Phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các trường trung học phổ thông thành phố hà nội trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC

VŨ ĐÌNH HÀ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN
CỦA CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY

Chuyên ngành
Mã số

: Quản lý giáo dục
: 60.140.101

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2016


Công trình được hoàn thành tại:
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS TRẦN HỮU HOAN

Phản biện 1:............................................................................................
Phản biện 2:............................................................................................

Luận văn sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sỹ
họp tại Học viện Quản lý Giáo dục
Vào hồi ..... giờ ..... ngày ..... tháng ..... năm 2016.

Có thể tìm hiểu luận văn tại thư viện
Thư viện Học viện Quản lý giáo dục



MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong thời đại ngày nay, chiến lược phát triển nhanh, bền vững nhất đối
với mỗi quốc gia đó là chú trọng hàng đầu của chính phủ tới công tác đổi mới
hệ thống giáo dục - đào tạo, đầu tư, quan tâm đến giáo dục, tạo tiền đề quan
trọng cho việc phát triển nguồn nhân lực, nhân tài cho đất nước. Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay với tốc độ công nghiệp hóa, hiện đại hóa diễn ra nhanh,
mạnh, có phạm vị ảnh hưởng rộng lớn trên cả nước, trên tất cả các lĩnh vực.
Trong đó, Đảng và Nhà nước ta hết sức chú trọng phát triển giáo dục đào tạo,
coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu” Tại Đại hội XII Đảng cộng sản Việt Nam
tiếp tục khẳng định “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo; phát triển
nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao”. Phát triển giáo dục là
nền tảng, nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những động lực quan
trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là yếu tố cơ bản để
phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế bền vững.
Nhận thức rõ vị trí, tầm quan trọng của cán bộ và công tác cán bộ, trong
những năm qua giáo dục và đào tạo Hà Nội luôn bám sát đường lối công tác
cán bộ của Đảng, có sự vận dụng sáng tạo phù hợp với thực tiễn địa phương.
Hà Nội là trung tâm văn hóa chính trị của cả nước, chính vì vậy giáo dục thủ đô
phải đi đầu trong cả nước về mọi mặt. Để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục đòi
hỏi phải xây dựng tốt một đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường và hình thành hệ
thống tổ bộ môn ở các trường THPT có đủ số lượng, có chất lượng tốt trong
quản lý cũng như triển khai tổ chức các hoạt động giáo dục. Mặc dù, công tác
xây dựng phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các trường THPT thành

phố Hà Nội đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, nhưng nhìn chung đội tổ trưởng
chuyên môn của các trường THPT thành phố Hà Nội hiện nay xét về số lượng,
cơ cấu và chất lượng chưa đáp ứng tốt yêu cầu ngày càng cao của giáo dục và
nhiệm vụ đặt ra trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Vì vậy, vấn đề phát
triển đội tổ trưởng chuyên môn của các trường THPT của Hà Nội trong giai
đoạn hiện nay là rất quan trọng đối với ngành giáo dục – đào tạo của thành phố.
Với cương vị là một nhà quản lý của trường THPT trên địa bàn thành phố, tác
giả thấy rằng những vấn đề liên quan đến tổ chuyên môn trong các trường
THPT hiện nay còn bất cập về các công tác dự báo tình hình, quy trình tuyển
dụng, sử dụng cán bộ, đánh giá cán bộ, tạo cơ chế chính sách và môi trường
làm việc cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở các trường THPT trên địa bàn
thành phố Hà Nội hiện nay còn nhiều vấn đề cần khảo sát và nghiên cứu. Chính
vì lý do nêu trên nên tác giả chọn đề tài nghiên cứu “Phát triển đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn của các trường THPT thành phố Hà Nội trong bối cảnh
đổi mới giáo dục hiện nay” làm vấn đề nghiên cứu.
4


2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
trong các trường THPT, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn trong các trường THPT thành phố Hà Nội, luận văn đề xuất biện pháp
phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các trường THPT thành phố Hà
Nội để đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện giáo dục phổ thông trong giai đoạn
hiện nay.
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ TTCM trong các trường
THPT.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng của phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn của các trường THPT thành phố Hà Nội.

- Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn trong trường
THPT thành phố Hà Nội.
- Tổ chức khảo nghiệm mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất trong luận văn.
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU
4.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn trong các trường trung học phổ thông.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường trung học
phổ thông thành phố Hà Nội.
5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Luận văn tập trung nghiên cứu công tác phát triển đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn các trường THPT thành phố Hà Nội từ năm học 2013 – 2014 đến
năm học 2015 – 2016.
6. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Chất lượng đội ngũ TTCM các trường THPT thành phố Hà Nội còn có
một số hạn chế so với yêu cầu phát triển giáo dục trong giai đoạn mới. Nếu có
sự nghiên cứu, đánh giá đúng thực trạng công phát triển đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn của các trường THPT thành phố Hà Nội và đề xuất được các biện
pháp: Xây dựng tiêu chuẩn của tổ trưởng chuyên môn phù hợp, tuyển chọn và
bố trí đúng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực của
tổ trưởng chuyên môn tốt, chỉ đạo có hiệu quả các hoạt động của tổ trưởng
chuyên môn, tạo lập được các điều kiện hỗ trợ cho tổ trưởng chuyên môn hoạt
động cùng với việc tăng cường kiểm tra, đánh giá đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn… sẽ nâng cao hiệu quả trong việc phát triển đội ngũ TTCM ở các trường
THPT thành phố Hà Nội, góp phần đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông trong giai đoạn hiện nay.
5

7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu, phân loại tài liệu
nhằm nghiên cứu lý luận về quản lý nhà trường; xây dựng đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn; các văn bản pháp quy của Nhà nước, của ngành, của địa phương
và các tài liệu khoa học có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở
lý luận cho đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng phương pháp điều tra, quan sát, tổng kết kinh nghiệm, phương
pháp chuyên gia, phương pháp phỏng vấn, phương pháp nghiên cứu sản phẩm
để khảo sát đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của
các trường THPT, công tác phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các
trường THPT thành phố Hà Nội.
7.3 Phương pháp thống kê toán
Sử dụng một số công thức toán học để phân tích, xử lý, tổng hợp các dữ
liệu thu thập trong nghiên cứu.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN TRONG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Nghiên cứu công tác phát triển đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ
TTCM nói riêng của các trường THPT là một trong những nội dung quan trọng
và cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp
CNH- HĐH đất nước.
1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Trong Từ điển Tiếng Việt “quản lý” là “Tổ chức điều khiển hoạt động của
một số đơn vị, một cơ quan” [23]
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là những tác động có định

hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng bị quản lý trong tổ chức
để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất định”. [17]
1.2.2. Quản lý nhà trường
1.2.2.1. Nhà trường
“Nhà trường là một tổ chức chuyên biệt trong hệ thống tổ chức xã hội
thực hiện chức năng tái tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sự duy trì và phát
triển xã hội” [3,tr.3]
1.2.2.2. Quản lí nhà trường
6


