng 4.11: Quy ho ch vùng s n xu t hàng hóa t p trung quy mô l n ....................... 54
B ng 4.12: T ng h p ánh giá m c

b n v ng c a các lo i hình s d ng

t ........ 57


DANH M C CÁC CH

VI T T T

BVTV

B o v th c v t

CPTG

Chi phí trung gian

GTSX

Gía tr s n xu t

GTGT

Gía tr gia t ng

H ND

H i

HQ V

Hi u qu

HTX

H p tác xã

KHKT

Khoa h c k thu t

KT – XH

Kinh t - xã h i

L

Lao

NNHC

Nông nghi p h u c

TB

Trung bình

TNHH

Thu nh p h n h p

UBND

U ban nhân dân

ng nhân dân
ng v n

ng


M CL C
Trang
U.....................................................................................................1

PH N 1. M

1.1. Tính c p thi t c a

tài .................................................................................... 1

1.2. M c ích ........................................................................................................... 3
1.3. Yêu c u ............................................................................................................. 3

1.4. Ý ngh a c a

tài ............................................................................................. 4

PH N 2. T NG QUAN NGHIÊN C U .................................................................. 5
2.1. V n
2.2.
2.2.1.

hi u qu s d ng

c i m và ph

t và ánh giá hi u qu s d ng

ng pháp ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p và quan i m s d ng

2.2.1.1. Khái quát v

2.2.3.

t nông nghi p............ 9

t nông nghi p............................... 9

t nông nghi p ..................................................................... 9

2.2.1.2. Nguyên t c và quan i m s d ng

2.2.2. Các y u t

t ........................ 5

nh h

ng

t nông nghi p .................................. 11

n hi u qu s d ng

t nông nghi p ..................... 13

c i m, tiêu chu n ánh giá hi u qu s d ng

2.3. Tình hình nghiên c u nâng cao hi u qu s d ng

t nông nghi p ............... 14
t nông nghi p trên

th gi i và Vi t Nam .................................................................................. 17
2.3.1. Nh ng nghiên c u trên th gi i ................................................................... 17
2.3.2. Tình hình nghiên c u nâng cao hi u qu s d ng
2.3.3. V n

nghiên c u hi u qu s d ng

PH N 3. N I DUNG VÀ PH
3.1.

it

t trong n

c ................ 21

t huy n Ti n H i và xã ông Qúy ......... 23

NG PHÁP NGHIÊN C U ............................... 26

ng và ph m vi nghiên c u ................................................................... 26

3.2. N i dung nghiên c u ...................................................................................... 26
3.2.1.

i u tra, ánh giá i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i có liên quan
s d ng

n

t ai ........................................................................................... 26

3.2.2. Hi n tr ng s d ng

t ................................................................................. 26

3.2.3. ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p ................................................ 26

3.2.4. L a ch n các LUT có hi u qu và
s d ng
3.3. Ph

xu t gi i pháp nâng cao hi u qu

t nông nghi p c a xã ông Qúy. ............................................... 27

ng pháp nghiên c u ................................................................................ 27

3.3.1. Ph

ng pháp ch n i m nghiên c u ............................................................ 27

3.3.2. Ph

ng pháp thu th p tài li u, s li u .......................................................... 27

3.3.4. Ph

ng pháp ch s ...................................................................................... 27

3.3.5. Ph

ng pháp ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p ........................... 28

3.3.5.1. ánh giá hi u qu kinh t ......................................................................... 28
3.3.5.2. ánh giá hi u qu xã h i .......................................................................... 28
3.3.5.3. ánh giá hi u qu môi tr

ng .................................................................. 28

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U ...................................................................... 29
4.1. ánh giá i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i.................................................... 29
4.1.1. i u ki n t nhiên ....................................................................................... 29
4.1.1.1. V trí
4.1.1.2.

a lý................................................................................................ 29

a hình,

a m o...................................................................................... 29

4.1.1.3. Khí h u , th y v n..................................................................................... 29
4.1.1.4. Dân s và lao

ng ................................................................................... 31

4.1.2 i u ki n kinh t - xã h i.............................................................................. 33
4.1.2.1. M t s ch tiêu kinh t chính..................................................................... 33
4.1.2.2. C s h t ng ............................................................................................ 33
4.1.2.3. V n hóa xã h i .......................................................................................... 35
4.2. Hi n tr ng s d ng

t .................................................................................... 37

4.2.1. Hi n tr ng s d ng

t ................................................................................. 37

4.2.2. Th c tr ng s d ng

t và s n xu t nông nghi p ......................................... 39

4.2.2.1. Th c tr ng s d ng

t nông nghi p ......................................................... 39

4.2.2.2. Th c tr ng s n xu t nông nghi p .............................................................. 41
4.2.2.3. Lo i hình s d ng

t và ki u s d ng

t c a xã .................................... 44


4.2.2.3. Mô t các lo i hình s d ng
4.3. ánh giá hi u qu kinh t s d ng

t ................................................................ 45
t nông nghi p ....................................... 46

4.3.1. Hi u qu xã h i trong s n xu t nông nghi p ................................................ 49

4.3.2. Hi u qu môi tr

4.4.

nh h

ng trong s n xu t nông nghi p………………….50

ng quy ho ch s d ng

t nông nghi p xã

ông Qúy, huy n

Ti n H i, t nh Thái Bình. ........................................................................... 51
4.4.1. Quan i m s d ng

t nông nghi p............................................................ 51

4.4.2. Ti m n ng s d ng

t nông nghi p ............................................................ 52

4.4.3.

nh h

ng s d ng

t nông nghi p .......................................................... 53

4.4.4.

nh h ng phát tri n kinh t xã h i xã ông Qúy

4.5. L a ch n các lo i hình s d ng
qu s d ng

t và

n n m 2015 nh sau ........ 55

xu t gi i pháp nâng cao hi u

t nông nghi p ...................................................................... 56

