Quản lý hoạt động dạy học môn Toán tại các trường trung học phổ thông của Quận Đống Đa Thành phố Hà Nội (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
_____________

______________

NGUYỄN THÚY HOÀI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN TẠI CÁC TRƯỜNG
THPT CỦA QUẬN ĐỐNG ĐA- THÀNH PHỐ HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60.14.01.01

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH Nguyễn Mạnh Hùng

HÀ NỘI – 2016


LỜI CẢM ƠN
Sau gần hai năm nghiên cứu và học tập tại Học viện Quản lý Giáo dục
tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các Thầy, Cô giáo và các bạn bè,
đồng nghiệp. Đến nay tôi đã hoàn thành chương trình khóa học Thạc sĩ
Chuyên ngành Quản lý giáo dục và đã chọn đề tài luận văn “Quản lý hoạt
động dạy học môn Toán tại các trường THPT của quận Đống Đa” với sự
hướng dẫn của GS.TSKH Nguyễn Mạnh Hùng.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến các thầy cô giáo đã
tận tình giảng dạy tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu, đặc biệt là
sự giúp đỡ tận tình của GS.TSKH. Nguyễn Mạnh Hùng, người đã hướng dẫn

tôi viết luận văn này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các đồng chí Lãnh đạo Sở Giáo dục
Đào tạo Hà Nội; cán bộ, giáo viên, nhân viên Trường THPT Lê Quý ĐônĐống Đa, các bạn đồng nghiệp và gia đình đã tận tình giúp đỡ tôi để tôi có
điều kiện hoàn thành luận văn của mình.
Do khả năng và điều kiện nghiên cứu còn hạn chế nên luận văn không
tránh khỏi thiếu sót, hạn chế, tôi rất mong được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến
của các nhà khoa học, các thầy, cô giáo và đồng nghiệp để tôi hoàn thiện luận
văn của mình một cách tốt nhất.
Xin trân trọng cảm ơn !
Hà Nội, tháng 11 năm 2016
Tác giả luận văn

Nguyễn Thúy Hoài


NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BCH:

Ban chấp hành

BGH:

Ban giám hiệu

CNTT:

Công nghệ thông tin

CNH-HĐH:

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CSVC:

Cơ sở vật chất

GD&ĐT:

Giáo dục và đào tạo

LQĐ:

THPT Lê Quý Đôn- Đống Đa

PP:

Phương pháp

PPDH:

Phương pháp dạy học

QLGD:

Quản lý giáo dục

SKKN:

Sáng kiến kinh nghiệm

SGK:

Sách giáo khoa

SL:

Số lượng

TBDH:

Thiết bị dạy học

TKB:

Thời khóa biểu

THPT:

Trung học phổ thông

TNTL:

Trắc nghiệm, tự luận

TNKH:

Trắc nghiệm khách quan

TTCM:

Tổ chức chuyên môn

KL :

THPT Kim Liên

HC:

THPT Hoàng Cầu

XHCN:

Xã hội chủ nghĩa


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ....................................................................3
4. Giả thuyết khoa học ............................................................................................3
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu .......................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................4
7. Cấu trúc của luận văn..........................................................................................6
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ....................................7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................7
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài.............................................8
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục và quản lý dạy học môn Toán ........................8

1.2.2. Chức năng quản lý và quản lý giáo dục .................................................10
1.2.3. Dạy học và hoạt động dạy học ...............................................................12
1.2.4. Biện pháp................................................................................................17
1.3. Đặc điểm môn Toán trong chương trình giáo dục THPT........................17
1.3.1. Trường Trung học phổ thông .................................................................17
1.3.2. Vị trí, vai trò của môn Toán trong chương trình giáo dục THPT ..........19
1.3.3. Mục tiêu dạy học môn Toán ở trường THPT .........................................20
1.3.4. Nội dung cơ bản của chương trình môn Toán cấp THPT ......................20
1.4. Nội dung quản lý dạy học môn toán ở trường THPT ..............................21
1.4.1. Quản lý mục tiêu và việc thực hiện chương trình môn học ...................21
1.4.2. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên .....................................................22
1.4.3. Quản lý hoạt động học của học sinh.......................................................23
1.4.4. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học ..................................................24
1.4.5. Kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học môn Toán ...................................25
1.4.6. Quản lý thiết bị dạy học bộ môn Toán ...................................................26
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Toán trong trường
THPT ....................................................................................................................27


