ctxh cá nhân quản lý người tâm thần

1. Mô tả ca
Họ và tên: Nguyễn Thị H
Mã số người bệnh tâm thần:
Thuộc nhóm người bệnh tâm thần: từ 16 đến 60 tuổi
Số hồ sơ quản lý người tâm thần tại cơ sở: 86
Ngày vào trung tâm: 15/12/2013;
Chuẩn đoán, xác định: Tâm thần phân liệt thể Paranoid;
Sau khi tiếp nhận và ổn định tâm lý cho chị Nguyễn Thị H, trên cơ sở thông
tin ban đầu về thân chủ, tác giả tiến hành thực hiện công tác xã hội cá nhân đối với
trường hợp chị Nguyễn Thị H, như sau:
.2. Tiến trình trợ giúp thân chủ
Bước 1: Tiếp nhận, thu thập thông tin
Mục đích: Đánh giá là một trong những bước đầu tiên của dịch vụ quản lý
trường hợp. Xác định được điểm mạnh, điểm yếu, thông tin cơ bản của thân chủ cụ
thể đây là chị Nguyễn Thị H mắc bệnh Tâm thần phân liệt thể Paranoid. Đánh giá ở
đây là việc lập kế hoạch dịch vụ cho thân chủ.
Xác định điểm mạnh: Có sự yêu thương, chăm sóc của bố mẹ, em trai, mọi
người xung quanh; Các dịch vụ xã hội trợ giúp; cộng đồng quan tâm; giàu ý chí và
nghị lực; muốn được thể hiện và có những đóng góp cho xã hội; có nhu cầu được
trao đổi, trò chuyện và giao tiếp thường xuyên.
Xác định điểm yếu: Gia đình thuộc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, chồng con
ruồng bỏ, không còn người nuôi dưỡng cần có sự chăm sóc của cơ sở BTXH; tâm lý


tự ti nên chị hay e ngại trong giao tiếp; tiếp cận với dịch vụ xã hội còn hạn chế; tiếp
cận với dịch vụ y tế hạn chế.
Nội dung chính
-

Xác định mối quan hệ và hệ thống tương tác:
Bảng 2.10: Mô hình sinh thái

Nhân viên
CTXH
Gia đình

Dịch vụ Y
tế
Đối tượng

Cộng đồng

Bạn bè
Trung tâm
Trường học

BTXH

Chú thích
Mối quan hệ hai chiều:
Mối quan hệ một chiều:
Qua sơ đồ sinh thái chúng ta nhận thấy rằng đối tượng có mối quan hệ tích cực
hai chiều với: Gia đình, cộng đồng, trường học. Đồng thời đối tượng lại ít có mối
quan hệ với nhân viên CTXH, Trung tâm BTXH, dịch vụ y tế. Thông qua những
tương tác tích cực này, NVCTXH đã tác động và kết nối đối tượng với các dịch vụ
hỗ trợ để giúp cho đối tượng có được những mối quan hệ tốt hơn, thay đổi được
hành vi của mình, tăng tính tự tin và tích cực hơn, hòa nhập được với mọi người.
Thông tin toàn diện về thân chủ
Thông tin về thân chủ
Họ và tên: Nguyễn Thị H

ngày sinh: 08/4/1976

Nơi sinh: Xã Trực Nội, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định
Tình trạng hôn nhân: Đã ly hôn

Giới tính: Nữ


Trình độ học vấn: 7/12
Các dịch vụ, chính sách thân chủ đang hưởng: Thân chủ đang hưởng chính
sách nuôi dưỡng tập trung tại cơ sở BTXH (theo Quyết định số 1776/QĐ-UBND
ngày 07 tháng 09 năm 2015 của UBND tỉnh Nam Định về việc quy định chế độ
chăm sóc, nuôi dưỡng đối với đối tượng được chăm sóc, nuôi dưỡng tại Trung tâm
BTXH).
Thông tin về tâm thần của thân chủ
Thời gian bắt đầu bị bệnh tâm thần: Thân chủ bị rối loạn tâm thần lần đầu
năm 2000, tự nhiên với các bểu hiện: mất ngủ, nghe có nhiều tiếng nói ồn ào trong
đầu, có những hành vi khó hiểu có khi trời nắng ra giữa sân ngồi cười, có lúc lại cho
rằng có người cho thuốc độc vào cơm nên không chịu ăn cơm.
Dạng tâm thần: Tâm thần phân liệt thể Paranoid
Mức độ tâm thần: Đặc biệt nặng
Hành vi của thân chủ: Đi lang thang, hay đánh người khác
Nguyên nhân mắc bệnh của thân chủ: Tự phát bệnh (gia đình và họ hàng
không ai mắc bệnh động kinh, tâm thần.
Thuốc uống cho thân chủ hiện nay: (Được cấp miễn phí theo tuyến)
Đặc điểm tâm thần của thân chủ:
Khả năng lao động: Giảm khả năng lao động
Đặc điểm tâm sinh lý, kỹ năng của thân chủ:
Giấc ngủ: Khó ngủ
Đặc điểm biểu lộ cảm xúc: Đánh người khác
Kỹ năng tự phục vụ:

Ăn uống: Tự ăn uống được
Vệ sinh cá nhân: Tự làm được
Thay đồ: Tự làm được
Kỹ năng tham gia công việc: Có thể tự làm hoặc phụ giúp người khác một
số công việc, như: quét nhà, lau cửa, rửa bát, trồng rau,...)
Những hành vi ứng xử đặc biệt: Thân chủ thường thể hiện những trạng thái
ứng xử: Thờ ơ, ưu tư

47


Những sự kiện gây rối nhiễu đời sống tình cảm của thân chủ: Hoàn cảnh
kinh tế gặp khó khăn; gia đình ít quan tâm chia sẻ; chồng hay đánh chửi, con không
quan tâm,…
Hiện trạng về sức khỏe thể chất: Sức khỏe giảm sút, giảm khả năng lao
động, tư duy chậm, ngắt quãng
Hiện trạng về sức khỏe tâm thần: Hoang tưởng bị theo dõi, đi lại lộn xộn,
trang phục lôi thôi, bẩn
Hiện trạng tâm lý: Cảm xúc hằn học bực tức
Thông tin về gia đình thân chủ:
Họ và tên

Quan hệ

Nghề nghiệp

với NTT

Làm ruộng, tại xã Trực
Nguyễn Văn Ứng

Bố đẻ
Nội, Trực Ninh, Nam
Định
Làm ruộng, tại xã Trực
Nguyễn Thị Thơm
Mẹ đẻ
Nội, Trực Ninh, Nam
Định
Làm ruộng, tại xã Trực
Nguyễn Văn Quang
Anh trai Nội, Trực Ninh, Nam
Định
Làm ruộng, tại xã Trực
Nguyễn Thị Tươi
Em gái Nội, Trực Ninh, Nam
Định
Vị trí của thân chủ trong gia đình: Sống phụ thuộc

Thông tin liên lạc

01678003748

Đánh giá về vấn đề của thân chủ đang gặp phải: Thân chủ 41 tuổi, mắc bệnh
tâm thần phân liệt thể Paranoid. Khó khăn trong giao tiếp với mọi người, không
kiềm chế được cảm xúc cá nhận, gia đình nghèo khó. Chưa được tiếp cận với các
phương pháp điều trị bệnh mới.
Xác định những nhu cầu cá nhân của TKT cần được quan tâm và đáp ứng
ngay trước mắt.
Cần được khám sức khỏe định kỳ
Quan tâm chăm sóc, chia sẻ về tinh thần

Cần được trang bị những kỹ năng sống phục vụ cho sinh hoạt cá
nhân Cần được chia sẻ từ phía gia đình, cộng đồng,…

48


Chuẩn bị giải quyết vấn đề:
NVXH trực tiếp trao đổi với trưởng ca để nắm rõ nhất về tình hình bệnh tật
của thân chủ. Sau khi đưa thân chủ đi khám sức khỏe tổng quát. NVXH Phối hợp
với trưởng ca y tế cùng các bộ y tế cấp huyện cùng trao đổi bàn bạc để vạch ra kế
hoạch trị liệu cho thân chủ. Sau đó trao đổi với gia đình về kế hoạch trị liệu của thân
chủ và vận động sự hỗ trợ từ phía gia đình.
Lên kế hoạch hỗ trợ tâm lý và hướng dẫn thân chủ kỹ năng sống.
Đánh giá qua tìm hiểu của NVCTXH
Hiện nay thân chủ đang điều trị tại trung tâm bảo trợ tỉnh Nam
Định Hoàn cảnh gia đình khó khăn
Quá trình bệnh đã có phần thuyên giảm
Bước 2. Xây dựng kế hoạch trợ giúp
Sau khi thực hiện bước đánh giá, đã có được đầy đủ các thông tin về đối tượng
và tiến hành xây dựng kế hoạch trợ giúp:
TT Mục tiêu