4.5.1. L a ch n các lo i hình s d ng

t nông nghi p ......................................... 56

4.5.2. Các gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng

t nông nghi p .......................... 58

4.5.2.1. Gi i pháp v chính sách ............................................................................ 58
4.5.2.2. Gi i pháp k thu t..................................................................................... 59
PH N 5. K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................. 61
5.1. K t lu n .......................................................................................................... 61
5.2. Ki n ngh ........................................................................................................ 62
TÀI LI U THAM KH O ....................................................................................... 63

1

PH N 1
M
U
1.1. Tính c p thi t c a

tài

t ai là t li u s n xu t c bi t, là c s c a s n xu t nông nghi p, là
i t ng lao ng c áo ng th i c ng là môi tr ng s n xu t ra l ng
th c , th c ph m v i giá thành th p nh t , là m t nhân t quan tr ng c a môi
tr ng s ng và trong nhi u tr ng h p l i chi ph i s phát tri n hay h y di t
các nhân t khác c a môi tr ng.Vì v y ,chi n l c s d ng t h p lý là m t
ph n c a chi n l c nông nghi p sinh thái b n v ng c a t t c các n c trên
th gi i c ng nh c a n c ta hi n nay.[13] Nông nghi p là ho t ng s n
xu t c nh t và c b n nh t c a loài ng i. H u h t các n c trên th gi i u
ph i xây d ng m t n n kinh t trên c s phát tri n nông nghi p d a vào khai
thác ti m n ng c a t , l y ó làm bàn p cho vi c phát tri n các ngành
khác. Vì v y , t ch c s d ng ngu n tài nguyên t h p lý, có hi u qu cao
theo quan i m sinh thái và phát tri n b n v ng ang tr thành v n
mang
tính toàn c u. M c ích c a vi c s d ng t là làm th nào
b t ngu n t
li u có h n này mang l i hi u qu kinh t , hi u qu sinh thái , hi u qu xã h i
cao nh t , m b o l i ích tr c m t và lâu dài [10]. Nói cách khác , m c tiêu
hi n nay c a loàing i là ph n u xây d ng m t n n nông nghi p toàn di n
v kinh t , xã h i , môi tr ng m t các b n v ng.
th c hi n m c tiêu này
c n b t u t nâng cao hi u qu s d ng t trong nông nghi p m t cách

toàn di n, nh G.S Bùi Huy áp ã vi t “ ph i b o v m t cách khôn ngoan
tài nguyên t còn l i cho m t n n s n xu t nông nghi p b n v ng”.
Theo P.Buringh , toàn b
t có kh n ng s n xu t nông nghi p c a th
gi i ch ng 3,3 t ha. t tr ng tr t th gi i t 1,5 t ha(chi m 10,8% t ng s
t ai và 46% t có kh n ng nông nghi p ). Theo FAO (T ch c L ng
th c nông nghi p th gi i c a Liên h p qu c ), m t s k t qu
t
cc a
quá trình s d ng t nông nghi p nh n ng su t lúa m 18 t /ha; n ng su t
lúa n c bình quân t 27,7 t /ha; n ng su t ngô bình quân t 30 t /ha. Tuy
nhiên , hàng n m th gi i thi u kho ng 150-200 tri u t n l ng th c. Thêm
vào ó , hàng n m có kho ng 5-6 tri u ha t nông nghi p b m t i do tình
tr ng thoái hóa ho c b h y ho i vì s d ng không úng m c[7].


2

Xã h i ngày càng phát tri n , trình
khoa h c k thu t ngày càng
cao, con ng i tìm ra nhi u ph ng th c s d ng t có hi u qu h n. Tuy
nhiên do có s khác nhau v ch t l ng, m i lo i t bao g m nh ng y u t
thu n l i và h n ch cho vi c khai thác và s d ng(ch t l ng t th hi n
y u t t nhiên v n có c a t nh
a hình , thành ph n c gi i , hàm l ng
các ch t dinh d ng , ch
n c,
chua ,
m n) nên ph ng th c s
d ng t c ng khác nhau m i vùng , m i khu v c, m i i u ki n kinh t c

th .
Theo s li u th ng kê c a B Tài Nguyên – Môi Tr ng và T ng c c
Th ng kê n m 2003, Vi t Nam có t ng di n tích t nhiên là 32.931.456ha,
trong ó t s n xu t nông nghi p ch có 9,345 tri u ha , chi m 24,8%. Bình
quân t t nhiên trên u ng i là 0,43 ha b ng 1/7 m c bình quân th gi i.
Bình quân t nông nghi p trên u ng i là 1230 m2 b ng 1/3 m c bình
quân th gi i. M t khác , t nông nghi p phân b không ng u, t p trung
ch y u khu v c ng b ng. Chính vì v y, vi c s d ng t h p lý , khoa
h c , nâng cao hi u qu s d ng t là nhi m v c p bách , lâu dài c a ng
và Nhà n c ta.
Th c t , trong nh ng n m qua , ã có nhi u bi n pháp nh m nâng
cao hi u qu nh ti n hành giao quy n s d ng t lâu dài, n nh cho
ng i s d ng t , hoàn thi n h th ng th y l i, chuy n i c c u cây
tr ng, a d ng hóa các gi ng cây t t, n ng su t cao vào s n su t , nh ó
mà t ng n ng su t cây tr ng, hi u qu s d ng t t ng lên rõ r t. Trong ó
, vi c thay i c c u cây tr ng , s d ng gi ng m i v i n ng su t và ch t
l ng cao, áp d ng các ti n b khoa h c k thu t có bi u hi n nh h ng
rõ r t n hi u qu s d ng t.
Khai thác ti m n ng t ai sao cho t hi u qu cao nh t là vi c làm
h t s c quan tr ng và c n thi t, m b o cho s phát tri n c a s n su t nông
nghi p c ng nh s phát tri n chung c a n n kinh t
t n c. C n ph i có
các công trình nghiên c u khoa h c, ánh giá th c tr ng hi u qu s d ng t
nông nghi p , nh m phát hi n ra các y u t tích c c và h n ch , t ó làm c
s
nh h ng phát tri n s n xu t nông nghi p, thi t l p các gi i pháp
nh m nâng cao hi u qu s d ng t nông nghi p.


