giao an ngu van 7

Phan Quang Hòa - 1 - Ngữ văn 7
Ngày soạn : 10-10-2008
Tuần 8- Tiết 29 : Văn bản : QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
I. Mục tiêu :Giúp học sinh:
1.Kiến thức: -Hình dung được cảnh tượng Đèo Ngang hoang vắng, thưa thớt.
-Tâm trạng cô đơn, nhớ nước thương nhà của Bà Huyện Thanh Quan lúc qua đèo.
2. Kó năng: Rèn luyện cho hs kó năng đọc diễn cảm, phân tích thơ Đường luật thất ngôn bát cú.
3.Thái độ: Qua bài dạy ,giáo dục học sinh lòng yêu quê hương ,trân trọng những giá trò văn hoá
tinh thần của dân tộc.
II. Chuẩn bò :
1.Giáo viên: +Tham khảo tài liệu , giáo án, chuẩn bò ĐDDH: bảng phụ ghi bài tập trắc
nghiệm,ghi bài thơ , ảnh Đèo Ngang
+Phương án tổ chức lớp học: gợi mở, nêu vấn đề, giảng bình, tổ chức thảo luận nhóm
2.Học sinh: Đọc trước văn bản ,soạn bài theo các câu hỏi ở sgk.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1.Ổn đònh tổ chức(1’) : Giáo viên kiểm tra só số, tác phong học sinh, vệ sinh lớp học
2..Kiểm tra bài cũ (5’) :
Đọc thuộc lòng bài thơ Bánh trôi nước và nêu cảm nhận của mình về bài thơ. Phân tích rõ cảm
nhận ấy.
Gợi ý trả lời:
Câu 2:Nêu cảm nhận về bài thơ Bánh trôi nước theo các ý cơ bản:
+ Vẻ đẹp sắt son của người phụ nữ trong xã hội cũ và thân phận chìm nổi của họ
+ Tác giả cảm thông cho thân phận của họ,…(có phân tích rõ cảm nhận )
3.Bài mới (37’):
Giơi thiệu bài: Bên cạnh Hồ Xuân Hương thì Bà Huyện Thanh Quan cũng là một nhà thơ tiêu
biểu của nước ta giai đoạn thế kỉ XIX . Tác phẩm của bà tuy không nhiều nhưng đều là những
bài thơ hay, có sức lôi cuốn người đọc mạnh mẽ bởi những giá trò ý nghóa được thể hiện trong
các bài thơ. Tiết học hôm nay ,các em sẽ được tìm hiểu một tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ , bài
thơ “Qua Đèo Ngang”.
TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY

TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO
VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC
SINH
NỘI DUNG
5’
H/động 1: H/dẫn hs tìm
hiểu chung
-Gv gọi hs đọc mục chú
thích * ở sgk.
-Em hãy trình bày vài nét
về tác giả Bà Huyện Thanh
Quan ?
-Hs đọc mục chú thích * ở sgk
-Hs trình bày vài nét về tác
giả .
I.tìm hiểu chung
1. Tác giả:
-Tên thật là Nguyễn Thò
Hinh, sống ở thế kỉ XIX,
quê: Hà Nội
-Là một trong những nữ só
tài danh hiếm có của thời
Phan Quang Hòa - 2 - Ngữ văn 7
8’
16’
-Gv nhận xét,kết luận một
số nét về tác giả , tác phẩm.
-Gv hướng dẫn hs cách đọc

văn bản,đọc mẫu
- Gọi hs đọc lại văn bản.
-Gv nghe,nhận xét cách đọc
của học sinh
-Gv lưu ý về một số từ ngữ
khó trong bài thơ
-Gv kết luận
-Bài thơ được viết theo thể
thơ gì? Em hiểu biết gì về
thể thơ đó?
-Gv giảng về thể thơ thất
ngôn bát cú Đường luật
-Em hãy chỉ ra bố cục của
bài thơ?
-Theo em bài thơ này được
viết theo phương thức biểu
đạt nào? Vì sao em biết?
-Giáo viên sơ kết, chuyển ý.
H/động 3: Hướng dẫn hs
phân tích văn bản.
-Gọi hs đọc lại hai câu đề.
-Cảnh Đèo Ngang được gợi
tả vào thời điểm nào?
-Thời điểm đó gợi cho emù
một cảm giác như thế nào?
-Cảnh Đèo Ngang được gợi
tả qua những hình ảnh nào?
-Em hiểu nghóa của từ chen
như thế nào?
-Sự lặp lại từ chen trong lời

