Nghiên cứu phát triển sản xuất dâu tằm bền vững tại huyện vũ thư tỉnh thái bình

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
---------

---------

LÊ H NG VÂN

NGHIÊN C U PHÁT TRI N S N XU T DÂU T M
B N V NG T I HUY N VŨ THƯ, T NH THÁI BÌNH

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành : Kinh t nông nghi p
Mã s

: 60.31.10

Ngư i hư ng d n khoa h c : TS. NGUY N T T TH NG

HÀ N I - 2010


Lời cam đoan

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận
văn này là trung thực và hoàn toàn cha hề đợc sử dụng để bảo
vệ một học vị nào.

Tôi cam đoan rằng, mọi s

giúp đỡ để thực hiện luận văn này

đà đợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đợc
chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Lê Hồng Vân

Tr ng i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........i


Lời cảm ơn
Trớc hết với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi
xin gửi lời cảm ơn ®Õn TS. Ngun TÊt Th¾ng - ng−êi trùc tiÕp h−íng
dÉn và giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Trờng Đại học Nông nghiệp Hà Nội,
các thầy giáo, cô giáo Khoa Kinh tế và PTNT, Viện đào tạo sau đại
học - đà trực tiếp giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học
tập và nghiên cứu.
Tôi cũng xin cảm ơn UBND huyện Vũ Th, Phòng Nông nghiệp,
Phòng Thống kê, Phòng Tài nguyên và Môi trờng, Trung tâm Khuyến
nông, Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Thái Bình, cán bộ và nhân dân
huyện Vũ Th đà cung cấp số liệu thực tế và thông tin cần thiết để
tôi hoàn thành luận văn.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp tại
Trung tâm nghiên cứu dâu tằm tơ trung ơng, Trạm nghiên cứu dâu
tằm tơ Việt Hùng, các bạn cùng lớp Cao học Kinh tế nông nghiệp

17B2, cùng toàn thể gia đình, ngời thân đà giúp đỡ, động viên tôi
trong thời gian nghiên cứu đề tài.

Hà Nội, ngày 2 tháng 12 năm 2010
Tác giả

Lê Hång V©n

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........ii


Mục lục
Lời cam đoan.......................................................................................................... i
Lời cảm ơn ............................................................................................................. ii
Mục lục ................................................................................................................. iii
Danh mục các chữ viết tắt.................................................................................... vi
Danh mục các bảng ............................................................................................. vii
Danh mục các đồ thị ............................................................................................ ix
Danh mục bản đồ v sơ đồ................................................................................... ix

PH N I: M U........................................................................................i
1.1. Tính c p thi t c a đ tài........................................................................ 1
1.2. M c tiêu nghiên c u c a ñ tài............................................................. 3
1.2.1. M c tiêu chung .............................................................................. 3
1.2.2. M c tiêu c th .............................................................................. 3
1.3. ð i tư ng nghiên c u........................................................................... 3
1.4. Ph m vi nghiên c u.............................................................................. 3
1.4.1. V n i dung ................................................................................... 3
1.4.2. V không gian................................................................................ 4
1.4.3. V th i gian ................................................................................... 4

1.5. Câu h i nghiên c u .............................................................................. 4
PH N II : CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N............................................ 5
2.1. Cơ s

lý lu n ....................................................................................... 5

2.1.1. Khái ni m v s n xu t .................................................................... 5
2.1.2. Khái ni m v s n xu t dâu t m....................................................... 6
2.1.3. Lý lu n v phát tri n b n v ng....................................................... 7
2.1.4. ð c ñi m c a s n xu t dâu t m .................................................... 17

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........iii


2.1.5. Vai trị, v trí c a s n xu t dâu t m trong nông nghi p nông thôn. 18
2.1.6. N i dung phát tri n s n xu t dâu t m b n v ng............................ 20
2.1.7. Các nhân t

nh hư ng ñ n phát tri n s n xu t dâu t m b n v ng 21

2.2. Cơ s th c ti n c a ñ tài: .................................................................. 30
2.2.1. Tình hình phát tri n s n xu t dâu t m trên th gi i....................... 30
2.2.2. Tình hình phát tri n s n xu t dâu t m

Vi t nam ........................ 38

2.3. Bài h c kinh nghi m t phát tri n s n xu t trong và ngoài nư c ........ 42
2.4. M t s cơng trình nghiên c u liên quan đ n đ tài ............................. 45
PH N III: ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U .. 48
3.1. ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u. ............................................................ 48

3.1.1. ði u ki n t nhiên........................................................................ 49
3.1.2. ði u ki n kinh t xã h i ............................................................... 52
3.1.3. K t qu s n xu t........................................................................... 57
3.2. Phương pháp nghiên c u:................................................................... 60
3.2.1. Phương pháp ch n ñi m nghiên c u: .......................................... 60
3.2.2. Phương pháp thu th p s li u ....................................................... 61
3.2.3. Phương pháp ñi u tra ................................................................... 61
3.2.4. Phương pháp phân tích................................................................. 62
3.2.5. H th ng các ch tiêu s d ng ...................................................... 63
PH N IV - K T QU NGHIÊN C U ........................................................ 65
4.1. Th c tr ng phát tri n s n xu t dâu t m

huy n Vũ Thư .................... 65

4.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n ................................................ 65
4.1.2. Th c tr ng phát tri n s n xu t dâu t m huy n Vũ Thư ................. 67
4.1.3. Th c tr ng phát tri n s n xu t dâu t m c a nông h ..................... 82
4.1.4. K t qu và hi u qu s n xu t dâu t m t i Vũ Thư ........................ 93
4.2. ðánh giá chung v s n xu t dâu t m theo tiêu chí phát tri n b n v ng94
4.2.1. V kinh t ..................................................................................... 94

