chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố hồ chí minh hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

LÊ VĂN SANG

CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN
Ở CÁC TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ
QUẬN, HUYỆN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC

HÀ NỘI – 2014


BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

LÊ VĂN SANG

CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN
Ở CÁC TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ
QUẬN, HUYỆN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC
MÃ SỐ: 60 31 02 03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN HOÀNG LÂN

HÀ NỘI - 2014


BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Viết đầy đủ
Chính trị quốc gia
Chủ nghĩa xã hội
Đảng Céng s¶n ViÖt Nam
Đảng uû qu©n sù trung -

Viết tắt
CTQG
CNXH
ĐCSVN

Nhà xuất bản
Sự thật
Xã hội chủ nghĩa
Diễn biến hòa bình
Thành phố
Hồ Chí Minh
Mác lê nin
Quân đội nhân dân
Trang

Nxb
ST
XHCN

ĐUQSTƯ

¬ng

DBHB

TP
HCM
MLN
QĐND
Tr.


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU

Chương 1

3
CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO HỌC
VIÊN Ở CÁC TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ QUẬN,
HUYỆN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN

1.1

VÀ THỰC TIỄN
Giáo dục lý luận chính trị và những vấn đề cơ bản về chất lượng

12

giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng
1.2

chính trị quận, huyện Thành phố Hồ Chí Minh
Thực trạng chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các

12

trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện Thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay – nguyên nhân và một số kinh nghiệm.
Chương 2

YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NÂNG CAO

36

CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO HỌC
VIÊN Ở CÁC TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ
QUẬN, HUYỆN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY
2.1

55

Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ và yêu cầu nâng cao chất
lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay

2.2

55

Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng giáo dục lý luận
chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện
Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay

KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

63
89
92


3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong sự nghiệp cách mạng của giai cấp vô sản, đội ngũ cán bộ bao giờ
cũng giữ một vị trí đặc biệt quan trọng, là nhân tố trực tiếp quyết định sự thành bại
của cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Bất cứ chính sách, công tác gì, có
cán bộ tốt thì thành công…không có có cán bộ tốt thì hỏng việc” [27. Tr. 326), đồng
thời Người luôn khẳng định trong bất cứ hoàn cảnh điều kiện nào, Đảng cũng phải
coi: “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng” (28. Tr.269). Trong thực tiễn
hơn 80 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta đã luôn quan tâm xây dựng đội
ngũ cán bộ, coi trọng toàn bộ các khâu của công tác cán bộ như chăm lo tạo nguồn,
lựa chọn, đào tạo bồi dưỡng, quản lý, sử dụng và xây dựng chính sách đãi ngộ…bảo
đảm cho đội ngũ cán bộ của Đảng luôn có sự phát triển và nối tiếp vững chắc, đáp
ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ, từng giai đoạn.
Giáo dục lý luận chính trị là một nội dung, biện pháp trong công tác
giáo dục, đào tạo cán bộ của Đảng nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh
chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh, không quan liêu, tham

nhũng, lãng phí, kiên quyết đấu tranh chống quan liêu tham nhũng, lãng phí;
có tư duy đổi mới, sáng tạo, có kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu
cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghệp hoá, hiện đại hoá.
Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những trung tâm kinh tế, chính trị
lớn của đất nước, là một trong những Thành phố năng động, sáng tạo, có tốc độ
phát triển mạnh mẽ và toàn diện hàng đầu của đất nước, một trong những
nguyên nhân dẫn đến thành công của Thành phố chính là thường xuyên quan
tâm, coi trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp. Các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh là nơi tổ chức bồi dưỡng
trình độ lý luận chính trị cho cán bộ các cấp của Thành phố. Những năm qua,
cấp ủy, chính quyền và ban giám đốc các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận,


4
huyện thành phố Hồ Chí Minh đã có nhiều cố gắng, phấn đấu hoàn thành nhiệm
vụ bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho hàng ngàn cán bộ các cấp, góp phần nâng
cao chất lượng hệ thống chính trị, năng lực hoạt động của cấp ủy đảng, chính
quyền cơ sở của thành phố Hồ Chí Minh. Giáo dục lý luận chính trị là một trong
những vấn đề được các trung tâm thường xuyên quan tâm chỉ đạo, đổi mới nội
dung, hình thức và phương pháp, góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng toàn
diện cho đội ngũ cán bộ các cấp, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống
chính trị toàn Thành phố.
Tuy nhiên, công tác giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung
tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh thời gian qua còn
bộc lộ những bất cập, hạn chế: nhận thức của một số cấp uỷ, chính quyền các
cấp và cán bộ chủ trì các trung tâm bồi dưỡng chính trị về công tác giáo dục
lý luận chính trị cho học viên còn đơn giản; nội dung chương trình bồi dưỡng,
giáo dục lý luận chính trị cho các đối tượng kết cấu còn đơn điệu, mang tính
giáo điều, xa dời thực tiễn; hình thức giáo dục lý luận chính trị thiếu tính sáng
tạo, linh hoạt; quá trình tổ chức, duy trì giáo dục lý luận chính trị tại một số

trung tâm chưa tạo ra một môi trường học tập, rèn luyện nghiêm túc cho đội
ngũ học viên; năng lực đội ngũ cán bộ, giáo viên làm công tác bồi dưỡng lý
luận chính trị chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ. Những hạn chế
bất cập nêu trên đã tác động tiêu cực đến chất lượng giáo dục lý luận chính trị
của các trung tâm, ảnh hưởng đến chất lượng bồi dưỡng đội ngũ cán bộ các
cấp của Thành phố.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thức XI của Đảng đã khẳng định chủ
trương: “Nâng cao chất lượng nghiên cứu lý luận và đổi mới công tác giáo
dục lý luận chính trị, công tác tư tưởng trong Đảng, nhất là cho đội ngũ cán
bộ lãnh đạo và quản lý chủ chốt các cấp” [10. Tr.49], Vì thế, chọn nghiên cứu
vấn đề “Chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm
bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh hiện nay” vừa có
tính cấp thiết, vừa có ý nghĩa thiết thực.


