BÁO cáo SÁNG KIẾN “ Một vài kinh nghiệm tổ chức các hình thức làm quen với thơ ca cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi nhằm phát triển ngôn ngữ ”,

A – MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ca dao ta có câu : “ Dạy con từ thủa còn thơ ”, câu ca dao ấy đúng với cả ngày
xưa và cả thời đại hiện nay. Chúng ta lớn lên bằng tiếng ru dịu ngọt của ông bà và cha
mẹ. Ngay từ lúc lọt lòng, những lời ru êm ái :
“ Con ơi muốn nên thân người
Lắng tai nghe lấy những lời mẹ cha ….v..v ”
Hoặc :
“ Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn ”
Đã tan thấm vào tâm hồn trẻ thơ và cùng trẻ lớn lên, gần như mọi đứa trẻ đều
lớn lên bằng những câu chuyện thần tiên, những vần thơ diệu kỳ mà ông bà cha mẹ đã
đọc hoặc kể cho nghe, trẻ lớn lên về thể xác và cùng mở rộng đôi cánh của tâm hồn,
tình cảm, trí tuệ….Tất cả những điều đó một phần rất lớn nhờ vào văn học. Văn học
quả là một phương tiện để bồi bổ vào tâm hồn trẻ thơ rất đa dạng, điều đó khó có thể
lấy gì thay thế được ….Ở tuổi mẫu giáo, văn chương có tác động rất mạnh đến sự
phát triển của trẻ. Những câu chuyện, bài thơ giúp trẻ dần khám phá về thế giới xung
quanh, phát triển ngôn ngữ, hình thành những tình cảm, nhân cách xã hội phù hợp.
Việc đọc thơ cho trẻ nghe, dạy trẻ đọc thơ diễn cảm …Không những mở rộng tầm
hiểu biết của trẻ mà còn giúp trẻ thể hiện những cảm xúc, những ấn tượng về thiên
nhiên, đồ vật, cuộc sống xung quanh bằng những lời lẽ dễ thương và ngộ nghĩnh. Qua
những vần điệu nhịp nhàng, đơn giản của các bài thơ mẫu giáo trẻ sẽ dần hiểu được
nội dung của tác phẩm, nắm được ngôn ngữ nói diễn cảm, cảm thụ được sự giàu có
của ngôn ngữ, lĩnh hội được sự phong phú của tiếng mẹ đẻ …Tất cả những điều này
làm ảnh hưởng lớn đến sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ, hơn thế nữa nó còn tác động
mạnh mẽ đến sự hoàn thiện nhân cách và phát triển thẩm mỹ của trẻ mẫu giáo.
Do vậy, văn học nói chung và thơ ca nói riêng rất cần thiết cho trẻ ở lứa tuổi mẫu
giáo, nhất là với trẻ lứa tuổi 4 – 5 tuổi. Việc tổ chức, hướng dẫn trẻ làm quen với thơ
ca trong trường mầm non hiện nay đã được quan tâm, song làm cách nào đấy để trẻ

1

Trường mầm non 19/5 Tân lập


đến với những bài thơ được tự nhiên để diễn đạt nó một cách diễn cảm, hứng thú ,
chuẩn xác vẫn là một vấn đề khiến các cô giáo và cha mẹ lúng túng dẫn đến việc trẻ
chỉ đọc lại bài thơ theo kiểu học vẹt, khó nhớ, dễ quên.
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên, mặc dù có rất nhiều biện pháp và hình thức
để tổ chức hướng dẫn trẻ đọc thơ, song với khả năng hạn hẹp, nên tôi chọn đề tài : “
Một vài kinh nghiệm tổ chức các hình thức làm quen với thơ ca cho trẻ mẫu giáo 4 –
5 tuổi nhằm phát triển ngôn ngữ ”, thực hiện ở trường Mầm non 19/5 Tân Lập –
Thành phố Thái Nguyên, nhằm góp phần trong việc cho trẻ làm quen với văn học một
cách dễ dàng.
2. Tên sáng kiến:
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn các hoạt động tìm ra:
“ Một vài kinh nghiệm tổ chức các hình thức làm quen với thơ ca cho trẻ
mẫu giáo 4 – 5 tuổi nhằm phát triển ngôn ngữ ” trong trường mầm non 19/5 Tân
Lập nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục.
3. Tác giả, đồng tác giả sáng kiến:
- Họ và tên: Phạm Thị Huế
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Mầm non 19/5 Tân Lập
- Số điện thoại:0975885591 Email:
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Trong năm học 2015 - 2016 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 4 - 5
tuổi C1 với tổng số 35 trẻ trong đó có 19 trẻ nam và 16 trẻ nữ.
Vì vậy nên tôi đã tiến hành nghiên cứu và tổ chức các hình thức làm quen với thơ ca
cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi, thực hiện ở trường Mầm non 19/5 Tân Lập – Thành phố
Thái Nguyên, nhằm góp phần trong việc cho trẻ làm quen với văn học một cách dễ
dàng và từ đó phát triển ngôn ngữ rõ ràng mạch lạc cho trẻ.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:

Thời gian nghiên cứu và áp dụng thử từ ngày 20 tháng 9 năm 2015
6. Mô tả bản chất của sáng kiến:
- Về nội dung của sáng kiến:
Hướng dẫn trẻ đọc thơ diễn cảm, đòi hỏi cô giáo phải sáng tạo và có nhiều hình
thức, phương pháp, biến pháp khác nhau nhằm gây cho trẻ sự hứng thú, tích cực thì
hoạt động mới có kết quả, vì khi đọc thơ, đứa trẻ cần hòa mình vào nội dung bài thơ,
2

Trường mầm non 19/5 Tân lập


thể hiện được tính chất giai điệu của ca từ và thể hiện nó một cách phù hợp. Việc này
đòi hỏi trẻ phải có một quá trình học tập, hoạt động với thơ ca một cách tích cực và
thành thạo. Những kỹ năng này trẻ lĩnh hội trong các lần được người lớn đọc cho
nghe và hướng dẫn trẻ đọc diễn cảm bằng con đường luyện tập thường xuyên.Chính
vì để giúp trẻ có được cách đọc diễn cảm, giúp trẻ hiểu về bài thơ một cách tốt nhất
để phát triển ngôn ngữ nên tôi đã từng bước thực hiện các biện pháp tổ chức các hình
thức cho trẻ làm quen với thơ ca:
1. Biện pháp tổ chức hình thức dạy thơ trong hoạt động có chủ đích
Học có chủ đích là một hoạt động bắt buộc trong chương trình phải thực hiện,
nhưng nếu chỉ tổ chức đơn thuần như một tiết dạy bình thường với kiểu dạy trẻ thuộc
thơ một cách thụ động thì trẻ sẽ không hứng thú và kết quả của giờ hoạt động sẽ
không cao. Với tình hình thực tế hiện nay, chương trình đang tiến dần theo hướng
mới, để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với thơ ca trong giờ học có chủ đích,
trước tiên tôi lưu ý chọn các tác phẩm thơ phù hợp với chủ đề, phù hợp với lứa tuổi,
không nhất thiết phải gò bó vào chương trình có sẵn
VD: Chủ đề động vật
+ Trong chương trình: Ong và bướm ( Nhật Thủy ) – Gấu qua cầu (Ngọc Trâm )
– Rong và cá ( Phạm Hổ )…
+ Ngoài chương trình : Con rùa, Mèo con đi học,,,

Hoặc bài đồng dao : Vè loài vật
Ve vẻ vè ve

Nghiến răng gọi mưa

Cái vè loài vật

Chính là cụ cóc

Trên lưng cõng gạch

Thích ngồi cắn chắt

Là họ nhà cua

Chuột nhắt chuột đàn….