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........iv


4.2.2. V xã h i...................................................................................... 96
4.2.3. V môi trư ng.............................................................................. 97
4.3. Các nhân t

nh hư ng ñ n phát tri n s n xu t dâu t m b n v ng...... 98

4.3.1. Nhân t lao ñ ng.......................................................................... 98
4.3.2. Nhân t ñ t ñai........................................................................... 102
4.3.3. Nhân t ñ u tư và thâm canh..................................................... 102
4.3.4. Nhân t k thu t......................................................................... 104
4.3.5. Nhân t th trư ng...................................................................... 107
4.3.6. Nhân t t ch c s n xu t dâu t m............................................... 108
4.4. Tác ñ ng c a s n xu t dâu t m ñ i v i huy n Vũ Thư ..................... 109
4.4.1. Tác ñ ng c a s n xu t dâu t m ñ n kinh t h ........................... 110
4.4.2. Tác ñ ng c a s n xu t dâu t m ñ n ñ i s ng xã h i ................... 111
4.4.3. Tác ñ ng c a s n xu t dâu t m đ n mơi trư ng.......................... 112
4.5. ðánh giá thu n l i, khó khăn, ti m năng và xu th phát tri n ........... 113
4.5.1. ðánh giá thu n l i, khó khăn ..................................................... 113
4.5.2. Ti m năng .................................................................................. 120
4.5.3. Xu th phát tri n ........................................................................ 121
4.6. ð nh hư ng và gi i pháp phát tri n s n xu t dâu t m b n v ng ....... 121
4.6.1. K ho ch s n xu t và đ u tư c a nơng h ................................... 121
4.6.2. Căn c khoa h c ñ xu t ñ nh hư ng và gi i pháp ..................... 122
4.6.3. ð nh hư ng ................................................................................ 123
4.6.4. Các gi i pháp phát tri n s n xu t dâu t m b n v ng t i Vũ Thư. 125
PH N V - K T LU N VÀ KI N NGH .................................................. 130
5.1. K t lu n............................................................................................ 130
5.2. Ki n ngh .......................................................................................... 132
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................... 135
PH L C................................................................................................... 138

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........v


Danh mục các chữ viết tắt
BQ

Bình quân

CC

Cơ cấu

CNH HĐH

Công nghiệp hoá - hiện đại hoá

CPKH

Chi phí khấu hao

DT

Diện tích

Đ

Đồng

ĐVT

Đơn vị tính

GO

Tổng giá trị sản xuất

GT

Giá trị

GTGT

Giá trị gia tăng

GTSX

Giá trị sản xuất

HTX

Hợp tác x

IC

Chi phí trung gian

MI

Thu nhập hỗn hợp

NN

Nông nghiệp

NXB

Nh xuất bản

SL

Số lợng

SX

Sản xuất

TSCĐ

T i sản cố định

UBND

Uỷ ban nhân dân

VA

Giá trị gia tăng

Tr ng i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........vi


Danh mục các bảng

STT

Tờn b ng

Trang

2.1

Di n bi n di n tích dâu c nư c giai đo n 1994 - 2008

39

2.2

S n lư ng kén t m c nư c giai đo n 2001-2007

40

3.1

Tình hình th i ti t khí h u giai đo n 2005 - 2009

50

3.2

53

4.1

Tình hình phân b và s d ng ñ t ñai huy n Vũ Thư qua 3
năm 2007 - 2009

Tình hình dân s và lao ñ ng huy n Vũ thư qua 3 năm 2007 2009
K t qu phát tri n kinh t c a Huy n Vũ Thư giai ño n 2005
– 2009
Tình hình di n tích tr ng dâu huy n Vũ Thư

4.2

Tình hình năng su t kén t m huy n Vũ Thư

73

4.3

75

4.4

Tình hình s n lư ng và giá tr s n lư ng kén t m huy n Vũ
Thư
Tình hình giá thu mua kén trên th trư ng Vũ thư

78

4.5

Tình hình di n bi n s h tr ng dâu ni t m

79

4.6

Tình hình lao đ ng tr ng dâu ni t m

80

4.7

Tình hình đ t tr ng dâu c a nơng h

83

4.8

Lao đ ng c a nông h tr ng dâu nuôi t m

84

4.9

ð u tư c a nông h tr ng dâu nuôi t m

86

4.10

Chi phí cho s n xu t c a các h trong m t năm

87

3.3

3.4

4.11

ng d ng ti n b k thu t c a nông h tr ng dâu nuôi t m

56
59
73

89

4.12

Tình hình s n xu t c a các h dâu t m

91

4.13

Ý ki n ñánh giá c a nông h v tiêu th s n ph m

92

4.14

K t qu và hi u qu s n xu t dâu t m c a các h

93

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........vii


4.15

nh hư ng c a s nhân kh u và lao ñ ng t i k t qu s n xu t

101

4.16

nh hư ng c a di n tích dâu t i k t qu s n xu t

102

4.17

nh hư ng c a đ u tư nhà ni t m t i k t qu s n xu t

104

4.18

nh hư ng c a ti n b k thu t t i k t qu s n xu t

106

4.19

nh hư ng c a nuôi t m con t p trung t i k t qu s n xu t

110

4.20

V trí c a s n xu t dâu t m trong kinh t h

111

4.21

Ý ki n c a nông dân v tác ñ ng c a dâu t m ñ n kinh t h

112

4.22

Ý ki n c a dân v

114

4.23

Phân tích đi m m nh, ñi m y u, cơ h i và thách th c

118

4.24

K ho ch s n xu t c a h tr ng dâu nuôi t m

123

4.25

D ki n xây d ng nhà nuôi t m riêng c a h

123

nh hư ng c a dâu t m ñ n môi trư ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........viii


Danh mục các đồ thị

STT

Tên biểu đồ v đồ thị

Trang

1

th 2.1

S n lư ng kén t m th gi i t năm 1995 ñ n 2008

33

2

ð th 2.2

T l s n lư ng kén t m c a các nư c trên th gi i
năm 2008

34

3

ð th 4.1

Di n bi n di n tích dâu, năng su t và s n lư ng kén
t m Huy n Vũ Thư giai ño n 2007-2009

74

4

ð th 4.2

Di n bi n giá kén, s n lư ng và giá tr s n lư ng
kén t m Huy n Vũ Thư giai ño n 2007 - 2009