Quản lý nhà trường là hoạt động của cơ quan quản lý nhằm tập hợp và tổ
chức các hoạt động của giáo viên, học sinh và các lực lượng giáo dục khác, huy
động tối đa các nguồn lực giáo dục để nâng cao giáo dục và đào tạo trong nhà
trường.
1.2.3. Tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong trong bộ máy tổ chức,
quản lý của trường THCS, THPT. Trong trường, các tổ, nhóm chuyên môn có
mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp các các bộ phận nghiệp vụ khác và các
tổ chức Đảng, đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện chiến lược phát triển
của nhà trường, chương trình giáo dục và các hoạt động giáo dục và các hoạt
động khác hướng tới mục tiêu giáo dục.
1.2.4. Tổ trưởng chuyên môn
Tổ trưởng chuyên môn là một cán bộ quản lý tổ chuyên môn của nhà
trường nên điều kiện tiên quyết phải là người có năng lực quản lý, tức là có khả
năng hoạch định các mục tiêu, xây dựng kế hoạch; điều hành tổ chức, hoạt
động của tổ theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của Bộ
Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên trong tổ; đánh giá, xếp loại và đề xuất khen thưởng,
kỉ luật giáo viên thuộc tổ mình quản lý. Do đó, tổ trưởng chuyên môn phải là

người có phẩm chất đạo đức tốt; có năng lực, trình độ, kinh nghiệm chuyên
môn; có uy tín đối với đồng nghiệp, học sinh.
1.2.5. Phát triển
Phát triển là thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như:
Phát triển kinh tế, phát triển xã hội, phát triển nguồn nhân lực, phát triển đội
ngũ... Khái niệm phát triển theo từ điển tiếng việt là: “Phát triển là biến đổi,
hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản
đến phức tạp” [ 23, tr. 769].
Phát triển được hiểu là sự tăng trưởng, là sự chuyển biến theo chiều
hướng tích cực, tiến lên.
Phát triển là một quá trình nội tại: Là bước chuyển từ thấp đến cao, xảy ra
bởi vì trong cái thấp đã chứa đựng dưới dạng tiềm tàng những khuynh hướng
dẫn đến cái cao, còn cái cao là cái thấp phát triển lên.
Phát triển là làm cho số lượng và chất lượng vận động theo hướng đi lên
trong mối hỗ trợ, bổ sung cho nhau tạo nên một hệ thống
1.2.6. Đội ngũ
Theo từ điển tiếng việt giải thích: "Đội ngũ là tập hợp một số đông người
cùng chức năng hoặc nghề nghiệp thành một lực lượng".[23]
1.2.7. Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
7


Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn là tập hợp các nhà quản lý hoạt động tổ
chuyên môn trong các nhà trường.
1.2.8. Phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn là làm cho đội ngũ TTCM biến
đổi thành những người có năng lực và phẩm chất mới cao hơn, đảm bảo về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu. Sự phát triển đội ngũ TTCM chủ yếu thể hiện ở các
mặt: phẩm chất chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực hoạt động
thực tiễn, số lượng đội ngũ TTCM, cơ cấu đội ngũ TTCM.

1.3. Trường trung học phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân.
1.3.1. Vị trí, vai trò của hiệu trưởng trường THPT
Hiệu trưởng là chủ thể quản lý nhà trường, là nhân tố quan trọng trong sự
phát triển của nhà trường. Khi xác định vị trí, vai trò của Hiệu trưởng, Luật giáo
dục ban hành năm 2005 ở Điều 54 mục 1 quy định:“Hiệu trưởng là người chịu
trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường do cơ quan nhà nước có
thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận”.
1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng trường THPT
Nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng được quy định trong Mục 1, Điều
19, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ
thông nhiều cấp học (Ban hành kèm theoThông tư số 12/2011/TT- BGDĐT
ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
1.3.3. Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn trong trường trung
học phổ thông
Theo điều 16 của Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ
thông và trường phổ thông nhiều cấp học (Ban hành kèm theoThông tư số
12/2011/TT- BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)
1.3.4. Vị trí, vai trò của tổ chuyên môn
+ Tổ chuyên là một bộ phận cấu thành của trường THPT. Các tổ, nhóm
chuyên môn có mối quan hệ, hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận
nghiệp vụ khác và các tổ chức đoàn thể trong việc thực hiện các nhiệm vụ của
tổ và các nhiệm vụ khác của chiến lược phát triển nhà trường để đưa nhà trường
đạt được các mục tiêu đã đề ra.
1.3.5. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn
+ Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây
dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học, phân phối
chương trình và các hoạt động giáo dục khác của nhà trường.
+ Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp
loại các thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung
học và các quy định khác hiện hành.

+ Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó.
8


+ Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
1.4. Yêu cầu đổi mới giáo dục trong giáo dục phổ thông
1.4.1. Yêu cầu đổi mới với Hiệu trưởng các trường THPT
Hiệu trưởng phải là nhà giáo có đạo đức cách mạng, luôn là tấm gương cho
cán bộ nhân viên noi theo, phải có năng lực chuyên môn tốt và là nhà quản lý,
lãnh đạo giỏi.
1.4.2. Yêu cầu đổi mới với tổ trưởng chuyên môn
Tổ trưởng chuyên môn là nhà giáo có phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ
chuyên môn tốt và có khả năng quản lý các hoạt động của tổ nhóm chuyên
môn, để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục, trong bối cảnh đổi mới giáo dục trong
giai đoạn hiện nay.
1.5. Vị trí, vai trò, tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền hạn của tổ trưởng
chuyên môn trường trung học phổ thông.
1.5.1. Vị trí, vai trò của tổ trưởng chuyên môn trường THPT
Tổ trưởng chuyên môn thay mặt Hiệu trưởng điều hành, chỉ đạo, tổ chức
thực hiện hoạt động dạy học và giáo dục; tham mưu cho Hiệu trưởng trong việc
bố trí sắp xếp đội ngũ GV một cách phù hợp để họ phát huy khả năng; TTCM
là người trực tiếp theo dõi, đánh giá năng lực dạy học, năng lực giáo dục của tổ
viên.
1.5.2. Tiêu chuẩn của tổ trưởng chuyên môn của trường trung học phổ
thông
Tổ trưởng chuyên môn là một giáo viên nên phải đảm bảo các qui định về
tiêu chuẩn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức của GV được
qui định trong chuẩn nghề nghiệp giáo viên THPT ban hành theo thông tư
30/2009/TT-BG ĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT;
Tổ trưởng CM có nhiệm vụ, quyền lợi, trách nhiệm…qui định tại điều 30, 31,

32 và 33 của Điều lệ trường trung học.
Tổ trưởng chuyên môn phải là người có khả năng xây dựng kế hoạch; điều
hành tổ chức, hoạt động của tổ theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình
môn học của Bộ GD&ĐT và kế hoạch năm học của nhà trường; tổ chức bồi
dưỡng chuyên môn cho GV trong tổ; đánh giá, xếp loại và đề xuất khen
thưởng, kỉ luật giáo viên thuộc tổ mình quản lý.
1.5.3. Nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn của trường trung học phổ thông
Người tổ trưởng chuyên môn có nhiệm vụ thực hiện các nội dung ở điều
16 của Điều lệ trường trung học. Trong đó nhấn mạnh đến các nhiệm vụ trọng
tâm sau:
- Nghiên cứu chương trình, xây dựng kế hoạch dạy học cho tổ chuyên môn
- Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên
9


- Quản lý học tập của học sinh
- Quản lý cơ sở vật chất của tổ chuyên môn
1.5.4. Quyền hạn của tổ trưởng chuyên môn của trường THPT
Tổ trưởng chuyên môn trong trường phổ thông có vị trí, vai trò, chức
năng và nhiệm vụ rất quan trọng đối với chất lượng hiệu quả của quá trình dạy
học, chính vì thế TTCM có các quyền được quy định trong Điều lệ trường
THPT.
1.6. Nội dung phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn trong các trường
trung học phổ thông
1.6.1. Tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển về số lượng; phát triển về cơ cấu;
phát triển năng lực chuyên môn của đội ngũ TTCM; phát triển năng lực quản lý
của đội ngũ tổ trưởng chuyên môn.
1.6.2. Tuyển chọn đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Công tác tuyển chọn đội ngũ TTCM là quan tâm đến chất lượng đội ngũ

