Luận văn thạc sỹ - Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Hai Bà Trưng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN


TRẦN TRUNG HIẾU

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN KỸ THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH

Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS MAI VĂN BƯU

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương
mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng” là công trình nghiên
cứu, thực hiện của bản thân tôi.
Các số liệu trong luận văn này được thu thập, phân tích một cách trung thực,
khách quan. Các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này không sao
chép của bất cứ luận văn nào đã được thực hiện. Quá trình thực hiện, nghiên cứu
luận văn là hợp pháp, được sự cho phép của các đối tượng nghiên cứu.
Hà Nội, ngày

tháng 9 năm 2015

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Trần Trung Hiếu

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập tại Viện Đào tạo Sau Đại học,
dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô, tôi đã nghiên cứu và tiếp thu được
nhiều kiến thức bổ ích để vận dụng vào công việc hiện tại nhằm nâng cao trình độ
năng lực năng lực của bản thân.
Luận văn “Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần kỹ
thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng” là kết quả của quá trình nghiên cứu
trong những năm học vừa qua.
Tôi xin dành lời cảm ơn trân trọng nhất tới PGS.TS.Mai Văn Bưu - người đã
tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình thực hiện luận văn.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo đã tham gia giảng dạy,
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập.
Xin cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã giúp đỡ, động viên, tạo
điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn này.
Hà Nội, ngày…… tháng …… năm 2015
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Trần Trung Hiếu


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU ĐỒ
LỜI NÓI ĐẦU......................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...............................................................7
1.1. Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại .................................................7
1.1.1.Tín dụng của ngân hàng thương mại..........................................................7
1.1.2. Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại.............................................. 14
1.2. Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại .................................24
1.2.1. Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại .................24
1.2.2. Mục tiêu và tiêu chí đánh giá quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng
thương mại ......................................................................................................25
1.2.3. Nội dung quản lý rủi ro tín dụng ............................................................28
1.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại
36
1.3. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng đối với ngân hàng TMCP Kỹ
thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng .................................................41
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Việt Nam
Thịnh Vượng – Chi nhánh Kinh Đô................................................................. 41
1.3.2. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Công
Thương Việt Nam- Chi nhánh Thành phố Hà Nộ............................................i 42
1.3.3. Bài học quản lý rủi ro tín dụng cho ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt


Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng....................................................................... 44
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM CHI
NHÁNH HAI BÀ TRƯNG............................................................................ 46
2.1. Giới thiệu ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi
nhánh Hai Bà Trưng................................................................................... 46
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển .............................................................46
2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Chi nhánh........................................ 49
2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam
– Chi nhánh Hai Bà Trưng ...............................................................................55

2.2.1.Thực trạng phân loại nợ.......................................................................... 55
2.2.2.Thực trạng nợ xấu ...................................................................................57
2.3. Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ thương
Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng.............................................................. 58
2.3.1. Thực trạng bộ máy quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ
thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng................................................... 58
2.3.2. Nhận dạng rủi ro tín dụng ......................................................................61
2.3.3. Đo lường và đánh giá rủi ro tín dụng .....................................................63
2.3.4. Kiểm soát rủi ro tín dụng ........................................................................67
2.3.5. Tài trợ rủi ro tín dụng ...........................................................................71
2.4. Đánh giá quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng...................................................................... 72
2.4.1. Đánh giá theo tiêu chí ............................................................................72
2.4.3. Nguyên nhân của các điểm yếu trong công tác quản lý rủi ro tín dụng
78
CHƯƠNG 3:ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ
RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM –
CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG.......................................................................... 85
3.1. Định hướng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ thương


Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng.............................................................. 85
3.1.1. Định hướng phát triển tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng đến năm 2020 ...............................................85
3.1.2. Định hướng hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ
thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng................................................... 86
3.2.Giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP
Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng......................................... 87
3.2.1. Nâng cao chất lượng cán bộ quản lý rủi ro tín dụng............................... 87
3.2.2.Hoàn thiện nhận diện và phân tích rủi ro tín dụng................................... 89

3.2.3.Hoàn thiện các phương án quản lý rủi ro tín dụng.................................. 90
3.2.4. Hoàn thiện hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng..................................... 92
3.2.5.Hoàn thiện nhóm giải pháp tài trợ rủi ro tín dụng ...............................96
3.3. Một số kiến nghị........................................................................................ 97
3.3.1. Kiến nghị đối với ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam .....................97
3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước ..................................................99
3.3.3. Kiến nghị đối với chính phủ .................................................................102
KẾT LUẬN ........................................................................................................106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Ký hiệu
NHNN
TMCP

Ý Nghĩa
Ngân hàng nhà nước
Thương mại cổ phần


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU ĐỒ
SƠ ĐỒ:
Sơ đồ 2.1:

Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh
Hai Bà Trưng ........................................................................................47

Sơ đồ 2.2.