3

ông Qúy là m t xã thu n nông nên nông nghi p v n là n n s n xu t
chính tuy nhiên hi n nay trên a bàn xã quá trình công nghi p hóa , hi n i
hóa ang di n ra m nh m , quá trình này ang gây áp l c m nh t i vi c s
d ng t ai, chuy n i c c u t ai và c c u lao ng c bi t là vi c
chuy n di n tích t nông nghi p sang s d ng vào m c ích khác òi h i xã
ông Qúy c n ph i phát huy
c th m nh v ti m n ng t ai c ng nh
lao ng c a mình.
ng th i
áp ng
c yêu c u phát tri n chung c a t n c, xã
c n có nh ng nh h ng l n trong chi n l c phát tri n kinh t - xã h i m t
cách toàn di n c bi t ph i quan tâm n v n s n xu t nông nghi p. ánh
giá ti m n ng t ai
bi t
c qu
t và kh n ng hi n có t ó ch ra
ph ng h ng s d ng t h p lý, có hi u qu là vi c làm c n thi t.
Vì v y,
giúp ng i dân l a ch n
c ph ng th c s n xu t phù
h p trong i u ki n c th c a xã, nâng cao hi u qu s d ng t nông
nghi p, áp ng yêu c u phát tri n n n nông nghi p b n v ng là vi c làm h t
s c quan tr ng và c n thi t. V i lý do này, chúng tôi th c hi n
tài: “ ánh
giá ti m n ng t ai và nh h ng s d ng t s n xu t nông nghi p c a
xã ông Qúy , huy n Ti n H i, t nh Thái Bình”.
1.2. M c ích
- Nghiên c u c i m c a các lo i hình s d ng t trong m i quan h

gi a tài nguyên t , môi tr ng và i u ki n sinh thái nông nghi p.
- Trên c s ngu n tài li u ánh giá ti m n ng t ai, xác nh m c
thích h p t ai hi n t i trên a bàn xã ông Qúy t ó xác nh các lo i
hình s d ng t thích h p cho t ng lai.
d ng

nh h ng s d ng
t t i xã ông Qúy.

t nông nghi p nh m nâng cao hi u qu s

1.3. Yêu c u
- ánh giá l i th và h n ch v i u ki n t nhiên , kinh t - xã h i tác
ng n vi c s d ng t nông nghi p.
-

ánh giá ti m n ng
hình s d ng t.

t nông nghi p, xác

nh

c i m c a các lo i


4

- nh h ng s d ng
H i, t nh Thái Bình.

1.4. Ý ngh a c a

t nông nghi p c a xã

ông Qúy, huy n Ti n

tài

- C ng c ki n th c ã
c ti p thu trong nhà tr ng và nh ng ki n
th c th c t cho sinh viên trong quá trình th c t p t i c s . - Nâng cao kh
n ng ti p c n, thu th p và x lý thông tin c a sinh viên trong quá trình làm
tài.
- Trên c s ánh giá hi u qu s d ng t c a ât s n xu t nông
nghi p t ó xu t
c nh ng gi i pháp s d ng t t hi u qu cao.


5

PH N 2
T NG QUAN NGHIÊN C U
2.1. V n

hi u qu s d ng

t và ánh giá hi u qu s d ng

t

S d ng các ngu n tài nguyên có hi u qu cao trong s n xu t
m
b o phát tri n m t n n nông nghi p b n v ng là xu th t t y u i v i các
n c trên th gi i.
T khi bi t s d ng t ai vào m c ích sinh t n c a mình, t ai ã
tr thành c s c n thi t cho s s ng và s phát tri n t ng lai c a con ng i.
Khi dân s còn ít
áp ng nhu c u v l ng th c th c ph m c a mình thì
con ng i ã khai thác t
t khá d dàng và không gây ra nh h ng n t
ai. “ Nh ng ngày nay m t
dân s ngày càng t ng, c bi t là các n c
ang phát tri n thì v n
m b o l ng th c cho s gia t ng dân s ã tr
thành s c ép ngày càng m nh m lên t ai. Di n tích t ai thích h p cho
s n xu t nông nghi p ngày càng b thu h p, con ng i ã ph i m mang thêm
di n tích t nông nghi p trên nh ng vùng t không thích h p cho s n xu t,
h u qu ã gây ra quá trình thoái hóa t di n ra m t cách nghiêm tr ng”
(Smyth & julian Dumaski 1993 ). S d ng t nông nghi p có hi u qu cao
thông qua vi c b trí cây tr ng, v t nuôi là m t trong nh ng v n
b c súc
hi n nay c a h u h t các n c trên th gi i. Nó không ch thu hút s quan tâm
c a các nhà khoa h c mà còn là s mong mu n c a nông dân, nh ng ng i
tr c ti p tham gia vào quá trình s n xu t nông nghi p.[15] S d ng t ai có
hi u qu là h th ng các bi n pháp nh m i u hòa m i quan h ng i – t
trong t h p v i các ngu n tài nguyên khác và môi tr ng. C n c vào nhu
c u c a th tr ng , th c hi n a d ng hóa cây tr ng, v t nuôi trên c s l
ch n các s n ph m có yêu th
t ng a ph ng, t ó nghiên c u áp d ng
công ngh m i nh m làm cho s n ph m có tính c nh tranh cao, ó là m t

trong nh ng i u ki n tiên quy t
phát tri n
c n n nông nghi p h ng
v xu t kh u có tính n nh và b n v ng, ng th i phát huy tôi a công
d ng c a t nh m t t i hi u qu kinh t , xã h i, môi tr ng cao nh t.
* Các n i dung và nhi m v s d ng
- S d ng h p lý v không gian
gian s d ng t.

t

c th hi n :

hình thành hi u qu kinh t không


6

- Phân ph i h p lý c c u
thành c c u kinh t s d ng t.
- Quy mô s d ng
kinh t s d ng t.

t ai trên di n tích

t

c s d ng, hình

t c n có s t p trung thích h p hình thành quy mô

- Gi m t
s d ng t thích h p hình thành vi c s d ng
cách kinh t , t p trung thâm canh.

tm t

Vi c s d ng t ph thu c r t nhi u các y u t liên quan. Vì v y, xác
nh b n ch t và khái ni m hi u qu s d ng t ph i xu t phát t lu n i m
tri t h c c a Mác và nh ng nh n th c lý lu n c a lí thuy t h th ng:
- Hi u qu ph i
c xem xét trên 3 m t: hi u qu kinh t , hi u qu xã
h i, hi u qu môi tr

ng.

