mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và đầu tư của các doanh nghiệp niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán thành phố hồ chí minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.96 MB, 86 trang )
r
.
.
.
BOGIAODUCVABAOTAO
I
I
TRUONG D4J HQC MO THANH PH6 H6
cm MINH
'
HOANG TllJ MINH THU
I
I
MOI QUAN~ GIDA cAu TRUC VON v A DAU TU
?
A
,
A
;:.
A
?
CUA CAC CONG TY NIEM YET TREN SO GIAO
CHUNG KHOAN TP. HO CHi MINH
DICH
•
i
I
.
....
Chuyen nganh
: Tai chinh - Ngan hang
Ma s6 chuyen ngan.h
: 60 34 02 01
..,
.
_.
'
,
A
'
LUAN VAN THAC SY TAI CHINH - NGAN HANG
TRLIOHG D~I HOC MO TP.HCM
Ngum hu6ng dfui khoa h9c:
PGS. TS Nguyen Minh Ha
~
cm
\1
!
TP. HO
MINH, 10-20l4
~
~~~~~~~~~ro~
11$1 van cao h9c
LffiCAMDOAN
Toi cam doan r&ng lu~n van "M6i quan h? giua cdu true v6n va adu tu cua
CClc
doanh nghi?p niem yit tren Sa giao dfch chung khocin Thanh ph6 H6 Chi Minh" la
nghien cuu cua chinh toi.
Ngoai trir nhung tai li~u tham khao dugc trich dfin trong lu~n van nay, toi cam
doan r&ng toan phftn hay nhung phftn nh6 cua lu~ van nay chua tung dugc cong b6 ho~c
dugc su d\mg d~ nh~n b&ng cfrp a nhung nai khac.
Khong c6 san phAm I nghien cuu nao cua nguai khac dugc SU d1,mg trong lu~n van
nay ma khong dugc trich dfin theo quy d!nh.
Lu~ van nay chua bao gia dugc n<)p d~ nh~n bfrt cu b&ng cfrp nao t1;1i cac truang
dl;li h9c ho~c
CO'
SCT dao tl;lO khac.
TP.
H6 Chi Minh, ngay 20 thang 1Onam 2014
NGVOI THlJC HI$N
HOANG THJ MINH THU
Lu~
van cao h9c
LOI CAMON
Lai dfru tien, toi xin chan thrum cam on PGS.TS Nguy~n Minh Ha da t~n tinh
hu6ng d~n, h6 trq va truysn d<;lt cho t0i nhung y kiSn khoa hQc vs ly thuyst cfing nhu
kinh nghi~m triSn khai thµc tS trong qua trinh toi lµa ch9n va thµc hi~n dS tai nghien ct'.ru ·
nay.
Toi cilng xin chan thanh gui Iai cam on Ban giam hi~u cling cac Quy thfry co khoa
Sau d<;li hQc cua truang D<;li hQc Ma Thanh ph6 H6 Chi Minh da trang bi cho toi nhfrng
kiSn th~c quy bau, d6ng thai da t(:lo mQi diSu ki~n thu~n lqi giup toi hoan thanh chm.mg
trinh dao t(:lo Sau d<;li hQc.
Sau cling, toi xin chan thanh cam an sµ d<)ng vien, ung h9 va khich
l~
cua Cha M~
nguai than trong gia dinh, nhfrng nguai b<:lfi, nhfrng d6ng nghi~p da t~n tinh h6 trq, gqi y
va giup d5' toi trong su6t thai gian hQC t~p va nghien cuu.
Xin gui Iai cam on chan thanh dSn t~t ca mQi nguai.
TP. H6 Chi Minh, ngay 20 thang 10 nam 2014
NGVOI THlfC HI$N
HOANG THl MINH THU
ii
l
'
L~n
van cao ·h9c
TOM TAT
Nghien cl:ru nay ti8n hanh ki€m dinh m6i quan h~ gifra cfru true v6n va dfru tu cua
133 doanh nghi~p niem y8t tren San giao dich chung khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh
trong giai doC;tn tu niim 2008 dSn niim 2013.
Mvc tieu cua nghien cuu la xem xet m6i quan h~ gifra du true v6n va dfru tu cua
·' '
cac doanh nghi~p niem ySt tren San giao d!ch chung khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh
trong giai do(;ln tu niim 2008 dSn niim 2013. Ngoai ra nghien cuu ding tim hi€u anh
hu6ng cua m()t s6 ySu t6 khac dSn dfru tu cua doanh nghi~p bao g6m: dong ti~n, h~ s6
Tobin's Q, doanh thu thufiu, Jqi nhu~n tren v6n chu s6 hfru, quy mo doanh nghi~p, va tu6i
doanh nghi~p. Tren ca
sa phan tich, danh gia ru d6 khuySn nghi cac giai phap v~ d~u tu
co lien quan dSn du true v6n cua doanh nghi~p.
D~ tai nghien cuu theo phuang phap dinh luqng, ch9n mfiu du li~u bao g6m 133
doanh nghi~p niem ySt tren San giao dich chung khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh trong
giai do(;lll tu 2008 dSn 2013. B~ng phuang phap h6i quy, cv th€ la nghien cuu su dvng 3
mo hinh h6i quy g6m: mo hinh h6i quy pool, mo hinh h6i quy fixed effect va mo hinh h6i
quy random effect. KSt qua nghien cl:ru cho thfry quySt d!nh dftu tu cua doanh nghi~p c6
quan h~ nghich biSn v6'i du true v6n cua doanh nghi~p, tuc la nSu doanh nghi~p cang gia
tiing ty l~ vay thi hoC;tt d('mg dfru tu cua doanh nghi~p cang giam. Ngoai ra, kSt qua nghien
Clru con cho thfry ngoai ySu t6 cfru true v6n, dfru tu cua doanh nghi~p con chiu SlJ chi ph6i
cua cac ySu t6 nhu dong ti~n, h~ s6 Tobin's Q, doanh thu thufrn, lqi nhu~n tren v6n chu
sa hfru (ROE), tu6i doanh nghi~p. Trong d6, dfru tu cua doanh nghi~p c6 quan h~ d6ng
biSn v6'i dong ti~n, h~ s6 Tobin's Q va doanh thu thufrn cua doanh nghi~p; c6 quan h~
nghich biSn v6'i biSn tu6i doanh nghi~p. Rieng bi~n quy mo doanh nghi~p chi c6
y nghia
. th6ng ke 6 mo hinh nghien cuu s6 hai. Dga tren cac kSt qua nghien cuu c6 duqc, tu do d~
tai dua ra m9t s6 cac khuySn nghi v~ dfru tu cua doanh nghi~p.
