Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường trung học phổ thông huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
---------***---------

LÊ THỊ THANH HỒNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
TRONG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
HUYỆN THƯỜNG TÍN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THỊ NGỌC THÚY

HÀ NỘI – 2017


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn sâu
sắc đến Ban giám hiệu, phòng Đào tạo sau Đại học và các thầy cô giáo trong
Học viện Quản lý Giáo dục đã giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên
cứu và hoàn thành luận văn này.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn toàn thể cán bộ, giáo viên và các em học
sinh trong các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội đã quan tâm,
giúp đỡ, tạo điều kiện, cung cấp thông tin và tham gia nhiều ý kiến quý báu cho
tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này.
Trân trọng gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè và người thân, những người

đã giúp đỡ, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tác giả trong quá
trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến
TS. Lê Thị Ngọc Thúy - người đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ tác giả về
kiến thức cũng như phương pháp luận trong suốt thời gian nghiên cứu và
thực hiện luận văn.
Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế, luận văn khơng thể tránh
khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong sự đóng góp quý báu, chân thành của
các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo, các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp
và bạn đọc để luận văn này hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn !
Hà Nội, ngày 20 tháng 06 năm 2017
Tác giả

Lê Thị Thanh Hồng


CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CB, GV, NV

Cán bộ, Giáo viên, Nhân viên

CBQL

Cán bộ quản lý

CLB

Câu lạc bộ

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

HĐDH

Hoạt động dạy học

HS, HSG

Học sinh, Học sinh giỏi

NT

Nhà trường

NXB

Nhà xuất bản

PHHS

Phụ huynh học sinh

PPDH

Phương pháp dạy học

QL, QLGD

Quản lý, Quản lý giáo dục

QLNT

Quản lý nhà trường

SGK

Sách giáo khoa

TB, TBC

Trung bình, Trung bình cộng

TBDH

Thiết bị dạy học

TC&NL

Tổ chức và nguồn lực

THCS, THPT

Trung học cơ sở, Trung học phổ thông

TL&VL

Tài lực và vật lực

TNKQ

Trắc nghiệm khách quan

TTGDTX

Trung tâm giáo dục thường xuyên

UBND

Ủy ban nhân dân


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................4

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...............................................................5
4. Nhiệm vụ nghiên cứu.....................................................................................5
5. Giả thuyết khoa học.......................................................................................5
6. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................5
7. Phương pháp nghiên cứu................................................................................5
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.......................................................6
9. Cấu trúc luận văn...........................................................................................7
Chương 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH TRONG TRƯỜNG THPT...............................................8
1.1 Tổng quan về vấn đề nghiên cứu..............................................................8
1.1.1 Những nghiên cứu ở nước ngoài............................................................8
1.1.2 Những nghiên cứu ở trong nước............................................................9
1.2 Các khái niệm cơ bản...............................................................................11
1.2.1 Quản lý, chức năng quản lý..................................................................11
1.2.2 Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường..............................................14
1.2.3 Hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học...............................17
1.3 Nhà trường THPT trong hệ thống giáo dục quốc dân..........................22
1.3.1 Mục tiêu của trường THPT..................................................................22
1.3.2 Vai trò của hiệu trưởng trong nhà trường THPT.................................22
1.3.3 Đội ngũ giáo viên trong nhà trường THPT.........................................28
1.3.4 Đặc điểm của học sinh THPT..............................................................30


1.4 Yêu cầu đổi mới giáo dục với quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh trong nhà trường THPT........................................................................31
1.4.1 Quan điểm chỉ đạo của đổi mới giáo dục.............................................31
1.4.2 Hiệu trưởng với công tác quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh. 32
1.5 Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong nhà trường
THPT...............................................................................................................34
1.5.1 Quản lý mục tiêu kế hoạch dạy học môn tiếng Anh............................34

