Quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại trường trung học phổ thông Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực_2

Header Page 1 of 128.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
----------

NGUYỄN THỊ KIỀU ANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN TẠI
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHÚC ĐỘNG,
HUYỆN CHƢƠNG MỸ,THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO
ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2018

Footer Page 1 of 128.


Header Page 2 of 128.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
----------

NGUYỄN THỊ KIỀU ANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN TẠI
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHÚC ĐỘNG,
HUYỆN CHƢƠNG MỸ,THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO

ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số

: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:PGS.TS Phó Đức Hòa

HÀ NỘI, 2018

Footer Page 2 of 128.


Header Page 3 of 128.

i
LỜI CẢM ƠN
Sau quá trình học tập, nghiên cứu tại trường Đại học sư phạm Hà Nội
2, đến nay tác giả đã hoàn thành luận văn Thạc sĩ khoa học giáo dục. Với tình
cảm chân thành tác giả xin được bày tỏ lời cảm ơn trân trọng tới:
Ban giám hiệu, phòng sau đại học; Các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sĩ,
hội đồng đào tạo thạc sĩ chuyên nghành “ Quản lí giáo dục”, cùng các thầy cô
đã tham gia quản lí, giảng dạy các chuyên đề giáo dục của lớp Quản lí giáo
dục - K20, đã tận tình quan tâm, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tác giả trong
thời gian học tập và nghiên cứu tại trường.
Tôi xin cảm ơn các đồng chí trong ban giám hiệu, các tổ trưởng chuyên
môn và toàn thể giáo viên trường THPT Chúc Động, Huyện Chương Mỹ, TP
Hà Nội đã tham gia đóng góp ý kiến, cung cấp thông tin cho tôi trong suốt

thời gian nghiên cứu. Xin cảm ơn gia đình và người thân cùng bạn bè đồng
nghiệp đã luôn động viên, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới
Thầy hướng dẫn khoa học: PGS.TS Phó Đức Hòa, Trường Đại Học Sư Phạm
Hà Nội đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và
hoàn thành luận văn.
Do thời gian có hạn và kiến thức còn hạn chế nên luận văn sẽ không
tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các
quý thầy cô giáo trong hội đồng khoa học, bạn bè và đồng nghiệp để luận văn
của tôi được hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày… tháng… năm 2018
Tác giả
Nguyễn Thị Kiều Anh

Footer Page 3 of 128.


Header Page 4 of 128.

ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan
rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các
thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc

Hà Nội, ngày… tháng… năm 2018
Tác giả

Nguyễn Thị Kiều Anh

Footer Page 4 of 128.


Header Page 5 of 128.

iii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................ ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................... viii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. ix
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ......................................................................... x
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ.............................................................................xi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu................................................................................ 4
3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu ........................................................... 5
4. Giả thuyết khoa học của đề tài ............................................................... 5
6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu................................................................. 5
7. Phƣơng pháp nghiên cứu. ....................................................................... 6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ........................................................................... 9
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề ............................................................... 9
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước. .................................................................. 9

1.1.2.Nghiên cứu trong nước .................................................................. 11
1.2. Một số khái niệm cơ bản .................................................................... 13
1.2.1. Quản lí ............................................................................................ 13
1.2.2. Tổ chuyên môn ............................................................................... 17
1.2.3. Quản lí hoạt động TCM................................................................. 18

Footer Page 5 of 128.


Header Page 6 of 128.

iv

1.2.4. Năng lực và năng lực hoạt động TCM ......................................... 19
1.3. Hoạt động của TCM trong trƣờng THPT theo định hƣớng phát
triển năng lực .............................................................................................. 21
1.3.1. Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của TCM trong trường THPT
................................................................................................................... 21
1.3.2. Mục tiêu, nội dung hoạt động của tổ chuyên môn....................... 24
1.3.3. Mối quan hệ giữa tổ chuyên môn với các tổ chức, đoàn thể trong
trường trung học phổ thông. ................................................................... 27
1.3.4. Định hướng phát triển năng lực cho GV ..................................... 28
1.3.5. Hoạt động của TCM theo tiếp cận chương trình giáo dục tổng thể
hiện nay .................................................................................................... 30
1.4. Quản lí hoạt động của TCM trong trƣờng THPT theo định hƣớng
phát triển năng lực nghề cho GV.............................................................. 32
1.4.1. Quản lí hoạt động chuyên môn của giáo viên trong TCM .......... 33
1.4.2. Quản lí nguồn nhân lực tại các tổ chuyên môn. .......................... 37
1.4.3. Quản lí các mối quan hệ của TCM ............................................... 38
1.4.4. Quản lí các điều kiện sinh hoạt chuyên môn ............................... 40

1.4.5. Quản lí công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy học của TCM
................................................................................................................... 41
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động của TCM trong
trƣờng THPT. ............................................................................................. 41
1.5.1. Yếu tố chủ quan. ............................................................................ 41
1.5.2. Yếu tố khách quan. ........................................................................ 42
KẾT LUẬN CHƢƠNG I ........................................................................... 45
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHÚC ĐỘNG
HUYỆN CHƢƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ..................................... 46

Footer Page 6 of 128.


