QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC THÁI BÌNH THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG (Luận án tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

VŨ THỊ DUNG

QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC THÁI BÌNH THEO TIẾP CẬN
ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

VŨ THỊ DUNG

QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC THÁI BÌNH THEO TIẾP CẬN
ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG

Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 9.14.01.14

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Trần Khánh Đức
2. PGS.TS. Đặng Bá Lãm

HÀ NỘI, 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết
quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng công bố trong bất kỳ công
trình nào khác.

Tác giả

Vũ Thị Dung

i


LỜI CẢM ƠN
Em xin bầy tỏ lòng biết ơn sâu sắc, thành kính tới PGS. TS. Trần Khánh Đức,
PGS.TS. Đặng Bá Lãm, những người thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ Em
trong thời gian học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận án.
Em xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, các thầy giáo, cô giáo của
Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã quan tâm, tạo điều kiện, giúp đỡ,
hướng dẫn Em trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận án này.
Em chân thành cảm ơn lãnh đạo, các thầy giáo, cô giáo của Trường Đại
học Thái Bình đã tạo điều kiện về vật chất, tinh thần và góp ý cho tác giả
trong thời gian học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận án.
Lời cuối cùng, Em cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên,
khích lệ, giúp đỡ Em trong thời gian công tác, học tập và nghiên cứu khoa học.
Trong thời gian học tập và điều kiện nghiên cứu còn gặp nhiều khó khăn,
chắc chắn luận án không tránh khỏi những hạn chế, sơ xuất. Em kính mong

nhận được những góp ý tâm huyết của các thầy giáo, cô giáo, bạn bè, đồng
nghiệp để luận án được hoàn thiện trong thời gian sớm nhất. Em mong muốn
có cơ hội được triển khai đề tài này với quy mô lớn hơn, đóng góp nhiều cho
công tác quản lý chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình và các
trường đại học trong cả nước.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày .....tháng 12 năm 2018
Tác giả

Vũ Thị Dung

ii


DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

CĐ, ĐH

Cao đẳng, Đại học

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa

CL

Chất lượng

CLGD

Chất lượng giáo dục

CLĐT

Chất lượng đào tạo

CSGD

Cơ sở giáo dục

CSĐT

Cơ sở đào tạo

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐH

Đại học

ĐHSP

Đại học sư phạm

ĐHĐP

Đại học địa phương

ĐT

Đào tạo

ĐBCL

Đảm bảo chất lượng

ĐNGV

Đội ngũ giảng viên

GDĐH

Giáo dục đại học

GDĐT

Giáo dục đào tạo

GV

Giảng viên

KSCL

Kiểm soát chất lượng

KĐCL

Kiểm định chất lượng

NCKH

Nghiên cứu khoa học

QLCL

Quản lý chất lượng

QLCLĐT

Quản lý chất lượng đào tạo

QTĐT

Quá trình đào tạo

SV

Sinh viên

STN

Sau thử nghiệm

TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp

THPT

Trung học phổ thông

TTN

Trước thử nghiệm

iii


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài. ................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu. ............................................................................................. 3
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu. .......................................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học. ............................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu. ............................................................................................ 3
6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu. ............................................................................... 4
7. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu. .............................................. 4
8. Luận điểm bảo vệ. .................................................................................................. 7
9. Đóng góp mới của luận án. ..................................................................................... 7
10. Cấu trúc luận án. ................................................................................................... 7
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ................................. 8
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề. ............................................................................ 8
1.1.1. Nghiên cứu về chất lượng đào tạo đại học. ................................................ 8