Hay những câu “văn vè” của Trần Đăng Khoa
Hay nói ầm ĩ
Là con vịt bầu
Hay hỏi đâu đâu
Là con chó vện….
3

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Hoặc những cách nói ngắn gọn rất dễ thuộc, dễ đọc, dễ nhớ, lời tự bộc bạch về
bản thân mình
VD :

Em lên bốn
Đã lớn rồi
Em không vòi
Không quấy nữa
Em không vòi
Không quấy nữa
Đó là những bài thơ, ca dao hoặc đồng dao với tư tưởng đẹp đẽ, tác động đến
trẻ một cách hiệu quả nhất, sâu lắng nhất nhờ thông qua hình tượng văn học.
Sau khi lựa chọn các tác phẩm phù hợp thì một công việc tưởng như đơn giản
xong là rất quan trọng mà các cô giáo thường ít chú ý đến đó là nghiên cứu kỹ tác
phẩm để hiểu được chủ đề tư tưởng của tác phẩm, từ đó hiểu được giọng điệu bài thơ
khi trình bày và dạy trẻ đọc cho phù hợp với nội dung tư tưởng của tác phẩm, việc
chuẩn bị này phải thể hiện tính sáng tạo và thực chất đọc thơ cho trẻ nghe và dạy trẻ
đọc thơ là một hoạt động nghệ thuật. Người đọc phải “ nhìn thấy ” được điều mình sẽ
đọc, sẽ diễn tả. Từ đó biết khéo léo sử dụng toàn bộ khả năng giọng đọc của mình để
lôi cuốn trẻ vào tác phẩm một cách tự nhiên.
Để thực hiện được hoạt động nghệ thuật này tôi đã trải qua một quá trình tìm
hiểu kỹ cách đọc thơ diễn cảm, dạy trẻ đọc thơ trong các tạp chí giáo dục, các sách
hướng dẫn phương pháp dạy trẻ đọc thơ, lên mạng tìm hiểu về dạy trẻ đọc thơ, tham
dự các cuộc hội thảo, các cuộc dự giờ đồng nghiệp để học tập kinh nghiệm, thậm chí
kỹ xảo đọc thơ diễn cảm. Các thủ thuật đó bao gồm :
Bước 1 : Xác định và sử dụng đúng giọng điệu cơ bản , ngữ điệu , ngắt
giọng, nhịp độ, cường độ âm thanh ngôn ngữ khi đọc bài thơ .
VD : Giọng điệu vui tươi, hóm hỉnh được sử dụng khi trình bày bài thơ:
BÁC SỸ KHÁM
Mời mẹ ngồi im lặng
4

Trường mầm non 19/5 Tân lập

Để bác sỹ khám cho
Chắc lại đi đâu nắng
Bệnh này là bệnh ho
Thuốc ngọt chứ không đắng
Phải uống với nước sôi
Nếu phải tiêm đau lắm
Mẹ lại khóc nhè thôi
Mẹ bỗng hỏi bác sỹ
Sổ mũi uống thuốc gì ?
Bác sỹ chừng hiểu ý
Uống sữa với bánh mỳ
Theo tôi việc lựa chọn và thể hiện giọng đọc cơ bản có ý nghĩa quan trọng trong
việc cho trẻ làm quen với thơ ca. Bởi vì một trong những yêu cầu cơ bản cho trẻ học
thơ là việc giúp trẻ cảm nhận và thể hiện được các giọng đọc khác nhau như : Trang
trọng hay vui vẻ, êm dịu hay hóm hỉnh ….nhằm cho trẻ cảm thụ tốt bài thơ, hiểu nội
dung bài thơ, hứng thú trong các hoạt động làm quen với thơ ca nhắm tăng vốn từ,
phát triển ngôn ngữ cho trẻ .
Ngữ điệu khi đọc và dạy trẻ đọc thơ cũng luôn được tôi chú trọng, ngữ điệu
đúng là những thay đổi chủ yếu về cao độ của giọng đọc, nhờ có ngữ điệu mà các yếu
tố cường độ nhịp điệu của người đọc có thể miêu tả được cá tính tâm trạng, hành
động của các nhân vật, bộc lộ thái độ của mình trước các nhân vật đó. Như vậy có cả
một kho ngữ điệu hết sức phong phú khi dạy trẻ đọc thơ .
VD : Bài thơ : Đàn vịt nhỏ ( sưu tầm )
Một đàn vịt nhỏ

Vịt mẹ tất bật

Lạch bạch theo sau

Nuôi nấng đàn con

Vịt mẹ đi đầu

Có miếng nào ngon

Nhớ theo mẹ nhé

Mẹ nhường con cả

Bắt tôm bắt tép

Vịt mẹ vất vả
5

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Ở tận bờ sông

Vịt con vâng lời

Chớ đi chơi rong

Đến khi tối trời

Kẻo mà lạc mất

Cùng nhau về tổ

Giọng vịt mẹ nhẹ nhàng, dặn dò các con, vịt con ngoan ngoãn nghe lời mẹ....Ngữ
điệu thay đổi khi thể hiện tác phẩm đã góp phần khắc họa nội dung tác phẩm và thể
hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm, không những thế còn góp phần thể hiện được
những xúc cảm chủ đạo của bài thơ.
VD: Bài thơ “ Trăng ơi ! từ đâu đến ” của Trần Đăng Khoa .Gía trị của bài thơ là
ở lối so sánh độc đáo với những hình ảnh đẹp và câu hỏi được lặp đi lặp lại “ trăng ơi
! từ đâu đến ”, lòng yêu trăng, yêu thiên nhiên ở đây cần được thể hiện với giọng điệu
trầm ấm, ở nhịp điệu chậm rãi.Với câu hỏi tu từ “ Trăng ơi ! từ đâu đến ” không thể
đọc với ngữ điệu lên giọng hoặc nhấn mạnh ở cuối câu như một câu hỏi bình thường
mà cần phải đọc với ngữ điệu tha thiết, thể hiện sự ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của trăng.
Cách đọc này không những lôi cuốn sự chú ý của trẻ mà còn góp phần rất lớn trong
việc giúp trẻ thể hiện một cách tích cực, sáng tạo
Trong nghệ thuật đọc thơ cho trẻ nghe và dạy trẻ đọc thơ, một yếu tố nữa được tôi
luôn chú ý đó là lối “ ngắt giọng ”, có quãng ngắt giọng ngắn thường ở những câu thơ
có nhịp điệu nhanh, cường độ mạnh, thể hiện tính chất nhộn nhịp hùng mạnh. Ngược
lại có quãng ngắt dài thường ở những câu thơ trong nhịp điệu chậm, cường độ nhẹ,
thể hiện tính chất buồn.
Cuối cùng tôi xác định tư thế khi đọc thơ cho trẻ nghe và tư thế cần tạo cho trẻ
khi đọc thơ. Tư thế cần tự nhiên, đẹp, tạo được sự thoải mái khi đọc thơ. Trẻ sẽ hiểu
bài thơ vui, diễn biến có hậu, có tình tiết ngộ nghĩnh nếu nét mặt, ánh mắt cô tươi vui,
ngược lại nét mặt buồn bài thơ có thể sẽ buồn. Những cử chỉ đơn giản, chân thực, có
nội dung sâu sắc sẽ thêm diễn cảm cho bài thơ. Cử chỉ của người đọc là sự bổ sung
thêm cho ngữ điệu của bài thơ. Nó tăng thêm sức biểu cảm cho lời nói.
Tuy nhiên, tư thế cử chỉ có thể gây ấn tượng mạnh cùng giọng đọc nhưng sẽ mất
đi sức biểu cảm mạnh mẽ nếu lạm dụng chúng.
VD : Khi đọc bài thơ “ Ông mặt trời ’’ ( Ngô Thị Bích Hiền )
Ông Mặt trời óng ánh

Ông ở trên trời nhé
6

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Tỏa sáng hai mẹ con

Cháu ở dưới này thôi

Bóng con và bóng mẹ

Hai ông cháu cùng cười

Dắt nhau đi trên đường

Mẹ cười đi bên cạnh

Ông nhíu mắt nhìn em

Ông mặt trời óng ánh.