Header Page 7 of 128.

v

2.1. Giới thiệu về trƣờng THPT Chúc Động huyện Chƣơng Mỹ, thành
phố Hà Nội. ................................................................................................. 46
2.1.1. Qui mô, cơ cấu tổ chức. ................................................................. 46
2.1.2.Chất lượng giáo dục. ...................................................................... 47
2.1.3. Tình hình cơ sở vật chất của nhà trường. .................................... 47
2.2. Thực trạng nhận thức về hoạt động TCM tại trƣờng THPT Chúc
Động............................................................................................................. 48
2.2.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng và vai trò của TCM. .. 48
2.2.2. Thực trạng về cơ cấu, năng lực của các TCM và kết quả học tập
của HS trong nhà trường ........................................................................ 51
2.2.3. Thực trạng về nội dung hoạt động của TCM ............................... 54
2.3. Thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trƣởng

trƣờng THPT Chúc Động.......................................................................... 58
2.3.1. Thực trạng về quản lí nội dung hoạt động chuyên môn của TCM
................................................................................................................... 58
2.3.2. Thực trạng về quản lí nguồn nhân lực của TCM ........................ 65
2.3.3. Thực trạng về quản lí các mối quan hệ của TCM ....................... 67
2.3.4. Thực trạng về quản lí các điều kiện hoạt động của TCM ........... 69
2.3.5. Thực trạng về quản lí công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy
học của TCM ............................................................................................ 73
2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến việc quản lí hoạt động TCM
của HT trƣờng THPT Chúc Động............................................................ 74
2.4.1. Các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến công tác quản lí hoạt động
TCM của hiệu trưởng trường THPT Chúc Động .................................. 74
2.4.2. Các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến công tác quản lí hoạt
động TCM của HT trường THPT Chúc Động. ...................................... 76

Footer Page 7 of 128.


Header Page 8 of 128.

vi

2.5. Đánh giá chung thực trạng quản lí hoạt động của TCM ở trƣờng
THPT Chúc Động, huyện Chƣơng Mỹ, Thành phố Hà Nội .................. 78
2.5.1. Điểm mạnh. .................................................................................... 78
2.5.2. Điểm yếu. ........................................................................................ 79
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .......................................................................... 81
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHÚC ĐỘNG HUYỆN
CHƢƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT

TRIỂN NĂNG LỰC...................................................................................... 82
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lí ........................................ 82
3.1.1. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển .............................................. 82
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn và thời sự................................................. 82
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ và khả thi .................................................. 83
3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả và bền vững ............................................. 84
3.2. Biện pháp quản lí hoạt động của TCM tại trƣờng THPT Chúc
Động huyện Chƣơng Mỹ, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát triển
năng lực ....................................................................................................... 85
3.2.1. Bồi dưỡng năng lực quản lí các hoạt động cho TTCM ............... 85
3.2.2. Hướng dẫn để TTCM thực hiện tốt việc quản lí giáo viên tham
gia các hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng. ........................................... 89
3.2.3. Tăng cường kiểm tra, giám sát các TCM triển khai thực hiện các
nội dung đổi mới theo định hướng phát triển năng lực ........................ 92
3.2.4. Chú trọng đến việc xây dựng TCM thành “tổ chức biết học hỏi”
................................................................................................................... 98
3.2.5. Thiết lập và xây dựng mối quan hệ của TCM ............................ 101
3.2.6. Nắm bắt và sử dụng hiệu quả các điều kiện hoạt động của TCM
................................................................................................................. 103

Footer Page 8 of 128.


Header Page 9 of 128.

vii

3.2.7. Định hướng cho các TCM tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo
hướng dạy học tích hợp liên môn ......................................................... 106
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp trong quản lí hoạt động của TCM

tại trường THPT Chúc Động, huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. . 112
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ........ 114
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ................................................................ 114
3.4.2. Các bước tiến hành khảo nghiệm ............................................... 115
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ................................................................... 115
Kết luận chƣơng 3 .................................................................................... 121
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 122
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 125
PHỤ LỤC

Footer Page 9 of 128.


Header Page 10 of 128.

viii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Footer Page 10 of 128.

