Thực hiện chính sách việc làm trên địa bàn huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi (Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN ĐÌNH SƠN

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH SƠN,
TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, năm 2018
1


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN ĐÌNH SƠN

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH SƠN,
TỈNH QUẢNG NGÃI
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã số: 834.04.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. NGUYỄN DUY LỢI

HÀ NỘI, năm 2018
2


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chính sách việc làm là một trong những chính sách an sinh xã hội quan
trọng của Nhà nước, chính sách cơ bản của mỗi quốc gia. Thực tế cho thấy,
nếu một Quốc gia mà làm tốt về công tác giải quyết việc làm cho người lao
động thì sẽ giảm thiểu rất nhiều về rủi ro cho người dân và các vấn đề về
chính sách an sinh xã hội từ đó sẽ nâng cao mức sống của người dân, góp
phần phát triển kinh tế- xã hội. Trong những năm qua Đảng, nhà nước ta đã
từng bước thực hiện được nhiệm vụ quan trọng đó.
Trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện chính sách việc làm, kế thừa và
phát triển quan điểm lãnh đạo của các kỳ đại hội trước, chủ trương của Đảng
tại đại hội XII đó là: “Tạo cơ hội để mọi người có việc làm và cải thiện thu
nhập. Bảo đảm về nguồn thu nhập cho người lao động, nâng cao chất lượng
cuộc sống. Chú trọng giải quyết việc làm cho lao động dôi dư từ khu vực
nông nghiệp do việc tích tụ, tập trung ruộng đất hoặc thu hồi đất để phát triển
công nghiệp, đô thị và các công trình công cộng. Khuyến khích đầu tư xã hội
tạo ra nhiều việc làm, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp. Xây dựng
và hoàn thiện hệ thống chính sách về tiền lương, tiền công, khắc phục cơ bản
những bất hợp lý. Điều chỉnh chính sách dạy nghề, gắn đào tạo với sử dụng.
Điều chỉnh chính sách xuất khẩu lao động hợp lý”.[2]
Là địa bàn nằm giữa hai vùng kinh tế lớn là Đà Nẵng và Thành phố Hồ
Chí Minh; huyện Bình Sơn tỉnh Quảng ngãi được nhà nước chọn là nơi để xây
dựng nhà máy lọc dầu đầu tiên của đất nước, nằm trên địa bàn Khu kinh tế
Dung Quất thuộc các xã khu đông của huyện Bình Sơn. Năm 2009, nhà máy

lọc dầu Dung Quất đã đi vào hoạt động và hiện nay tiếp tục mở rộng diện tích
của nhà máy tiến tới nối liền với Khu Kinh tế mở Chu Lai thuộc huyện Núi
3


Thành tỉnh Quảng Nam. Đây được xem là ý nghĩa chiến lược trong việc phát
triển kinh tế- xã hội ở các tỉnh Miền Trung và Tây Nguyên. Thời gian qua
trên địa bàn huyện Bình Sơn đã thu hút nhiều nhà đầu tư vào đầu tư trên địa
bàn từ đó xuất phát rất lớn từ áp lực về lao động và việc làm ngày càng gia
tăng. Là một cán bộ làm công tác tại cơ sở trên một địa bàn huyện ngày càng
bị thu hẹp diện tích đất, nhường đất cho các nhà đầu tư, với những trăn trở,
kịp thời phản ánh, đề xuất với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh trong việc xây
dựng, ban hành các cơ chế chính sách và tổ chức triển khai thực hiện chính
sách việc làm trên địa bàn huyện, nhằm giải quyết tốt nhu cầu việc làm của
lao động trên địa bàn, bản thân thấy đây là vấn đề cấp bách và phù hợp với
thực tế trong giai đoạn hiện nay nên tôi chọn Đề tài “Thực hiện chính sách
việc làm trên địa bàn huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi” nhằm đánh giá đúng
thực trạng việc thực hiện chính sách việc làm trên địa bàn của huyện để từ đó
đưa ra những quan điểm, giải pháp tăng cường thực hiện chính sách trong thời
gian đến làm đề tài luận văn thạc sỹ chính sách công.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Để chính sách việc làm đi vào hiệu quả đối với tỉnh Quảng Ngãi nói
chung và huyện Bình Sơn nói riêng là vấn đề nan giải trong thời gian qua.
Chính vì vậy, trong những năm qua cũng đã có các tác giả đã nghiên cứu về
chính sách việc làm cụ thể như:

- “Giải quyết việc làm cho lao động nông nghiệp trong quá trình đô thị
hóa” (2010) do tác giả Nguyễn Thị Thơm và Phí Thị Hằng làm chủ biên.Với
những đánh giá như trên các chủ biên lo lắng cho việc người dân sẽ bị mất đất
nông nghiệp để nhường đất cho các nhà đầu tư, từ đó người nông dân không có

đất để sản xuất, từ đó sẽ dẫn đến việc thiếu việc làm và thất nghiệp sẽ diễn ra là
điều không tránh khỏi, dẫn đến các vấn đề về xã hội sẽ phát sinh. [12]

- "Thị trường lao động Việt Nam: Định hướng và phát triển” của Th.S

4


Nguyễn Thị Lan Hương, NXB Lao động Hà Nội 2002. Chủ biên đã đánh giá
các vấn đề thực tiễn cơ bản và định hướng những vấn đề nhằm để phát triển
cho thị trường lao động tại Việt Nam trong thời gian tới.