1.1.2. Nghiên cứu về quản lý chất lượng đào tạo đại học .................................. 11
1.1.3. Nghiên cứu về đảm bảo chất lượng đào tạo đại học ................................ 15
1.1.4. Đánh giá chung ........................................................................................ 18
1.1.5. Những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu ........................................ 19
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan.................................................................... 20
1.2.1. Chất lượng. ............................................................................................... 20
1.2.2. Quản lý chất lượng. .................................................................................. 22
1.2.3. Đào tạo và chất lượng đào tạo đại học. .................................................... 24
1.2.4. Quản lý chất lượng đào tạo đại học. ........................................................ 26
1.2.5. Quản lý chất lượng đào tạo đại học theo tiếp cận đảm bảo chất lượng. .. 28
1.3. Các cấp độ và mô hình quản lý chất lượng. ...................................................... 28
1.3.1. Các cấp độ quản lý chất lượng. ................................................................ 28
1.3.2. Các mô hình quản lý chất lượng .............................................................. 35
1.4. Quá trình đào tạo đại học................................................................................... 40
1.4.1. Đầu vào. ................................................................................................... 40
1.4.2. Quá trình. ................................................................................................. 42
1.4.3. Đầu ra. ...................................................................................................... 42
1.5. Nội dung quản lý chất lượng đào tạo đại học theo tiếp cận đảm bảo chất lượng. .... 43
1.5.1. Xây dựng chính sách chất lượng, kế hoạch chiến lược. .......................... 43
1.5.2. Cấu trúc hệ thống quản lý chất lượng đào tạo đại học theo tiếp cận đảm bảo
chất lượng. ................................................................................................................. 45
1.5.3. Các bước triển khai hệ thống quản lý chất lượng đào tạo đại học theo tiếp cận đảm
bảo chất lượng............................................................................................................. 45
1.6. Các yếu tố tác động đến quản lý chất lượng đào tạo đại học theo tiếp cận đảm
bảo chất lượng. ......................................................................................................... 53
1.6.1. Yếu tố chủ quan. ...................................................................................... 55
1.6.2. Yếu tố khách quan. .................................................................................. 53
Kết luận chương 1................................................................................................... 55

iv

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO
TẠO TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC THÁI BÌNH THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO
CHẤT LƯỢNG VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ ............................................... 57
2.1. Các chủ trương, chính sách quản lý chất lượng đào tạo giáo dục đại học ........ 57
2.2. Trường đại học Thái Bình trong hệ thống giáo dục quốc dân. .......................... 59
2.2.1. Đặc trưng của các trường đại học địa phương ......................................... 59
2.2.2. Thông tin chung về Trường Đại học Thái Bình. ..................................... 60
2.2.3. Khảo sát thực trạng quản lý chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái
Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng .................................................................... 71
2.3. Thực trạng quản lý chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình theo tiếp
cận đảm bảo chất lượng. ........................................................................................... 75
2.3.1. Thực trạng về nhận thức của lãnh đạo, cán bộ giảng viên, công nhân viên
về vai trò của quản lý chất lượng trong nhà trường. ................................................ 75
2.3.2. Thực trạng xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đào tạo tại Trường Đại
học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng. .................................................... 77
2.3.3. Thực trạng vận hành hệ thống quản lý chất lượng đào tạo tại Trường
Đại học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng. ........................................... 95
2.3.4. Thực trạng đánh giá, cải tiến hệ thống quản lý chất lượng đào tạo tại
Trường Đại học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng. ............................. 97
2.4. Đánh giá chung. ............................................................................................... 102
2.4.1. Điểm mạnh. ............................................................................................ 102
2.4.2. Điểm yếu. ............................................................................................... 103
2.4.3. Thời cơ. .................................................................................................. 104
2.4.4. Thách thức.............................................................................................. 104
2.5. Kinh nghiệm Quốc tế về quản lý chất lượng đào tạo đại học theo tiếp cận
đảm bảo chất lượng. ............................................................................................... 104
2.5.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc. .............................................................. 104
2.5.2. Kinh nghiệm của Singapore. .................................................................. 105

2.5.3. Kinh nghiệm của Thái Lan. ................................................................... 105
2.5.4. Kinh nghiệm của Mỹ. ............................................................................ 106
2.5.5. Những kinh nghiệm Quốc tế trong quản lý chất lượng đào tạo tại Trường
Đại học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng. ........................................... 107
Kết luận chương 2................................................................................................. 108
CHƯƠNG 3 CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THÁI BÌNH THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT
LƯỢNG ................................................................................................................. 110
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp. .................................................................. 110
3.1.1. Đảm bảo chất lượng và hiệu quả. .......................................................... 110
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống. .......................................................................... 110
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi. ............................................................................. 110
3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa. ............................................................................ 110
3.2. Đề xuất hệ thống quản lý chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình theo
tiếp cận đảm bảo chất lượng. .................................................................................. 110
3.2.1. Giới thiệu hệ thống. ............................................................................... 110
3.2.2. Mô tả hệ thống. ...................................................................................... 112

v


3.3. Các biện pháp quản lý chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình theo
tiếp cận đảm bảo chất lượng. .................................................................................. 112
3.3.1. Biện pháp 1: Tổ chức bồi dưỡng, nâng cao nhận thức vai trò của hệ thống
quản lý chất lượng, vai trò của từng cá nhân trong vận hành, đánh giá và cải tiến hệ
thống quản lý. ......................................................................................................... 112
3.3.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo hoàn thiện chính sách chất lượng, kế hoạch chiến
lược và các văn bản quản lý khác. .......................................................................... 115
3.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức xây dựng quy trình cho các công việc chưa được quy trình hóa.
................................................................................................................................ 120

