Nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề đối với lao động nông thôn tỉnh hà nam

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NƠNG NGHI P HÀ N I
--------------------------------------------

LÊ HỒNG THUN

NGHIÊN C U GI I PHÁP NÂNG CAO CH T
LƯ NG ðÀO T O NGH ð I V I LAO ð NG
NÔNG THÔN T NH HÀ NAM

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành : Kinh t Nông nghi p
Mã s

: 60 31 10

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N PHÚC TH

HÀ N I - 2010


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan r ng s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn là
trung th c và chưa h ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan r ng m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này
ñã ñư c c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn ñã ñư c ch rõ

ngu n g c.
Tác gi lu n văn

Lê Hoàng Thuyên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........i


L I C M ƠN

ð hoàn thành lu n văn này tơi đã nh n đư c s hư ng d n r t nhi t
tình c a Ti n s NGUY N PHÚC TH cùng v i nh ng ý ki n đóng góp ý
q báu c a các th y, cô giáo trong B môn Kinh t Nông nghi p, Khoa
Kinh t Nông nghi p và PTNT, Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i.
Tơi xin bày t lịng bi t ơn chân thành và sâu s c nh t t i nh ng s giúp
đ q báu đó.
Tơi xin chân thành c m ơn lãnh ñ o UBND t nh Hà Nam, S Lao
ñ ng – Thương binh và Xã h i Hà nam, S Nông nghi p và PTNT Hà
Nam, Trung tâm ðào t o ngh t nh, huy n, các phòng ban ch c năng
c a các S , Trung tâm... đã giúp đ tơi trong su t q trình th c hi n
lu n văn này.
Tôi xin chân thành c m ơn./.
Hà N i, ngày 20 tháng 5 năm 2010
Tác gi lu n văn

LÊ HOÀNG THUYÊN

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........ii

M CL C
L I CAM ðOAN............................................................................................i
L I C M ƠN ................................................................................................ ii
M C L C..................................................................................................... iii
DANH M C B NG BI U ............................................................................ v
DANH M C CÁC CH

VI T T T ............................................................ vi

1. M ð U.................................................................................................... 1
1.1. Tính c p thi t c a ñ tài........................................................................ 1
1.2. M c tiêu nghiên c u............................................................................. 4
1.2.1. M c tiêu chung .............................................................................. 4
1.2.2. M c tiêu c th .............................................................................. 4
1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ........................................................ 5
1.3.1. ð i tư ng nghiên c u .................................................................... 5
1.3.2. Ph m vi nghiên c u........................................................................ 6
2. CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V GI I PHÁP NÂNG CAO
CH T LƯ NG ðÀO T O NGH ð I V I LAO ð NG NÔNG THÔN... 7
2.1. Cơ s lý lu n ........................................................................................ 7
2.1.1. Nh ng v n ñ cơ b n v ñào t o ngh và nâng cao ch t lư ng
ñào t o ngh cho lao đ ng nơng thơn....................................................... 7
2.1.2. Nhu c u và xu th ñào t o ngh ñ i v i lao đ ng nơng thơn
Vi t Nam ................................................................................................13
2.1.3. ð c ñi m ngu n lao ñ ng, ch t lư ng ñào t o ngh và s d ng
lao ñ ng nông thôn Vi t Nam .................................................................18
2.2. C s th c ti n ....................................................................................24
2.2.1. Kinh nghi m ñào t o và s d ng ngu n nhân l c c a nư c ngồi
và trong nư c..........................................................................................24
2.2.2. Các chính sách s d ng lao đ ng và tình hình th c hi n

Vi t

Nam........................................................................................................31
3. ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U..................42
3.1. ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u ..............................................................42
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........iii


3.1.1. ði u ki n t nhiên t nh Hà Nam....................................................42
3.1.2. ði u ki n kinh t - xã h i ..............................................................48
3.2. Phương pháp nghiên c u .....................................................................60
3.2.1. Ch n ñi m nghiên c u .................................................................60
3.2.2. Phương pháp thu th p s li u .......................................................60
3.2.3. Phương pháp x lý s li u.............................................................62
3.2.4. Phương pháp phân tích..................................................................62
3.2.5. H th ng các ch tiêu phân tích .....................................................63
4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N..........................................65
4.1. Th c tr ng v l c lư ng lao đ ng nơng thơn t nh Hà Nam ..................65
4.1.1. Th c tr ng lao ñ ng, vi c làm chung trên ñ a bàn Hà Nam ...........65
4.1.2. Th c tr ng lao ñ ng, vi c làm trong các doanh nghi p..................68
4.1.3. Th c tr ng lao ñ ng, vi c làm c a các h b thu h i ñ t................73
4.2. ðánh giá th c tr ng các cơ s ñào t o ngh trên ñ a bàn t nh ..............77
4.2.1. S lư ng và quy mô các cơ s d y ngh trên ñ a bàn Hà Nam ......77
4.2.2. Ngành ngh ñào t o......................................................................80
4.2.3. Ch t lư ng ñào t o ngh ...............................................................81
4.2.4. Tình hình cơ s , v t ch t, trang thi t b và ñ i ngũ giáo viên t i
các cơ s ñào t o.....................................................................................81
4.2.5. M t s k t lu n rút ra qua ñi u tra, kh o sát các cơ s d y ngh
trên ñ a bàn .............................................................................................83

4.3. Quan ñi m, ñ nh hư ng và các gi i pháp ñào t o ngh , nâng cao ch t
lư ng ñ i v i lao ñ ng nông thôn t nh Hà Nam .........................................85
4.3.1. Quan ñi m và ñ nh hư ng .............................................................85
4.3.2. M c tiêu ñào t o ngh c a t nh......................................................88
4.3.3. Các gi i pháp ñào t o ngh , nâng cao ch t lư ng ñ i v i lao
ñ ng nông thôn t nh Hà Nam ..................................................................89
5. K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................122
TÀI LI U THAM KH O ...........................................................................125