- “Chính sách việc làm- thực trạng và giải pháp” của Trung tâm thông
tin khoa học- viện nghiên cứu lập pháp, Hà Nội 2013. Những người chủ biên
đã có một cách nhìn nhận và đánh giá một cách tổng quan về kết quả đạt được
trong thực hiện chính sách việc làm giai đoạn qua, đồng thời mạnh dạn đưa ra
các giải pháp nhằm thực hiện trong thời gian đến...
Qua đó cho chúng ta thấy rằng Chính sách việc làm đối với huyện Bìn h
Sơn, tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian qua, đặc biệt là từ khi có Khu kinh tế
Dung Quất đi vào hoạt động không phải là đều mới mẽ. Năm 2007, Huyện ủy
Bình Sơn đã cho chủ trương để UBND huyện Bình Sơn nghiên cứu đề tài
khoa học: “Thực trạng và giải pháp về giải quyết việc làm, ổn định đời sống
cho các hộ dân khi Nhà nước thu hồi đất thuộc địa bàn Khu kinh tế Dung
Quất”; do ông Phạm Hùng lúc bấy giờ là Phó Chủ tịch UBND huyện làm chủ
nhiệm đề tài và các cộng sự là Trưởng các ban, ngành của huyện thực hiện

[21]. Tuy nhiên, đề tài chỉ đi sâu vào phân tích về các chính sách bồi thường,
lý do tại sao công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng lại triển khai chậm ở
các địa phương; đề tài chưa đánh giá một cách tổng quát mang tính khách
quan về thực trạng lao động và việc làm hiện nay trên địa bàn huyện nhất là

các hộ dân nằm trong diện phải di dời nơi ở khác, công tác đào tạo nghề với
giải quyết việc làm, các giải pháp cần thực hiện trong thời gian đến chưa khả
thi trong thực tế hiện nay.
Đề tài nghiên cứu của Đặng Thị Mai Trâm, (2010): “Nghiên cứu thực
trạng và giải pháp phát triển kinh tế ở các khu tái định cư trên địa bàn Dung
Quất” đề cập đến vấn đề vị trí, điều kiện thổ nhưỡng hiện có để phát triển
kinh tế ở các khu tái định cư [13]. Trên thực tế, vấn đề bồi thường, hỗ trợ và

5


tái định cư (trong đó có hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp) là bồi thường bằng
tiền cho người bị ảnh hưởng bởi các công trình, dự án (bồi thường về giá trị
quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền trên đất); người dân hầu hết không còn đất
để sản xuất; di dời đến các khu tái định cư giống như khu chung cư, mỗi hộ
gia đình được nhận đất theo một định mức nhất định từ 200m 2 - 300m2 để xây
dựng nhà ở; do vậy, vấn đề thổ nhưỡng ở khu tái định cư để phát triển kinh tế
là chưa toàn diện và chưa sát với tình hình thực tiễn về tái định cư ở huyện
Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
Ngoài ra, cũng có một số đề tài luận văn tiến sỹ, thạc sỹ viết về vấn đề
việc làm ở một số tỉnh: Thanh Hóa, Kiêng Giang, Hưng Yên, Thán Bình,
Bình Định, Quảng Ngãi… với những cách tiếp cận khác nhau, nhưng chưa có
đề tài, công trình khoa học nào phân tích, đánh giá vấn đề thực hiện chính
sách việc làm từ thực tiển tại huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi dưới dạng một
luận văn khoa học về chính sách công.
Với tình hình đã nghiên cứu như trên, bản thân đã sưu tầm, nghiên cứu
một số đề tài khoa học đã được công bố trong thời gian qua, đồng thời kết hợp
với những vấn đề thực tiễn phát sinh ngay tại cơ sở gắng với các Hội nghị
tổng kết việc triển khai thực hiện chính sách việc làm trên địa bàn huyện Bình
Sơn để so sách, phân tích trên cơ sở các chủ trương của Đảng, chính sách

pháp luật của nhà nước từ đó sẽ có những đề xuất về các giải pháp để các cấp,
các ngành làm cơ sở nghiên cứu và vận dụng vào thực tế trên địa bàn huyện
Bình Sơn trong thời gian đến.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách việc
làm trên địa bàn huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi, nhất là giải quyết việc làm
tại chổ, luận văn này sẽ đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách giải quyết
6


việc làm, phát triễn kinh tế xã hội, giải pháp về tăng cường công tác quản lý
nhà nước… nhằm góp phần phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập của từng
người và hộ gia đình, qua đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách
việc làm tại huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Đề tài nghiên cứu các vấn đề liên quan đến việc làm và giải quyết việc
làm cho người lao động trên địa bàn huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ng ãi.

