Giá trị của hoạt động cứu trợ tàu thuyền nước ngoài trên biển đông của việt nam thế kỷ XIX ( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN ĐỨC KIÊN

GIÁ TRỊ CỦA HOẠT ĐỘNG CỨU TRỢ TÀU THUYỀN
NƢỚC NGOÀI TRÊN BIỂN ĐÔNG CỦA VIỆT NAM THẾ KỶ XIX

Ngành :

Việt Nam học

Mã số :

8310630

LUẬN VĂN THẠC SĨ VIỆT NAM HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh

HÀ NỘI - 2018


LỜI CẢM ƠN
Trước hết, em xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo của Khoa Việt
Nam học đã tận tình giảng dạy em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu
và rèn luyện tại Học viện Khoa học xã hội.
Nhân đây, em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn nhiệt tình và đầy
trách nhiệm của giáo viên hướng dẫn - TS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh. Cô đã định

hướng, chỉ bảo về nội dung, phương pháp nghiên cứu cho em trong suốt quá
trình làm Luận văn tốt nghiệp.
Mặc dù đã cố gắng hết sức mình, song do buổi đầu tập dượt với hướng
nghiên cứu mới, cũng như còn nhiều hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm,
nên em không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Em rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp quý báu của Thầy Cô để Luận văn được hoàn
chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Học viên thực hiện


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1
Chương 1: HOẠT ĐỘNG CỨU TRỢ TÀU THUYỀN NƯỚC NGOÀI TRÊN
BIỂN ĐÔNG CỦA VIỆT NAM (1802-1884) ................................................ 13
1.1. Vị trí chiến lược của biển Đông và bối cảnh lịch sử thế kỷ XIX............. 13
1.1.1.Vị trí chiến lược của biển Đông .................................................. 13
1.1.2. Bối cảnh lịch sử thế kỷ XIX ......................................................... 19
1.2. Diễn biến của hoạt động cứu trợ tàu thuyền nước ngoài trên biển Đông
của Việt Nam (1802 - 1884) .......................................................................... 21
1.2.1. Những hoạt động trấn áp, ngăn ngừa lực lượng cướp biển nhằm
bảo vệ an toàn cho tàu thuyền nước ngoài qua lại biển Đông ....................... 21
1.2.2. Hoạt động cứu trợ kịp thời của Việt Nam đối với tàu thuyền nước
ngoài gặp nạn trên biển Đông ........................................................................ 26
Chương 2: TINH THẦN NHÂN ĐẠO VÀ Ý THỨC TRÁCH NHIỆM
QUỐC TẾ CỦA TRIỀU NGUYỄN TRONG HOẠT ĐỘNG CỨU TRỢ TÀU
THUYỀN NƯỚC NGOÀI GẶP NẠN TRÊN BIỂN ĐÔNG......................... 54
2.1. Đối với tàu thuyền Trung Quốc gặp nạn................................................. 54
2.2. Đối với tàu thuyền các nước phương Tây gặp nạn .................................. 59

2.3. Đối với tàu thuyền của các nước Đông Nam Á và các nước khác gặp nạn
Chương 3: GIÁ TRỊ LỊCH SỬ - PHÁP LÝ CỦA HOẠT ĐỘNG CỨU TRỢ
TÀU THUYỀN NƯỚC NGOÀI TRÊN BIỂN ĐÔNG CỦA TRIỀU NGUYỄN
ĐỐI VỚI VIỆC KHẲNG ĐỊNH CHỦ QUYỀN BIỂN ĐẢO THIÊNG LIÊNG
CỦA TỔ QUỐC .......................................................................................................... 69
3.1. Từ lý luận về cơ sở lịch sử - pháp lý khẳng định chủ quyền biển đảo của
một quốc gia ................................................................................................... 69
3.2. Đến việc khẳng định chủ quyền biển đảo qua hoạt động cứu trợ tàu
thuyền nước ngoài bị nạn trên biển Đông của triều Nguyễn .................. 71
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 80
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 85


DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
NXB

Nhà xuất bản

PGS. TS

Phó giáo sư – Tiến sĩ

UBND

Ủy ban nhân dân

Th.s

Thạc sĩ

TS

Tiến sĩ

Tp

Thành phố


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
Biển Đông là một trong số mười tuyến đường biển thông thương lớn
nhất trên thế giới, nằm ở rìa Tây Thái Bình Dương có diện tích khoảng 3,5
triệu km2 trải dài từ Singapore đến eo biển Đài Loan, từ vĩ độ 3” đến 26 Bắc
và từ kinh độ 100” đến 121” Đông. Theo ước tính có hơn 90% thương mại
quốc tế được vận chuyển bằng đường biển, thì trong đó 45% đi qua biển
Đông. Có khoảng 80% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc, 60% của
Nhật Bản và 66% của Hàn Quốc đi qua biển Đông; có tới 42% hàng xuất
khẩu của Nhật Bản, 55% hàng xuất khẩu của các nước Đông Nam Á, 26%
hàng xuất khẩu của các nước công nghiệp mới và 40% hàng của Australia
cũng đi qua vùng biển này. Đối với Việt Nam, hơn 95% hàng xuất khẩu thông
qua đường biển [45]. Có thể nói, biển Đông nói chung và Hoàng Sa, Trường
Sa nói riêng đã trở thành tuyến giao thông đường biển quốc tế quan trọng,
điều tiết dòng chảy thương mại quốc tế, đặc biệt là vận chuyển dầu hỏa giữa
các nước Trung Đông và châu Phi và các nền kinh tế ở Đông Á, nối liên các
nước Đông Bắc Á với Đông Nam Á, Thái Bình Dương với Ấn Độ Dương.
Với vị trí quan trọng đó, từ lâu trong lịch sử, nhất là dưới triều Nguyễn, Biển
Đông, trong đó có vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa, đã được Việt Nam chú ý
khai thác và bảo vệ, thực thi chủ quyền, xem như là một phần thiêng liêng của

lãnh thổ quốc gia. Ý thức ấy một mặt được thể hiện qua các hoạt động cụ thể
nhằm bảo vệ lợi ích của chính quốc gia dân tộc, mặt khác được chứng thực rõ
nét trong lối hành xử thể hiện tinh thần nhân đạo, trách nhiệm quốc tế cao độ
của vương triều này. Vì thế, nghiên cứu hoạt động cứu trợ tàu thuyền nước
ngoài thời kì này sẽ giúp chúng ta hiểu sâu sắc thêm ý thức, trách nhiệm quốc
tế của dân tộc trong vấn đề biển Đông từ xa xưa.
Hơn nữa, nếu dựa trên những nguyên tắc chiếm hữu lãnh thổ trong luật
pháp quốc tế, việc chiếm hữu lãnh thổ thực sự phải: 1. Do Nhà nước tiến
1


hành; 2. Phải được tiến hành trên một vùng lãnh thổ vô chủ (Res Nullius)
hoặc là trên một vùng lãnh thổ đã bị bỏ hoang bởi một quốc gia đã làm chủ nó
trước đó (derelicto); 3. phải thực thi chủ quyền của mình ở những mức độ cần
thiết, tối thiểu thích hợp với các điều kiện tự nhiên và dân cư trên vùng lãnh
thổ đó; 4. Phải thực thi chủ quyền phải liên tục, hòa bình [21];và nếu căn cứ
theo phương pháp “củng cố chủ quyền bằng danh nghĩa lịch sử” (nếu quốc gia
đã sử dụng lâu đời một lãnh thổ khác mà không có phản đối của một quốc gia
nào khác [22, tr.25]) thì những hoạt động cứu trợ tàu thuyền nước ngoài rõ
ràng đã góp thêm những luận cứ sinh động, góp tiếng trong việc khẳng định
chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Vì vậy, nghiên cứu hoạt động
cứu trợ tàu thuyền nước ngoài bị nạn trên biển Đông của Việt Nam thời
Nguyễn còn giúp chúng ta hiểu thêm về giá trị pháp lý, giá trị lịch sử của
chúng.
Trong bối cảnh hiện nay, khi an ninh, an toàn biển Đông vẫn đang tồn
tại nhiều vấn đề nan giải chưa được tháo gỡ, tranh chấp biển Đông vẫn chưa
có hồi kết, …thì việc “ôn cố tri tân”, nhìn lại quá khứ để rút ra bài học kinh
nghiệm cho hiện tại và tương lai trong cách thức ứng xử với các nước trên thế
giới trong vấn đề biển Đông, càng trở nên cầp thiết hơn bao giờ hết.
Từ những nhận thức trên, chúng tôi quyết định chọn: “Gía trị của hoạt