Cụm từ viết tắt

BGH

Ban giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lí

CSVC

Cơ sở vật chất

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

TCM

Tổ chuyêm môn

TBDH

Thiết bị dạy học

THPT

Trung học phổ thông

CNTT

Công nghệ thông tin

GV

Giáo viên

GDCD

Giáo dục công dân

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

GD & ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDPT

Giáo dục phổ thông

HS

Học sinh

HT

Hiệu trưởng

KTĐG

Kiểm tra đánh giá

KTCN

Kĩ thuật công nghiệp

KTNN

Kĩ thuật nông nghiệp

PHT

Phó hiệu trưởng

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lí giáo dục

SGK

Sách giáo khoa

SHCM

Sinh hoạt chuyên môn

THCS

Trung học cơ sở

Header Page 11 of 128.

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Kết quả xếp loại hạnh kiểm từ năm học 2015- 2016 đến 20172018 ................................................................................................................. 47
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại học lực từ năm học 2015- 2016 đến 2017- 2018
......................................................................................................................... 47
Bảng 2.3. Thống kê CSVC nhà trường từ năm học 2015- 2016 đến 20172018 ................................................................................................................. 48
Bảng 2.4. Kết quả khảo sát nhận thức tầm quan trọng của TCM trong nhà
trường ............................................................................................................. 48
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát nhận thức vai trò của TCM trong nhà trường 50
Bảng 2.6. Giáo viên các tổ chuyên môn năm học 2017- 2018 ..................... 52
Bảng 2.7. Tương quan năng lực của TCM và kết quả học tập của HS ...... 53
Bảng 2.8. Kết quả khảo sát các hoạt động của TCM ................................... 54
Bảng 2.9. Chỉ đạo và thực hiện công tác kế hoạch hóa hoạt động TCM của
HT và TTCM .................................................................................................. 58
Bảng 2.10. Quản lí các hình thức SHCM ..................................................... 61
Bảng 2.11. Quản lí hoạt động đánh giá xếp loại, thi đua và kỉ luật GV ..... 66
Bảng 2.12. Quản lí các mối quan hệ của TCM ............................................ 68
Bảng 2.13. Quản lí các điều kiện hoạt động của TCM ................................ 69
Bảng 2.14. Quản lí công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy học của
TCM ................................................................................................................ 73
Bảng 2.15. Các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến công tác quản lí hoạt động
TCM ................................................................................................................ 75
Bảng 2.16. Các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến công tác quản lí hoạt
động TCM của hiệu trưởng ........................................................................... 76
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết của các biện pháp .............. 115
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các biện pháp ................. 117

Bảng 3.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp ............................................................................................................... 119

Footer Page 11 of 128.


Header Page 12 of 128.

x

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Tỉ lệ mức độ nhận thức tầm quan trọng của TCM ................. 49
Biểu đồ 2.2 So sánh kết quả khảo sát về quản lí các điều kiện hoạt động
của TCM ......................................................................................................... 71
Biểu đồ 3.1. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp....................................................................................................... 120

Footer Page 12 of 128.


Header Page 13 of 128.

xi

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của trường TPHT Chúc Động……....……..…...51
Sơ đồ 2.2. Qui trình lập kế hoạch TCM của nhà trường ............................. 61
Sơ đồ 2.3. Qui trình quản lí kế hoạch TCM của nhà trường ...................... 61
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................ 114

Footer Page 13 of 128.


Header Page 14 of 128.

1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Việc nghiên cứu" Quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại trường trung
học phổ thông Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội theo định
hướng phát triển năng lực" là vấn đề có ý nghĩa lí luận và thực tiễn cấp
thiết trong giai đoạn hiện nay
- Xuất phát từ vai trò quan trọng của TCM và quản lí hoạt động của TCM.
Trong hệ thống giáo dục nước ta hiện nay, đội ngũ nhà giáo là lực lượng
nòng cốt thực hiện mục tiêu giáo dục - đào tạo; là người xây dựng cho học sinh
thế giới quan, nhân sinh quan tiến bộ; trang bị tri thức và phương pháp tư duy
khoa học, khả năng làm việc độc lập, sáng tạo. Khi nói về vai trò của đội ngũ
nhà giáo Đảng ta xác định “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo
dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải có đủ đức, đủ tài ”. Nghị quyết đại
hội lần thứ XI đã xác định “ Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí,
phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển
đất nước. Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công
nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư cho phát
triển” [27, tr. 77].
Trong trường học, chất lượng giáo dục của nhà trường đặc biệt là cấp
THPT được quyết định bởi chất lượng của đội ngũ giáo viên thuộc các TCM
của nhà trường.
TCM có vai trò quan trọng, nâng cao chất lượng chuyên môn cho giáo
viên, là nơi thực thi trực tiếp nhiệm vụ dạy học và giáo dục học sinh. Công tác

chuyên môn là hoạt động quan trọng, quyết định sự tồn tại và phát triển của
nhà trường. Một nhà trường chỉ có thể thay đổi, phát triển bằng chính nội lực
của mình và động lực quan trọng để phát triển chính là do yếu tố tăng trưởng
chất lượng giáo dục của TCM quyết định. TCM có vai trò quan trọng như vậy

Footer Page 14 of 128.


