Quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực của học sinh ở trường trung học cơ sở Hà Huy Tập, Hà Nội (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

VĂN THỊ THANH HUYỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN
THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HÀ HUY TẬP, HÀ NỘI

Chuyên ngành : Quản lý giáo dục
Mã số

: 60.14.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. Nguyễn Mạnh Hùng

HÀ NỘI - 2016


LỜI CẢM ƠN
Với công trình tập duyệt nghiên cứu khoa học đầu tiên này, tôi xin bày
tỏ lòng biết ơn đến:
Giáo sư Tiến sĩ khoa học

n Mạnh Hùng, được sự hướng dẫn trực

tiếp của Thầy là một niềm vinh dự, may mắn lớn đối với tôi. Dù rất bận rộn
nhưn Thầy luôn tận tình chỉ bảo cũn như động viên tinh thần để tôi hoàn
thành tốt luận văn.

Sự giảng dạy của Quý Thầ ,

ọc viện

ản

Giáo

c t on

thời ian q a đã cho t i những kiến thức để tự tin áp d ng vào thực ti n.
Tôi xin cảm ơn UB D q ận

ai Bà T ưn , Phòn GD & ĐT q ận Hai

Bà T ưn , t ường THCS Hà Huy Tập đã q an tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện để
tôi có thể tham gia học tập tốt. T i xin cám ơn các đồng chí Hiệ t ư ng, các
à GV

Thầ

các nhà t ườn đã hỗ trợ tôi trong việc thực hiện đề tài.

Tôi xin cảm ơn và hi nhớ nhữn c n ơn nà . Đâ sẽ là những hành
t an q

bá đưa t i bước vào iai đoạn mới trong cuộc đời mình. Tuy nhiên

do thời gian thực hiện luận văn có hạn, bản thân cũn chưa có nhiều kinh
nghiệm nên còn nhiều thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý và chỉ bảo

thêm của Quý Thầ ,

để t i có được những hiểu biết sâu rộn hơn và út

kinh nghiệm cho quá trình học tập và nghiên cứu tiếp theo.
Trân trọng!

Tác giả
Văn Thị Thanh Huyền


LỜI CAM ĐOAN
T i xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn nà

à

trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. T i cũn xin cam đoan mọi
sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn nà đã được cảm ơn và các th n tin
trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả
Văn Thị Thanh Huyền


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. M c đích nghiên cứ : .................................................................................... 3
3. hiệm v n hiên cứ : ................................................................................... 3
4. Khách thể và đối tượn nghiên cứ :.............................................................. 3

5. Giả th ết khoa học: ..................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứ : ...................................................................................... 4
7. Phươn pháp nghiên cứ : .............................................................................. 4
8. ấ trúc ận văn:.......................................................................................... 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TOÁN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC
SINH Ở TRƯỜ G TRU G Ọ
Ơ SỞ ........................................................ 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 5
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ........................................................ 6
1.2.1. Quản lý, biện pháp quản lý ................................................................................. 6
1.2.1.1. Quản lý .............................................................................................................. 6
1.2.1.2. Biện pháp quản lý ............................................................................................. 9
1.2.2. Quản lý giáo d c, quản lý nhà t ường .............................................................10
1.2.2.1. Quản lý giáo d c ............................................................................................10
1.2.2.2. Quản lí nhà t ường .........................................................................................11
1.2.3. oạt độn ạ - học, q ản lý hoạt độn ạ - học ................................ 12
1.2.3.1. Hoạt động dạy học .........................................................................................12
1.2.3.2. Quản lý hoạt động dạy - học .........................................................................17
1.2.4. ăn ực và năn ực môn Toán .......................................................... 19
1.2.4.1. ăn ực ..........................................................................................................19
1.2.4.2. ăn ực Toán ................................................................................................24
1.3. Khái quát chung về quản lý hoạt động dạy học ở trung học cơ sở ....... 26
1.3.1. T ườn T S t on hệ thốn iáo c q ốc ân. ................................ 26
1.3.1.1. Vị trí của t ường trung học trong hệ thống giáo d c quốc dân ..................26
1.3.1.2. Nhiệm v và quyền hạn của t ường trung học ............................................26
1.3.1.3. Hiệ t ư n t on t ường Trung học cơ s ..................................................27