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........iv


DANH M C B NG BI U
B ng 2.1. S lư ng và cơ c u lao đ ng có vi c làm c a Vi t Nam phân theo
3 nhóm ngành chính.................................................................... 21
B ng 3.1. S lư ng và cơ c u s d ng ñ t c a Hà Nam............................... 45
B ng 3.2. Cơ c u t ng s n ph m trên ñ a bàn t nh Hà Nam .......................... 52
B ng 4.1. Tình hình dân s c a Hà Nam ..................................................... 65
B ng 4.2. Tình hình lao ñ ng, vi c làm t nh Hà Nam .................................. 66
B ng 4.3. Tình hình lao đ ng c a Hà Nam ñư c ñào t o ngh trong th i gian
qua .............................................................................................. 68
B ng 4.4. Tình hình lao ñ ng, ñào t o ngh và nhu c u v lao ñ ng c a các
doanh nghi p ñi u tra (năm 2005).............................................. 70
B ng 4.5. Tình hình cơ b n các h b thu h i ñ t .......................................... 73
B ng 4.6. Trình đ văn hóa và chun mơn k thu t c a ngư i lao đ ng b thu
h i đ t......................................................................................... 74
B ng 4.7. Tình tr ng vi c làm và nhu c u h c ngh c a lao ñ ng b thu h i
ñ t............................................................................................... 76
B ng 4.8. Th ng kê cán b , nhân viên và giáo viên d y ngh ...................... 82
B ng 4.9. M c tiêu ñào t o ngh c a t nh Hà Nam....................................... 89

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........v


DANH M C CÁC CH
T vi t t t

VI T T T

Di n gi i n i dung

APEC

T ch c di n ñàn h p tác kinh t châu Á-Thái Bình Dương

ATTP

An tồn th c ph m

CEPT

Hi p đ nh Ưu đãi Thu quan có hi u l c chung

CHXHCN

Cơng hịa xã h i ch nghĩa

CMKT

Chun mơn k thu t

CNH

Cơng nghi p hóa

CNKT

Cơng nhân k thu t

CNTT

Cơng ngh thơng tin

CTLT

Cơng trình th y l i

CSVN

C ng s n Vi t Nam

DN

Doanh nghi p

DNNVV

Doanh nghi p nh và v a

FDI

V n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài

GDP

T ng s n ph m

GTSXCN

Giá tr s n xu t công nghi p

HTX NN

H p tác xã nông nghi p

ISO

Tiêu chu n h th ng qu n lý ch t lư ng

LðXH

Lao ñ ng xã h i

LLLð

L c lư ng lao ñ ng

NXB

Nhà xu t b n

ODA

H tr phát tri n chính th c

PTCS

Ph thơng cơ s

PTNT

Phát tri n nơng thôn

PTTH

Ph thông trung h c

PTD

Phát tri n k thu t có s tham gia

SA

Tiêu chu n Trách nhi m xã h i c a doanh nghi p

SX

S n xu t

SXKD

S n xu t kinh doanh

TTDN

Trung tâm d y ngh

TTLð

Trung tâm lao ñ ng

TBKT

Ti n b k thu t

UBND

U ban nhân dân

VAT

Thu giá tr gia tăng

WTO

T ch c Thương m i Th gi i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........vi

1. M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
Nông nghi p, nông thôn và nông dân Vi t Nam có v trí đ c bi t quan tr ng
trong s nghi p cách m ng và công cu c ñ i m i n n kinh t c a ñ t nư c. ð ng
và Nhà nư c ta ch trương ñ y m nh s nghi p cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa ñ t
nư c, mà trư c h t là

lĩnh v c nông nghi p, nông thôn. Vi t Nam là thành viên

chính th c c a T ch c Thương m i Th gi i (WTO), n n kinh t c nư c nói
chung và s n xu t nơng nghi p c a Vi t Nam nói riêng đang ph i ñương ñ u v i
m t cu c c nh tranh quy t li t, có nhi u cơ h i ñ phát tri n, song nh ng thách
th c cũng không nh . Yêu c u c a m t n n kinh t phát tri n theo hư ng cơng
nghi p hóa (CNH) và hi n đ i hóa (HðH), m t n n nơng nghi p năng su t cao và
b n v ng, ch t lư ng t t và ñ m b o v sinh an tồn th c ph m (ATTP), địi h i
ph i chuy n giao nhanh nh ng thành t u ti n b v khoa h c công ngh vào s n
xu t, nh ng ki n th c kinh t - xã h i, t ch c và qu n lý, thông tin v th trư ng,
giá c và ñ c bi t là ñào t o, t p hu n v ngh nghi p cho ngư i nông dân…
Hi n nay, Vi t Nam v n là m t nư c nông nghi p v i 61,98 tri u ngư i
s ng

nông thôn – chi m 71,9% dân s c nư c, lao đ ng nơng nghi p chi m

66,2% l c lư ng lao ñ ng toàn xã h i (Niên giám Th ng kê năm 2009). Ngồi
ra, hàng năm l i có thêm g n 1 tri u ngư i ñ n tu i lao ñ ng b sung vào ñ i
ngũ l c lư ng lao đ ng. Trong khi đó, v n ñ gi i quy t vi c làm, v n ñ ñào t o
ngh và s d ng s lao ñ ng ñã ñư c ñào t o ñang còn nhi u b t c p.

ðào t o ngh cho lao đ ng nơng thơn là s nghi p c a ð ng, Nhà nư c,
c a các c p, các ngành và xã h i nh m nâng cao ch t lư ng lao đ ng nơng thơn,
đáp ng u c u cơng nghi p hố, hi n đ i hố nơng nghi p, nơng thơn. Nhà nư c
tăng cư ng ñ u tư ñ phát tri n ñào t o ngh cho lao đ ng nơng thơn, có chính sách
b o đ m th c hi n cơng b ng x ã h i v cơ h i h c ngh ñ i v i m i lao ñ ng nông

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........1


thơn, khuy n khích, huy đ ng và t o ñi u ki n ñ toàn xã h i tham gia đào t o ngh
cho lao đ ng nơng thơn.
Theo s li u cơng b năm 2008 thì Vi t Nam m i có kho ng 27% s lao
đ ng qua đào t o, trong đó lao đ ng nơng thơn đã qua đào t o ngh m i ch chi m
kho ng 18,7%, s còn l i 81,3% l c lư ng lao đ ng nơng thơn chưa qua ñào t o.
Lao ñ ng nông thôn qua ñào t o ngh cũng có s chênh l ch l n gi a các vùng
kinh t trong c nư c, c th : ð ng b ng sông H ng - 19,4%, ð ng b ng sông
C u Long - 17,9%, trong khi đó Vùng Tây B c ch có 8,3%. ði u đó có nghĩa là
cùng m t lúc chúng ta ph i gi i quy t 3 v n ñ l n:
- Th nh t: chuy n d ch d n l c lư ng lao đ ng nơng nghi p sang lĩnh
v c phi nông nghi p.
- Th hai: nâng cao t l lao ñ ng qua ñào t o, trong đó đ c bi t quan
tâm đ n l c lư ng lao đ ng nơng thơn.
- Th ba: nâng cao ch t lư ng ñào t o nói chung và đào t o ngh nói
riêng.
V i s lư ng l n lao ñ ng t p trung

