Khảo sát tình hình sử dụng thuốc ARV và tuân thủ điều trị của bệnh nhân tại phòng khám điều trị ngoại trú điều trị HIV AIDS trung tâm y tế Trấn Biên -Yên Bái 2018

B YT
IH CD

C HÀ N I

NGUY N NG C QUÝ

KH O SÁT TÌNH HÌNH S D NG THU C
ARV VÀ TUÂN TH
I U TR C A B NH
NHÂN T I PHÒNG KHÁM NGO I TRÚ I U
TR HIV/AIDS TRUNG TÂM Y T
TR N YÊN - YÊN BÁI

LU N V N D

C S CHUYÊN KHOA C P I

HÀ N I 2018

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

NG

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

TR


B YT
IH CD

C HÀ N I

NGUY N NG C QUÝ

KH O SÁT TÌNH HÌNH S D NG THU C
ARV VÀ TUÂN TH
I U TR C A B NH
NHÂN T I PHÒNG KHÁM NGO I TRÚ I U
TR HIV/AIDS TRUNG TÂM Y T
TR N YÊN - YÊN BÁI
LU N V N D

C S CHUYÊN KHOA C P I

CHUYÊN NGÀNH: D

c lý - D

c lâm sàng

MÃ S : CK 60 72 04 05
ng d n khoa h c: TS.V

ình Hòa

Th i gian th c hi n: T tháng 7/2018

n 11/2018

Ng

ih

HÀ N I 2018

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

NG

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

TR


L IC M

N

Trong su t quá trình h c t p và hoàn thành lu n v n t t nghi p, tôi ã nh n
c s ch b o, giúp

quý báu c a các th y cô,

ng nghi p, anh ch và b n bè.

V i lòng kính tr ng và bi t n sâu s c, tôi xin bày t l i c m n chân thành t i: TS
ng

ih cD

c Hà N i, Phó giám

c Trung tâm

Qu c gia v Thông tin thu c và Theo dõi ph n ng có h i c a thu c; PGS.TS
Nguy n Hoàng Anh - Gi ng viên Tr

ng

ih cD

c Hà N i, Giám

c Trung

tâm Qu c gia v Thông tin thu c và Theo dõi ph n ng có h i c a thu c; DS.
Nguy n Hoàng Anh - Chuyên viên Trung tâm Qu c gia v Thông tin thu c và
Theo dõi ph n ng có h i c a thu c. Nh ng ng

i ãh

ng d n, dìu d t tôi v

t

qua nh ng khó kh n và t n tình ch b o cho tôi trong quá trình hoàn thành khóa
lu n này.
Tôi xin chân thành c m n chân thành t i Ban Giám hi u, các gi ng viên
tr

ng

–D

ih cD

c Hà N i và

c lâm sàng - Tr

ng

c bi t các các gi ng viên trong B môn D

ih cD

c Hà N i, nh ng ng

i ã gi ng d y và t o

i u ki n thu n l i cho tôi trong su t th i gian h c t p và nghiên c u t i tr
Tôi c ng trân tr ng g i l i c m n t i Ban Giám
i ud

c Lý

ng.

c, các bác s , các anh ch

ng, t v n viên và toàn b nhân viên c a Phòng khám ngo i trú – Trung

tâm Y t Tr n Yên -Yên Bái ã t o i u ki n t t nh t cho tôi trong th i gian th c
hi n khóa lu n t i ây.
Tôi c ng g i l i c m n vô h n t i gia ình, b n bè nh ng ng
tâm

ng viên và là ch d a tinh th n v ng ch c

i ã luôn quan

tôi hoàn thành t t nhi m v c a

mình trong 2 n m h c v a qua.
Hà N i, ngày 8 tháng 11 n m 2018
H c viên

Nguy n Ng c Quý

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

ình Hòa - Gi ng viên Tr

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

V


M CL C

TV N

T NG QUAN........................................................................................ 3

T ng quan v HIV/AIDS ................................................................................... 3

1.1.1.

c i m d ch t HIV/AIDS .............................................................................. 3

1.1.2.

C ch b nh sinh ................................................................................................ 4

1.2.

T ng quan v

1.2.1.

M c ích và nguyên t c i u tr ......................................................................... 5

1.2.2.

Tiêu chu n b t

1.2.3.

