Phân tích tố chất – kỹ năng và kiến thức của một nhà lãnh đạo thành công hiện nay

PHÂN TÍCH TỐ CHẤT – KỸ NĂNG VÀ KIẾN
THỨC CỦA MỘT NHÀ LÃNH ĐẠO THÀNH
CÔNG HIỆN NAY

1


Lãnh đạo là một trong những khái niệm quan trọng nhất trong khoa học
về tổ chức nhân sự. Nhiều câu hỏi về lãnh đạo từ lâu đã là chủ đề của các
nhà nghiên cứu khoa học tìm hiểu và trọng tâm của hầu hết các nghiên cứu
đó là xác định các yếu tố quyết định tính hiệu quả của lãnh đạo. Họ đi tìm
câu trả lời làm thế nào để trở thành nhà lãnh đạo hiệu quả và những tố chất,
hành vi, nguồn lực và những đặc điểm hoàn cảnh nào quyết định đến thành
công của một người lãnh đạo.
Một người lãnh đạo thành công không chỉ có những tố chất vốn có của
người lãnh đạo mà còn phải luôn học hỏi, trau dồi những kỹ năng cần thiết
để trở thành người lãnh đạo hiệu quả. Vì vậy nhà lãnh đạo phải biết được
đâu là tố chất và kỹ năng cần có cho mình để xây dựng và phát huy chúng
một cách hiệu quả. Những phẩm chất và kỹ năng này ảnh hưởng trực tiếp tới
hình ảnh người lãnh đạo và nền tảng thành công của doanh nghiệp.
Để hiểu rõ về những tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo, trước hết
phải hiểu tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo là gì?. Theo giáo trình môn
học lãnh đạo trong tổ chức thì thuật ngữ tố chất nói đến các đặc điểm cá
nhân khác nhau, bao gồm các đặc điểm về cá tính, tính khí, nhu cầu và các
giá trị. Trong đó:
Cá tính được hiểu là những đặc điểm về tính khí khi thực hiện cách cư
xử, ví dụ như sự tự tin, tính hướng ngoại, sự chín chắn, hay mức độ nhiệt
tình và tinh thần trách nhiệm.
Các nhà tâm lý học thường phân biệt giữa nhu cầu tâm sinh lý (ví dụ:
đói, khát) và các nhu cầu mang tính xã hội ví dụ như sự quý trọng, quyền
lực, sự độc lập, tư cách cá nhân, thành tích. Nhu cầu và động cơ có ý nghĩa

2


quan trọng vì cả hai yếu tố này gây ảnh hưởng đến sự quan tâm đến thông
tin, sự kiện và định hướng, tiếp sinh lực và duy trì ổn định hành vi.
Các giá trị là thái độ của cá nhân đối với công việc cái gì là đúng, cái gì
là sai, cái gì là giá trị đạo đức và cái gì là không có đạo dức, cái gì là đúng
với lương tâm và cái gì là trái với lương tâm.
Thuật ngữ kỹ năng được hiểu là khả năng làm một việc gì đó một cách
có hiệu quả. Giống như tố chất, kỹ năng bị quy định bởi yếu tố học hỏi và di
truyền. Kỹ năng có thể được định nghĩa ở nhiều cấp độ trừu tượng khác
nhau, từ rất tổng quát (ví dụ: sự thông minh, kỹ năng giao tiếp) cho đến các
thuật ngữ thu hẹp hơn về ý nghĩa (ví dụ: tranh luận bằng lời nói, khả năng
thuyết phục).
Như vậy, một nhà lãnh đạo thành công là người có những tố chất và kỹ
năng:
Tố chất

Kỹ năng

3


1. Niềm say mê, ham học hỏi

1. Kỹ năng quản lý

2. Nhìn xa trông rộng

2. Kỹ năng truyền đạt thông tin

3. Óc sáng tạo

3. Kỹ năng lập Kế hoạch và tổ

4. Sự tự tin, dũng cảm, sẵn sàng
chấp nhận rủi ro.

chức
4. Kỹ năng làm việc theo nhóm

5. Tính kiên định, quả quyết

5. Kỹ năng giải quyết vấn đề

6. Sẵn sàng hy sinh lợi ích cá

6. Kỹ năng thích nghi

nhân.