- Ph i xem xét

n l i ích tr

- Ph i xem xét

n l i ích riêng c a ng

c a c c ng

c m t và lâu dài.
t và l i ích chung

ng.

- Ph i xem xét hi u qu s d ng
-

i s d ng

t và hi u qu s d ng ngu n l c khác.

m b o s phát tri n th ng nh t gi a các ngành.

Khi ánh giá hi u qu s d ng t ng i ta th ng ánh giá trên ba
khía c nh: hi u qu v m t kinh t s d ng t, hi u qu v m t xã h i, hi u
qu v m t môi tr ng.
*Hi u qu kinh t
Hi u qu là m t ph m trù kinh t ph n ánh m t ch t l ng c a các ho t
ng kinh t . M c ích c a s n xu t và phát tri n kinh t , xã h i là áp ng
nhu c u ngày càng t ng v v t ch t và tinh th n c a toàn xã h i , khi ngu n
l c s n xu t c a xã h i ngày càng tr nên khan hi m, vi c nâng cao hi u qu
là m t òi h i khách quan c a m i n n s n xu t xã h i.
Thông th ng , hi u qu
c hi u nh m t hi u s gi a k t qu và
chi phí, tuy nhiên trong th c t ã có tr ng h p không th c hi n
c phép
tr ho c phép tr không có ý ngh a. Do v y, nói m t cách linh ho t h n nên
hi u qu là m t k t qu t t phù h p mong mu n và hi u qu có ngh a là


7

không lãng phí.[12] Tóm l i, có nhi u quan i m khác nhau v hi u qu kinh

t nh ng th ng nh t nhau b n ch t c a nó. Ng i s n xu t mu n thu
c
k t qu ph i b ra nh ng chi phí nh t nh, nh ng chi phí ó là nhân l c, v t
l c, v n… So sánh k t qu
t
c v i chi phí b ra
t
c k t qu ó
s có hi u qu kinh t . Tiêu chu n c a hi u qu là s t i a hóa k t qu v i
m t m t chi phí nh tr c ho c t i thi u hóa chi phí
t
c m t k t qu
nh t nh.
Hi u qu kinh t là ph m trù chung nh t , nó liên quan tr c ti p n s n
xu t nông nghi p và t i t t c các ph m trù và các quy lu t kinh t khác. Vì
v y, hi u qu kinh t ph i áp ng
c ba v n :
M t là , m i ho t ng c a con ng i u tuân theo quy lu t “ ti t
ki m th i gian” nó là ng l c phát tri n c a l c l ng s n xu t , là i u ki n
quy t nh phát tri n v n minh xã h i và nâng cao i s ng con ng i qua
m i th i i.
Hai là, hi u qu kinh t ph i
c xem xét trên quan i m c a lý thuy t
h th ng. Quan i m c a lý thuy t h th ng cho r ng n n s n xu t xã h i là
m t h th ng các y u t s n xu t và các quan h v t ch t hình thành gi a con
ng i v i con ng i trong quá trình s n xu t.H th ng là m t t p h p các
ph n t có quan h v i nhau t o nên m t ch nh th th ng nh t và luôn v n
ng. Theo nguyên ký ó, khi nhi u ph n t k t h p thành m t h th ng s
phát sinh nhi u tính ch t m i mà t ng ph n t
u không có , t o ra hi u qu

l n h n t ng hi u qu các ph n t riêng l . Do v y, vi c t n d ng khai thác
các i u ki n s n có hay gi quy t các m i quan h phù h p gi a các b ph n
c a m t h th ng v i y u t môi tr ng bên ngoài
t
c kh i l ng s n
ph m t i a là m c tiêu c a t ng h th ng. ó chính là m c tiêu t ra i v i
m i vùng kinh t , m i ch th s n xu t trong m i xã h i.
Ba là, hi u qu kinh t là m t ph m trù ph n ánh m t ch t l ng c a
các ho t ng kinh t b ng quá trình t ng các ngu n l c s n có ph c v cho
l i ích c a con ng i. Do nh ng nhu c u v t ch t c a con ng i ngày càng
t ng, vì th nâng cao hi u qu kinnh t là m t òi h i khách quan c a m i n n
s n xu t xã h i.


8

Vì v y, b n ch t c a ph m trù kinh t s d ng t là v i m t di n tích
t ai nh t nh s n xu t ra m t kh i l ng c a c i v t ch t nhi u nh t v i
m i l ng u t chi phí v v t ch t và lao ng th p nh t nh m áp ng nhu
c u ngày càng t ng v v t ch t c a xã h i.
* Hi u qu xã h i
Hi u qu xã h i là ph m trù có liên quan m t thi t v i hi u qu kinh t
và th hi n m c tiêu ho t ng kinh t c a con ng i, vi c l ng hóa các ch
tiêu bi u hi n hi u qu xã h i còn g p nhi u khó kh n mà ch y u ph n ánh
b ng các ch tiêu mang tính ch t nh tính nh t o công n vi c làm cho lao
ng , xóa ói gi m nghèo, nh canh, nh c , công b ng xã h i, nâng cao
m c s ng c a toàn dân.
Trong s d ng t nông nghi p, hi u qu v m t xã h i ch y u
c
xác nh b ng kh n ng t o vi c làm trên m t di n tích t nông nghi p. Hi n