5
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Có nhiều công trình tiếp cận nghiên cứu về công tác giáo dục lý luận
chính trị; công tác giáo dục lý luận chính trị, nâng cao chất lượng giáo dục lý
luận chính trị cho cán bộ, đảng viên như:
Trong cuốn sách “Khoa học lãnh đạo hiện đại” (Nhà xuất bản. Chính trị
quốc gia, Hà Nội, 2000) của Vương Lạc Phu, Tưởng Nguyệt Thần cho rằng
phẩm chất người lãnh đạo cần tu dưỡng gồm: Phẩm chất chính trị, phẩm chất tri
thức, phẩm chất năng lực và phẩm chất tâm lý. Theo các tác giả việc rèn luyện,
nâng cao phẩm chất người lãnh đạo là học tập lý luận và hoạt động thực tiễn của
bản thân; Trong đó thực tiễn bản thân là khâu cơ bản nhất.
Giáo trình công tác chính trị của quân giải phóng nhân dân Trung Quốc
dùng trong các học viện, nhà trường thời kỳ mới (Trung tâm thông tin khoa
học công nghệ môi trường Bộ Quốc Phòng) do Chương Tử Nghị chủ biên
năm 2006, đã xác định rằng giáo dục chính trị tư tưởng là mắt xích trung tâm

và là nhiệm vụ cơ bản của công tác chính trị, là sự bảo đảm thực hiện sự lãnh
đạo của Đảng. Dùng phương pháp kiên trì thuyết phục tiến hành giáo dục
chính trị tư tưởng là phương châm nhất quán của Đảng cộng sản Trung quốc.
Nguyên tắc cơ bản của công tác giáo dục tư tưởng là thuyết phục, giáo dục
đối với mọi người chứ không phải dùng phương pháp cưỡng chế hay phương
pháp mệnh lệnh, hành chính.
Đề tài: “Tác động của những biến đổi kinh tế - xã hội ở nước ta đến
xây dựng QĐNDVN về chính trị trong giai đoạn cách mạng mới”, Đề tài
khoa học cấp Bộ Quốc phòng, TCCT, Nxb QĐND, Hà Nội, 2000.
Trên cơ sở luận giải làm rõ những biến đổi kinh tế, xã hội ở nước ta
trong giai đoạn hiện nay, các tác giả đã phân tích những tác động của sự biến
đổi đó đối với quá trình xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam về chính trị để
từ đó đề xuất những định hướng đổi mới về nội dung, phương pháp quản lý,


6
và tiến hành công tác tư tưởng đối với cán bộ, chiến sĩ ở các đơn vị cơ sở.
Những luận giải của đề tài là nội dung quan trọng để tác giả luận văn tham
khảo trong quá trình thực hiện đề tài của bản thân.
Đề tài: “Nâng cao bản lĩnh chính trị năng lực hoạt động thực tiễn của cán bộ
chủ trì CTĐ, CTCT ở đơn vị cơ sở ”, Đề tài khoa học cấp Bộ Quốc phòng, Ban đề tài
-Học viện Chính trị Quân sự, Trần Danh Bích - Chủ nhiệm đề tài, năm 2004.
Phạm Tất Thắng (2010) “Đổi mới công tác tư tưởng, lý luận phục vụ sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội
Các đề tài này đã đề cập khá toàn diện những vấn đề lý luận và thực
tiễn liên quan đến giáo dục chính trị và nâng cao bản lĩnh chính trị cho cán
bộ; làm rõ khái niệm, cấu trúc, biểu hiện và những bài học kinh nghiệm, trong
xây dựng, giáo dục, bồi dưỡng ý thức chính trị. Đồng thời chỉ ra những yếu tố
tác động đến giáo dục chính trị; dự báo xu hướng biến đổi đời sống tư tưởng,
chính trị của cán bộ, từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm bồi dưỡng,

giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho cán bộ, nhân dân.
Tác giả Nguyễn Văn Thắng, “Nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính
trị cho cán bộ ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay dưới ánh sáng tư tưởng Hồ
Chí Minh”, Luận án Tiến sĩ lịch sử, Học viện Chính trị quân sự, Hà Nội, 2001.
Trên cơ sở luận giải những quan điểm, tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh
về vai trò và yêu cầu của công tác giáo dục chính trị, tác giả đã khẳng định tầm
quan trọng của công tác giáo dục chính trị trong quá trình xây dựng quân đội vững
mạnh về chính trị; phân tích những đặc điểm, yêu cầu giáo dục chính trị ở đơn vị
cơ sở trong điều kiện mới, tác giả đề xuất những giải pháp góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục chính trị ở đơn vị cơ sở trong quân đội nhân dân Việt Nam.
Tổng cục Chính trị. Tăng cường giáo dục lý tưởng, truyền thống cách
mạng cho đội ngũ sỹ quan trẻ Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, sách tham
khảo, Nxb QĐND, Hà Nội, 2002.