1.3.1.3. Giáo viên t on t ường Trung học cơ s .....................................................28

1.3.2. ản hoạt độn ạ - học m n Toán t ườn t n học cơ s ............. 30
1.3.2.1. Đặc điểm môn Toán t ường THCS ..........................................................30
1.3.2.2. Quản lý hoạt động dạy - học môn Toán theo định hướng phát triển năn
lực ..................................................................................................................................40
a) ản lý hoạt độn iản ạ của giáo viên ................................................ 41
b) Quản lý hoạt động học tập của học sinh ...............................................................46
c) ản cơ s vật chất và phươn tiện ạ học Toán ................................. 48
1.3.2.3. Các yếu tố tác động đến việc quản lý hoạt động dạy - học môn Toán
theo hướng phát triển năn ực trong t ường THCS.................................................49
Tiể kết chươn 1. ........................................................................................... 54
Chương 2 : THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC MÔN
TOÁN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HÀ HUY TẬP, QUẬN HAI BÀ
TRƯNG, HÀ NỘI .......................................................................................... 55
2.1. Khái quát về trường THCS Hà Huy Tập, Hai Bà Trưng, Hà Nội ......... 55
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát t iển ............................................................ 55
2.1.2. ơ cấu tổ chức của t ường ................................................................................56
2.1.3. ơ s vật chất của t ường: ................................................................................56
2.1.4. Hoạt động dạy và nghiên cứu của giáo viên và hoạt động học của học sinh
trong những năm gần đâ ...........................................................................................57
2.1.4.1.Hoạt động dạy và nghiên cứu của giáo viên ................................................57
2.1.4.2. Hoạt động học của học sinh ..........................................................................58
2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng dạy học và quản lý dạy học môn
Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS Hà
Huy Tập .......................................................................................................... 59
2.3. Thực trạng hoạt động dạy - học môn Toán theo hướng phát triển
năng lực học sinh tại Trường trung học cơ sở Hà Huy Tập, Hai Bà
Trưng, Hà Nội ................................................................................................ 60
2.3.1. Thực t ạn ạ học m n Toán theo định hướn phát t iển năn ực
t ườn T S à

tập ............................................................................... 61


2.3.1.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về dạy học theo định hướng
phát triển năn ực học sinh ........................................................................................61
2.3.1.2. Thực trạng về hoạt động giảng dạy của giáo viên m n Toán theo hướng
phát triển năn ực của học sinh..................................................................................63
a) Thực trạng việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch công tác ...........................63
b) Thực trạng việc soạn bài và chuẩn bị bài lên lớp ................................................63
c) Thực trạng việc thực hiện quy định về hồ sơ ch ên m n..................................65
d) Thực trạng việc thực hiện nội n chươn t ình ................................................65
e) Thực trạng việc sử d n phươn pháp và hình thức tổ chức dạy học ....................68
f) Thực trạng việc kiểm t a, đánh iá kết quả học tập ..............................................70
2.3.2. Thực t ạn hoạt độn học tập của học sinh .......................................... 71
2.3.2.1. Về m c đích động cơ học tập .......................................................................71
2.3.2.2. Về ý thức thái độ học tập và hứng thú với môn Toán ...............................72
2.3.2.3. Về mức độ học sinh thực hiện các nội dung học tập ..................................74
2.3.2.4. Về kết quả học tập..........................................................................................77
2.3.3. Thực t ạn sử n phươn tiện, thết bị học tập .................................. 79
2.4. Thực t ạn q ản hoạt độn ạ – học m n Toán theo hướn phát t iển năn
ực của học sinh tại T ườn T S à
Tập, ai Bà T ưn , à ội .............. 81
2.4.1. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên m n Toán theo hướng phát
triển năn ực học sinh .................................................................................................81
2.4.1.1. Quản lý kế hoạch và thực hiện kế hoạch công táccủa giáo viên môn
Toán theo hướng phát triển năn ực học sinh ..........................................................81
2.4.1.2. Quản lý nhiệm v soạn bài và chuẩn bị bài lên lớp theo hướng phát triển
năn ực học sinh..........................................................................................................82
2.4.1.3. Quản lý việc thực hiện quy định hồ sơ ch ên môn .................................84
2.4.1.4. Quản lý việc thực hiện nội dung chươn trình sách giáo khoa ................85