1. Tố chất

Niềm say mê, hiểu biết và ham học hỏi.
Một nhà lãnh đạo nếu không có niềm say mê thì sẽ không có thành
công được, phải say mê yêu thích công việc mới có những quyết định tâm
huyết và luôn khát khao làm một điều gì đó cho mình, cho xã hội. Nếu một
người không quan tâm đến một đối tượng, một vấn đề, một hệ thống nào đó,
thì người đó sẽ không chú tâm dành thời gian tìm hướng giải quyết. Và một

điều chắc chắn là, người lãnh đạo không thể điều hành tốt nếu họ không hiểu
biết gì về lĩnh vực hoạt động của họ. Ngoài những kiến thức cơ bản trong

4


lĩnh vực hoạt động của mình, nguời lãnh đạo còn phải đọc nhiều và luôn có
tinh thần học hỏi để không ngừng nâng cao kiến thức, nhận biết và cập nhật
những thông tin và tri thức mới.
Nhìn xa trông rộng
Người lãnh đạo, ngoài niềm say mê, còn phải có tầm nhìn, cách nhìn
nhận và những ý tưởng nhất định trước những thay đổi, để từ đó có những
quyết định đúng và phù hợp. Một người lãnh đạo có vai trò quan trọng hơn
một cá nhân rất nhiều. Anh ta dường như phải luôn biết cách làm tốt mọi
công việc và là người đưa ra những quyết sách hữu ích nhất cho những đồng
nghiệp của mình. Nhìn xa nhìn trước vấn đề giúp cho việc lên kế hoạch và
thiết lập mục tiêu cần đạt được. Người lãnh đạo đó luôn có những giải pháp
giải quyết mọi khó khăn trong những tình huống nan giải nhất bởi vì, anh ta
đã nhìn rõ bản chất của sự việc ngay cả trước khi khi bạn chỉ mới bắt đầu
nghĩ về nó.
Không chỉ có một tầm nhìn xa, anh ta còn biết cách truyền đạt những
ý tưởng của mình cho người khác hiểu để cùng với mình thực hiện tốt những
ý tưởng đó. Những thông điệp được truyền đi luôn có sức thuyết phục cao

Óc sáng tạo.
Người lãnh đạo luôn phải suy nghĩ để làm sao đưa ra những chiến
lược thực hiện tầm nhìn một cách hiệu quả nhất. Trong bất cứ công việc,
hoàn cảnh nào cũng cần phát huy tính sáng tạo để thực hiện công việc nhanh
nhất, hiệu quả nhất, chất lượng đảm bảo nhất. Khi khó khăn, họ không nản

5


chí. Khi công việc xem ra quá khó, họ sẽ tìm cách tiếp cận khác. Họ luôn
tìm kiếm các giải pháp cho vấn đề, để từ đó lựa chọn hướng đi tối ưu.
Sự tự tin, dũng cảm, sẵn sàng chấp nhận rủi ro.
Một người lãnh đạo thật sự phải luôn có lòng tin vào chính mình. Sự
tự tin này hình thành qua thời gian dài rèn luyện tích lũy những kỹ năng
trong công việc, tích lũy vốn kiến thức rộng cùng với sự thông minh sẵn có
của anh ta. Bên cạnh đó, cho dù không có những kỹ năng, kinh nghiệm kia
thì anh ta cũng là người biết nhận thức, học hỏi điều đó từ những người
khác.
Hơn nữa, người lãnh đạo luôn là người truyền cảm hứng, truyền đạt
các ý tưởng của mình cho cấp dưới, nên việc tự tin khi đứng trước những
người khác, hay tự tin về quyết định đúng của mình trong công việc quyết
định sự thành bại của mỗi quyết sách mà nhà lãnh đạo đưa ra.
Nhiều người không dám mạo hiểm bởi vì họ sợ phải nhận lấy thất bại.
Tuy nhiên, nếu là một người lãnh đạo có tham vọng, thì cần phải tự hỏi
chính mình rằng liệu sự mạo hiểm đó có đáng giá hay không? Nếu cảm thấy
sự liều lĩnh của mình là đáng, là nên làm thì việc đầu tiên là dũng cảm vượt
qua chính bản thân mình, vượt qua những rào cản về mặt tâm lý, nỗi lo sợ
khi đó người lãnh đạo dũng cảm đương đầu với những thử thách, khó khăn,
sẵn sàng chấp nhận rủi ro mới có thành quả tốt đẹp.
Tính kiên định, quả quyết

