BIỆN PHÁP GIÁO dục kỹ NĂNG SỐNG CHO học SINH THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM ở các TRƯỜNG THCS HUYỆN PHÙ cừ, TỈNH HƯNG yên đáp ỨNG yêu cầu xã hội

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG
SỐNG CHO HỌC SINH THÔNG
QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở
CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN PHÙ
CỪ, TỈNH HƯNG YÊN ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU XÃ HỘI


- Định hướng của phòng giáo dụcvà đào tạo huyện Phù
Cừ, tỉnh Hưng Yên về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
trung học cơ sở
Dưới sự chỉ đạo của Sở GD&ĐT tỉnh Hưng Yên, Sở GD&ĐT
đã đưa ra định hướng phát triển như sau:
GD&ĐT Hưng Yên là trung tâm giáo dục và đào tạo chất
lượng cao hàng đầu trong cả nước, có uy tín trong khu vực và quốc
tế. Phát triển giáo dục toàn diện: Tri thức- Thể chất - Nhân cách
người Hà Nội thanh lịch, văn minh cho mọi công dân Thủ đô.
- Mục tiêu chung: Xây dựng và phát triển hệ thống giáo dục
mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục
chuyên nghiệp cả về quy mô và chất lượng, giữ vững vị trí dẫn đầu
cả nước và tiếp cận nền giáo dục tiên tiến của các nước trong khu
vực và quốc tế góp phần thực hiện 3 nhiệm vụ chiến lược: Nâng cao
dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài; xây dựng xã hội học
tập, tạo tiền đề phát triển kinh tế tri thức, phục vụ thiết thực yêu cầu
công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp học đảm bảo cơ cấu hợp
lý theo hướng kiên cố hóa, hiện đại hóa, chuẩn hóa và đáp ứng nhu cầu
học tập mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo


dục chuyên nghiệp, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

của tỉnh; Xác định và bố trí quỹ đất dành cho hệ thống trường học theo
cơ cấu và loại hình đào tạo.
Trên cơ sở đó, Phòng GD&ĐT huyện Phù Cừ đã đưa ra định
hướng GD KNS như sau:
Mục tiêu của chương trình GDPT mới là giúp người học làm
chủ kiến thức phổ thông; biết vận dụng hiệu quả kiến thức vào đời
sống và tự học suốt đời; có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù
hợp; biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội; có
cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú; nhờ đó có được
cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất
nước và nhân loại.
Trong thời gian tới cần đẩy mạnh những kỹ năng học tập, kỹ
năng làm chủ bản thân, kỹ năng thích ứng và hòa nhập với cuộc
sống, kỹ năng làm việc, giúp các em tạo dựng khả năng làm chủ bản
thân, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác, với xã hội và
khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
- Nguyên tắc đề xuất biện pháp
- Phải đảm bảo quán triệt đầy đủ các quan điểm của Đảng
và nhà nước về giáo dục


Cũng như nghị quyết hội nghị trung ương 8 khóa XI về đổi
mới căn bản, toàn diện giáo duc và đào tạo đã chỉ rõ mục tiêu cụ
thể: “Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể
chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi
dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền
thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng
thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng
sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời...”

Qua các chỉ thị phản ánh yêu cầu giáo dục kỹ năng sống về
một số vấn đề như: Quyết định 1363/TTg của Thủ tướng Chính phủ
về việc “Đưa nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục
quốc dân”; Chỉ thị 10/GD&ĐT ngày 30/6/1995 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục-Đào tạo về tăng cường công tác phòng chống AIDS và các
tệ nạn xã hội trong ngành Giáo dục và Đào tạo; Chỉ thị 24/CT GD&ĐT ngày 11/11/1996 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
về tăng cường công tác phòng chống tệ nạn ma tuý ở các trường
học.
Dựa trên các quan điểm của Đảng và Nhà nước, các cấp lãnh
đạo cùng Hiệu trường các trường THCS huyện Phù Cừ cần dựa trên
cở sở pháp lý cũng như văn bản chỉ đạo của các cấp, các ngành để