Header Page 15 of 128.

2

nên quản lí hoạt động TCM là hoạt động trọng tâm trong công tác quản lí
trường học của hiệu trưởng. Quản lí hoạt động của TCM là những tác động có
tổ chức, có định hướng của HT đến TCM nhằm đảm bảo cho các hoạt động đạt
hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và giảng dạy của nhà trường.
Chất lượng hoạt động của TCM phụ thuộc rất nhiều vào quá trình quản lí của
HT, là căn cứ cho hoạt động của TCM.
Trong TCM thì TTCM là người trực tiếp điều hành hoạt động của tổ.
TTCM chịu sự quản lí, chỉ đạo của HT và chịu trách nhiệm về các hoạt động
của TCM trước HT. TTCM giữ vai trò tác động lớn đến chất lượng của TCM
từ đó ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục chung của nhà trường. Đội ngũ
TTCM chính là nòng cốt trong hoạt động chuyên môn cho nên HT cần phát
huy vai trò quản lí và chỉ đạo hiệu quả đội ngũ TTCM.
- Xuất phát từ những yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Sự tác động của xu thế thời đại, của cuộc cách mạng về CNTT và
truyền thông, quá trình toàn cầu hóa đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng,
mạnh mẽ đã làm thay đổi mọi mặt đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã
hội…“ CNTT đang xâm nhập vào giáo dục và biến giáo dục thành một ngành
công nghệ cao. Sự xâm nhập này thực sự đang tạo nên một cuộc cách mạng

trong giáo dục trên tất cả các lĩnh vực như nội dung, phương pháp, thể chế
QLGD” [29, tr. 112]. Xu thế thời đại đã có những tác động to lớn khiến
“Giáo dục không còn là sự truyền thụ kiến thức của thế hệ trước sang thế hệ
sau , người thầy lên lớp không chỉ để truyền đạt kiến thức mà còn để chia sẻ
thông tin, giúp người học xử lí thông tin, đồng hóa các tri thức đã có để
chiếm lĩnh những kiến thức mới [15, tr. 14].
Cùng với sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, nhất là
CNTT và truyền thông, yêu cầu đặt ra cho giáo dục là ứng dụng thành tựu
khoa học công nghệ vì vậy TCM cần giúp GV đẩy mạnh các hoạt động ứng

Footer Page 15 of 128.


Header Page 16 of 128.

3

dụng CNTT trong giảng dạy. Trước những yêu cầu đổi mới, để vượt qua
những thách thức trong thời kì hội nhập, giáo dục nước ta phải tập trung thực
hiện các nhóm giải pháp lớn được đề ra trong chiến lược phát triển giáo dục
trong đó “đổi mới QLGD là giải pháp đột phá, phát triển đội ngũ nhà giáo và
CBQL là giải pháp then chốt” [14, tr. 9]. Yêu cầu đổi mới đặt ra đối với
GD&ĐT đó là: “ Giáo dục không còn chủ yếu là đào tạo kiến thức và kĩ năng
là chủ yếu và rèn luyện năng lực hành động, năng lực giao tiếp và truyền
thông, năng lực quản lí và lãnh đạo” [15, tr. 22].
Để đáp ứng đòi hỏi của xã hội và của nghành GD & ĐT trong giai đoạn
hiện nay thì hoạt động của TCM và quản lí hoạt động TCM phải thay đổi
nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ của trường THPT. Đảng ta đã khẳng định:
“Nâng cao nhận thức về vai trò quyết định chất lượng GD&ĐT của đội ngũ
nhà giáo và CBQL giáo dục; người học là chủ thể trung tâm của quá trình

giáo dục” [4, tr. 4]. Góp phần hướng đến mục tiêu nêu ra tại Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ XII “ Đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT theo hướng
mở, hội nhập” và “ phát triển đội ngũ nhà giáo, CBQL đáp ứng yêu cầu đổi
mới” [17, tr. 296]. “ Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới toàn diện
va phát triển nhanh giáo dục đào tạo” [27, tr. 130]. Muốn vậy hiệu trưởng cần
thường xuyên nghiên cứu, tìm tòi, nâng cao trình độ, nghiệp vụ quản lí, cải
tiến các biện pháp quản lí và có kế hoạch thay đổi hiệu quả các hoạt động của
TCM.
- Xuất phát từ thực trạng hoạt động TCM và quản lí hoạt động tổ chuyên
môn tại trường THPT Chúc Động huyện Chương Mỹ
Trong những năm gần đây hoạt động quản lí của hiệu trưởng đã có
những đổi mới nhất định trong đó quản lí hoạt động TCM đã được lãnh đạo
nhà trường chú trọng. Nhiều biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn của
hiệu trưởng, của tổ trưởng chuyên môn bước đầu đạt được những hiệu quả

Footer Page 16 of 128.