iii
l
'
van cao h9c
Lu~
MUCLUC
•
•
'
Lffi CAM DOAN ................................................................................................................ i
LOI CAM ON ..................................................................................................................... ii
,
~
TOM TAT .....•....••...•.......•........•........•....••...•........................•.....•........................•........•••...iii
MVc L vc .........................................................................................................................IV
DANH MVC BANG BIEU ..•........•.•........•....................................................•......•........... vii
DANH MVC TU VIET TAT .........................................................................................viii
CHU'ONG I: GIOI THI~U TONG QUAN ..................................................................... 1
LY do chqn d~ t3.i ...•..............•...•.......................•....••.•....•..•.......•.....................••..... 1
1.1
1.2 Vin d~ nghien cfru ..••.............•...................••.....•................•..................•.....••........ 2
, .............................................................................................. . 3
13
. C au h'"
01 ngh""
1en cuu
A
1.4 Mt.IC tieu nghien ctfu .............................................................................................. 3
1.5 DBi tuqng va phttm vi nghien ctl'u ......................................................................... 3
1.6
y nghia ell a luin van ............................................................................................ 4
1. 7
K~t ciu lui.n van .................................................................................................. 4
CHUONG II:
2.1
ca so LY Tnuv:ET ................................................................................ 6
,
ciu trllc vOn .......................................................................................................... 6
2.1.1
Khaini~m ........................................................................................................ 6
2.1.2 Chi tieu do lubng du true v6n eua doanh nghi~p .......................................... 6
2.1.3 Ly thuy~t v~ du true v6n ............................................................................... 8
2.2 Di.u tu clla doanh nghi~p ................................................................................... 11
2.2.1 Khai ni~m dftu tu ........................................................................................... 11
iv
Lu~
van cao h9c
2.2.2 Quy~t dinh dfru tu ......................................................................................... 12
2.2.3 Cac ly thuy~t v~ dfru tu ................................................................................. 13
2.3 MBi quan h~ gifra ciu true vAn va diu ttr ciia doanh nghi~p ......................... 14
2.4
cac nghien cfru tru6'c ......................................................................................... 16 '
CHUONG 3: MO HINH NGHIEN CUu VA DU LI°E:U NGHIEN CUu .................. 24
3.1 Quy trinh nghien cti'u ......................................................................................... 24
·,i
3.2 MO hinh nghien
c«u ............................................................................................ 26
,
3.3 . Giai thich bien ..................................................................................................... 26
3.4 Dfr li~u nghien cfru .............................................................................................. 33
3.4.1 Ngu6n du li~u ............................................................................................... 33
3.4.2 Phuang phap xu ly s6 li~u ............................................................................ 34
3.5 Phuang ph3p h6i quy ......................................................................................... 34
3.5.1 Mo hinh h6i quy Pool ................................................................................... 35
3.5.2 Mo hinh h6i quy tac d()ng c6 dinh (FEM) .................................................... 36
3.5.3 Mo hinh h6i quy tac d()ng ngfiu nhien (REM) .............................................. 37
3.6 Ki~m djnh hi~n ttr911g da cqng tuy~n gifra cac bi~n dqc l~p ........................... 38
,
3.7 Ki~m djnh hi~n tu911g tv tuong quan ciia sai sO .............................................. 39
,
CHUONG 4: KET QUA NGHIEN CUTI ...................................................................... 41
4.1 Thfing ke mO ta cac biSn trong mO hinh ........................................................... 41
4.2 Phin tich tuang quan ......................................................................................... 44
4.3 Ki~m tra hi~n ttr911g da cqng tuy~n va hi~n ttrgng tv ttrong quan ................ 46
4.4 K~t qua hili quy ................................................................................................... 47
4.4.1 Lt,ra ch9n mo hinh phu hqp .......................................................................... .47
v
van cao h9c
Lu~n
4.4.2 Phan Heh kSt qua h6i quy .............................................................................. 51
.
CHUONG 5: KET LU~N VA DE XU AT ..................................................................... 58
5.1 K~t lu@.n ................................................................................................................ 58
,
5.2
xuit ................................................................................................................. 59
5.2.1 D6i v6i chinh sach cua Chinh phu ................................................................ 59
5.2.2 D6i v6i doanh nghi~p ..................................................................................... 59
·' '
,
5.3 Httn che ................................................................................................................ 60
'
-
?
TAI LI~ U THAM KHA 0 ............................................................................................... 61
PHV LV c .......................................................................................................................... 65
vi
Lu~n
van cao hQc
DANH MUC
BANG BIEU
•
Trang
Bang 2.1 - T6m tat cac nghien CUu truck .................................................................... 21
Bang 3.1 - Bang t6ng hgp cac biSn trong mo hinh nghien CUu .................................... 32
Bang 4.1 - Chi tieu th6ng ke mo ta cac biSn SU dt,mg trong mo hinh .......................... .42
Bang 4.2 - Ma tr?n h~ s6 tuong quan giua cac biSn trong mo hinh 1 .......................... 44
Bang 4.3 - Ma tr?n h~ s6 tuang quan giua cac biSn trong mo hinh 2 ......................... .45
Bang 4.4 - H~ s6 VIF cua cac biSn d(k l?p trong mo hinh 1 ....................................... .46
Bang 4.5 - H~ s6 VIF cua cac biSn d9c l?p trong mo hinh 2 ....................................... .46
Bang 4.6 - KSt qua h6i quy mo hinh l bkg ba phuang phap ..................................... .48
Bang 4. 7 - KSt qua h6i quy mo hinh 2 bilug ba phuang phap ..................................... .49
Bang 4.8 - KSt qua kiSm dinh LM ................................................................................ 50
Bang 4.9 - KSt qua kiSm dinh Hausman ....................................................................... 50
Bang 4.10 - KSt qua h6i quy mo hinh 1 theo phuong phap Fixed effect ....................... 51
Bang 4.11 - KSt qua h6i quy mo hinh 2 theo phuang phap Fixed effect ....................... 52
vii
I
,
Lu~n
van cao hQc
DANHMUC
TU VIET TAT
•
'
AGE
Tu6i doanh nghi~p
CF
Dong ti~n
DR
Ty s6 ng
FEM
Fixed effects model
HOSE
San giao dich chl'.mg khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh
HNX
San giao djch chung khoan Ha N<)i
LDR
Ty s6 ng dai h<;in
NPV
Gia tri
Q
H~ s6 Tobin's Q
REM
Random effects model
ROE
Lgi nhu?n tren v6n chu sa hfru
hi~n
t<;ii rong
SDR
SALE
Doanh thu thu§n
SIZE
Quy mo doanh nghi~p
WACC
Chi phi su dt,mg v6n binh quan
viii
Lu~
van cao h9c
CHUONGl
GIOI THl~U TONG QUAN
Chuang adu tien cua nghien CUu
se gi6i thi¢u khai quat vJ vein aJ ma nghien CUu
nay quan tam cung nhu tdm quan tr<;mg cua nghien CUu.
Tu vein aJ quan tam nghien CUu
Se aJ ra nhfmg "Cau hoi nghien CUu ", ad tim ra aU(JC cau tra /(yi cho ccic cau hoi nghien
Czfu thi ml;LC tieu nghien cuu se QU(JC ilua ra. Phdn cubi cimg cua chuang nay se gibi hq,n
vJ phq,m Vi Va ifbi tU(Jng nghien CUU a6ng thoi neu fen y nghfa CUa aJ tai nghien CUu.