Phân lo i thu c ARV .......................................................................................... 7

1.2.4.

Các phác

1.2.5.

Theo dõi

1.3.

T ng quan v tuân th

1.3.1.

Khái ni m, vai trò c a tuân th

1.3.2.

Phân lo i tuân th c a b nh nhân v i i u tr ARV ......................................... 14

1.3.3.

Các ph

1.4.

T ng quan v m t s nghiên c u v tuân th

i u tr ...................................... 19

1.4.1.

T ng quan v m t s nghiên c u v tuân th

i u tr trên th gi i.................. 19

1.4.2.

T ng quan v m t s nghiên c u v tuân th

i u tr trên b nh nhân ng

i u tr ARV t i Vi t Nam .......................................................... 5
u i u tr ARV........................................................................ 5

i u tr ARV cho ng

i l n ........................................................... 9

c tính c a thu c ARV .................................................................... 10
i u tr .......................................................................... 13
i u tr

ng pháp ánh giá tuân th

i v i i u tr ARV.......................... 13

i u tr ..................................................... 14

il n

t i Vi t Nam .............................................................................................................. 20
nh h

ng

1.5.

Các y u t

n tuân th

1.6.

Các bi n pháp c i thi n tuân th

1.7.

M ts

i u tr ARV ............................................ 21
i u tr

b nh nhân ..................................... 22

c i m v tình hình nhi m HIV/AIDS và i u tr ARV t i t nh Yên

Bái và Trung tâm Y t huy n Tr n Yên: ................................................................... 23
1.7.1.

c i m d ch t HIV t i t nh Yên Bái ............................................................ 23

1.7.2.

c i m d ch t HIV t i huy n Tr n Yên ....................................................... 23

CH

NG 2.

2.1.

it

IT

NG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ......................... 25

ng nghiên c u ....................................................................................... 25

2.2.

Ph

ng pháp nghiên c u .................................................................................. 25

2.2.1.

Thi t k nghiên c u .......................................................................................... 25

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

1.1.

NG 1.

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

CH

................................................................................................................. 1


2.2.2.

Quy trình nghiên c u ........................................................................................ 25

2.3.

Ch tiêu nghiên c u .......................................................................................... 26

2.4.

X lý s li u ..................................................................................................... 28

3.1.1.

K T QU

NGHIÊN C U .................................................................. 29

Kh o sát tình hình s d ng thu c ARV ........................................................... 29
c i m c a b nh nhân khi b t

u i u tr ARV .......................................... 29

3.1.2.

Tình hình s d ng thu c t i th i i m b t

3.1.3.

Tình hình duy trì i u tr .................................................................................. 33

3.2.

Kh o sát tình hình tuân th c a b nh nhân

3.2.1.
3.2.2.
CH
4.1.
4.1.1.

c i m b nh nhân có th
Kh o sát tuân th
NG 4.

nh h

ng

u i u tr ARV ........................... 31
i v i i u tr ARV .................... 33

n tuân th

i u tr ........................... 33

i u tr c a TNC ............................................................... 40

BÀN LU N ......................................................................................... 47

Kh o sát tình hình s d ng thu c ..................................................................... 47
c i m chung c a b nh nhân ........................................................................ 47

4.1.2.

Tình hình s d ng thu c t i th i i m b t

u i u tr .................................... 48

4.1.3.

V tình hình duy trì i u tr .............................................................................. 50

4.2.

Kh o sát tình hình tuân th

4.2.1.

T l tuân th

4.2.2.

Các y u t có th liên quan

i u tr c a b nh nhân

i v i i u tr ARV........ 50

i u tr ....................................................................................... 51
n tuân th

i u tr ARV .................................... 52

4.3.

u i m và h n ch c a nghiên c u ................................................................ 57

4.3.1.

u i m c a nghiên c u................................................................................... 57

4.3.2.

H n ch c a nghiên c u ................................................................................... 57

K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................................... 59

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

3.1.

NG 3.