1.5.2 Quản lý chương trình và nội dung dạy học mơn tiếng Anh.................35
1.5.3 Quản lý hình thức tổ chức và phương pháp dạy học môn tiếng Anh...37
1.5.4 Quản lý cơ sở vật chất và phương tiện khác hỗ trợ dạy học môn tiếng Anh....38
1.5.5 Công tác kiểm tra đánh giá kết quả dạy học môn tiếng Anh..............39
1.5.6 Xây dựng môi trường văn hóa dạy học và cơ chế chính sách hỗ trợ dạy
học tiếng Anh trong nhà trường....................................................................39
1.6 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
trong nhà trường THPT................................................................................41
Tiểu kết chương 1...........................................................................................45
Chương 2 - THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH TRONG CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN THƯỜNG TÍN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI.....................................................................................46
2.1 Vài nét về khách thể nghiên cứu.............................................................46
2.1.1 Khái quát đặc điểm tự nhiên, dân cư, kinh tế, xã hội...........................46
2.1.2 Khái quát chung về tình hình giáo dục................................................47
2.1.3 Khái quát tình hình giáo dục ở các trường THPT huyện Thường Tín,
thành phố Hà Nội..........................................................................................48
2.2 Nội dung tổ chức khảo sát.......................................................................52
2.2.1 Mục đích khảo sát................................................................................52
2.2.2 Nội dung khảo sát................................................................................52

2.2.3 Phạm vi và địa bàn khảo sát.................................................................53


2.2.4 Cách thức thực hiện triển khai.............................................................53
2.3 Thực trạng về hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường
THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội............................................54
2.3.1 Thực trạng về thực hiện mục tiêu và kế hoạch dạy học môn tiếng Anh.54
2.3.2 Thực trạng về chương trình và nội dung dạy học mơn tiếng Anh.......55
2.3.3 Thực trạng về hình thức tổ chức và phương pháp dạy học môn tiếng Anh.....57

2.3.4 Thực trạng về phương tiện và cơ sở vật chất hỗ trợ dạy học môn tiếng Anh...60
2.3.5 Thực trạng về công tác kiểm tra đánh giá kết quả dạy học mơn tiếng Anh......61
2.3.6 Thực trạng về mơi trường văn hóa và các cơ chế chính sách hỗ trợ dạy
học mơn tiếng Anh........................................................................................62
2.4 Thực trạng về quản lý hoạt động dạy học mơn tiếng Anh trong các
trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội................................63
2.4.1 Thực trạng về quản lý thực hiện mục tiêu và kế hoạch dạy học môn
tiếng Anh.......................................................................................................63
2.4.2 Thực trạng về quản lý chương trình và nội dung dạy học môn tiếng Anh...64
2.4.3 Thực trạng về quản lý hình thức tổ chức và phương pháp dạy học mơn
tiếng Anh.......................................................................................................65
2.4.4 Thực trạng về quản lý các phương tiện và cơ sở vật chất hỗ trợ dạy học
môn tiếng Anh...............................................................................................69
2.4.5 Thực trạng về quản lý công tác kiểm tra đánh giá kết quả dạy học môn
tiếng Anh.......................................................................................................70
2.4.6. Thực trạng về quản lý mơi trường văn hóa dạy học mơn tiếng Anh và
các cơ chế chính sách hỗ trợ dạy học môn tiếng Anh...................................72
2.5 Các nhận định chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh trong các trường THPT huyện Thường Tín,
thành phố Hà Nội...........................................................................................73
2.5.1 Điểm mạnh...........................................................................................73
2.5.2 Điểm yếu..............................................................................................74
2.5.3 Thời cơ.................................................................................................76


2.5.4 Thách thức............................................................................................77
Tiểu kết chương 2...........................................................................................78
Chương 3 - BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH TRONG CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN THƯỜNG TÍN,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI.....................................................................................79

3.1 Nguyên tắc định hướng............................................................................79
3.1.1 Đảm bảo tính khoa học........................................................................79
3.1.2 Đảm bảo tính khách quan.....................................................................79
3.1.3 Đảm bảo tính tồn diện........................................................................80
3.1.4 Đảm bảo tính khả thi............................................................................80
3.2 Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các
trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội................................80
3.2.1 Nâng cao nhận thức về dạy học tiếng Anh trong nhà trường THPT theo
yêu cầu đổi mới giáo dục..............................................................................81
3.2.2 Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ
GV tiếng Anh theo hướng năng lực thực hành.............................................83
3.2.3 Phát huy hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng
dạy mơn tiếng Anh phù hợp với chương trình mới và năng lực của người
dạy và người học...........................................................................................87
3.2.4 Đổi mới các hình thức tổ chức và kiểm tra đánh giá chất lượng dạy học
tiếng Anh một cách khoa học, sáng tạo, phù hợp với học sinh THPT theo
hướng đánh giá năng lực thực hành..............................................................89
3.2.5 Xây dựng mơi trường văn hóa giảng dạy chuyên nghiệp của đội ngũ
giáo viên tiếng Anh THPT............................................................................93
3.2.6 Phát triển chương trình theo hướng tăng cường các chương trình mở và
học liệu dạy học mở, nâng cao năng lực thực hành......................................96
3.3 Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý...............................................97
3.4 Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .98
3.4.1 Mục đích khảo nghiệm.........................................................................98