tổ chức triển khai các HĐGD trong nhà trường đặc biệt GD KNS
thông qua HĐTN phù hợp đặc điểm tình hình của địa phương.
- Phải góp phần hình thành, phát triển nhân cách và nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh THCS.
Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục KNS cho học sinh
thông qua HĐTN cần phải nhằm vào việc hình thành và phát triển
nhân cách của học sinh theo đúng mục tiêu của cấp học, được thể
hiện rõ trong mục tiêu giáo dục tổng thể, cũng như mục tiêu chương
trình các môn học cụ thể.
Đảm bảo thống nhất mục tiêu giáo dục THCS: Như điều 27
Luật giáo dục 2005 quy định: “Giáo dục THCS nhằm giúp học sinh
củng cố, phát triển những nội dung đã học ở Tiểu học, bảo đảm cho
học sinh có những hiểu biết phổ thông cơ bản về Tiếng Việt, toán,
lịch sử dân tộc; kiến thức khác về khoa học xã hội, khoa học tự
nhiên, pháp luật, tin học, ngoại ngữ; có những hiểu biết cần thiết tối
thiểu về kĩ thuật và hướng nghiệp”.
Thống nhất trong quá trình nhận thức và quá trình thực hiện

mục tiêu, biện pháp và hình thức tổ chức giáo dục phải được đa
dạng hoá phù hợp với đặc điểm và điều kiện cụ thể của từng nhà
trường, gia đình và địa phương. Các biện pháp phải đạt được mục
tiêu của công tác giáo dục học sinh đó là: không chỉ dừng lại ở


truyền thụ kiến thức hàn lâm, mà điều quan trọng phải biến các yêu
cầu chuẩn mực xã hội thành nhu cầu trong đời sống của học sinh.
Như UNESCO đã đưa ra 4 trụ cột của giáo dục là: “Học để biết;
Học để làm; Học để tồn tại; và Học để chung sống”
- Phải phát huy được tiềm năng của cán bộ và GV, phù hợp
với nhu cầu rèn luyện của học sinh
Một trong những yêu cầu đổi mới giáo dục của chúng ta hiện
nay là phát huy được tính tích cực của HS, HS là chủ thể nhận thức,
chủ thể giáo dục trong mọi hoạt động. Việc tổ chức GD KNS thông
qua HĐTN cho HS ngoài HS còn có các lực lượng khác cùng tham
gia như GVCN, GV bộ môn, Đoàn thanh niên, PHHS, các đoàn thể
chính trị, xã hội khác. Nhưng lực lượng quan trọng là chủ thể tích
cực của chính bản thân HS, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lớp, chi đoàn,
các nhóm nòng cốt, các cá nhân có năng lực nổi bật trong các hoạt
động văn nghệ thể thao. Trong việc tổ chức GD KNS thông qua
HĐTN cho HS thì HS đóng vai trò chủ thể hoạt động, GV là người
định hướng, giải quyết và kết luận các vấn đề, còn các lực lượng
khác đóng vai trò hỗ trợ các hoạt động, có như vậy HĐGDNGLL
mới có hiệu quả, đi vào chiều sâu và bền vững góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục.


Để phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của HS, việc
tổ chức hoạt động theo từng nhóm nhỏ, theo qui mô lớp là rất cần

thiết. Trong mọi hoạt động mà HS tham gia tổ chức, các em phải
giữ vai trò chủ thể. HS tự thực hiện, giải quyết các tình huống nảy
sinh, có sự cố vấn của người thầy. Nhà giáo dục giúp các em định
hướng mục tiêu, nội dung, cách thức hoạt động. Trên cơ sở ấy HS
tự thiết kế chương trình hoạt động, tự triển khai hoạt động, tự đánh
giá rút ra bài học kinh nghiệm. Có thể lúc đầu các em chưa quen,
song nếu biết kiên trì điều chỉnh và biết nhận ra tồn tại thì sẽ khắc
phục, tìm được cách giải quyết tốt hơn. Vấn đề ở chỗ, nhà giáo dục
phải thực sự có niềm tin ở HS, tôn trọng các em, tạo ra được quan
hệ phù hợp giữa HS với GV. Quan hệ giữa thầy giáo, cô giáo và HS
là quan hệ hợp tác, cộng đồng trách nhiệm, tạo cho HS có niềm tin
hơn, mạnh dạn hơn, sáng tạo hơn và khẳng định được tính chủ thể
của mình trong hoạt động.
- Phải tác động đồng bộ vào các yếu tố, các khâu của công
tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
Một trong những yêu cầu đổi mới giáo dục của chúng ta hiện
nay là phát huy được tính tích cực của học sinh, học sinh là chủ thể
của nhận thức, chủ thể giáo dục trong mọi hoạt động. Tuy nhiên
trong việc tổ chức hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có