khu v c nông thôn và tham gia

trong lĩnh v c nơng nghi p như hi n nay, đ gi i quy t t t ñ ng th i c 3 v n
đ nêu trên thì gi i pháp h u hi u nh t v n là m r ng các hình th c đào t o

ngh cho l c lư ng lao đ ng nơng thơn. Bên c nh vi c m r ng v s lư ng
ph i g n li n v i vi c nâng cao v ch t lư ng đào t o.
Khơng n m ngoài xu hư ng phát tri n chung c a c nư c, Hà Nam
cũng g p khơng ít khó khăn trong vi c nâng cao ch t lư ng ñào t o ngh và
gi i quy t vi c làm đ i v i lao đ ng nơng thôn.
Hà Nam là t nh n m trong khu v c phía Nam ð ng b ng sơng H ng, t
lâu v n n i ti ng c nư c là m t trong nh ng t nh có s n lư ng lúa l n c a vùng
ð ng b ng B c b . ð n nay, vi c phát tri n các ngành ngh truy n th ng, ngành
ngh d t may và s n xu t xi măng đã thúc đ y tình hình kinh t - xã h i t nh Hà
Nam d n ñi vào n đ nh và có chi u hư ng tăng trư ng t t. Tuy nhiên, nông
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........2


nghi p v n là lĩnh v c s n xu t v t ch t quan tr ng và cơ b n c a t nh, thu hút
nhi u l c lư ng lao đ ng nơng thơn. V i tình hình đó, khi khoa h c cơng ngh
phát tri n và ñư c áp d ng r ng rãi vào s n xu t thì th c tr ng trên l i chính là
khó khăn l n c a t nh. M t b ph n l n lao đ ng nơng thơn có chi u hư ng dơi
dư nhưng l i r t khó đ có th b trí vi c làm cho h . V n ñ cơ c u l i l c
lư ng lao đ ng nơng thơn cũng g p nhi u khó khăn do s lao ñ ng này chưa
ñư c ñào t o ngh khi tham gia vào lĩnh v c s n xu t phi nơng nghi p; s ít ñã
ñư c ñào t o ngh thì trình ñ ngh chưa cao, chưa ñáp ng ñư c yêu c u ngày
càng tăng c v s lư ng và ch t lư ng c a s n xu t, xã h i.
Trong th i gian qua cơng tác đào t o ngh trên ñ a bàn t nh ñã ñ t ñư c
nh ng k t qu nh t ñ nh. Bư c ñ u ñã ñáp ng ñư c nhu c u h c ngh c a
ngư i lao ñ ng, nhu c u s d ng lao ñ ng c a các cơ s s n xu t, kinh doanh,
d ch v , doanh nghi p. Tuy nhiên, công tác ñào t o ngh c a t nh v n cịn
nh ng h n ch , chưa đào t o ngu n nhân l c ñáp ng ñư c nhu c u c a
doanh nghi p, c a xã h i c v s lư ng, ch t lư ng và ngành ngh đào t o.
ð cơng tác đào t o ngh c a t nh ngày càng phát tri n, ñáp ng ñư c nhu c u
c a th i kỳ cơng nghi p hố, hi n đ i hố c n đư c các c p, các ngành và

tồn xã h i quan tâm, đ u tư, tri n khai th c hi n trong nh ng giai ño n ti p
theo.
V i phương châm phát huy t i ña ngu n l c h tr t Trung ương, ñ a
phương và các t ch c doanh nghi p trong và ngồi t nh, Hà Nam đã tri n khai
nhi u gi i pháp c th nh m kh c ph c h n ch v ch t lư ng ñào t o ngh ñ i
v i lao đ ng nơng thơn như: Liên k t đào t o ngh v i các doanh nghi p; xây
d ng mơ hình d y ngh m i, ngh truy n th ng ñ a phương k t h p v i hư ng
d n ki n th c phát tri n kinh doanh cho các h gia đình h i viên có kh năng phát
tri n ngh theo quy mô t h p, doanh nghi p nh ; t ch c d y ngh lưu ñ ng t i
cơ s ...

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........3


Nâng cao s lư ng và ch t lư ng ñào t o ngh ñ i v i lao ñ ng nông
thôn t nh Hà Nam cũng là gi i pháp góp ph n gi i quy t t t nh ng n i dung
c a Ngh quy t s 26/NQ/TW v nông nghi p, nông dân, nông thôn c a Ban
ch p hành Trung ương ð ng l n th 7, khố X. ðây là v n đ l n ñã và ñang
tri n khai th c hi n t i nhi u t nh thành trên ph m vi c nư c nh m c th hóa
ch trương ñào t o ngh cho 1 tri u nông dân m i năm c a Chính ph , nâng
t l lao đ ng nơng thơn đư c đào t o lên ñ n 50% vào năm 2020.
Xu t phát t nh ng lý do trên tác gi lu n án l a ch n ñ tài “Gi i
pháp nâng cao ch t lư ng ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn t nh Hà
Nam” làm ñ tài th c sĩ.
1.2. M c tiêu nghiên c u
1.2.1. M c tiêu chung
Nâng cao ch t lư ng và hi u qu ñào t o ngh , nh m t o vi c làm, tăng
thu nh p c a lao đ ng nơng thơn; góp ph n chuy n d ch có c u lao đ ng và
cơ c u kinh t , ph c v s nghi p CNH-HðH nơng nghi p, nơng thơn;
Xây d ng đ i ngũ cán b , cơng ch c xã có b n lĩnh chính tr v ng

vàng, có trình đ , năng l c, ph m ch t ñáp ng yêu c u nhi m v qu n lý
hành chính, qu n lý ñi u hành kinh t - xã h i;
ðánh giá th c tr ng ñào t o và ch t lư ng ñào t o ngh cho lao ñ ng
nơng thơn t nh Hà Nam, đ xu t đ nh hư ng và m t s gi i pháp ch y u nh m
nâng cao ch t lư ng ñào t o ngh ñ i v i lao ñ ng nông thôn c a t nh trong
th i gian t i.
1.2.2. M c tiêu c th
- Nâng cao ch t lư ng ñào t o ngh trên ñ a bàn t nh, tăng d n đào t o
ngh

trình đ cao đ ng, trung c p ngh ; Góp ph n h th ng hóa lý lu n và

th c ti n v gi i pháp nâng cao ch t lư ng ñào t o ngh ñ i v i lao đ ng
nơng thơn.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........4