TTCM phải được nâng cao về mặt phẩm chất, chất lượng chuyên môn, khả
năng quản lý tổ chuyên môn, có trách nhiệm trong công việc quản lý, ngăn
ngừa và kiên quyết đấu tranh chống những biểu hiện tiêu cực. Có lối sống lành
mạnh, có cách thức giao tiếp hiện đại, ứng xử đúng mực, đáp ứng được yêu cầu
đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay.
1.6.3. Bố trí và sử dụng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Hiệu trưởng nhà trường thực hiện công tác bổ nhiệm lại, bổ nhiệm mới
các thành viên tổ trưởng chuyên môn. Sử dụng cán bộ TTCM phụ thuộc vào
người đứng đầu nhà trường, để phát huy hết khả năng, năng lực của người tổ
trưởng thì đòi hỏi nhà quản lý phải có cách sử dụng cán bộ dưới quyền mình
sao cho hợp lý. TTCM không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, thì trong năm
học tiếp theo nên luân chuyển thay thế để đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của
nhà trường.
1.6.4.Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Nhà quản lý phải có kế hoạch tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn thông qua các chương trình phát triển năng lực quản lý
Để tuyển chọn được đội ngũ tổ trưởng chuyên môn tốt thì nhà trường
phải có quá trình phát hiện nhân tố, liên tục đào tạo, đào tạo tại chỗ, gửi đi đào
tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp.
1.6.5. Tổ chức kiểm tra đánh giá đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Tổ chức kiểm tra đánh giá đội ngũ tổ trưởng chuyên môn thông qua việc
đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học qua các tiêu
chuẩn sau: 1). Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; 2). Năng lực tìm hiểu đối
10


tượng và môi trường giáo dục; 3). Năng lực dạy học; 4). Năng lực giáo dục; 5).
Năng lực họat động chính trị, xã hội; 6). Năng lực phát triển nghề nghiệp
1.6.6. Thực hiện chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Để giúp cho TTCM thực hiện tốt nhiệm vụ thì hiệu trưởng phải tạo điều

kiện thuận lợi nhất cho TTCM trong thực thi nhiệm vụ; chế độ đãi ngộ; tăng
cường các nguồn thông tin; củng cố CSVC- TBDH; xây dựng khối đoàn kết
dân chủ trong trường học; tổ chức giao lưu, hội thảo để các TTCM có điều kiện
học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
1.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
của các trường THPT
1.7.1. Yếu tố thuộc về chủ thể quản lý
Đó là năng lực quản lý của hiệu trưởng, các quyết định quản lý về chế độ
chính sách đang thực hiện trong nhà trường có liên quan đến TTCM như quy
định về hoạt động của TCM, chế độ đãi ngộ của TTCM, điều kiện làm việc của
TCM.
1.7.2. Yếu tố thuộc về đối tượng quản lý
Như trình độ được đào tạo, năng lực chuyên môn, năng lực quản lý, hoàn
cảnh sống, tính cách của tỏ trưởng chuyên môn.
1.7.3. Yếu tố thuộc về môi trường quản lý
Điều kiện làm việc, các chính sách hiện hành, chế độ đãi ngộ, sự coi
trọng, suy tôn của đồng nghiệp …Về chế độ, chính sách đối với TTCM là
những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển đội ngũ TTCM
Chương 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN CỦA CÁC TRƯỜNG THPT THÀNH
PHỐ HÀ NỘI
2.1. Khái quát về giáo dục phổ thông thành phố Hà Nội
2.1.1. Tình hình phát triển văn hóa, giáo dục của thành phố Hà Nội
Hà Nội là Thủ đô - đầu não chính trị hành chính quốc gia; là trung tâm
lớn về kinh tế, văn hóa; khoa học, giáo dục – đào tạo, y tế, du lịch, thể thao và
giao dịch quốc tế trong cả nước; đi đầu trong nhiều lĩnh vực.
Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội từ trước đến nay vẫn luôn là lá cờ
đầu và là trung tâm giáo dục phát triển của cả nước. Sự nghiệp giáo dục và đào
tạo luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo và đầu tư của các cấp ủy Đảng, chính

quyền và nhân dân trong thành phố cùng với sự nổ lực của toàn thể cán bộ giáo
viên. Vì vậy, trong nhiều năm qua ngành giáo dục và đào tạo Hà Nội vẫn tiếp
tục ổn định, giữ vững và phát triển.
2.1.2. Khái quát về tình hình giáo dục của thành phố Hà Nội
11


2.1.2.1. Quy mô trường lớp
Mạng lưới trường lớp ở các cấp học, ngành học tiếp tục được mở rộng và
phát triển đáp ứng tốt nhu cầu học tập của học sinh. Toàn thành phố hiện nay có
109 trường công lập số trường THPT. Trường ngoài công lập 98; trường
chuyên 3; Số trường trên toàn thành phố là 207 trường.
2.1.2.2. Đội ngũ quản lý
Hà Nội luôn quan tâm đến công tác quy hoạch cán bộ, đào tạo bồi dưỡng
và phát triển đội ngũ quản lý ngày càng lớn mạnh đáp ứng được yêu cầu phát
triển của giáo dục Thủ đô.
2.1.2.3. Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường THPT thành phố Hà Nội là
những nhà quản lý giáo dục, có chất lượng tốt, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục trong giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
2.1.2.4. Đội ngũ giáo viên
Số lượng giáo viên có sự tăng dần trong từng năm học trong khi số lớp
giảm nên tỷ lệ GV trên lớp giảm, đến năm học 2015 – 2016 tỷ lệ trung bình
giáo viên trên 1 lớp đã đạt 2,38 (Tỷ lệ đạt chuẩn là 2,25 giáo viên/1 lớp), 100%
giáo viên đạt chuẩn trở lên.
Đội ngũ cán bộ quản lý nhìn chung có sự đảm bảo về số lượng qua các
năm học. Tuy nhiên trong số các cán bộ quản lý mới được bổ nhiệm vẫn còn
một số chưa qua đào tạo quản lý nên còn nhiều khó khăn trong điều hành quản
lý nhà trường. ( Được thể hiện trong Bảng 2.2 trong luận văn)
2.1.2.5.

Chất lượng giáo dục đào tạo
Tỷ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm khá, tốt hàng năm chiếm đa số và đều
đạt trên 97% trở lên và tăng dần trong những năm gần đây. (Được thể hiện
trong Bảng 2.3 trong luận văn)
Tỷ lệ học sinh giỏi toàn diện hàng năm đều đạt từ khoảng 13% đến 16%.
Tỷ lệ học sinh lớp 12 của các trường THPT thành phố Hà Nội đỗ vào các
trường Đại học, cao đẳng luôn đạt tỷ lệ cao trong cả nước. (Được thể hiện
trong Bảng 2.4 trong luận văn)
2.1.2.6. Cơ sở vật chất của nhà trường
Các trường THPT thành phố Hà Nội đều đảm bảo các phòng học đáp ứng
học lý thuyết. Các phòng học bộ môn phần nào đáp ứng được yêu cầu dạy và
học của các nhà trường. (Được thể hiện trong Bảng 2.5 trong luận văn)
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các
trường THPT.
2.2.1. Mục đích khảo sát
Tác giả khảo sát thực trạng đội ngũ TTCM ở trường THPT thành phố Hà
Nội để tổng hợp, phân tích, đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu tìm ra
12


nguyên nhân nhằm phát huy những thế mạnh và thành quả đã đạt được đồng
thời là cơ sở để đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ TTCM cho phù hợp
tình hình thực tế của giáo dục hiện nay.
2.2.2. Nội dung khảo sát
Để khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ TTCM của các trường THPT,
tác giả tiến hành khảo sát trên 75 người trong đó có 19 CBQL, 31 tổ trưởng, 25
tổ phó CM và GV. Có 4 bước tiến hành khảo sát: 1). Xây dựng mẫu phiếu hỏi ý
kiến: 2). Lựa chọn đối tượng khảo sát; 3). Lấy ý kiến; 4). Xử lý số liệu. 2.3.
Thực trạng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các trường THPT
2.3.1. Thực trạng về số lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn

Có 31 TCM trong đó có 5 TCM đơn (chủ yếu là Văn) đạt tỷ lệ 16,1%. Có
26 TCM ghép từ 2 đến 3 bộ môn đạt tỷ lệ 83,8%. Có 0 tổ ghép 4 bộ môn,
chiếm tỷ lệ 0%. Các tổ ghép thường là Toán - Tin, Hóa-Sinh-KTNN, Vật lýKTCN, Sử-Địa-GDCD, Ngoại ngữ -TD- GDQP. (Được thể hiện trong Bảng
2.6 trong luận văn)
2.3.2. Thực trạng về cơ cấu đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Số tổ trưởng chuyên môn có từ 1 – 5 năm công tác quản lý là 15 đạt tỷ lệ
38,8%, có 20 TTCM từ 6 – 10 năm công tác quản lý đạt tỷ lệ 51,6%. Chỉ có 2
TCM từ 11 năm công tác trở lên đạt tỷ lệ 6,4%. Như vậy đại đa số đội ngũ
TCM ở các trường THPT thành phố Hà Nội có thâm niên làm công tác quản lý
trong khoảng trên dưới 5 năm. (Được thể hiện trong Bảng 2.7 trong luận văn)
2.3.3. Thực trạng chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
2.2.3.1. Thực trạng về cơ cấu theo độ tuổi
Số TTCM ở độ tuổi dưới 40 chiếm 64,5 %. Số TTCM ở độ tuổi từ 41
trở lên chiếm 25,8 %. Như vậy đại đa số đội ngũ TCM còn trẻ, có năng lực
chuyên môn, tuy nhiên kinh nghiệm quản lý còn hạn chế. (Được thể hiện trong
Bảng 2.8 trong luận văn)
2.3.3.2. Thực trạng về trình độ đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Trong số 31 TTCM thì chỉ có 9 người có trình độ thạc sĩ, chiếm 29 %, và
chưa có TTCM nào được đào tạo về trình độ quản lý. Đây là một khó khăn rất
lớn đối với TTCM trong công tác điều hành TCM. Về trình độ lý luận chính trị,
chỉ có 2 TTCM có trình độ lý luận trung cấp, còn 29 TTCM đạt trình độ lý luận
sơ cấp, không có TTCM nào có trình độ lý luận cao cấp. (Được thể hiện trong
Bảng 2.9 trong luận văn)
2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các trường
THPT thành phố Hà Nội
Để làm rõ thực trạng sử dụng các biện pháp phát triển đội ngũ TTCM của
hiệu trưởng các trường THPT thành phố Hà Nội, đề tài luận văn đã tiến hành
khảo sát 3 nhóm khách thể: (mẫu phiếu ở phụ lục 2)
13

- Nhóm 1: 19 người (Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng của 5 trường THPT)
- Nhóm 2: 31 người (TTCM của 5 trường THPT)
- Nhóm 3: 25 người ( TP, Giáo viên của 5 trường THPT)
2.4.1. Thực trạng tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn (Bảng 2.10 trong luận văn)
2.4.2. Thực trạng công tác tuyển chọn đội ngũ tổ trưởng chuyên môn (Bảng
2.11 trong luận văn)
2.4.3. Thực trạng quản lý việc sử dụng tổ trưởng chuyên môn (Bảng 2.12
trong luận văn)
2.4.4. Thực trạng quản lý tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn (Bảng 2.13 trong luận văn)
2.4.5. Thực trạng quản lý việc kiểm tra đánh giá đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn (Bảng 2.14; 1.15 trong luận văn)
2.4.6. Thực trạng thực hiện chính sách đãi ngộ đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn (Bảng 2.16 trong luận văn)
2.5. Đánh giá yếu tố ảnh hưởng tới công tác phát triển đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn của các trường THPT. (Được thể hiện trong Bảng 2.17 trong
luận văn)
2.5.1. Yếu tố ảnh hưởng thuộc về chủ thể quản lý
Có thể nói chủ thể quản lý có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của tổ
trưởng chuyên môn.
2.5.2. Yếu tố ảnh hưởng thuộc về đối tượng quản lý
Năng lực của đối tượng quản lý cũng được đánh giá là có ảnh hưởng lớn
nhất, ngoài năng lực, trình độ thì phẩm chất chính trị, đạo đức tác phong, lối
sống có ảnh hưởng, các yếu tố còn lại được đánh giá là ảnh hưởng không lớn,
một số TTCM chưa thực sự ý thức được vai trò trách nhiệm quyền hạn của
mình trong tổ chuyên môn.
2.5.3. Yếu tố ảnh hưởng thuộc về môi trường quản lý
Môi trường làm việc cũng có ảnh hưởng đến công tác phát triển đội ngũ

TTCM. Tình hình phát triển kinh tế xã hội của địa phương cũng được đánh giá
mức độ ảnh hưởng xếp thứ 3. Hiện nay sự phát triển của giáo dục đào tạo nói
chung phụ thuộc một phần rất lớn đến sự phát triển kinh tế xã hội của địa
phương, vì kinh tế xã hội phát triển, mức sống cao thì việc phát triển giáo dục
sẽ rất thuận lợi, đội ngũ TTCM sẽ có nhiều điều kiện để phát huy hết khả năng
của mình.
2.6. Đánh giá về thực trạng phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của
các trường THPT.
2.6.1. Ưu điểm về công tác phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
14


Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các trường THPT thành phố Hà Nội có
phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, chấp hành tốt chủ trương chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước.
Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn có trình độ chuyên môn đạt chuẩn, có ý
thức học tập, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, tổ chức.
2.6.2. Nhược điểm về công tác phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
- Công tác quy hoạch đội ngũ TTCM chưa có kế hoạch rõ ràng. TTCM
được bổ nhiệm khi chưa được qua một lớp đào tạo, bồi dưỡng chính nào về
quản lý giáo dục, trong tổ chức điều hành hoạt động của TCM còn gặp nhiều
khó khăn. Trình độ ngoại ngữ, tin học của các TTCM còn hạn. Năng lực của
một số TTCM chưa ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ.
- Khi bổ nhiệm TTCM, hiệu trưởng chưa xây dựng các tiêu chí cụ thể, chỉ
dựa vào trình độ chuyên môn, thâm niên công tác, chủ yếu là chọn những
người dạy tốt chứ chưa chú ý tới năng lực quản lý điều hành. Cá biệt vẫn còn
hiệu trưởng chưa quan tâm nhiều đến công tác xây dựng đội ngũ TTCM, còn
xem nhẹ việc lựa chọn, quy hoạch đội ngũ TTCM, bổ nhiệm TTCM vẫn chưa
thực sự dân chủ, còn nặng tính chủ quan của người hiệu trưởng, công tác đào
tạo, bồi dưỡng chưa được chú trọng đúng mức, nhất là về nghiệp vụ quản lý.