Bộ máy quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng........................................................... 59

BẢNG:
Bảng 2.1:

Các chỉ số tài chính của chi nhánh Hai Bà Trưng .................................49

Bảng 2.2 :

Nguồn vốn huy động của chi nhánh Hai Bà Trưng năm 2010-2014..... 51

Bảng 2.3:

Dư nợ tín dụng các năm 2010-2014...................................................... 52

Bảng 2.4 :

Kết quả kinh doanh các năm 2010-2014 ...............................................54

Bảng 2.5:

Tình hình các khoản nợ qua các năm 2010-2014................................. 56

Bảng 2.6:

Nợ xấu của chi nhánh Hai Bà Trưng các năm 2010-2014.................... 57

Bảng 2.7:

Số lượng cán bộ bộ máy quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Hai
Bà Trưng.............................................................................................. 60

Bảng 2.8:

Chất lượng cán bộ bộ máy quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Hai
Bà Trưng............................................................................................... 61

Bảng 2.9:

Bảng xếp loại tín dụng khách hàng .......................................................66

Bảng 2.10:

Bảng tổng hợp xếp hạng tín dụng chi nhánh Hai Bà Trưng (theo dư nợ)
............................................................................................................... 67

Bảng 2.11:

Kết quả kiểm soát nợ xấu theo nguyên nhân........................................ 69

Bảng 2.12:

Tình hình trích lập dự phòng và xử lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh
Hai Bà Trưng ........................................................................................72

Bảng 2.13:

Các chỉ tiêu đo lường quản lý rủi ro tín dụng của chi nhánh Hai Bà

Trưng các năm 2010-2014 ....................................................................73

BIỂU ĐỒ:
Biểu đồ 2.1:

Biểu đồ so sánh các chỉ số tài chính qua các năm 2010 – 2014 ............49

Biểu đồ 2.2:

Cơ cấu dư nợ qua các năm 2010 - 2014................................................ 53

Biểu đồ 2.3:

Biểu đồ thể hiện kết quả kinh doanh qua các năm 2010 – 2014........... 54

Biểu đồ 2.4:

Biểu đồ thể hiện tình hình các khoản nợ qua các năm 2010 – 2014........ 56


Biểu đồ 2.5:

Xác định nguy cơ rủi ro khách hàng ....................................................62


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN


TRẦN TRUNG HIẾU

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN KỸ THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH

Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS MAI VĂN BƯU

Hà Nội - 2015


i

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Chương này của luận văn đã làm rõ khái niệm và đặc điểm của rủi ro tín
dụng, khái niệm, mục tiêu, tiêu chí đánh giá, nội dung và những yếu tố ảnh hưởng
đến quản lý rủi ro tín dụng.
Những nguyên nhân của rủi ro tín dụng , bao gồm:
- Nhóm yếu tố thuộc về khách quan: Pháp luật, chính sách, quy định của nhà
nước về hoạt động tín dụng; thay đổi của môi trường tự nhiên; hệ thống thông tin
quản lý còn nhiều bất cập.
- Nhóm yếu tố thuộc về ngân hàng: công tác quản lý, kiểm tra giám sát các hoạt
động của ngân hàng; sự yếu kém về chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ ngân hàng.
- Nhóm yếu tố thuộc về khách hàng: khách hàng kinh doanh thua lỗ, sử dụng
vốn vay sai mục đích, không có hiệu quả; khách hàng có mục đích lừa đảo từ đầu,
chây ỳ không trả nợ, khách hàng do chạy theo ngành kinh doanh lợi nhuận cao nên
chịu rủi ro cuối cùng không thể trả nợ.
Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương

mại, bao gồm:
- Yếu tố bên trong nội bộ ngân hàng: việc xây dựng chiến lược, phương án kinh
doanh, chính sách tín dụng; sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, bộ máy tổ chức
và năng lực, phẩm chất của đội ngũ cán bộ; hệ thống công nghệ thông tin nội bộ.
- Yếu tố bên ngoài ngân hàng:
Nhóm yếu tố thuộc môi trường vĩ mô: môi trường kinh tế, môi trường pháp
lý, hội nhập và toàn cầu hoá kinh tế quốc tế, sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân
hàng thương mại.
Nhóm yếu tố thuộc về ngân hàng: tư cách đạo đức của khách hàng, trình độ
quản lý của đội ngũ lãnh đạo, chiến lược kinh doanh của khách hàng, năng lực tài
chính của khách hàng.


ii

Chương 2
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM
CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG
Trong chương này, luận văn giới thiệu về ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam cũng như chi nhánh Hai Bà Trưng thông qua các nội dung: Lịch sử hình thành
và phát triển; tình hình kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh. Luận văn đã sử
dụng số liệu của chi nhánh Hai Bà Trưng để phân tích khái quát tình hình hoạt động
kinh doanh trong giai đoạn 2011-2014 thông qua các tiêu chí: nguồn vốn huy động,
đầu tư tín dụng, cơ cấu dư nợ, doanh thu, chi phí, lợi nhuận. Đồng thời, khái quát
thực trạng rủi ro tín dụng tại chi nhánh Hai Bà Trưng về tình hình phân loại nợ theo
5 nhóm, tình hình nợ xấu theo 3 nhóm và tập trung phân tích 5 nội dung quản lý rủi
ro tín dụng tại chi nhánh Hai Bà Trưng trong giai đoạn 2010-2014.
Ngoài ra luận văn tổng kết những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của
điểm yếu trong công tác quản lý rủi ro tín dụng:

Điểm mạnh:
- Các số liệu về nợ quá hạn, nợ xấu đều có sự gia tăng về mặt tuyệt đối,
về mặt tương đối có sự tăng giảm qua các năm nhưng đều duy trì trong những
cho phép của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam cũng như theo quy định
của ngân hàng nhà nước.
- Quy trình xử lý rủi ro tín dụng thực hiện theo bộ quy định chung của Ngân
hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam.
- Việc xử lý nợ xấu, nợ quá hạn, nợ có dấu hiệu bất thường được Ban lãnh
đạo chi nhánh rất quan tâm và có những phương án rất cương quyết để giải quyết
vấn đề này. Cán bộ tín dụng phối hợp chặt chẽ với cán bộ quản lý tín dụng có sự
phối hợp chặt chẽ để có biện pháp quản lý từng món nợ hiệu quả nhất theo đúng
quy định của pháp luật, vạch ra kế hoạch cụ thể trước khi tiếp cận khách hàng có
những món nợ xấu, nợ quá hạn.


iii

- Công tác nhận dạng và phân tích rủi ro tín dụng đối với khách hàng đã tuân
thủ thực hiện nghiêm túc theo quy định của ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam
cũng như các quy định của pháp luật.
- Mô hình 6C đã được chi nhánh Hai Bà Trưng áp dụng triệt để trong công tác
đo lường và đánh giá rủi ro tín dụng, việc phân tích đầy đủ và chặt chẽ các khía cạnh
của khách hàng vay đã giúp cho việc hạn chế tối đa được các rủi ro tín dụng. Hệ thống
xếp hạng tín dụng nội bộ đã được xây dựng chi tiết hơn, phù hợp hơn với các quy định
của thông lệ quốc tế.
-Việc tài trợ rủi ro tín dụng cũng đã được ban giám đốc chi nhánh chỉ đạo và
được thực hiện một cách tích cực.
Điểm yếu:
- Công tác nhận dạng và phân tích rủi ro tín dụng còn nhiều hạn chế. Ngân
hàng chưa đảm bảo được những yêu cầu xác định về khả năng rủi ro tín dụng trước