7
Lê Duy Chương (2008) “Một số vấn đề về nâng cao chất lượng giáo dục chính
trị cho hạ sĩ quan, binh sĩ ở đơn vị cơ sở”, Sách tham khảo, Nxb QĐND, Hà Nội;
Vũ Ngọc Am “Một số vấn đề về phương pháp giảng dạy lý luận chính trị”,
Nxb chính trị quốc gia Hà Nội, 2004.
Ngô Văn Quỳnh (2010) “Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ giảng dạy
chính trị nhằm nâng cao chất lượng học tập chính trị cho hạ sĩ quan, binh sĩ ở
đơn vị cơ sở hiện nay”, Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị quân sự, số 3, Hà Nội.
Nội dung các công trình trên đã khẳng định tính cấp thiết phải nghiên cứu,
luận giải sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn của công tác bồi dưỡng, giáo dục
chính trị, xây dựng ý thức, bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên trong Đảng nói
chung và trong quân đội nói riêng; những vấn đề cơ bảrieengclj và nâng cao chất
lượng giáo dục chính trị cho các đối tượng trong thời kỳ mới. Đề xuất và kiến nghị
những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, bồi dưỡng chính trị
cho cán bộ, đảng viên và quân nhân phù hợp với đặc điểm tình hình hiện nay của đất

nước, của quân đội trong điều kiện xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay.
Đỗ Thị Thìn (2008): “Biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục
lý luận chính trị tại các Trung tâm Bồi dưỡng chính trị cấp huyện tỉnh Thái
Nguyên”. Luận văn thạc sĩ, trung tâm khoa học, tài liệu – Đại học Thái Nguyên.
Đàm Thế Sử (2011): “Biện pháp quản lý thực hiện chương trình bồi dưỡng
lý luận chính trị ở các Trung tâm Bồi dưỡng chính trị cấp huyện Tỉnh Bắc Ninh”.
Luận văn thạc sĩ, trung tâm khoa học, tài liệu – Đại học Thái Nguyên.
Ban Tuyên giáo Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh: “Tổng kết 10 năm
thực hiện quy định 54-QĐ/TW ngày 12/5/1999 của Bộ Chính trị (Khóa VIII)
về chế độ học tập lý luận chính trị trong Đảng”;
Công trình “Một số vấn đề về công tác tư tưởng” của tác giả Đào
Duy Tùng, do nhà xuất bản Lý luận chính trị ấn hành 1985, đã đề cập toàn
diện các mặt, các nội dung công tác tư tưởng của Đảng. Dưới góc độ của
khoa học xây dựng Đảng, tác giả khẳng định: “Đảng là chủ thể quản lý các


8
quá trình tư tưởng trong toàn xã hội. Yếu tố quyết định nâng cao hiệu quả
công tác tư tưởng là tăng cường vai trò lãnh đạo, hoàn thiện cơ chế quản lý
tư tưởng và nâng cao năng lực tổ chức thực hiện những nhiệm vụ công tác
tư tưởng của Đảng”[31].
Trong công trình Công tác tư tưởng và vấn đề đào tạo cán bộ làm công
tác tư tưởng, tiến sỹ Trần Thị Anh Đào xác định công tác giáo dục chính trị là
một nội dung của công tác tư tưởng nhằm truyền bá và giải thích sâu rộng
trong quần chúng nhân dân hiểu rõ lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và đường lối của Đảng Cộng sản, trang bị cho nhân dân những tri thức
về các quy luật phát triển của xã hội, trên cơ sở đó xây dựng niềm tin vào vào
lý tưởng cộng sản và nâng cao tính tích cực, sáng tạo của quần chúng trong
cuộc đấu tranh xây dựng xã hội mới. Công trình này đề cập đến phương thức
lãnh đạo công tác tư tưởng của Đảng. Theo tác giả phương thức lãnh đạo công

tác tư tưởng của Đảng bao gồm các vấn đề: xác định mục tiêu, phương hướng
kế hoạch giáo dục chính trị, tư tưởng; Đảng lãnh đạo công tác tư tưởng bằng
hệ thống cơ chế, chính sách tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi
ngộ hợp lý đội ngũ cán bộ tư tưởng; Đảng lãnh đạo bằng việc thường xuyên
kiểm tra và đánh giá hiệu quả công tác tư tưởng để tìm biện pháp không
ngừng nâng cao hiệu quả đó. Những luận bàn của tác giả về công tác tư
tưởng, về giáo dục chính trị cho học viên đào tạo báo chí, tuyên truyền là
những gợi ý quan trọng để tác giả luận văn nghiên cứu xác định chủ thể, nội
dung, phương pháp giáo dục chính trị cho học viên các trung tâm bồi dưỡng
chính trị quận, huyệntrên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Năm 2004, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh có Giáo trình công
tác dân vận. Công trình đã phân tích khá sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh, quan
điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác vận động quần chúng, trong đó
xác định giáo dục chính trị - tư tưởng cho quần chúng nhân dân là một nhiệm vụ,


9
nội dung của công tác dân vận. Những luận bàn của công trình về giáo dục chính
trị - tư tưởng cho quần chúng nhân dân là cơ sở khoa học để tác giả nghiên cứu
những vấn đề lý luận, thực tiễn công tác giáo dục chính trị cho học viên các
trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyệntrên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Nhìn tổng quát, các công trình nghiên cứu trên đây đều khẳng định: công tác
bồi dưỡng, giáo dục lý luận chính trị luôn là một trong những hoạt động có vai trò
quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng; dự báo yếu tố tác động và
sự cần thiết phải tăng cường công tác giáo dục lý luận chính trị; luận giải nhiều vấn
đề về công tác giáo dục chính trị như quan niệm, nội dung hoạt động, các hình thức,
biện pháp công tác giáo dục chính trị; bồi dưỡng năng lực tiến hành công tác giáo dục
chính trị tư tưởng. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một
cách cơ bản, hệ thống về nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị cho
học viên các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện trên địa bàn thành

phố Hồ Chí Minh. Vì vậy, đề tài luận văn không trùng lặp với các công trình
khoa học, luận văn, luận án đã công bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích nghiên cứu
Làm rõ những vấn đề về lý luận và thực tiễn; đề xuât các biện pháp nâng cao
chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính
trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ những vấn đề về lý luận và thực tiễn, chỉ rõ những nhân tố tạo
thành chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
- Đánh giá thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân, rút bài bài học kinh nghiệm giáo
dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện
thành phố Hồ Chí Minh.
- Xác định các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị
cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay.