- Các trường THPT vẫn còn tồn tại tổ chuyên môn ghép, tỷ lệ TCM có từ
2 bộ môn trở lên không nhỏ (chiếm 83,8% tổng số TCM) trong các nhà trường
cũng gây không ít khó khăn trong công tác chỉ đạo, lên kế hoạch hoạt động và
thực hiện kế hoạch của TTCM.
- Việc đánh giá, phân loại TTCM đồng thời kết hợp việc bãi nhiệm đối với
những TTCM không có khả năng lãnh đạo tổ chưa được thực hiện.
- Những cơ chế chính sách đãi ngộ cho đội ngũ TTCM, cán bộ quản lý còn
nhiều bất cập mà nguyên nhân chủ yếu là do hạn hẹp về ngân sách và thiếu các
văn bản pháp quy cần thiết.
Việc phát triển đội ngũ TTCM của các trường THPT còn nhiều hạn chế do
chưa có sự chỉ đạo thống nhất chung về cách thức, phương thức hoạt động
trong toàn ngành giáo dục. Vấn đề thực tiễn này đặt ra cho các cấp quản lý giáo
dục là cần phải có một hệ thống văn bản quy định, hướng dẫn hoạt động, kiểm
tra đánh giá TCM và TTCM, đồng thời quan tâm hơn nữa đến công tác tạo
nguồn, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ TTCM về mọi mặt.
2.6.3. Nguyên nhân của thực trạng phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
2.6.3.1. Nguyên nhân chủ quan
- Các trường THPT thành phố Hà nội chưa quan tâm đúng mức đến việc
xây dựng chiến lược phát triển nhà trường, nên việc quản lý phát triển đội ngũ
TTCM chưa được quan tâm đúng mức, thiếu đồng bộ và chưa mang tính bền
vững. Trong tuyển chọn chưa kết hợp giữa tuyển chọn và sàng lọc đội ngũ.
15


Công tác đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ TTCM còn nhiều điều bất
hợp lý.
- Một bộ phận TTCM chưa nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò, tầm quan
trọng của mình trong nhà trường THPT. Do đó việc học tập để không ngừng
nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ - một nhiệm vụ đặc biệt của TTCM
chưa được chú trọng, vì thế đã làm ảnh hưởng đến chất lượng chung của nhà

trường.
2.6.3.2. Nguyên nhân khách quan
- Do tốc độ phát triển kinh tế xã hội phát triển một cách nhanh chóng, kèm
theo đó là sự tăng dân số của Hà Nội đột biến, số Trường THPT tăng nhanh,
những nhà quản lý chưa thật sự quan tâm đúng mức đến công tác phát triển đội
ngũ nói chung và đội ngũ tổ trưởng chuyên môn nói riêng.
- Việc tuyển chọn đội ngũ tổ trưởng chuyên môn còn chưa chuyên nghiệp
như là công tác dự báo, công tác quy hoạch..
- Cơ chế chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ tổ trưởng chuyên môn còn hạn
chế chưa tương xứng với yêu cầu, trách nhiệm và nhiệm vụ đã được giao.
Như vậy qua phân tích những ưu điểm, tồn tại và những nguyên nhân của
công tác phát triển đội ngũ TTCM ở các trường THPT thành phố Hà Nội nhận
thấy những ảnh hưởng trên là không nhỏ đến chất giáo dục THPT nói chung.
Trong quá trình quản lý các nhà quản lý cần phải xác định được những nguyên
nhân ảnh hưởng, những thách thức trước mắt và lâu dài đồng thời phát huy
những ưu điểm, những thành tích đạt được để đưa ra các biện pháp phát triển
một cách có hiệu quả nhất đối với đội ngũ TTCM.
Chương 3
BIỆN PHÁT PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN
CỦA CÁC TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
3.1. Định hướng phát triển giáo dục phổ thông
3.1.1. Định hướng của Đảng và nhà nước về phát triển giáo dục và đào tạo
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã khẳng định "Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá,
xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý
giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then
chốt” và “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây
dựng nền văn hóa và con người Việt Nam"

3.1.2. Chiến lược phát triển giáo dục của thành phố Hà Nội đến năm 2020
16


Định hướng phát triển giáo dục THPT của thành phố Hà Nội là xây dựng
và phát triển hệ thống giáo dục thành phố Hà Nội có tính khoa học hiện đại, giữ
được truyền thống dân tộc và mang tính đại chúng, đáp ứng yêu cầu phát triển
kinh tế - xã hội và khoa học công nghệ của thành phố chuẩn bị cho thế hệ trẻ
bước vào giai đoạn mới của công cuộc phát triển theo định hướng CNH - HĐH
và hướng đến nền kinh tế tri thức.
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
Việc đề xuất các biện pháp phải xuất phát từ sự đồng bộ trong các khâu
của quá trình phát triển đội ngũ TTCM như: lập quy hoạch đội ngũ, tổ chức
thực hiện phát triển đội ngũ và xây dựng điều kiện để thực hiện công việc và
tham mưu tạo điều kiện thực hiện phát triển đội ngũ.
Việc đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ TTCM cần xử lý, tích hợp
các khía cạnh như quy hoạch, xác định các chỉ tiêu về số lượng, cơ cấu, chất
lượng, để từ đó xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ TTCM nhà
trường hợp lý và mang tính hiệu quả.
Sự đồng bộ trong biện pháp cũng đòi hỏi phải chú ý phối hợp chặt chẽ
giữa việc quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng với các thành viên tham
gia vào việc phát triển đội ngũ TTCM của nhà trường.
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
Biện pháp phát triển đội ngũ TTCM các trường THPT khi đề xuất phải
được xuất phát từ những thực trạng, thực tiễn của đội ngũ TTCM của các
THPT với những bất cập, tồn tại, hạn chế của nó. Có như thế thì việc thực hiện
các biện pháp mới đảm bảo yêu cầu là khắc phục những yếu kém, bất cập trong
sự phát triển đội ngũ TTCM của các trường THPT.
Việc đề xuất các biện pháp phải nằm trong khuôn khổ và điều kiện thực tế,

cho phép của nhà trường. Biện pháp đề xuất phải khắc phục các mặt chưa làm
được còn hạn chế hiện nay trong các khâu phát triển đội ngũ TTCM của nhà
trường.
Việc thực hiện các biện pháp phải phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế
xã hội của địa phương, phù hợp với phong tục tập quán, nếp sống văn hóa, đặc
thù của cộng đồng dân cư, phù hợp với phương hướng phát triển giáo dục đào
tạo nói chung và phát triển đội ngũ TTCM của các trường THPT.
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
Biện pháp phát triển đội ngũ TTCM phải có cơ sở lý luận, thực tiễn rõ
ràng, được xác định trên những luận cứ khoa học, bảo đảm ổn định tình hình
nhà trường trong xu thế tích cực, đáp ứng yêu cầu thực tế, có tính khả thi cao.
Phát triển đội ngũ TTCM của các trường THPT thành phố Hà Nội phải phù hợp
với chiến lược phát triển giáo dục của thành phố Hà Nội.
17


3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả
Hiệu quả là kết quả, yêu cầu của việc làm mang lại. Đây là nguyên tắc
quan trọng nhất trong các nguyên tắc kể trên và được các nhà quản lý quan tâm
đầu tư tốn nhiều công sức khi đề xuất các biện pháp để thực hiện nó. Để cho
các biện pháp thực hiện có hiệu quả, các nhà quản lý cần linh hoạt phối kết hợp
thực hiện một cách đồng bộ hoặc thực hiện có trọng tâm trọng điểm, tùy theo
thực tiễn giáo dục trên cơ sở đánh giá thực trạng các biện pháp.
3.3. Biện pháp phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của các trường
THPT thành phố Hà Nội
3.3.1. Biện pháp 1: Tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn trong các trường THPT
3.3.1.1. Mục đích
Xây dựng kế hoạch việc tuyển chọn, bổ nhiệm, phát triển đội ngũ TTCM
nhằm chính thức hóa một văn bản về các tiêu chuẩn chức danh của người

