Giáo dục quyền con người cho sinh viên các trường cao đẳng từ thực tiễn tỉnh bình định ( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN TRÙNG DƯƠNG

GIÁO DỤC QUYỀN CON NGƯỜI CHO SINH VIÊN
CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG TỪ THỰC TIỄN
TỈNH BÌNH ĐỊNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, năm 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN TRÙNG DƯƠNG

GIÁO DỤC QUYỀN CON NGƯỜI CHO SINH VIÊN
CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG TỪ THỰC TIỄN
TỈNH BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành : Luật hiến pháp và luật hành chính
Mã số

: 838.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. VÕ KHÁNH MINH

HÀ NỘI, năm 2018


LỜI CẢM ƠN
Luận văn tốt nghiệp cao học với đề tài “Giáo dục quyền con người cho sinh
viên các trường cao đẳng từ thực tiễn tỉnh Bình Định” được thực hiện tại Học viện
Khoa học xã hội và đã hoàn thành đúng hạn.
Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô, cán bộ quản lý Học viện đã nhiệt tình
giảng dạy, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập, nghiên cứu trong hai năm vừa
qua tại Học viện.
Có được kết quả này xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến Tiến sỹ
Võ Khánh Minh, người đã tận tâm giúp đỡ, trực tiếp hướng dẫn nghiên cứu khoa
học nghiêm túc.
Chân thành cảm ơn lãnh đạo Trường Cao đẳng Bình Định đã hỗ trợ, tạo điều
kiện về thời gian để tôi có thể tham gia học tập và hoàn thành khóa học. Cảm ơn
người thân, bạn bè, đồng nghiệp, anh chị em học viên cùng khóa học đã hỗ trợ, giúp
đỡ, chia sẻ, động viên những lúc khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ.
Ghi nhận và chân thành cảm ơn lãnh đạo Trường cao đẳng Công nghệ - Kỹ
Thuật Quy Nhơn, Trường cao đẳng nghề Cơ điện – Xây dựng và Nông lâm Trung
bộ, Trường cao đẳng Y tế, Văn phòng tham mưu Công an tỉnh Bình Định, Sở Tư
pháp tỉnh Bình Định, Cục Thống kê tỉnh Bình Định đã tạo điều kiện cho tôi trong
việc thu thập văn bản, thống kê số liệu và các bạn sinh viên của hai trường Cao
đẳng Bình Định, Cao đẳng Công Nghệ - Kỹ thuật Quy Nhơn đã nhiệt tình cộng tác,
đánh giá khảo sát góp phần cho luận văn thêm sinh động, thực tế.
Một lần nữa trân trọng cảm ơn!

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự
hướng dẫn khoa học của Tiến sỹ Võ Khánh Minh.
Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công
bố dưới bất kỳ hình thức nào.
Tác giả luận văn

Nguyễn Trùng Dương


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC QUYỀN CON
NGƯỜI CHO SINH VIÊN .......................................................................................8
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của giáo dục quyền con người cho sinh viên .....8
1.2. Các thành tố của giáo dục quyền con người cho sinh viên ................................16
1.3. Các yếu tố đảm bảo giáo dục quyền con người cho sinh viên ...........................29
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC QUYỀN CON NGƯỜI CHO SINH
VIÊN CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH ĐỊNH......34
2.1. Các yếu tố đặc thù của tỉnh Bình Định tác động đến giáo dục quyền con người
cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bình Định ...............................34
2.2. Thực tiễn giáo dục quyền con người cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa
bàn tỉnh Bình Định ....................................................................................................39
CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO
DỤC QUYỀN CON NGƯỜI CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG
TỪ THỰC TIỄN TỈNH BÌNH ĐỊNH ..................................................................57
3.1. Quan điểm nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người cho sinh viên các
trường cao đẳng từ thực tiễn tỉnh Bình Định ............................................................57
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người cho sinh viên các

trường cao đẳng từ thực tiễn tỉnh Bình Định ............................................................60
KẾT LUẬN ..............................................................................................................76
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CĐ