Em nhíu mắt nhìn ông
Với bài thơ này phải đọc bằng ngữ điệu vui, dí dỏm, nhấn mạnh khi đọc từ “óng
ánh ”, ngữ điệu thay đổi khi đọc hai đoạn của bài thơ. Đoạn trên là miêu tả , đoạn sau
mang tính đối thoại, ngữ điệu cao hơn.
Có thể kết hợp cử chỉ “ nhíu mắt, ngẩng mặt, mắt nhìn lên và nhìn xuống ” khi
đọc các câu thơ :
“ Ông nhíu mắt nhín em
Em nhíu mắt nhìn ông ’’
Và câu : “Ông ở trên trời nhé ”, “Cháu ở dưới này thôi ” với nét mặt
tươi cười.

Trên cơ sở nắm được thủ thuật cơ bản của việc đọc một bài thơ nào đó tôi tiến
hành luyện đọc, vừa tập đọc vừa tự nghe và tự điều chỉnh lại giọng điệu, ngữ điệu
của mình, chú ý các điểm cường độ, ngắt giọng và chủ động sử dụng chúng, chỉ tới
lúc này mới có thể trình bày bài thơ một cách có nghệ thuật.
Bước 2 : Khâu chuẩn bị : Gồm 3 mặt
+ Chuẩn bị về đồ dùng dạy học : Đó có thể là mô hình, tranh ảnh, powpoil, đèn
chiếu, băng đĩa, con rối hay vật thật, đồ chơi ……các đồ dùng dạy học phải phù hợp
với nội dung thơ, có tác dụng gây hứng thú tích cực cho trẻ trong hoạt động học.
Soạn bài và chuẩn bị những câu hỏi đàm thoại với trẻ khi tổ chức hoạt động học ,
các câu hỏi phải vừa tầm, đúng với vùng “ phát triển gần ” của trẻ. Câu hỏi cô chuẩn
bị phải giúp trẻ hiểu và nhớ về nội dung bài thơ, về tác giả, câu hỏi không được dễ
quá vì trẻ sẽ nhanh chán, không kích thích sự phát triển của trẻ, nhưng cũng không
được khó quá vì nó sẽ vượt quá khả năng của trẻ khiến trẻ không trả lời được, trẻ sẽ

7

Trường mầm non 19/5 Tân lập


không hứng thú. Các câu hỏi phải có tác dụng hướng sự chú ý của trẻ tới đối tượng
nhận thức, đồng thời kích thích trẻ nói, gọi tên hoặc mô tả những gì có trong bài thơ.
Qua đó vốn từ của trẻ ngày càng được mở rộng hơn.
VD: Trong bài thơ “ Cây bắp cải ”
Cô đố các con bài thơ nói về cây gì ? ( Trẻ phải nói được tên cây )
Bắp cải có màu gì ? ( tên màu )
Bắp cải xanh như thế nào ?( nếu tính chất ) – Cô giải thích từ : Xanh man mát
Lá bắp cải như thế nào ?
Các con đã ăn rau bắp cải bao giờ chưa ?
Rau bắp cải được chế biến thành những món ăn nào ?....
+ Cô giáo chuẩn bị một số tình huống sư phạm có thể sảy ra mà cô cần phải xử lý

như : Một số câu hỏi trẻ nên ra hoặc trong các hoạt động của trẻ có thể xảy ra tình
huống như nào …..và cô cần phải xử lý như thế nào ?
+ Chuẩn bị tâm thế cho trẻ trước khi vào hoạt động.
VD: Trước khi dạy trẻ một bài thơ nào đó, có thể tôi trò chuyện vào hôm trước hoặc ở
hoạt động trước đó là chúng ta sẽ học, sẽ đọc bài đó, có thể cho trẻ xem tranh, ảnh …
để gợi trí tò mò, mong đợi sẽ được học bài đó vào hôm sau, có thể đọc một câu thơ
hay nhất, gây tò mò nhất cho trẻ của bai thơ sẽ học…Nhằm tạo cho trẻ tâm thế phấn
khởi, thích thú khi vào hoạt động học có chủ đích.
Bước 3 : Tiến hành hoạt động.
Ở mỗi hoạt động học có chủ đích khi dạy thơ cho trẻ tôi đều đặt ra cho cô và trẻ
những nhiệm vụ khác nhau và tiến hành tổ chức hoạt động cho trẻ cũng khác nhau
nhằm không gây lặp lại, nhàm chán cho trẻ mà hiệu quả của buổi hoạt động cũng sẽ
cao, cụ thể như :
* VỚI BÀI THƠ TRẺ CHƯA BIẾT :
• Hoạt động 1 : Gây hứng thú, giới thiệu bài .
Hoạt động này cần chuẩn bị kỹ càng, cô làm sao đưa được sự chú ý của trẻ vào
bài thơ một cách hiệu quả nhất. Lúc này có thể cho trẻ hát một bài có nội dung phù
hợp với bài thơ rồi sau đó trò chuyện, lôi sự tập trung của trẻ vào bài thơ hoặc có thể
8

Trường mầm non 19/5 Tân lập


xem tranh, ảnh, vật thật, mô hình, đèn chiếu …có liên quan đến bài thơ rồi cho trẻ
quan sát, sờ mó và trò chuyện cùng cô, từ đó lôi cuốn trẻ vào bài thơ sau đó giới thiệu
bài thơ .
• Hoạt động 2 : Cô đọc thơ cho trẻ nghe + Giảng giải , trích dẫn
Khi đọc diễn cảm bài thơ cô phải chú ý đọc đúng nhịp điệu, ngữ điệu, ngắt nghỉ, cường
độ, cử chỉ…thể hiện đúng nội dung bài thơ như đã xác định ở bước 1, có thể kết hợp nhạc
đệm nếu có tranh ảnh, mô hình …minh họa giúp trẻ hiểu về bài thơ.