khi cho vay, việc thu thập thiếu những thông tin của khách hàng từ đó làm ảnh
hưởng lớn đến việc đưa ra những quyết định cho vay.
- Các phương pháp đo lường rủi ro tín dụng của ngân hàng chưa hoàn
thiện. Việc sử dụng các chỉ tiêu đo lường tín dụng chưa thực sự hiệu quả do
thông tin do khách hàng cung cấp không phải lúc nào cũng chính xác và trung
thực tuyệt đối dẫn tới việc sử dụng các chỉ tiêu này để đo lường chất lượng
khoản vay là không chính xác.
- Công tác ngăn ngừa rủi ro tín dụng của Chi nhánh là chưa kịp thời. Chất
lượng công tác tự đào tạo chưa đáp ứng được với yêu cầu, năng lực cán bộ còn hạn
chế, bộ phận nào cũng thiếu cán bộ làm được việc.
- Hoạt động kiểm soát rủi ro còn gặp khó khăn, chi nhánh chưa có đầy đủ các
biện pháp hạn chế tổn thất khi rủi ro tín dụng xảy ra.
- Việc kiểm tra sau vay nhiều khi chỉ mang tính chất đối phó và tượng trưng.
Nguyên nhân của điểm yếu:
Trong nội dung này, luận văn đã đưa ra 02 nhóm nguyên nhân dẫn đến
những điểm yếu trong công tác quản lý rủi ro tín dụng , bao gồm:
- Nhóm nguyên nhân chủ quan: xuất phát từ phía ngân hàng.
- Nhóm nguyên nhân khách quan: xuất phát từ cơ chế, chính sách của Nhà
nước và từ phía khách hàng vay.


iv

Chương 3
ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ
RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG
VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG
Trong chương này, luận văn đã khái quát định hướng, mục tiêu phát triển và
định hướng phát triển cụ thể của ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi
nhánh Hai Bà Trưng về tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng đến năm 2020.

Có 05 nhóm giải pháp được đề xuất ở mục 3.2, các giải pháp đi theo logic lý
luận của chương 1 và phân tích thực trạng của chương 2 kết hợp với việc đánh giá
các điều kiện thực tế của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai
Bà Trưng. Nội dung các nhóm giải pháp như sau:
1. Nâng cao chất lượng cán bộ quản lý rủi ro tín dụng
Trong giải pháp này, luận văn đã đề xuất những nội dung về đổi mới công tác
đào tạo cán bộ, chế độ khen thưởng, kỷ luật, tổ chức bố trí, bổ nhiệm, miễn nhiệm
cán bộ.
2. Hoàn thiện nhận diện và phân tích rủi ro tín dụng
Hoàn thiện nhận diện và phân tích rủi ro tín dụng là nhóm các giải pháp
mang tính chất nền tảng, tiền đề đóng vai trò quan trọng, để có thể phát triển hoạt
động quản lý rủi ro tín dụng một cách bền vững. Trước hết, cần nhận thức rõ ràng
yếu tố chính, đóng vai trò quan trọng trong việc cảnh báo cũng như hạn chế rủi ro
trong hoạt động tín dụng chính là công tác thẩm định và phân tích tín dụng. Nếu quá
trình thẩm định, phân tích tín dụng không được tiến hành cẩn thận, thiếu chính xác
sẽ dẫn đến những quyết định sai lầm, đem đến rủi ro tín dụng. Việc khai thác thông
tin phải được thực hiện từ nhiều kênh khác nhau.
Sau khi đã thực hiện công việc thu thập được những thông tin cần thiết, chi
nhánh cần thực hiện tổ chức tốt ở các khâu phân loại, lưu trữ, bảo quản, cung cấp
thông tin một cách có hiệu quả.


v

Khi thực hiện hoạt động tín dụng, chi nhánh nên có những điều khoản, quy
định chặt chẽ các điều kiện cho vay trong hợp đồng tín dụng về lãi suất, tỷ lệ vốn tự
có tham gia, các loại hình tài sản đảm bảo để cân đối lợi ích thu được khi cho vay
tương xứng với những rủi ro gặp phải.
3. Hoàn thiện các phương án quản lý rủi ro tín dụng
Xây dựng và thực hiện thống nhất hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp

hạng khách hàng để đánh giá rủi ro tiềm ẩn của từng khoản tín dụng trên cơ sở
hệ thống các chỉ tiêu định lượng và định tính liên quan đến khách hàng vay.
Để có một hệ thống xếp loại rủi ro tín dụng hiệu quả, sau bước xếp loại
khách hàng vay, chi nhánh cần phải tiến hành xếp loại rủi ro các phương tiện tín
dụng của khách hàng vay (chẳng hạn như khoản vay). Nếu kết hợp cả hai tầng
xếp loại này thì vấn đề quản lý rủi ro tín dụng có thể giải quyết tương đối triệt để.
Ngoài ra, chi nhánh cần phải xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin và cơ sở
dữ liệu đồng bộ do hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ luôn luôn đòi hỏi sự đồng bộ
về hệ thống thông tin khách hàng, khả năng lưu trữ dữ liệu đa chiều, theo tiến trình
lịch sử. Việc giám sát triển khai với mục đích bảo đảm các bộ phận có liên quan
hoạt động nghiêm túc, tuân thủ các quy trình được phân công cũng rất quan trọng.
4. Hoàn thiện hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng
Các giải pháp được đưa ra trong nhóm giải pháp này bao gồm:
- Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ
- Tăng cường hoạt động giám sát khách hàng
- Kiểm soát nghiêm ngặt các khoản vay có vấn đề và xử lý nợ xấu
5. Hoàn thiện nhóm giải pháp tài trợ rủi ro tín dụng
Sử dụng các công cụ phái sinh mới như chứng khoán hóa tài sản, chứng
khoán hóa khoản vay,bán lại các khoản cho vay ( mua bán nợ ), hợp đồng quyền tín
dụng,...nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý rủi ro tín dụng.


vi

KẾT LUẬN
Qua quá trình nghiên cứu, luận văn đã đạt được một số kết quả sau:
1. Luận văn tổng kết và khái quát, đồng thời làm rõ thêm cơ sở lý luận về
quản lý rủi ro tín dụng và các vấn đề có liên quan.
2. Luận văn phân tích và đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại
ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng trong giai đoạn

2010-2014, từ đó chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của các điểm
yếu trong công tác quản lý rủi ro tín dụng; đồng thời, đề xuất một số giải pháp,
kiến nghị phù hợp với mục tiêu hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng
TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng trong giai đoạn tới. Kết
quả nghiên cứu sẽ trở thành gợi ý có căn cứ khoa học và thực tiễn rõ ràng cho đội
ngũ lãnh đạo chi nhánh, lãnh đạo phòng, cán bộ làm công tác quản lý rủi ro tín
dụng trong việc đề ra các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng, hiệu
quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh nói riêng và ngân hàng TMCP Kỹ thương
Việt Nam nói chung.
Do thời gian nghiên cứu có hạn nên luận văn cũng không tránh khỏi những
hạn chế nhất định, kính mong các thầy cô và hội đồng đánh giá luận văn góp ý,
giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn./.


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN


TRẦN TRUNG HIẾU

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN KỸ THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH

Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS MAI VĂN BƯU

Hà Nội - 2015

1

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Hoạt động tín dụng là một hoạt động cơ bản của các Ngân hàng nhằm tạo ra
lợi nhuận chủ yếu cho chính bản thân ngân hàng trong giai đoạn hiện nay. Tuy
nhiên, bên cạnh việc đem lại lợi nhuận thì hoạt động tín dụng cũng tiềm ẩn rất nhiều
rủi ro, có thể gây nên những hậu quả nặng nề không chỉ cho ngân hàng mà còn đối
với cả các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp và nền kinh tế.
Ngành ngân hàng ở Việt Nam vốn tuổi đời còn khá non trẻ, trước đây chỉ
gồm các ngân hàng thuộc sở hữu của Nhà nước và một vài ngân hàng thương mại
có quy mô vốn lớn hoạt động nhưng từ 2006 – 2008 sự ra đời của hàng loạt các
ngân hàng thương mại được chuyển đổi từ các ngân hàng thương mại cổ phần nông
thôn lên ngân hàng đô thị làm cho hệ thống ngân hàng đa dạng hơn, đem lại nhiều
tiện ích và sự lựa chọn cho khách hàng đồng thời sự cạnh tranh giữa các ngân hàng
cũng rõ nét hơn.
Tuy nhiên, với sự ra đời ồ ạt như trên trong khi cơ chế, chính sách và sự quản
lý của Nhà nước đối với hệ thống ngân hàng còn nhiều hạn chế, chưa theo kịp sự
phát triển của các ngân hàng. Bản thân các ngân hàng do áp lực cạnh tranh để tồn
tại, do trình độ quản lý còn yếu trong bối cảnh chịu ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng
tài chính toàn cầu làm thu nhập, hoạt động kinh doanh của khách hàng vay vốn gặp
khó khăn và hậu quả tỷ lệ nợ xấu tại các tổ chức tín dụng ngày càng gia tăng mà
nguyên nhân chính vẫn là rủi ro từ hoạt động tín dụng gây nên.
Do vậy,việc xây dựng được một hệ thống quản lý rủi ro nói chung và quản lý
rủi ro tín dụng nói riêng có ý nghĩa sống còn đối với hoạt động ngân hàng. Để giải
quyết được vấn đề rủi ro tín dụng đang là bài toán khó đối với nhiều ngân hàng
thương mại nói chung cũng như đối với Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam Chi nhánh Hai Bà Trưng nói riêng. Thực tiễn hoạt động của Ngân hàng TMCP kỹ
thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng cho thấy rủi ro tín dụng vẫn là một vấn
đề đáng quan tâm và lo ngại. Do đó, yêu cầu được đặt ra là làm sao để rủi ro tín
dụng phải được quản lý, kiểm soát một cách có hiệu quả, đảm bảo trong phạm vi rủi