Header Page 17 of 128.

4

nhất định. Tuy nhiên trong quản lí hoạt động tổ chuyên môn vẫn còn có một
số hạn chế như: Việc chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng cho đội ngũ
giáo viên chưa hiệu quả, việc chỉ đạo đổi mới phương pháp giáo dục chưa tạo
ra chuyển biến rõ rệt, quản lí hoạt động trao đổi, học hỏi về chuyên môn của
các TCM còn hạn chế…Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn đang áp
dụng chưa thực sự phát huy hết sức mạnh nội lực của mỗi giáo viên cũng như
năng lực của đội ngũ TTCM. Ngoài ra, TTCM cũng chưa được bồi dưỡng kĩ
năng quản lí một cách bài bản và hệ thống nên các năm học trước đây hoạt

động của TCM chưa thực sự hiệu quả .
Với những yêu cầu đổi mới toàn diện, sâu sắc của giáo dục hiện nay và
hướng tới mục tiêu đạt chuẩn quốc gia trong thời gian tới thì hoạt động quản
lí hoạt động TCM tại nhà trường cần có sự đổi mới hơn nữa để phù hợp và
hiệu quả hơn. Chính vì vậy việc nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động
TCM của HT tại trường THPT Chúc Động nhằm đề ra các biện pháp quản lí
đồng bộ và có tính khả thi, phù hợp với sự phát triển hiện nay là vấn đề cấp
thiết.
Xuất phát từ thực tiễn trên đây nên tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản
lý hoạt động tổ chuyên môn tại trƣờng THPT Chúc Động huyện Chƣơng
Mỹ, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát triển năng lực” làm luận văn
tốt nghiệp của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác quản lý hoạt động
tổ chuyên môn tại trường THPT Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà
Nội, tác giả đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM nhằm nâng cao chất
lượng hoạt động của TCM tại trường THPT Chúc Động huyện Chương Mỹ,
thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực, đồng thời cũng chính là
góp phần thúc đẩy sự phát triển và tiến bộ của ngành giáo dục hiện nay.

Footer Page 17 of 128.


Header Page 18 of 128.

5

3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu: Hoạt động của TCM ở trường trung học phổ
thông

* Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động của TCM tại trường trung
học phổ thông Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội theo định
hướng phát triển năng lực
4. Giả thuyết khoa học của đề tài
Hoạt động tổ chuyên môn tại trường trường trung học phổ thông Chúc
Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội hiện nay còn theo định hướng cũ
định hướng về nội dung, chưa thực sự phát huy hết tiềm lực của các cá nhân
trong tổ. Nếu các biện pháp đề xuất quản lý hoạt động TCM mà đúng đắn và
phù hợp với đặc điểm và tình hình của trường trung học phổ thông thì chất
lượng và hiệu quả của quản lý hoạt động TCM tại trường trung học phổ thông
Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội sẽ có chuyển biến tích cực
và được nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.
5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của quản lý hoạt động TCM tại trường
trung học phổ thông Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội theo
định hướng phát triển năng lực.
5.2. Đánh giá thực thực trạng quản lí hoạt động của TCM tại trường
THPT Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
5.3. Đề xuất những biện pháp quản lí hoạt động của TCM tại trường
THPT Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội theo định hướng
phát triển năng lực.
Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đó.
6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu.

Footer Page 18 of 128.


Header Page 19 of 128.