3.3.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo hoàn thiện các quy trình chưa hợp lý, bổ sung văn
bản hướng dẫn thực hiện quy trình. ........................................................................ 125
3.3.5. Biện pháp 5: Tổ chức nâng cao năng lực vận hành các tiểu hệ thống cho
cán bộ giảng viên, nhân viên. ................................................................................. 129
3.3.6. Biện pháp 6: Tập huấn kĩ năng viết báo cáo tự đánh giá hệ thống quản lý
và đề xuất cải tiến quy trình cho tất cả cán bộ, giảng viên trong trường, chuẩn bị báo
cáo để đón đoàn đánh giá ngoài. ............................................................................ 131
3.4. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. .................. 135
3.4.1. Mục đích khảo sát. ................................................................................. 135
3.4.2. Nội dung khảo sát. ................................................................................. 135
3.4.3. Phương pháp khảo sát. ........................................................................... 135
3.4.4. Đối tượng khảo sát. ................................................................................ 135
3.4.5. Kết quả khảo sát về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã
đề xuất .................................................................................................................... 136
3.5. Thử nghiệm...................................................................................................... 139
3.5.1. Mục đích thử nghiệm. ............................................................................ 139
3.5.2. Nội dung thử nghiệm. ............................................................................ 139
3.5.3. Đối tượng thử nghiệm ............................................................................ 139
3.5.4. Phương pháp và tiến trình thử nghiệm................................................... 140
3.5.5. Thời gian thử nghiệm ............................................................................. 140
3.5.6. Quy trình thử nghiệm. ............................................................................ 140
3.5.7. Kết quả thử nghiệm. ............................................................................... 142
Kết luận chương 3................................................................................................. 146
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................... 148
1. Kết luận. .............................................................................................................. 148
2. Khuyến nghị. ....................................................................................................... 149
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo...................................................................... 149
2.2. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình. ....................................................... 150
2.3. Đối với Trường Đại học Thái Bình. ................................................................ 150
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ ....................................................................................................... 151
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 152
DANH MỤC PHỤ LỤC ....................................................................................... 158

vi


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Hình
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
1.7.
1.8.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
2.11
2.12
2.13

2.14.
2.15.
2.16.
2.17.
2.18.
2.19.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
3.8.
3.9.
3.10.
3.11.
3.12.
3.13.
3.14.
3.15.

Tên hình

Trang

Các cấp độ quản lý chất lượng .................................................................................
31
Vòng tròn Deming ....................................................................................................
35

Mô hình ĐBCL AUN- QA .......................................................................................
36
Đảm bảo chất lượng cấp trường- AUN ....................................................................
37
Đảm baỏ chất lượng bên trong - AUN .....................................................................
37
Đảm bảo chất lượng cấp chương trình- AUN ..........................................................
38
Mô hình tổng thể quá trình đào tạo đại học .............................................................
40
Cấu trúc đảm bảo chất lượng bên trong cơ sở đào tạo đại học ................................
45
Sơ đồ mối quan hệ của Trường Đại học Thái Bình .................................................
61
Cơ cấu tổ chức của Trường Đại học Thái Bình .......................................................
63
Thực trạng nhận thức về vai trò của quản lý chất lượng ..........................................
76
Thực trạng xây dựng quy trình xây dựng chuẩn đầu ra ...........................................
79
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý phát triển chương trình đào tạo .................
80
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động tuyển sinh .................................
82
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý đội ngũ giảng viên .....................................
83
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý cơ sở vật chất .............................................
85
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động giảng dạy ..................................
86

Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động học tập .....................................
88
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ................
89
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động đánh giá ....................................
90
Thực trạng xây dựng quy trình quản lý kết quả học tập ..........................................
92
Thực trạng xây dựng quy trình đánh giá kiến thức chuyên môn, KNNN ................
93
Thực trạng xây dựng quy trình đánh giá khả năng thích ứng ..................................
94
Thực trạng vận hành hệ thống QLCL .....................................................................
96
Thực trạng đánh giá xây dựng hệ thống QLCL .......................................................
98
Thực trạng đánh giá vận hành hệ thống QLCL ......................................................
100
Hệ thống QLCL của Mỹ...........................................................................................
106
Hệ thống QLCL đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình ..........................................
110
Quy trình QL CĐR ...................................................................................................
120
Quy trình QL phát triển CTĐT ................................................................................
121
Quy trình QL hoạt động học tập, thực tập................................................................
122
Quy trình QL hoạt động NCKH ...............................................................................
122

Quy trình QL kiểm tra, đánh giá ..............................................................................
123
Quy trình QL đánh giá kỹ năng chuyên môn ...........................................................
123
Quy trình QL đánh giá khả năng thích ứng .............................................................
124
Quy trình QL hoạt động tuyển sinh..........................................................................
125
Quy trình QL đội ngũ giảng viên .............................................................................
126
Quy trình QL CSVC .................................................................................................
127
Quy trình QL hoạt động giảng dạy...........................................................................
127
Quy trình QL kết quả học tập ...................................................................................
127
Sự cần thiết xây dựng hệ thống QLCL ....................................................................
135
Nhận thức của CBQL, ĐNGV, nhân viên về quản lý chất lượng ............................
141

vii


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng

Tên bảng

Trang

Bảng 1.1: Bảng tổng hợp nội dung và phân cấp trong QLCLĐT đại học theo tiếp
cận ĐBCL ................................................................................................................. 53
Bảng 2.1: Quy mô và chất lượng đào tạo ................................................................. 66
Bảng 2.2: Ngành nghề đào tạo ................................................................................. 67
Bảng 2.3: Cơ cấu đội ngũ cán bộ giảng viên Trường Đại học Thái Bình ................ 67
Bảng 2.4: Thống kê số lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Thái Bình......... 68
Bảng 2.5: Thống kê số lượng đội ngũ GV cơ hữu Trường Đại học Thái Bình ....... 69
Bảng 2.6: Kết quả nghiên cứu đề tài các cấp ........................................................... 70
Bảng 2.7: Danh sách các đối tượng khảo sát ............................................................ 71
Bảng 2.8: Quy trình tổ chức khảo sát ....................................................................... 72
Bảng 2.9: Thang đo đánh giá. ................................................................................... 74
Bảng 2.10: Nhận thức của lãnh đạo, CBQL, ĐNGV và nhân viên về vai trò QLCL
.................................................................................................................................. 75
Biểu đồ 2.3: Thực trạng nhận thức của lãnh đạo, CBQL, ĐNGV về vai trò QLCL 76
Bảng 2.11: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý CĐR theo tiếp cận ĐBCL ....... 78
Biểu đồ 2.4: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý CĐR theo tiếp cận ĐBCL ..... 79
Bảng 2.12: Thực trạng phát triển quy trình quản CTĐT theo tiếp cận ĐBCL ......... 80
Biểu đồ 2.5: Thực trạng phát triển quy trình quản lý chương trình đào tạo ............ 80
Biểu đồ 2.6: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động tuyển sinh ............. 82
theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ............................................................................. 82
Bảng 2.14: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý đội ngũ giảng viên theo tiếp cận
đảm bảo chất lượng. ................................................................................................. 83
Biểu đồ 2.7: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý đội ngũ giảng viên ................ 83
theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ............................................................................. 83
Biểu đồ 2.8: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý cơ sở vật chất ........................ 84
theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ............................................................................. 84
Bảng 2.16: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động giảng dạy của giảng
viên theo tiếp cận đảm bảo chất lượng .................................................................... 85
Bảng 2.17: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động học tập của sinh viên

theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ............................................................................. 87

