Ôn tập lại các tác phẩm thơ ca trong chương trình ngữ văn 9

Ôn tập lại các tác phẩm thơ ca trong chương trình Ngữ văn 9, Tech12h sẽ cùng các bạn trả lời các câu
hỏi trong bài để có thể ôn tập nhớ lại các kiến thức một cách tốt nhất

1. Lập Bảng thống kê các tác phẩm thơ ca hiện đại Việt Nam đã hcoj trong chương trình ngữ văn
9

Tên
STT bài thơ

Tác giả

Năm
sáng
tác

Thể
thơ

Chính
Hữu

1948

Tự do

1

Đồng
chí

Bài thơ về tiểu đội

xe không kính

Phạm Tiến Duật

1969

Tự do

2

Tóm tắt nội dung Đặc sắc
nghệ thuật
Tình đồng chí
cùa những người
lính dựa trên cơ
sở cùng cảnh
ngộ và lí tưởng
chiến đấu được
thể hiện tự nhiên,
bình dị mà sâu
sắc góp phần tạo
nên sức mạnh và
vẻ đẹp tinh thần
của anh bộ đội
cu Hồ

Chi tiết,
hình ảnh,
ngôn từ giản
dị, chân

thực, cô
đọng, giàu
sức biểu
cảm.

Qua hình ảnh
Chất liệu
độc đáo xe
hiện thực
không kính, khắc sinh động


Huy
Cận

1958

3

Đoàn thuyền đánh c
á

4

Bếp lửa

Bằng Việt

1963

Khúc hát ru những
em bé lớn trên lưng
mẹ

Nguyễn Khoa Điề
m

1971

5

họa nêu bật hình
ảnh của những
người lính lái xe
Trường Sơn thời
chống Mĩ hiên
ngang, dũng cảm
và ý chí chiến
đáu giải phóng
miền Nam

hình ảnh thơ
độc đáo,
giọng điệu
thơ khỏe
khoắn, giàu
tính khẩu
ngữ.

Bảy

chữ

Những bức tranh
đẹp rực rỡ,
hoành tráng về
thiên nhiên vũ
trụ và người lao
động trên biển
theo hành trình
ra khơi của đoàn
thuyền, thể hiện
cảm xúc về thiên
nhiên và lao
động, niềm vui
trong cuộc sông
mới.

Nhiều hình
ảnh đẹp
hoành tráng
được sáng
tạo bằng
liên tưởng
và tưởng
tượng, âm
hưởng lạc
quan, khỏe
khoắn.

Kết

hợp
giữa
bảy
chữ và
tám
chữ

Những kỉ niệm
về bà và tình bà
cháu đầy xúc
động cho thấy
lòng yêu kính
của cháu đối với
bà, đốì với gia
đình, và đất
nước.

Kết hợp
miêu tả,
bình luận và
biểu cảm,
sáng tạo
hình ảnh
bếp lửa gắn
với hình ảnh
người bà.

Chủ
yếu
là

tám
chữ

Thể hiện tình
yêu thương con
của người mẹ
dân tộc Tà Ôi
gắn liền với lòng
yêu nước, tinh
thần chiến đâu
và khát vọng về

Khai thác
ảm điệu lời
ru trìu mến,
ngọt ngào.


tương lai.
Ánh trăng

Nguyễn Duy

1978

Năm
chữ

Từ hình ảnh
vầng trăng trong

thành phố gợi lại
quá khứ chiến
đấu gian khổ của
người lính gắn
với thiên nniên
đất nước bình dị,
nhắc nhở thái độ
sống tình nghĩa,
thủy chung

Hình ảnh
mộc mạc
mà giàu ý
nghĩa biểu
tượng,
giọng điệu
chân thành,
nhỏ nhẹ mà
sâu lắng

Con
cò

Chế Lan Viên

1962

Tự
do

Từ hình tượng
con cò trong
những lời hát ru,
ngợi ca tình mẹ
và ý nghĩa của
lời ru đối với đời
sống của mỗi
con người.

Vận dụng
sáng tạo
hình ảnh và
giọng điệu
lời ru của ca
dao

8

Mùa
xuân
nho
nhỏ

Thanh Hải

1980

Năm
chữ

Cảm xúc trước
mùa xuân của
thiên nhiên và
đất nước, thể
hiện ước nguyện
chân thành góp
mùa xuân nho
nhỏ của mình
vào cuộc đời
chung.

Nhạc điệu
trong sáng,
tha thiết gắn
với dân ca,
hình ảnh
đẹp, giản dị,
' những so
sánh ẩn dụ
sáng tạo.

9

Viếng lăng Bác

Viễn Phương

1976

Tám

chữ

Cảm xúc trước
mùa xuân của
thiên nhiên và
đất nước, thể
hiện ước nguyện
chân thành góp
mùa xuân nho
nhỏ của mình
vào cuộc đời

Nhạc điệu
trong sáng,
tha thiết gắn
với dân ca,
hình ảnh
đẹp, giản dị,
' những so
sánh ẩn dụ
sáng tạo.

6

7


chung.

10

Sang thu

Hữu Thỉnh

1075

Mười
chữ

Biến chuyển của
đất trời lúc giao
mùa từ hạ vào
thu qua sự cảm
nhận tinh tế cùa
nhà thơ.

Hình ảnh
thiên nhiên
được gợi tả
bằng nhiều
cảm giác
tinh tế, nhạy
bén, ngôn từ
chính xác,
gợi cảm

11

Nói với con

Y Phương

Sau
1975

Tự do

Bằng lời trò
chuyên với con,
thể hiện niềm tự
hào về quê
hương và đạo lí
sông của dán tộc.