2.4.1.5. Quản đổi mới phươn pháp và hình thức tổ chức dạy học ...................86
2.4.1.6. Quản lý việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh ..................90
2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh theo hướng phát triển
năn ực .........................................................................................................................91
2.4.3. Thực t ạn q ản sử n thiết bị ạ học......................................... 94
2.4.4 Thực t ạn kiểm t a, đánh iá hoạt độn ạ học theo định hướn phát


t iển năn

ực của học sinh .............................................................................. 97

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học môn Toán theo định
hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS Hà Huy Tập .......... 98
2.5.1. Th ận ợi ............................................................................................... 99
2.5.2 Khó khăn ................................................................................................ 99
Tiể kết chươn 2 .......................................................................................... 100
Chương 3 : ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TOÁN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
TẠI TRƯỜNG THCS HÀ HUY TẬP, HAI BÀ TRƯNG, HÀ NỘI ....... 101
3.1. Những căn cứ để xây dựng biện pháp quản lý .................................. 101
3.1.1. Về mặt lý luận .................................................................................................101
3.1.2. Về mặt thực ti n ..............................................................................................102
3.2. Một số biện pháp q ản
hoạt độn ạy - học m n Toán theo hướn
PT L của học sinh t ườn T S à
Tập, ai Bà T ưn , Hà ội. ... 103
3.2.1. Quản lý thực hiện nội dung chươn trình, đổi mới phươn pháp dạy học
Toán, đổi mới khâu thiết kế bài học và tổ chức các hoạt động dạy học Toán theo
hướng PTNL ..............................................................................................................103

3.2.1.1. Quản lý việc thực hiện nội dung chươn trình. ........................................104
a) M c tiêu của biện pháp .........................................................................................104
b) Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ......................................................104
3.2.1.2. Quản lý việc thực hiện đổi mới phươn pháp giảng dạ theo hướng
PTNL ...........................................................................................................................105
a) M c tiêu của biện pháp .........................................................................................105
b) ội dung và cách thực hiện biện pháp ...................................................... 108
3.2.1.3. ản lý việc đổi mới khâu thiết kế kế hoạch bài học và tổ chức
các hoạt độn ạ học theo hướn PTNL .................................................... 111
a) M c tiê của biện pháp ............................................................................. 111
b) ội dung và cách thực hiện biện pháp ...................................................... 111
3.2.2. Biện pháp quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
hướng PTNL ...............................................................................................................113
a) M c tiêu của biện pháp.............................................................................. 113
b) ội dung và cách thức thực hiện biện pháp .............................................. 114


3.2.3. Bồi ưỡn phươn pháp học tập tích cực, theo hướng PTNL cho học sinh.. 116
a) M c tiêu của biện pháp .........................................................................................116
b) Nội dung và cách thực hiện biện pháp ................................................................117
3.2.4. Xây dựng và thu nhận hệ thống thông tin phản hồi .....................................118
a) M c tiêu của biện pháp .........................................................................................118
b) ội dung và cách thực hiện biện pháp ...................................................... 118
3.2.5. Tăn cườn đầ tư và chỉ đạo sử d ng cơ s vật chất, thiết bị, phươn
tiện dạy học ph c v dạy học PTNL học sinh.........................................................119
a) M c tiêu của biện pháp ............................................................................. 119
b) Nội dung và cách thực hiện biện pháp ...............................................................119
3.3. Mối quan hệ iữa các biện pháp ............................................................. 121
3.4. Khảo n hiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề x ất............ 122
3.4.1. M c đích khảo nghiệm....................................................................................122

3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm..................................................................................122
3.4.3. Nội dung và kết quả khảo nghiệm ................................................................123
Tiể kết chươn 3 .......................................................................................... 126
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 127
1. Kết ận ..................................................................................................... 127
1.1. Về mặt
ận ........................................................................................ 127
1.2. Về mặt thực ti n...................................................................................... 127
1.3. Ý n hĩa của ận văn .............................................................................. 128
2. Kh ến n hị .............................................................................................. 128
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 131


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bản 2.1. Trình độ chuyên môn giáo viên t ườn T