: Cao đẳng

ĐH

: Đại học

GDPL

: Giáo dục pháp luật

GDQCN

: Giáo dục quyền con người

LHQ

: Liên hợp quốc

QCN

: Quyền con người

SV

: Sinh viên

UBND

: Ủy ban nhân dân

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1. Ngành nghề đào tạo của các trường cao đẳng tại tỉnh Bình Định
Bảng 2. Thống kê số lượng sinh viên và giảng viên các trường cao đẳng tại tỉnh
Bình Định
Bảng 3. Thống kê số lượng sinh viên cao đẳng tốt nghiệp hàng năm tại tỉnh
Bình Định
Bảng 4. Số lượng sinh viên chính quy học học phần Pháp luật đại cương, Pháp
luật hàng năm và số lượng giảng viên giảng dạy pháp luật tại các trường
cao đẳng ở Bình Định
Bảng 5. Nội dung chương trình Pháp luật đại cương đối với ngành sư phạm
trình độ cao đẳng
Bảng 6. Nội dung chương trình pháp luật trình độ cao đẳng nghề
Bảng 7. Nội dung chương trình pháp luật trình độ cao đẳng nghề
Bảng 8. Các văn bản liên quan đến giáo dục quyền con người và giáo dục quyền
con người cho sinh viên, giáo dục pháp luật và giáo dục pháp luật cho sinh viên

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quyền con người là một trong những phát minh vĩ đại của nền văn minh nhân
loại, là thành quả phát triển lâu dài của lịch sử xã hội loài người, mang giá trị tinh
thần cao cả, thiêng liêng nhất. Quyền con người vừa là một giá trị tổng hợp, vừa là
một hiện tượng xã hội cần thiết và gắn liền với cuộc sống của mỗi con người. Xã
hội, con người ngày càng phát triển thì nhu cầu hiểu biết, thực hiện và thụ hưởng
QCN càng cao. Giáo dục quyền con người là một trong những phương thức tác
động, làm gia tăng và hiện thực hóa giá trị quyền con người.
Ở Việt Nam, “Con người là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là
chủ thể phát triển. Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, gắn quyền con người với
quyền và lợi ích của dân tộc, đất nước và quyền làm chủ của nhân dân” [10]. Có
thể thấy rằng, quan điểm coi con người là trung tâm của sự phát triển, bao trùm mục
tiêu phát triển con người, trong đó có phát triển quyền con người. Để phát triển
QCN đòi hỏi phải có và cần tăng cường giáo dục quyền con người.
Trong bối cảnh xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân
dân, do nhân dân, vì nhân dân, giáo dục pháp luật cho mọi thành viên trong xã hội,
trong đó giáo dục quyền con người với tư cách là một bộ phận cấu thành của giáo
dục pháp luật được đặt ra như một tất yếu khách quan. Đồng thời, Nhà nước pháp
quyền XHCN có sứ mệnh và trọng trách công nhận, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ
quyền con ngừoi. Để thực hiện được sứ mệnh và trọng trách đó, Nhà nước pháp
quyền XHCN cần phải tiến hành, thúc đẩy, tăng cường giáo dục quyền con người.
Việc nghiên cứu về giáo dục quyền con người và tiến hành GDQCN ở nước ta
trong thời gian qua đã đạt được những thành tựu vượt bậc. Đặc biệt, vừa qua Thủ
tướng chính phủ đã phê duyệt Đề án đưa nội dung quyền con người vào chương
trình giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân (Quyết định số 1309/QĐ-TTg ngày
5 tháng 9 năm 2017); với mục tiêu chung là tuyên truyền, phổ biến, giáo dục quyền
con người, tạo sự chuyển biến trong nhận thức của người học, của đội ngũ nhà giáo,