viii


Biểu đồ 2.10: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động học tập theo tiếp
cận ĐBCL ................................................................................................................. 87
Bảng 2.18: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học
theo tiếp cận ĐBCL .................................................................................................. 88
Biểu đồ 2.11: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động nghiên cứu khoa
học theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ...................................................................... 88
Bảng 2.19: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động đánh giá sinh viên
theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ............................................................................. 89
Bảng 2.20: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý kết quả học tập theo tiếp cận
đảm bảo chất lượng .................................................................................................. 90
Biểu đồ 2.13: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý kết quả học tập ................... 91
Bảng 2.21: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động đánh giá kiến thức
chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp ......................................................................... 92
Biểu đồ 2.14: Thực trạng xây dựng quy trình đánh giá kiến thức chuyên môn, kỹ
năng nghề nghiệp ...................................................................................................... 93
Bảng 2.22: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động đánh giá khả năng
thích ứng của sinh viên sau khi tốt nghiệp ............................................................... 94
Bảng 2.22: Thực trạng xây dựng quy trình quản lý hoạt động đánh giá khả năng
thích ứng của sinh viên sau khi tốt nghiệp ............................................................... 94
Biểu đồ 2.15: Thực trạng xây dựng quy trình đánh giá khả năng thích ứng của sinh viên sau
khi tốt nghiệp .............................................................................................................. 94
Biểu đồ 2.16: Thực trạng vận hành hệ thống quản lý chất lượng đào tạo ............ 96
tại Trường Đại học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ......................... 96
Biểu đồ 2.17: Thực trạng đánh giá xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đào tạo
tại Trường Đại học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ............................ 98

Biểu đồ 2.18: Thực trạng đánh giá vận hành hệ thống quản lý chất lượng đào tạo tại
Trường Đại học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất lượng ............................... 100
Bảng 3.3: Tính khả thi của các biện pháp đề xuất .................................................. 138
Bảng 3.4: Quy trình thử nghiệm ............................................................................. 141
Bảng 3.7: Doanh nghiệp đánh giá năng lực của sinh viên ..................................... 146

ix


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng và cạnh tranh
mạnh mẽ, sự bùng nổ của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã tác động đến giáo
dục Việt Nam nói chung, GDĐH nói riêng, tạo cho GDĐH nhiều thời cơ và thách
thức đan xen. Trước thực tiễn đó, GDĐH Việt Nam cần xây dựng chiến lược phát
triển, trong đó tập trung cải cách mạnh mẽ QL để nâng cao CLĐT thì mới có khả
năng cạnh tranh, hội nhập với thị trường lao động của khu vực và thế giới. Nghị
quyết 14/2005/NQ-CP của Chính phủ đã chỉ ra rằng: “Đến năm 2020, GDĐH Việt
Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và tiệm cận trình độ tiên tiến trên thế giới,
có năng lực cạnh tranh cao, thích ứng với cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa” [12] và “GDĐH đổi mới mạnh mẽ về chất lượng và quy mô, ...nâng một số
trường ĐH lên đẳng cấp Quốc tế”[12].
Cùng với đó là bối cảnh toàn ngành giáo dục đang phấn đấu thực hiện Nghị
quyết 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Đổi mới căn bản, toàn diện hệ
thống GDĐH, trong đó đổi mới phương thức QL là khâu đột phá, quyết định CLĐT
của cơ sở giáo dục.
Chất lượng đào tạo GDĐH hiện nay đang là vấn đề được các học giả, các chuyên
gia, các nhà khoa học trong nước và trên thế giới, các nhà QLGD và những người liên
quan rất quan tâm bởi CLGDĐH là CL nguồn nhân lực quốc gia để làm ra những sản
phẩm có hàm lượng chất xám cao, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất

nước một cách bền vững. Tại các diễn đàn, nghị trường Quốc hội, vấn đề CLGD ĐH
luôn được xem là vấn đề nóng. Nhất là khi các trường ĐH đang được giao quyền tự
chủ, vấn đề QLCL ĐT để cung cấp nguồn nhân lực có trình độ, chuyên môn thích ứng
thị trường lao động đầy biến động là mối quan tâm hàng đầu.
Trong những năm gần đây cho thấy CLĐT các trường ĐH đang có những hồi
chuông cảnh báo, số lượng SV tốt nghiệp ra trường phải ĐT lại hoặc làm trái ngành
chiếm tỷ lệ cao. Đây là vấn đề đặt ra đối với các trường ĐH, trong đó có các trường