6

Quản lí hoạt động TCM ở trường trung học phổ thông Chúc Động huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. Các tài
liệu số liệu điều tra, khảo nghiệm giới hạn trong 3 năm học.
Năm học 2015 - 2016. Năm học 2016 - 2017. Năm học 2017 - 2018.
Đối tượng khảo sát: 11 cán bộ quản lí (Ban giám hiệu, tổ trưởng và tổ
phó chuyên môn và các nhóm trưởng chuyên môn) cùng 125 giáo viên trong
nhà trường.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận
Nghiên cứu, hệ thống hóa các công trình nghiên cứu, bài viết, tạp chí
về quản lí hoạt động TCM, những văn kiện của Đảng và nhà nước, chỉ thị của
thủ tướng chính phủ, thông tư, quy chế của bộ GD & ĐT… Để làm rõ cơ sở lí
luận của đề tài.
7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp khảo sát bằng phiếu hỏi
7.2.1.1. Mục tiêu
Điều tra nhận thức, thái độ và đánh giá của CBQL, TTCM, nhóm
trưởng bộ môn và GV trường THPT Chúc Động về hoạt động của TCM và
quản lí hoạt động của TCM
7.2.1.2. Nội dung hỏi
Phiếu hỏi gồg các câu hỏi đóng/ mở về vấn đề quản lí hoạt động TCM
để tìm hiểu nhận thức của CBQL, TTCM, nhóm trưởng bộ môn và GV về tầm
quan trọng, vai trò của TCM. Nội dung những hoạt động của TCM; Điều kiện
để TCM hoạt động hiệu quả và khả năng của TCM giúp GV phát triển năng
lực nghề nghiệp.
7.2.1.3. Đối tượng

Footer Page 19 of 128.

Header Page 20 of 128.

7

Khảo sát đối với HT, PHT, TTCM, nhóm trưởng bộ môn và các giáo
viên trong nhà trường
7.2.1.4. Xử lí kết quả
Tổng hợp thông tin, tính tỉ lệ phần trăm các câu trả lời và phân tích kết
quả
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn sâu
7.2.2.1. Mục tiêu
Nhằm làm rõ thực trạng quản lí hoạt động chuyên môn của nhà trường
7.2.2.2. Nội dung phỏng vấn
Tập trung vào việc đánh giá thực trạng quản lí hoạt động TCM của nhà
trường; Xác định những thuận lợi và khó khăn khi tổ chức sinh hoạt TCM,
nhóm bộ môn và quan điểm về quản lí hoạt động của TCM, nhóm bộ môn
theo định hướng phát triển năng lực nghề nghiệp cho GV
7.2.2.3. Đối tượng
Phỏng vấn sâu đối với HT, PHT, TTCM và nhóm trưởng bộ môn
7.2.2.4. Xử lí kết quả
Ghi chép các ý kiến trả lời đồng thời phân tích và đánh giá, đưa ra
chứng minh cho các nhạn định về thực trạng quản lí hoạt động TCM của nhà
trường.
7.2.3. Phương pháp quan sát
7.2.3.1. Mục tiêu
Quan sát nhằm thu thập dữ liệu từ thực tiễn hoạt động quản lí nói
chung, quản lí TCM nói riêng trong nhà trường.
Phương pháp quan sát kết hợp với điều tra bằng phiếu hỏi và phỏng vấn
sâu nhằm đưa ra nhận xét, đánh giá chính xác, khách quan sư phạm.

7.2.3.2. Nội dung
Các hình thức thể hiện công tác quản lí hoạt động TCM của nhà trường

Footer Page 20 of 128.


Header Page 21 of 128.

8

7.2.3.3. Đối tượng
HT, PHT, TTCM và nhóm trưởng bộ môn
7.2.3.4. Xử lí kết quả
Trên cơ sở quan sát, thu thập dữ liệu để đưa ra những đánh giá khách
quan, chính xác
7.2.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Dựa trên những nguồn thông tin từ kế hoạch giáo dục, báo cáo tình
hình thực hiện nhiệm vụ, các sáng kiến kinh nghiệm, giải pháp công tác của
nhà trường.
7.2.5. Phương pháp chuyên gia
Tổng hợp ý kiến của HT, PHT, TTCM nhằm đánh giá mức độ cấp thiết
và khả thi của các biện pháp đề ra
7.3. Phƣơng pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục
Là hoạt động thu thập, xử lí và phân tích các con số ( mặt lượng) các
hiện tượng giáo dục được thực hiện qua các bước: Điều tra thống kê ( thu thập
dữ liệu), tổng hợp thống kê (xử lí dữ liệu), phân tích và dự báo thống kê.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục nội dung chính của luận văn được trình bày theo 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở trường

trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực
Chƣơng 2: Thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại trường
trung học phổ thông Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội
Chƣơng 3: Biện pháp quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại trường
trung học phổ thông Chúc Động huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội theo
định hướng phát triển năng lực

Footer Page 21 of 128.


Header Page 22 of 128.