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

CH


3TC

Lamivudin

ABC

Abacavir

ADR

Ph n ng có h i c a thu c

AIDS

H i ch ng suy gi m mi n d ch m c ph i (Acquired Immune
Deficiency Syndrome)

ALAT

Alanin aminotransferase

AZT

Zidovudin

CBYT

Cán b y t

d4T

Stavudin

TNC
TV

it

ng nghiên c u

i u tra viên

EFV

Efavirenz

G LS

Giai o n lâm sàng

HBV

Virus viêm gan B (Hepatitis B virus)

HCV

Virus viêm gan C (Hepatitis C virus)

HIV

Virus gây suy gi m mi n d ch m c ph i

ng

i (Human

Immunodeficiency Virus)
LPV/r

Lopinavir/ritonavir

NNRTI

Thu c c ch enzym sao chép ng

c không nucleosid (Non-

nucleoside reverse-transcriptase inhibitor)
NRTI

Thu c c ch enzym sao chép ng

c nucleosid (Nucleoside reverse-

transcriptase inhibitor)
NTCH

Nhi m trùng c h i

NVP

Nevirapin

PI

Thu c c ch protease (Protease inhibitor)

PKNT

Phòng khám ngo i trú

TB

T bào

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

VI T T T

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

DANH M C KÝ HI U, CH


TCD4

T bào lympho T mang phân t CD4

TDF

Tenofovir

TDKMM

Tác d ng không mong mu n

TT T

Tuân th

THPT

Trung h c ph thông

WHO

T ch c Y t th gi i (World Health Organization )

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

i u tr


DANH M C B NG
B ng 1.1 Tiêu chu n b t

u i u tr ARV .................................................................6

B ng 1.2 Phân lo i thu c i u tr HIV/AIDS ............................................................8
ng d n ch n oán và i u tr

HIV/AIDS” c a B Y T ............................................................................................9
B ng 1.4 T

ng tác c a thu c ARV và cách x trí ..................................................11

B ng 1.5 Tiêu chu n ch n oán th t b i i u tr ARV .............................................12
B ng 1.6 Các y u t làm gi m t l tuân th
B ng 3.1

i u tr ARV .....................................21

c i m c a b nh nhân khi b t

u i u tr ARV ..................................29

B ng 3.2 Các thu c dùng t i th i i m b t

u i u tr ............................................32

B ng 3.3 Các t

ng tác thu c ghi nh n t i th i i m b t

u i u tr .....................32

B ng 3.4 Tình hình duy trì i u tr ............................................................................33
B ng 3.5 Thông tin chung c a
B ng 3.6

it

ng tham gia ph ng v n .................................33

c i m i u tr ARV c a

B ng 3.7 T l s d ng r

it

ng tham gia ph ng v n ......................35

u, bia và ma túy theo gi i c a TNC ...........................36

B ng 3.8 Ki n th c c a TNC v

i u tr ARV ......................................................37

B ng 3.9 Thông tin v y u t cung c p d ch v t i PKNT .......................................38
B ng 3.10 Thông tin v y u t h tr t i nhà c a TNC .........................................39
B ng 3.11 K t qu

ánh giá tuân th u ng thu c .....................................................40

B ng 3.12 M i liên quan gi a
B ng 3.13 Các y u t v
B ng 3.14 nh h

c i m nhân kh u h c và TT T ARV ................41

c i m i u tr liên quan

ng c a s d ng r

n TT T .............................43

u, bia, ma túy liên quan

n TT T ............44

B ng 3.15 M i liên quan gi a ki n th c i u tr ARV và TT T ARV ...................45
B ng 3.16 nh h

ng c a các y u t d ch v , h tr liên quan

n TT T ............. 45

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

i u tr HIV/AIDS theo các “H

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

B ng 1.3 Phác


DANH M C HÌNH

Hình 2.1 Quy trình ti p c n b nh nhân và thu th p s li u .......................................26

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Hình 3.1 S b nh nhân tham gia ph ng v n .............................................................29


TV N
HIV là tên vi t t t c a virus gây c ch h mi n d ch

ng

i - Human

Immunodefficiency Virus. Khi h th ng mi n nhi m b suy gi m n ng, các virus, vi
khu n, n m và ký sinh trùng s xâm nh p c th , gây nhi m trùng c h i và b nh

ch quan

ng

i

c T ch c Y t th gi i (WHO) xem nh là

i v i HIV càng làm t ng nguy c lây nhi m b nh.

i d ch. Vi c

Vi t Nam, ch a

t ng có d ch b nh nào lây lan r ng kh p và kéo dài nh d ch HIV/AIDS. Tính
30/9/2017, c n

c có 208.371 ng

i nhi m HIV ang còn s ng

trong ó có 90.493 b nh nhân AIDS còn s ng và ã có 91.840 ng
Trong s ng
dõi và qu n lý

i nhi m HIV

c báo cáo,
i ch t do AIDS.

c báo cáo ch có kho ng 80% s tr

i nhi m HIV và s ng

chuy n sang giai o n AIDS, công tác ch m sóc và i u tr ng
hi n t i y h c v n ch a tìm ra

c ph

i

i nhi m HIV/AIDS

ngày càng tr nên c p thi t. M c dù ã có nhi u c g ng nh ng tính
i b nh.

ng h p theo

c [6].