2

ro chấp nhận được nhằm giảm thiểu những thiệt hại phát sinh từ rủi ro tín dụng, góp
phần làm tăng lợi nhuận kinh doanh của chi nhánh Hai Bà Trưng nói riêng và Ngân
hàng TMCP kỹ thương Việt Nam nói chung.
Nhận thức được vấn đề về việc nghiên cứu công tác quản lý rủi ro tín dụng,
qua đó tìm ra được giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng là hết sức cần thiết,
là học viên cao học chuyên ngành Quản lý kinh tế và chính sách của Trường Đại
học Kinh tế Quốc dân, tôi đã quyết định chọn đề tài: "Quản lý rủi ro tín dụng tại
Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Hai Bà Trưng" làm luận
văn nghiên cứu.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Quản lý rủi ro tín dụng là vấn đề nóng hổi hiện nay, nó luôn nhận được sự
quan tâm của các nhà lãnh đạo của các Ngân hàng cũng như của nhiều nhà nghiên
cứu. Cho đến nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về rủi ro tín dụng trong hoạt
động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại, đó là những đề tài nghiên cứu khoa
học, luận văn thạc sỹ luận án tiến sỹ với các góc độ nghiên cứu, đối tượng nghiên
cứu và mức độ khác nhau. Có thể kể đến dưới đây một số công trình tiêu biểu liên
quan trực tiếp đến đề tài như sau:
“Những giải pháp chủ yếu hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại
nước ta trong giai đoạn hiện nay”, Luận án tiến sỹ kinh tế của nghiên cứu sinh
Nguyễn Hữu Thủy, năm 1996.
“Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Bắc Á”, Luận văn thạc sỹ, Chu
Văn Sơn, chuyên ngành Tài chính – Lưu thông tiền tệ và tín dụng, năm 2008.
“Quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bình
Định”, Luận văn thạc sỹ, Nguyễn Anh Dũng, chuyên ngành tài chính - ngân hàng,
năm 2012.

“Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn
tỉnh Hải Dương”, Luận văn thạc sỹ, Phạm Thị Thu Hà, chuyên ngành quản lý kinh tế
và chính sách, năm 2014.


3

“Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng”, Luận
văn thạc sỹ, Phạm Văn Lợi, chuyên ngành quản lý kinh tế và chính sách, năm 2014.
Trong các luận án, luận văn nghiên cứu trên, các tác giả đã hệ thống hoá, phân
tích và đưa ra sự lựa chọn khái niệm về quản lý rủi ro tín dụng trong ngân hàng
thương mại; làm rõ vai trò và sự cần thiết của nó trong hoạt động kinh doanh; định
hướng cho các ngân hàng thương mại nói chung, ngân hàng kỹ thương Việt Nam nói
riêng trong quá trình xây dựng quản lý rủi ro tín dụng. Một số giải pháp đã và đang
được triển khai trong thực tiễn hoạt động tại ngân hàng kỹ thương Việt Nam nói
chung cũng như tại chi nhánh Hai Bà Trưng nói riêng.
Tuy nhiên, nhiều công trình nghiên cứu phân tích rủi ro vẫn mang tính chất
định tính, không thật cụ thể và rõ ràng trong việc tổ chức và thực hiện quản lý rủi ro
tín dụng, chưa chỉ ra được mô hình để quản lý rủi ro, đo lường rủi ro, tổn thất ngân
hàng phải gánh chịu khi rủi ro tín dụng xảy ra, đặc biệt với những điều kiện cụ thể
của Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng hiện nay.
Những “khoảng trống” trên đây của các công trình nghiên cứu đã gợi cho tác
giả những hướng nghiên cứu mới nhằm thực hiện tốt luận án của mình.