10
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu
Chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
* Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động giáo dục lý luận chính trị cho
học viên hệ sơ cấp lý luận chính trị - đối tượng đào tạo ở các trung tâm bồi dưỡng
chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh. Thời gian và các số liệu sử dụng
khảo sát, điều tra tính từ 2008 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu

* Cơ sở lý luận
Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện
chứng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, chủ
trương, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam. Chính sách, pháp luật của
Nhà nước; các công trình nghiên cứu về giáo dục lý luận chính trị, về nâng
cao chất lượng giáo dục chính trị tại các nhà trường.
* Cơ sở thực tiễn
Thực tiễn công tác giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm
bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh; các báo cáo về tình hình,
chất lượng công tác giáo dục lý luận chính trị, kết quả nghiên cứu, điều tra, khảo
sát thực tế của tác giả về chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên (tập
trung vào đối tượng học viên hệ sơ cấp lý luận chính trị) ở các trung tâm bồi dưỡng
chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, luận
văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên ngành


11
và liên ngành, trong đó đặc biệt chú trọng các phương pháp lôgic – lịch sử, phân
tích, tổng hợp, điều tra, khảo sát, so sánh, tổng kết và phương pháp chuyên gia
6. Ý nghĩa của đề tài
Những kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần cung cấp thêm cơ sở
khoa học giúp cấp ủy, ban giám hiệu các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận,
huyện thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu, vận dụng vào quá trình lãnh đạo, chỉ
đạo nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên.
Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo phục vụ giảng dạy, nghiên cứu
môn giáo dục chính trị ở các học viện, nhà trường, trung tâm bồi dưỡng chính trị
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm: Mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận và kiến nghị, tài liệu

tham khảo, phụ lục


12
Chương 1
CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN
Ở CÁC TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG CHÍNH TRỊ QUẬN, HUYỆN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
VÀ THỰC TIỄN
1.1. Giáo dục lý luận chính trị và những vấn đề cơ bản về chất
lượng giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng
chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
1.1.1. Giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng
chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
* Khái quát về các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành
phố Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh có 24 quận, huyện ủy trong đó có 19 quận và 5
huyện; các quận, huyện ủy đều có trung tâm bồi dưỡng chính trị. Các trung tâm
bồi dưỡng chính trị thành phố Hồ Chí Minh “tiền thân” là các trường Đảng quận,
huyện ủy trực thuộc Ban Tuyên giáo quận, huyện ủy. Năm 1989, thực hiện
Hướng dẫn số 729-HD/BTCTU ngày 07/11/1988 của Ban Tổ chức Trung ương
và Hướng dẫn số 17-HD/BTH ngày 25/4/1989 của Ban Tuyên huấn Thành ủy
thành phố Hồ Chí Minh, các quận, huyện ủy tiến hành thành lập trung tâm giáo
dục chính trị trực thuộc Ban Tuyên giáo quận, huyện ủy, chịu sự chỉ đạo của
quận, huyện ủy và nội dung hoạt động của Ban Tuyên huấn Thành ủy. Năm
1997, thực hiện quyết định số 210/QĐ-TU ngày 27/10/1996 của Thành ủy thành
phố Hồ Chí Minh, các quận, huyện ủy quyết định chuyển trung tâm giáo dục
chính trị thành trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện ủy trực thuộc quận,
huyện ủy và ủy ban nhân dân quận, huyện; nội dung hoạt động của trung tâm
thực hiện theo sự chỉ đạo và hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Thành ủy.

Qua quá trình hình thành và hoạt động của các trung tâm bồi dưỡng
chính trị, mặc dù có những tên gọi khác nhau nhưng luôn có sự thống nhất về
yêu cầu, nhiệm vụ và mục tiêu chung là giáo dục lý luận chính trị cho các đối
tượng quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh.


13
Theo Quyết định số 1816 - QĐ/TU ngày 24/8/2010 của Thành ủy
thành phố Hồ Chí Minh, các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện là
đơn vị sự nghiệp trực thuộc quận ủy, huyện ủy và ủy ban nhân dân quận,
huyện, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và thường xuyên của ban thường vụ
quận ủy, huyện ủy và chịu sự hướng dẫn về nội dung, chương trình đào tạo,
bồi dưỡng của Ban Tuyên giáo Thành ủy. Trung tâm bồi dưỡng chính trị
quận, huyện có chức năng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị hành chính; nghiên cứu, học tập các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước; kiến thức, kỹ năng và chuyên môn, nghiệp vụ công
tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị
- xã hội, kiến thức quản lý nhà nước cho cán bộ, đảng viên trong hệ thống
chính trị ở cơ sở quận, huyện, không thuộc đối tượng đào tạo, bồi dưỡng của
Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh
Các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
có các nhiệm vụ:
Đào tạo sơ cấp lý luận chính trị và kiến thức quản lý nhà nước; bồi
dưỡng các chương trình lý luận chính trị cho các đối tượng theo quy định; các
nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước cho cán
bộ, đảng viên và nhân dân quận, huyện.
Bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới về chuyên môn, nghiệp vụ công tác
xây dựng Đảng, quản lý nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị
- xã hội và một số lĩnh vực khác cho cán bộ đảng (cấp ủy viên cơ sở, ủy viên
ủy ban kiểm tra cấp ủy cơ sở), đại biểu hội đồng nhân dân xã, cán bộ chính
quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể ở cơ sở.

Bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho đối tượng phát triển đảng; lý luận
chính trị cho đảng viên mới; nghiệp vụ công tác đảng cho cấp ủy viên cở sở.
Tổ chức thông tin về tình hình thời sự, chính sách, pháp luật… cho đội
ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên ở cơ sở.


14
Thực hiện một số nhiệm vụ khác theo yêu cầu và tình hình thực tế do
chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương.
Để thực hiện được chức năng, nhiệm vụ theo quy định, các trung tâm
bồi dưỡng chính trị quận, huyện TP.Hồ Chí Minh được tổ chức, biên chế theo
tình thần quyết định số185-QĐ/TW ngày 03/9/2008 của Ban Bí thư Trung
Ương (Khóa X) xác định: biên chế của trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp
huyện có từ 4 đến 6 người, gồm giám đốc, 1 phó giám đốc và cán bộ giáo vụ,
hành chính. Ngoài ra, trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện được thực hiện
chế độ giảng viên kiêm chức và cộng tác viên theo qui định.
Căn cứ vào đặc thù của thành phố Hồ Chí Minh, được sự chấp thuận của
Trung Ương, ngày 24/8/2010 Ban Thường vụ Thành ủy ban hành quyết định số
1816-QĐ/TU quy định về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của trung tâm
bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, biên chế tổ
chức bộ máy của trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện gồm: giám đốc, phó
giám đốc, giảng viên, cán bộ giáo vụ, hành chính biên chế từ 5 đến 7 người, tính
trong biên chế các cơ quan Đảng của quận, huyện ủy. Ngoài số biên chế trên,
trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện được thực hiện chế độ giảng viên
kiêm chức và cộng tác viên theo quy định.
Ngày 04/3/2010, Ban Tuyên giáo Trung Ương ban hành Quyết định số 1853QĐ/BTGTW, quy định về tiêu chuẩn và nhiệm vụ quyền hạn của giám đốc, phó giám
đốc, cán bộ, giảng viên của trung tâm bồi dưỡng chính trị cũng như quy chế giảng dạy và
học tập của trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp quận, huyện. Về mục tiêu, yêu cầu đào tạo
của các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện, Quy định chỉ rõ:
Mục tiêu của quá trình đào tạo tại các trung tâm bồi dưỡng chính trị

quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh nhằm giúp người học nắm được những
kiến thức cơ bản nhất về lý luận chính trị, trên cơ sở đó hình thành thế giới
quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng và phương pháp luận duy vật biện


15
chứng của chủ nghĩa Mác – Lênin. Qua học tập, người học hiểu và nắm được
những nội dung chủ yếu của tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối
cách mạng, sự vận dụng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của
Đảng Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn hiện nay; từ đó, củng cố niềm tin
vào mục tiêu, lý tưởng của Đảng, của cách mạng.
Yêu cầu đào tạo đặt ra đối với các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận,
huyện thành phố Hồ Chí Minh là người học phải biết vận dụng những kiến
thức được học vào thực tế công tác và cuộc sống, chủ động, tích cực tham gia
cùng tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể ở cơ quan, đơn vị, địa phương thực
hiện những nhiệm vụ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và vận động nhân dân
thực hiện đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước. Sau khi hoàn thành chương trình bồi dưỡng chính trị, người học được
cấp bằng Sơ cấp lý luận chính trị, tạo cơ sở, tiền đề, điều kiện để người học
tiếp tục theo học các chương trình cao hơn hoặc được miễn học một số
chương trình, chuẩn hóa chức danh cán bộ theo quy định.
Nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung
tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
Giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị
quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh bao gồm có các nhóm nội dung, chương trình
cơ bản như: nghiên cứu, học tập, quán triệt các Nghị quyết của Đảng; các chương
trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho trình độ sơ cấp chính trị, đối tượng
Đảng và đảng viên mới; các chương trình bồi dưỡng chuyên đề; các chương trình
nghiệp vụ; các chương trình lý luận chính trị và nghiệp vụ công tác đoàn thể chính
trị - xã hội và các chương trình khác (Phụ lục số 01)

Các Trung tâm Bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí
Minh có chi bộ cơ sở trực thuộc quận, huyện ủy; kể từ khi các quận, huyện ủy
thành lập Đảng bộ cơ sở Khối Đảng – Đoàn thể, chi bộ cơ sở Trung tâm Bồi