nay, vi c ánh giá hi u qu xã h i c a các lo i hình s d ng t nông nghi p
là v n
ang
c nhi u nhà khoa h c quan tâm.
* Hi u qu môi tr ng
Môi tr ng là m t v n
mang tính toàn c u, hi u qu môi tr ng
c các nhà môi tr ng h c r t quan tâm trong i u ki n hi n nay. M t ho t
ng s n xu t
c coi là có hi u qu khi ho t ng ó không gây t n h i hay
có nh ng tác ng x u n môi tr ng nh
t , n c, không khí và h sinh
thái h c, là hi u qu
t
c khi quá trình s n xu t kinh doanh di n ra không
làm cho môi tr ng x u i mà ng c l i, quá trính s n xu t ó làm môi
tr ng t t h n, mang l i m t môi tr ng xanh, s ch, p h n tr c.
Trong s n xu t nông nghi p, hi u qu môi tr ng là hi u qu mang
tính lâu dài, v a m b o l i ích hi n t i mà không làm nh x u n t ng lai,
nó g n bó ch t v i quá trình khai thác, s d ng và b o v tài nguyên t và
môi tr ng sinh thái. C th là: lo i hình s d ng t ph i b o v
c
màu m c a t ai, ng n ch n s thoái hóa t b o v môi tr ng sinh thái.
che ph t i thi u ph i t ng ng an toàn sinh thái(>35%), a d ng sinh
h c bi u hi qua thành ph n loài.
Hi u qu môi tr ng
c phân theo nguyên nhân gây nên g m:
Hi u qu hóa h c môi tr ng , hi u qu v t lý môi tr ng và hi u qu sinh
h c môi tr ng.

9

Hi u qu hóa h c môi tr ng
c ánh giá thông qua m c
hóa h c
trong nông nghi p. ó là vi c s d ng phân bón và thu c b o v th c v t
trong quá trình s n xu t cho cây tr ng sinh tr ng t t, cho n ng xu t cao và
không gây ô nhi m môi tr ng.
Hi u qu sinh h c môi tr ng
c th hi n qua m i tác ng qua l i
gi a cây tr ng v i t, gi a cây tr ng v i các lo i d ch h i trong các lo i hình
s d ng t nh m gi m thi u vi c s d ng t nh m gi m thi u vi c s d ng
hóa ch t trong nông nghi p mà v n t
c m c tiêu ra.
Hi u qu v t lý môi tr ng
c th hi n thông qua vi c l i d ng t t
nh t tài nguyên khí h u nh : ánh sáng, nhi t , n c m a.. c a các ki u s
d ng t
t
c s n l ng cao và ti t ki m chi phí u vào.
S d ng t h p lý , hi u qu cao và b n v ng ph i quan tâm n c ba
hi u qu trên, trong ó hi u qu kinh t là tr ng tâm, không có hi u qu kinh
t thì không có i u ki n ngu n l c th c thi hi u qu xã h i và môi tr ng
, ng c l i không có hi u qu xã h i và môi tr ng thì hi u qu kinh t không
b n v ng.
2.2.
2.2.1.

c i m và ph

ng pháp ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p và quan i m s d ng

2.2.1.1. Khái quát v

t nông nghi p

t nông nghi p

t nông nghi p

t ai là kho ng không gian có gi i h n g m: khí h u,l p t b m t,
th m th c v t, ng v t, di n tích m t n c, n c ng m và khoáng s n trong
lòng t. Trên b m t t ai là s k t h p gi a các y u t th nh ng, a
hình, th y v n, th m th c v t cùng v i các thành ph n khác có vai trò và ý
ngh a to l n i v i ho t ng và s n xu t và cu c s ng c a xã h i loài ng i.
T i Vi t Nam, Lu t t ai 2003 phân lo i t thành ba nhóm theo m c
ích s d ng ó là nhóm t nông nghi p, phi nông nghi p và nhóm t ch a
s d ng. t nông nghi p là t
c xác nh ch y u
s d ng ch y u
vào s n xu t nông nghi p nh
t t ng cây hàng n m, t tr ng cây lâu n m,
t r ng s n xu t , t r ng phòng h , r ng c d ng , t r ng tr ng, nuôi
tr ng th y s n, ât làm mu i ho c nghiên c u thí nghi m v nông nghi p. t
nông nghi p óng vai trò vô cùng quan tr ng trong s phát tri n kinh t c a

10

m i qu c gia. t nông nghi p tham gia vào quá trình s n xu t và làm ra s n
ph m c n thi t nuôi s ng xã h i.[9]
* Vai trò và ý ngh a c a

t ai trong s n xu t nông nghi p

ât ai óng vai trò quy t nh n s t n t i và phát tri n c a xã h i
loài ng i, là c s t nhiên, là ti n
cho m i quá trình s n xu t.
t ai
v a là i t ng lao ng v a là t li u lao ng trong quá trình s n xu t
nông nghi p. t ai là i t ng lao ng b i l
là n i con ng i th c
hi n các ho t ng c a mình tác ng vào cây tr ng, v t nuôi
t o ra s n
ph m. Bên c nh ó t ai còn là t li u lao ng thông qua vi c con ng i
ã bi t l i d ng m t cách ý th c các c tính t nhiên c a t nh lý h c, hóa
h c, sinh v t h c và các tính ch t khác
tác ng và giúp cây tr ng t o nên
s n ph m m i.
t ai là s n ph m c a thiên nhiên, có nh ng tính ch t c tr ng riêng
khi n nó không gi ng m t b t k t li u s n xu t nào khác, ó là có gi i h n
v di n tích, có v trí c
nh trong không gian và v nh c u v i th i gian n u
bi t s d ng h p lý.
*V n

suy thoái

t nông nghi p

Hi n nay trên th gi i có kho ng 3,3 t ha t nông nghi p, trong ó ã
khai thác
c 1,5 t ha, còn l i a ph n là t x u, s n xu t nông nghi p g p
nhi u khó kh n[12]. Bên c nh ó, t nông nghi p còn ph i i m t v i hi n
t ng suy thoái khá tr m tr ng. Hi n t ng này có liên quan ch t ch
n
ch t l ng t và môi t ng.
áp ng
c l ng th c, th c ph m cho
con ng i trong hi n t i và t ng lai, con
ng duy nh t là thâm canh t ng
n ng su t cây tr ng trong i u ki n h u h t t canh tác trong khu v c u b
nghèo v
phì, òi h i ph i b sung cho t m t l ng dinh d ng c n thi t
qua con
ng s d ng phân bón.
Theo báo cáo c a Worl Bank(1995) [22], hàng n m m c s n xu t so
v i yêu c u s d ng l ng th c v n thi u h t t 150-200 tri u t n , trong khi
ó v n có t 6-7 tri u ha t nông nghi p b lo i b do xói mòn. Trong 1200
tri u ha t b thoái hóa có t i 544 tri u ha t canh tác b m t kh n ng s n
xu t do s d ng không h p lý.