thơ này đã gợi tả một cảnh
tượng thiên nhiên ntn?
-Gv nhận xét, giảng bình về
đặc sắc nghệ thuật thể hiện
nội dung ý nghóa
-Như vậy ,phần đề của bài
-Hs nghe giáo viên trình bày
về tác giả.
-Nghe giáo viên đọc.
-Hs đọc lại văn bản.
-Hs nghe ,rút kinh nghiệm về
cách đọc
-Hs chú ý nghóa các từ ngữ
khó
-Bài thơ được viết theo thể
thơ thất ngôn bát cú Đường
luật( trình bày về thể thơ)
-Nghe và hiểu
-Học sinh : bài thơ này có bố
cục 4 phần , mỗi phần 2 câu:
đề ,thực, luận, kết
-Hs:Bài thơ được viết theo
phương thức biểu cảm. Vì bài
thơ chủ yếu là bộc lộ tình cảm
của con người.
-Hs đọc lại hai câu đề.
-Thời điểm : buôỉ chiều, bóng
xế tà.
-Hs cảm nhận:Cảm giác
buồn,vắng lặng.

-Hs phát hiện:Cảnh Đèo
Ngang ù : cỏ, cây, đá, lá, hoa.
(cỏ cây chen đá, lá chen hoa).
-chen : lẫn vào nhau , xâm lấn
lẫn nhau không ra hàng lối.
→ Tạo nên một cảnh tượng
hoang sơ, rậm rạp…
-Hs hình dung:Cảnh rậm
đại ngày xưa.
2. Tác phẩm
-Thể thơ:Thất ngôn bát cú
Đường luật.
-Bố cục:4 phần( đề, thực,
luận,kết)
III.Tìm hiểu chi tiết
1.Hai câu đề.
-Thời điểm : bóng xế tà.
- Cảnh Đèo Ngang : cỏ, cây,
đá ,lá, hoa.
⇒Cảnh rậm rạp, hoang sơ,
vắng lặng, buồn.
Phan Quang Hòa - 3 - Ngữ văn 7
thơ đã gợi hình một Đèo
Ngang như thế nào?
-Gv kết luận,chuyển ý
-Gọi hs đọc hai câu thực.
-Cảnh tượng Đèo Ngang ở
đây có nét bổ sung nào
trong chi tiết tả cảnh?
-Theo em có gì độc đáo

trong nghệ thuật miêu tả
của tác giả? Tác dụng?(cho
hs thảo luận nhóm và cử đại
diện trả lời)
-Gvnhận xét , giảng bình về
nghệ thuật thể hiện nội
dung ý nghóa của hai câu
thực(sau khi hs trình bày.)
-Như vậy , phần thực của
bài thơ đã tả thực sự sống ở
đèo Ngang. Nhưng đó là
một sự sống như thế nào?
-Hai câu thực của bài thơ
tuy tả cảnh nhưng cũng đã
hé mở về tâm trạng của nhà
thơ .Theo em đó là tâmtrạng
gì?
-Gv sơ kết về hai câu thực.
-Gv gọi hs đọc hai câu luận.
-Trong bài thơ thất ngôn bát
cú thì hai câu luận có cấu
trúc đối nhau. Em hãy chỉ ra
các biểu hiện của phép đối
ấy về: đối ý, thanh điệu ?
-Phép đối này có tác dụng
như thế nào trong việc thể
hiện cảm xúc của nhà thơ ?
-Gv nhận xét , bình
- hai câu luận này còn có
cách diễn đạt ẩn dụ, em thử

chỉ ra phép ẩn dụ ấy?
rạp ,hoang sơ, vắng lặng,
buồn.

-Hs đọc hai câu thực.
-Hs:Có thêm con người , sự
sống: tiều vài chú, chợ mấy
nhà.
-T/luận nhóm, trả lời:Tác giả
sử dụng từ láy, phép đối,từ
tượng hình, đảo ngữ :→ gợi tả
hình dáng vất vả ,nhỏ nhoi
thưa thớt của con người giữa
núi rừng rậm rạp, sự thưa thớt
của những ngôi nhà ven sông,
…
-Hs: đây với một sự sống ít
ỏi, thưa thớt, hoang sơ, cảnh
tượng bao la bát ngát.
- Có thể trả lời:Tâm trạng
buồn man mác của lòng người
trước cảnh tượng hoang sơ
vắng lặng, xa lạ.
-Hs đọc hai câu luận.
-Hs chỉ rõ: - về ý: nhớ nước-
thương nhà.
-về thanh điệu: TT BB BTT
BB TT TBB
-Hs:Với phép đối này đã làm
rõ hai trạng thái cảm xúc nhớ