Cô dùng những câu hỏi đơn giản để trẻ nhắc lại tên bài thơ, tên tác giả, dùng một
số câu thơ trong bài thơ đọc lại, trích dẫn lại, thể hiện đúng ngữ điệu, giọng điệu, tình
cảm ….nhằm cho trẻ hiểu nội dung bài thơ .
Những câu hỏi đàm thoại trò chuyện với trẻ bao giờ cũng từ dễ đến khó,
câu hỏi với trẻ bé không nên nhiều quá mà phải là những câu hỏi dễ hiểu , kích
thích tư duy, ngôn ngữ của trẻ, ngoài những câu hỏi về nội dung bài thơ cũng
cần có những câu hỏi liên hệ nội dung gần gũi với kinh nghiệm sống của trẻ.
• Hoạt động 3 : Dạy trẻ đọc thơ
+ Tôi dạy trẻ đọc từng câu một, từ đầu cho đến cuối bài thơ rồi đọc lại 2 – 4 lần
cho trẻ nhớ từng câu thơ, sau đó mới ghép lại cho trẻ đọc cả bài theo lối đọc thơ diễn
cảm.
Khi dạy trẻ đọc thơ tôi chú ý đọc diễn cảm và dạy trẻ đọc diễn cảm từng câu thơ.
Nếu trẻ đọc sai hoặc ngọng thì sau mỗi lần đọc tôi sửa sai ngay bằng cách cho trẻ đọc
sai đọc lại theo cô câu đó
Sau mỗi lần trẻ đọc là tôi động viên, khen ngợi, khuyến khích trẻ để trẻ hứng thú,
tích cực vào lần đọc sau.
+ Cho trẻ thi đọc thơ diễn cảm theo tổ, nhóm, cá nhân với những hình thức
khác nhau.
Khi trẻ đọc thơ tôi không cho trẻ thụ động ngồi một chỗ đọc theo cô mà chú ý
sử dụng một số động tác minh họa hoặc chủ động thay đổi tư thế,
chỗ…nhằm làm cho trẻ không mệt mỏi và chán.

9

Trường mầm non 19/5 Tân lập


+ Đối với trẻ việc dạy trẻ cảm nhận nhịp điệu của thơ, đồng dao và trẻ biết thể
hiện lại ngữ điệu, giọng nói của thơ, đồng dao…là một điều khó, giai đoạn này giáo
dục chuẩn mực âm thanh lời nói rất quan trọng nên khi dạy trẻ đọc thơ, tôi không cho

trẻ đọc vội vàng mà đọc rõ từng từ, chủ động phân bổ các điểm nhấn ( nhấn logic )
trong câu thơ giúp trẻ đọc đúng bài thơ đó, không nên chỉ cho trẻ nhấn vào các từ có
vần mà nên nhấn vào những từ chỉ nội dung chính của bài thơ, khi đó trẻ sẽ nắm được
ý nghĩa của bài thơ, nhấn mạnh trong tình cảm vần điệu, nhịp điệu, ghi nhớ được từng
từ ngữ, điều này góp phần làm cho lời nói của trẻ phong phú hơn lên.
• Hoạt động 4 : Trò chơi củng cố.
Trò chơi có thể là thi tô màu, nặn, vẽ …gì đó có nội dung giống nội dung bài thơ
Có thể thi ghép tranh về nội dung bài thơ
Có thể thi chọn tranh ( Đồ chơi ) của bài thơ và đọc những câu thơ ứng với nội
dung bức tranh trẻ đã chọn
Có thể hát, múa các bài hát có nội dung giống với nội dung bài thơ. Nói chung ở
hoạt động này tùy theo từng bài thơ mà tôi chọn cách chơi khác nhau, không lặp lại
trò chơi như bài trước, làm cách này sẽ gây rất nhiều hứng thú tích cực cho trẻ.
Kết thúc : Cho cả lớp đọc diễn cảm lại bài thơ 1 – 2 lần.
Để minh họa cho toàn bộ phần này tôi có ví dụ
VD : Dạy trẻ bài thơ:
ĐÀN GÀ CON
Mười quả trứng tròn

Cái mỏ tí hon

Mẹ gà ấp ủ

Cái chân bé xíu

Mười chú gà con

Lông vàng mất diu

Hôm nay ra đủ

Mắt đen sáng ngời

Lòng trắng , lòng đỏ

Ơi chú gà ơi

Thành mỏ , thành chân

Ta yêu chú lắm
(Phạm Hổ)

10

Trường mầm non 19/5 Tân lập


* Hoạt động 1 : Gây hứng thú – giới thiệu bài : Tôi chuẩn bị powpoil hình ảnh gà
mẹ đang ấp trứng, có những quả trứng đã nở, chú gà thò đầu ra chỗ vỏ trứng bị vỡ, tranh
đàn gà con lông vàng đứng xúm quanh gà mẹ.
Cho trẻ xem trên màn hình chiếu
Hỏi trẻ :
- Các con thấy trên màn hình có hình ảnh gì ?
- Các con có biết các chú gà con đã ra đời như thế nào không ?
- Để biết được điều đó chúng mình lắng nghe cô đọc bài thơ : Đàn gà con nhé
* Hoạt động 2 : Cô đọc thơ + Đàm thoại về bài thơ
Cô đọc mẫu bài thơ với giọng điệu cơ bản dịu dàng, tha thiết, thể hiện tình yêu và vẻ
đẹp của gà mẹ đối với gà con, đoạn cuối đọc nhanh hơn biểu lộ niềm vui thích, ngạc
nhiên trước hình ảnh đàn gà con mới nở thật xinh xắn đáng yêu. Tôi đọc nhấn mạnh
thêm các tính từ “ Tí hon ”, bé xíu, mát dịu, sáng ngời ở 4 câu đầu của khổ thơ thứ 2 để

tả vẻ đẹp của gà con. Và 2 câu cuối cùng khép lại đằm thắm :
“ Ơi chú gà ơi
Ta yêu chú lắm ”
2 câu này không đọc với cường độ to và nhịp điệu mạnh
- Cô đọc 2 – 3 lần
* Đàm thoại + Trích dẫn ( giảng giải nội dung bài thơ )
+ Các con vừa đọc bài thơ gì ?
+ Trong bài thơ mẹ gà đã ấp bao nhiêu quả trứng
- Như thế nào được gọi là “ ấp ủ ”, cô giải thích kết hợp cho trẻ xem tranh hoặc
trình chiếu powpoil để giải thích từ “ ấp ủ ”
- Lòng trắng, lòng đỏ sau khi ấp đã thành gì ?
- Các chú gà con sau khi nở trông như thế nào ? Cho trẻ đọc câu thơ
“ Cái mỏ tí hon
Cái chân bé xíu
Lông vàng mát diu
Mắt đen sáng ngời ”
11

Trường mầm non 19/5 Tân lập


- Tình cảm mà các bạn nhỏ chúng mình dành cho các chú gà con như thế nào? Câu
thơ nào nói lên điều đó.
* Hoạt động 3 : Dạy trẻ đọc thơ
- Dạy trẻ đọc theo lời truyền khẩu ( Cô đọc trước từng câu ,trẻ đọc theo sau đó mới
ghép cả bài )
- Cháu nào đọc ngọng cô sửa sai cho cháu, cho cháu đó đọc lại theo cô câu là cháu bị
ngọng, nếu không đọc được cả câu cô dạy cháu đọc lại từ mà cháu đó bị ngọng.
- Cả lớp đọc 3 -4 lần
- Cô tổ chức cho trẻ đọc thơ diễn cảm theo tổ, nhóm cá nhân theo hình thức thi đua