76

5

ð th 4.3

T l s h dâu t m huy n Vũ Thư

79

6

ð th 4.4

T l lao ñ ng dâu t m huy n Vũ Thư

80

Danh môc bản đồ và sơ đồ

STT

Tên sơ đồ

Trang

B n ủ hnh chớnh huy n V Th

48

Sơ đồ 4.1

Vũng ủ i con t m dõu

70

Sơ đồ 4.2

Kờnh tiờu th kộn t m

S ñ 4.3

Nh ng h n ch trong s n xu t dâu t m b n v ng t i Vũ

B n ñ 3.1

huy n Vũ Thư

Thư

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ...........ix

77
120


PH N I: M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a đ tài
Tr ng dâu, ni t m, ươm tơ, d t l a là m t ngh có truy n th ng lâu
ñ i c a Vi t Nam. Trư c ñây, s n xu t dâu t m là ngh th công quan tr ng
b c nh t

nơng thơn vì nó gi i quy t nhu c u m c cho nhân dân. S n xu t

dâu t m có b m t hồn tồn khác bi t v i các ho t đ ng nơng nghi p khác.
Nó v a mang đ c đi m c a tr ng tr t v a có đ c ñi m c a chăn nuôi, v a k t
h p v i công nghi p ch bi n. Tr i qua hàng ngàn năm phát tri n, ngh t m
có ý nghĩa xã h i r t sâu s c và mang đ m tính nhân văn.
Hi n nay, m c dù có nhi u lo i s i t ng h p, ñư c s n xu t v i kh i
lư ng l n, giá thành h nhưng v n khơng th thay th đư c v trí c a tơ t m
b i vì tơ t m là lo i s i t nhiên duy nh t có đ dài liên t c, mang nhi u ñ c
tính quý báu và thân thi n v i cu c s ng con ngư i. Tơ t m là c m t kho
tàng đích th c v nh ng giá tr l ch s và văn hoá.
Tr i qua hàng ngàn năm v i bao bư c thăng tr m, s n xu t dâu t m v n
t n t i và phát tri n. Tr ng dâu ni t m đã đi cùng v i đ t nư c trong chi u
dài c a l ch s và g n li n v i ngư i nông dân Vi t nam, nh t là

vùng ð ng

b ng sông H ng. S n xu t dâu t m khơng ch đơn thu n là m t ngh ñem l i
thu nh p, mà ñã ñi vào thơ ca và là m t ph n ñ i s ng v t ch t và tinh th n
c a hàng trăm ngàn nông dân Vi t nam. Tuy nhiên do nhi u nguyên nhân, s n
xu t dâu t m đang có xu hư ng gi m d n.
Vũ Thư n m

phía nam c a t nh Thái Bình. Là huy n ñ ng b ng thu c

châu th sơng H ng v i đ a hình b ng ph ng. ði u ki n t nhiên, xã h i
tương ñ i thu n l i cho s n xu t nơng nghi p. D i đ t th p ch y ven sông
H ng và sông Trà Lý r t phù h p ñ tr ng cây dâu. Các xã ven sơng t lâu đã

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 1

có ngh và phát tri n ngh ni t m truy n th ng. Hi n nay, Vũ Thư có 395
ha dâu. S n xu t dâu t m ñem l i thu nh p cho nông dân các xã ven sông, gi i
quy t công ăn vi c làm cho ngư i lao ñ ng, khai thác t t ti m năng s n có c a
đ a phương và góp ph n phát tri n kinh t xã h i c a Huy n.
Tuy v y, t trư c ñ n nay vi c quan tâm phát tri n ngành ngh truy n
th ng c a ñ a phương, trong đó có s n xu t dâu t m chưa ñư c chú tr ng,
ti m năng chưa ñư c khai thác, vi c khuy n khích phát tri n, ñ u tư và h tr
v m i m t như chính sách, k thu t ni tr ng, gi ng dâu, gi ng t m... còn
h n ch . Ngư i dân ch y u t t ch c s n xu t b ng kinh nghi m truy n
th ng. M t khác, s n xu t c a ngư i dân ch y u là nh l trong ñi u ki n
th c t c a h c v quy mơ di n tích, đ u tư cơ s v t ch t cũng như trang b
k thu t. ði u đó h n ch kh năng phát tri n ngh c a ñ a phương và d n t i
s khơng n đ nh c a s n xu t. ði n hình là vi c ch t dâu tr ng ngô vào cu i
năm 2008 đ u năm 2009.
S khơng n đ nh c a s n xu t làm thi t h i không ch cho ngư i nông
dân tr ng dâu ni t m mà cịn nh hư ng nghiêm tr ng t i toàn b h th ng
t

s n xu t cung

ng tr ng t m gi ng t i khâu ch bi n tơ và cung c p

nguyên v t li u cho công nghi p d t l a. Chính vì th vi c n đ nh và phát
tri n s n xu t, nâng cao thu nh p cho ngưịi dân tr ng dâu ni t m là địi h i
b c thi t t s n xu t c a ngư i dân.
T th c ti n đó, đ khai thác và t n d ng có hi u qu ti m năng s n có
c a ñ a phương như ñ t ñai, lao ñ ng, ti n v n và ñi u ki n th i ti t khí h u,
v trí đ a lý cũng như kinh nghi m truy n th ng, khuy n khích nơng dân đ u

tư t o cơng ăn vi c làm cho lao ñ ng, tăng thu nh p, góp ph n phát tri n kinh
t huy n Vũ Thư, chúng tôi ti n hành th c hi n ñ tài: “Nghiên c u phát
tri n s n xu t dâu t m b n v ng t i huy n Vũ Thư, t nh Thái Bình”.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 2


1.2. M c tiêu nghiên c u c a ñ tài
1.2.1. M c tiêu chung
M c tiêu t ng quát mà đ tài đ t ra là thơng qua tìm hi u ñánh giá th c
tr ng s n xu t c a các h tr ng dâu nuôi t m huy n Vũ Thư th i gian qua, ñ
xu t m t s gi i pháp ch y u nh m thúc đ y q trình phát tri n s n xu t dâu
t m b n v ng, n ñ nh và nâng cao thu nh p các h nông dân trong th i gian
t i.
1.2.2. M c tiêu c th
1. H th ng hoá cơ s lý lu n và th c ti n v phát tri n s n xu t dâu
t m b n v ng.
2. Tìm hi u th c tr ng phát tri n s n xu t dâu t m

huy n Vũ Thư,

t nh Thái Bình nh ng năm qua.
3. ðánh giá thu n l i, khó khăn và phân tích các y u t

nh hư ng ñ n

s phát tri n b n v ng c a s n xu t dâu t m hi n nay.
4. ð xu t ñ nh hư ng và các gi i pháp ch y u ñ phát tri n s n xu t
dâu t m b n v ng, n ñ nh và nâng cao thu nh p c a các h dâu t m huy n
Vũ Thư trong nh ng năm t i.