động cứu trợ tàu thuyền nước ngoài trên biển Đông của Việt Nam thế kỷ XIX”
làm đề tài Luận văn của mình. Đề tài thực hiện thành công cũng là nguồn tài
liệu tham khảo có giá trị, phục vụ đắc lực cho việc học tập, giảng dạy và giáo
dục chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề:
2.1. Những tài liệu trong nước có liên quan đến đề tài
Các bộ biên niên sử, các bộ hội điển, châu bản trong thời kì phong kiến
được xem như là nguồn tư liệu gốc phục vụ cho đề tài này, tiêu biểu là các bộ
sách do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn như: Đại Nam thực lục, Khâm
2


định Việt sử thông giám cương mục, Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ,
Châu bản, Minh Mệnh chính yếu…Qua những bộ sử này, chúng ta được biết
những sự kiện lịch sử liên quan đến triều Nguyễn, trong đó có những chính
sách của triều Nguyễn đối với vấn đề biển Đông. Ví dụ, bộ Khâm định Đại
Nam hội điển sự lệ và bộ Đại Nam thực lục ghi chép tương đối đầy đủ về
những sự việc liên quan đến mối quan hệ ngoại giao giữa triều Nguyễn và
triều Thanh, triều Nguyễn với các nước Đông Nam Á hay với các nước
phương Tây như Anh, Pháp…trong một số vấn đề cứu trợ, cứu nạn trên vùng
biển Đông. Hay, Châu bản triều Nguyễn không chỉ gồm các bản tấu sớ đã
được nhà vua xem và phê duyệt, mà còn bao gồm cả những sắc, dụ, chiếu,
chỉ, những công văn, tờ trình (thân), những bản kê khai (kê), những văn bản
ngoại giao… cho phép bổ sung nhiều điều chi tiết và cụ thể mà các công trình
trên chưa khai thác và sử dụng hết. Đặc biệt trong số đó, chúng ta phải nhắc
đến những bản tấu, phúc tấu của đình thần các bộ như bộ Công, bộ Hộ, hay
những chỉ dụ của các vua Nguyễn về việc thực thi chủ quyền của Việt Nam
trên quần đảo Hoàng Sa. Có thể nói, Châu bản là tư liệu gốc mang giá trị đặc
biệt mà các công trình khác không thể sánh được. Tuy những ghi chép trong
các bộ sử nói trên rất tản mạn nhưng chúng hàm chứa nhiều thông tin trực tiếp

và có độ tin cậy cao.
Ngoài ra, nhiều công trình có giá trị khác như: Phủ biên tạp lục, Đại
Việt sử ký tục biên, Đại Nam nhất thống chí, Hoàng Việt địa dư chí, Lịch triều
hiến chương loại chí, Việt sử cương giám khảo lược… đều là những nguồn tư
liệu khảo cứu quan trọng khi nghiên cứu đề tài này.
Tuy nhiên, phải từ sau sự kiện năm 1974 Trung Quốc dùng vũ lực xâm
chiếm quần đảo Hoàng Sa do chính phủ Việt Nam Cộng hòa quản lý thì vấn
đề chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa mới
thực sự được các học giả quan tâm nghiên cứu .

3


Ngay trong năm 1974, tác phẩm Les archipels de Hoang Sa et de
Truong Sa selon les

anciens

ouvrages Vietnamiens d'histoire et de

ge'ographie của tác giả Võ Long Tê đã được xuất bản. Cũng năm này, Sách
trắng về quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Bộ Ngoại giao Việt Nam
Cộng hòa ra đời. Một năm sau đó (1975), nhóm nghiên cứu Sử Địa (Sài
Gòn), số 29 đã công bố Đặc khảo về Hoàng Sa và Trường Sa với nhiều các
bài viết hay của các tác giả Hoàng Xuân Hãn, Trần Thế Đức, Nguyễn Nhã…
Tiếp đó, năm 1981, Nxb Sự Thật cho ra đời tác phẩm Hoàng Sa - quần đảo
Việt Nam của tác giả Văn Trọng. Liền sau đó, vào năm 1982, Bộ Ngoại giao
Việt Nam xuất bản cuốn Quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa: Lãnh
thổ Việt Nam. Một năm sau (1983), Nguyễn Việt, Vũ Minh Giang và Nguyễn
Mạnh Hùng đã công bố tác phẩm Quân thủy trong lịch sử chống ngoại xâm,