1.1. Ly.do chqn d~ tai
Theo NguySn Minh KiSu (2008), mvc tieu cua quan tri tai chinh doanh nghi~p
dugc quySt dinh bai mvc tieu thanh l?p doanh nghi~p va mvc tieu cua chu
sa hliu doanh
nghi~p. C6 nhiSu quan diSm khac nhau vs mvc tieu nay nhung nhin chung thi hfru hSt cac
doanh nghi~p dSu hu6ng tcri ba mvc tieu chinh d6 la: T6i da h6a lgi nhu?n sau thus, t6i
da h6a lgi nhu?n phan ph6i cho chu
sa hfiu va quan tr9ng nh.it la t6i da h6a gia tri cong ty
hay n6i each khac la t6i da h6a lgi ich cho cac c6 dong. DS thl,rc hi~n dugc cac mvc tieu
d6 thi cac nha quan tri tai chinh phai dua ra cac quySt dinh tai chinh. Trong doanh
nghi~p, c6 ba quySt dinh tai chinh quan tr9ng, d6 la:
+
+
+
QuySt dinh dfru tu
QuySt dinh tai trg
QuySt dinh quan ly tai san
Quyst dinh dfiu tu va quyst dinh tai trg la hai trong ba quySt dinh tai chinh quan
tr9ng ma cac giam d6c tai chinh hu6ng dSn dS diSu hanh va gia tang gia tri cong ty. Cac
quySt dinh nay tac d9ng tn,rc tiSp Ien kha nang sinh lgi va rui ro cua doanh nghi~p va luon
c6 quan h~ tac d9ng qua li;ii vcri nhau. Ch~ng hi;in, gia tang ty l~ ng trong c.iu true v6n cua
doanh nghi~p lam thay d6i chi phi su dvng v6n, n6 se tac d9ng dSn vi~c h;ra ch9n cac dµ
an dfru tu.
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 1
Lu~n
van cao h9c
Trong ngu6n tai trq ben ngoai thi tai trg bfuig ng vay lu6n dugc can nh~c vi ng vay
thuang co chi thfip hem tai trg bfuig v6n c6 phfin. Tuy nhien ng cang cao se lam tang
khoan 16, tang chi phi ki~t qu~ tai chinh cua c6ng ty cling nhu sue ep tra ng so vai nhfrng
c6ng ty kh6ng su dvng ng. Vi v~y, vi~c quySt dinh cfiu true v6n cua doanh nghi~p se co
tac d9ng dSn quySt dinh dfiu tu cua doanh nghi~p. Trong th1,rc tS, ng co tac d9ng dSn
quyst dinh dfiu tu hay khong da dugc cac nha nghien cuu tren ths giai danh gia va do
luang.
Cho dSn thai diSm hi~n nay tren thS giai da co nhiSu nghien cuu vs m6i quan h~
giua du true v6n va dfiu tu. Tuy nhien khi tiSn hanh nghien CUu thi hfiu hSt cac tac gia
d~u su dvng du li~u cua cac thi truang tai chinh phat triSn nhu My, Canada, Anh ...
Chkg h<;m nhu nghien CUu cua Lang va cac c9ng S\I (1996) SU d\mg du li~u la cac cong
ty c6ng ty c6ng
nghi~p
16'n
a My trong giai
do;;in 1970- 1989. Aivazian va cac c9ng S\I
(2005) su d\mg du li~u cac cong ty c6ng nghi~p cua Canada tu 1982 dSn 1999. Trong khi
khi do, cac nghien cuu SU dvng du li~u
a cac nuac dang phat triSn nhu Vi~t Nam chua co
nhi~u.
vai nhung ly do neu tren cts tim hiSu m6i quan h~ giua cfiu true v6n va ctfiu tu cua
cac cong ty niem ySt tren Sa giao dich chi.Ing khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh nhu thS
nao, tac gia da ch9n dS tai: "Mai quan ltf giii'a cau true van va aliu tu ciia ctic doanlt
ngltifp niem ylt tren Su giao dic/1 c/1frng klwtin Thanh plla
Ha Chi Minh" dS nghien
CUu. Nghien CUu SU dvng du li~u cua 133 c6ng ty niem ySt tren Sa giao dich chi.Ing khoan
Thanh ph6 H6 Chi Minh, giai do;;in phan tich tu nam 2008 dSn nam 2013.
1.2. Vin ti~ nghien cuu
M6i quan h~ giua du true v6n va dfiu tu cua doanh nghi~p la vfrn dS nh~n dugc S\I
quan tam cua rfrt nhiSu cac tac gia v~ m~t ly thuySt cling nhu thµc chi.Ing.
d
Vi~t Nam
sau cu9c khung hoang tai chinh nam 2008, nSn kinh ts vi mo bit 6n va dSn nay dang dfin
co dfru hi~u h6i phvc. Thi truang chi.Ing khoan di xu6ng, cung vai vi~c tiSp c~ ngu6n
v6n
tu ngan hang bi h;;in chs va g~p rit nhisu kho khan, chinh nhung disu nay da anh
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 2
'··
Lu~
van cao h9c
hu6ng 16n dSn qua trinh ho~t d()ng va phat triSn cua doanh nghi~p. V~y "Xay dµng c
cau hoi c
ky
nha quan tri tai chinh cling nhu cac chu so hliu cua doanh
nghi~p lu6n mu6n tim duqc cau tra lai.
1.3. Cao hoi nghien Ctfu
DS giai quySt cac v
•
c
•
Ngoai c
1.4. Myc tieu nghien crru
Xu.it phat tu nhfrng cau hoi nghien Clru tren vs m6i quan h~ gifra c
+
Xem xet m6i quan h~ gifra c
Sa giao dich cht'rng khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh trong giai do~ tu nam 2008 dSn ni'im
2013.
+ Tren ca so phan tich, nghien ct'ru dS dua ra gqi y cac giai phap vS dAu tu lien quan dSn
du true v6n cua doanh nghi~p.
1.5. Dai ttrQ11g va ph~m vi nghien crru
)' D6i tu911g nghien CUu: la dAu tu cua cac c6ng ty niem ySt tren So giao dich chung
khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh v&i biSn d~i di~n la ty l~ dAu tu cua cac cac cong ty va
biSn c
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 3
I
,,
Ll$1 van cao hQc
~ Phqm vi nghien cuu: la cac cong ty phi tai chinh niem ySt tren
Sa giao dich chung
khoan Thanh ph6 H6 Chi Minh trong khoang thai gian ru nam 2008 dSn nam 2013.
1.6. y nghia cua lu'n van
Vi~c tiSn hanh thµc hi~n lu~ van va kSt qua thu duqc mang y nghfa vS m{lt khoa ·
h9c cilng nhu ung dvng vao thµc ti~n.
VS m{lt khoa hQc, lu~n van g6p phAn tham gia vao vi~c neu b~t duqc m6i quan h~
giua d.u true v6n v6i dAu tu t~i thi truang Vi~t Nam, d6ng thai hoan thi~n mo hinh xac
dinh muc d9 anh hu&ng cua d.u true v6n dSn dAu tu cua cac doanh nghi~p. KSt qua cua
Mi nghien cuu nay c6 thS SU dvng tham khao cho cac nghien cuu sau nay
nh~t
CO'
(y
muc d9 c~p
s& ly thuySt va so sanh cac kSt qua thu duqc. Ben c~nh d6, day la m()t nghien
CUu
vai mvc dich kiSm nghi~m l~i cac nghien cuu tru6c day, d6ng thai tu nhftng t6n t~i ma
ma ra CclC hu6ng nghien CUu Sau nay.