1.3. ð i tư ng nghiên c u
ð tài t p trung nghiên c u ch y u nh ng v n ñ phát tri n s n xu t
dâu t m b n v ng c a huy n Vũ Thư, c a các h tr ng dâu nuôi t m trong
Huy n theo đ a bàn và trình đ s n xu t khác nhau. Ngoài ra, các y u t

nh

hư ng, ti m năng phát tri n, công tác quy ho ch, chính sách phát tri n, cơ s
h t ng…cũng ñư c ñ c p t i.
1.4. Ph m vi nghiên c u
1.4.1. V n i dung
- Làm rõ các v n ñ cơ s lý lu n, th c ti n v phát tri n s n xu t dâu
t m b n v ng.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 3


- Nghiên c u tình hình s n xu t th c t , q trình đ u tư và ñánh giá
hi u qu ñ u tư c a các h tr ng dâu nuôi t m
- Nghiên c u các y u t

m t s xã, huy n Vũ Thư.

nh hư ng, ti m năng phát tri n, các v n ñ ñ t

ra ñ i v i s n xu t dâu t m.
- Do ñ tài nghiên c u trong ph m vi huy n Vũ Thư mà ngư i s n xu t
ch y u là các h gia đình nơng dân, quy mơ s n xu t nh , lao đ ng th cơng
và đ c bi t là không th c hi n h ch toán kinh t n i b cho nên lu n văn có
nh ng h n ch nh t đ nh v thu th p tài li u và phân tích th trư ng.

1.4.2. V khơng gian
Th c hi n nghiên c u trên ph m vi các xã tr ng dâu nuôi t m c a
huy n Vũ Thư, t nh Thái Bình. Nghiên c u t p trung vào các h nông dân
thu c xã H ng Lý đ i di n cho các xã có trình đ s n xu t khá, xã H ng
Phong ñ i di n cho các xã trình đ s n xu t trung bình và xã Bách Thu n có
trình đ s n xu t còn h n ch .
1.4.3. V th i gian
ð tài ti n hành nghiên c u, phân tích và đánh giá th c tr ng s n xu t
dâu t m ñ n năm 2010. ð xu t các gi i pháp phát tri n s n xu t dâu t m b n
v ng ñ n năm 2015. Th i gian th c hi n ñ tài t tháng 10/2009 ñ n tháng
9/2010 v i s li u ñi u tra nghiên c u t p trung trong 3 năm 2007 - 2008 2009.
1.5. Câu h i nghiên c u
1. S n xu t dâu t m huy n Vũ Thư hi n nay có phát tri n b n v ng
không?
2. Các y u t

nh hư ng và nh hư ng như th nào ñ n s phát tri n

s n xu t dâu t m b n v ng

huy n Vũ Thư ?

3. Nh ng gi i pháp gì c n th c hi n ñ phát tri n b n v ng s n xu t
dâu t m, nâng cao hi u qu s n xu t và thu nh p c a ngư i dân ?

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 4


PH N II : CƠ S
2.1. Cơ s

LÝ LU N VÀ TH C TI N

lý lu n

2.1.1. Khái ni m v s n xu t
S n xu t là m t quá trình t o ra c a c i v t ch t và d ch v cho xã h i,
r t c n thi t cho phát tri n kinh t . S n xu t là m t quá trình k t h p tư li u
s n xu t v i s c lao ñ ng ñ t o ra s n ph m. S n xu t là q trình ph i h p
và đi u hịa các y u t đ u vào (tài nguyên, ho c các y u t s n xu t) đ t o ra
s n ph m hàng hóa ho c d ch v (ñ u ra) [12].
N u gi thi t s n xu t s di n bi n m t cách có h th ng v i trình đ s
d ng đ u vào h p lý, ngư i ta mô t m i quan h gi a ñ u vào và ñ u ra b ng
m t hàm s n xu t
Q = f(X1, X2, X3, ... , Xn)
Trong đó: Q là lư ng m t lo i s n ph m
X1, X2, X3, ... , Xn là lư ng c a m t y u t ñ u vào ñư c s
d ng trong quá trình s n xu t.
S n xu t cho tiêu dùng, t c là t o ra s n ph m mang tính t cung t
c p. Q trình này th hi n trình đ cịn th p c a các ch th s n xu t. S n
ph m s n xu t ra ch nh m m c đích đ m b o ch y u cho các nhu c u c a
chính h , khơng có s n ph m dư th a cung c p cho th trư ng.
S n xu t cho th trư ng t c là phát tri n theo ki u s n xu t hàng hóa.
S n ph m s n xu t ra ch y u trao ñ i trên th trư ng, thư ng ñư c s n xu t
trên quy mô l n, kh i lư ng s n ph m nhi u. S n xu t này mang tính t p
trung chuyên canh cao, t l s n ph m hàng hóa cao.
Trong n n kinh t th trư ng hi n nay, các doanh nghi p cũng như các
t ch c kinh t khi ti n hành s n xu t ph i l a ch n ba v n ñ kinh t cơ b n
đó là: s n xu t cái gì, s n xu t cho ai và s n xu t như th nào. Nh ng v n ñ