1

2

Hoạt động

Được tiếp
cận các

phương
pháp hiệu

- Kết nối để thân chủ
được khám sức khỏe định
kỳ theo tiêu chuẩn bằng
BHYT, và được cấp phát
thuốc điều trị
- Kết hợp với phòng y tế

quả trong
điều trị

để theo dõi sức khỏe
hàng ngàỳ.

bệnh Tâm
thần phân
liệt thể
Paranoid

- Kết nối cán bộ phòng y
tế và bác sỹ điều trị tại
trung tâm y tế để đánh
giá phác đồ điều trị theo
quý.

Ổn định
tâm lý.
Giao tiếp

được cải

- Trực tiếp tham vấn cho
đối tượng;
- Tổ chức các buổi giao

Nguồn lực Thời gian

- Được
hưởng chế

49

Kết quả dự
kiến

Ngày
NVCTXH - Sau quá trình
01/9/2016
tiếp cận và điều
đến
trị, bệnh tình của
31/12/2016 - Bác sỹ thân chủ thuyên
- Thân chủ
giảm
- cán bộ Thân chủ tỉnh táo

độ
BHYT của
nhà nước

Nhân viên
CTXH tại
trung tâm
Nhà sinh

Người
thực hiện

Ngày
01/1/2017
đến
15/1/2017

phòng y tế

nhiều hơn.

Thân chủ
NVXH
Thân chủ
khác

-Thân chủ hòa
đồng hơn, chào
hỏi giao tiếp với
mọi người


thiện, hòa

lưu văn nghệ

hoạt của

Chuyên

đồng

- Tổ chức sinh hoạt nhóm.
- Tham vấn tâm lý

trung tâm
Kết nối
chuyên gia
tâm lý

gia tâm lý

Hướng dẫn
3

kỹ năng
sống cơ
bản

- Hướng dẫn kỹ năng
kiều chế cảm xúc
- Hướng dẫn kỹ năng tự
vệ sinh các nhân

Nhân viên
CTXH tại
trung tâm
Nhà sinh
hoạt của
trung tâm

Gia đình
quan tâm
- Vận động gia đình
thân chủ,
4
giành thời gian chia sẻ,
cùng hỗ trọ
trò chuyện cùng thân chủ
quá trình
điều trị

- Thân chủ
không còn đánh
người khác.
- Thân chủ tự
thực hiện tốt các

Ngày
16/1/2017
đến
28/2/2017

Ngày
01/3/2017
đến
15/3/2017

Thân chủ
NVXH

hoạt động vệ
sinh hàng ngày
như tắm, giặt,
đánh răng, quét
nhà..

Gia đình kết hợp
cùng NVXH
Gia đình
phối hợp theo dõi
thân chủ
và thực hiện kế
NVXH
hoạch trợ giúp
thân chủ

Bước 3: Thực hiện kế hoạch hỗ trợ
NVCTXH thực hiện chức năng điều phối, khai thác và kết nối các nguồn lực
để thực hiện kế hoạch. Một mặt, vừa hỗ trợ đối tượng và gia đình để cung cấp cho
họ những kỹ năng để tự giải quyết các vấn đề của mình, mặt khác phối hợp với các
nhà cung cấp dịch vụ cho đối tượng theo đúng kế hoạch đề ra. Bên cạnh đó,
NVCTXH cũng thường xuyên giữ mối liên lạc giữa thân chủ và nhà cung cấp dịch

vụ để đảm bảo kế hoạch thực hiện đúng tiến độ và đáp ứng yêu cầu.
Kế hoạch trợ giúp chị H
Giúp thân chủ tiếp cận được với dịch vụ y tế: Đưa chị H đi khám tổng quát và
định kỳ tại Trung tâm để được đội ngũ y, bác sĩ khám sức khỏe, hội chuẩn, tư vấn và
lên phác đồ điều trị .