VS m{lt thµc ti~n, kSt qua nghien c(cu nay se cho th:iy duqc m6i quan h~ giua du
true v6n v6i dAu tu doanh nghi~p, d6ng thai th:iy duqc muc d9 anh hu&ng cua c:iu true
v6n t6i dAu tu cua doanh nghi~p. Vi thS, day se la ca
sa mang tinh ch.it tham khao cho
cac doanh nghi~p trong vi~c dua ra cac giai phap vs dAu tu co lien quan tai c:iu true v6n
cua doanh nghi~p.
1.7. K~t du lu'n van
v 6i
t:it ca cac y da duqc trinh bay
(y
tren, n()i dung cua lu~n van se bao g6m 5
chuang. Trong d6:
Clurung 1: GiOi t/1iju tBng quan. Chuang nay se trinh bay t6ng quan vS ly do
nghien CUu, mvc tieu nghien CUu, d6i tuqng, ph~m vi nghien
CUu
Clurung 2: Cu SU /j t/1uyit. Chuang nay se trinh bay
CO'
va y nghfa cua dS tai.
s& ly lu~n c6 lien quan
ctsn n9i dung nghien cuu va cac nghien cuu truac day vs m6i quan h~ giua c:iu true v6n
vadAu tu.
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page4
Lu~n
van cao h9c
Chuung 3:
Mo
hinh nghien cfru
va die li~u nghien cfru. N(>i dung chuong se
trinh bay vs phuang phap nghien cl:ru, mo hinh nghien cl:ru dS kiSm dinh cac cac gia
thuySt nghien cuu.
Chuung 4: Kit quii thang ke
va hJi quy.
Trong chuong 4
se trinh bay kSt
qua.
nghien cuu thµc nghi~m bao g6m vi~c phan tich th6ng ke mo ta, phan tich tuang quan va
phan tich h6i quy, d6ng thai dua ra cac nh~n xet vs kSt qua thu duqc.
Chuung 5: Kit lu~n
va kiln nghj. Chuong nay neu Ien cac kSt lu~n rut ra duqc tir
qua trinh phan tich, tir d6 dS ra cac kiSn nghi d6i v&i cac d6i tuqng c6 lien quan. Chuang
s cfing neu ten nhung h<;m chs cua ds tai trong qua trinh nghien ct:ru va dS xu:it hu&ng
nghien cl:ru tiSp theo.
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 5
'·
Lu~n
van cao h9c
CHUONG2
ca sa LY THUYET
Chu011g 1 aa trinh bay vdn aJ ma nghien CUu nay quan tdm, nhifng cdu hoi nghien
CUu au<;rc aua ra va m'{JC tieu cdn aqi au<;rc. Di aqi au<;rc kit qua a6, nghien CUu nay cdn '
phai d1,ra vao Ca Sa ly thuyif Va nhifng nghien CUu thl!C nghi¢m truac ady. Vi vi;ly, chuong
2 se ti;lp h<;rp nhifng ly thuydt kinh aiin c6 lien quan ain cdu true w5n va adu tu cua doanh
nghi¢p. Dbng thiri, m9t s6 cac nghien CUu thl!C nghi?m truac ady
vJ
m6i quan h? giiia
ccfu true v6n Va aJu tu CUQ doanh nghi¢p cfing GU(lC aua vao ai_ lam CO' sa cho nghien
CUu naj.
2.1. c§u true van
2.1.1. Khai
ni~m
Theo Nguy~n Minh Ki~u (2008), d.u true v6n la quan h~ v~ ty tr9ng gifra nq va
v6n chu s6' hfru, bao g6m v6n c6 ph~n uu dai va v6n c6 phk thuang trong t6ng s6 ngu6n
v6n cua c6ng ty.
Hay con c6 the duqc hieu c:iu true v6n la ca du ngu6n v6n ma doanh nghi~p huy
d('mg de tai trq cho tai san cua doanh nghi~p minh. C:iu true v6n d~ c~p t6i each thuc
doanh nghi~p tim kiSm ngu6n v6n va phuang phap hinh thanh nen ngu6n v6n de doanh
nghi~p c6 the su dvng mua s~m tai san, phuang ti~n v~t chit va ho?t d9ng kinh doanh.
C:iu true v6n t6i uu la sv k~t hqp nq ng~n h?n thuang xuyen, nq dai h?n, v6n c6
ph~n uu dai va v6n c6 ph~n thucrng cho phep t6i thi€u h6a chi phi su dvng v6n binh quan
(WACC), t6i thieu h6a rui ro va t6i da h6a thu nh~p cua chu s6' hfru doanh nghi~p.
2.1.2. Chi tieu do luirng e§u true van eua doanh nghi~p
Theo NguySn Minh Ki~u (2009), de do lucrng du true v6n ta se su dvng 2 chi tieu:
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 6
I
·,
Lu~
van cao h9c
+ Ty sA DQ' tren tBng tai san
-~
• ,;
;
i
, •
•
Ty so 119' tren tong taz. san =
,.Tong ~ n{Y
. .
Tong tazsan
x 1000-'-,o
Chi tieu nay cho biSt muc d9 tai trq tai san cua doanh nghi~p b~ng cac khoan nq, '
nghia la cho bist bao nhieu phcin tram tai san cua doanh nghi~p duqc hinh thanh bkg nq
phai tra. Khi ty s6 nay thfrp chung to doanh nghi~p vay it, diSu nay c6 thS ham
nghi~p c6 kha nang tµ chu tai chinh cao, song no cii11g c6 thS ham
y doanh
y la doanh nghi~p chua
bi~t khai thac don bAy tai chinh, tuc la chua biSt each huy d()ng v6n b~ng hinh thuc di
vay. Nguqc l<;ti, ty s6 nq qua cao ham y muc de) ph\l thu()c cua doanh nghi~p vao cac chu
IlQ'
cang 16'n, do v~y tinh tµ chu cua doanh nghi~p cang thfrp.
Thong thuang, cac chu nq se mu6n ty s6 119' tren t6ng tai san vua phai vi ty s6 nay
cang thfrp thi khoan nq cang duqc darn bao trong tru(mg hqp doanh nghi~p bi pha san.
Trong khi d6, cac chu sa hfru doanh nghi~p l<;ti mu611 t)· s6 nay cao vi hQ mu611 lqi nhu~
gia tang nhanh va mu6n toan quySn kiSm soat doanh nghi~p. Ty s6 nay cao thS hi~n SlJ
b~t lqi d6i v&i cac chu nq nhung l<;ti c6 lqi cho chu sa hfru nSu d6ng v6n duqc su dvng c6
kha nang sinh lqi cao. Tuy nhien, nSu ty s6 tbng nq tren t6ng tai san qua cao thi khiSn cho
doanh nghi~p rcit d~ rai vao tinh tr<;tng mcit kha nang thanh toan.
DS c6 nh~n xet dung d~n vs ty s6 t6ng 119' tren t6ng tai san ccln phai kSt hqp v&i
cac ty s6 khac, nhung nSu ty s6 t611g nq tren t6ng tai san cao, chung ta c6 thS kSt lu~m
trong tuang lai doanh nghi~p se kho buy d9ng ti~n vay ds tisn hanh kinh doanh, san xucit.