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 5


này liên quan ñ n vi c xác ñ nh th trư ng và phân ph i s n ph m đúng đ n
đ kích thích s n xu t phát tri n.
2.1.2. Khái ni m v s n xu t dâu t m
+ Ngh t m
T ch c Nông lương Liên hi p qu c (FAO) cho r ng “ngh t m g m c
các khâu công nghi p, th công và m ngh . Tr ng dâu là t ng h p các thao
tác c a ngh nông. Ni t m là t ng h p trình đ k thu t cao ñư c t o nên
b i bàn tay ngư i nông dân. Ươm tơ là ngành cơng nghi p có l i nhu n. Khoa
h c k thu t v ngành dâu t m tơ là s h i ng c a các ngành nông nghi p,
công nghi p và ngh thu t; là s k t h p gi a n n văn hoá lâu ñ i và n n văn
minh hi n ñ i, gi a cái giàu, cái nghèo và là s ph n nh tương ph n gi a
chúng” [1].
Ngh t m có 4 cơng đo n hồn tồn khác nhau nhưng l i g n bó v i
nhau r t ch t ch là : tr ng dâu; nuôi t m, ươm tơ và d t l a. Tơ t m ñã tô
ñi m thêm cho v ñ p con ngư i và d t nên nh ng câu ca dao, nh ng bài thơ
tr tình tuy t tác.

nư c ta ngh t m là ngh truy n th ng lâu ñ i và hi n

nay v n là sinh k , là công ăn vi c làm c a hàng trăm ngàn lao ñ ng và làm
giàu cho ñ t nư c nh nh ng giá tr to l n c a nó.
+ S n xu t dâu t m (Tr ng dâu nuôi t m)
Theo A. Schenh “M t hi n tư ng có t th i xưa là nh ng nư c nuôi
t m không ph i t t c đ u d t l a. ð ni t m và ươm tơ, c n m t l c lư ng
lao ñ ng nhi u và r , khơng có s hu n luy n chun mơn đ c bi t. K ngh
d t l a yêu c u, trái l i, m t lo i nhân công khéo léo và có ch t lư ng” [1].
Ngư i ta th y có nh ng nư c v a nuôi t m v a d t l a như Nh t b n, Trung

qu c, Italia, Pháp; nh ng nư c ch nuôi t m như Trung Á; nh ng nư c d t l a
mà không nuôi t m như Anh, M , ð c, Th y s .
d t l a r t n i ti ng n m

nư c ta có nh ng làng

nh ng vùng tr ng dâu ni t m l n, nhưng đa s

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 6


ngư i nông dân tr ng dâu nuôi t m không ươm tơ mà bán kén cho các cơ s
ươm tơ trong và ngồi vùng. Như v y có th th y r ng “Tr ng dâu nuôi t m”
là m t ho t ñ ng s n xu t mang l i thu nh p cho ngư i nông dân thông qua
vi c tr ng dâu, nuôi t m bán kén ươm. V i nghĩa như v y thì s n xu t dâu
t m là ph n nông nghi p c a ngh t m.
2.1.3. Lý lu n v phát tri n b n v ng
2.1.3.1. Tăng trư ng
Tăng trư ng là khái ni m mà các nhà kinh t h c, các nhà qu n lý, các
nhà ho t đ ng chính tr ... thư ng xun s d ng. Tăng trư ng ñư c hi u là s
gia tăng v m t s lư ng c a m t s v t hi n tư ng nh t ñ nh. Tăng trư ng
kinh t là s tăng lên v quy mô s lư ng s n ph m hàng hóa và d ch v (s n
lư ng) c a n n kinh t trong m t th i kỳ nh t ñ nh (thư ng là m t năm) [6].
N u t ng s n ph m hàng hóa và d ch v c a m t qu c gia, m t vùng lãnh th ,
m t ngành tăng lên đi u đó đư c coi là tăng trư ng kinh t . S gia tăng ñư c
th hi n

quy mô và t c ñ . Quy mô tăng trư ng ph n ánh s gia tăng nhi u

hay ít, cịn t c đ tăng trư ng ñư c s d ng v i ý nghĩa so sánh tương ñ i và

ph n ánh s gia tăng nhanh hay ch m gi a các th i kỳ. Thu nh p c a n n
kinh t có th bi u hi n dư i d ng hi n v t ho c giá tr . Thu nh p b ng giá tr
ph n ánh qua các ch tiêu: T ng s n ph m qu c dân (GNP) ho c T ng s n
ph m qu c n i (GDP) và đư c tính cho tồn th n n kinh t ho c tính bình
qn trên đ u ngư i. Tăng trư ng cũng ñư c áp d ng ñ ñánh giá c th ñ i
v i t ng ngành s n xu t, t ng vùng c a m t qu c gia.
ð bi u th s tăng trư ng kinh t , ngư i ta dùng m c tăng thêm c a
t ng s n lư ng n n kinh t c a th i kỳ sau so v i th i kỳ trư c. ðó là m c
tăng ph n trăm (%) hay m c tăng tuy t ñ i hàng năm, hay m c tăng bình
qn trong m t giai đo n. S tăng trư ng kinh t ñư c so sánh v i các năm
g c k ti p nhau ñư c g i là t c ñ tăng trư ng kinh t . ðó là s tăng thêm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 7


s n lư ng nhanh hay ch m so v i th i ñi m g c.
+ M c tăng tuy t đ i : ∆Y = Yn –Yo
Trong đó ∆Y : T ng s n ph m tăng thêm c a năm (n) so v i năm g c
Yn : T ng s n ph m năm th n
Yo : T ng s n ph m năm g c
+ M c tăng tương ñ i (g, %, t c ñ tăng trư ng)
∆Y
g = ------------ x 100
Y
Tăng trư ng kinh t là v n ñ c c kỳ quan tr ng, tăng trư ng kinh t là
ñi u ki n c n đ kh c ph c đói nghèo l c h u, c i thi n và nâng cao ch t
lư ng cu c s ng cho ngư i dân, là ñi u ki n ñ tăng thêm vi c làm, gi m th t
nghi p, c ng c qu c phòng an ninh. Tăng trư ng kinh t ñư c coi là ti n ñ
c n thi t cho s phát tri n. Do đó, n u khơng đ t đư c s tăng trư ng kinh t
m c đ c n thi t thì trong xã h i s có kh năng n y sinh hàng lo t v n ñ