3.4.2 Nội dung khảo nghiệm.........................................................................98
3.4.3 Phương pháp khảo nghiệm...................................................................98
3.4.4 Kết quả khảo nghiệm...........................................................................99
Tiểu kết chương 3.........................................................................................102

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................103
1. Kết luận......................................................................................................103
2. Khuyến nghị...............................................................................................104
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................106
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ

Bảng 2.1. Thống kê số lượng cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh..................49
Bảng 2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý năm học 2015 – 2016...................................49
Bảng 2.3. Đội ngũ giáo viên của các trường THPT huyện Thường Tín.............50
Bảng 2.4. Đội ngũ và trình độ đào tạo của giáo viên tiếng Anh trong các trường
THPT huyện Thường Tín năm học 2015 - 2016.................................................50
Bảng 2.5. Kết quả xếp loại của học sinh trong các trường THPT huyện Thường
Tín năm học 2015 - 2016....................................................................................51
Bảng 2.6. Cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy học...................................51
Bảng 2.7. Đánh giá về mức độ thực hiện các kiến thức và kỹ năng dạy tiếng Anh
trong nhà trường..................................................................................................56
Bảng 2.8. Đánh giá về mức độ thực hiện phương pháp dạy tiếng Anh trong nhà
trường..................................................................................................................58
Bảng 2.9. Đánh giá về mức độ sử dụng phương tiện dạy tiếng Anh trong nhà
trường..................................................................................................................59
Bảng 2.10. Đánh giá về số lượng và chất lượng CSVC, trang thiết bị dạy tiếng
Anh trong nhà trường..........................................................................................60
Bảng 2.11. Thực trạng về cơng tác quản lý nội dung, chương trình, kế hoạch
dạy học tiếng Anh của nhà trường......................................................................64
Bảng 2.12. Thực trạng công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học
tiếng Anh của nhà trường....................................................................................66
Bảng 2.13. Thực trạng về sự cần thiết và mức độ thực hiện công tác quản lý

CSVC, trang thiết bị dạy học tiếng Anh của nhà trường.....................................69
Bảng 2.14. Thực trạng công tác quản lý môi trường dạy học tiếng Anh
trong nhà trường..................................................................................................72


Bảng 3.1 Bảng khảo sát mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp
quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường THPT huyện
Thường Tín, thành phố Hà Nội...........................................................................99

Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý...........................................13
Sơ đồ 1.2. Mối quan hệ giữa dạy học và quản lý hoạt động dạy học..................21


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo có vị trí, vai trị hết sức quan trọng đối với sự phát
triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia trên thế giới. Trong suốt tiến trình cách
mạng, Đảng và Nhà nước ta đã luôn khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc
sách hàng đầu, là những chính sách trọng tâm, có vai trị chính yếu của Nhà
nước, được ưu tiên trước nhất, thậm trí đi trước một bước so với các chính
sách phát triển kinh tế - xã hội khác.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại
hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Trong đó, đổi mới cơ chế
quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là
khâu then chốt" và "Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất
nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam". Chiến lược phát triển

kinh tế - xã hội 2011 - 2020 đã định hướng: "Phát triển và nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến
lược". Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 nhằm quán triệt và cụ thể
hóa các chủ trương, định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo, góp phần thực
hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến lược
phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 của đất nước.[20]
Từ nhu cầu phát triển nhân lực của xã hội theo xu thế hội nhập, nâng cao
chất lượng dạy học nói chung và dạy học mơn tiếng Anh nói riêng là nhiệm
vụ cơ bản và thường xuyên của các nhà trường. Xã hội đặt hàng cho ngành
giáo dục nguồn nhân lực có khả năng sử dụng tiếng Anh thành thạo trong
giao tiếp cũng như trong tiếp cận khoa học công nghệ tiên tiến của thế giới.
Đối với Việt Nam, một nước đang đứng trước thời đại phát triển, mở rộng
cánh cửa toàn cầu hố. Đặc biệt nước ta đã chính thức gia nhập tổ chức