11

Trong i u ki n n n kinh t kém phát tri n, ng i dân ch y u t p
trung vào tr ng cây l ng th c ã gây ra hi n t ng xói mòn, suy thoái t.

i u ki n kinh t và s hi u bi t c a con ng i còn th p d n t i vi c s d ng
phân bón còn nhi u h n ch và s d ng thu c b o v th c v t quá nhi u , nh
h ng t i môi tr ng. Tadon H.L.S ch ra r ng : “ S suy ki t t và các ch t
d tr trong t c ng là bi u hi n s thoái hóa v môi tr ng, do v y vi c c i
t o
phì c a t là óng góp cho c i thi n c s tài nguyên thiên nhiên và
còn h n n a cho chính môi tr ng”.
Hi n nay nh ng v n
môi tr ng ã tr nên mang tính toàn c u và
c phân thành 2 lo i chính: m t lo i gây ra b i công nghi p hóa và k thu t
hi n i, lo i khác gây ra b i l i canh tác t nhiên. H sinh thái nhi t i v n
cân b ng m t cách m ng manh r t d b o l n b i các ph ng th c canh tác
ph n t nhiên , bu c con ng i ph i chuy n h ng s n xu t nông nghi p theo
h ng s d ng tài nguyên b o v môi tr ng, th a mãn các yêu c u c a th
h hi n t i nh ng không làm h i n nhu c u c a th h t ng lai, ó là m c
tiêu c a vi c xây d ng và phát tri n nông nghi p b n v ng và c ng là l i i
trong t ng lai.
2.2.1.2. Nguyên t c và quan i m s d ng t nông nghi p
* Nguyên t c s d ng t nông nghi p
t ai là ngu n tài nguyên có h n, trong khi ó nhu c u c a con ng i
l yt
t ai ngày càng t ng, m t khác t nông nghi p ngày càng b thu h p
do b tr ng d ng sang m c ích khác. Vì v y , s d ng t nông nghi p
n c ta v i m c tiêu nâng cao hi u qu KT-XH trên c s
m b o an , ninh
l ng th c, th c ph m, t ng c ng nguyên li u cho công nghi p trên c s
cân nh c nh ng m c tiêu phát tri n KT-XH , t n d ng t i a l i th so sánh v
i u ki n sinh thái và không làm nh h ng x u n môi tr ng là nh ng
nguyên t c c b n và c n thi t
m b o cho khai thác s d ng b n v ng

ngu n tài nguyên t.
Th c hi n s d ng t nông nghi p y và h p lý là c n thi t vì:
- Nó s làm t ng nhanh kh i l ng nông s n trên m t n v di n
tích, xây d ng c c u cây tr ng, ch
phân bón h p lý, góp ph n b o v
phì t.


12

- Là ti n
nâng cao

s d ng có hi u qu cao các ngu n tài nguyên khác, t

ó

i s ng c a nông dân.

- Trong c ch kinh t th tr ng c n ph i xét n tính quy lu t c a nó,
g n v i các chính sách v mô nh m nâng cao hi u qu s d ng t nông
nghi p và phát tri n n n nông nghi p b n v ng. [8]
* Quan i m nâng cao hi u qu s d ng

t nông nghi p :

- T n d ng tri t
các ngu n l c thu n l i, khai thác l i th so sánh
v khoa h c k thu t, t ai, lao ng qua liên k t trao i
phát tri n

cây tr ng , v t nuôi có t su t hàng hóa cao, t ng s c c nh tranh và h ng
t i xu t kh u.
- Trên quan i m phát tri n h th ng nông nghi p, th c hi n s d ng
t nông nghi p theo h ng t p trung chuyên môn hóa, s n xu t hàng hóa
theo h ng ngành hàng , nhóm s n ph m , th c hi n thâm canh toàn di n
và liên t c. Thâm canh cây tr ng , v t nuôi v a
m b o nâng cao hi u
qu kinh t s d ng t nông nghi p v a m b o phát tri n m t n n nông
nghi p n nh.
- Nâng cao hi u qu s d ng t nông nghi p g n li n v i chuy n
d ch c c u s d ng t và quá trình t p trung ru ng t nh m gi i phóng
b t lao ng sang các ho t ng phi nông nghi p khác.[8]
- Nâng cao hi u qu s d ng t nông nghi p trên c s th c hi n “
a d ng hóa” hình th c s h u , t ch c s d ng t nông nghi p, a d ng
hóa cây tr ng v t nuôi , chuy n i c c u cây tr ng v t nuôi phù h p v i
sinh thái và b o v môi tr ng. [1]
- Các quan i m s d ng
+ Khai thác tri t

t nông nghi p c th là:

,h p lý, có hi u qu qu

+ Chuy n m c ích s d ng phù h p
+ Duy trì và b o v

t nông nghi p

+ Ti t ki m và làm giàu
+ B o v môi tr

ng

t nông nghi p
t

s d ng lâu dài

t nông nghi p


13

2.2.2. Các y u t

nh h

* Nhóm y u t v

ng

n hi u qu s d ng

t nông nghi p

i u ki n t nhiên

i u ki n t nhiên ( t , n c, khí h u, th i ti t, a hình, th
nh ng,...) có nh h ng tr c ti p n s n xu t nông nghi p, các y u t này
là tài nguyên