3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu của đề tài làm sáng tỏ những vấn đề sau:
 Xác định khung lý thuyết về quản lý rủi ro tín dụng tại các NHTM.
 Phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP kỹ
thương Việt Nam - Chi nhánh Hai Bà Trưng từ năm 2010- 2014.
 Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng

TMCP kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng.

4. Câu hỏi nghiên cứu
Luận văn tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau:
 Quản lý rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại bao gồm những nội
dung nào?
 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng hiện nay tại Ngân hàng TMCP kỹ
thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng như thế nào?


4

 Cần phải thực hiện những giải pháp nào hoàn thiên quản lý rủi ro tín dụng
tại Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng?

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu hoạt động quản lý rủi ro tín dụng tại
ngân hàng thương mại.
 Phạm vi nghiên cứu:
Về nội dung:Tổ chức bộ máy quản lý rủi ro tín dụng, nhận dạng rủi ro tín
dụng, đo lường và đánh giá rủi ro tín dụng, kiểm soát rủi ro tín dụng, tài trợ rủi ro
tín dụng.
Về thời gian: Số liệu thứ cấp thu thập từ giai đoạn 2010 – 2014 và đề
xuất các giải pháp đến năm 2020.
Về không gian: Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh
Hai Bà Trưng.

6. Phương pháp nghiên cứu

Quy trình nghiên cứu và phương pháp xử lý số liệu

5

Tác giả thực hiện nghiên cứu theo các bước sau:
 Bước 1: Xây dựng khung lý thuyết về quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt
động của Ngân hàng thương mại.
 Bước 2: Thu thập thông tin thứ cấp về thực trạng rủi ro tín dụng và quản lý
rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng.
 Bước 3: Phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP
Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng theo các nội dung quản lý rủi ro tín
dụng đã nêu ở khung lý thuyết.
 Bước 4: Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng.
Các phương pháp thu thập và xử lý số liệu được dùng trong quá trình thực
hiện luận văn bao gồm: phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương
pháp so sánh.
Phương pháp phân tích, tổng hợp số liệu: Trên cơ sở các tài liệu tham
khảo, số liệu thống kê thu thập được, mô tả qua số tuyệt đối, số tương đối, xu
hướng phát triển qua thời gian, kiểm định, luận văn sẽ tính toán dựa trên các số
liệu, trong đó, nguồn số liệu chủ yếu được lấy từ các tài liệu tham khảo, các thông
tin, nội dung đã được phân tích tổng hợp và công bố của các cơ quan quản lý, hệ
thống các ngân hàng Việt Nam và Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam; báo cáo
tổng kết từ các Ngân hàng thương mại cũng như các kết quả đã công bố của các
hội nghị, hội thảo.
Phương pháp so sánh: So sánh thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng của
các ngân hàng thương mại với nhau và với các yêu cầu của đổi mới công tác quản lý
rủi ro tín dụng, từ đó tìm ra những bất cập và làm rõ nguyên nhân.

7. Đóng góp của đề tài
Về lý luận: Góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại
Ngân hàng thương mại.


6

Về thực tiễn: Đánh giá thực trạng, định hướng và đề ra một số giải pháp
nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam
– Chi nhánh Hai Bà Trưng.

8. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm
có những nội dung chính sau :
Chương 1:

Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại.

Chương 2:

Phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Kỹ
thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng.

Chương 3:

Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại ngân
hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Hai Bà Trưng.