sự tham gia của nhiều lực lượng: Giáo viên bộ môn, giáo viên chủ
nhiệm, đoàn thanh niên, PHHS, các lực lượng khác trong và ngoài
nhà trường.
Nguyên tắc này yêu cầu cần sự đồng bộ từ nhà trường, gia
đình và xã hội có sự liên kết, phối hợp chặt chẽ, thống nhất. Các
lực lượng giáo dục như cán bộ công nhân viên, GVCN, giáo viên bộ
môn, cán bộ Đoàn- Đội, PHHS, các tổ chức đoàn thể ở địa phương,
các cơ quan chức năng phải có sự thống nhất cả về mục đích, nội
dung, hình thức hoạt động có thế mới huy động sức mạnh cả về vật

chất và tinh thần trong quá trình GD KNT cho HS thông qua
HĐTN.
- Đảm bảo tính thiết thực và khả thi
Các biện pháp đề xuất phải phù hợp với các quy định về chức
năng nhiệm vụ của trường THCS.
Khi đề xuất các biện pháp phải chú ý đến các điều kiện để
thực hiện biện pháp như: (Nhân lực, CSVC, Kinh phí, đặc điểm đối
tượng học sinh, thời gian và không gian thực hiện, các rào cản,
phong tục tập quán…). Nguyên tắc này đòi hỏi phải nắm bắt thông
tin một cách chính xác, nhanh chóng, cụ thể, tránh xa vời, viển
vông.


Nội dung, phương pháp quản lý phải dễ triển khai, dễ thực
hiện, dễ đánh giá và đem lại hiệu quả tốt. Tính khả thi đòi hỏi đồng
bộ trên nhiều phương diện, cả về phía nhà quản lý, tổ chức hoạt
động hướng dẫn, định hướng cho đối tượng quản lý cả về những
người trực tiếp truyền tải các nội dung, hình thức tổ chức giáo dục
kỹ năng đến đối tượng trực tiếp thực hiện hoạt động giáo dục kỹ
năng đồng thời phải nhận được sự đồng thuận cao của các lực lượng
trong và ngoài nhà trường…Có đủ các yếu tố đó, tính thực thi, khả
năng thành công của biện pháp sẽ cao hơn.
- Có tính kế thừa, phát huy được kinh nghiệm, tiềm năng
của các trường
Hệ thống các biện pháp quản lý phải có quan hệ tương tác, gắn
bó hữu cơ với nhau. Do đó, một biện pháp quản lý nào đó không thể
cùng một lúc tác động có hiệu quả đến tất cả các bộ phận, các mối
quan hệ trong hệ thống quản lý. Mỗi biện pháp quản lý có những mặt
mạnh và hạn chế nhất định. Nếu sử dụng đơn lẻ từng biện pháp quản
lý thì hiệu quả không cao. Nhưng nếu sử dụng kết hợp các biện pháp

quản lý có tính đồng bộ thì các biện pháp sẽ hỗ trợ lẫn nhau và phát
huy những ưu thế và bổ trợ cho nhau.
Vì thế, khi đề xuất biện pháp không nên quá nhấn mạnh hay đề
cao biện pháp này, hạ thấp hay xem nhẹ biện pháp kia mà các biện


pháp cần phải được thực hiện một cách đồng bộ, phải hỗ trợ bổ sung
cho nhau, quy trình thực hiện phải liên hoàn.Hệ thống các biện pháp
phải tác động vào các khâu, các yếu tố của hoạt động quản lý và
hoạt động giáo dục học sinh, đảm bảo phát huy được sức mạnh tổng
hợp của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. Phải kết
hợp các biện pháp chung với biện pháp mang tính đặc thù sao cho
phù hợp với điều kiện thực tế.
Để đảm bảo tính đồng bộ, người nghiên cứu cần phải xem xét
toàn bộ những yếu tố có thể ảnh hưởng đến các biện pháp, mối quan
hệ giữa những yếu tố này khi tác động đến quá trình thực hiện các
biện pháp. Có như thế thì các biện pháp mới sẽ được thực hiện một
cách đồng bộ, phát huy được hết thế mạnh và sự tương hỗ giữa các
biện pháp với nhau.
Ngoài ra các lực lượng xã hội phải đi tới thống nhất một
chương trình hành động chung mà trong đó có phân công nhiệm vụ
cụ thể của từng lực lượng. Trong chương trình đó cần chỉ rõ nhiệm
vụ, nội dung công việc, khả năng đóng góp, thời gian thực hiện, điều
kiện CSVC, tài chính cho hoạt động để mỗi lực lượng xã hội chủ
động được phần việc của mình, nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp trong
quá trình giáo dục, giúp nhà trường thực hiện và đạt được mục tiêu
giáo dục.