- Nâng t l lao ñ ng qua ñào t o ngh đ t 40% vào năm 2015. Trong
đó, hàng năm ñào t o kho ng 16.000 – 19.000 lao ñ ng theo các c p trình ñ ;
Phát tri n m ng lư i các cơ s d y ngh trên ñ a bàn t nh c v quy mơ, ch t
lư ng đào t o; đ n năm 2015 tăng 15 cơ s d y ngh .
- Phân tích th c tr ng các gi i pháp đào t o ngh cho lao đ ng nơng
thơn t nh Hà Nam trong th i gian qua. ð xu t ñ nh hư ng và m t s gi i
pháp ch y u nh m nâng cao ch t lư ng ñào t o ngh ñ i v i lao ñ ng nông
thôn t nh Hà Nam.
1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
1.3.1. ð i tư ng nghiên c u
- Nghiên c u th c tr ng các cơ s ñào t o ngh : ð u tư v cơ s v t ch t,
trang thiêt b d y ngh ñ i v i các cơ s d y ngh ; ð i ngũ giáo viên và cán b

qu n lý d y ngh có đ trình đ chun mơn cao, có tay ngh ; Chương trình, giáo
trình d y ngh có đ m b o các m c tiêu d y ngh theo t ng c p trình đ và tính
liên thơng gi a các trình đ cho t ng ngh , đáp ng ñư c yêu c u c a các ñơn v
s d ng lao ñ ng.
- Các ñ i tư ng tham gia h c ngh :
+ Lao đ ng nơng thơn trong đ tu i lao đ ng, có trình ñ h c v n và
s c kho phù h p v i ngh c n h c.
+ Cán b chun trách đ ng, đồn th chính tr - xã h i, chính quy n và
cơng ch c chun mơn xã; cán b ngu n b sung thay th cho cán b , cơng ch c
xã đ n tu i ngh công tác ho c thi u h t do cơ h c có đ tu i phù h p v i quy
ho ch cán b .
- Các cơ s s d ng lao ñ ng: Các doanh nghi p, Công ty TNHH,
Công ty c ph n, Công ty liên doanh và các t ch c khác.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........5


1.3.2. Ph m vi nghiên c u
- V n i dung: ð tài t p trung nghiên c u v ch t lư ng ñào t o ngh
ñ i v i lao đ ng nơng thơn t nh Hà Nam theo 2 nhóm ngh là ngh s n xu t
nơng nghi p và m t s ngh ch y u trong s n xu t phi nông nghi p.
- Ph m vi khơng gian: ð tài đư c nghiên c u trên ñ a bàn t nh Hà
Nam.
- Ph m vi th i gian: Th i gian nghiên c u t tháng 5/2009 ñ n tháng
10/2010.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........6


2. CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V GI I PHÁP NÂNG CAO

CH T LƯ NG ðÀO T O NGH ð I V I LAO ð NG NÔNG THÔN
2.1. Cơ s lý lu n
2.1.1. Nh ng v n ñ cơ b n v ñào t o ngh và nâng cao ch t lư ng ñào
t o ngh cho lao đ ng nơng thơn
2.1.1.1. Ngu n l c con ngư i
Ngu n l c con ngư i là nhân t cơ b n c a s tăng trư ng kinh t b n
v ng. Ngu n l c con ngư i ñư c hi u là t ng hòa c a các m i quan h
th ng nh t gi a năng l c, th l c, trí l c, văn hóa và tính năng đ ng, nh y
bén c a con ngư i trong m t xã h i. Ngu n nhân l c bi u hi n rõ nét nh t là
ngu n lao ñ ng, chính h là ngun nhân, là đ ng l c c a m i s tăng trư ng
và phát tri n, ñ ng th i cũng là s n ph m c a phát tri n. Do đó mu n phát
tri n ngu n nhân l c ph i có h th ng giáo d c, y t , văn hóa, mơi trư ng t t
đ có đư c nh ng con ngư i có s c kh e t t, có đ năng l c làm vi c.
Ngu n nhân l c hay l c lư ng lao ñ ng bao g m t t c nh ng ngư i
trong đ tu i lao đ ng có ngo i hình th ch t phát tri n bình thư ng, có nhu
c u làm vi c và có kh năng lao ñ ng (tr nh ng ngư i tàn t t, m t s c lao
ñ ng lo i n ng) và nh ng ngư i ngồi đ tu i lao đ ng nhưng th c t có làm
vi c.
L c lư ng lao đ ng hay cịn g i là dân s ho t ñ ng kinh t bao g m
tồn b nh ng ngư i t đ 15 tu i tr lên đang có vi c làm ho c đang tích
c c tìm ki m vi c làm (có nhu c u làm vi c). S phát tri n kinh t xã h i c a
m i vùng, m i ñ a phương ph thu c vào s lư ng, ch t lư ng c a ngu n lao
ñ ng và m c ñ s d ng ngu n nhân l c đó. Gi a các qu c gia có s khác
nhau v quy đ nh đ tu i lao ñ ng, g n ñây, nhi u nư c l y tu i t i thi u là 15
tu i, cịn tu i t i đa v n có s khác nhau, có nư c quy đ nh là 60 tu i, có
nư c 65, th m chí có nư c đ n 70, 75 tu i, tùy thu c vào tình hình phát tri n
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........7

kinh t - xã h i c a m i nư c. ð c bi t như

nư c Úc không có quy đ nh

tu i v hưu và do đó khơng có gi i h n tu i t i ña.

nư c ta tu i lao ñ ng do

Lu t Lao ñ ng quy ñ nh, c th là: ð tu i lao ñ ng t 15 – 60 tu i ñ i v i
nam và t 15 – 55 tu i ñ i v i n .
Ngu n nhân l c có m t s đ c trưng sau:
- Ngu n lao ñ ng g n v i cơ th s ng (con ngư i), do đó có kh năng
t tăng lên v s lư ng và ngày càng hoàn thi n ch t lư ng theo th i gian.
- Xét v m t s lư ng: Khi có m t s lư ng lao ñ ng phù h p, cân đ i
s t o ra s kích thích lao ñ ng.
- Xét v m t ch t lư ng: Khi ch t lư ng c a ngu n lao ñ ng tăng lên s
t o ra năng su t lao ñ ng cao hơn. Ch t lư ng c a ngu n lao ñ ng ph thu c
vào tình tr ng s c kh e, trình đ văn hóa, trình đ chun mơn k thu t và
ph m ch t c a ngư i lao ñ ng.
- Ch t lư ng lao ñ ng là k t qu c a q trình đào t o và tích lũy kinh
nghi m th c t c a l c lư ng lao ñ ng.
Phát tri n ngu n nhân l c.
Phát tri n ngu n nhân l c là t ng th các hình th c, phương pháp,
chính sách và bi n pháp nh m hoàn thi n và nâng cao ch t lư ng t ng con
ngư i lao ñ ng (trí tu , th ch t và s n ph m tâm lý – xã h i) ñáp ng địi h i
v ngu n nhân l c cho s phát tri n kinh t - xã h i trong t ng giai ño n phát
tri n.
Các nhân t cơ b n chi ph i và ñ nh hư ng quy mơ và t c đ tăng

ngu n lao ñ ng bao g m:
Th nh t, quy mô và t c ñ tăng dân s t nhiên.
Th hai, quy mơ và t c đ tăng dân s cơ h c do q trình cơng nghi p
hóa, đơ th hóa và quá trình di cư…