2

thương mại thế giới WTO, chúng ta đang đứng trước những cơ hội rất lớn để
đưa đất nước hội nhập và phát triển bền vững thì việc học tiếng Anh là rất
quan trọng. Với các em học sinh, sinh viên, những thế hệ tương lai của đất
nước, việc học tiếng Anh lại càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Thực tế cho thấy biết ngoại ngữ không những là yêu cầu tất yếu của người
lao động có kỹ thuật cao, mà biết ngoại ngữ còn là một năng lực cần thiết đối
với người Việt Nam hiện đại. Thông thạo ngoại ngữ đang dần trở thành một
kỹ năng không thể thiếu trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập như hiện nay.
Khả năng ngoại ngữ là tiêu chuẩn hàng đầu để các công ty lớn tuyển nhân
viên cũng như cân nhắc vào những vị trí quản lý. Biết một ngơn ngữ khác,
đặc biệt là tiếng Anh, con người có thể hiểu biết sâu sắc hơn về nền văn minh
thế giới, mở rộng quan hệ hợp tác, giao lưu và phát triển tiềm năng của chính
mình, có tầm nhìn và khả năng thích ứng với cuộc sống.

Nhận thức được điều đó, hệ thống giáo dục của Việt Nam đã đưa tiếng Anh
là mơn học chính thức trên ghế nhà trường từ những năm tiểu học. Tiếng Anh
cũng là môn thi tốt nghiệp bắt buộc cuối cấp, là điều kiện cần để các em tiến
bước đến các cấp học cao hơn và chọn nghề nghiệp cho tương lai sau này. Theo
Quyết định của Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại
ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 - 2020” tại địa phương, cơ
sở giáo dục đã chỉ ra rằng: “...Đổi mới toàn diện việc dạy học ngoại ngữ trong hệ
thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy học ngoại ngữ mới ở các
cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về
trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số
lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp,
cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao
tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngơn ngữ, đa văn hóa; biến
ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.”[21]


3

Tuy nhiên, việc triển khai đề án ngoại ngữ và đề án cải cách giáo dục
cịn gặp nhiều khó khăn và chưa đồng đều ở các địa phương. Trong công văn
4325/BGDĐT-GDTrH về việc thực hiện nhiệm vụ năm học 2016 - 2017, tập
trung nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ nói chung, đặc biệt đối với
mơn tiếng Anh nói riêng đó là thúc đẩy q trình dạy và học theo định hướng
phát triển kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Anh của học sinh, phát triển đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý. Đặc biệt tiếp tục rà sốt đánh giá năng lực giáo
viên ngoại ngữ (mơn tiếng Anh), tổ chức bồi dưỡng theo chuẩn quy định của
Bộ GD&ĐT.[2]
Hiện nay, việc triển khai hoạt động dạy học và chất lượng dạy học môn tiếng
Anh ở các trường THPT trên địa bàn huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội tuy

đã được quan tâm nhưng chưa thực sự đáp ứng được mục tiêu của ngành đề ra.
Đa số học sinh khơng thích học tiếng Anh, các em đã mất gốc và mặc nhiên
quan niệm đó là mơn học rất khó. Phần lớn các em học sinh học tiếng Anh bởi
đó là một trong số các môn bắt buộc thi tốt nghiệp. Sau khi tốt nghiệp THPT,
học sinh khơng có kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Anh cơ bản...
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này như phụ huynh và học sinh
nhà trường chưa nhận thức đúng vai trò của tiếng Anh trong thời đại hiện nay,
trình độ chun mơn của giáo viên còn chưa đồng đều, phương pháp dạy học
chưa đổi mới, chưa tổ chức được các câu lạc bộ nói tiếng Anh với giáo viên
bản xứ; việc quản lý các hoạt động dạy học mơn tiếng Anh cịn mang nặng
tính hình thức và chưa đồng bộ về các giải pháp; việc đầu tư và khai thác
trang thiết bị hiện đại phục vụ giảng dạy ngoại ngữ còn hạn chế, nghèo nàn ....
Một yếu tố khác tác động đến việc dạy học tiếng Anh ở các trường THPT
hiện nay là sự thay đổi về quy chế thi tốt nghiệp của Bộ GD&ĐT nhằm tạo ra
sự thay đổi trong việc dạy học và kiểm tra đánh giá thực chất việc học tiếng
Anh của học sinh. Hơn nữa, so với sự phát triển chung của toàn thành phố Hà
Nội, chất lượng đào tạo tiếng Anh ở các trường THPT trên địa bàn huyện