r t nan gi i.
Tuy nhiên, không ph i s tăng trư ng nào cũng mang l i hi u qu kinh
t xã h i như mong mu n. N u tăng trư ng kinh t quá m c có th d n n n
kinh t ñ n “tr ng thái quá nóng", l m phát s x y ra, làm cho kinh t xã h i
thi u b n v ng.
2.1.3.2. Phát tri n
Phát tri n là m t ph m trù tri t h c ch ra tính ch t c a nh ng bi n ñ i
ñang di n ra trong th gi i. Phát tri n là m t thu c tính ph bi n c a v t ch t.
M i s v t và hi n tư ng c a hi n th c khách quan không t n t i trong tr ng
thái b t bi n, mà tr i qua m t lo t các tr ng thái t khi xu t hi n ñ n lúc tiêu
vong. Ph m trù phát tri n th hi n m t tính ch t chung c a t t c nh ng bi n
đ i y. ði u đó có nghĩa là b t kỳ m t s v t, m t hi n tư ng, m t h th ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 8


nào, cũng như c th gi i nói chung khơng ñơn gi n ch có bi n ñ i, mà luôn
luôn chuy n sang nh ng tr ng thái m i, t c là nh ng tr ng thái trư c đây
chưa t ng có và khơng bao gi l p l i hồn tồn chính xác nh ng tr ng thái
đã có, b i vì tr ng thái c a b t kì s v t hay hi n tư ng nào cũng ñ u ñư c
quy t ñ nh không ch b i các m i liên h bên trong, mà còn b i các m i
liên h bên ngoài. Ngu n g c c a phát tri n là s th ng nh t và ñ u tranh
c a các m t ñ i l p. Phương th c phát tri n là chuy n hoá nh ng thay ñ i
v lư ng thành nh ng thay ñ i v ch t. Chi u hư ng phát tri n là s v n
đ ng xốy trơn c.
Trong th i đ i ngày nay có nhi u quan ni m khác nhau v phát tri n.
Theo Raaman Weitz: “Phát tri n là m t q trình thay đ i liên t c làm tăng
trư ng m c s ng c a con ngư i và phân ph i công b ng nh ng thành qu
tăng trư ng trong xã h i” [11]. Còn theo Lưu ð c H i: “Phát tri n là m t quá
trình tăng trư ng bao g m nhi u y u t c u thành khác nhau như kinh t ,

chính tr , k thu t, văn hoá,...”[10].
Các nhà kinh t th gi i ñã ñưa ra nhi u lý thuy t v s phát tri n. M c
dù có nhi u ý ki n khác nhau, nhưng nói chung đ u cho r ng Phát tri n kinh
t là khái ni m toàn di n hơn khái ni m tăng trư ng kinh t . ð i v i m i xã
h i, thơng thư ng nói t i phát tri n là nói t i s đi lên, s ti n b c a toàn xã
h i m t cách toàn di n.
Ngày nay, m i qu c gia ñ u ph n đ u vì m c tiêu phát tri n và tr i qua
th i gian, khái ni m v phát tri n cũng ñã ñi ñ n th ng nh t : "Phát tri n
kinh t ñư c hi u là quá trình tăng ti n v m i m t c a n n kinh t trong m t
th i kỳ nh t đ nh. Trong đó bao g m c s tăng thêm v quy mô s n lư ng và
s ti n b v cơ c u kinh t xã h i. ðó là s ti n b , th nh vư ng và cu c
s ng t t ñ p hơn. Phát tri n kinh t đư c xem như là q trình bi n ñ i c v
lư ng và v ch t, nó là s k t h p ch t ch q trình hồn thi n c a hai v n ñ

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 9


kinh t và xã h i

m i qu c gia"[9].

Theo cách hi u như v y, phát tri n kinh t là m t quá trình lâu dài theo
th i gian và do nh ng nhân t n i t i (bên trong) quy t đ nh đ n tồn b q
trình phát tri n đó. N i dung phát tri n kinh t ñư c ñánh giá theo ba tiêu chí
sau:
M t là, ph i có s tăng trư ng kinh t , s gia tăng t ng m c thu nh p c a
n n kinh t và m c gia tăng thu nh p bình quân trên m t ñ u ngư i. ðây là
tiêu th c th hi n q trình bi n đ i v lư ng c a n n kinh t , là ñi u ki n c n
ñ nâng cao m c s ng v t ch t c a m t qu c gia và th c hi n nh ng m c tiêu
khác c a phát tri n.

Hai là, s thay ñ i trong cơ c u kinh t : th hi n

t tr ng các vùng,

mi n, ngành, thành ph n kinh t ... thay đ i. Trong đó t tr ng c a vùng nông
thôn gi m tương ñ i so v i t tr ng vùng thành th , t tr ng các ngành d ch
v , cơng nghi p tăng, đ c bi t là ngành d ch v . ðây là tiêu th c ph n ánh s
bi n ñ i v ch t c a n n kinh t m t qu c gia.
Ba là, cu c s ng c a ñ i b ph n dân s trong xã h i s tr lên tươi ñ p
hơn: giáo d c, y t , tinh th n c a ngư i dân ñư c chăm lo nhi u hơn, mơi
trư ng đư c đ m b o. M c tiêu cu i cùng c a s phát tri n kinh t trong các
qu c gia không ph i là tăng trư ng hay chuy n d ch cơ c u kinh t mà là
vi c xố b nghèo đói, suy dinh dư ng, s tăng lên v tu i th bình quân,
kh năng ti p c n các d ch v y t , nư c s ch, trình đ dân trí giáo d c
c a qu ng ñ i qu n chúng nhân dân. Hồn thi n các tiêu chí trên là s
thay ñ i v ch t xã h i c a quá trình phát tri n.
2.1.3.3. Các lý thuy t v tăng trư ng và phát tri n kinh t
a) Lý thuy t tăng trư ng c a trư ng phái c đi n: là các h c thuy t
và mơ hình lý lu n v tăng trư ng kinh t v i hai ñ i di n tiêu bi u là A.Smith
và D.Ricacdo [6].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 10