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........8


Th ba, quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng CNH, HðH s
d n ñ n s v n ñ ng c a ngu n lao ñ ng theo hư ng tăng nhanh c v s
lư ng và ch t lư ng.
Quá trình phát tri n ngu n nhân l c địi h i t o ra s chuy n bi n v
m t s lư ng và ch t lư ng và m t cơ c u ñ i ngũ nhân l c h p lý c n thi t
ñ tham gia m t cách hi u qu vào quá trình phát tri n vì s ti n b kinh t xã h i. Khác v i ñ u tư cho các ngu n l c phi con ngư i, ñ u tư cho ngu n
nhân l c là s tác ñ ng ñ n ñ i s ng c a các cá nhân, gia đình, c ng đ ng và
tồn xã h i nói chung.
Do đó, đ tăng trư ng và phát tri n kinh t nhanh và b n v ng, Vi t Nam
khơng có s l a ch n nào khác là ph i ti p c n v i nh ng tri th c và công ngh
m i c a th i ñ i. Trư c h t là ph i có ngu n l c lao đ ng có ch t lư ng cao đ
th c hi n và đ y m nh cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa n n kinh t , t o ra s
chuy n bi n trong vi c s d ng các ngu n l c kinh t khác nh m th c hi n
chuy n d ch cơ c u kinh t h p lý, có hi u qu , nâng cao năng l c c nh tranh v i
giá tr gia tăng ngày càng cao và t ng bư c hình thành n n kinh t tri th c. ði u
đó có nghĩa là hàm lư ng tri th c trong m i ñơn v s n ph m, trong k t qu s n
xu t – kinh doanh ngày càng cao.
Vì v y, ngu n nhân l c con ngư i, ñ c bi t là ngu n nhân l c có ch t
lư ng cao luôn là ngu n l c quan tr ng nh t, quy t ñ nh nh t c a l c lư ng s n
xu t, c a n n kinh t và c a toàn xã h i. Báo cáo Phát tri n con ngư i c a Liên
h p qu c cũng ñã nh n m nh: “Phát tri n con ngư i là m c đích cu i cùng,
tăng trư ng kinh t là phương ti n’. Còn ð ng c ng s n Vi t Nam thì xác đ nh

con ngư i là ch th c a m i sáng t o, m i ngu n c a c i v t ch t và văn hóa,
m i n n văn minh c a các qu c gia; nâng cao dân trí, b i dư ng và phát huy
ngu n l c c a con ngư i Vi t Nam là nhân t quy t ñ nh th ng l i c a công
cu c CNH, HðH.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........9


2.1.1.2. V n ñ vi c làm và ngh nghi p.
Khái ni m “vi c làm” và vi c xác ñ nh s ngư i “có vi c làm” là v n
đ có ý nghĩa quan tr ng trong vi c ho ch đ nh chính sách phát tri n và qu n
lý ngu n nhân l c. Trong cơ ch th trư ng, quan ni m v “vi c làm” và
ngư i “có vi c làm” khác căn b n v i quan ni m đó trong cơ ch cũ. “Vi c
làm” là m t ph m trù t ng h p, “vi c làm” và lao ñ ng liên quan ch t ch v i
nhau nhưng khơng hồn tồn đ ng nh t v i nhau.
Theo ði u 13, B lu t Lao ñ ng c a nư c CHXHCN Vi t Nam, khái ni m
“vi c làm” ñư c xác ñ nh là: “M i ho t đ ng lao đ ng có ích nh m t o ra ngu n
thu nh p cho gia đình (ho c góp ph n làm tăng thu nh p c a gia đình) khơng b
lu t pháp ngăn c m”. Như v y, không ch nh ng ngư i làm vi c trong các ngành
c a n n kinh t qu c dân, mà nhi u ngư i khác cũng ñư c coi là có vi c làm, n u
h gián ti p góp ph n t o ra thu nh p.
“Ngư i có đ vi c làm” là s th a mãn ñ y ñ nhu c u v vi c làm c a
các thành viên có kh năng lao đ ng, nói cách khác là m i ngư i có kh năng
lao đ ng, mu n làm vi c đ u có th tìm đư c vi c làm trong th i gian ng n.
“Thi u vi c làm” là tình tr ng có vi c làm nhưng th i gian làm vi c
th p hơn th i gian quy đ nh và có nhu c u làm thêm. Hi n nay, tình tr ng
thi u vi c làm cịn ph bi n
đ ng th c t

khu v c nông thôn, h s th i gian s d ng lao

khu v c này hi n kho ng 60 - 70%.

“Vi c làm h p lý” là s phù h p v m t s lư ng và ch t lư ng c a các y u
t con ngư i và v t ch t c a s n xu t, là bư c phát tri n cao hơn c a vi c làm ñ y
ñ .
Hi n nay, tình tr ng th t nghi p và thi u vi c làm cịn cao nên chúng ta
m i đang t p trung gi i quy t vi c làm ñ y ñ cho toàn dân, nhưng v lâu dài
nh t thi t ph i tính đ n vi c gi i quy t “vi c làm h p lý” ñ ñ m b o hi u
qu kinh t xã h i ngày càng cao hơn.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........10