- Các biện pháp quản lý cụ thể

- Biện pháp 1: Tổ chức khảo sát nhu cầu của xã hội về giáo
dục kỹ năng sống cho HS THCS
a. Mục tiêu của biện pháp
Hoạt động GDKNS là hoạt động rất đa dạng và phong phú, thể
hiện ở nhiều mặt, từ nội dung đến hình thức hoạt động, thời gian và
không gian tổ chức hoạt động, không chỉ có lực lượng trong nhà
trường mà còn có cả lực lượng bên ngoài nhà trường cùng tham gia.
Do đó, để tổ chức GD KNS cho HS được hiệu quả cần đánh giá nhu
cầu xã hội và bám sát nhu cầu xã hội để xây dựng nội dung, chương
trình GD KNS cho HS.
b. Nội dung thực hiện biện pháp
Giáo dục Việt nam từ năm học 2002 – 2003 trở về trước chưa
thực hiện đượcmục tiêu giáo dục toàn diện như đã đặt ra vì phương
thức giáo dục còn nặng nề về cung cấp kiến thức, sử dụng những
phương pháp làm cho người học thụ động, không khuyến khích,phát
huy được tư duy phê phán, sáng tạo v.v..Hiệu quả ngoài của giáo
dục (khả năng đáp ứng của người học đối với yêu cầu của cuộc
sống) thấp, người học lúng túng hoặc giải quyết kém hiệu quả
những tình huống đặt ra trong cuộc sống.


Do nhu cầu đổi mới giáo dục để đáp ứng sự phát triển và sự
nghiêp CNH, HĐH đất nước, cũng như đáp ứng nhu cầu được phát
triển của người học, Việt Nam đã tiến hành đổi mới giáo dục phổ
thông từ tiểu học đến phổ thông trung học, với chiến lược chuyển
hướng mục tiêu từ chủ yếu là trang bị tri thứccho người học sang bị
trang bị những năng lực cần thiết cho họ. Bốn trụ cột trong GD của
thế kỷ 21 “Học để biết, Học để làm, Học để khẳng định, Học để
cùng chung sống” mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống (KNS)
trong giáo dục đã được quán triệt trong đổi mới mục tiêu, nội dung

và phương pháp giáo dục phổ thông ở Việt Nam.
Do vậy, GD KNS cho học sinh phải hướng tới mục tiêu của
giáo dục đào tạo: “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài”. Sự thống nhất về mục tiêu sẽ giúp cho các LLGD xích lại
gần nhau vì mục tiêu tạo ra những con người đáp ứng được công
cuộc CNH- HĐH đất nước.
Việc xác định nhu cầu xã hội để xây dựng nội dung chương
trình GD KNS cho HS sẽ là cơ sở để các LLGD được định hướng
mục tiêu giáo dục kĩ năng và thống nhất nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức giáo dục kĩ năng sống cho HS ở trường, ở gia
đình và ở ngoài xã hội. Nội dung giáo dục kĩ năng sống cho HS ở
trường là thông qua các hoạt động dạy học hoặc hoạt động giáo dục


ngoài giờ lên lớp, do nhà trường hay các tổ chức đoàn thể trong
trường tổ chức, bằng các phương pháp sư phạm khoa học giúp cho
HS có thể lĩnh hội một cách nhanh nhất những tri thức, kĩ năng, kĩ
xảo từ đó giúp HS hình thành các phẩm chất, hành vi KNS cần thiết
cho bản thân. Gia đình với thế mạnh là một môi trường giáo dục
thường xuyên, liên tục, suốt đời đối với HS, có những nội dung,
phương pháp, hình thức giáo dục riêng. Các LLXH thông qua các
hoạt động ở địa phương như tổ chức các hoạt động sinh hoạt tại cụm
dân cư, sinh hoạt hè… để giáo dục kĩ năng sống cho HS.
Đáp ứng yêu cầu giáo dục toàn diện, đảm bảo sự phát triển hài
hòa về đức, trí, mĩ, thể, các kĩ năng cơ bản, chú ý định hướng nghề
nghiệp, hình thành và phát triển cơ sở ban đầu của hệ thống các
phẩm chất, năng lực cần thiết cho lớp người lao động phục vụ cho
CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế, thể hiện qua mục tiêu đào
tạo của từng cấp, bậc học, qua các môn học và các hoạt động.
+ Chỉ đạo định hướng đánh giá nhu cầu xã hội để xây dựng

mục tiêu GD KNS. Ngoài mục tiêu về kiến thức giáo viên cần chú
trọng mục tiêu rèn luyện kĩ năng, GD KNS cho học sinh thông qua
HĐTN.