nước và thương nhà, tạo nhòp
điệu cân đối cho lời thơ…
-Tác giả mượn tiếng chim để
bày tỏ lòng người.
2.Hai câu thực.
-Lom khom -tiều vài chú
-Lác đác -chợ mấy nhà.
→Phép đối, từ láy tượng
hình , đảo ngữ
⇒Sự sống ít ỏi, thưa thớt,
hoang sơ trước không gian
bao la, bát ngát.
3.Hai câu luận.
Nhớ nước …con quốc quốc
Thương nhà …cái gia gia
Phép đối ẩn dụ, chơi chữ
⇒Nỗi buồn nhớ quê nhà
Phan Quang Hòa - 4 - Ngữ văn 7
-Vậy nỗi lòng của con người
ở đây như thế nào?
-Gv giảng bình ,chuyển ý
sang hai câu cuối
-Gọi hs đọc hai câu cuối.
-Hai câu cuối, toàn cảnh
Đèo Ngang hiện lên qua
những từ ngữ , hình ảnh nào
-Em hình dung về một
không gian như thế nào qua
những từ ngữ ấy?
-Giữa không gian ấy thì con

người lặng lẽ một mình đối
diện với nỗi cô đơn . Theo
em lời thơ nào thể hiện nỗi
cô đơn đó của tác giả?
-Em hiểu như thế nào là
“tình riêng ta với ta”?
-Vậy theo em tình riêng ấy
của tác giả là gì?( cho học
sinh trao đổi theo bàn).
-Gv nhận xét, kết luận sau
khi gọi một số bàn trình bày
-Em có nhận xét gì về nghệ
thuật diễn đạt ý của hai câu
thơ cuối?
-Theo em phép đối này có
giá trò ý nghóa như thế nào?
-Gv giảng bình về đặc sắc
nghệ thuật của phép đối.
H/động 4: H/dẫn hs củng
cố,tổng kết.
-Một bài thơ thất ngôn bát
cú Đường luật thường có hai
nội dung : cảnh và tình. Vậy
em hãy xác đònh các nội
dung ấy ở bài thơ này?
-Hs:nỗi nhớ nước thương nhà
của tác giả khi đứng trước
Đèo Ngang hoang sơ.
-Hs nghe giáo viên bình.
-Hs đọc hai câu cuối.

-Đó là: trời ,non ,nước .
-Có thể hình dung:Đó là một
không gian mênh mông, xa
lạ, tónh vắng…
-Đó là: Một mảnh tình riêng
ta với ta.
-Hs:Đó là tâm sự sâu kín, một
mình mình biết, một mình
mình hay.
-Hs trao đổi, trả lời: đó là
tình thương nhà ,nỗi nhớ nước
da diết, âm thầm, lặng lẽ của
tác giả, nỗi buồn thầm lặng
của nhà thơ.
-Tác giả đã sử dụng phép đối.
-Hs:Làm nổi bật được nỗi
buồn cô đơn thầm lặng của
con người trước trời mây non
nước …
+Bốn câu đầu: Bức tranh Đèo
Ngang tónh vắng, hoang sơ,
bao la ,buồn …
+Bốn câu cuối: Tâm trạng
khắc khoải ,nhớ nước thương
,nhớ về quá khứ đất nước
của nhà thơ.
4.Hai câu kết
-Toàn cảnh Đèo Ngang :trời
,non ,nước.
- Mảnh tình riêng ta với ta.

→ Phép đối
⇒ Nỗi buồn cô đơn thầm
lặng cũa con người trước
cảnh vật
IV.Tổng kết :Ghi nhớ :Sgk.
Phan Quang Hòa - 5 - Ngữ văn 7
-Gv kết luận sau khi học
sinh trả lời
-Em có nhận xét gì về nghệ
thuật thể hiện của bài thơ?
-Tóm lại ,em có cảm thụ
chung gì qua tìm hiểu bài
thơ?
-Gv khắc sâu kiến thức cho
học sinh, tổng kết tiết học.
nhà, nỗi buồn thầm lặng cô
đơn của tác giả…
-Học sinh :Từ ngữ có sức gợi
tả ,biểu cảm cao ,sử dụng
nghệ thuật ẩn dụ, đối đặc sắc.
-Học sinh trả lời theo ý ở ghi
nhớ sgk.
-Học sinh đọc ghi nhớ sgk.
4. Hướng dẫn về nhà: (2’):
ø -Xem lại nội dung bài học, đọc lại bài thơ, học thuộc lòng bài thơ và phần ghi nhớ ở sgk.
-Chuẩn bò tiếp bài mới: Văn bản : Bạn đến chơi nhà của tác giả Nguyễn Khuyến.
Yêu cầu: đọc trước văn bản từ 3-4 lần, đọc kó phần chú thích * ở sgk, soạn bài theo hệ thống câu
hỏi ở sgk. Cần chú ý về :
+ Cảm xúc của nhà thơ khi bạn đến chơi
+ Gia cảnh của chủ nhà

+ nghóa của bài thơ?
IV.RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..