* Hoạt động 4 : Trò chơi củng cố
+ Tổ chức cho trẻ chơi trò chơi : “ Ai giỏi nhất ”. Cho trẻ thi lấy tranh các bộ phận
của chú gà con, ghép thành con gà. Lấy được tranh nào, đọc câu thơ tương ứng với tranh
đó rồi mới ghép
- Đội nào ghép nhanh, ghép đúng và đọc thơ tương ứng đúng thì đội đó sẽ là đội
thắng cuộc
- Hát : Đàn gà con – ra chơi
* VỚI BÀI THƠ TRẺ ĐÃ BIẾT
* Hoạt động 1 : Gây hứng thú – giới thiệu bài
Phần gây hứng thú để giới thiệu bài tôi cũng tiến hành như trên với nhiều hình thức
như powpoil quay hình ảnh về chú gà con, con rối, tranh ảnh … hoặc đàm thoại thật
ngắn để đưa trẻ đến nội dung bài thơ.
- Cô dùng câu hỏi để trẻ nêu được tên bài thơ và tên tác giả.
* Hoạt động 2 : Cô đọc thơ kết hợp đàm thoại, trích dẫn về nội dung bài thơ.
Đọc thơ cho trẻ nghe lại 1 – 2 lần để trẻ cảm nhận lại được cách đọc diễn cảm bài
thơ.
Ở những bài thơ mà trẻ đã biết, phần đàm thoại với trẻ tôi không chỉ gò bó trong nội
dung bài thơ mà tôi thường mở rộng hơn ra thực tế xung quanh trẻ, làm như vậy không
những giúp trẻ hiểu hơn về bài thơ mà còn tăng kiến thức thực tế mở rộng vốn từ. VD:
Vẫn bài thơ : “ Đàn gà con ” (Phạm Hổ )
12

Trường mầm non 19/5 Tân lập


+ Ai nhắc lại tên bài thơ nào ?
+ Đàn gà có tất cả bào nhiêu con ?
+ Làm thế nào mà từ 10 quả trứng lại nở ra 10 con gà con ?
+ Điều gì xảy ra khi lòng trắng và lòng đỏ của quả trứng đã được mẹ gà “ấp ủ”
+ Mỏ gà trông như thế nào ? Mỏ gà dùng để làm gì ?

+ Cùng đếm xem gà có mấy chân ? chân gà để gà làm gì ?
+ Mắt gà như thế nào ? Tại sao cần có mắt …?
Những câu hỏi như thế sẽ làm cho trẻ phải suy nghĩ nhiều hơn, biết tưởng tượng ra
xunh quanh trẻ. Tuy nhiên với những câu nào trẻ lúng túng thì tôi phải gợi ý giúp trẻ trả
lời.
* Hoạt động 3 : Dạy trẻ đọc thơ
Tổ chức cho trẻ đọc thơ theo tập thể 2 – 3 lần, cô chú ý lắng nghe xem nếu trẻ đọc
sai thì sửa sai cho trẻ.
- Phần này cô chú ý sửa cho trẻ cách dùng ngữ điệu, giọng điệu ngắt, nghỉ, sửa lỗi
phát âm…nhiều hơn vì đây là bài thơ mà trẻ đã thuộc nên cần chú ý tập đọc diễn cảm
cho bài thơ thật hay.
Tổ chức cho trẻ thi đua đọc thơ diễn cảm theo tổ , nhóm , cá nhân với nhiều hình
thức khác nhau
Hình thức này luôn làm tăng cho trẻ sự hứng thú, tích cực của trẻ trong hoạt động,
lúc này trẻ thích thể hiện mình và sự thi đua là động lực tốt để thúc đẩy trẻ cảm nhận bài
thơ ngày một tốt hơn
* Hoạt động 4: Tổ chức cho trẻ chơi trò chơi nhằm củng cố kiến thức
- Cũng trò chơi “ Ai nhanh nhất ”tương tự như ở phần trên,nhưng vì đây là bài thơ
trẻ đã biết tôi có thể cho chơi khó hơn một chút đòi hỏi các cháu phải tư duy hơn : Cho
trẻ trả lời các ô cửa bí mật ( Mỗi ô cửa có một hình ảnh) Tổ nào đọc được bài thơ nói về
hình ảnh đó sẽ được nhảy qua một chướng ngại vật, đội nào trả lời được đúng và nhanh
nhất, trải qua được các chướng ngại vật và về đích đầu tiên sẽ là đội thắng cuộc )
* VỚI HÌNH THỨC CHO TRẺ BIỂU DIỄN THƠ

13

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Hoạt động này tôi thường tổ chức khi đóng một chủ đề nào đó, khi tổ chức hoạt

động này tôi thường lưu ý về phần sân khấu,trang phục biểu diễn của trẻ, chuẩn bị tốt về
cơ sở vật chất như : Đàn, đài, quần áo, sân khấu…và tổ chức cho trẻ dưới hình thức trò
chơi có nội dung phù hợp với chủ đề mình cần đóng. Tập cho trẻ giới thiệu chương trình
để trẻ được hoàn toàn chủ động trong các hoạt động
VD : Tổ chức cho trẻ biểu diễn thơ qua trò chơi “ Vườn cổ tích ” hoặc thử tài đọc
thơ qua tranh
Hoạt động được diễn ra như sau :
* Hoạt động 1 : Ổn định tổ chức – giới thiệu chương trình
- Cho 1 trẻ lên làm người dẫn chương trình : Chương trình gồm những phần nào ?
Tổ chức ra sao ?
( Phần này nếu trẻ lúng túng cô sẽ hỗ trợ )
* Hoạt động 2: Trò chơi : Vườn cổ tích : Cho trẻ chơi theo tổ, nhảy qua cổng
Vườn cổ tích, lắng nghe một bạn của nhóm khác đọc một câu thơ , đoán xem câu
đó trong bài thơ nào? Đọc diễn cảm bài thơ đó ( chơi đồng đội )
+ Trò chơi : Thử tài đọc thơ
Trẻ chơi theo nhóm, chọn một ô trên màn hình vi tính, xem ô mở ra có hình ảnh gì?
nói về bài thơ nào?Đọc diễn cảm bài thơ đó.
+Trẻ nghe cô ngâm thơ hoặc hát một bài hát nào đó đã phổ nhạc từ thơ mẫu giáo
phù hợp với chủ đề
+Trò chơi : Ai giỏi nhất : Cho trẻ thi đua theo cá nhân.
Trẻ lên sân khấu hái hoa, xem bông hoa đó vẽ gì? đọc một bài thơ tương ứng ( phần
này lấy hình thức xung phong )
- Có quà và phần thưởng cho trẻ
+ Trò chơi : Ai đoán giỏi : Cho trẻ tô màu tranh có nội dung về một bài thơ nào đó,
thi xem đội nào tô nhanh nhất và kể tên các bài thơ tương ứng.
* Hoạt động 3 : Kết thúc
- Tổng kết hội thi, trao phần thưởng cho các đội
- Hát tốp ca
14