+ Chỉ đạo định hướng cho giáo viên lựa chọn phương pháp
dạy học tích cực hướng tới mục tiêu giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh trong bài dạy.
+ Tiến hành dự giờ, các hoạt động giáo dục để đánh giá kết
quả GD KNS cho học sinh.
+ Khảo sát khả năng lĩnh hội KNS của học sinh thông qua giờ
dạy so sánh với yêu cầu của xã hội, các hoạt động giáo dục của giáo
viên nhằm kiểm chứng hiệu quả, đối chiếu mục tiêu bài dạy.
+ Rút kinh nghiệm sau bài dạy, hoạt động giáo dục của giáo
viên, phát hiện mặt mạnh, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế
để tìm cách khắc phục cho bài dạy sau.
- Đối với giáo viên và các lực lượng giáo dục khác trong nhà
trường
+ Tham gia đóng góp ý kiến về nội dung chương trình GD
KNS cần được giáo dục cho HS THCS.
+ Tham gia xây dựng mục tiêu bài dạy, chú trọng GD KNS cho
học sinh.
+ Các trường THCS huẩn bị các phương pháp dạy học tích
cực và các tình huống sử dụng trong bài dạy. Yêu cầu vận dụng


phương pháp dạy học tích cực để phát huy tính tích cực, chủ động
và sáng tạo của HS, GV phải chịu khó tìm tòi, suy nghĩ, biết đặt ra
những câu hỏi hấp dẫn, tạo ra những tình huống có vấn đề và một
không khí học tập sôi nổi, cuốn hút và thoải mái. GV cần tạo dựng

cho học sinh sự tự tin, phương pháp tìm hiểu xử lý thông tin, trình
bày vấn đề và thực hiện hoạt động học tập một cách hiệu quả.
+ Soạn giáo án, chuẩn bị tiết dạy. Giáo án phải chi tiết, rõ
ràng, chú trọng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh và chuẩn bị cơ
sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy phù hợp với phương pháp dạy
học đề ra
+ Dựa trên kết quả khảo sát nhu cầu về giáo dục KNS từ đó
thống nhất mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức GD
KNS, một mặt đảm bảo sự thống nhất trong nhận thức, trong hành
động giáo dục từ đó tạo sức mạnh kích thích, thúc đẩy quá trình
phát triển nhân cách của học sinh, mặt khác tránh được sự tách rời,
mâu thuẫn, vô hiệu hóa lẫn nhau gây ra tâm trạng nghi ngờ hoang
mang, dao động trong việc chọn lựa, định hướng các giá trị nhân
cách; góp phần hạn chế các tác động của mặt trái nền kinh tế thị
trường vào sự phát triển nhân cách HS ...
+ Tạo sự đồng thuận cao giữa các LLGD về mục tiêu giáo dục
HS; thống nhất các nội dung giáo dục HS ở nhà, khi đến trường và


khi đi ra ngoài xã hội; trao đổi phương pháp giáo dục và xây dựng
được những hình thức giáo dục đa dạng phong phú giữa các LLGD
đảm bảo theo đúng chỉ đạo và quy định của ngành giáo dục/
c. Điều kiện thực hiện biện pháp
Mỗi năm học, nhà trường tổ chức một số hội nghị liên tịch với
sự tham gia của các thành viên trong hội đồng GD nhà trường và
tuỳ theo nội dung của từng hội nghị có thể mời thêm đại biểu của
các LLGD tham dự. Các hội nghị tập trung vào việc quán triệt về
mục tiêu giáo dục, trong đó tăng cường GD KNS như đã nêu ở trên,
Hiệu trưởng sẽ trình bày kế hoạch GD KNS nói chung và kế hoạch
phối hợp giữa các LLGD để GD KNS cho học sinh nói riêng. Hội

nghị sẽ thống nhất thông qua mục tiêu, nội dung, phương pháp và
hình thức tổ chức GD KNS cho học sinh.
Với mục đích nâng cao năng lực tổ chức và QL HĐGD, hàng
năm nhà trường cần tổ chức hội nghị chuyên đề để bàn về việc đổi
mới phương pháp và hình thức tổ chức các HĐGD KNS cho học
sinh dể thực hiện mục tiêu đề ra, thành phần tham dự hội nghị ngoài
các thành viên của hội đồng GD KNS mời thêm chuyên gia và một
số đại biểu đại diện cho những cơ sở giáo dục có nhiều thành công
trong việc tổ chức giáo dục kĩ năng sống đến dự để trao đổi kinh
nghiệm.