TTCM trong nhà trường. Để có đội ngũ TTCM đáp ứng được yêu cầu đổi mới
GDPT hiện nay của nhà trường thì các trường THPT cần phải có kế hoạch
tuyển chọn khoa học, hợp lý. Công việc này rất quan trọng, có tác dụng giúp
cho công tác tổ chức cán bộ được chủ động, tăng cường hiệu lực quản lý trong
nhà trường.
3.3.1.2. Nội dung
+ Lập quy hoạch phát triển đội ngũ TTCM
+ Tuyển chọn đội ngũ TTCM
+ Xây dựng các tiêu chí khi tuyển chọn đội ngũ TTCM
+ Bổ nhiệm TTCM
3.3.1.3. Cách thức thực hiện
Xác định được nhu cầu biên chế TTCM cho năm học. Cơ sở để xác định
biên chế là theo khối lượng công việc giáo dục, cụ thể là số tổ chuyên môn trên
cơ sở đó hiệu trưởng ra quyết định bổ nhiệm đội ngũ TTCM.
Xuất phát từ nhiệm vụ, trên cơ sở đánh giá thực trạng đội ngũ TTCM hiện
có, dự kiến khả năng phát triển của họ và tính đến khả năng nguồn bổ sung.
Xuất phát từ kế hoạch tổng thể của đội ngũ TTCM về số lượng, trình độ,
cơ cấu chuyên môn của từng tổ bộ môn để làm cơ sở cho việc sử dụng, đào tạo,
bồi dưỡng trong từng giai đoạn phát triển của nhà trường.
Quy hoạch phải gắn với sàng lọc đội ngũ TTCM.
Quy hoạch đội ngũ TTCM phải gắn với việc đào tạo, bồi dưỡng.
Căn cứ vào quy hoạch phát triển của mỗi nhà trường, mục tiêu của hệ
thống các trường trong thời kỳ đổi mới.
3.3.1.4. Điều kiện thực hiện
18


+ Tranh thủ sự quan tâm, tạo điều kiện của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội
về cơ chế, chính sách hợp lý, ưu tiên đối với TTCM của các trường THPT; phối
hợp với các ngành liên quan xây dựng và ban hành thêm một số chính sách chế

độ khác
+ Hiệu trưởng phải đánh giá đúng thực trạng và tiềm năng phát triển của
nhà trường để thu hút được các lực lượng trong nhà trường và đại diện các tổ
chức, bộ phận có liên quan cùng tham gia công tác quy hoạch phát triển đội
ngũ.
+ Nhà trường phải tạo ra được sức hút đối với TTCM
+ Nhà trường phải có sự dự báo tương đối chính xác về số lượng TTCM
ứng với quy mô phát triển của nhà trường.
3.3.2. Biện pháp 2: Quản lý việc sử dụng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn theo
năng lực và trình độ chuyên môn của đội ngũ TTCM
3.3.2.1. Mục đích
Quản lý việc sử dụng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn theo năng lực và trình
độ chuyên môn là công việc vô cùng cần thiết và quan trọng trong hoạt động
quản lý nhà trường nhằm phát huy tối đa năng lực, sở trường của cá nhân và tập
thể, để tăng năng suất, hiệu quả giáo dục.
3.3.2.2. Nội dung
Việc quản lý, sử dụng đội ngũ TTCM của các trường THPT rất quan trọng,
ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy và học. Sử dụng đúng người đúng
việc để phát huy được hết năng lực, điểm mạnh của từng TTCM.
Phân công, sử dụng đội ngũ TTCM, có sự kết hợp giữa TTCM trẻ, nhiệt
tình, ham học hỏi, nhưng thiếu kinh nghiệm giảng dạy, giáo dục với TTCM có
thâm niên công tác lâu năm, có nhiều kinh nghiệm và năng lực chuyên môn
giỏi trong giảng dạy, chín chắn xử lý các tình huống sư phạm nhưng ngại đổi
mới, hạn chế về trình độ ngoại ngữ, tin học, về sử dụng các thiết bị dạy học
hiện đại để bổ trợ, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, hoàn thành tốt nhiệm vụ.
3.3.2.3. Cách thức thực hiện hiện
Xây dựng kế hoạch cụ thể; Quản lý, sử dụng đội ngũ TTCM dựa trên: Đặc
điểm tình hình cụ thể của từng trường; Năng lực trình độ chuyên môn của mỗi
tổ trưởng chuyên môn, những nguyện vọng, hoàn cảnh cụ thể của từng TTCM;
Dựa vào kết quả, chất lượng quản lý hoạt động của tổ nhóm chuyên môn, năng

lực giảng dạy, giáo dục.
3.3.2.4. Điều kiện thực hiện
+ Phân công quản lý tổ chuyên môn và giảng dạy dựa trên cơ sở đảm bảo
về trình độ, năng lực của tổ trưởng chuyên môn phù hợp với tình hình thực tế.
+ Phân công công tác kiêm nhiệm, tùy thuộc vào đặc điểm của từng loại
công việc mà phân công giáo viên là TTCM cho phù hợp.
19


Phân công, bố trí, sử dụng đội ngũ TTCM phải tiến hành dân chủ, chặt
chẽ, đảm bảo tính khoa học, tuân thủ đúng nguyên tắc.
3.3.3. Biện pháp 3: Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức đào tạo, bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
3.3.3.1. Mục đích
Mục đích của biện pháp này là giúp cho đội ngũ TTCM đạt tới các tiêu
chuẩn cần thiết của nhà quản lý giáo dục: Có năng lực lập kế hoạch; Có khả
năng xác định được hệ thống mục tiêu phấn đấu của TCM; Có khả năng tổ
chức thực hiện các mục tiêu đề ra một cách hiệu quả; Có năng lực am hiểu tình
hình chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội để vận dụng vào công việc; Có năng lực
kiểm tra, đánh giá các mặt hoạt động của TCM.
3.3.3.2. Nội dung
Để làm tốt công tác này, trước hết các nhà trường cần xác định nội dung
bồi dưỡng phẩm chất, năng lực cho TTCM như sau: Bồi dưỡng về tư tưởng
chính trị, đạo đức; Bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; Bồi
dưỡng năng lực sư phạm; Bồi dưỡng năng lực quản lý; Bồi dưỡng năng lực
kiểm tra, đánh giá cho TTCM.
3.3.3.3. Cách thức thực hiện
Tăng cường bồi dưỡng và tự bồi dưỡng bằng nhiều hình thức phong phú
cả về nhận thức, khả năng quản lý, phương pháp lý luận và giải quyết các tình
huống có vấn đề, chủ động học tập ngoại ngữ, tin học để làm công cụ nắm bắt

tri thức tiên tiến của nhân loại trong thế kỷ 21. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng
nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ TTCM.
Các hình thức bồi dưỡng được tiến hành như: Tập trung ngắn hạn, dài hạn;
bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ; bồi dưỡng theo chuyên đề; bồi dưỡng
qua hoạt động của tổ chuyên môn; bồi dưỡng qua hội thảo khoa học....
3.3.3.4. Điều kiện thực hiện
+ Dựa trên hệ thống văn bản pháp quy của ngành GD&ĐT.
+ Quán triệt tới toàn thể đội ngũ TTCM trong nhà trường có nhận thức
đúng đắn, có thái độ tích cực đối với công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng về
chuyên môn nghiệp vụ.
+Cơ sở vật chất nhà trường phải được đầu tư để đáp ứng các nhu cầu cho
việc bồi dưỡng và tự bồi dưỡng.
3.3.4. Biện pháp 4: Tăng cường quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá đội
ngũ tổ trưởng chuyên môn
3.3.4.1. Mục đích
Mục đích của việc quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện
nhiệm vụ của TTCM là để nhà trường nắm bắt được thực tế quá trình thực hiện
20