trong đó có bàn qua về sự hình thành, phát triển của Thủy quân Việt Nam và
những đóng góp của nó trong công cuộc bảo vệ vùng biển Hoàng Sa. Tuy
nhiên, cuốn sách này chỉ dừng lại đến thời Tây Sơn, chưa có điều kiện nghiên
cứu về thủy quân triều Nguyễn – vương triều cuối cùng trong lịch sử dân tộc.
Đặc biệt, từ sau sự kiện Gạc Ma năm 1988, hàng loạt những tác phẩm
về Hoàng Sa, Trường Sa đã nối tiếp nhau ra đời, như : Hai quần đảo Hoàng
Sa và Trường Sa- lãnh thổ Việt Nam của tác giả Vũ Phi Hoàng, Nxb Quân
đội Nhân dân, 1988; Huyện đảo Trường Sa của Nxb Tổng hợp Phú Khánh,
1988; Hoàng Sa, Trường Sa – lãnh thổ Việt Nam nhìn từ công pháp quốc tế
của Nguyễn Quang Thắng, xuất bản năm 1988; hay Cuộc tranh chấp Việt
Trung về hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Lưu Văn Lợi, Nxb
Công an Nhân dân, năm 1995;… Trong những tác phẩm này, tuy các hoạt
động cứu trợ tàu thuyền nước ngoài của triều Nguyễn trên Biển Đông chỉ
được đề cập đến rải rác, song đã cung cấp cho chúng tôi những tư liệu quý
báu để có cái nhìn tổng quan về những hành xử chủ quyền trên biển đảo của
Việt Nam thời kì này.
4


Đến năm 1996, Nxb Quân đội nhân dân cho công bố cuốn sách Lịch sử
ngoại giao các thời trước của tác giả Nguyễn Lương Bích. Ông đã điểm qua
tất cả mối quan hệ ngoại giao giữa các triều đại quân chủ Việt Nam với Trung
Quốc, với nhiều nước khác nhau ở Đông Nam Á cũng như với các nước
phương Tây (Anh, Pháp…). Tuy nhiên, tác giả cũng chỉ mới giới thiệu vài nét
sơ lược về việc giải quyết những xung đột biên giới trên bộ, còn những chính
sách của các vương triều phong kiến, trong đó có triều Nguyễn, trong vấn đề
Biển Đông ra sao thì chưa được bàn luận tới.
6 năm sau (2002), tại Đại học Khoa học xã hội và nhân văn – Đại học
Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, tác giả Nguyễn Nhã đã bảo vệ thành công
luận án tiến sĩ lịch sử về Quá trình xác lập chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo

Hoàng Sa và Trường Sa. Luận án của Nguyễn Nhã đã tái hiện lại những cuộc
tranh chấp trên biển giữa hai nước Việt – Trung trong lịch sử, bao gồm cả
khoảng thời gian từ đầu thế kỷ XVII cho đến hết thế kỷ XIX. Đồng thời, luận án
cũng cho chúng ta biết thêm những hoạt động nhằm xác lập chủ quyền của các
chúa Nguyễn, triều Nguyễn trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa – nơi
thường xuyên xảy ra những va chạm, tranh chấp với nước Trung Hoa láng
giềng, như: thành lập các đội Hoàng Sa, Bắc Hải; đo đạc thủy trình, vẽ bản đồ về
Hoàng Sa, Trường Sa; cắm mốc, bia chủ quyền; xây dựng chùa miếu và trồng
cây tại hai quần đảo này... Tuy nhiên, vì luận án chú trọng tìm hiểu quá trình
thực thi chủ quyền liên tục của nhà nước Việt Nam đối với hai quần đảo này
xuyên suốt chiều dài lịch sử nên việc giải quyết những mối tranh chấp với Trung
Hoa để khẳng định chủ quyền ở Hoàng Sa, Trường Sa từ thế kỷ XVII đến thế kỷ
XIX cũng như việc thực thi các hoạt động xác lập chủ quyền trên biển Đông nói
chung của Việt Nam trong những thế kỷ này chỉ chiếm một phần không đáng kể,
nằm rải rác trong tổng thể. Trong đó, hoạt động cứu trợ tàu thuyền nước ngoài bị
nạn cũng chưa được đề cập tới. Dù vậy, luận án vẫn được coi là tài liệu nghiên
cứu quan trọng, rất hữu ích cho chúng tôi khi triển khai đề tài này.
5