9

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước
Có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động của TCM và cách thức
quản lí hoạt động của TCM, nhấn mạnh vai trò của giáo viên và sự cần thiết
phải có TCM để giáo viên thực hiện tốt vai trò dạy học của mình nhiều nhà
giáo dục học Xô Viết như Xu- khôm- lin- xki, Ma- ca- ren- co đã khẳng định
rằng: “ Kết quả toàn bộ hoạt động quản lí của nhà trường phụ thuộc rất nhiều
vào tổ chức đúng đắn và hợp lí hoạt động giảng dạy của đội ngũ giáo
viên”[18, tr. 28]. Muốn xây dựng đội ngũ GV, HT phải có quyền lự chọn đội
ngũ GV cho nhà trường, phân công nhiệm vụ hợp lí cho GV thông qua TCM.
Trong trường học, các GV dạy cùng môn hoặc cùng các môn học trong
một lĩnh vực nhất định được tổ chức thành các TCM nhằm tạo điều kiện để

cùng sinh hoạt trao đổi kinh nghiệm nâng cao năng lực giảng dạy( Johnson,
2003; Aguilar, 2010).
Bên cạnh các nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của TCM, tính chất của
một TCM hoạt động có hiệu quả, sự cần thiết phải quản lí hoạt động của
TCM và nội dung quản lí hoạt động TCM thì các nhà giáo dục còn bàn nhiều
về vai trò và yêu cầu đối với người lãnh đạo TCM, cụ thể là HT và TTCM, họ
có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của TCM, do đó sẽ ảnh hưởng đến việc học
tập của HS( Johnson, 2003; Spart, 2013; Weston, 2014).
HT giữ vai trò đặc biệt quan trọng đến việc xây dựng TCM hiệu quả.
Bàn về vai trò của HT đối với lãnh đạo, xây dựng TCM xuất sắc, các tác giả (
Harris & Muijs, 2005; Spart, 2013) chỉ ra HT cần xây dựng và phát triển các

Footer Page 22 of 128.


Header Page 23 of 128.

10

TCM thông qua: (1) Chia sẻ viễn cảnh của nhà tường với GV GV; (2) Xây
dựng và phát huy vai trò lãnh đạo của GV; (3) Xây dựng môi trường làm việc
hiệu quả trong nhà trường; (4) Lãnh đạo quá trình dạy học; (5) Quản lí, chỉ
đạo, đánh giá các hoạt động của TCM; (6) Phân quyền cho TTCM để tổ chức,
quản lí hoạt động của TCM. [32], [ 33].
Như vậy, để quản lí tốt hoạt động của TCM, HT phải có kiến thức, kĩ
năng lãnh đạo, có năng lực hỗ trợ và là mẫu hình của sự hợp tác, lắng nghe,
kết nối và chia sẻ, huấn luyện, tư vấn cho GV về kĩ năng dạy học để nâng cao
thành tích học tập của học sinh; giúp GV giải quyết các vấn đề nảy sinh(
Johnson, 2003)
Bên cạnh vai trò của HT, Weston ( 2014) còn chỉ ra chức năng chính

của TTCM là: (1) Đưa ra định hướng chiến lược và phát triển môn học gồm:
Mục tiêu chiến lược và kế hoạch phát triển môn học, các chỉ dẫn dạy học môn
học ; (2) Lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động dạy học, chất lượng dạy học, thu thập
thông tin, đánh giá kết quả dạy học, chất lượng dạy học và có kế hoạch điều
chỉnh; (3) Lãnh đạo và quản lí TCM, GV; đảm bảo mối kết hợp và tích hợp
giữa các môn học, nhóm chuyên môn, tổ chức dự giờ, làm việc hợp tác trong
tổ; (4) Tuyển dụng và phát triển đội ngũ GV, chia sẻ thông tin và các nguồn
lực dạy học, đảm bảo đủ GV cho các lớp, có kinh phí cho TCM hoạt động,
tạo môi trường làm việc và hỗ trợ GV trẻ [34].
Ngoài việc đề cập đến vai trò của TTCM thì Johnson (2003) cũng chỉ
ra mỗi GV phải trở thành một người lãnh đạo chuyên môn trong nhóm nghĩa
là họ phải có quyền tham gia, ra quyết định và đưa ra sáng kiến chuyên môn.
Nhìn chung, các nghiên cứu của một số tác giả nước ngoài đã đề cập
đến các vấn đề quan trọng như: Vai trò của TCM, tính chất của một TCM
hoạt động có hiệu quả, sự cần thiết phải quản lí hoạt động TCM, các nội dung
quản lí hoạt động TCM, sự cần thiết của nhà quản lí trong việc phối hợp quản

Footer Page 23 of 128.


Header Page 24 of 128.