•:• Ty I~ tBng n9· tren vAn chti s6' hfru
1
T).• ~tong
119' tren
·
•
~
i
A
,.
h _ _h-
von c il sd
tnl =
TJng
,
n{Y
• t..-....
Von cw
1 sa 1iuu
.:
x 100%
Ty l~ t6ng nq tren v6n chu sa hfru la chi s6 phan anh quy mo tai chinh cua doanh
nghi~p. N6 cho ta biSt vs t)· l~ gifra 2 ngu6n v6n ca ban ( Nq va v6n chu sa hfru) ma
doanh nghi~p su di,mg dS chi tra cho ho?t dl)ng cua minh.
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 7
Lu~
van cao h9c
Ty l~ t6ng nq tren v6n chu sa hfru cling phv thu(>c nhiSu vao ySu t6 nganh, linh
V\lC ma doanh nghi~p dang ho~t d(>ng. Vi dv, cac nganh san xuftt dn sir dvng nhiSu v6n
thi t)'
l~
nay
CO XU
hu6'ng cao hon, trong khi cac doanh
nghi~p ho~t
d(>ng trong linh
V\fC
dich V\l thi ty l~ nay thu(mg thftp hon.
Chi tieu nay giup cho cac nha d~u tu c6 m(>t cai nhin khai quat vS sue m~nh tai
chinh, du true tai chinh va each ma cac doanh nghi~p sir dvng d~ chi tra cho cac ho~t
d()ng cua minh. Thong thuemg, nSu h~ s6 nay 16'n han 1, c6 nghfa la tai san cua doanh
nghi~p duqc tai trq chu ySu bai cac khoan nq. Nguqc l~i, nSu h~ s6 nay nho hon 1 chung
to tai san cua doanh nghi~p duqc tai trq chu ysu b&ng ngu6n v6n chu sa huu.
vs nguyen
tic, h~ s6 nay cang nho thi doanh nghi~p it g~p kh6 khan hon trong vftn dS tai chinh, h~
s6 nay cang 16'n thi kha niing g~p kh6 khan trong vi~c tra nq ho~c pha san cua doanh
nghi~p
cang cao.
2.1.3. Ly thuy~t v~ c~u true vBn
Theo Modigliani va Miller (1958), ly thuySt M&M vS ca cftu v6n cua cong ty dva
tren nhung gia dinh nhu sau: gia dinh vs thus, gia dinh vs chi phi giao dich, gia dinh vs
chi phi kh6n kh6 tai chinh, gia dinh vs thi trucmg hoan hao.
• Ly thuyit M&M trong truimg h9]J kh6ng c6 thud
Day la trucrng hqp dan gian nh~t khi xem xet ly thuySt M&M. Trong trnang hqp nay
tAt ca cac gia dinh cua M&M dSu duqc tuan thu nh&m dan gian h6a vtln dS dn nghien
cl:ru. Cac gia dinh d~y du cua ly thuy~t M&M bao g6m:
- Khong c6 thuS thu nh~p doanh nghi~p va thus thu nh~p ca nhan
- Khong c6 chi phi giao dich
- Khong c6 chi phi pha san va chi phi kh6 khan tai chinh
- Ca nhan va cong ty dSu c6 th~ vay tiSn a muc Jai suftt nhu nhau
- Thi trucrng v6n la thi trucrng hoan hao.
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 8
l
·,
Lu~
van cao h9c
NSu thi tru0ng v6n la hoan hao, Modilligani va Miller l~p lu~n rfulg nhu v~y thi
cac doanh nghi~p c6 moi tru0ng kinh doanh gi6ng nhau va ti€n lai mong dqi hang nam
gi6ng nhau va tbng gia tri gi6ng nhau bftt chftp ca cftu v6n, do d6 ciing phai c6 WACC
gi6ng nhau.
Chi phi su d\mg v6n binh quan - WACC hay con duqc gQi la
cy suftt sinh lqi doi
hoi t6i thiSu ma doanh nghi~p phai dl;lt duqc khi quyst dinh thvc hi~n m(H dv an dftu tu
nao d6. Chi phi su d\mg v6n binh quan duqc su dvng nhu m9t ty l~ chiSt khftu thich hqp
d6i v6i cac dong ti€n tu cac dv an dftu tu c6 muc rui ro tuang tv muc d9 rui ro cua doanh
nghi~p. Con nSu dv an c6 muc d9 rui ro cao han thi ty l~ chiSt khftu se doi hoi 1 ty l~ cao
hem tuang ung v6'i muc d9 rui ro cua dv an dftu tu d6 va nguqc lf;li.
Nhu v~y, theo ly thuySt M&M trong tru0ng hqp khong c6 thus thi cftu true v6n
khong c6 anh huemg gi t6i gia tri doanh nghi~p va dftu tu cua doanh nghi~p.
• Ly thuyit M&M trong truimg h9]J c6 thui
Ly thuySt M&M trong truang hqp c6 thus cho r~ng chi phi su -Ovng v6n trung binh
giam trong khi chi phi su d\mg v6n c6 phfrn tang !en khi cong ty gia tang ty s6 nq.
Tuy nhien, trong thvc tS ll;li t6n tl;li cac vftn d€ nhu thong tin bftt can xt'.rng, chi phi
dl;li di~n, da lam xuftt hi~n vftn d€ "dfru tu du6i muc" (under-invesment) hay "dftu tu vuqt
mile" (over-invesment). Khi xem xet dSn hi~u ung tieu
ClJC
cua nq trong quan tri doanh
nghi~p, tac gia chi ra r~ng nq c6 thS anh huemg dSn hanh vi cua doanh nghi~p thong qua
3 kenh truy€n dfrn. Thu nhftt, bai vi nq tang !en se lam tang rui ro pha san, nhung nha
quan ly doanh nghi~p se c6 xu hu6'ng hl;ln chS vay nq va giam dftu tu, lam tang vi~n canh
cua m9t sv thiSt hvt dftu tu. Thu hai, bai vi ganh n~ng tra liii vay 16n han tu vi~c vay nq
nhi€u han da lam giam luqng quy ti€n m~t, vi v~y nq c6 m9t anh huemg tieu eve dSn
hof;lt d9ng dfru tu cua nhfrng doanh nghi~p ma c6 nhfrng
CO'
h9i dfru tu hua h~n. Thu ba,
nhfrng nguai quan ly cua nhfrng doanh nghi~p c6 sv svt giam trong ty l~ v6n c6 phfrn tl;lo
d9ng ca dS dftu tu v6i m9t ty suftt sinh lqi cao han tren rui ro cua chu nq. Vi v~y, nq gia
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 9
Lu~n
van cao h9c
tang se lam cho nhfrng nha cho vay tang sg luang lg trong vi~c tai trg nhiSu hem cho dfru
tu, diSu nay c6 thS dfrn tcri SlJ thiSu hvt dfru tu (Jensen va Meckling, 1976)
Ly thuySt M&M dugc xem nhu la nSn tang cho cac nghien ctru sau nay vs m6i
quan h~ gifra d.u true v6n va dfru tu cua doanh nghi~p. Ly thuySt M&M trong truang hgp.
co thus dg bao m(h m6i quan h~ ngugc chisu giua du true v6n va d:iu tu cua doanh
nghi~p.