1.5.1. Tác động của điều kiện kinh tế- xã hội ..................................................27
1.5.2. Đặc điểm tâm lý học sinh THPT ............................................................28
1.5.3. Đặc thù và yêu cầu của môn Toán..........................................................29
1.5.4. Đội ngũ giáo viên dạy Toán ...................................................................31
Tiểu kết chương 1....................................................................................................34
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN ĐỐNG
ĐA, HÀ NỘI ............................................................................................................35
2.1. Giáo dục trung học phổ thông tại quận Đống Đa .....................................35
2.1.1.Khái quát về giáo dục THPT trên địa bàn quận Đống Đa.......................35
2.1.2. Chất lượng giáo dục của các trường THPT quận Đống Đa ...................40

2.1.3. Cơ sở vật chất và thiết bị phục vụ dạy học và giáo dục .........................42
2.2. Thực trạng quản lý dạy học môn Toán tại các trường THPT quận
Đống Đa, Hà Nội .................................................................................................44
2.2.1. Thực trạng dạy học môn Toán ở các trường ..........................................44
2.2.2. Thực trạng quản lý dạy học môn Toán ở các trường .............................50
2.3. Đánh giá chung về dạy học và quản lý dạy học môn toán ở trường
THPT quận Đống Đa ..........................................................................................63
2.3.1. Những thành công ..................................................................................63
2.3.2. Những hạn chế........................................................................................63
2.3.3. Nguyên nhân...........................................................................................64
Tiểu kết chương 2....................................................................................................65
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN
QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI...................................................................................66
3.1. Định hướng và các nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................66
3.1.1. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo TP Hà Nội ..........................66
3.1.2. Các nguyên tắc đề xuất các biện pháp....................................................66
3.2. Các biện pháp quản lý cụ thể......................................................................68
3.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch dạy học hợp lý để thực hiện mục
tiêu và chương trình dạy học môn Toán...........................................................68


3.2.2. Biện pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên và khả năng tự học của học sinh theo yêu
cầu đổi mới .......................................................................................................72
3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng nề nếp dạy học môn Toán theo quan điểm
đổi mới .............................................................................................................78
3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo sát sao việc đổi mới phương pháp dạy học
môn Toán theo yêu cầu đổi mới giáo dục ........................................................84
3.2.5. Biện pháp 5: Sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học hiện có, chú trọng

việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Toán ..........................87
3.2.6. Biện pháp 6: Đổi mới công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học
môn Toán ..........................................................................................................89
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................92
3.4. Đánh giá mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.................94
Tiểu kết chương 3....................................................................................................97
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................98
1.Kết luận..............................................................................................................98
2. Khuyến nghị....................................................................................................100
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................102
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1:
Bảng 2.2:

Các loại hình trường THPT năm học 2015-2016 quận Đống Đa .......38
Đội ngũ cán bộ quản lý ở 03 trường THPT quận Đống Đa ................39

Bảng 2.3:
Bảng 2.4:

Thực trạng số lượng và trình độ giáo viên ..........................................39
Số lớp học của 3 trường THPT tại quận Đống Đa ..............................40

Bảng 2.5:
Bảng 2.6:
Bảng 2.7:

Số lượng học sinh từ 2014 đến 2016...................................................41
Tỉ lệ học sinh tốt nghiệp từ 2014 đến 2016.........................................41
Cơ sở vật chất lớp học từ 2014 đến 2016............................................42

Bảng 2.8:
Bảng 2.9:

Thống kê đội ngũ giáo viên dạy toán năm 2014-2016........................45
Kết quả xếp loại học lực, hạnh kiểm học sinh các năm 2013 -

Bảng 2.10:
Bảng 2.11:
Bảng 2.12:
Bảng 2.13:
Bảng 2.14:
Bảng 2.15:
Bảng 2.16:
Bảng 2.17:
Bảng 2.18:
Bảng 2.19:
Bảng 2.20:
Bảng 2.21:
Bảng 2.22:
Bảng 2.23:
Bảng 2.24:
Bảng 2.25:
Bảng 3.1.