1


cán bộ quản lí giáo dục về tầm quan trọng, ý thức tự bảo vệ các quyền của bản thân,
tôn trọng nhân phẩm, các quyền và tự do của người khác; ý thức về trách nhiệm,
nghĩa vụ của công dân đối với nhà nước và xã hội, góp phần phát triển toàn diện
con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững của đất nước.
Và mục tiêu cụ thể là đến năm 2025, 100% các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo
dục quốc dân tổ chức giáo dục quyền con người cho người học [31]. Tuy nhiên, ở
phương diện lý luận vẫn chưa có hệ thống lý luận tổng thể, toàn diện về GDQCN
cho nhóm đối tượng cụ thể là sinh viên, bao gồm: giáo dục quyền con người cho
SV; vai trò của giáo dục quyền con người cho SV; mục tiêu, nội dung, chủ thể, các
hình thức, các phương pháp GDQCN cho sinh viên; kinh nghiệm quốc tế trong giáo
dục quyền con người cho sinh viên và các vấn đề khác. Như vậy, cần phải nghiên
cứu làm sáng tỏ những vấn đề lý luận đó nhằm xây dựng được hệ thống lý luận tổng
thể, toàn diện về GDQCN cho sinh viên làm cơ sở lý luận cho việc tiến hành giáo
dục quyền con người cho sinh viên có chất lượng, hiệu quả trong thực tiễn.
Hơn nữa, cộng đồng quốc tế ngày càng quan tâm nhiều hơn đến giáo dục quyền
con người ở phạm vi toàn cầu, khu vực, quốc gia và địa phương. Chương trình giáo
dục nhân quyền toàn cầu – một sáng kiến toàn cầu của LHQ từ năm 2005 đã và
đang khuyến khích các biện pháp cụ thể để đưa giáo dục quyền con người vào mọi
lĩnh vực. Đây cũng là một trong những nhân tố tác động mạnh, đặt ra yêu cầu tăng
cường GDQCN ở nước ta nói chung và giáo dục quyền con người cho sinh viên các
trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bình Định nói riêng.
Chính vì thế, tôi chọn vấn đề: “Giáo dục quyền con người cho sinh viên các
trường cao đẳng từ thực tiễn tỉnh Bình Định” làm đề tài luận văn thạc sĩ nhằm đưa
ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục quyền con người cho sinh viên các
trường cao đẳng tỉnh nhà trong giai đoạn hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Tình hình nghiên cứu trong nước

- Tình hình nghiên cứu quyền con người
Hoạt động GDQCN và nghiên cứu quyền con người luôn gắn liền chặt chẽ và

2


bổ sung cho nhau. Giáo dục quyền con người hàm chứa nội dung nghiên cứu QCN;
và nội dung, chương trình GDQCN cần dựa vào các kết quả nghiên cứu quyền con
người. Do đó, cần nhìn nhận, đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu QCN ở Việt
Nam trong thời gian qua.
Nghiên cứu quyền con người ở Việt Nam khá phong phú và đa dạng, các tác
giả đã tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận, lịch sử, pháp luật và thực tiễn về
QCN (khái niệm, nguồn gốc, đặc điểm và bản chất của quyền con người; QCN
trong lịch sử tư tưởng chính trị - pháp lý của nhân loại; quy chế pháp lý của quyền
con người; pháp luật quốc tế, pháp luật khu vực, pháp luật quốc gia về QCN;v.v…)
và các quyền cụ thể (quyền sống của con người, quyền tự do, tín ngưỡng; quyền trẻ
em; quyền tự do kinh doanh; v.v…)
- Tình hình nghiên cứu giáo dục pháp luật
Giáo dục quyền con người là một bộ phận hợp thành của giáo dục pháp luật.
Nhiều nội dung GDPL đều được quy tụ về GDQCN, quyền công dân. Do đó, khi
nghiên cứu về giáo dục quyền con người không thể không nghiên cứu tình hình
GDPL. Hiện nay, ở Việt Nam có rất nhiều công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp
hoặc gián tiếp đến giáo dục pháp luật, đó là: nhóm các công trình nghiên cứu những
vấn đề chung về GDPL; và nhóm các công trình nghiên cứu những vấn đề về giáo
dục pháp luật cho các đối tượng cụ thể, làm sáng tỏ đặc điểm đặc thù của các đối
tượng giáo dục pháp luật.
- Tình hình nghiên cứu giáo dục quyền con người
Ở góc độ riêng về giáo dục quyền con người, thời gian gần đây có một số công
trình nghiên cứu điển hình như: “Giáo dục nhân quyền hướng tới thế kỷ XXI” của
Tường Duy Kiên (Tạp chí Thông tin Khoa học thanh niên, số 4, 1997); “Giáo dục

quyền con người trong các cơ sở đào tạo đại học không có chuyên ngành Luật” của
PGS.TS. Nguyễn Văn Mạnh và Ths. Nguyễn Thị Báo (Tạp chí Khoa giáo, số 1 + 2,
2007); Chuyên đề “Nghiên cứu giảng dạy về quyền con người” (Thông tin Quyền
con người, số 3, 2007); Chuyên khảo “Giáo dục quyền con người, những vấn đề lý
luận và thực tiễn” của GS.TS Võ Khánh Vinh chủ biên (Nxb. Khoa học xã hội, năm