50


Sau khi được tiếp cận với phác đồ điều trị, tại Trung tâm, phòng y tế luôn theo
sát và thăm khám hàng ngày.
Tại Trung tâm, chị H sẽ được nhân viên tư vấn tâm lý hoặc NVXH trò chuyện,
giúp chị H có thể chia sẻ những suy nghĩ của bản thân và tham gia các cuộc giao lưu
văn nghệ với các đối tượng khác tại Trung tâm.
Sau 07 tháng tại Trung tâm, sức khỏe chị H ổn định, giao tiếp cải thiện hơn,
được chuyển từ khu tâm thần nữ sang khu xã hội để phát triển các kỹ năng.
NVCTXH sẽ làm việc với cán bộ quản lý và chị H để giúp chị H thực hiện và
duy trì những bài tập của kỹ năng kiềm chế cảm xúc.
Bên cạnh đó, NVXH kết nối với gia đình Thân chủ để gia đình hỗ trợ thân chủ
trong quá trình trị liệu
Bước 4: Giám sát và rà soát
Gian đoạn này, NVCTXH đã tiến hành tổ chức các hoạt động giám sát và rà
soát các công việc đang được triển khai trong quá trình hỗ trợ cho đối tượng. Việc
giám sát và rà soát được thực hiện thường xuyên, có khi NVCTXH trực tiếp giám
sát và rà soát, có khi thông quan điện thoại, có khi lại thông qua sự giám sát của Ban
giám đốc trung tâm, của cán bộ trực tiếp chăm sóc,...
Bước 5: Lượng giá và kết thúc
Thông qua các buổi làm việc, hoạt động chia sẻ, kết nối và quá trình giám sát,
đánh giá của cán bộ, Ban giám đốc, tác giả luận văn lượng giá lại kết quả của quá
trình trợ giúp như sau:

STT

1

2

Mục tiêu đề ra

Kết quả đạt được

Được tiếp cận các phương

- Sau quá trình tiếp cận
và điều trị, bệnh tình

Hạn chế
và hướng khắc phục
Khi thời tiết thay đổi, chị H
vẫn còn đau đầu và khó

pháp hiệu quả trong điều
trị bệnh Tâm thần phân liệt
thể Paranoid

của thân chủ thuyên
giảm
Thân chủ tỉnh táo nhiều
hơn

chịu, gây gổ với mọi người

NVXH cùng thân chủ tiế
tực điều trị theo phác đồ

Ổn định tâm lý. Giao tiếp
được cải thiện, hòa đồng

-Thân chủ hòa đồng
hơn,

- Tuy nhiên chưa chủ động
chào hỏi giao tiếp với mọi

51


người
Vì xung quanh thân chủ
đều và người mắc bệnh tâm
thần nặng nên quá trình ổn
định tâm lý của thân chủ
diễn ra chậm
Đề xuất chuyển thân chủ
sang khu xã hội

3

Hướng dẫn kỹ năng sống
cơ bản

- Thân chủ đã hạn chế

gây gổ đánh nhau
- Thân chủ tự thực hiện
tốt các hoạt động vệ
sinh hàng ngày như tắm,
giặt, đánh răng, quét
nhà..

Gia đình đến thăm chưa
thường xuyên, thời gian
đến thăm còn hạn chế
NVXH đề xuất cho thân

Gia đình quan tâm thân
4

chủ, cùng hỗ trọ quá trình
điều trị

Thân chủ chưa tự giác thực
hiện các hoạt động vệ sinh
cá nhân
NVXH kết hợp với cán bộ
quản lý xây dựng thời gian
biểu và giám sát thực hiện

Chị H đã nhận được sự
quan tâm của gia đình

chủ thỉnh thoảng về thăm
gia đình cùng người thân để

tạo cơ hội chia sẻ nhiều hơn

Đối tượng đã dần nhận thấy sự thay đổi của bản thân và ý thức được
mình có ích đối với gia đình cũng như cộng đồng xã hội, đã có thể tự mình
chăm lo cho bản thân, tham gia vào các hoạt động chung tại trung tâm. Đây là
kết quả của việc kết nối các nguồn lực, cộng với phương pháp trợ giúp quản lý
ca theo quy trình 5 bước, có sự hướng dẫn trực tiếp của NVCTXH, điều này


thể hiện sự hiệu quả và khoa học của hoạt động. Vì vậy, Tôi mạnh dạn đề xuất
mô hình quản lý ca trong hoạt động CTXH cá nhân tại trung tâm để triển khai
ứng dụng hỗ trợ cho NTT.