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Ở mỗi chủ đề tôi tổ chức những hình thức biểu diễn và trò chơi khác nhau nhằm
không gây sự lặp lại và buồn chán ở trẻ. Xen kẽ giữa những hình thức biểu diễn thơ có
thể là hát, múa hoăc kể chuyện. Phần kết hợp này giúp cho buổi biểu diễn thêm sinh
động, tạo thêm nhiều hứng thú, tích cực cho trẻ
Cuối buổi biểu diễn bào giờ cũng là những lời khen ngợi, động viên, kết hợp đàm
thoại ngắn để củng cố và đóng chủ đề
VD : + Vừa rồi chúng mình đã biểu diễn những bài thơ nào ?
+ Những bài thơ này thuộc chủ đề gì ?
+ Chủ đề này còn có những bài thơ nào nữa ?...
2. Biện pháp tổ chức cho trẻ đọc thơ diễn cảm ở mọi lúc, mọi nơi
Việc cho trẻ đọc thơ diễn cảm ở mọi lúc, mọi nơi là rất cần thiết vì khi đó nó vừa
góp phần củng cố cách đọc thơ cho trẻ vừa tạo cho trẻ ghi nhơ tốt bài thơ đã học hoặc có
thể làm quen với bài thơ mới.
Vì vậy tôi tận dụng mọi thời điểm thích hợp trong các hoạt động của trẻ để đưa thơ
ca đến cho trẻ
VD : Khi cho trẻ thể dục sáng : Lúc xếp hàng để ổn định cũng có thể cho trẻ đọc
một bài thơ nào đó để tập trung chú ý vào bài tập.
Ngoài ra trong lúc dạo chơi ngoài trời, trong giờ chuẩn bị cơm trưa hay sau lúc ngủ dậy,
kể cả giờ hoạt động góc hay hoạt động chiều tôi đều có thể cho trẻ làm quen với thơ ca như :
Đọc cho trẻ nghe những bài thơ mới hay ôn lại những bài thơ cũ.
VD: Khi cho trẻ đi dạo vườn trường, thăm vườn cây, tôi có thể làm
con trâu lá đa bằng lá cây và đọc cho trẻ nghe bài thơ : “ Trâu lá đa ”
Cũng có khi tôi cho trẻ biểu diễn các bài thơ đã thuộc trong lúc chờ cơm trưa. Đối
với nhóm trẻ lúc chơi tự do, tôi có thể cho trẻ xem những bức tranh có liên quan đến nội
dung bài thơ, trẻ đã biết để gợi trẻ nhớ đến các bài thơ rồi khuyến khích trẻ đọc bài thơ
một cách diễn cảm
Khi cho trẻ chơi góc :

+ Ở góc phân vai : Tôi gợi ý cho trẻ chơi trò chơi cô giáo, một cháu làm cô giáo và
một cháu khác làm học sinh và cô giáo dạy học sinh những bài thơ có trong chủ đề
15

Trường mầm non 19/5 Tân lập


+ Góc chơi học tập : Cho trẻ chơi xúc xắc, dán các chấm màu lên tổ ong , con hươu
cao cổ, quả, cây, nhà, hình ảnh gia đình và chọn một bài thơ có nội dung phù hợp với
hình ảnh mình đã dán rồi đọc diễn cảm bài thơ đó.
+ Góc nghệ thuật : Cho trẻ đọc diễn cảm các bài thơ trong chủ đề theo hình thức
biểu diễn
+ Khi chơi xây dựng : Có thể cho trẻ vừa nghe thơ ở băng đài vừa chơi hoặc định
xây cái gì thì xây xong sẽ tìm moột bài thơ ương ứng để đọc.
VD : Xây nhà tặng bà – Đọc bài thơ “ Thăm nhà bà ”
Cũng có khi tôi cho trẻ đọc một bài thơ mà nội dung của bài đó giúp trẻ có thêm kiến
thức xây dựng và tích hợp một số nội dung khác như :
- Cho trẻ xây ngôi nhà – Đọc thơ “ Xây ngôi nhà nhỏ ”
Hình vuông 4 cạnh
Bé để làm tường
Chữ nhật thân thương
Bé làm cửa sổ
Còn một cữa giữa
Chữ nhật lớn hơn
Tam giác bên trên
Bé làm mái đỏ
Xây ngôi nhà nhỏ
Tặng mẹ tặng cô
Bé khéo khéo ghê
Cô yêu bé lắm

Lúc này nếu trẻ còn lúng túng khi chơi xây dựng, bài thơ sẽ giúp trẻ , nhắc nhở trẻ
và tạo cho trẻ có sự tự tin, hứng thú khi chơi và còn củng cố kiến thức về toán một cách
tự nhiên cho trẻ.
Khi trẻ ngủ, để tạo cho trẻ đi vào giấc ngủ đễ dàng và sâu hơn, ta thường ngâm thơ
cho trẻ nghe – đây cũng là hình thức ru ngủ rất hiệu quả

16

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Các bài thơ đưa đến cho trẻ cũng có khi được tôi sử dụng trong các hoạt động học
tập khác như : Toán, khám phá khoa học, khi chơi vận động …mà những bài thơ đó
không mất di ý nghĩa văn học của nó
VD : Như giờ Toán : Dạy trẻ nhận biết hình tròn , hình vuông ….Tôi kết hợp lồng những
bài thơ do tôi tự sáng tác vào : Hình tròn
“ Hình tròn như một viên bi
Nó nằm , nó đứng , nó đi cũng tròn
Tròn như ông mặt trời son
Đất tròn xoay mãi vẫn còn thấy ông
Âm điệu trong sáng, lối so sánh hồn nhiên, hóm hỉnh với những hình ảnh đẹp giúp cho
trẻ nhận biết hình tròn được dễ dàng hơn
Đây chính là hình thức ôn, giúp trẻ nhớ lại bài thơ một cách tự nhiên nhất, là những ví dụ
sinh động của việc cho trẻ làm quen với thơ ca mọi lúc mọi nơi.
3. Biện pháp trang trí lớp ,tạo môi trường cho trẻ làm quen với thơ
Lớp học được tôi trang trí theo từng chủ đề và ở góc văn học tôi treo những bức
tranh thơ hoặc con rối giúp trẻ biểu diễn thơ ….phù hợp chủ đề.
VD: Với chủ đề “ Thế giới động vật ” tôi trang trí hình ảnh các con vật ở góc và tôi
cho trẻ chơi “ Thử tài đọc thơ qua tranh ” tức là chọn tranh một con vật nào đó và đọc
thơ tương ứng

- Tôi làm những quyển tranh thơ chữ to ở góc văn học giúp trẻ làm quen dần với bài
thơ và trẻ có thể nhớ lại bài thơ qua các hình ảnh trong tranh
- Một cách khác đó là tôi cho trẻ cùng tham gia trang trí với cô, tôi sử dụng một số
bức tranh vẽ hoặc xé dán phù hợp trang trí ở góc văn học nhằm động viên trẻ và tạo sự
phấn khởi cho trẻ khi thấy sản phẩm của mình được dán lên cạnh các bài thơ ở góc văn
học.
- Hoặc cho trẻ thi đua nhau dán quả, hoa, con vật trang trí lên tranh thơ hoặc ở
tường góc văn học theo yêu cầu của cô
VD : Với bài thơ :"Đàn gà con ”Thi dán những chú gà con vào quyển tranh thơ và
treo lên tường
17

Trường mầm non 19/5 Tân lập


+ Với bài thơ “ Cô giáo của con ” ( Hà Quang ) thi tô màu tranh cô giáo và dán lên
góc văn học để khi chơi sẽ đọc thơ về cô giáo.
Ở hình thức này trẻ rất hứng thú vì được đọc thơ, được thể hiện mình qua cách trang
trí môi trường, đồng thời tôi lại giải quyết được nhiệm vụ học tập cho trẻ. Mục đích của
tôi là trẻ thích thú, tích cực trong các hoạt động làm quen với thơ
- Ở các chỗ khác cũng vậy, nếu phù hợp tôi luôn tận dụng để cho trẻ làm quen với thơ
- Sưu tầm băng đài, băng hình của các buổi biểu diễn thơ của các trẻ khác để mở cho trẻ
nghe khi cần…
- Nói chung hình thức tạo môi trường cho trẻ làm quen với thơ là một phần không thể
thiếu trong các hoạt động thơ ca của trẻ.
4. Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh
- Tuyên truyền với phụ huynh về những hình thức có thể cho trẻ làm quen với thơ ở gia
đình cũng rất tốt. Đó là một cách ôn luyện, cách đọc thơ diễn cảm những bài thơ cô đã
dạy ở lớp hoặc làm quen với bài thơ mới
VD: + Động viên trẻ đọc thơ diễn cảm cho ông bà, bố mẹ nghe