Cách nói
giàu hình
ảnh cụ thể,
gợi cảm và
gợi ý nghĩa
sâu xa.

2. Các tác phẩm thống kê ghi trên đều là thơ Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám 1945. E hãy
ghi lại tên bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây:

a.Giai đoạn kháng chiến chống Pháp(1945-1954)
b.Giai đoạn hòa bình ở miền Bắc sau cuộc kháng chiến chống Pháp( 1954-1964)
c. Giai đoạn kháng chiến chống Mĩ ( 1964- 1975)
d. Giai đoạn từ sau năm 1975
Các tác phẩm trên thể hiện như thế nào về cuộc sống của đất nước và tư tưởng tình cảm

của con người?
Trả lời:
a.Giai đoạn kháng chiến chống Pháp(1945-1954): Đồng chí
b.Giai đoạn hòa bình ở miền Bắc sau cuộc kháng chiến chống Pháp( 1954-1964): Đoàn thuyền đánh cá,
Bếp lửa, Con cò.
c. Giai đoạn kháng chiến chống Mĩ ( 1964- 1975): Bài thơ vể tiểu dội xe không kính, Khúc hát ru những
em bé trên lưng mẹ
d. Giai đoạn từ sau năm 1975: Ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viéng lãng Bác, Nói với con, Sang thu.


Các tác phẩm trên thể hiện hình ảnh về đất nước và con người Việt Nam suốt quãng thời lịch sử
kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ. Cca tác phẩm không chỉ thể hiện những quan hệt tình cảm
giữa con người với cong người ( tình đồng chí, đồng đội, tình cha con, tình mẫu tử,...) mà còn thể
hiện niềm tin với đảng, với Cách mạng, yêu đất nước của nhân dân ta
3. Nhận xét về những điểm chung và nét riêng trong nội dung và cách biểu hiện tình mẹ
con trong một số bài thơ: Khúc hát ru những em bé trên lưng mẹ, Con cò, Mây và sóng
Trả lời:
Giống nhau: Hai bài thơ: "khúc hát ru" và "con cò" đều ca ngợi tình mẹ con, cách thể hiện có
điểm gần gũi thông qua dòng điệu ru, lời ru của người mẹ nhưng nội dung tình cảm, cảm xúc của
mỗi bài lại mang nét riêng.
Khác nhau:


Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ thể hiện sự gắn bó, :hcr.r nhất tình yêu con VỚI lòng
yêu nước, gắn bó thủy chung với cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ Tà ôi trong hoàn
cảnh chiến đâu gian khổ, ác liệt ở chiến khu Tây Thừa Thiên thời chống Mĩ.



Con cò khai thác phát triển từ hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ngợi ca tình mẹ và ý

nghĩa của lời ru.



Mây và sóng của Ta-go hóa thân vào lời trò chuyện hết sức hồn nhiên, ngây thơ của chú bé với
mẹ để thê hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ. Mẹ đôi với trẻ thơ là vẻ đẹp, là niềm vui, là sự
hấp dẫn sâu xa, bất tận hơn hết thảy mọi sự hấp dẫn khác trong vũ trụ này.

4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội của họ trong bài thơ: Đồng chí, Bài thơ về tiểu
đội xe không kính, ánh trăng
Trả lời:
Hình ảnh người lính trong ba bài thơ có điểm giống nhau đó là: đều viết về người lính cách mạng với vẻ
đẹp trong tính cách và tâm hồn của họ
Khác nhau:


"Đồng chí": Người lính thời đầu cuộc kháng chiến chống Pháp, xuất thân từ nông dân, tình đồng
chí, đồng đội trên cơ sở chung cảnh ngộ -> vẻ đẹp và sức mạnh đồng chí



"Bài thơ tiểu đội xe không kính": Hình ảnh người lái xe tiêu biểu cho thế hệ trẻ thời chống Mĩ:
dũng cảm, lạc quan, ý chí chiến đấu.



"Ánh trăng" : suy ngẫm của người lính đã đi qua cuộc chiến tranh, nay sống giữa thành phố hoà
bình

5. Nhận xét bút pháp xây dựng hình ảnh thơ trong các bài thơ trong bài: Đoàn thuyền đánh cá,

ánh trăng, mùa xuân nho nhỏ, con cò
Trả lời:




Đồng chí : chủ yếu là bút pháp hiện thực, hình ảnh " đầu súng trăng treo" cuối bài có tính lãng
mạn nhưng cũng xuất phát từ tính hiện thực ( tác giả bắt gặp trong đêm phục kích chờ giặc)



Đoàn thuyền đánh cá: bút pháp lãng mạn tượng trưng là chủ yếu



Tiểu đội xe không kình: sử dụng bút pháp hiện thực, miêu tả rất cụ thể, chi tiết từ hình dáng chiếc
xe không kính đến cảm giác và sinh hoạt của người lái xe.



Ánh trăng nguyễn Duy tuy có đưa vào nhiều hình ảnh và chi tiết thực, rất bình dị, nhưng chủ yếu
dùng bút pháp gợi tả, không đi vào chi tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát và biểu tượng của
hình ảnh.

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Đề: Phân tích một khổ thơ mà em thích trong các bài thơ e đã học. (Chọn khổ thơ trong bài sang thu của
Hữu Thỉnh)
=> Xem hướng dẫn giải