•!• Ly thuy~t chi phi d~i di~n
~hung cong trinh dfru tien vs ly thuySt chi phi d~i di~n xufrt phat tu Berle va
Means (1932), Jensen va Meckling (1976). Jensen va Meckling dinh nghfa" M6i quan h~
uy quySn - tac nghi~p nhu la m()t hgp d6ng theo d6 m9t hay nhiSu nguai (nguai chu) thue
m9t nguai khac (nguai thua hanh) thay m~t hQ thgc hi~n m()t s6 dich vv va dugc phep
dua ra nhfrng quySt dinh lien quan".
M9t d~g chi phi d~i di~n c6 ngu6n g6c tu SlJ mau thufrn lgi ich gifra CE d9ng va
cac nha quan ly Cong ty do SlJ tach bi~t gifra quan ly Va SO hfru trong m<)t s6 doanh nghi~p
hi~n d~i . Chi phi nay dugc gQi la chi phi d~i di~n cua v6n. c6 phfrn (agency costs of
equity) xufrt phat trong tinh hu6ng ma cac nha quan ly thuang xuyen thgc hi~n nhfrng
chiSn luge d:iu tu khiSn cho cong ty phat triSn cao hon muc t6i uu, ho~c di vao nhung
linh VlJC kinh doanh ma cong ty khong c6 lgi thS c~nh tranh. Vi lam nhu v~y nha quan ly
mcri co thS tang quysn h~n cua minh b&ng each thau tom nhisu ngu6n lgc han, tang thu
nh~p do muc luang va tisn thuang thuang dugc g~n vcri doanh s6, hay giam rui ro mfrt
vi~c.
M9t hinh tht'rc khac la chi phi
SlJ mau thufrn lgi ich gifra
d~i di~n
cua ng ( agency costs of debt), phat sinh tu
cb dong va chu ng. Trong tinh hu6ng v6n cb phfrn cua m9t
cong ty co vay ng la m9t quysn ch9n mua d6i vcri tai san cua cong ty, thi c6 dong co ths
chiSm hfru tai san cua chu ng b&ng each gia tang rui ro dfru tu (Jensen va Meckling,
1976). Myers (1977) ggi y xa hon la sg hi~n di~n cua ng c6 thS khiSn nhfrng dg an c6
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 10
l
.,
Lu~n
van cao h9c
NPV ducmg bi tir ch6i vi n8u chfip nh~n nhfrng dµ an nay thi rui ro pha san se giam va gia
tri se chuySn tir c6 dong sang trai chu.
C6 nhiSu ca chS dS kiSm soat chi phi dc;ti di~n, Jensen va Meckling (1976) dS 'nghi
su dvng don bfiy tai chinh. Tang
cy s6 nq tren v6n c6 phftn se lam giam sµ
l~ thu9c vao .
huy d9ng v6n c6 phftn. Jensen (1986) l~p lu~ xa handing vay nq bu9c cac cong ty phai
chi tiSn m{lt du6i dc;tng nhfrng khoan tra lai va v6n g6c dinh tru(Jc trong tuang lai. DiSu
nay se ngan ch~n cac nha quan ly SU dvng.ngan luu tl} do dS dftu tu vao nhfrng dµ an c6
NPVam.
1.y thuySt Chi phi dc;ti di~n dong vai tro quan tr9ng trong nghien cuu m6i quan h~
cua du true v6n v6i dftu tu cua doanh nghi¢p. Ly thuySt dµ bao m9t m6i quan h~ nguqc
chiSu giua du true v6n va dftu tu cua doanh nghi~p.
2.2. D~u hr cua doanh nghi~p
2.2.1. Khai ni~m dAu ttr
Theo Reilly va BrO\vn (2003) dftu tu la vi~c cam kSt g6p v6n
a thai diSm hi~n tc;ti,
va theo thai gian se thu duqc nhfrng khoan thanh toan trong tuang lai. Cac khoan thanh
toan nay duqc b6i hoan (chi tra) cho nguai g6p v6n du6'i dc;tng ba hinh thuc. (1) thai gian
cam kSt g6p v6n, (2) ty 1¢ lc;tm phat dµ kiSn, (3) rui ro (kha nang ch~c ch~n) cua cac
khoan thanh toan duqc
nh~
lc;ti trong tuang lai.
Ngoai ra theo Khoan 1, DiSu 3 Lu~t Dfru tu duqc Qu6c h9i thong qua ngay 29
thang 11 nam 2005, dfru tu la vi~c nha dfru tu b6 v6n b&ng cac loc;ti tai san hfru hinh ho(lc
VO hinh dS hinh thanh tai san tiSn hanh cac hoc;tt d9ng dftu tu theo quy dinh cua Lu~t dftu
tu va cac quy djnh khac cua phap
lu~t
c6 lien quan.
Hoc;tt d9ng dftu tu: La hoc;tt d9ng cua nha dftu tu trong qua trinh dfru tu bao g6m cac
khau chufin bi dfru tu, thµc hi~n va quan Ii dµ an dfru tu (Khoan 7 DiSu 3 Lu~t Dfru tu
(2005)).
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 11
l
·,,
Lu~
van cao h9c
Ddu tu la m(>t quySt dinh kh6 khan d6i v6i ban than doanh nghi~p cfing nhu nha
ddu tu. Vi~c ddu tu khong dung se dful dSn khong d?t hi~u qua ky v9ng, nguqc l?i n6 c6
th~ gay ra nhung thi~t h?i vS mi}.t kinh tS. Chilng h~. tru6c m(>t dl,I an thong thuang nha
dftu tu phai d6i mi}.t v6i hang lo?t cac vein dS: c6 nen ddu tu hay khong, v6n ddu tu duqc
lAy tu ngu6n nao ... Chinh vi v~y, cac nha kinh tS da dinh nghia dfru tu la vi~c chi ra m(>t
khoan chi phi nao d6 v6i ky v9ng thu duqc lqi ich trong tucmg lai. Cac doanh nghi~p xay
dvng nha xuang, mua may moc thiSt bi hay thvc hi~n cac cong trinh nghien ci.'ru ds phat
tri~n san phAm mai, xay dvng cua hang cts dv tru hang hoa ban trong tuang lai . . . cac
ho?t d(>ng d6 dSu duqc xem la ddu tu.
2.2.2. Quy~t djnh d§u hr
Nguy~n Minh KiSu (2008) cho r&ng: QuySt dinh ddu tu la nhfrng quySt dinh lien
quan ctsn t6ng gia tri tai san va gia tri tung b9 ph~n tai san (tai san c6 dinh va tai san luu
d()ng). Trong kS toan chung ta da quen v6i hinh anh bang can d6i tai san cua doanh
nghi~p va quyst dinh ddu tu g~n liSn vai phia ben trai bang can ct6i tai san. QuySt dinh
dftu tu chu ySu cua doanh nghi~p bao g6m:
Quyst dinh ctAu tu tai san luu d9ng: quyst dinh t6n quy, quy~t dinh t6n kho, quySt
dinh chinh sach ban hang, quySt dinh ddu tu tai chinh ng~n h?n ...