3


2010); Báo cáo khoa học tổng quan đề tài cấp cơ sở “Giáo dục quyền con người_lý
luận, thực tiễn Quốc tế và Việt Nam” do Ths. Nguyễn Văn Tuấn làm chủ nhiệm đề
tài (Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa luật năm 2010)…Trong đó, cuốn chuyên khảo
“Giáo dục quyền con người ở Việt Nam hiện nay” của TS. Võ Khánh Minh chủ
biên (Nxb. Khoa học xã hội, năm 2016) đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận của
mô hình tổng thể, toàn diện về giáo dục quyền con người ở Việt Nam; phân tích, đánh
giá khái quát về GDQCN ở Việt Nam theo mô hình lý luận tổng thể đối với bậc phổ
thông, bậc đại học và sau đại học; trình bày kinh nghiệm quốc tế về giáo dục quyền con
người; và đề xuất giải pháp tăng cường GDQCN ở Việt Nam hiện nay.
Những công trình nghiên cứu trên là đóng góp to lớn cho nền giáo dục quyền
con người còn non trẻ của Việt Nam. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu này chủ
yếu tập trung vào vấn đề GDQCN nói chung, hay giáo dục quyền con người ở bậc
phổ thông, bậc đại học và bậc sau đại học một cách khái quát, mà chưa đưa ra
những vấn đề lý luận về GDQCN cho nhóm đối tượng cụ thể là SV các trường CĐ.
Do vậy, để có cái nhìn chi tiết hơn về giáo dục quyền con người cho nhóm đối
tượng này vẫn là một yêu cầu cấp thiết đặt ra cho các học giả, các nhà nghiên cứu.
Thêm vào đó, chưa có một tác giả nào nghiên cứu về GDQCN cho SV các trường
CĐ ở tỉnh Bình Định. Vì vậy, đề tài “Giáo dục quyền con người cho sinh viên các
trường cao đẳng từ thực tiễn tỉnh Bình Định” sẽ góp phần tạo nên một cái nhìn cụ
thể, hướng đi cụ thể để giáo dục, đào tạo một thế hệ mới của tỉnh nhà với ý thức tôn
trọng, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người.

Tình hình nghiên cứu ngoài nước
Ở phạm vi quốc tế, có các công trình nghiên cứu về giáo dục quyền con người
đáng kể đến là những tài liệu, hướng dẫn về GDQCN của Văn phòng Cao ủy LHQ
như: Cuốn “Sử dụng ABC: giảng dạy về quyền con người, các hoạt động thực tiễn
cho các trường phổ thông (cấp 1 và cấp 2)” xuất bản năm 2003 với nội dung giáo
dục những kiến thức cơ bản, sơ khai về QCN cho học sinh cấp tiểu học và những
hiểu biết ở mức bảo vệ quyền con người cho học sinh cấp trung học cơ sở; năm
1999 Trung tâm quốc gia về giáo dục pháp luật, thuộc Đại học Warwick, Anh đã

4


xuất bản cuốn “Giáo dục nhân quyền” với nội dung lồng ghép giáo dục quyền con
người với giáo dục pháp luật; năm 2000, Hội đồng Anh xuất bản ba tập sách với nội
dung về: Giáo dục công dân và giáo dục nhân quyền. Đặc biệt, Chương trình giáo
dục quyền con người toàn cầu (World Programme to Human Rights Education), pha
thứ nhất, pha thứ hai và pha thứ ba, kế hoạch hành động của chương trình đã đưa ra
những khuyến nghị hữu ích cho việc xây dựng chương trình giáo dục quyền con
người ở Việt Nam.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích những vấn đề lý luận và thực trạng của việc giáo dục
quyền con người cho sinh viên ở các trường cao đẳng tại tỉnh Bình Định hiện nay,
tác giả đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của
việc giáo dục quyền con người cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa bàn cả
nước nói chung, trên địa bàn tỉnh Bình Định nói riêng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích làm rõ các khía cạnh lý luận và pháp luật liên quan đến giáo dục
quyền con người cho sinh viên.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác giáo dục quyền con người cho sinh

viên trong các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Bình Định; chỉ rõ những kết quả
đạt được, thuận lợi, khó khăn và nguyên nhân của nó.
- Đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục quyền
con người cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa bàn cả nước nói chung, tại
tỉnh Bình Định nói riêng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Hệ thống quy định pháp luật về giáo dục, giáo dục pháp luật và giáo dục
quyền con người;
- Thực trạng giáo dục quyền con người cho sinh viên tại tỉnh Bình Định;
- Kinh nghiệm giáo dục quyền con người cho sinh viên của một số quốc gia
trên thế giới và một số địa bàn trong nước.

5


Luận văn đầy đủ ở file:Luận văn Full