2016 .....................................................................................................46
Số lượng học sinh tham dự kỳ thi học sinh giỏi Toán Thành Phố 2

năm học qua ........................................................................................47
Kết quả của các kỳ thi tốt nghiệp từ 2014 - 2016 ...............................48
Kết quả điểm thi môn Toán tại các kỳ thi tốt nghiệptừ 2014 -2016 ...48
Chất lượng học môn Toán...................................................................49
Thực trạng CSVC phục vụ dạy và học năm học 2014 - 2016.............50
Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học bộ môn toán của hiệu
trưởng và tổ trưởng chuyên môn (n = 43) ...........................................51
Những cơ sở để phân công nhiệm vụ cho giáo viên (n= 43) ..............52
Thực trạng các biện pháp thực hiện nề nếp dạy học (n= 43) ..............54
Thực trạng quản lý giờ dạy trên lớp của giáo viên (n= 43).................55
Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng học tập môn Toán của học
sinh (n= 360) .......................................................................................56
Thực trạng nhận thức về đổi mới phương pháp dạy học của giáo
viên toán (34 giáo viên).......................................................................58
Thực trạng hứng thú học môn Toán của học sinh...............................59
Thời gian học sinh dành cho học tập môn Toán (n= 360) ..................60
Thực trạng quản lý kiểm tra học tập của học sinh (n=360) ................61
Thực trạng quản lý kiểm tra việc giảng dạy của giáo viên .................61
Thực trạng cơ sở vật chất dành cho tự học .........................................62
Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp ........94


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Sơ đồ chức năng của quản lý ......................................................... 12
Biểu đồ 2.1: Thực trạng biện pháp thực hiện nề nếp dạy học ........................ 55


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Việt Nam đang cùng nhân loại bước vào những thập kỷ đầu tiên của thế
kỷ XXI, thế kỷ của nền kinh tế tri thức trên phạm vi toàn cầu, thế kỷ của sự
bùng nổ thông tin và khoa học công nghệ. Nền kinh tế tri thức đòi hỏi con
người phải có nhiều kiến thức, kỹ năng mới và một thái độ tích cực để làm
chủ cuộc sống của mình. Xu thế hội nhập quốc tế ngày nay đòi hỏi phải có
một nguồn nhân lực chất lượng cao làm việc một cách khoa học và hiệu quả.
Trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở
nước ta, Đảng ta đã xác định rõ: “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao
dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng
phát triển đất nước, xây dựng nền văn hoá và con người Việt Nam; Phát
triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc
sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển; Đổi mới
căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội;
nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân
chủ hoá, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy mạnh
xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học
tập suốt đời.”
Nghị quyết 29/TW (hội nghị TW8 Khóa 11) đã khẳng định: “…Đổi
mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của chương trình giáo dục theo
hướng phát triển phẩm chất và năng lực người học; đổi mới căn bản hình thức
và phương pháp kiểm tra, thi và đánh giá chất lượng giáo dục, bảo đảm trung
thực, khách quan, chính xác, theo yêu cầu phát triển năng lực, phẩm chất
người học; hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo
dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập; đổi mới căn bản công


2
tác quản lý giáo dục, bảo đảm dân chủ, thống nhất; tăng quyền tự chủ và trách
nhiệm xã hội của các cơ sở giáo dục; coi trọng quản lý chất lượng…”
Dạy học là nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường, quản lý nhà trường thực

chất là quản lý hoạt động dạy học. Hiện nay cả thế giới đang chứng kiến một
sự bùng nổ của khoa học, công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, máy
tính là công cụ không thể thiếu đối với bất cứ một cá nhân và bất cứ một gia
đình nào. Mà để làm chủ được công nghệ thông tin hoặc sáng tạo ra những
sản phẩm có tính ứng dụng cao thì việc tiếp thu tốt, học tốt môn Toán ở các
bậc học phổ thông, đặc biệt là THPT là điều kiện không thể thiếu.
Môn Toán là môn học chính của chương trình giáo dục phổ thông. Học
sinh được học Toán ngày từ năm lớp 1. Trong các kỳ thi tốt nghiệp hay thi
tuyển vào các trường chuyên nghiệp, môn Toán bao giờ cũng được lựa chọn
là môn thi. Do đó, nâng cao chất lượng dạy học môn Toán là một nhiệm vụ
trọng tâm trong quản lý nhà trường phổ thông. Vì vậy, quản lý hoạt động dạy
học môn Toán có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc nâng cao chất
lượng dạy học bộ môn nói riêng và chất lượng giáo dục trong nhà trường nói
chung. Quản lý tốt hoạt động dạy học môn Toán sẽ có những đóng góp thiết
thực cho việc nâng cao chất lượng dạy học và qua đó nâng cao chất lượng
giáo dục của trường phổ thông, giúp nhà trường đạt được mục tiêu giáo dục
đã xác định.
Hiện nay vấn đề chất lượng dạy học môn Toán ở các Trường THPT nói
chung và ở các trường THPT trên địa bàn quận Đống Đa nói riêng tuy đã
được quan tâm nhưng chưa thực sự đáp ứng được mục tiêu của ngành đề ra.
Nhiều học sinh chỉ chú trọng học để chống đối với những bài kiểm tra, bài thi
học kỳ và thi tốt nghiệp trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Việc dạy và học còn
mang tính hình thức, chạy theo thành tích. Chất lượng dạy và học môn Toán
chưa cao, một số thầy cô còn lúng túng khi thực hiện đổi mới nội dung và