sinh v t t o nên sinh kh i. Vì v y, khi xác nh vùng nông
nghi p hóa c n ánh giá úng i u ki n t nhiên, trên c s ó xác nh cây
tr ng , v t nuôi ch l c phù h p, nh h ng u t thâm canh úng.
Theo Mác, i u ki n t nhiên là c s hình thành a tô chênh l ch I.
Theo N.Borlang , ng i
c gi i nobel v gi i quy t l ng th c t i các n c
phát tri n cho r ng y u t duy nh t , quan tr ng nh t, h n ch n ng su t cây
tr ng t m c th gi i trong các n c ang phát tri n, c bi t i v i nông
dân thi u v n là phì t.
* Nhóm các y u t kinh t , k thu t canh tác
Bi n pháp k thu t canh tác là các tác ng c a con ng i vào t ai ,
cây tr ng, v t nuôi nh m t o nên s hài hòa gi a các y u t c a các quá trình
s n xu t
hình thành , phân b và tích l y n ng su t kinh t . ây là nh ng
tác ng th hi n s hi u bi t sâu s c v
i t ng s n xu t , v th i ti t, v
i u ki n môi tr ng và th hi n nh ng d báo thông minh và s c s o. L a
ch n các tác ng k thu t, l a ch n ch ng lo i và cách s d ng các u vào
nh m t
c các m c tiêu s d ng t
ra. Theo Frank Ellis và Douglass
C.North các n c phát tri n, khi có tác ng tích c c c a k thu t , gi ng
m i, th y l i , phân bón t i hi u qu thì c ng t ra yêu c u m i i v i t
ch c s d ng t. Có ngh a là ng d ng công nghi p s n xu t ti n b là m t
bi n pháp m b o v t ch t cho kinh t nông nghi p t ng tr ng nhanh. Cho
n gi a th k 21, quy trình k thu t có th góp n 30% n ng su t kinh t
trong n n nông nghi p n c ta. Nh v y, nhóm các bi n pháp k thu t c
bi t có ý ngh a quan tr ng trong quá trình khai thác t ai theo chi u sâu và
nâng cao hi u qu s d ng t nông nghi p.
* Nhóm các y u t kinh t t ch c

Nhóm y u t này bao g m :
- Công tác quy ho ch và b trí s n xu t


14

Th c hi n phân vùng sinh thái nông nghi p d a vào i u ki n t nhiên
(khí h u,
cao tuy t i c a a hình, tính ch t t , kh n ng thích h p
c a cây tr ng i v i t, ngu n n c và th c v t) làm c s
phát tri n h
th ng cây tr ng v t nuôi h p lý, nh m khai thác t ai m t cách y ,
h p lý , t o i u ki n thu n l i
u t thâm canh và ti n hành t p trung
hóa, chuyên môn hóa, hi n i hóa nh m nâng cao hi u qu s d ng t
nông nghi p.
- Hình th c t ch c s n xu t
C n phát huy th m nh c a các lo i hình t ch c s d ng t trong
t ng c s s n xu t, th c hi n a d ng hóa các hình th c h p tác trong nông
nghi p, xác l p m t h th ng t ch c s n xu t phù h p và gi i quy t t t m i
quan h gi a các hình th c ó.
* Nhóm các y u t xã h i
Nhóm y u t này bao g m :
- H th ng th tr ng và s hình thành th tr ng t nông nghi p, th
tr ng nông s n ph m. Ba y u t ch y u nh h ng n hi u qu s d ng
t là n ng su t cây tr ng, h s quay vòng t và th tr ng cung c p u
vào và tiêu th s n ph m u ra.
- H th ng chính sách
- S n nh chính tr - xã h i và các chính sách khuy n khích
phát tri n s n xu t nông nghi p c a Nhà n c.

- Nh ng kinh nghi m , t p quán s n xu t nông nghi p, trình
l c c a các ch th kinh doanh, trình
ut .
2.2.3.

c i m, tiêu chu n ánh giá hi u qu s d ng
*

c i m ánh giá hi u qu s d ng

ut
n ng

t nông nghi p

t nông nghi p

Di n tích t ai có h n, dân s ngày càng t ng, nhu c u v l ng th c,
th c ph m c ng t ng. Vì v y, vi c nâng cao hi u qu s d ng t nông ngh p
là r t c n thi t, c n xem xét các khía c nh sau:
- Qúa trình s n xu t trên t nông nghi p ph i s d ng nhi u y u t
u vào kinh t và không kinh t (ánh sáng , nhi t , không khí,... ). Chính vì
v y, khi ánh giá hi u qu s d ng t nông nghi p, tr c tiên ph i xác nh


15

b ng k t qu thu
c trên m t n v di n tích c th , th
trên 1 ng chi phí, 1 công lao ng u t .

ng là 1 ha, tính

- Thâm canh là m t bi n pháp s d ng t nông nghi p theo chi u sâu,
tác ng n hi u qu s d ng t nông nghi p tr c m t và lâu dài. Vì th ,
c n ph i nghiên c u hi u qu c a vi c s d ng phân bón và thu c tr sâu,
nghiên c u nh h ng c a vi c t ng u t thâm canh n quá trình s d ng
t(môi tr ng , t, n c).
- Trên t nông nghi p có th b trí các cây tr ng, các h th ng luân
canh, do ó c n ph i ánh giá hi u qu c a t ng cây tr ng, t ng h th ng luân
canh trên m i vùng t. [6]
- i v i s n xu t nông nghi p, môi tr ng v a là tài nguyên v a là i
t ng lao ng, v a là i u ki n t n t i và phát tri n c a toàn b n n nông
nghi p.
- L ch s nông nghi p là m t quãng
ng dài th hiên s phát tri n
m i quan h gi a con ng i v i thiên nhiên. Ho t ng s n xu t nông nghi p
mang tính xã h i r t sâu s c. Nói n nông nghi p không th không nói n
nông dân n các quan h s n xu t trong nông thôn. Vì v y , khi ánh giá
hi u qu s d ng t nông nghi p c n quan tâm n nh ng tác ng c a s n
xu t nông nghi p, n các v n
xã h i nh : gi i quy t vi c làm, t ng thu
nh p, nâng cao trình dân trí trong nông thôn…
* Tiêu chu n ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p