công việc của TTCM từ đó có thể điều chỉnh kịp thời, cần thiết đối với các tiêu
chí trong bản tiêu chuẩn đã ban hành.
3.3.4.2. Nội dung
Để thực hiện tốt việc quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá đội ngũ phải xây
dựng được các tiêu chí đánh giá chính xác về phẩm chất, năng lực của TTCM,
vừa đáp ứng được yêu cầu chung, vừa phù hợp với yêu cầu phát triển của đội
ngũ TTCM trường THPT trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay thông qua
các hoạt động cơ bản sau: Thực hiện quy chế chuyên môn; Hoạt động quản lý;
Đánh giá kết quả học tập bộ môn của học sinh; Hướng dẫn học sinh tham gia
các hoạt động nghiên cứu khoa học... Ngoài ra cần phải kiểm tra, đánh giá được

việc tham gia các công tác khác của TTCM như: công tác chủ nhiệm, hoạt động
ngoại khóa, công tác xã hội hóa, công tác đoàn thể.
Quan điểm kiểm tra đánh giá đội ngũ TTCM đảm bảo tính chính xác,
trung thực, công bằng, khách quan, khắc phục được tư tưởng nể nang, ngại va
chạm. Lấy hiệu quả của công việc được giao, chuẩn quy định của TTCM làm
thước đo đánh giá .
3.3.4.3. Cách thức thực hiện
Đánh giá thông quan chuẩn nghề nghiệp giáo viên THPT và các tiêu chí
đánh giá đến từng giáo viên - TTCM. Tổ chức cho toàn thể giáo viên học tập
quy chế chuyên môn, nắm vững các quy định về kiểm tra, đánh giá, xếp loại.
Quy định về trách nhiệm, quyền hạn của người kiểm tra. Xây dựng kế hoạch
kiểm tra nội bộ trường học và ban hành quyết định về lực lượng kiểm tra, đánh
giá TTCM trong nhà trường. Chủ động thực hiện tốt kế hoạch đã đề ra.
Việc kiểm tra, đánh giá chuyên môn, nghiệp vụ TTCM có thể tiến hành ở
cấp trường, có thể tiến hành kiểm tra, đánh giá theo kế hoạch hoặc đột xuất.
3.3.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp
- Thực hiện kiểm tra, đánh giá phải đảm bảo tính khách quan, công bằng
và dân chủ, đúng quy trình quy định.
- Có kế hoạch và lịch kiểm tra của Hiệu trưởng trong cả năm học một cách
cụ thể, rõ ràng để TTCM biết và chủ động thực hiện. Từng đợt kiểm tra cần xác
định rõ mục đích, yêu cầu, thời gian kiểm tra, phương pháp kiểm tra, kiểm tra
toàn diện hay chuyên đề, kiểm tra định kỳ hay kiểm tra đột xuất…
- Thực hiện tốt chế độ khen thưởng nhằm động viên, khuyến khích TTCM
thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn, đồng thời có biện pháp xử lý kỷ luật phù
hợp đối với những TTCM vi phạm quy chế chuyên môn qua kiểm tra, đánh giá.
3.3.5. Biện pháp 5: Xây dựng môi trường làm việc và tổ chức thực hiện chế
độ chính sách phù hợp đối với đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
3.3.5.1. Mục đích
21

Xây dựng môi trường lành mạnh nhằm giúp cho đội ngũ TTCM đoàn kết,
thống nhất hướng tới những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp. Tạo được bầu
không khí lành mạnh và đời sống văn hóa tinh thần cao đối với tập thể sư
phạm, thúc đẩy lòng nhiệt tình lao động phát huy trí tuệ, tài năng của mỗi
TTCM, là động lực để kích thích mỗi TTCM phấn đấu vươn lên hoàn thành tốt
nhiệm vụ được giao.
3.3.5.2. Nội dung
Tuyên truyền nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận giữa các lực lượng xã
hội đối với môi trường giáo dục THPT.
Đảm bảo môi trường làm việc thuận lợi, trước tiên cần đảm bảo tạo cơ hội
và điều kiện cho TTCM tự học, tự bồi dưỡng; giao lưu, trao đổi, tham gia các
khóa đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức và năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ.
Tạo bầu không khí sư phạm đoàn kết, thân ái trong nhà trường. Quan tâm
đến hoàn cảnh riêng của từng TTCM.
Thực hiện tốt chính sách, chế độ đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật TTCM
nhằm động viên khuyến khích, tạo động lực cho họ hăng say làm việc, hoàn
thành nhiệm vụ được giao.
3.3.5.3. Cách thức thực hiện
Xây dựng nhà trường thật sự là môi trường văn hóa, môi trường dân chủ.
Đầu tư trang bị điều kiện, phương tiện kinh phí làm việc cho các tổ chuyên
môn để từng tổ bộ môn chủ động hoạt động, phát huy được tính sáng tạo, làm
việc có hiệu quả, đóng góp cho sự thành công chung của nhà trường.
Lãnh đạo nhà trường cần tích cực đề nghị các cấp có thẩm quyền điều
chỉnh chính sách sử dụng và đãi ngộ đối với TTCM phù hợp cới tình hình mới.
Nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung quy chế chi tiêu nội bộ, trong đó cần thay
đổi một số chế độ như hệ số thu nhập tăng thêm, thay đổi cách tính hưởng thu
nhập tăng thêm theo hệ số lương cộng với phụ cấp chức vụ...
Tạo nhiều cơ hội để đội ngũ TTCM chuyên được giao lưu, học tập kinh

nghiệm giáo dục tốt ở các trường THPT toàn thành phố.
Quan tâm đến công tác đánh giá, xếp loại TTCM hàng năm trên cơ sở có
căn cứ khoa học, khách quan để thực hiện việc luân chuyển, sàng lọc…
3.3.5.3. Điều kiện thực hiện
- Tạo cơ sở hành lang pháp lý thuận lợi đáp ứng nhu cầu công tác quản lý,
công tác giảng dạy cho TTCM. Ngoài việc thực hiện các văn bản quy định về
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của đội ngũ TTCM trong môi trường làm việc
hiện nay.
- Xây dựng sự đoàn kết nhất trí trong tập thể sư phạm để tạo ra động lực
tinh thần cho sức mạnh của cả đội ngũ.
22


- Đầu tư cho các hoạt động thể thao, văn hóa văn nghệ, thu hút được sự
quan tâm của TTCM, của giáo viên vào các hoạt động, để nâng cao chất lượng
cuộc sống của TTCM cũng như giáo viên.
3.3.6. Biện pháp 6: Phát huy vai trò chỉ đạo của hiệu trưởng trong quản lý
phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn.
3.3.6.1. Mục đích
Hiệu trưởng là người lãnh đạo phát triển đội ngũ TTCM. Hiệu trưởng phải
chú trọng thu hút và tập hợp lực lượng tham gia vào quá trình xây dựng và phát
triển đội ngũ của nhà trường với những nội dung và hình thức phù hợp. Xây
dựng, phát triển đội ngũ là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng giáo
dục, là thách thức lớn nhất và trở thành nhiệm vụ cao cả của hiệu trưởng nhà
trường.
3.3.6.2. Nội dung
Hiệu trưởng nắm chắc tình hình đội ngũ TTCM về mọi mặt: Hoàn cảnh
gia đình, quá trình đào tạo, quá trính công tác, sở trường, sở đoản, nguyện vọng
của mọi người…
Tuyển chọn và xây dựng đội ngũ TTCM có năng lực. Đề ra phương châm