3
phương pháp giảng dạy; nhiều học sinh còn sợ học toán. Việc đầu tư trang
thiết bị hiện đại phục vụ cho việc dạy và học còn hạn chế hoặc nếu được trang
bị thì hiệu quả sử dụng còn thấp.

Người ta thường nói “Toán học là sân tập của tư duy”, chính vì thế học
tốt môn toán sẽ giúp học sinh có khả năng tư duy một vấn đề tốt hơn, khúc
triết, mạch lạc hơn, tính lôgic, chặt chẽ, khả năng sáng tạo luôn được phát
huy. Đặc biệt muốn làm chủ được khoa học công nghệ trong thời đại bùng nổ
thông tin như hiện nay thì không thể không học tốt môn toán.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài:
“Quản lý hoạt động dạy học môn Toán tại các trường THPT của quận
Đống Đa”
2. Mục đích nghiên cứu
Từ việc nghiên cứu lý luận và tìm hiểu, phân tích thực trạng dạy học
môn Toán ở 3 trường THPT trên địa bàn quận Đống Đa ( trong đó có trường
đứng đầu, giữa và cuối trong quận) để có thể đề xuất những biện pháp quản lý
dạy học bộ môn Toán nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn học
này, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục của các trường.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học nói chung và quản lý hoạt động dạy học môn
Toán ở các trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các trường THPT trên
địa bàn quận Đống Đa- Hà Nội.
4. Giả thuyết khoa học
Các trường THPT trên địa bàn quận Đống Đa đã quan tâm quản lý dạy
học môn Toán, vì Toán có vị trí quan trọng trong chương trình giáo dục. Tuy


4
nhiên, chất lượng dạy học môn Toán cũng cón nhiều hạn chế. Nếu phân tích
làm rõ những đặc thù của quản lý dạy học môn Toán, chỉ ra các bất cập trong
quản lý dạy học môn học này thì có thể đề ra được các biện pháp lý phù hợp,

có hiệu quả hơn và chất lượng dạy học môn Toán ở các trường THPT trên địa
bàn quận Đống Đa sẽ được cải thiện.
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác định và thiết lập cơ sở lý luận của quản lý hoạt động dạy học môn
Toán ở trường trung học phổ thông.
- Khảo sát và đánh giá thực trạng dạy học và quản lý hoạt động dạy học
môn Toán ở các trường THPT trên địa bàn quận Đống Đa, Hà Nội.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán để
nâng cao chất lượng dạy học môn Toán ở các trường THPT tại quận Đống
Đa, Hà Nội.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài được nghiên cứu, khảo sát tại 3 trường THPT trên địa bàn quận
Đống Đa, Hà Nội bao gồm: THPT Kim Liên, THPT Lê Quý Đôn, THPT
Hoàng Cầu.
- Đề tài chỉ sử dụng các số liệu thống kê về giáo dục THPT và về các
trường THPT trên địa bàn quận Đống Đa, Hà Nội một vài năm trở lại đây.
- Hoạt động học của học sinh có thể được thực hiện ở nhà, nhưng trong
đề tài này, các nội dung nghiên cứu chỉ giới hạn trong phạm vi dạy học trên
lớp trong giờ chính khóa của các trường
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Tìm hiểu các thuật ngữ có liên quan đến đề tài.


Luận văn đủ ở file: Luận văn full