Tiêu chu n
ánh giá hiêu qu là m t v n
ph c t p và có nhi u ý

ki n ch a th ng nh t. Tuy nhiên, a s các nhà kinh t
u cho r ng tiêu
chu n c b n và t ng quát khi ánh giá hi u qu là m c
áp ng nh c u xã
h i và s ti t ki m l n nh t v chi phí và tiêu hao các ngu n tài nguyên, s n
nh lâu dài c a hi u qu .
Trên c s ó, tiêu chu n ánh giá hi u qu s d ng
có th xem sét các m t sau:

t nông nghi p

+ Tiêu chu n ánh giá hi u qu
i v i toàn xã h i là kh n ng th a
mãn nhu c u c a s n xu t và tiêu dùng cho xã h i b ng c a c i v t ch t s n
xu t ra.
i v i nông nghi p, tiêu chu n
ánh giá hi u qu là m c t


16

c các m c tiêu KT-XH , môi tr ng o xã h i t ra nh t ng n ng su t
cây tr ng, v t nuôi, t ng ch t l ng và t ng s n ph m, h ng t i th a mãn t t
nhu c u nông s n cho th tr ng trong n c và t ng xu t kh u, ng th i áp
ng yêu c u v b o v h sinh thái nông nghi p b n v ng.[15]
+

ánh giá hi u qu s d ng t nông nghi p có c thù riêng, trên 1
nv
t nông nghi p nh t nh có th s n xu t t

c nh ng k t qu cao
nh t v i chi phí b ra ít nh t , nh h ng n môi tr ng ít nh t. ó là ph n
ánh k t qu quá trình u t , s d ng các ngu n l c thông qua t , cây tr ng,
th c hi n quá trình sinh h c
t o ra nh ng s n ph m áp ng nhu c u c a
th tr ng xã h i v i hi u qu cao.[15]
+ Các tiêu chu n ó
c xem xét v i s ng d ng lý thuy t s n xu t
c b n theo nguyên t c t i u hóa có ràng bu c. S d ng t ph i m b o
c c ti u hóa chi phí các y u t
u vào, theo nguyên t c ti t li m khi c n s n
xu t ra m t l ng nông s n nh t nh, ho c th c hi n c c i hóa l ng nông
s n khi có m t l ng nh t nh t nông nghi p và các y u t
u vào khác.
+ Hi u qu s d ng t nông nghi p có nh h ng n hi u qu s n xu t
ngành nông nghi p, n h th ng môi tr ng sinh thái nông nghi p, n nh ng
ng i s ng b ng nông nghi p. Vì v y, ánh giá hi u qu s d ng t ph i theo
quan i m s d ng t b n v ng h ng vào 3 tiêu chu n chung nh sau:
* B n v ng v m t kinh t
Lo i cây tr ng nào cho hi u qu kinh t cao, phát tri n n nh thì
c
th tr ng ch p nh n. Do ó, phát tri n s n xu t nông nghi p là th c hi n t p
trung, chuyên canh k t h p v i a d ng hóa s n ph m.
H th ng s d ng t ph i có m c n ng su t sinh h c cao trên m c
bình quân vùng có cùng i u ki n t ai. N ng su t sinh h c bao g m các
s n ph m chính và ph ( i v i cây tr ng là g , c i, h t , c , qu ,… và tàn d
l i). M t h th ng nông nghi p b n v ng ph i có n ng su t trên m c bình
quân vùng, n u không s không c nh tranh
c trong c ch th tr ng. M t
khác, ch t l ng s n ph m ph i t tiêu chu n tiêu th t i a ph ng, trong

n c và h ng t i xu t kh u tùy theo m c tiêu c a t ng vùng.


17

T ng giá tr s n ph m trên n v di n tích là th c o quan tr ng nh t
c a hi u qu kinh t
i v i m t h th ng s d ng t. T ng giá tr trong m t
giai o n hay c chu k ph i trên m c bình quân c a vùng, n u d i m c c a
vùng thì nguy c ng i s d ng t s không có lãi, hi u qu v n u t ph i
l n h n lãi su t ti n vay v n ngân hàng.
* B o v môi tr
hóa

ng

Lo i hình s d ng t ph i b o v
t, b o v môi tr ng sinh thái.

c

phì

t, ng n ng a s thoái

phì nhiêu c a t t ng d n là yêu c u b t bu c i v i vi c qu n lý
và s d ng t nông nghi p b n v ng.
che ph ph i t ng ng an toàn
sinh thái (>35%). a d ng sinh h c bi u hi n qua thành ph n loài ( a canh
b n v ng h n c canh..).

* B n v ng v m t xã h i
Thu hút
c ngu n lao ng trong nông nghi p, t ng thu nh p, t ng
n ng su t lao ng, m b o i s ng xã h i. áp ng
c các nhu c u c a
nông h là i u c n quan tâm tr c tiên n u mu n h quan tâm n l i ích lâu
dài(b o v
t, môi tr ng,..). S n ph m thu
c ph i th a mãn cái n , cái
m c và nhu c u h ng ngày c a ng i nông dân.
Tiêu chu n m b o h p tác trong s n xu t và tiêu th s n ph m, trong
cung c p t li u s n xu t , x lý ch t th i có hi u qu .
2.3. Tình hình nghiên c u nâng cao hi u qu s d ng
trên th gi i và Vi t Nam

t nông nghi p

2.3.1. Nh ng nghiên c u trên th gi i
Di n tích t ai có h n trong khi dân s ngày càng t ng, vi c nâng cao
hi u qu s d ng t nông nghi p
áp ng nhu c u tr c m t và lâu dài là
v n
quan tr ng, thu hút s quan tâm c a nhi u nhà khoa h c trên th gi i.
Các ph ng pháp ã
c nghiên c u, áp d ng
ánh giá hi u qu s d ng
t nông nghi p
c ti n hành các n c ông Nam Á nh ph ng pháp
chuyên kh o, ph ng pháp mô ph ng, ph ng pháp phân tích kinh t , ph ng
pháp phân tích chuyên gia… B ng nh ng ph ng pháp ó , các nhà khoa h c

ã t p trung nghiên c u vi c ánh giá hi u qu
i v i t ng lo i cây tr ng,