16
dưỡng Chính trị chuyển thành chi bộ bộ phận trực thuộc Đảng bộ cơ sở Khối
Đảng – Đoàn thể. Bên cạnh đó, Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị có tổ chức
Công đoàn cơ sở trực thuộc Liên đoàn lao động quận, huyện ủy; đối với
Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị có lực lượng đoàn viên, thanh niên sinh hoạt
chung với Chi đoàn cơ quan Khối Đảng – Đoàn thể quận, huyện ủy.
Chi bộ Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị có vị trí, vai trò, chức năng,
nhiệm vụ lãnh đạo toàn diện các mặt hoạt động của Trung tâm Bồi dưỡng
Chính trị quận, huyện ủy.
* Học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí
Minh
Học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí
Minh là những cán bộ, đảng viên và quần chúng đang công tác, học tập và lao
động tại các đơn vị cơ sở thuộc quận, huyện và các đơn vị thuộc Thành phố,
Trung ương trú, đóng quận, huyện. Được chọn, lựa cử đi học theo tiêu chuẩn,
chức danh và quy hoạch công tác cán bộ của các cấp. Cụ thể: các đảng viên Đảng
Cộng sản Việt Nam chưa có bằng sơ cấp lý luận chính trị trở lên hoặc chưa có
chứng chỉ công nhận trình độ tương đương. Cán bộ lãnh đạo của Mặt trận Tổ quốc
và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở chưa có bằng sơ cấp lý luận chính trị trở
lên hoặc chưa có chứng chỉ công nhận trình độ tương đương hoặc trên sơ cấp lý
luận chính trị. Những người thuộc các đối tượng khác có nguyện vọng, có trình độ
học vấn từ phổ thông cơ sở trở lên, được cấp ủy cơ sở giới thiệu. Như vậy, học
viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh có
độ tuổi, trình độ lý luận chính trị, học vấn khá đa dạng. phong phú. Vì vậy, quá
trình đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục lý luận chính trị cho các đối tượng học viên, các

trung tâm bồi dưỡng chính trị phải vận dụng các giáo trình, tài liệu để xây dựng
chương trình, biên soạn bài giảng theo hướng đa dạng hóa về nội dung, hình thức,
phương pháp cho phù hợp với từng đối tượng.


17
Theo Hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương về thực hiện chương trình
Sơ cấp lý luận chính trị, thời gian dành cho chương trình là 30 ngày, 295 tiết, mỗi
tiết 45 phút (mỗi ngày tính 10 tiết) bao gồm cả thời gian dành cho lên lớp nghe
giảng, thảo luận và nghiên cứu thực tiễn. Tương tự, về chương trình bồi dưỡng lý
luận chính trị cho Đảng viên mới, thời gian dành cho chương trình là từ 6 đến 8 ngày,
từ 60 đến 80 tiết, bao gồm thời gian lên lớp nghe giảng 4,5 ngày (45 tiết); nghiên cứu
thực tiễn, báo cáo bổ sung 1 ngày (10 tiết), trao đổi, thảo luận tổ 1 ngày (10 tiết); giải
đáp thắc mắc, hệ thống chương trình học 0,5 ngày (5 tiết); viết thu hoạch, tổng kết lớp
học và phát giấy chứng nhận cho học viên 1 ngày (10 tiết). Đối với chương trình bồi
dưỡng lý luận chính trị cho đối tượng kết nạp Đảng, thời gian dành cho chương trình là
5 ngày (50 tiết), bao gồm thời gian lên lớp nghe giảng 3 ngày (30 tiết); trao đổi thảo
luận, nghiên cứu thực tiễn, báo cáo bổ sung 1 ngày (10 tiết); hệ thống, giải đáp thắc
mắc, viết thu hoạch và tổng kết lớp học, phát giấy chứng nhận cho học viên 1 ngày (10
tiết). Ngoài ba chương trình cơ bản nêu trên, còn khá nhiều chương trình khác… Trung
tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện vận dụng hợp lý từng chương trình học để đào
tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ cho học viên.
- Đặc điểm học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện
thành phố Hồ Chí Minh
Học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí
Minh chủ yếu là cán bộ công chức với nhiều nghề nghiệp khác nhau, vừa học, vừa làm.
Học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố
Hồ Chí Minh xuất thân cơ bản là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức
và công nhân lao động đang công tác và học tập tại các đơn vị cơ sở trên
địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Trình độ văn hóa đa số có trình độ tốt

nghiệp cấp 3, số ít có trình độ cao đẳng, đại học và trung học cơ sở. Về
cương vị đảm nhiệm rất đa dạng ngành, nghề như: cán bộ, chiên sỹ dân
quân; bảo vệ dân phố; ủy viên thanh tra xây dựng; ủy viên ban điều hành
khu phố, ủy viên tổ dân phố; thành viên lực lượng vũ trang; công nhân lao


18
động; cán bộ, đảng viên và cán bộ công nhân viên của phường, xã, thị trấn
và ban ngành, đoàn thể quận, huyện.
Học viên vừa học, vừa làm, ăn ở tại gia đình, cơ quan, không tập
trung ăn ở, sinh hoạt tại Trung tâm, vì vậy việc quản lý học viên, nhất là
quản lý giờ tự học, nghiên cứu của học viên gặp nhiều khó khăn.
Học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí
Minh có tuổi đời và trình độ đa dạng
Tuổi đời học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành
phố Hồ Chí Minh đa phần từ 20 đến 40 tuổi, một số ít trên 50 tuổi, một điều đáng
chú ý là đa số học viên (nhất là cán bộ, đảng viên đương chức) có tâm lý ngại
học chương trình sơ cấp, không muốn học liên thông, mà muốn học ngay
chương trình trung cấp lý luận chính trị. Đây là một trong những yếu tố gây tác
động tiêu cực tới quá trình xây dựng động cơ, thái độ của người học, ảnh hưởng
không nhỏ đến kết quả học tập của học viên. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, được
sự quan tâm của các cấp ủy, Trường Cán bộ Thành phố đã ra thông báo: một
trong những điều kiện bắt buộc để chiêu sinh học viên lớp trung cấp chính trị hành chính, là học viên phải có bằng hoặc giấy xác nhận trình độ tương đương
sơ cấp lý luận chính trị mới đủ điều kiện nhập học. Nhờ đó, đã khắc phục được
tâm lý ngại học sơ cấp của học viên, tạo điều kiện thuận lợi cho các trung tâm tổ
chức được nhiều lớp sơ cấp lý luận chính trị.
* Giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng
chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
Giáo dục là hoạt động truyền thụ những tri thức và kinh nghiệm, rèn
luyện kỹ năng và lối sống, bồi dưỡng tư tưởng và đạo đức cần thiết cho đối

tượng, giúp hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất, nhân cách phù hợp
với mục đích, mục tiêu chuẩn bị cho đối tượng tham gia lao động sản xuất và
đời sống xã hội