tuyển chọn đội ngũ.
Xây dựng một đội ngũ mạnh, tập trung liên kết khả năng của từng TTCM
thành sức mạnh tổng hợp của cả tập thể sư phạm. Chăm lo bồi dưỡng nguồn
lực TTCM là việc làm cần thiết, nhưng quan trọng hơn đối với hiệu trưởng nhà
trường là phải tập hợp họ trong một tổ chức thống nhất cả về ý chí và hành
động để thực hiện hiệu quả nhất nhiệm vụ giáo dục.
Xây dựng nề nếp kỷ cương hoạt động của tập thể sư phạm để tạo ra hiệu
lực quản lý thống nhất.
3.3.6.3. Cách thức thực hiện
- Quá trình bổ nhiệm tổ trưởng chuyên môn hiệu trưởng cần coi trọng các
yếu tố như: chuyên môn vững vàng, năng lực sư phạm giỏi, kinh nghiệm quản
lý, kinh nghiệm chuyên môn.
Đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng TTCM ở trường theo hướng: Lãnh
đạo trường và các cấp quản lý giáo dục cần nắm bắt thông tin, phát hiện và giới
thiệu, những TTCM tiêu biểu vào danh sách. Tổ chức để đánh giá năng lực của
giáo viên về các mặt sau: Đánh giá trình độ chuyên môn bằng bài thi về những
vấn đề lập kế hoạch hoạt động; đánh giá năng lực sư phạm.
Tiến hành sàng lọc đội ngũ TTCM chuyên qua từng năm học nhằm thực
hiện quy chế mở của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Có như vậy thì đội ngũ TTCM
mới luôn luôn có ý thức phấn đấu vươn lên để khỏi bị đào thải, mới đủ sức đáp
ứng được yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đào tạo nhân tài.
3.3.6.4. Điều kiện thực hiện
23


- Xây dựng chiến lược phát triển nhà trường giai đoạn 2016 – 2020, tầm
nhìn đến năm 2030, trong đó chú trọng đến đổi mới vai trò, vị trí lãnh đạo của
hiệu trưởng đối với đội ngũ TTCM.
- Thực hiện tinh thần dân chủ hóa trong nhà trường nhằm giúp người hiệu
trưởng có điều kiện thu thập ý kiến của tập thể đội ngũ TTCM.

- Hiệu trưởng phải tạo được sự đồng thuận trong tập thể, huy động được sự
tham gia của đội ngũ TTCM để vượt qua khó khăn, đem hết khả năng và tâm
trí phụng sự cho công cuộc đổi mới giáo dục vì đây là sự lựa chọn đúng đắn
nhất để tạo được chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo
dục, đào tạo.
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn của các trường THPT thành phố Hà Nội
Các biện pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ TTCM của các trường
THPT thành phố Hà Nội đều có khả năng tác động đến tổng thể và tầm quan
trọng nhất định. Mỗi biện pháp trên là một bộ phận cấu thành của toàn hệ thống
biện pháp, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, hỗ trợ lẫn nhau để thúc đẩy quá
trình xây dựng và phát triển đội ngũ TTCM. Các biện pháp trên tuy độc lập
nhưng không tách rời nhau, kết quả của biện pháp này chính là yếu tố thành
công cho biện pháp khác. Do vậy, trong quá trình quản lý, phát triển đội ngũ
TTCM, cần phải thực hiện đồng bộ cả 6 giải pháp trên thì mới đem lại hiệu quả
cao.
Xây dựng quy hoạch và tổ chức phát triển đội ngũ TTCM là phương
hướng, là cơ sở cho các biện pháp khác. Biện pháp đổi mới công tác bồi dưỡng
phát triển đội ngũ TTCM thực chất là để hoàn thiện đội ngũ về chuyên môn
nghiệp vụ theo yêu cầu đổi mới giáo dục, tạo điều kiện cho họ hoàn thiện công
tác đào tạo, bồi dưỡng nhân tai cho đất nước. Biện pháp đẩy mạnh hoạt động
quản lý kiểm tra, đánh giá đội ngũ TTCM. Tất cả các biện pháp trên đều được
tác động tích cực bởi việc tạo môi trường làm việc thuận lợi và chế độ chính
sách phù hợp, thúc đẩy phát triển đội ngũ TTCM.
Biện pháp nâng cao vai trò của Hiệu trưởng trong quản lý xây dựng phát
triển đội ngũ TTCM trở thành động lực tinh thần cho sức mạnh của đội ngũ, có
ý nghĩa quan trọng đối với người hiệu trưởng trong việc phải phấn đấu không
ngừng để có đủ phẩm chất, năng lực, xứng đáng là người đứng mũi chịu sào
nơi hội tụ và tỏa sáng sức mạnh của cả một tập thể. Đồng thời, để thực hiện tốt
biện pháp này, đòi hỏi phải tiến hành vận dụng đồng bộ và hợp lý các biện pháp

quy hoạch phát triển đội ngũ, tuyển dụng phân công sử dụng đội ngũ, tổ chức
bồi dưỡng đội ngũ, kiểm tra đánh giá đội ngũ và tạo môi trường làm việc thuận
lợi cho đội ngũ và nhất là xây dựng một tập thể sư phạm đồng sức, đồng lòng
có đủ sức mạnh để hoàn thành tốt nhiệm vụ nâng cao chất lượng dạy và học.
24


3.5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề
xuất
3.5.1. Tổ chức khảo nghiệm
+ Mục đích: khảo nghiệm để đánh giá mức độ cần thiết, khả thi của các biện
pháp đã nêu trên.
+ Nội dung: Xây dựng biểu mẫu khảo nghiệm. Tổ chức khảo nghiệm kiểm
chứng mức độ cần thiết và tính khả thi của 6 biện pháp quản lý phát triển đội
ngũ TTCM của các trường THPT thành phố Hà Nội. Xử lý kết quả khảo
nghiệm
+ Đối tượng và phạm vị khảo sát
Chúng tôi tiến hành trưng cầu ý kiến của 69 người, trong đó:
- Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội có 27 người gồm: Lãnh đạo;
các trưởng phó phòng; chuyên viên.
- 5 Trường THPT các Quận Huyện thành phố Hà Nội có 42 người gồm:
Ban giám hiệu; Tổ trưởng, tổ phó chuyên môn.
+ Phương pháp khảo sát: lấy ý kiến theo cách đánh giá cho điểm theo 3 mức
độ: Rất cần thiết: 3 điểm; cần thiết: 2 điểm; không cần thiết: 1 điểm.
Rất khả thi: 3 điểm; khả thi: 2 điểm; ít khả thi: 1 điểm.
+ Xử lý kết quả theo khảo sắt
Xử lý số liệu theo phương pháp thống kê toán học.
3.5.2. Kết quả khảo nghiệm
Từ kết quả khảo nghiệm, cho thấy các biện pháp đề xuất đều được đánh
giá rất cần thiết biểu hiện ở mức độ thấp nhất là 73,9% trở lên đều đồng ý rất

cần thiết; mức cần thiết ít người đánh giá hơn; không ai có được hỏi đánh giá là
chưa cần thiết và không cần thiết. (Bảng 3.2 trong luận văn )
Từ kết quả khảo nghiệm, cho thấy 6 biện pháp đề xuất đều được đánh giá
là có tính khả thi cao, không có biện pháp nào không mang tính khả thi hay
chưa khả thi. (Bảng 3.3 trong luận văn)
Như vậy với kết quả khảo nghiệm cho phép kết luận rằng giưa tính cần
thiết và tính khả thi của biện phát phát triển đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của
các trường THPT thành phố Hà Nội là tương quan thuận, khá chặt chẽ, có
nghĩa là các biện pháp trên là cần thiết và có khả năng thực thi trong thực tiễn.

25