QuySt dinh ddu tu tai san c6 dinh: quy~t d!nh mua s~m tai san c6 dinh, quySt dinh
dfiu tu dµ an, quyst dinh ctAu tu tai chinh dai h?n ...
QuySt dinh quan h~
CO'
c~u giua d~u tu tai san luu d(>ng va d&u tu tai san c6 dinh:
quySt dinh su d1,mg don bAy ho?t d(>ng, quySt dinh diSm hoa v6n.
QuySt dinh ddu tu duqc xem la quy~t dinh quan tr9ng nhAt trong cac quy~t dinh
cua tai chinh doanh nghi~p bo·i n6 t?o ra gia tri cho doanh
nghi~p.
Nha quan tri tai chinh
ck xac dinh nen danh bao nhieu cho tisn ml}.t, khoan phai thu va bao nhieu cho t6n kho,
bai m6i tai san c6 di}.c trung rieng, c6 t6c d(> chuySn hoa thanh ti~n va kha nang sinh lqi
rieng. Do v~y, dS duy tri m(>t ca du tai san hqp ly, cac nha quan tri tai chinh khong chi ra
cac quy~t dinh ddu tu ma con ra cac quyst dinh c~t giam, lo?i bo hay thay ths ct6i vai cac
tai san khong con gia tri kinh tS. Cac quy~t dinh nay tac d(>ng trvc tiSp len kha nang sinh
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 12
Lu~n
van cao h9c
lgi va rui ro cua doanh nghi~p. M()t quySt dinh dAu tu dung se g6p phfrn lam tang gia tri
doanh nghi~p, qua do lam gia tang gia tri tai san cho chu
sa hfru, ngugc l;;ti m9t quyst
dinh dfru tu sai se lam t6n thfrt gia tri doanh nghi~p dfin t6i thi~t h;;ti tai san cho chu scr huu
doanh nghi~p.
QuySt dinh dAu tu la m()t quySt dinh kh6 khan d6i v6i doanh nghi~p bcri vi:
•!• Thu nhdt: m()t khi doanh nghi~p da dAu tu nghia la kh6ng thS thu h6i l;;ti dugc chi phi
dAu tu m()t each tr9n Vyn hay d6i chi m()t phfrn khi ma vi~c dAu tu bi thay d6i do moi
trucmg kinh doanh xfru di chfuig h;;tn. Vi~c thay d6i dAu tu se dfin d~n vi~c t6n thfrt ngu6n
v6n bo ra ho~c c6 thS mfrt di hoan toan s6 v6n d6.
•!• Thu hai: lu6n t6n t;;ti m()t SlJ kh6ng ch~c ch~n v~ kSt qua nh~n dugc tu vi~c dAu tu.
Chinh vi v~y vi~c can nh~c va tinh toan tru6c thai diSm dAu tu la rfrt cAn thiSt, b&ng each
dua ra cac u6c lugng xac sufrt c6 thS xay ra v6i kSt qua d§u tu va xem xet SlJ tac d()ng,
anh huang cua no dSn k~t qua nha dAu tu mong dgi nhu thS nao.
•!• Thu ba: vi~c dAu tu c6 thS dugc dua ra vao thai diSm dAu tu sao cho c6 lgi nhdt d6i
vai ban than doanh nghi~p cting nhu dAu tu, co nghia la m9t dv an dAu tu dang dugc can
nh~c dS ti~n hanh aAu tu thi co thS bi hoan l;;ti dS doanh nghi~p thu th~p them cac thong
tin cAn thiSt va co nhfrng tinh toan ky cang han nh&m giam thiSu rui ro thi~t h;;ti co thS
xay ra.
2.2.3. Cac
1•
ly thuy~t v~ diu tu
Ly thuyit ddu tu tan c6 didn (Neoclassical theory)
V 6i sv khcri dAu trong nghien cilu cua Modigliani & Miller (1958) va ti~p sau d6
la lo;;tt nghien CUu cua Jorgensen (1963, 1966, 1967, 1971) cimg cac CQng SlJ CUa ong, ly
thuySt dAu tu tan c6 diSn n6i ten rkg huy d()ng v6n tu ben trong hay ben ngoai cong ty
thi d~u t6n m()t lugng chi phi nhu nhau. Vi v~y, cac quySt dinh dAu tu phv thu()c chu ySu
vao tinh sinh lgi cua dv an dAu tu, con cac quy~t dinh v~ tai chinh cua cong ty nhu huy
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 13
Lu~n
van cao h9c
d<)ng bfutg hinh thuc nao, hen trong hay hen ngoai cong ty, hay cac quySt dinh chi tra c6
tuc thi khong co lien quan dSn quySt dinh dfru tu cua cong ty.
Ly thuySt dfru tu tan c6 di~n dong vai tro nSn tang trong cac nghien Clru sau nay vs
m6i quan h~ gifra du true v6n v6i dfru tu cua doanh nghi~p nay. Theo ly thuySt nay thi
khong t6n t';li m6i quan h~ gifra du true v6n v6i dfru tu cua doanh nghi~p.
•:. Ly thuyit adu tu cita Tobin (Tobin's Q theory)
Grunfeld (1960) cho r&ng su dvng gia tri thi trucmg cua cong ty nhu la dC;li di~n
tieu bi~u cho kha ming t(;lO lqi nhu?n ky v9ng cua cong ty. Vi v?y, dfru tu phv thu<)c vao
gia tri thi truemg cua cong ty do. Cach tiSp c?n gia tri thi truang nay cua Grunfeld duqc
xem fa nguai di tru6c
ma duang cho ly thuySt Q cua Tobin (Tobin's Q theory). Brainard
va Tobin (1968), va Tobin (1969) da n6 h,rc giai thich vS dfru tu dva tren m<)t chi s6 q, chi
s6 nay la ty s6 cua gia tri thi truang cua v6n va chi phi thay thS no.
Y tuang cua ly thuySt
nay la khi chi s6 q 16n han 1, thi cong ty nen tiSn hanh d~y m(;lnh dfru tu vi lqi nhu?n t(;lo
ra se vuqt han chi phi mua tai san cua cong ty.
Ly thuySt dfru tu cua Tobin duqc ung dvng trong nghien cuu trong vi~c giup tac
gia Iva ch9n biSn dua vao mo hinh. Ly thuySt nay cho rfutg se t6n t(;li m6i quan h~ d6ng
biSn gifra dfru tu cua doanh nghi~p v6i h~ s6 Tobin's Q cua doanh nghi~p.
2.3. M6i quan h~ gifra ciu true v6n va dftu tir cua doanh nghi~p
Tac d<)ng cua don b~y dSn dfru tu la m<)t v~n dS duqc quan tam trong tai chinh
doanh nghi~p. Theo ly thuySt M&M, khi cac diSu ki~n cua m()t thi truang v6n dfry du,
thong tin hoan hao, khong c6 thus cua cong ty, khong c6 chi phi giao dich, va khong c6
ySu t6 hen ngoai kinh tS cling t6n t(;li, v6n vay khong c6 tac d()ng dSn gia tri doanh nghi~p
ho~c tren dfru tu cua doanh nghi~p. Tuy nhien, t?p hqp dfry du nhung diSu ki~n gia dinh
cua ly thuySt M&M la khong co kha nang t6n t(;li trong thS gi6i thvc. Trong m()t thS gi6i
ma thi truang la khong hoan hao, thong tin b~t can xung, va chi phi d(;li di~n t6n t(;li, thi
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 14
I
·,
Lu~
van cao h9c
du true v6n c6 thS tac d9ng khi~n doanh nghi~p g~p v§n dS d.iu tu du&i muc (underinvesment) ho~c d.iu tu vuqt muc (over-invesment).