- Biện pháp 2: Chỉ đạo đổi mới nội dung chương trình, hình
thức giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động trải nghiệm đáp
ứng nhu cầu xã hội
a. Mục tiêu và ý nghĩa biện pháp
Yêu cầu của nội dung chương trình, hình thức tổ chức GD
KNS theo điều 28 Luật Giáo dục là: Phương pháp giáo dục phổ
thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của
học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi
dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc nhóm; rèn luyện kĩ
năng vận dụng kiến thức vào thực tế; tác động đến tình cảm, đem lại
niềm tin, hứng thú học tập cho học sinh…
Đổi mới nội dung chương trình, hình thức tổ chức GD KNS
trong các trường THCS theo hướng phát huy tính tối đa tích cực, tự
giác, sáng tạo của học sinh nhằm biến quá trình giáo dục thành quá
trình tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh trong và bằng hoạt động
với tính đa dạng, phong phú về nội dung, phương pháp và hình thức
tổ chức.
b. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp

Luôn đổi mới các hình thức tổ chức hoạt động mỗi chủ đề. Đa
dạng hoá các loại hình hoạt động, các hình thức tổ chức GD KNS


thông qua HĐTN là yếu tố quan trọng thu hút học sinh tích cực
tham gia các GD KNS thông qua HĐTN. Sự mới lạ bao giờ cũng có
sức hấp dẫn đối với học sinh THCS, khiến các em say mê khám
phá, nếu các hoạt động nội dung đơn điệu, hình thức không phong
phú học sinh dễ chán nản hoặc thờ ơ.
Tổ chức các hoạt động phong phú đa dạng nhân những ngày lễ
lớn trong năm, bằng các hoạt động như hội thi, hội diễn, hội trại thi
báo tường, thi các trò chơi dân gian, giao lưu với các cơ sở đoàn
mạnh, tham quan dã ngoại... tạo điều kiện cho HS được trải nghiệm
thực tế, thông qua đó hình thành tính tổ chức, tính kỷ luật, ý thức
trách nhiệm với tập thể, với cộng đồng.
Xây dựng các phương pháp, hình thức tổ chức GD KNS thông
qua HĐTN thiết thực, phù hợp với đặc điểm, điều kiện của nhà
trường, địa phương và đảm bảo tính hiệu quả. Phương pháp tổ chức
tổ chức hoạt động phải rất linh hoạt, đa dạng; khắc phục tính đơn
điệu, lặp đi lặp lại một vài phương pháp đã quá quen thuộc với học
sinh, gây ra nhàm chán, tẻ nhạt đối với các em.
Qua thực tế khảo sát nội dung, phương pháp, hình thức GD
KNS thông qua HĐTN cho HS tại trường THCS huyện Phù Cừ tại
chương 2 cho thấy, các hình thức, phương pháp còn nghèo nàn,
thiếu sinh động, học sinh không có hứng thú như thường sử dụng


nhất là phương pháp giảng giải, phương pháp đàm thoại, phương
pháp nêu gương, phương pháp khen thưởng, phương pháp trách
phạt… Các phương pháp trên đã có những tác dụng nhất định trong

việc giáo dục, hình thành nhân cách cho học sinh. Bên cạnh đó, một
số phương pháp như phương pháp sắm vai và xử lý tình huống,
phương pháp giao việc, đặc biệt là phương pháp trò chơi, khi được
sử dụng đã thu hút được sự chú ý của học sinh vào GD KNS vận
dụng... Đây là những phương pháp giúp phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh trong quá trình tổ chức, tham gia vào
GD KNS thông qua HĐTN. Chúng tôi cho rằng, những phương
pháp trên nếu được nghiên cứu vận dụng một cách khoa học thì
chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả giáo dục tốt.
- Sở GD&ĐT xây dựng, triển khai kế hoạch chỉ đạo các
trường THCS tổ chức GD KNS thông qua HĐTN nhằm hình thành
nhân cách văn hóa cho học sinh theo mục tiêu HĐGD KNS trong
trường phổ thông.
- Sở GD&ĐT có tiêu chí kiểm tra, đánh giá hiệu quả của công
tác này. Cần có kế hoạch hỗ trợ các nhà trường nhằm tăng cường về
điều kiện cơ sở vật chất để giúp các nhà trường làm tốt GD KNS
thông qua HĐTN cho học sinh.