“Ngư i chưa có vi c làm” là ngư i có nhu c u làm vi c, hi n t i chưa tìm
đư c vi c làm, ho c trư c đây đã t ng có vi c làm, đã có ngh nghi p nh t đ nh
nhưng hi n do đi u ki n, hồn c nh nào đó chưa tìm l i đư c vi c làm.
Th c ch t “ngư i th t nghi p” và “ngư i chưa có vi c làm” là cùng
m t b n ch t, ch khác nhau v cách phân chia có tính ch t chi ti t c a cùng
m t ch tiêu, do đó có th g i chung ngư i th t nghi p là ngư i có nhu c u
làm vi c, nhưng khơng có vi c làm, đang đi tìm vi c làm.
Trong q trình chuy n sang n n kinh t th trư ng, do s tác ñ ng c a
cung – c u v lao ñ ng, ñ c bi t là do quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t ,
hi n tư ng có “ngư i th t nghi p” là khơng tránh kh i, nó ph n nh m t th c
t c a quá trình s p x p l i m t c u trúc kinh t - xã h i m i.
2.1.1.3. Các y u t tác ñ ng ñ n s lư ng và ch t lư ng ngu n lao ñ ng:
1) Nhân t

nh hư ng ñ n s lư ng lao ñ ng

a) Dân s .
Dân s là cơ s đ hình thành l c lư ng lao ñ ng. S bi n ñ ng v dân
s ñư c th hi n

2 d ng sau:

+ Bi n ñ ng dân s t nhiên: qua sinh ñ , t vong.

các nư c ñang

phát tri n thì t l sinh cao, t c đ tăng dân s nhanh nhưng t c ñ tăng
trư ng kinh t ch m d n t i áp l c v gi i quy t vi c làm. Vì v y, Nhà
nư c c n ph i có chính sách k ho ch hóa dân s đi đơi v i ñ y m nh phát
tri n kinh t .
+ Bi n ñ ng dân s cơ h c: do s tác ñ ng c a di dân gi a nông thôn
và thành th , gi a các vùng và vi c di dân nh hư ng ñ n quy mô và cơ c u
kinh t c a các vùng, ñ c bi t nó làm tăng cung lao ñ ng c a thành th , thúc
ñ y t c đ đơ th hóa và làm gia tăng th t nghi p.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........11


b) T l tham gia l c lư ng lao ñ ng
T l tham gia l c lư ng lao ñ ng là t s gi a s ngư i trong ñ tu i
lao ñ ng tham gia l c lư ng lao ñ ng trên t ng s ngư i trong đ tu i lao
đ ng (tính theo t l ph n trăm).
- T l này ph n ánh s ngư i tham gia l c lư ng lao ñ ng th c t và
nó khác nhau gi a nam và n , gi a cơ c u ñ tu i c a lao ñ ng, gi a các qu c
gia, và ph thu c vào y u t kinh t , văn hóa, xã h i.
-

các nư c ch m phát tri n t l tham gia l c lư ng lao ñ ng c a ph

n th p hơn so v i nam gi i do ph i làm n i tr , nh n th c c a ph n còn
h n ch .
2) Nhân t

nh hư ng ñ n ch t lư ng lao ñ ng

Các nhân t

nh hư ng ñ n năng su t lao ñ ng.

a) Giáo d c và c i thi n ch t lư ng lao ñ ng
- Giáo d c nh m nâng cao ki n th c, kĩ năng cho con ngư i trong su t
c cu c ñ i, nó ñư c bi u hi n qua t t c các d ng h c t p.
- Giáo d c ñư c th hi n

2 b c: Giáo d c ph thông và giáo d c

ngh và ñ i h c.
- Vai trò c a giáo d c v i vi c nâng cao ch t lư ng lao ñ ng th hi n
2 m t: (1) Tăng tích lũy v tri th c đ t o ra l c lư ng lao đ ng có trình ñ ,
có kĩ năng, có NS
Lð và có sáng t o. (2) Giúp cho con ngư i có ki n th c ñ s d ng các
ki n th c ñó nh m nâng cao s c kho , dinh dư ng.
b) D ch v y t , chăm sóc s c kh e
S c kho th hi n

th l c, chi u cao, cân n ng, ch ñ dinh dư ng,

chính sách b o hi m y t . S c kho c a ngư i lao ñ ng giúp h nâng cao s c
b n b d o dai và kh năng t p trung trong công vi c.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........12


c) Tác phong công nghi p và k lu t lao ñ ng
các khu v c thành th ñi u ki n làm vi c có xu hư ng hi n đ i hóa và
nó địi h i ph i có s ph i h p gi a các cá nhân, các t ch c, các b ph n
trong quá trình s n xu t, vì v y ngư i lao đ ng ph i có tác phong cơng
nghi p, có k lu t lao đ ng và có thái ñ h p tác t t nh m nâng cao NSLð.
2.1.2. Nhu c u và xu th ñào t o ngh đ i v i lao đ ng nơng thơn Vi t Nam
2.1.2.1. Nhu c u ñào t o ngh ñ i v i lao ñ ng nông thôn
Trong giai ño n 2001-2010 kinh t nư c ta tăng trư ng nhanh, n đ nh,
đ t t c đ bình qn 7,2%/năm, GDP bình qn đ u ngư i đ t 1.220 USD.
Như v y, theo tiêu chí c a Liên h p qu c, Vi t Nam ñã ra kh i nhóm nư c
đang phát tri n có thu nh p th p. Cơ c u kinh t d ch chuy n theo hư ng tích
c c: t tr ng ngành công nghi p trong GDP tăng t 36,7% năm 2000 lên 40%
vào năm 2010. T l lao ñ ng nông nghi p gi m t trên 65% xu ng cịn
kho ng 50%. M i năm t o đư c kho ng 1,0 tri u ch làm vi c m i.
Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t nói chung và s phát tri n c a
các doanh nghi p m i nói riêng (doanh nghi p nư c ngoài và doanh nghi p
trong nư c), nhu c u v ngu n nhân l c, nh t là ngu n nhân l c có ch t
lư ng cao c a các ngành d ch v và cơng nghi p như marketing, tài chính,
ngân hàng, b o hi m, qu n tr doanh nghi p, cơng ngh thơng tin, đi n, đi n
t và hóa ch t ngày càng tăng lên. Các nhà ñ u tư nư c ngoài cũng thư ng ưu
tiên tuy n lao ñ ng ch t lư ng cao ngay t i Vi t Nam vì lao đ ng Vi t Nam là
ngư i am hi u th trư ng, phong t c t p quán, có nhi u m i quan h và có
m c lương th p hơn so v i thuê lao ñ ng t nư c khác. Các doanh nghi p

nư c ngồi cịn s n sàng tr m c lương cao hơn r t nhi u so v i các doanh
nghi p Vi t Nam nh m thu hút nhân tài. Do đó, s c nh tranh ngu n nhân l c
ch t lư ng cao ngày càng gay g t.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........13