+ Khi đi ngủ : cho trẻ nghe mẹ ngâm thơ, đọc thơ qua lời ru
+ Trước khi bé thức dậy buổi sáng cho bật băng bài thơ : “ Thức dậy bạn ơi ” Bé
nghe và dậy liền
- Để làm được việc này trước tiên bố, mẹ cháu cũng phải hiểu về thơ và biết cách đọc
diễn cảm thơ.Vì vậy tôi tranh thủ những lúc đón, trả trẻ, nhất là trong các buổi họp phụ
huynh hàng tháng hướng dẫn một số phụ huynh về cách đọc thơ diễn cảm, khi nào cần
nghỉ, ngắt giọng ? Bài thơ loại nào thì đọc to dõng dạc, bài thơ loại nào thì đọc nhẹ
nhàng, tình cảm, cách lên giọng, xuống giọng và cách thể hiện cử chỉ, thái độ qua các bài
thơ…
- Ngoài ra tôi còn rất lưu ý đến việc sửa ngọng cho phụ huynh vì có rất nhiều phụ huynh
lớp tôi ngọng phụ âm “l” và “n” .Việc này làm rất lâu dài và khó khăn song tôi thấy đã có
kết quả rõ rệt, phụ huynh lớp tôi khi gặp tôi lại thể hiện ngay
VD : “Tôi đi Hà Nội mua được cái nón lá đẹp lắm ”

18

Trường mầm non 19/5 Tân lập


- Đây chỉ là một cách tránh sự ảnh hưởng về nói ngọng của cha mẹ tới trẻ khi dạy trẻ đọc
thơ
- Tuyên truyền để phụ huynh hiểu được rằng, chỉ cần phụ huynh quan tâm tới con một
chút là trẻ đã được củng cố kiến thức rất nhiều qua các hoạt động hàng ngày, cách làm
này rất nhẹ nhàng mà lại gây được hiệu quả tốt trên trẻ giúp trẻ rất nhiều trong việc làm
tăng vốn từ và phát triển ngôn ngữ, trẻ biết vận dụng những câu thơ, từ ngữ trong bài thơ
vào cuộc sống của trẻ.
Các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học nói chung và thơ ca nói riêng
để phát triển ngôn ngữ là một hoạt động mang tính nghệ thuật. Các bài thơ, câu ca dao,
đồng dao …..đến với trẻ không những giúp trẻ phát triển nhiều hơn về mặt ngôn ngữ mà
còn phát triển tư duy, trí nhớ, thẩm mỹ, đạo đức ……và giáo dục tinh thần cho trẻ

- Về khả năng áp dụng của sáng kiến:
Việc tổ chức các hình thức cho trẻ làm quen với văn học nói chung và thơ ca nói riêng
là một hoạt động hàng ngày nhằm góp phần trong việc giáo dục toàn diện cho trẻ mẫu
giáo. Tuy nhiên khi tổ chức các hoạt động này nhiều cô giáo còn quá đơn giản, chưa chú
trọng đến kết quả thực hiện các hoạt động vì thế chưa có các biện pháp tổ chức mang
tính hiệu quả để dạy trẻ đọc thơ diễn cảm và phát triển ngôn ngữ cho trẻ
Đứng trước thực tế trên tôi đã có kế hoạch thực nghiệm đề tài : “ Một vài kinh
nghiệm tổ chức hình thức cho trẻ làm quen với thơ ca nhằm phát triển ngôn ngữ ”, sau
đó tôi trình đề tài này lên chuyên môn nhà trường và được thông qua, tiếp đó tôi thực
hiện tại lớp 4 tuổi C1 tại trường, được chuyên môn nhà trường đánh giá cao, có khả năng
ứng dụng tại nhà trường và đã cho kết quả tốt trẻ mạnh dạn, tự tin hơn, đọc thơ diễm cảm
và biết thể hiện tình cảm qua các bài thơ, đồng thời trẻ cũng được phát triển ngôn ngữ rõ
rang, mạch lạc hơn.
7. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có):
Không
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
a. Cô phải lầm tốt khâu chuẩn bị khi tổ chức các hoạt động dạy thơ cho trẻ như :

19

Trường mầm non 19/5 Tân lập


+ Nghiên cứu kỹ bài thơ, tìm hiểu chủ đề tư tưởng của bài thơ để từ đó xác định giọng
điệu, ngữ điệu, nhịp điệu, cường độ, cách ngắt giọng, tư thế, cử chỉ …Khi đọc thơ cho
trẻ nghe và dạy trẻ đọc thơ
+ Soạn bài và chuẩn bị các câu hỏi để tọa đàm, trò chuyện cùng trẻ
+ Chuẩn bị về đồ dùng, cơ sở vật chất đầy đủ, phù hợp với mỗi bài thơ
+ Chuẩn bị một số tình huống sư phạm sẽ xảy ra khi tổ chức hoạt động cho trẻ
+ Chuẩn bị tâm thế cho trẻ khi bước vào hoạt động và tâm thế mong đợi lần sau sẽ

được tiếp tục hoạt động
b. Khi tổ chức hoạt động học có chủ đích, cô giáo phải lưu ý xem với bài thơ này trẻ đã
biết hoặc chưa biết để có các hình thức, biện pháp tổ chức phù hợp nhằm tác động tới trẻ
một cách tối đa để phát triển ngôn ngữ
c. Cần tạo điều kiện cho trẻ được làm quen với thơ ca ở mọi lúc, mọi nơi nếu có thể.
d. Nên tạo các môi trường cho trẻ làm quen với thơ ca về môi trường có ảnh hưởng
nhiều đến sự hứng thú, tích cực cho trẻ trong các hoạt động làm quen với thơ ca
e. Phối hợp với phụ huynh cũng là một biện pháp tốt trong việc cho trẻ làm quen với
thơ ca và có cách đọc thơ diễn cảm.Vì vậy cô giáo cần tích cực và thường xuyên gặp gỡ,
trao đổi, bàn bạc với phụ huynh để cùng tìm cách tổ chức, hướng dẫn trẻ đọc thơ, biểu
diễn thơ ca nhằm phát triển ngôn ngữ và tăng vốn từ cho trẻ.
9. Đánh giá lợi ích thu được.
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý kiến của tác giả:
a. Thơ ca giúp cho tư duy của trẻ phát triển hơn
Nội dung của các bài thơ, câu ca thường đề cập đến thế giới tự nhiên xung quanh trẻ
như : Các con vật, chim muông, cây cỏ ….đều kỳ thú, mơ mộng và lắm thú vui bầu bạn
của trẻ nhỏ như : mèo, chó, gà, vịt, con ve, con kiến, những cây bắp cải, củ cà rốt…đã
giúp trẻ biết cách quan sát môi trường xung quanh qua thơ, trông thấy hàng loạt những
hoa cà, hoa cải, hoa phượng….hay rất nhiều những hình ảnh khác, từ đó khắc sâu vào trí
nhớ của trẻ, giúp trẻ biết ghi nhớ hơn, tưởng tượng tốt hơn và biết vận dụng nhiều hơn
vào thực tế.
20