- Sở GD&ĐT chỉ đạo các nhà trường xây dựng mối liên kết
với chính quyền, cơ quan văn hóa địa phương để tranh thủ sự giúp
đỡ về con người, các điều kiện khác giúp tổ chức hoạt động có hiệu
quả.
- Đa dạng hóa các hình thức GD KNS thông qua HĐTN trong
các trường THCSbằng cách:
+ Tổ chức GD KNS thông qua HĐTN thông qua dạy học
trong nhà trường: tăng cường dạy học theo hướng tích hợp; ứng
dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả trong dạy học; giáo
dục truyền thống thông qua dạy học ở bảo tàng…
+ Tổ chức các hoạt động hỗ trợ học tập: Đoàn thanh niên phối

hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường tổ chức các hoạt
động như: đọc sách báo tìm hiểu về BSVHDT Việt Nam ở thư viện,
tổ chức các buổi nói chuyện, tọa đàm, thuyết trình chuyên đề về lịch
sử, các danh nhân văn hóa của dân tộc, của địa phương…
+ Tổ chức tập huấn, chuyên đề, hội thảo và các hoạt động
ngoại khóa bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu quê hương đất nước,
lòng tự hào dân tộc, tự hào về truyền thống của địa phương, giá trị
văn hóa dân tộc, bản sắc dân tộc khác nhau trên địa bàn tỉnh; có
nhận thức và lối sống đúng đắn, phù hợp với chuẩn mực xã hội.


+ Tổ chức các hoạt động văn hóa thể thao: Văn hóa thể thao là
một trong những nhu cầu, sở thích của học sinh. Các hoạt động về
lĩnh vực này thường thu hút được sự chú ý của đông đảo học sinh.
+ Đoàn thanh niên, Tổng phụ trách Đội, phối hợp với các bộ
phận chuyên trách của nhà trường tổ chức các hoạt động như: Hội
diễn văn nghệ theo các chủ đề mang tính truyền thống, liên hoan
tiếng hát dân ca trong các cụm trường và huyện…
+ Tổ chức các hoạt động tham quan, du lịch: điểm đến là
những khu di tích lịch sử, di tích cách mạng, bảo tàng, tìm hiểu lễ
hội, danh nhân, công trình văn hóa. Sau mỗi chuyến đi, cần cho học
sinh viết thu hoạch, báo cáo. Đây là những hoạt động bổ ích, hấp
dẫn, góp phần nâng cao chất lượng GD KNS thông qua HĐTN
trong trường THCS.
+ Tổ chức các hoạt động xã hội: các hoạt động xã hội là nét
tiêu biểu, nổi trội, mang ý nghĩa chính trị và xã hội sâu sắc đối với
hoạt động của Đoàn thanh niên, Đội TNTP. Đoàn, Đội của trường
cần tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động như: “Đền ơn đáp nghĩa”,
“Uống nước nhớ nguồn”, “Vì biên giới, hải đảo” ; nhân kỷ niệm
những ngày lễ lớn trong năm học, nhà trường tổ chức cho học sinh

đi thăm nghĩa trang liệt sĩ và thực hiện các công việc như: dọn dẹp
khuôn viên nghĩa trang sạch sẽ, tưới nước cho cây, thắp hương cho


các phần mộ liệt sĩ…; quyên góp, giúp đỡ đồng bào khó khăn…
Những hoạt động trên sẽ giúp học sinh củng cố và bồi dưỡng tình
yêu quê hương, đất nước, con người. Từ đó, học sinh có ý thức giữ
gìn BSVHDT tốt đẹp của dân tộc.
+ Tổ chức cho học sinh trồng cây, chăm sóc cây, xây dựng
cảnh quan học đường, phòng học xanh - sạch - đẹp.
Tổ chức chỉ đạo các buổi sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn một
cách hiệu quả, chú trọng đến nội dung và hình thức tổ chức tích hợp
giáo dục KNS vào các bài dạy trong tuần của các nhóm. Do điều
kiện về thời gian tác giả mới đề nghị chỉ đạo xây dựng hệ thống các
bài dạy có khả năng tích hợp giáo dục KNS đối với 02 bộ môn là
Sinh học và Giáo dục công dân, bước đầu triển khai thực hiện.
Sau mỗi học kỳ hoặc sau mỗi năm học, Ban chỉ đạo tổ chức,
đánh giá các nội dung đã thực hiện tích hợp vào các môn học, các
đề xuất, kiến nghị của các tổ nhóm chuyên môn từ đó rút kinh
nghiệm, bổ sung, điều chỉnh để xây dựng kế hoạch năm sau.
d. Điều kiện thực hiện biện pháp
Trên cơ sở chỉ đạo của Sở GD&ĐT, nhà trường cần có kế
hoạch cụ thể về GD KNS thông qua HĐTN trong nhà trường theo
từng học kỳ, từng năm học. Trong kế hoạch cần xác định rõ mục


tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, phạm vi, thời gian
tổ chức để các lực lượng liên quan thực hiện.
Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ GV về nội dung chương
trình, hình thức tổ chức GD KNS thông qua HĐTN tích cực theo

quan điểm dạy học phân hóa sao cho phù hợp với thực tế cơ sở vật
chất của nhà trường cũng như điều kiện phát triển kinh tế - xã hội
của địa phương, hoàn cảnh gia đình của HS.
Quy định và quản lý nề nếp, chất lượng các hoạt động của tổ,
nhóm chuyên môn như: tổ chức hoạt động thảo luận nhóm, tổ GV
về nội dung chương trình và hình thức tổ chức đối với mỗi nội dung
HĐGD KNS.
-Biện pháp 3: Tổ chức tập huấn cho giáo viên nâng cao
năng lực tổ chức giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động trải
nghiệm
a. Mục tiêu và ý nghĩa biện pháp
Để cho GD KNS có hiệu quả phụ thuộc rất nhiều vào năng lực
của đội ngũ GV. Thực tế hiện nay, năng lực tổ chức các GD KNS
của GV, chưa đáp ứng yêu cầu cao đặt ra, nhất là trong việc triển
khai thực hiện chương trình mới về GD KNS. Vì vậy HT cần có
biện pháp nâng cao năng lực đội ngũ bao gồm nâng cao nhận thức,


xác định vai trò, trách nhiệm giáo dục kĩ năng sống; đào tạo, bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý, thực hiện GD
KNS cho HS
b. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
+ Tổ chức học tập đầy đủ, nghiêm túc nội dung GD KNS
thông qua HĐTN, để đội ngũ CB, GV hiểu rõ vị trí, vai trò của GD
KNS, thấy được trách nhiệm của họ trong hoạt động này.
+ Tổ chức cho các LLGD được tham gia các buổi báo cáo tình
hình thời sự, chính trị trong và ngoài nước, tình hình địa phương để
giúp các LLGD nắm rõ hơn yêu cầu đổi mới của đất nước, hiểu sự
nghiệp CNH - HĐH đất nước cần những con người phát triển toàn
diện mà việc GD KNS góp phần tạo nên những con người đó.

+ Tổ chức hội thảo chuyên đề về việc GD KNS thông qua
HĐTN cho HS về ý nghĩa, vai trò và các biện pháp nâng cao hiệu
quả hoạt động này.
+ Tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa về các vấn đề GD
KNS thông qua HĐTN, tham gia giao lưu, học hỏi kinh nghiệm ở
những trường tiêu biểu, giúp GV có thêm kiến thức khác ngoài xã
hội và kĩ năng tổ chức hoạt động.


+ Trên cơ sở quán triệt nhận thức và kiến thức giáo dục việc
GD KNS thông qua HĐTN, giáo viên tự xây dựng kế hoạch thực
hiện xem đây như là yêu cầu lập kế hoạch, soạn giáo án một môn
học.
+ Các LLGD nâng cao nhận thức, xác định vai trò nhiệm vụ
và nội dung GD KNS cho HS thông qua các bài giảng, các hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Các bài giảng cần có sự liên hệ với
thực tiễn, có tính giáo dục kĩ năng sống. Đồng thời các các lực
lượng này có trách nhiệm cùng tham gia với nhà trường trong việc
quản lý giáo dục HS trong công tác dạy học cũng như các hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp.
+ GVCN thay mặt cho nhà trường, thay mặt cho hiệu trưởng,
quản lý toàn diện mọi hoạt động của HS lớp chủ nhiệm. GVCN
đóng vai trò trực tiếp, quan trọng trong quá trình giáo dục kĩ năng
sống cho HS, vì vậy GVCN cần nắm vững mục tiêu giáo dục đào
tạo, nắm vững cả nhân cách và kết quả học tập của HS, nắm vững
hoàn cảnh của từng em để có những phương pháp giáo dục thích
hợp. GVCN chủ động phối hợp với gia đình, Đoàn thanh niên cộng
sản Hồ Chí Minh để giáo dục kĩ năng sống cho HS
+ Cán bộ các đoàn thể trong trường nắm bắt mọi chủ trương,
đường lối của Đảng, của chính quyền, của nhà trường, từ đó có kế