A.Smith (1723-1790) là nhà kinh t h c ngư i Anh, l n ñ u tiên nghiên
c u lý lu n phát tri n th ng nh t. V i tác ph m “Bàn v c a c i” ông cho
r ng tăng trư ng kinh t là tăng ñ u ra tính theo bình qn đ u ngư i, ñ ng
th i ñã mô t các nhân t tăng trư ng như sau :
Y = F(K,L,N,T)
Trong đó : Y : T ng s n ph m xã h i

L : Lư ng lao ñ ng

K : Kh i lư ng tư b n ñư c s d ng
T : Ti n b k thu t

N : ð t ñai và ñi u ki n t nhiên ñư c huy ñ ng vào s n xu t
D.Ricacdo (1772-1832) là nhà kinh t h c ngư i Anh, ñã k th a m t
cách xu t s c A.Smith. Ơng có hàng lo t các lý thuy t kinh t : lý thuy t giá tr
lao ñ ng, lý thuy t v ti n lương, l i nhu n, ñ a tô, lý thuy t v tư b n, lý
thuy t v tín d ng và ti n t , lý thuy t v th c hi n và kh ng ho ng kinh t , lý
thuy t l i th so sánh, hàm s n xu t Cob-Douglas ñã ra ñ i trong th i kỳ này:
Y = AKαLβ
Trong ñó :

Y : ñ u ra

A : h s t l giá

α, β: h s c a tư b n và lao ñ ng, là ñ co giãn c a Y ñ i v i K và L
b) Lý thuy t tăng trư ng c a Harrod-Domar
D a vào tư tư ng c a Keynes, hai nhà kinh t h c M là Harrod và
Domar ñã cùng ñưa ra m t mơ hình. Mơ hình gi i thích m i quan h gi a tăng
trư ng và nhu c u v v n. Mơ hình ch ra s tăng trư ng là do k t qu tương
tác gi a ti t ki m v i ñ u tư là ñ ng l c cơ b n c a s phát tri n kinh t [6].
c) Lý thuy t v các giai ño n phát tri n c a W. Rostow
Theo W. Rostow thì quá trình phát tri n kinh t ph i tr i qua năm giai
ño n:
- Giai ño n xã h i truy n th ng: ð c trưng cơ b n c a giai ño n này là
s n xu t nơng nghi p gi vai trị ch y u, năng su t lao ñ ng th p.
- Giai ño n chu n b c t cánh: Giai ño n xu t hi n các ñi u ki n c n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 11


thi t ñ c t cánh.
- Giai ño n c t cánh: Nh ng y u t cơ b n c n thi t cho s c t cánh là
t l ti t ki m và ñ u tư tăng 5-10%, xây d ng các ngành công nghi p và
nông nghi p có kh năng phát tri n nhanh, gi vai trị đ u t u, xây d ng b
máy chính tr - xã h i đ t o đi u ki n phát huy năng l c c a các khu v c hi n
ñ i và tăng cư ng quan h kinh t ñ i ngo i.
- Giai đo n trư ng thành: có nhi u ngành cơng nghi p m i phát tri n
hi n ñ i, nơng nghi p đư c cơ gi i hóa, năng su t lao ñ ng cao. T l ñ u tư
chi m 10-20% trong GDP.
- Giai ño n m c tiêu dùng cao [6].
d) Lý thuy t v “cái vòng lu n qu n” và “cú huých t bên ngoài’’
Lý thuy t này là do nhi u nhà kinh t h c tư s n, trong đó có Paul
A.Samuelson đưa ra. Theo lý thuy t này ñ tăng trư ng kinh t nói chung
ph i có b n nhân t là nhân l c, tài nguyên thiên nhiên, cơ c u tư b n và k
thu t. Nhìn chung

các nư c phát tri n b n nhân t này ñ u khan hi m, vi c

k t h p chúng ñ u tr ng i. ð phát tri n ph i có ‘cú hch t bên ngồi’’
nh m phá ‘cái vịng lu n qu n’

nhi u đi m, ph i ñ u tư t nư c ngoài vào

các nư c ñang phát tri n [6].
2.1.3.4. N i dung phát tri n kinh t
Phát tri n kinh t theo chi u r ng: Phát tri n kinh t b ng cách tăng

s lư ng lao ñ ng, khai thác thêm các ngu n tài nguyên thiên nhiên, tăng
thêm tài s n c ñ nh và tài s n lưu ñ ng trên cơ s k thu t như trư c. Trong
ñi u ki n m t nư c kinh t ch m phát tri n, nh ng ti m năng kinh t chưa
ñư c khai thác và s d ng h t, nh t là nhi u ngư i lao ñ ng chưa có vi c làm
thì phát tri n kinh t theo chi u r ng là c n thi t và có ý nghĩa quan tr ng,
nhưng đ ng th i ph i coi tr ng phát tri n kinh t theo chi u sâu. Tuy nhiên,
phát tri n kinh t theo chi u r ng có nh ng gi i h n, mang l i hi u qu kinh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 12


t - xã h i th p. Vì v y, phương hư ng cơ b n và lâu dài là ph i chuy n sang
phát tri n kinh t theo chi u sâu
Phát tri n kinh t theo chi u sâu: Phát tri n kinh t ch y u nh ñ i
m i thi t b , áp d ng cơng ngh tiên ti n, nâng cao trình đ k thu t, c i ti n
t ch c s n xu t và phân cơng l i lao đ ng, s d ng h p lý và có hi u qu các
ngu n nhân tài, v t l c hi n có. Trong đi u ki n hi n nay, nh ng nhân t phát
tri n theo chi u r ng ñang c n d n, cu c cách m ng khoa h c – k thu t trên
th gi i ngày càng phát tri n m nh v i nh ng ti n b m i v ñi n t và tin
h c, công ngh m i, v t li u m i, cơng ngh sinh h c đã thúc ñ y các nư c
coi tr ng chuy n sang phát tri n kinh t theo chi u sâu. K t qu phát tri n
kinh t theo chi u sâu ñư c bi u hi n