6


Một người lãnh đạo mạnh mẽ cần phải có lập trường vững vàng trong
các quyết định của mình. Luôn luôn kiên định không có nghĩa là bảo thủ,

ngoan cố không chịu sửa chữa những sai lầm.
Người đứng đầu thường đưa ra những quyết định quan trọng cho dù
những quyết định này đôi khi sẽ tạo ra những tác động lớn ảnh hưởng đến
mối quan hệ giữa người đứng đầu và những người xung quanh.
Sự cả nể, nhân nhượng trong cách đưa ra quyết định có thể dẫn bạn
đến những sai lầm khi tạo tiền lệ xấu dẫn đến việc làm mất đi cái “uy” trong
vị thế là người lãnh đạo của bạn. Tính quả quyết đòi hỏi việc có những khi
bạn cũng cần nhẫn tâm một chút trong việc sa thải một nhân viên nào đó vì
hành động của anh ta gây tổn hại lớn đến lợi ích của công ty.
Sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân
Người lãnh đạo có sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân để công việc của
mình tiến triển tốt hay không? Là một người đứng đầu một tập thể, người
lãnh đạo phải hy sinh nhiều thời gian và công sức để quản lý tốt những
người dưới quyền và công việc của mình. Thậm chí, sự bận rộn đó còn
chiếm cả những khoảng thời gian riêng tư dành cho bản thân và gia đình họ.
2. Kỹ năng.
Kỹ năng quản lý
Để trở thành một nhà lãnh đạo thành công thì kỹ năng cần thiết cho
nhà lãnh đạo đó là phải có kỹ năng quản lý. Lãnh đạo giỏi được thử thách
qua sự thành công trong việc thay đổi hệ thống và con người. Người quản lý
cần phải lãnh đạo giỏi để đổi mới sản phẩm, thay đổi hệ thống và con người
7


một cách năng động. Nhà lãnh đạo giỏi phải là người thúc đẩy quá trình
quyết định một vấn đề và trao cho nhân viên của họ quyết định vấn đề đó.
Nếu bạn là một nhà lãnh đạo giỏi, quyền lực sẽ tự đến với bạn, nhưng bạn
cũng phải biết khai thác quyền lực của những người khác. Bạn phải thúc đẩy
quá trình quyết định và làm cho quá trình đó hoạt động. Đó là một bài toán
khó.