Myers (1977) thao lu~n vs v~ dS lam th~ nao - khi c6 xung d9t gifra cac c6 dong,
cac nha quan ly, va cac chu nq - cac cong ty c6 nq Ian khong c6 d9ng ca d.iu tu vao cac
ca h9i v&i gia tri hi~n t?i rong duang (NPV), bcri vi chu nq c6 thS hucrng m9t ph.in ho~c
toan b9 nhung lqi ich phat sinh duqc tu vi~c d.iu tu nhung dµ an nhu v~y; disu nay lam
tang v§n dS d.iu tu du&i muc. Han nfra, Jensen (1986 ) l~p lu~ r&ng m{>t khi xu§t hi~n
xung d9t gifra nha quan ly va cac c6 dong, nha quan ly duqc khuy~n khfch thµc hi~n cac
khoan d~u tu c6 NPV th~m chi am dS
ma r9ng quy mo cua cong ty. Hi;m ch~ SlJ s&n c6
cua dong ti~n tv do, bao g6m vi~c tang cuang vay nq, la m9t each ds h?TI ch~ nha quan ly
tht;rc hi~n nhfrng chfnh sach nhu v~y. Do d6, v6n vay dong vai tro kiSm ch~ vi~c d.iu tu
va t?O di~u ki~n cho sµ d.iu tu , trong d6 cho th.1y m9t m6i quan h~ nguqc chiSu gifra don
bAy va d.iu tu.
Da c6 nhi~u nghien cuu thµc nghi~m vs SlJ m6i quan h~ cua don bfiy va d.iu tu cho
ca nSn kinh t~ phat triSn va cac nSn kinh t~ dang chuySn d6i. Lang va cac c{>ng SlJ (1996)
da tim th§y m9t m6i quan h~ nguqc chiSu gifra don bfiy va d.iu tu t?i cac cong ty cua My
c6 h~ s6 Tobin Q th.1p, chu khong phai cho cac cong ty c6 h~ s6 Tobin Q cao. Aivazian
va cac CQng SlJ (2005) cting cho thfry anh hucrng nguqc chi~u cua don bfiy d8n dfiu tu cua
cac cong ty Canada va tac d9ng nguqc chi~u nay la m?nh han dang kS d6i v&i cac cong
ty c6 ca h9i tang truang th.1p. Yuan va Motohashi (2008) cho th§y ty l~ t6ng nq va ty l~
vay ngan hang c6 tac d9ng nguqc chiSu d~n d.iu tu c6 djnh gifra cac cong ty Trung Qu6c
duqc li~t ke, va tac d9ng nguqc chisu nay tren cong ty tang truang th.1p la m?nh han vao
cac Cong ty tang trucrng Cao, ngv y r&ng ty l~ tfJng nq Va ty l~ vay ngan hang thµc SlJ hl;l11
ch~ vi~c d.iu tu cua cac cong ty. Yuan va Motohashi (2008) cfing th§y r&ng ty l~ vay ngan
hang c6 m9t tac d9ng m?nh han vao dclu tu c6 dinh han ty l~ t6ng nq , va tht;rc sµ c6 tac
d9ng m?nh me d~n d.iu tu d~c bi~t la trong cong ty tang trucrng th§p, ngv y r&ng,
a Trung
Qu6c, ngan hang giam sat ho?t dQng dfiu tu CUa cac Cong ty ffil;lnh han cac chu nq khac.
Firth va cac c9ng SlJ (2008) cung dp bfing cht'.rng vS m6i quan h~ nguqc chiSu gifra don
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 15
l
.•
Lu~n
van cao hQc
bAy va dftu tu cho cac cong ty
a Trung Qu6c. Firth va cac c()ng S\f (2008) cfing cho r&ng '
trong nSn kinh tS chuySn d6i d~c trung bai thi truang chung khoan non tre cua n6, S\f
V~ng m~t CUa cac thj truang nq COng, Va S\f phl) thUQC vao vay ngan hang , ch~ng h~ nhu
kinh tS Trung Qu6c, m6i quan h~ nguqc chiSu gifra don bAy va dftu tu la ySu trong cac
cong ty c6 muc d() cao hem cua c6 phftn nha nu6c hem la trong cac cong ty v6i muc d() .
thfrp hem cua c6 phftn nha nu6c.
Ben c~ d6, da c6 nhiSu nghien ct'.ru th\fc nghi~m cho thfry vi~c t6n ti;ii m()t m6i
quan h~ cling chiSu gifra du true v6n va dftu tu cua doanh nghi~p. Franklin va
Muthusamy (2011) da cung dp b&ng chung th\fc nghi~m vS m6i quan h~ cling chiSu va
·'
coy nghia th6ng ke giua don hAy tai chinh va dftu tu ti;ii cac cong ty
a An D(). NguySn Thi Ng9c
Trang va Trang Thuy Quyen (2013) cfing cho r&ng
don bAy tac d()ng thu~n chiSu len quySt dinh dftu tu va c6 y nghia th6ng ke d6i v6i kSt
qua toan mfru va d6i v6i nhom doanh nghi~p tang truang cao
a Vi~t Nam trong giai do~
2009-2011. Aygun va ctg (2014) da tiSn hanh nghien cuu vS tac d()ng cua cfru true nq dSn
dftu tu cua cac cong ty niem ySt
a Th6 Nhi Ky, kSt qua tim duqc cho thfry t6n ti;ii m6i
quan h~ cling chiSu giua ciu true nq va dftu tu cua cac
cong ty co ca h()i tang truang thfrp.
2.4. Cac nghien crru trmrc
Lang va ctg ( 1996) nghien cuu vS m6i quan h~ gifra don bAy tai chinh, dftu tu va
tang truang cua cong ty. Nghien cuu da phan tich m()t mfiu 16n cac cong ty cong nghi~p
cua My trong thai ky tu nam 1970 dSn nam 1989 va phat hi~n m6i quan h~ trai chiSu ch~t
che gifra vi~c vay nq va hoi;it d()ng dftu tu sau d6 cua cac cong ty c6 ca h()i tang truang
th§.p (v6i Tobin's Q nho hem 1). M()t lftn nfra, kSt qua cua hQ cfing th6ng nhfrt v6i gia thiSt
r&ng vi~c vay nq lam giam slit di d()ng l\fc dS dftu tu vao nhfrng d\1' an kem hfrp dfin. DS
xac dinh nhfrng vfrn dS n()i ti;ii duqc dS c~p tru6c day r&ng vi~c vay nq la d~i di~n cho cac
ca h()i tang truang, Lang et al (1996) da phan bi~t anh huang cua vi~c vay nq len t6c d9
HVTH: Hoang Thi Minh Thu
Page 16
l
·,,