- Khảo sát, phân tích, đánh giá đúng thực trạng về thực hiện chính sách
việc làm trên địa bàn huyện; những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của thực
trạng đó.

- Tác giả đề xuất quan điểm, những giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường
thực hiện chính sách việc làm trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi
trong thời gian đến phù hợp với giai đoạn hiện nay.
4. Đối tựơng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu cuả đề tài là việc thực hiện chính sách việc làm

trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng ngãi
4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi nghiên cứu: huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi
- Phạm vi thời gian: giai đoạn 2010 đến 2017
- Phạm vi nội dung; Thực hiện chính sách việc làm
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cách tiếp cận tổng hợp để thu thập
các nguồn tư liệu có sẵn từ các nguồn thông tin được công bố chính thức của
cơ quan nhà nước, các đề tài khoa học của các tập thể, cá nhân về thực hiện
chính sách việc làm, các tài liệu báo cáo của UBND huyện Bình Sơn lưu tại
7


Phòng Lao đông thương binh và xã hội huyện theo phương pháp nghiên cứu
chính sách công về những vấn đề có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến
chính sách việc làm ở nước ta nói chung và huyện Bình sơn tỉnh Quảng Ngãi

nói riêng.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu như:

- Phương pháp thống kê, thu thập thông tin từ kết quả thống kê của chi
cục thống kê huyện và phòng lao động thương binh và xã hội huyện Bình Sơn
về vấn đề lao động, việc làm, đào tạo, xuất khẩu lao động…

- Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp… các vấn đề liên quan đến
nội dung nghiên cứu của đề tài.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận

- Đề tài có ý nghĩa trong thực tiễn những vấn đề liên quan đến chính sách
công mà cụ thể là chính sách việc làm trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh
Quảng ngãi; kết quả nghiên cứu sẽ chỉ ra những thuận lợi, khó khăn và những
tồn tại hạn chế để từ đó đưa ra các giải pháp thực hiện về chính sách việc làm
cho thời gian đến.

- Bên cạnh đó, trong quá trình nghiên cứu luận văn cũng đã chứng minh
trong việc vận dụng về cơ sở lý thuyết phân tích chính sách công đã được tiếp
thu tại trường trong quá trình học tập, đánh giá thực tiễn về chính sách việc

làm trên địa bàn huyện thời gian qua
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề tài đã đánh giá một cách khách quan, toàn diện và sát với thực tiễn
từ đó đề xuất các giải pháp về thực hiện chính sách việc làm trên địa bàn
huyện, đồng thời tạo điệu kiện thuận lợi nhất cho người lao động dễ tiếp cận
các thông tin, chính sách của Đảng, nhà nước một cách nhanh nhất đễ chính
sách sớm đi vào thực tiễn nhằm giải quyết tốt các vấn đề xã hội giúp giảm
8


nghèo nhanh và bền vững góp phần vào việc phát triển kinh – tế xã hội tại địa
phương.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, nội dung chính của luận văn được trình
bày theo 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách việc làm
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách việc làm trên địa bàn huyện

Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp chủ yếu tăng cường thực hiện
chính sách việc làm trên địa bàn huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi trong
thời gian tới.

9


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN

CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM
1.1. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách việc làm
1.1.1. Khái niệm về việc làm và thất nghiệp
Để hiểu được khái niệm về việc làm và thất nghiệp, trước hết cần nghiên
cứu các khái niệm:
Khái niệm việc làm
Như chúng ta biết, trước đây ở Việt Nam, trong cơ chế tập trung qua n
liêu bao cấp, người lao động được coi là có việc làm và được xã hội thừa
nhận, trân trọng người làm việc trong thành phần kinh tế xã hội chủ nghĩa
(quốc danh, tập thể). [1]
Khái niệm giải quyết việc làm
Giải quyết việc làm là tổng thể các biện pháp, chính sách kinh tế, xã hội
từ vi mô đến vĩ mô tác động đến người lao động có thể có việc làm.
Có thể khẳng định rằng từ khi đất nước đổi mới thì chính sách việc làm
luôn được Đảng và nhà nước quan tâm, và đây là nhân tố quan trọng trong
việc thúc đẩy tốc độ phát triển kinh tế của một Quốc gia, ổn định các vấn đề
xã hội
Xét ở góc độ chính sách công thì chính sách việc làm là một hệ thống

các chính sách chung nhất và có mối quan hệ biện chứng qua lại với trong
việc mở rộng và phát triển các ngành nghề tạo được nhiều việc làm ổn định và
thu nhập cao, đặc biệt là có những chính sách việc làm cho người có hoàn
cảng khó khăn trong xã hội như người khuyết tật, phụ nữ đơn thân…
Nếu trong thực tế mà các cấp, các ngành đ iều thực hiện tốt các yêu cầu
về chính sách việc làm, duy trì các chuổi liên kết trong sản xuất thì tình trạng
10


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn Full