Trường mầm non 19/5 Tân lập


b. Trẻ mạnh dạn, tự tin, phát triển tốt về mặt thẩm mỹ và đạo đức sau khi thực hiện đề
tài .
Sau khi thực hiện đề tài tôi thấy trẻ lớp tôi tự tin hơn, thích giao lưu với nhau hơn,

thích đọc những bài thơ hay, kết thúc có hậu và biết áp dụng thơ ca vào tình cảm thực tế,
biết yêu những cái đẹp có trong bài thơ….
c. Trẻ có tiến bộ rõ rệt khi đọc thơ diễn cảm, phát âm của trẻ tiến bộ rõ rệt so với đầu
năm
Sau khi nghiên cứu cách đọc và dạy trẻ đọc thơ diễn cảm, tôi thấy rằng : Đại đa số
trẻ lớp tôi rất hứng thú khi đọc thơ, trẻ đã phần nào biết thể hiện giọng điệu, ngữ điệu,
ngắt, nghỉ hợp lý, biết kết hợp cử chỉ, thái độ phù hợp hơn với mỗi bài thơ, biết thể hiện
thái độ, tình cảm của mình qua bài thơ.
d. Mức độ thể hiện ngôn ngữ của trẻ .
Sau khi áp dụng các biện pháp thực nghiệm với những bài thơ ca được lựa chọn
một cách phù hợp, cách tổ chức, hướng dẫn lôi cuốn của cô,các bài thơ đã gây hứng thú
cho trẻ ở vần điệu rõ ràng, tính nhịp nhàng và tính nhạc khi đọc đã giúp trẻ nắm được ý
nghĩa của bài thơ, nhấn mạnh trong tình cảm vần điệu, nhịp điệu, ghi nhớ từng từ ngữ và
điều này đã góp phần làm cho lời nói của trẻ phong phú hơn lên.
Ví dụ: Khi đọc các bài thơ tôi nhấn mạnh nhịp điệu, nhạc điệu của bài thơ, nhấn
mạnh sự thể hiện có hình tượng, phát triển ở trẻ năng lực tự nhận xét được vẻ đẹp, sự
phong phú của ngôn ngữ mẹ đẻ. Sau đó cho trẻ thể hiện lại, chúng đã bắt đầu thể hiện
phần nào tính tự lập trong sử dụng ngữ điệu, ngắt nghỉ để truyền đạt thái độ tình cảm của
mình với tác phẩm, chúng đã biết hướng sự chú ý vào sự rõ ràng, mạch lạc khi phát âm
các từ, câu và biết áp dụng thói quen này trong lời nói đối thoại hàng ngày của trẻ.
* KẾT QUẢ
BẢNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC TRẠNG
BẢNG 1

21

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Tổng số

Nội dung đánh giá

Tốt

trẻ được
kiểm tra

Ngôn ngữ rõ ràng

35

mạch lạc

Mức độ
Khá

Trung bình

Số trẻ

%

Số trẻ

%

Số trẻ

%

6

17,1

12

34,3

17

48,6

Nhìn vào kết quả ta thấy:
+ Chỉ có 17,1% trẻ đạt ở mức độ tốt.
+ Có 34,3 % đạt loại khá
+ Có tới 48,6 % trẻ ở mức trung bình.
Từ đó tôi mạnh dạn áp dụng một số “ Một số các hình thức làm quen với thơ ca
cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi nhằm phát triển ngôn ngữ ”
Sau một năm nỗ lực thực hiện các biện pháp cho trẻ làm quen với thơ ca giáo cho trẻ
mẫu giáo 4-5 tuổi lớp C1 tôi đã có được kết quả như sau:
BẢNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SAU KHI THỰC HIỆN BIỆN PHÁP
BẢNG 2
Tổng số
Nội dung đánh giá

Tốt

trẻ được
kiểm tra

Mức độ
Khá

Số trẻ

%

Số trẻ

Trung bình
%

Số trẻ

%

Ngôn ngữ rõ ràng

35
27
77,1
6
17,2
2
5,7
mạch lạc
9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý kiến của tổ chức, cá nhân:
Văn học nói chung và thơ ca nói riêng có một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong sự
phát triển của trẻ, nó là phương tiện để giáo dục đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và đặc biệt nó

có ảnh hưởng to lớn đến sự phát triển và làm phong phú lời nói của trẻ. Qua những bài
thơ có thể giúp bé biết tên và những thuộc tính cơ bản của những con vật, cây cối đồ vật
xung quanh bé, giúp cho bé những bài học tìm hiểu tự nhiên và xã hội sinh động. Bằng
những câu thơ ngộ ngĩnh như:
“Tớ là chiếc xe lu
Người tớ to lù lù
22

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Con đường nào mới đắp
Tớ san bằng tăm tắp…”
(Chiếc xe lu – Trần Nguyên Đan)
Hoặc
“Nhanh cho con bú tí
Đói, đói rồi mẹ ơi”
(Bé đòi bú – Phạm Hồ)
Đã tạo thành một thế giới trẻ thơ tưởng tượng, có khi nhầm lẫn và thắc mắc, các
em cứ khúc khích cười một mình rồi đọc vang lên một cách thích thú. Bằng những vần
điệu, nhất là những từ láy rất gợi hình thức: “Lù lù”, “Tăm tắp”, và cả bằng lối nhân hóa
với cách tự xưng “tớ”…thân mật, gần gũi và có hồi đã làm tăng vốn từ cho trẻ một cách
tự nhiên, không gò bó…Mỗi bài thơ là một câu chuyện nhỏ xinh, một tiếng cười hóm
hỉnh, sảng khoái.
VD:
“Hay nói ầm ĩ
Là con vịt bầu
Hay gọi đây đâu
Là con chó vện…”
(Trần Đăng Khoa)

Là cách nói ngắn gọn, rất dễ thuộc, dễ nhớ với trẻ … nó làm phong phú nhiều xúc
cảm, giáo dục tưởng tượng và đưa đế cho trẻ những hình tượng tuyệt diệu của ngôn ngữ
văn học dân tộc.
Quan những bài thơ, nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ, mở ra trước trẻ
sự biểu cảm của ngôn ngữ, từ đó giúp trẻ có thể áp dụng sự hiểu biết về ngôn ngữ của
mình vào những câu thơ mà trẻ tự nghĩ ra, biết sử dụng lối diễn đạt rõ ràng mạch lạc hơn
vào các tình huống khác trong cuộc sống, trẻ sẽ tự tin hơn rất nhiều trong khi giao tiếp,
học tập.
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến
lần đầu (nếu có):
23

Trường mầm non 19/5 Tân lập


Số
TT
1
2

Tên tổ chức/cá
Địa chỉ
nhân
Phạm Thị Huế Lớp C1 Trường MN 19/5 Tân Lập

............., ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị
(Ký tên, đóng dấu)

Phạm vi/Lĩnh vực

áp dụng sáng kiến
Giáo dục mầm non

............., ngày.....tháng......năm......
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)
Phạm Thị Huế

1. KẾT QUẢ CHẤM ĐIỂM, XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CƠ SỞ.
Điểm:

....................

Xếp loại .................................
Chủ tịch Hội đồng
HIỆU TRƯỞNG

2. KẾT QUẢ CHẤM ĐIỂM, XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN PHÒNG
GDĐT THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN.
Điểm:

....................

Xếp loại .................................
Người chấm

3. KẾT QUẢ CHẤM ĐIỂM, XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN THÀNH PHỐ
THÁI NGUYÊN.
Điểm:

....................

Xếp loại .................................

24

Trường mầm non 19/5 Tân lập