Năm 2008, các tác giả Nguyễn Nhã, Nguyễn Đình Đầu, Lê Minh Nghĩa,
Từ Đặng Minh Thu, Vũ Quang Việt tiếp tục cho công bố tác phẩm Hoàng Sa,
Trường Sa là của Việt Nam, Nxb Trẻ, thành phố Hồ Chí Minh. Tiếp đó, vào năm
2014, Trần Đức Anh Sơn công bố 3 cuốn sách về Tàu thuyền và ngành đóng
thuyền ở Việt Nam thời Nguyễn (Nxb Văn hóa - Văn nghệ, thành phố Hồ Chí
Minh), Tư liệu về chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa (Nxb.
Văn hóa - Văn nghệ, thành phố Hồ Chí Minh), Hoàng Sa - Trường Sa, tư liệu và
quan điểm của học giả quốc tế (Nxb. Hội Nhà văn). Ngoài ra, phải kể đến sự
góp mặt của những công trình nghiên cứu khác, như: Người Việt với biển của
Nguyễn Văn Kim (chủ biên), Nxb Thế giới, 2011; Hoàng Sa – Trường Sa, luận

cứ và sự kiện của Đinh Kim Phúc, Nxb Thời Đại, năm 2012;. Dấu ấn Việt trên
Biển Đông của Trần Công Trục, Nxb Thông tin và truyền thông, năm 2012; Địa
lý Biển Đông với Hoàng Sa,Trường Sa của Vũ Hữu San, Nxb Trẻ, năm 2013;
Tuyển tập các Châu bản triều Nguyễn về thực thi chủ quyền của Việt Nam trên
hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa do Ủy ban Biên giới quốc gia tuyển chọn
và in năm 2013; Chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông và Hoàng Sa, Trường
Sa của Nguyễn Đình Đầu, Nxb. Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh in năm 2014; Về
vấn đề Biển Đông của Nguyễn Ngọc Trường, Nxb Chính trị Quốc gia, năm
2014; Một số tư liệu Hán Nôm về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo
Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông của Viện
Nghiên cứu Hán Nôm, Nxb Khoa học xã hội, năm 2014; Triều Nguyễn với công
cuộc bảo vệ biển đảo tổ quốc thế kỷ XIX, Nxb Đà Nẵng do Đỗ Bang chủ biên đã
ra đời năm 2014… Các công trình trên đã góp phần nêu bật cơ sở pháp lý, đặc
biệt là cơ sở lịch sử của chủ quyền Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa,
Trường Sa. Trong đó, những chính sách đối với hai quần đảo này của triều
Nguyễn cũng nêu lên. Tuy nhiên, tất cả những tác phẩm nêu đều chưa đi sâu
trình bày có hệ thống về hoạt động cứu nạn tàu thuyền nước ngoài trên biển của
nhà Nguyễn trong thế kỷ XIX.
6


Đặc biệt, vào tháng 3 năm 2017, cuốn sách Chủ quyền của Việt Nam ở
Hoàng Sa, Trường Sa: Tư liệu và sự thật lịch sử của Nguyễn Quang Ngọc do
Nxb. Đại học Quốc gia, Hà Nội ra đời sau nhiều năm tác giả dày công nghiên
cứu. Với những nguồn tư liệu phong phú ở cả trong và ngoài nước, cuốn sách
đã cung cấp những chứng cứ khoa học đầy sức thuyết phục, trong đó có
những chứng cứ lịch sử và những chứng cứ lịch sử - pháp lý, nhằm khẳng
định chủ quyền lâu đời của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường
Sa. Tuy nhiên, hoạt động cứu nạn tàu thuyền nước ngoài trên biển của nhà
Nguyễn cũng không được chú trọng tìm hiểu.