7

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại
1.1.1. Tín dụng của ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại có thể được định nghĩa qua chức năng, các dịch vụ
hoặc vai trò mà chúng thực hiện trong nền kinh tế. Song xét trên giác độ những
loại hình dịch vụ mà ngân hàng cung cấp, khái niệm ngân hàng thương mại được
định nghĩa như sau: ngân hàng thương mại là tổ chức tài chính cung cấp một danh
mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất – đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ
thanh toán và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ
chức kinh doanh nào trong nền kinh tế.
Hệ thống các ngân hàng thương mại có vai trò vô cùng quan trọng trong quá
trình phát triển kinh tế của một quốc gia. Vai trò này thể hiện ở nhiều khía cạnh, thứ
nhất ngân hàng là nơi cung cấp vốn cho nền kinh tế, ngân hàng là cầu nối của doanh
nghiệp và những nhà đầu tư, thông qua hoạt động tín dụng thu hút vốn và cung cấp
vốn, đồng thời thông qua các hoạt động thanh toán, kinh doanh ngoại hối, các ngân
hàng thương mại điều tiết tài chính trong nước theo sự vận động của nền tài chính
quốc tế, thúc đẩy ngoại thương và nội thương, giúp đẩy mạnh phát triển kinh tế. Hệ
thống các ngân hàng thương mại còn là một kênh quan trọng giúp Nhà nước điều
tiết vĩ mô nền kinh tế bằng các nghiệp vụ thị trường mở.

1.1.1.1.Khái niệm về tín dụng của ngân hàng thương mại
Lịch sử minh chứng rằng quan hệ tín dụng ra đời và tồn tại từ đòi hỏi
khách quan của quá trình tuần hoàn vốn để giải quyết hiện tượng dư thừa,
thiếu hụt vốn diễn ra thường xuyên giữa các chủ thể trong nền kinh tế. Nói một
cách khái quát, tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị hay tài
sản từ người sở hữu sang người sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định;

8

khi đến hạn, người sử dụng phải có trách nhiệm hoàn trả một lượng giá trị hay tài
sản lớn hơn giá trị hay tài sản ban đầu.
Như vậy, phạm trù tín dụng có ba nội dung chính là: tính chuyển
nhượng tạm thời một lượng giá trị hay tài sản, tính thời hạn và tính hoàn trả.
Tín dụng có nhiều loại, như; tín dụng nhà nước, tín dụng doanh nghiệp, tín
dụng cá nhân và tín dụng ngân hàng. Tín dụng ngân hàng là một giao dịch về tài
sản (tiền hoặc hàng hóa) giữa bên cho vay (Ngân hàng và các định chế tài chính) và
bên đi vay (cá nhân, doanh nghiệp và các chủ thể kinh tế khác), trong đó bên cho
vay chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo
thỏa thuận, bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi
đến hạn thanh toán.
Theo khoản 14 và khoản 16, điều 4 trong Luật các tổ chức tín dụng số
47/2010/QH ngày 16/06/2010 đã nêu rõ: Tín dụng ngân hàng là việc tổ chức tín
dụng sử dụng nguồn vốn tự có, nguồn vốn huy động để thỏa thuận cấp tín dụng cho
khách hàng với nguyên tắc có hoàn trả ( cả gốc và lãi ) bằng các nghiệp vụ cho vay
chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh Ngân hàng và các nghiệp vụ
khác theo quy định của Ngân hàng nhà nước.

1.1.1.2. Đặc điểm và vai trò của tín dụng của ngân hàng thương mại
Hoạt động tín dụng là một trong những hoạt động cơ bản của các Ngân hàng
thương mại. Dư nợ tín dụng thường chiếm trên 50% tổng tài sản của Ngân hàng
thương mại và thu nhập chính của các Ngân hàng thương mại cũng đến từ chính
hoạt động này, khi nó thường chiếm từ 50-70%. Bên cạnh việc đem lại nguồn thu
nhập, lợi nhuận cho các Ngân hàng thì hoạt động tín dụng cũng mang lại rất nhiều
rủi ro. Chính vì lẽ đó mà hoạt động tín dụng luôn là mối quan tâm lớn nhất của các
Ngân hàng thương mại.
Chủ thể tham gia hoạt động tín dụng một bên là ngân hàng thương mại, một

bên là các chủ thể khác trong nền kinh tế. Tài sản trong quan hệ tín dụng ngân hàng
là tiền. Thời hạn cho vay rất linh hoạt, có thể là ngắn hạn ( dưới 1 năm ), trung hạn
và dài hạn.