Ngày nay v i s không ng ng gia t ng s ng

ng

n

n th i i m

ng thu c lo i b hoàn toàn HIV ra kh i

ch ng l i s nhân lên c a HIV và kéo dài cu c s ng cho ng

i

b nh, v khí duy nh t hi n nay là thu c kháng retro virus (ARV). Nh ng nghiên
c u g n ây cho th y i u tr ARV cho ng

i nhi m HIV là li u pháp d phòng lây

nhi m t t, làm gi m t vong do AIDS và c các b nh liên quan

n AIDS trên toàn

c u t 1,5 tri u n m 2010 xu ng còn 1,1 tri u vào n m 2015. Cu i n m 2015, s
b nh nhân

c i u tr ARV là 106.423 ng

i,

t 42% s nhi m HIV trong c ng

ng. i u tr ARV là quá trình liên t c kéo dài su t cu c
i u tr tuy t

i [1]. Qua ó giúp duy trì n ng

ch t i a s nhân lên c a HIV,
t

i và òi h i s tuân th

thu c ARV trong máu nh m c

th i gian cho phép h mi n d ch

ó phòng ng a các b nh nhi m trùng c h i, c i thi n ch t l

c ph c h i,

ng s ng cho ng

i

b nh và t ng t l s ng sót [1], [9].
T i Yên Bái tính
ã lên t i 5.725 ng
có 1.498 ng

n ngày 16/11/2017, s ng

i nhi m HIV còn s ng c a t nh

i, trong ó s b nh nhân AIDS còn s ng là 4.227 ng

i, và ã

i t vong do AIDS. T ng s b nh nhân ang i u tr ARV t i t nh là
1

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

Nhi m HIV

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

nhân chuy n sang giai o n AIDS (Acquired ImmunoDeficiency Syndrome)[46].


2.083 ng

i [24]. Tình hình s l

b nh nhân th

ng xuyên i lao

ng b nh nhân i u tr ngày m t t ng và nhi u
ng

t nh ngoài gây không ít tr ng i cho ng

b nh trong vi c ti p c n i u tr và tuân th

i

i u tr .

Xu t phát t th c ti n trên, chúng tôi ti n hành nghiên c u “Kh o sát tình
i u tr c a b nh nhân t i phòng khám

d ng thu c ARV và tuân th

ngo i trú i u tr HIV/AIDS, Trung tâm Y t Tr n Yên - Yên Bái” v i các m c
tiêu sau:
M c tiêu 1: Kh o sát tình hình s d ng thu c ARV trên b nh nhân i u tr
HIV/AIDS t i phòng khám ngo i trú i u tr HIV/AIDS - Trung tâm Y t Tr n Yên
- Yên Bái.
M c tiêu 2:

ánh giá tình hình tuân th c a b nh nhân

i v i i u tr ARV

t i phòng khám ngo i trú i u tr HIV/AIDS – Trung tâm Y t Tr n Yên -Yên Bái
và xác

nh các y u t liên quan.

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

.

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

hình s

2


CH
T ng quan v HIV/AIDS

c i m d ch t HIV/AIDS

1.1.1.

c i m d ch t HIV trên th gi i

Tính

n h t n m 2017, t ng s ng

i l n kho ng 35,1 tri u, ph n

kho ng 1,8 tri u), s ng
1,6 tri u, tr em d

kho ng 18,2 tri u, tr em d

kho ng 110.000 ng

i 15 tu i

i nhi m m i HIV trong n m 2017 là 1,8 tri u (ng

i 15 tu i kho ng 180.000 ng

n m 2017 là 940.000 ng

i (ng

il n

i), s t vong do AIDS trong

i l n kho ng 830.000 ng

i, tr em d

i 15 tu i

i) [54].