Đếm tháng 5 năm 2017, cuốn sách Tổ chức phòng thủ và hoạt động
bảo vệ vùng biển miền Trung dưới triều Nguyễn giai đoạn 1802-1885 của tác
giả Lê Tiến Công được công bố. Cuốn sách bàn về hoạt động tổ chức phòng
thủ và bảo vệ vùng biển đảo miền Trung Việt Nam dưới triều Nguyễn giai
đoạn 1802-1885. Trong cuốn sách này, hoạt động cứu nạn tàu thuyền trên
biển cũng được tác giả đề cập đến như một trong những hành động thể hiện ý
thức khẳng định chủ quyền của nhà Nguyễn trên Hoàng Sa, Trường Sa. Song,
vấn đề này mới chỉ được tác giả đề cập rải rác trong các chương, mục, chưa
được tái hiện lại một cách hoàn chỉnh thành chuỗi các sự kiện liên hoàn theo
trình tự thời gian.
2.2. Những tài liệu nước ngoài có liên quan đến đề tài:
Đầu tiên phải nhắc đến những ghi chép, báo cáo của các giáo sĩ, thương
nhân ngoại quốc đã từng qua lại trên vùng Biển Đông của Việt Nam như:
Adolphe Delvaux (1916), "Phái bộ Pháp ở Huế và những phái viên đầu
tiên", BAVH, tập 3, bản dịch năm 1997, Nxb Thuận Hóa, Huế: 29-89; H.
Cosserat (1921), "Lũy phòng thủ trên đèo Hải Vân", BAVH, Tập 8, bản dịch
năm 2001, Nxb Thuận Hóa, Huế: 104 – 133; C. Borri (1931), “Bản tường
trình về xứ Đàng Trong”, (L. Cadière viết lời tựa), bản dịch năm 2003, BAVH,
Tập 18: 330 – 552; Thích Đại Sán (1963), Hải ngoại kỷ sự, bản dịch, Đại học
7


Huế; C. Borri (1998), Xứ Đàng Trong năm 1621, Hồng Nhuệ Nguyễn Khắc
Xuyên và Nguyễn Nghị dịch, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh; John Barrow
(2008), Một chuyến du hành đến xứ Nam Hà (1792 - 1793), Nguyễn Thừa Hỷ
dịch, Nxb. Thế giới... Tuy nhiên, những ghi chép, báo cáo trên mới bước đầu
thể hiện cách nhìn của người nước ngoài về xứ đàng Trong, bao gồm những
hiểu biết ban đầu của họ về vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa, đặc biệt, họ có
nói đến sự nguy hiểm của vùng biển này này, chứ chưa đề cập đến hoạt động
cứu trợ, tàu thuyền bị nạn trên biển Đông

Tiếp đó, đến những năm 70, 80 của thế kỷ XX, một số công trình mới
liên quan đến chính sách của Việt Nam với Trung Quốc trên biên giới đất liền
và trên biển đã được công bố, tiêu biểu là công trình nghiên cứu của Fujiwara,
Riichiro (1970) với nhan đề Chính sách của các triều đại Việt Nam đối với
dân nhập cư Trung Quốc (“Vietnamese Dynasties Policies toward Chinese
Immigrants”, Acta Asiatica (Tokyo) 18/1970); hay cuốn Lịch sử quan hệ
Trung Hoa và An Nam - Việt Nam từ thế kỉ XVI đến XIX (Histoire des
relations de la Chine avec I'Annam-Vietnam du XVI - XIX siecles, Paris) của
Deveria năm 1980; cuốn Biên giới Trung Hoa – An Nam: mô tả địa lí và dân
tộc học theo các sử liệu chính thức của Trung Hoa (La frontiere sinoannamite, description geographique et ethnographique/d'apres des documents
officiels chinois, Paris) của Deveria năm 1986. …Song, những cuốn sách này
mới chỉ nói đến chính sách của Việt Nam với dân nhập cư Trung Quốc, mô tả
địa lí và dân tộc học biên giới Việt Nam – Trung Hoa hay bàn về các hoạt
động cầu phong, triều cống, lễ sính giữa hai nước cùng một số tranh chấp trên
biên giới giữa đôi bên, còn chính sách của các triều đại phong kiến Việt Nam,
trong đó có tảu thuyền Trung Quốc bị nạn trên Biển Đông thì chưa được đề
cập đến.
Đến cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI, nhiều cuốn sách có giá trị của các
các học giả phương Tây tiếp tục ra đời, ví dụ: cuốn Những yêu sách và đối
8


Luận văn đầy đủ ở file:Luận văn Full