1


ĐHĐP cần thiết lập hệ thống ĐBCL bên trong nhà trường, vận hành đồng bộ các
quy trình được thiết lập thì CLĐT sẽ thỏa mãn nhu cầu của khách hàng.
Trường ĐHĐP với sứ mạng ĐT nguồn nhân lực có CL phục vụ trực tiếp cho
sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, góp phần xây dựng xã hội học tập, xã hội
nghề nghiệp. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy CLĐT của các trường ĐHĐP hiện nay
vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Mặc dù các trường ĐHĐP được đầu tư, trang bị về
CSVC khá tốt, có ĐNGV tâm huyết, gắn bó với nghề, nhưng CLĐT vẫn chưa đảm
bảo, một phần do xu hướng chạy theo lợi nhuận, theo số lượng, chưa quan tâm đến
CLĐT; một phần xây dựng CĐR, CTĐT chưa gắn kết chặt chẽ với thị trường lao
động; một phần chưa thu hút được đội ngũ giảng viên có học hàm, học vị cao về
giảng dạy,... Vấn đề đặt ra để các trường ĐHĐP phát triển ổn định, bền vững trong
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì cần phải thay đổi mạnh mẽ
tư duy QL theo phương thức QL mới (tức là QLCL), sẽ tác động tích cực đến CL
nguồn nhân lực, đáp ứng thị trường lao động, khẳng định vị thế, thương hiệu của
nhà trường trong nước và khu vực.
Hiện nay, nhiều địa phương trong cả nước đang trên đà phát triển với tốc độ
nhanh và mạnh; thu hút nhiều tập đoàn lớn về đầu tư; thành lập nhiều cụm khu công
nghiệp, khu kinh tế; đô thị hóa phát triển. Thực trạng trên đang đặt ra cho các CSĐT
ĐH tại địa phương phải có nhiều giải pháp mang tính chiến lược, bứt phá trong QL

với cách tiếp cận phù hợp để cung cấp nguồn nhân lực có CL phục vụ sự phát triển
kinh tế - xã hội của tỉnh, có năng lực thích ứng với bối cảnh đổi mới và hội nhập,
bởi theo CIMO “Quản lý là yếu tố quyết định CL của CSĐT”.
Quản lý chất lượng là phương thức quản lý tiên tiến, đã được vận dụng thành
công trong các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, sản xuất và bước đầu được áp dụng
trong giáo dục. Để QLCL thì việc làm đầu tiên và quan trọng nhất là xây dựng một
hệ thống ĐBCL bên trong nhà trường, nhưng trong thực tế theo nhận định của tiến
sĩ Nghiêm Xuân Huy, Viện trưởng Viện ĐBCL Đại học Quốc gia Hà Nội thì chưa
có trường ĐH nào xây dựng được hệ thống này. Cách tiếp cận ĐBCL cũng là cách
tiếp cận phù hợp nhất đối với các trường ĐHĐP với trình độ QL và quy mô ĐT còn

2


khiêm tốn. Xuất phát từ những lý do trên tác giả quyết định chọn đề tài:“Quản lý
chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình theo tiếp cận đảm bảo chất
lượng” làm định hướng nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Dựa trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề về lý luận và thực tiễn, luận án đề xuất
hệ thống ĐBCL và các biện pháp triển khai hệ thống QLCLĐT tại Trường ĐH Thái
Bình theo tiếp cận ĐBCL nhằm đảm bảo và từng bước nâng cao CLĐT, đáp ứng
nhu cầu ĐT nguồn nhân lực có CL cho tỉnh Thái Bình.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình đào tạo ở trường đại học địa phương.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Thái Bình theo tiếp cận ĐBCL.
4. Giả thuyết khoa học
Trong mọi cơ sở giáo dục, QL luôn là yếu tố quyết định CL. QLCL là phương
thức QL tiên tiến đã được vận dụng thành công trong các lĩnh vực thương mại, dịch

vụ, sản xuất và bước đầu được áp dụng trong GD Các trường ĐHĐP nói chung,
Trường ĐH Thái Bình nói riêng đã và đang triển khai các hoạt động ĐBCL đào tạo
theo Bộ Tiêu chuẩn đánh giá CLGD đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
Tuy hoạt động này đã có những kết quả ban đầu, song vẫn còn nhiều hạn chế, bất
cập. Nếu xây dựng được hệ thống ĐBCL bên trong nhà trường với các chuẩn mực
và quy trình quản lý ĐBCL phù hợp và các biện pháp triển khai hệ thống này một
cách đồng bộ, thông suốt ở mọi khâu của QTĐT thì CLĐT của nhà trường sẽ được
đảm bảo theo CĐR và từng bước được nâng cao, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực
của địa phương, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Bình.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về CL, QLCL, các mô hình QLCL, ĐT, CLĐT,
QLCLĐT đại học theo tiếp cận ĐBCL.
- Đánh giá thực trạng QLCLĐT tại Trường ĐH Thái Bình theo tiếp cận
ĐBCL.

3


Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full