4

Thường Tín cịn yếu kém, nằm trong vùng tuyển sinh chậm phát triển về kinh
tế, đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, nhận thức và sự đầu tư của phụ
huynh cho việc học tập của con cái chưa có. Nhiều năm liền, trường nằm
trong tốp trường có điểm tuyển sinh đầu vào thấp. Không những thế học sinh
nhà trường có ý thức học chưa tốt. Dẫn đến nhận thức về tầm quan trọng của
việc học nói chung, học tiếng Anh nói riêng, cịn rất hạn chế. Cơ sở vật chất
nhà trường đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa đáp ứng đủ yêu cầu của việc
học ngoại ngữ. Đa số học sinh học tiếng Anh là do bắt buộc, đối phó để thi tốt
nghiệp. Do đó, chất lượng của mơn tiếng Anh rất thấp. Trong tình hình mới

hiện nay, khi thực hiện chủ trương của Bộ GD&ĐT về cải cách thi tốt nghiệp,
việc dạy học môn tiếng Anh tại các trường THPT huyện Thường Tín cịn gặp
nhiều khó khăn và bất cập. Do đó, việc quản lý tốt hoạt động dạy học môn
tiếng Anh là một vấn đề cấp bách hiện nay.
Để góp phần nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh ở các trường THPT
huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội việc nghiên cứu và hoàn thiện một số
biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Anh làm sao cho phù hợp, có thể hạn
chế được những yếu kém cịn tồn tại từ cơng tác quản lý, đến việc nâng cao
chất lượng dạy học môn tiếng Anh là việc làm hết sức cần thiết đối với các
nhà quản lý giáo dục và các thầy cô giáo dạy tiếng Anh.
Xuất pháp từ những lý do trên, chúng tôi đã chọn và nghiên cứu đề tài:
“Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường trung học
phổ thơng huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh trong các trường THPT, từ đó đề tài đề xuất các biện pháp
thiết thực trong quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh nhằm nâng cao chất
lượng dạy học tiếng Anh trong các trường THPT huyện Thường Tín, thành
phố Hà Nội đáp ứng nhu cầu đổi mới hiện nay.


5

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các
trường THPT.
- Đối tượng nghiên cứu: Quản lý dạy học mơn tiếng Anh trong các trường
THPT huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh

tại các trường THPT.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh trong các trường THPT huyện Thường Tín, Thành phố Hà
Nội.
- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong
các trường THPT huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội.
5. Giả thuyết khoa học
Hiện nay công tác quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trường THPT
huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội cịn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Nếu
xây dựng được các biện pháp quản lý một cách khoa học, đồng bộ sẽ góp
phần nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh trong các nhà trường THPT
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Thường Tín, Thành
phố Hà Nội.
7. Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu đề tài, tác giả sử dụng phối hợp
một số phương pháp nghiên cứu sau:
7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận + Để phân tích, tổng hợp, hệ
thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản, xác định các khái niệm như: Quản lý,


6

Quản lý dạy học và quản lý dạy học tiếng Anh..., tổng hợp phân tích các tài
liệu liên quan đến dạy học.
+ Đọc tìm hiểu các văn bản, chính sách chỉ đạo quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh.
7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

* Phương pháp quan sát:
Quan sát việc chỉ đạo, điều hành hoạt động dạy học, việc triển khai thực hiện
kế hoạch hoạt động dạy học, công tác tự đánh giá hoạt động dạy học, sự quan
tâm của cấp lãnh đạo tới việc quản lý hoạt động dạy học của cơ sở giáo dục.
* Phương pháp điều tra khảo sát:
Xây dựng các mẫu phiếu điều tra nhằm thu thập thông tin quản lý hoạt
động dạy học, công tác tự đánh giá hoạt động dạy học.
* Phương pháp chuyên gia:
Thu thập các ý kiến đánh giá của các chun gia có trình độ cao, có nhiều
kinh nghiệm về các vấn đề có liên quan đến quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Anh nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy học trong trường THPT.
Ngoài ra, phương pháp này cịn dùng để xem xét tính hợp lý và tính khả thi
của các giải pháp quản lý được bổ sung sau khi hoàn chỉnh các biện pháp dự
kiến ban đầu.
* Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Là phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn, đem lý luận để phân tích
thực tiễn nhằm đưa ra những nhận định, phân tích, đánh giá thực trạng và giải
pháp quản lý hoạt động dạy học trong nhà trường.
7.3 Nhóm phương pháp thống kê
Sử dụng các phương pháp thống kê toán học hoặc dùng phần mềm SPSS
để xử lý các số liệu điều tra, khảo sát thu thập được.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Ý nghĩa lý luận:


7

Quản lý hoạt động dạy học là một trong những hoạt động cơ bản, then
chốt của nhà quản lý, tác động đến tất cả các chủ thể dạy học, liên quan đến
mọi hoạt động của nhà trường. Nên Hiệu trưởng hay nhà quản lý nhà trường

thường dành nhiều tâm sức, trí tuệ để chỉ đạo, tổ chức, thực thi một cách có
hiệu quả nhất. Và chính vì thế, nó cũng ln bị ảnh hưởng bởi tính chủ quan
của người lãnh đạo, quản lý nhà trường.
Từ đó xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh nói riêng nhằm đóng góp vào lý luận quản lý giáo dục và quản lý nhà
trường nói chung; đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả việc quản lý dạy học
môn tiếng Anh trong các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội.
- Ý nghĩa thực tiễn:
Mơn tiếng Anh là một môn học đặc thù bởi những yêu cầu đặc biệt từ
nhiều phía: người dạy, người học, chương trình, phương pháp, nội dung, trang
thiết bị dạy học,... Dạy và học tiếng Anh có hiệu quả cũng dựa vào nhiều yếu
tố: năng khiếu, sự kiên nhẫn, sự đam mê, phương pháp,... Nên nhiều khi,
trong lớp học, ai cũng học nhưng thành cơng thì rất ít.
Kết quả nghiên cứu này có thể được áp dụng cho cơng tác quản lý dạy
học môn tiếng Anh trong các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà
Nội.
9. Cấu trúc luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn dự kiến được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
trong trường THPT.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong
các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong
các trường THPT huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội.


8

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TRONG TRƯỜNG THPT
1.1 Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
1.1.1 Những nghiên cứu ở nước ngoài
Ở nước ngoài, quản lý và quản lý hoạt động dạy học đã được đề
cập từ lâu. Lúc đầu cơ sở lý luận về dạy học, quản lý hoạt động dạy học chỉ
thể hiện dưới dạng một số ý tưởng của những nhà triết học, cũng như các
nhà giáo dục, sau đó phát triển dần dần và hồn thiện hơn.
Trong lĩnh vực giáo dục, thời gian gần đây các tài liệu nghiên cứu về
giáo dục và dạy học ở nước ngoài và trong nước thường đề cập đến là
“dạy học lấy giáo viên làm trung tâm” chuyển thành “dạy học lấy học sinh
làm trung tâm”. Có thể xem “dạy học lấy học sinh làm trung tâm” là một tư
tưởng, một quan điểm, một cách tiếp cận mới về hoạt động dạy học hiện
nay. Phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm đã khuyến khích học
sinh tự học hỏi, tự phát huy sáng tạo, giáo viên đóng vai trị hướng dẫn.
Phương pháp dạy học này đã bắt nguồn từ thế kỷ thứ 18 với nhà giáo dục triết gia Pháp nổi tiếng Jean Jacques Rousseau. Tiếp đến là sự đóng góp
của các nhà giáo dục Pestalozzi, Francis, Parker, Ovide, Decroly và
Maria Montessori.
Phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm với Joham Pestalozzi ông là nhà giáo dục Thụy Sỹ. Pestalozzi đã đóng góp một cách lớn lao vào
việc phát triển quan điểm giáo dục hiện đại “Phương pháp giảng dạy lấy học
sinh làm trung tâm” điều này có nghĩa là tất cả các điều học hỏi phải được
hướng về học sinh, “lấy học sinh làm trung tâm” thay cho “ lấy giáo viên làm
trung tâm”. Để thực hiện “phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung


9

tâm” này người thầy đóng vai trị hướng dẫn, giải thích khi cần thiết, thúc đẩy
các hoạt động giáo dục, kiểm soát sự tiến triển học tập của học sinh. Quan
điểm dạy học này dựa trên cơ sở học tập cá nhân, học tập nhóm, học tập

nghiên cứu, học tập hỗ tương, học tập các giá trị nhân bản và học tập qua
tài liệu, tiện nghi kỹ thuật...
1.1.2 Những nghiên cứu ở trong nước
Ở Việt Nam, quản lý dạy học là nhiệm vụ trọng tâm của người quản lý
trong các cơ sở giáo dục, đồng thời cũng là nội dung quan trọng nhất trong
cơng tác quản lý trường học. Chính vì vậy, vấn đề quản lý hoạt động dạy học
ln được các nhà nghiên cứu khoa học, các nhà quản lý giáo dục đề cập
trong các cơng trình nghiên cứu. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, chỉ rõ
yêu cầu cấp bách cũng như lâu dài là: “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện; đổi mới cơ cấu tổ chức, cơ chế quản lý, nội dung, phương pháp dạy và
học; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, chấn hưng nền giáo dục
Việt Nam”[4]. Trong bối cảnh đó, giáo dục phải được đổi mới mạnh mẽ, phải
không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo ở các cấp học. Việc nâng cao chất
lượng giáo dục trong nhà trường khơng chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng
dạy như sách giáo khoa, sách tham khảo, các điều kiện vật chất của nhà
trường... mà còn phụ thuộc rất lớn vào hoạt động giảng dạy của đội ngũ giáo
viên của nhà trường. Dạy học là hoạt động trọng tâm của nhà trường, đội ngũ
giáo viên là lực lượng quyết định chất lượng dạy học. Nhiệm vụ của người
giáo viên là giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu, nội dung, chương trình giáo
dục để giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, vận dụng kiến
thức vào thực tiễn và hình thành những tình cảm đạo đức tốt đẹp.
Việt Nam ngày nay trong xu thế tồn cầu hóa, hội nhập kinh tế thế giới,
thời đại của công nghệ thông tin, hơn bao giờ hết đều cần đến nguồn nhân lực
con người. Nguồn nhân lực này phải trải qua quá trình đào tạo của nền giáo
dục hiện đại có chất lượng. Vì vậy hoạt động giáo dục ln phát triển, tiến bộ


10

và khơng ngừng đổi mới góp phần vào sự nghiệp phát triển đẩy mạnh cơng

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Để đáp ứng được yêu cầu này của xã hội,
giáo dục lại càng có vai trị quan trọng và cấp thiết hơn. Chính vì vậy trong
Luật Giáo dục năm 2005 – điều 7 có đề cập về vấn đề dạy học ngoại ngữ:
“Ngoại ngữ quy định trong chương trình giáo dục là ngôn ngữ được sử dụng
phổ biến trong giao dịch quốc tế. Việc tổ chức dạy ngoại ngữ trong nhà
trường cũng như các cơ sở giáo dục khác cần đảm bảo để người học được học
liên tục và có hiệu quả.”[18]
Cùng với sự phát triển về kinh tế, xã hội, giáo dục Việt Nam đang dần
hoàn thiện phát triển và tiếp cận với thế giới. Trong quá trình đó đã xuất hiện
nhiều nhà nghiên cứu quản lý giáo dục với các cơng trình được viết dưới dạng
sách tham khảo, giáo trình bài giảng với các tác giả như: Vũ Ngọc Hải - Đặng
Quốc Bảo với Quản lý giáo dục; Đặng Bá Lãm – Phạm Khắc Chương với Lý
luận quản lý giáo dục đại cương; Lê Nguyên Long với Thử đi tìm những
phương pháp dạy học hiệu quả - Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục, 1998; Bùi
Hiền nghiên cứu về Phương pháp hiện đại dạy - học ngoại ngữ, NXB Đại học
quốc gia Hà Nội, 1999; Hoàng Cơ Chinh nghiên cứu về Đổi mới quản lý quá
trình dạy học nhằm thực hiện công tác đổi mới phương pháp dạy học - Tạp
chí Nghiên cứu giáo dục, 2000. “Những vấn đề cơ bản về dạy học ngoại ngữ”
- NXB Đại học quốc gia, Hà Nội, 2005...
Trong hướng nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học trong nhà trường
hiện nay có một số đề tài đã được nghiên cứu như: Biện pháp quản lý hoạt
động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông Thủy Sơn,
thành phố Hải Phòng - Phạm Hồng Mai, Luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục,
2010; Quản lý dạy học Tiếng Anh của hiệu trưởng các trường THPT huyện
Tiền Hải, tỉnh Thái Bình – Bùi Văn Tâm, Luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục,
2013; Quản lý q trình dạy học mơn tiếng Anh chuyên ngành ở trường Cao