Khơng ch nhu c u đ i v i các v trí qu n lý c p cao và c p trung mà
nhu c u công nhân k thu t lành ngh cũng ñã tăng lên trong khi ngu n cung
khơng đáp ng đư c.
Theo M c tiêu Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i, ñ n năm 2020
nư c ta tr thành nư c cơng nghi p có trình đ phát tri n trung bình (t tr ng
các ngành cơng nghi p và d ch v chi m kho ng 85% trong GDP; t l lao
đ ng nơng nghi p cịn kho ng 30% trong lao ñ ng xã h i). Cùng v i q
trình cơng nghi p hố (CNH) - hi n ñ i hoá (HðH) n n kinh t , cơ c u lao
đ ng nơng thơn nư c ta đã có s d ch chuy n theo hư ng tích c c. Hi n nay,
trong s l c lư ng lao đ ng nơng thơn (34,8 tri u ngư i), lao đ ng làm vi c
trong nhóm ngành nơng - lâm - ngư nghi p là 22 tri u ngư i, chi m trên 62%,
cịn l i là lao đ ng phi nơng nghi p.
Q trình cơng nghi p hố và đơ th hố địi h i ph i s d ng nhi u
di n tích đ t nơng nghi p ñ xây d ng cơ s h t ng cơng nghi p và đơ th ,
làm cho di n tích đ t canh tác b thu h p l i ñáng k . ði u này d n ñ n s
lư ng lao đ ng bình qn trên m t di n tích canh tác tăng lên. Hi n tư ng đ t
ch t, ngư i đơng đang là xu hư ng chung c a các vùng nông thôn nư c ta,
ñ c bi t là

Vùng ñ ng b ng sơng H ng và các đ a phương có t c đ đơ th

hố cao. Như v y, q trình cơng nghi p hố và đơ th hố đã làm “dư th a”
m t lư ng lao ñ ng nơng nghi p và đã t o ra c u v lao đ ng phi nơng

nghi p. M t lư ng lao đ ng nơng nghi p bu c ph i chuy n sang các ngh
khác t i nông thôn ho c tr thành lao đ ng cơng nghi p.
Nh ng y u t và yêu c u chuy n d ch cơ c u kinh t nêu trên t o ra s
chuy n d ch r t l n ñ i v i lao ñ ng nông thôn, t d ch chuy n k năng ñ n
d ch chuy n ngh nghi p, d ch chuy n nơi sinh s ng, nơi làm vi c. Có m t s
xu hư ng chuy n d ch sau:
- Chuy n d ch k năng: t nông dân s n xu t truy n th ng sang nông
dân s n xu t hi n đ i.
Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........14


- Chuy n d ch ngh nghi p: t lao ñ ng nông nghi p (nông dân) sang
lao ñ ng phi nông nghi p

nông thôn.

- Chuy n d ch ngh nghi p và nơi làm vi c: t lao ñ ng nơng nghi p
ho c lao đ ng phi nơng nghi p

nơng thơn tr thành lao đ ng cơng nghi p

t i các khu công nghi p, doanh nghi p SXKD, d ch v

nông thôn.

- Chuy n d ch ngh nghi p và nơi sinh s ng: t lao ñ ng nơng thơn
chuy n thành lao đ ng cơng nghi p, d ch v

các đơ th (m i và cũ)

- T o ra m t dòng di dân qu c t m i, thông qua xu t kh u lao ñ ng
ho c ra ñ nh cư

nư c ngoài v i ngư i thân.

ð ñ t ñư c m c tiêu ñ ra, nhu c u v ñào t o nói chung và đào t o
ngh cho lao đ ng nông thôn là r t l n và c p bách.
2.1.2.2. Xu th phát tri n ngu n nhân l c
ðơ th hóa đư c đ y nhanh thì qu ñ t canh tác b thu h p l i, nhi u lao
ñ ng b m t ñ t ho c thi u ñ t s ph i chuy n hư ng tìm vi c làm m i ho c
chuy n ngh . Khi đó v n đ th t nghi p và v n đ xã h i có kh năng gia tăng
n u khơng có gi i pháp th c hi n t t ngay t ñ u.
Phát tri n nông thôn b n v ng theo hư ng cơng nghi p hóa - hi n đ i
hóa là ch trương l n c a Nhà nư c Vi t nam, nh m nh n m nh ñ n vi c s
d ng các ngu n l c m t cách hi u qu ñ thúc ñ y kinh t nông thôn phát
tri n. Do v y, các chính sách phát tri n nơng thơn c n đư c xây d ng và th c
hi n trên cơ s k t h p hài hòa và h p lý gi a phát tri n kinh t , phát tri n xã
h i và b o v môi trư ng, n u không như v y phát tri n nơng thơn b n v ng
s khơng cịn ý nghĩa.
T nh ng xu th phát tri n và yêu c u th c t c p bách đó, vi c nhanh
chóng t ch c đào t o ngh , đào t o CMKT và c ki n th c văn hóa xã h i
cho l c lư ng lao đ ng nơng thơn là vơ cùng quan tr ng.
Lao đ ng nơng thơn r t c n ph i đư c ñào t o, d y ngh , h c n có trình
đ chun mơn và c p nh t ki n th c ñ ñáp ng nhu c u phát tri n kinh t c a
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........15


ñ t nư c. Chi n lư c phát tri n ngu n nhân l c, ph i chú ý ñ u tư giáo d c
ngay t nh ng ngày ñ u cho các em h c sinh nông thôn. Các ki n th c th c t
ph i luôn ñư c c p nh t và tăng th i gian th c hành. Ti n t i ph c p giáo d c

b c Trung h c cơ s thay vì ph c p

c p Ti u h c như hi n nay. Ngay t

th i h c sinh các em cũng c n ñư c bi t ñ n Lu t pháp, Lu t Lao ñ ng, quan
h lao ñ ng, k lu t lao ñ ng, … là th nào. Khi vào ñ i các em ý th c đư c
trách nhi m cơng dân c a mình và có th d dàng hịa nh p, t ch trong các
quy t ñ nh khi c n thi t, tránh ñư c nh ng b ng hay r i ro, t n th t khơng
đáng có. Lao đ ng tr nông thôn hi n nay không ch thi u ki n th c chuyên
môn mà ki n th c xã h i, giao ti p c ng ñ ng, phát tri n b n thân còn nhi u
khi m khuy t.