các ch tiêu: tăng hi u qu kinh t ,

tăng năng su t lao ñ ng, gi m giá thành s n ph m, gi m hàm lư ng v t tư và
tăng hàm lư ng ch t xám, nâng cao ch t lư ng s n ph m, tăng hi u su t c a
ñ ng v n, tăng t ng s n ph m xã h i và thu nh p qu c dân theo ñ u ngư i.
2.1.3.5. Phát tri n b n v ng
Thu t ng "phát tri n b n v ng" xu t hi n l n ñ u tiên vào năm 1980

trong chi n lư c b o t n th gi i v i n i dung r t ñơn gi n: "S phát tri n c a
nhân lo i không th ch chú tr ng t i phát tri n kinh t mà c n ph i tôn tr ng
nh ng nhu c u t t y u c a xã h i và s tác đ ng đ n mơi trư ng sinh thái
h c"[5].
Khái ni m v phát tri n b n v ng ñã ñư c ph bi n r ng rãi vào năm
1987 nh báo cáo “Tương lai c a chúng ta” c a H i ñ ng Th gi i v Mơi
trư ng và Phát tri n – WCED (cịn g i là báo cáo Brundtland). Báo cáo này
ghi rõ: “Phát tri n b n v ng là s phát tri n có th đáp ng đư c nh ng yêu
c u hi n t i mà không nh hư ng, t n h i ñ n nh ng kh năng ñáp ng nhu
c u c a các th h tương lai"[5].
H i ngh thư ng ñ nh Trái ñ t v môi trư ng và phát tri n t ch c t i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 13


Rio De Janeiro (Braxin) ñã ñưa ra quan ñi m chung v phát tri n b n v ng:
“Phát tri n b n v ng là quá trình phát tri n có s k t h p ch t ch , h p lý, hài
hòa gi a 3 m t c a s phát tri n g m: phát tri n kinh t hi u qu , xã h i cơng
b ng và mơi trư ng đư c b o v , gìn gi .
- Phát tri n b n v ng v kinh t : th hi n phát tri n có hi u qu các
ngu n l c hi n có c a m i vùng, tăng quy mô c a GDP, t o ra s chuy n d ch
m nh m cơ c u kinh t theo hư ng cơng nghi p hóa - hi n đ i hóa.
- Phát tri n b n v ng v xã h i: bi u hi n ñ i s ng tinh th n đư c nâng
lên khơng ng ng v b o ñ m d ch v y t , giáo d c, văn hóa, th thao, bình
đ ng cơ h i vi c làm, bình đ ng thu nh p hư ng th cho m i t ng l p dân cư
c a vùng lãnh th .
- Phát tri n b n v ng v môi trư ng: B o ñ m khai thác tài nguyên h p
lý, gi m thi u lãng phí tài nguyên gây suy thối, phát tri n kinh t - xã h i
ln g n v i b o v môi trư ng, sinh thái.

ð gi i quy t ñư c nh ng v n ñ trên, t t c các thành ph n kinh t - xã
h i, chính quy n, các t ch c xã h i ph i b t tay nhau th c hi n nh m m c
đích dung hịa 3 lĩnh v c chính: kinh t - xã h i - môi trư ng.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 14


2.1.3.6. Quan ñi m phát tri n b n v ng

Vi t nam

nư c ta, quan ñi m phát tri n nhanh và b n v ng ñã ñư c nh n th c
r t s m và th hi n trong nhi u ch trương, ngh quy t c a ð ng. Ngay t ñ i
h i III năm 1960, ñ i h i IV năm 1976, ð ng ta ñã ñ t m c tiêu “Ti n nhanh,
ti n m nh, ti n v ng ch c lên ch nghĩa xã h i”. ð i h i VII thông qua Chi n
lư c phát tri n kinh t xã h i 1991 – 2000 nh n m nh “Tăng trư ng kinh t
ph i g n li n v i ti n b và công b ng xã h i, phát tri n văn hóa, b o v môi
trư ng”. ð i h i VIII nêu bài h c “tăng trư ng kinh t g n li n v i ti n b và
công b ng xã h i, gi gìn và phát huy b n s c dân t c, b o v môi trư ng
sinh thái”. Chi n lư c phát tri n kinh t xã h i 2001-2010 thơng qua t i đ i
h i IX năm 2000 và “Chương trình ngh s 21 c a Vi t nam” năm 2004
kh ng ñ nh “Phát tri n nhanh, hi u qu và b n v ng, tăng trư ng kinh t đi
đơi v i th c hi n ti n b , công b ng xã h i và b o v môi trư ng”. ð i h i X
nêu bài h c v phát tri n nhanh và b n v ng, trong đó ngoài các n i dung
phát tri n kinh t , xã h i, mơi trư ng cịn b sung u c u phát tri n toàn di n
con ngư i, th c hi n dân ch và xác ñ nh m c tiêu t ng quát c a k ho ch 5
năm 2006 – 2010 là “Ph n ñ u tăng trư ng kinh t v i nh p ñ nhanh, ch t
lư ng cao và b n v ng hơn, g n v i phát tri n con ngư i”.
Như v y quan ñi m phát tri n nhanh và b n v ng ñã s m ñư c ð ng và
Nhà nư c ta ñ t ra v i n i dung ngày càng hoàn thi n và ñã tr thành m t ch

trương nh t quán trong lãnh ñ o, qu n lý, ñi u hành ti n trình phát tri n c a
đ t nư c trong nhi u th p k qua. Nhà nư c ta cũng đã có nh ng cam k t
m nh m v phát tri n b n v ng như quy t ñ nh s 153 năm 2004 c a Th
tư ng Chính ph v đ nh hư ng chi n lư c phát tri n b n v ng

Vi t nam;

thành l p H i ñ ng phát tri n b n v ng qu c gia; xây d ng đ án th c hi n
chương trình ngh s 21 và các m c tiêu Thiên niên k và nhi u văn b n khác.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 15