19
Giáo dục lý luận chính trị là hoạt động truyền bá, xây dựng, bảo vệ và
phát triển hệ tư tưởng, lý luận của giai cấp cầm quyền nhằm tập hợp, huy
động và phát huy vai trò của quần chúng nhân dân thực hiện thắng lợi mục
tiêu, nhiệm vụ mà giai cấp đề ra.
Giáo dục lý luận chính trị là giáo dục trong xã hội có giai cấp, giai cấp
cầm quyền sử dụng giáo dục lý luận chính trị như là công cụ xây dựng và
quản lý xã hội, là con đường, biện pháp truyền bá, bảo vệ và phát triển hệ tư
tưởng của đảng cầm quyền; giáo dục lý luận chính trị mang tính giai cấp sâu
sắc và mang tính lịch sử, xã hội.
Từ những cách tiếp cận trên có thể quan niệm: Giáo dục lý luận chính trị
cho học viên ở các trung tâm bồi dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí
Minh là hoạt động có mục đích, tổ chức của cấp ủy, ban giám đốc, cơ quan chức
năng và cán bộ, giảng viên ở các trung tâm giáo dục chính trị nhằm trang bị
những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường
lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, truyền thống của Đảng, dân
tộc và địa phương, nhiệm vụ của cách mạng, của Thành phố, âm mưu, thủ đoạn
của kẻ thù; góp phần nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin, tinh thần trách
nhiệm, xây dựng ý chí quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ của mỗi học viên.
Mục đích giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh là nhằm nâng cao nhận
thức, giác ngộ chính trị, giúp học viên quán triệt sâu sắc đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ của cách mạng,
của địa phương, đơn vị và chức trách bản thân; xây dựng bản lĩnh chính trị, ý
chí quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ trên cương vị được giao

Chủ thể giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh là cấp ủy, ban giám đốc, tổ
chức đảng các cấp, cơ quan chức năng, đội ngũ cán bộ, giảng viên và các tổ


20
chức quần chúng trong các trung tâm giáo dục chính trị . Cấp ủy, ban giám
đóc trung tâm là chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo; cơ quan chức năng là chủ thể quản
lý, điều hành; đội ngũ cán bộ, giảng viên và các tổ chức quần chúng là chủ thể
tiến hành giáo dục chính trị cho học viên ở các trung tâm giáo dục chính trị
Nội dung giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh gồm: Kiến thức cơ bản về
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối của
Đảng, pháp luật của Nhà nước; kiến thức về truyền thống, văn hóa của dân
tộc, của Đảng và của địa phương; đạo đức cách mạng; nhiệm vụ của địa
phương, đơn vị; chức trách, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ; âm mưu thủ đoạn
của kẻ thù.
Xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ giáo dục lý luận chính trị và tính đa
dạng, phong phú của đối tượng học tập, chương trình, tài liệu giáo dục lý
luận chính trị của các trung tâm bồi dưỡng lý luận, chính trị quận, huyện
thành phố Hồ Chí Minh kế thừa những nội dung cơ bản, hợp lý của chương
trình, tài liệu sơ cấp lý luận chính trị do Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung
ương ban hành năm 2002; tham khảo có chọn lọc bộ Giáo trình quốc gia các
bộ môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã được cập nhật đến
năm 2011; chương trình, giáo trình các bộ môn lý luận chính trị dành cho
sinh viên trong các trường đại học, cao đẳng không chuyên Mác – Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh; cập nhật, bổ sung những kết quả nghiên cứu mới trong
lĩnh vực lý luận chính trị, những nhận thức mới về chủ nghĩa xã hội và con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta theo tinh thần Nghị quyết Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng và các Hội nghị của Ban Chấp hành

Trung ương khóa XI. Đồng thời, căn cứ từ mục tiêu và yêu cầu nhận thức
cần đạt được đối với người học, Ban Tuyên giáo Trung ương ban hành
chương trình sơ cấp lý luận chính trị mới năm 2013, chương trình có bước


21
đổi mới cơ bản về bố cục và kết cấu theo hướng giảm tải, gắn với yêu cầu
thực tiễn của cơ sở địa phương hiện nay.
Hình thức giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh được sử dụng rất phong phú
linh hoạt: học tập chính trị; sinh hoạt chính trị; giáo dục truyền thống; văn hóa
văn nghệ; tổ chức các hoạt động và thông qua quá trình tự nghiên cứu, học tập
của học viên. Riêng chương trình đào tạo sơ cấp chính trị được kết cấu 30
ngày, 295 tiết (bao gồm cả thời gian dành cho lên lớp nghe giảng, thảo luận và
nghiên cứu thực tiễn); tỷ lệ giữa lý thuyết và thảo luận tùy thuộc đối tượng cụ
thể và bài học cụ thể; khuyến khích tăng cường các phương pháp học tập trực
quan, tích cực và tăng thời gian thảo luận. Tùy theo tình hình cụ thể, có thể
mở lớp tập trung, liên tục trong 30 ngày hoặc có thể chia thành 2 đợt học, mỗi
đợt học xong có tổ chức thảo luận, nghiên cứu và có viết bài thu hoạch, kiểm
tra, thi tốt nghiệp.
Đối tượng giáo dục lý luận chính trị, là học viên ở trung tâm bồi dưỡng
lý luận chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh.
* Vai trò giáo dục lý luận chính trị cho học viên ở các trung tâm bồi
dưỡng chính trị quận, huyện thành phố Hồ Chí Minh
- Một là, giáo dục lý luận chính trị góp phần nâng cao nhận thức lý
luận chính trị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn quận, huyện.
Thông qua quá trình giáo dục lý luận chính trị, giúp học viên thấm
nhuần lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan
điểm và các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm
vụ của Thành phố và của cơ quan, đơn vị mình. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí

Minh đặc biệt quan tâm đến công tác lý luận nói chung và công tác giáo dục
lý luận nói riêng, Người chỉ rõ: “Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì
thành thực tiễn mù quáng, lý luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận


22
suông” và “Đảng muốn vững phải có chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai cũng
phải hiểu, phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như
người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam”. Muốn cho chủ nghĩa
Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thấm sâu vào đời sống xã hội trở thành
nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của toàn Đảng, toàn dân,
Đảng ta phải chủ động tiến hành công tác giáo dục lý luận chính trị. Giáo dục
Lý luận chính trị có vai trò trực tiếp trong công tác xây dựng Đảng về chính
trị, tư tưởng và tổ chức, góp phần quyết định nâng cao năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu của Đảng ta.
Từ khi ra đời đến nay, ý thức sâu sắc và đầy đủ tầm quan trọng của vấn
đề giáo dục lý luận chính trị, nâng cao trình độ nhận thức cho cán bộ, đảng
viên, Đảng ta thường xuyên coi trọng và quân tâm vấn đề nâng cao trình độ
Mác – Lênin cho cán bộ, đảng viên, coi đây là một nhiệm vụ thường xuyên
của Đảng. Hiện nay việc nâng cao trình độ Mác – Lênin trong cán bộ, đảng
viên là điều kiện chủ yếu để nâng cao trí tuệ, tăng cường sự thống nhất trong
Đảng ta, làm cho sự đoàn kết thống nhất ấy có cơ sở thật vững chắc. Vì thế,
giáo dục lý luận chính trị có vai trò cực kỳ quan trọng, liên quan trực tiếp đến
quá trình xây dựng và phát triển của Đảng. Quy định số 54 QĐ/TW ngày
12/5/1999 của Bộ Chính trị khóa VIII đã khẳng định: “Mọi cán bộ, đảng viên,
trước hết là cán bộ lãnh đạo chủ chốt phải thường xuyên học tập, nâng cao
trình độ thực tiễn. Học tập là nghĩa vụ bắt buộc đối với mọi cán bộ, đảng viên
và phải quy định thành chế độ học tập, lười suy nghĩ, không thường xuyên
tiếp nhận những thông tin mới, những biểu hiện mới, cũng là sự biểu hiện của
sự thái hóa”. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thức XI của Đảng cũng yêu cầu:

Dù ở cương vị nào, trong bất cứ điều kiện nào, “Mỗi cán bộ, đảng viên đều
phải học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị” [11, Tr.257]


23
Đội ngũ học viên tại các trung tâm bồi dưỡng lý luận chính trị quận, huyện
thành phố Hồ Chí Minh đều là cán bộ, đảng viên cơ sở, trực tiếp tham gia tuyên
truyền, vận động quần chúng nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng,
nhiệm vụ chính trị của địa phương. Trình độ, năng lực của đội ngũ này được nâng
cao sẽ tác động trực tiếp đến khả năng, hiệu quả thuyết phục quần chúng, nâng
cao trình độ nhận thức cho nhân dân.
Hai là, giáo dục chính trị góp phần quan trọng vào củng cố niềm tin,
xác định trách nhiệm, quyết tâm thực hiện nhiệm vụ cho cán bộ, đảng viên và
quần chúng nhân dân .
Thông qua các chương trình đào tạo, bồi dưỡng, trung tâm bồi dưỡng
chính trị đã giúp cho cán bộ, đảng viên và nhân dân tiếp cận với những kiến thức
cơ bản nhất về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước Việt Nam, cơ chế, chính
sách của địa phương; truyền thống lịch sử Đảng, tinh thần yêu nước của dân tộc
Việt Nam, các chính sách về dân tộc, tôn giáo, chính sách đối ngoại của Đảng và
Nhà nước, của địa phương cho cán bộ, đảng viên quận, huyện.
Thực tiễn cách mạng Việt Nam trong mọi giai đoạn cho thấy, khi cán bộ
đảng viên được giáo dục, đào tạo, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước thì năng lực giải quyết công việc bao giờ
cũng hiệu quả hơn, ngược lại cán bộ đảng viên chỉ hoạt động bằng kinh nghiệm,
không được bồi dưỡng về đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước thì dễ sai
lầm, vấp váp, lúng túng, bị động khi thực hiện nhiệm vụ được giao.
Người cán bộ, đảng viên không được đào tạo, giáo dục đầy đủ thường
thiếu sự vững vàng về bản lĩnh, không dám làm, dám chịu trách nhiệm, thậm
chí có trường hợp cán bộ, đảng viên vì thiếu phương pháp luận, thế giới quan

và kiến thức cơ bản mà dẫn đến giải quyết công việc trái với chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và trái với nguyện