h d y ngh khơng thơi thì chưa ñ mà c n ñưa c k năng

s ng vào chương trình gi ng d y, giúp h có đư c tác phong làm vi c nghiêm
túc, tuân th k lu t lao đ ng và có tinh th n ñ ng ñ i khi làm vi c

b tc

môi trư ng nào, dù là làm công, t làm hay làm cho gia đình.
Li u ch t lư ng đào t o có đ m b o đáp ng u c u ngày càng cao c a
xã h i không? Mu n v y cơng tác gi ng d y, đào t o ln ph i đ i m i, c p
nh t và chu n hóa giáo trình cũng như ñ i ngũ giáo viên, kiên quy t v i hi n
tư ng “d y chay” và “h c chay”, ñ ng th i bám sát nhu c u th trư ng ch
khơng d y tràn lan, d n đ n dư th a c c b và gây lãng phí xã h i.
Nh ng năm g n đây, cơng tác d y ngh đã có nhi u ti n tri n, nhi u lao
ñ ng ñã ý th c ñư c vi c h c ngh và s ngư i tham gia các khóa đào t o tăng
lên rõ r t. Tuy nhiên m ng lư i d y ngh v n chưa bao ph ñư c h t các ñ a
phương c p huy n và r t c n s tr giúp c a các ngành, các c p. Ph n đ u m i
huy n có m t cơ s d y ngh và ñư c trang b các thi t b c n thi t ph c v

cơng tác đào t o theo u c u c a xã h i.
Chương trình đ u tư cơ s v t ch t c a T ng c c d y ngh cịn đang t p
trung cho các trư ng tr ng ñi m d y ngh , chưa th ñ ng lo t tri n khai
xu ng h t các ñ a phương như mong mu n đư c.
Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........16


M i đây chúng ta l i có chính sách và chương trình d y ngh cho thanh
niên nơng thơn; d y ngh và chuy n ñ i ngh cho nơng dân vùng m t đ t và dân
t c thi u s v.v., nhi u ñ a phương ñã tri n khai t t vi c này. Song m t s nơi th c
hi n chưa t t. Nguyên nhân m t ph n do cán b ñ a phương chưa n m rõ nhu c u
th c t c a ñ i tư ng ñ áp d ng linh ho t, cũng có th do chương trình chưa bám
sát nhu c u th c t c a ngư i mu n h c và m t ph n do kh năng ti p thu h n ch
c a ngư i đư c h c.
Tình tr ng này ti p di n s h n ch ñưa ti n b khoa h c k thu t và
chuy n giao cơng ngh thích h p vào phát tri n s n xu t nơng thơn. Vì v y, r t
c n nh ng cán b k thu t kiên trì bám sát cơ s , hư ng d n ch b o k thu t
theo cách c m tay ch vi c và hư ng d n ñ u b trong th i gian dài, giúp h tin
tư ng và tuân th hư ng d n k thu t ñã ñư c d y, ñ c bi t ñ i v i ñ ng bào
dân t c thi u s .
Mơi trư ng và đi u ki n làm vi c hi n nay c a lao đ ng nơng nghi p
nơng thơn hi n nay đang là v n ñ c n ph i bàn ñ n. ðã có nhi u lao ñ ng b
b nh ngh nghi p, nhi u ngư i b tai n n lao ñ ng t mơi trư ng và đi u ki n
làm vi c này b i vi ph m v sinh an tồn. Ơ nhi m mơi trư ng khơng ch ch
x y ra ngay t i cánh ñ ng canh tác mà ngay t i khu v c dân cư và ngư i tiêu
dùng, nh hư ng nghiêm tr ng t i s c kh e, ñ c bi t s c kh e sinh s n - m t
y u t quan tr ng cho tái s n xu t s c lao ñ ng và m t ph n t o nên ch t
lư ng dân s cho ñ t nư c, xã h i. Nông dân là ngư i ch u h u qu trư c tiên,
vì v y, công tác tuyên truyên, giáo d c và ph bi n ki n th c an toàn v sinh
đ i v i ngư i lao đ ng nơng nghi p là h t s c c n thi t. Các cơ quan và

nh ng ngư i có trách nhi m c n giám sát và x lý thích ñáng các trư ng h p
vi ph m, trư c h t là an tồn cho ngư i lao đ ng và ngư i tiêu dùng, ti p ñ n
là làm cho môi trư ng s ng tr lên thân thi n và ch t lư ng cu c s ng ñư c
c i thi n.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........17


CNH nông thôn là ch trương xây d ng nông thôn Vi t Nam phát
tri n b n v ng và thu h p kho ng cách khác bi t gi a nơng thơn - thành th .
Vì v y, phát tri n và s d ng hi u qu ngu n lao đ ng nơng thơn, t o cơ
h i ñ ngư i lao ñ ng ti p c n đư c th trư ng và có vi c làm b n v ng,
tăng thu nh p cũng là m t trong các cách góp ph n làm cho nơng thơn ngày
càng đ i m i và phát tri n. Hy v ng Chính ph , các ngành, các c p ñ a
phương, các t

ch c qu c t cùng n l c góp tâm s c xây d ng công

nghi p nông thôn phát tri n.
2.1.3. ð c ñi m ngu n lao ñ ng, ch t lư ng ñào t o ngh và s d ng lao
ñ ng nông thôn Vi t Nam
2.1.3.1. ð i v i ngu n lao ñ ng chung c a c nư c.
Hi n nay, nư c ta v n là m t nư c nông nghi p v i 61,98 tri u dân s ng
nông thôn - chi m 71,9% dân s và v i 23,81 tri u lao ñ ng – chi m 54% t ng
s lao ñ ng c nư c hi n đang làm vi c trong nhóm ngành nông nghi p (Niên
giám Th ng kê - năm 2008). Trong th i gian qua, tuy cơ c u n n kinh t nư c ta
đã có s chuy n d ch căn b n theo hư ng tăng t tr ng GDP ngành công nghi p,
d ch v và gi m t tr ng ngành nông nghi p, nhưng cho đ n nay ngành nơng
nghi p v n gi vai trò r t quan tr ng trong n n kinh t qu c dân, ñ m b o an
ninh lương th c, t o công ăn vi c làm cho ph n l n lao ñ ng, nh t là lao đ ng

vùng nơng thơn.
Nơng thơn Vi t Nam là vùng tương ñ i r ng l n, nh ng năm g n ñây,
kinh t c a vùng nơng thơn nư c ta đã có bư c phát tri n vư t b c, nhưng
nhìn chung ch y u v n d a vào ngành nông lâm nghi p, công nghi p d ch v
chưa phát tri n m nh, l c lư ng lao ñ ng thi u vi c làm và th t nghi p ngày
càng tăng, thu nh p bình quân th p và chênh l ch r t l n so v i khu v c đơ
th , đ i s ng ngư i dân vùng nông thôn g p r t nhi u khó khăn. T l s l c
lư ng lao đ ng vùng nơng thơn đư c đào t o văn hố và chun mơn k thu t
v n cịn th p ho c m t s ñã ñư c ñào t o nhưng vi c s d ng khơng đúng
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........18