S à

Tập

Bản 2.2. GV tự đánh iá về trình độ sư phạm ( %: Tỉ ệ phần t ăm)
Bản 2.3. Kết q ả giáo

c học sinh từ năm 2013 đến năm 2016

Bản 2.4: Tình hình đội n ũ giáo viên Toán
Bản 2.5.

t ường THCS à

ơ cấ theo độ t ổi và thâm niên iản

t ườn THCS à

Tập

ạ của giáo viên Toán

Tập năm học 2015 - 2016

Bảng 2.6. Thực trạng nhận thức của cán bộ giáo viên về nội dung cần thực
hiện trong dạy học phát triển năn

ực

Bản 2.7. Kết q ả khảo sát thực t ạn soạn bài và ch ẩn bị bài t ước khi lên
ớp của giáo viên
Bảng 2.8. Thực trạng việc thực hiện nội dung dạy học
Bảng 2.9. Thực trạng việc sử d n các phươn pháp và hình thức dạy học
Bảng 2.10. Thực trạng kiểm t a, đánh iá kết quả học tập của học sinh
Bản 2.11. Kết q ả khảo sát học sinh về m c đích học môn Toán
Bản 2.12. Kết q ả khảo sát giáo viên và học sinh về thái độ, tình cảm của
học sinh với môn Toán
Bản 2.13. Kết q ả khảo sát GV và học sinh về nguyên nhân học sinh không
hào hứn với môn Toán
Bản 2.14. Kết q ả khảo sát GV và học sinh về mức độ học sinh thực hiện các
nội dung học tập môn Toán của học sinh
Bản 2.15. Kết q ả khảo sát GV và học sinh về kỹ năn học Toán của học sinh
Bảng 2.16 Thực trạn phươn pháp học tập của học sinh
Bảng 2.17. Thực trạng sử d n phươn tiện, thết bị học tập

Bản 2.18. Kết q ả khảo sát GV và q ản lý về thực t ạn q ản lý việc ập kế
hoạch và thực hiện kế hoạch của GV


Bản 2.19. Kết q ả khảo sát GV và q ản lý về việc GV soạn bài và ch ẩn bị
bài t ước khi lên ớp
Bản 2.20. Kết q ả khảo sát GV và nhà q ản lý về thực t ạn q ản lý thực
hiện quy định về hồ sơ chuyên môn
Bản 2.21. Kết q ả khảo sát GV, nhà q ản lý về thực t ạn q ản lý việc cải
tiến phươn pháp, hình thức tổ chức ạ – học
Bản 2.22. Kết q ả khảo sát GV, nhà q ản lý về thực t ạn q ản lý, thực
t ạn việc kiểm t a, đánh giá kết q ả học tập của học sinh
Bản 2.23. Kết q ả khảo sát GV và học sinh về q ản lý hoạt độn học tập
của học sinh
Bản 2.24. Kết q ả khảo sát GV và nhà q ản lý về việc q ản lý sử

n cơ s

vật chất, phươn tiện ạ - học
Bảng 2.25. Thực trạng kiểm t a, đánh iá hoạt động dạy học theo định hướng PTNL
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát GV và quản lý về mức độ cần thiết của các biện pháp
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát GV và quản lý về mức độ khả thi của các biện pháp


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ chức năn t on q ản lý.
Sơ đồ 1.2. Biể

i n các thành phần cấ t úc của năn

Sơ đồ 1.3. ác năn

ực

ực ch ên m n t on m n Toán

Sơ đồ 2.1. ơ cấ tổ chức của t ườn TH S à

Tập


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

QL
CBQL
Đ

ản lý
Cán bộ q ản lý
oạt độn
c

GD

Giáo

THCS

Trung học cơ s

QLGD

ản lý giáo

c

HS

ọc sinh

GV

Giáo viên

KHDH

Kế hoạch ạ học

PTNL

Phát t iển năn

CSVC

ơ s vật chất

ực

BGH

Ban Giám hiệ

GD&ĐT

Giáo

NXB

Nhà x ất bản

PPDH

Phươn pháp ạ học

PPHT

Phươn pháp học tập

PTDH

Phươn tiện ạ học

SGK

Sách giáo khoa

c và đào tạo


Luận văn đủ ở file: Luận văn full