Kỹ năng truyền đạt thông tin
Người lãnh đạo phải có khả năng diễn thuyết và truyền đạt thông tin
để thuyết phục những người khác tin tưởng, nghe theo và làm theo. Càng
ngày người ta càng nhận ra sức mạnh của các mối quan hệ, cái mà có được
từ một kỹ năng giao tiếp tốt. Muốn vậy người lãnh đạo phải thành thạo giao
tiếp bằng văn nói và cả văn viết, phải biết cách gây ấn tượng bằng giọng nói,
ngôn ngữ cơ thể, đôi mắt và cách diễn đạt dễ hiểu, thuyết phục. Các bản hợp
đồng ngày nay có được phụ thuộc rất nhiều vào khả năng thương thuyết.
Khả năng giao tiếp tốt cũng phát huy hiệu quả trong quản lý nhân sự.
Một chuyên gia về nhân sự đã từng kết luận rằng tiền có thể mua được thời
gian chứ không mua được sự sáng tạo hay lòng say mê công việc. Mà mức
độ sáng tạo hay lòng say mê công việc lại phụ thuộc vào khả năng tạo động
lực cho nhân viên để khẳng định lòng trung thành và sự cam kết của người
lao động không thể có được bằng việc trả lương cao. Thực tế là mức lương
cao và một văn phòng đầy đủ tiện nghi chỉ là điều kiện cần chứ không phải
là điều kiện đủ để nhà quản lý có thể giữ một nhân viên tốt.
Kỹ năng lập kế hoạch và tổ chức

8


Người lãnh đạo là người luôn nhìn thấy những việc cần làm và có khả
năng giúp tập thể lập kế hoạch và tổ chức việc thực hiện. Nhà lãnh đạo là
người ra quyết định và toàn bộ bộ máy của công ty sẽ hành động theo quyết
định đó. Mỗi quyết định của nhà lãnh đạo có ảnh hưởng rất lớn tới vận mệnh
của doanh nghiệp. Một kế hoạch sai lầm sẽ đưa đến những hậu quả khó
lường.Vì vậy kỹ năng lập kế hoạch rất quan trọng để đảm bảo cho nhà lãnh
đạo có thể đưa ra những kế hoạch đúng, phù hợp và hướng toàn bộ nhân
viên làm việc theo mục tiêu của kế hoạch đã đề ra. Khi kế hoạch được hoàn
thành, nhà quản lý phải lấy ý kiến tham khảo từ cấp trên và cấp dưới. Trong

suốt quá trình thực hiện kế hoạch, người lãnh đạo biết tổ chức để thực hiện
và khi cần sẽ dùng đến những công cụ giải quyết vấn đề, phải thực thi các
quyết định trong quyền hạn của mình.
Kỹ năng làm việc theo nhóm
Người lãnh đạo cần phải có khả năng hoạt động cùng những người
khác, biết lắng nghe, sống trung thực và cởi mở, biết sắp xếp và bố trí công
việc cho nhân viên một cách khoa học và hợp lý, biết cách giải quyết và dàn
xếp những mâu thuẫn nội bộ. Làm việc nhóm là cần thiết và có những lúc sẽ
đem lại hiệu quả cao hơn rất nhiều nếu từng cá nhân làm việc độc lập riêng
rẽ. Đó chính là sức mạnh của làm việc nhóm.
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Quá trình giải quyết vần đề có thể được tiến hành qua các bước sau:
nhận diện vấn đề, tìm nguyên nhân của vấn đề, phân loại vấn đề, tìm giải
pháp và lựa chọn giải pháp tối ưu. Một nhà lãnh đạo giỏi sẽ phải biết phải
làm thế nào để giải quyết vấn đề một cách hiệu quả mà tốn ít chi phí nhất.

9


Kỹ năng thích nghi
Phương thức kinh doanh của ngày hôm nay là hiệu quả nhưng ngày
mai thì nó lại khác và có thể là thất bại. Điều kiện kinh doanh không phải
luôn là như vậy, nó thay đổi theo từng ngày, tứng thời điểm và mỗi vị trí địa
lý lại khác nhau vì vậy một người lãnh đạo có tài cần phải nhận thức được
điều đó, phải biết thích nghi và chấp nhận thay đổi. Anh ta phải luôn cập
nhật những kỹ năng, công nghệ và phương pháp mới, sáng tạo tìm ra những
cơ hội và điều khiện thuận lợi để thúc đẩy sự phát triển trong công việc của
mình.
Tóm lại, để trở thành một nhà lãnh đạo tài năng thật không dễ dàng
chút nào. Nó đòi hỏi người lãnh đạo nhiều tố chất và kỹ năng cần thiết và