11

lí TCM. Bên cạnh đó, các nghiên cứu còn tập trung đến vai trò, yêu cầu đối
với HT, TTCM trong lãnh đapọ hoạt động TCM; vai trò của GV trong việc
tham gia các hoạt động TCM.
Những kết quả nghiên cứu trên đây có thể áp dụng vào quá trình quản lí
và tổ chức các hoạt động của TCM trong các trường học ở Việt Nam. Điều
quan trọng cần nhấn mạnh từ các nghiên cứu này đối với việc quản lí và tổ

chức hoạt động của TCM ở nước ta là cần phải tạo được môi trường SHCM
lành mạnh, có tính chất hỗ trợ lẫn nhau, cởi mở, chia sẻ và tin tưởng nhau,
được phép thử và chấp nhận sai sót…bởi vì đây là điều khó thực hiện nhất
trong các trường học ở Việt Nam. Các tác giả cũng đề cập đến mối quan hệ
của các TCM và vấn đề tích hợp trong giảng dạy các môn học - là một nội
dung quan trong trong quản lí hoạt động chuyên môn để thực hiện chương
trình GDPT mới ở Việt Nam. Ngoài ra, để TCM hoạt động hiệu quả cần có dự
án, chương trình hành động phù hợp và quan trọng hơn cả là cần có sự quản lí
khoa học và những người quản lí, lãnh đạo có năng lực thực sự trong chuyên
môn cũng như trong công tác quản lí.
1.1.2.Nghiên cứu trong nước
Các công trình ngiên cứu của các tác giả Phạm Minh Hạc, Đặng Quốc
Bảo, Trần Kiểm, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Phạm Viết Vượng,
Thái Duy Tuyên…đã đề cập đến một vấn đề chung về quản lí, QLGD, lí luận
QLGD, các nội dung về QLGD trong đó có quản lí hoạt dộng của TCM. Tác
giả Phạm Viết Vượng phân loại TCM thuộc bộ phận chức năng trong bộ máy
quản lí của nhà trường.“TCM là lực lượng lao động quan trọng nhất ở trường
học, chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng bộ môn mình” [26, tr. 207].
Tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc đã đề cập đến vấn đề
“đội” công tác trong một tổ chức. Đây chính là nội dung liên quan đến tổ chức
và hoạt động của TCM trong nhà trường. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu

Footer Page 24 of 128.


Header Page 25 of 128.

12

nghiệm của đội công tác bắt đầu từ bối cảnh tổ chức đó là các nhân tố như

việc “nhóm’’ trong tổ chức hoạt động ra sao. Từ đó có thể thấy để TCM hoạt
động có hiệu quả thì phương thức quản lí của HT phải thay đổi cho phù hợp
với mô hình “ đội công tác’. Đội ngũ TTCM sẽ là lực lượng tham mưu giúp
HT quản lí thành công các hoạt động của tổ công tác. Còn HT phải xác định
được kết quả hoạt động của TCM, phải tổ chức TCM cho phù hợp, xác định
chiến lược phát triển TCM cũng như tạo điều kiện cho TCM, nhóm chuyên
môn hoạt động hiệu quả.
Phạm Viết Vượng đánh giá quản lí chuyên môn là một khoa học và một
nghệ thuật. Chính đội ngũ GV có chất lượng cùng phương pháp QLGD tốt sẽ
làm nên mọi thành quả của giáo dục.“Trong QLGD, điều quan trọng nhất là
quản lí chuyên môn” và “Tổ chức tốt việc giám sát, tự kiểm tra của các bộ
phận, các TCM là biện pháp quản lí tốt và có hiệu quả nhất”[25, tr. 210-211].
Tác giả Thái Duy Tuyên đã khẳng định vai trò của TCM là tế bào cơ
bản giữ vị trí quan trọng nhất trong việc triển khai công tác quản lí đổi mới
phương pháp đổi mới PPDH [24, tr. 216]. Ngoài ra, khi đề cập đến nội dung
quản lí PPDH của HT, trong cuốn “ PPDH truyền thống và hiện đại”, ông cho
rằng trọng tâm của quản lí PPDH là quản lí họa động giảng dạy của GV, quản
lí hoạt động học tập của HS và phải được bắt đầu từ quản lí hoạt động TCM (
Thái Duy Tuyên, 2008).
Nhìn chung , các tác giả trong và ngoài nước đều nhấn mạnh vai trò của
quản lí trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục đặc biệt là quản lí hoạt động
của TCM tại trường THPT. Các công trình nghiên cứu của các tác giả nước
ngoài đã tập trung nghiên cứu lí luận quản lí hoạt động TCM, xác định các
tính chất của một TCM hiệu quả và các giải pháp nâng cao chất lượng quản lí
hoạt động TCM trong nhà trường.
Các tác giả trong nước đã đề cập đến vai trò của TCM nhưng chưa bàn

Footer Page 25 of 128.