đặc biệt phải thật sự yêu thích công việc của mình cùng với những công sức
và sự nỗ lực không mệt mỏi mới trở thành người lãnh đạo thành công. Bạn
đã bao giờ quan sát và suy ngẫm tại sao có những người luôn lắng nghe, tôn
trọng và thực hiện theo sự điều động, hướng dẫn của người lãnh đạo này mà
với người lãnh đạo khác họ lại coi thường và không hợp tác. Khi đó, bạn sẽ
tìm thấy mình cần phải làm gì để hoàn thành tốt vai trò của một người lãnh
đạo.
Trong thực tế có rất nhiều nhà lãnh đạo giỏi, họ tài ba và luôn thành
công trong kinh doanh hay trong lĩnh vực quân sự. Tôi biết nhiều tấm
gương sáng như vậy để học tập và noi theo song gần tôi nhất là ngay tại cơ
quan tôi có một tấm gương rất đời thường và cũng rất đáng để tôi học tập.
Người mà tôi muốn kể đến ở đây là chị Dương Thị Thu Thủy, chị là giám
đốc của tôi. Cơ quan nơi tôi làm việc được thành lập trên cơ sở tách ra một
phần từ hội sở chính do đó có rất nhiều khó khăn thiếu thốn từ cơ sở vật
10


chất, nhân sự ban đầu còn rất ít người mà khối lượng công việc của chúng
tôi phải tiếp quản là rất lớn. Nhưng bằng tố chất và kỹ năng của mình,
Giám đốc của chúng tôi đã chèo lái con thuyền đó đưa chi nhánh chúng tôi
thành điểm sáng trong các chi nhánh tại Miền Bắc.
Là người xuất thân không học chuyên ngành ngân hàng nhưng chị có
niềm say mê làm kinh tế, sau thời gian làm trong ngành ngân hàng chị đã
tìm tòi, học hỏi và không ngừng sáng tạo trong công việc. Không chỉ vậy
chị cũng là người phụ nữ bình thường như bao người phụ nữ khác nhưng vì
công việc nhiều khi chị phải hy sinh lợi ích cá nhân, chị phải bớt thời gian
cho gia đình để tập trung vào công việc chuyên môn, có những giai đoạn
ngân hàng chúng tôi chuyển đổi hệ thống nhân viên phải làm việc đến
khuya nhưng chị cũng luôn sát cánh với chúng tôi, nhiều khi kinh doanh
khó khăn chị lại là người hướng dẫn chỉ đường, vạch kế hoạch kinh doanh

phù hợp và hướng dẫn tận tình trong công việc với đồng nghiệp, mọi người
cùng chung sức hoàn thành kế hoạch đã đề ra.
Bên cạnh đó, Chị là người có kỹ năng truyền đạt thông tín rất tốt và
hiệu quả. Là phụ nữ nên chị có lợi thế là người ăn nói duyên dáng, có tình có
lý song không mất đi tính quyết đoán cần có của một nhà lãnh đạo. Chị rất
mạnh mẽ kiên cường mỗi khi công việc kinh doanh gặp nhiều khó khăn hay
trở ngại. Không phụ công chị tập thể chi nhánh cùng sự lãnh đạo sáng suốt
của chị, chúng tôi đã thành công. Nhiều năm liền chúng tôi là tập thể lao
động tiên tiến xuất sắc.

11


TRÍCH DẪN
Giáo trình: Phát triển khả năng lãnh đạo – Tài liệu nội bộ Chương trình
đào tạo thạc sỹ ĐH Griggs.

12


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình: Phát triển khả năng lãnh đạo – Tài liệu nội bộ Chương trình
đào tạo thạc sỹ ĐH Griggs.
Bài viết tham khảo thêm trên trang web
/>
13