c i m d ch t HIV t i Vi t Nam

1.1.1.2.

c i m d ch t b nh HIV t i Vi t Nam [6]

-

Trong 9 tháng
6.883 tr
tr

i ang nhi m HIV là kho ng 36,9 tri u

u n m 2017, trên c n

c ã xét nghi m phát hi n m i

ng h p nhi m HIV, s b nh nhân chuy n sang giai o n AIDS là 3.484

ng h p, s b nh nhân t vong là 1.260 tr

2016, s tr

ng h p. So sánh v i s li u n m

ng h p nhi m HIV phát hi n m i gi m 1,1%, s b nh nhân AIDS

gi m 39%, và ng

i nhi m HIV t vong gi m 15%.

- Tình hình i u tr HIV t i Vi t Nam [6]
i u tr ARV

c tri n khai t t c 63 t nh/thành ph , v i 401 phòng khám

i u tr ngo i trú ARV, tri n khai c s c p phát thu c i u tr ARV t i 562 tr m y
t , trong tr i giam. Tính

n h t tháng 9 n m 2017, ã i u tr cho 122.439 b nh

nhân, t ng g n 6.000 b nh nhân so v i cu i n m 2016. Tri n khai phát thu c t i

TYT xã cho 10.499 b nh nhân. D ki n

n h t n m 2017 s

i u tr cho kho ng

124.000 b nh nhân.
Tri n khai chuy n giao và ki n toàn các c s
ti n t i kê

i u tr ARV trên toàn qu c

n i u tr ARV b ng thu c b o hi m y t t tháng 01 n m 2018. Cho

n tháng 12 n m 2017 ã có 271 phòng khám i u tr ngo i trú ã ký h p

ng

b o hi m y t (chi m 67,5%), trong ó 151 phòng khám i u tr ngo i trú ã ti n
hành thanh toán các phí d ch v , thu c liên quan i u tr ARV cho b nh nhân
(chi m 37,7%). Hi n 130 phòng khám i u tr ngo i trú ch a ký
3

ch p

ng

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

1.1.1.1.

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

1.1.

(ng

NG 1. T NG QUAN


B o hi m y t , trong ó 43 phòng khám t i trung tâm y t huy n 1 ch c n ng; 20
phòng khám t i Trung tâm Phòng, ch ng HIV/AIDS, 25 phòng khám t i trung tâm
y t huy n 2 ch c n ng; 17 phòng khám t i b nh vi n huy n; 19 phòng khám t i
b nh vi n t nh.
c xét nghi m là 982.073 l

t ng

i và phát hi n

nhi m HIV cho 832 ph n mang thai, kho ng 53% ph n mang thai nhi m HIV
c xét nghi m trong th i k mang thai, 47% ph n mang thai phát hi n trong
th i k chuy n d .

i u tr d phòng HIV t m sang con cho kho ng 1.407 ph n

mang thai nhi m HIV, trong s
i u tr ARV tr

ó kho ng 844 ph n mang thai nhi m HIV

c khi có thai. T ng s tr

c

s ng t m nhi m HIV là 1.261 tr

c ti p t c i u tr d phòng ARV. Trong s 808 tr sinh ra t m nhi m HIV
c làm xét nghi m trong vòng 2 tháng sau sinh, có 15 tr
d

ng tính, t l d

ng tính là 1,87%.

i u tr d phòng Lao: Trong 9 tháng
HIV b t

u

c xét nghi m HIV

u n m 2017, s b nh nhân nhi m

c i u tr d phòng Lao b ng INH là 9.991 b nh nhân. Các ho t

ng ph i h p chuy n g i gi a i u tr Lao và
ch gi a các c s y t ,

i u tr ARV

c ph i h p ch t

m b o t t c b nh nhân i u tr ARV phát hi n m c Lao

c chuy n g i i u tr Lao.
1.1.2.

C ch b nh sinh

HIV gây t n th

ng các t bào h mi n d ch d n t i các r i lo n áp ng mi n

d ch, trong ó TCD4 th

ng b t n th

ng

u tiên và tr m tr ng nh t. Khi HIV

xâm nh p vào t bào TCD4, nó s tr c ti p phá h y TCD4 b ng cách làm t ng th m
th u màng t bào, gây

c t bào; ho c gián ti p gi t TCD4 do hình thành kháng th

kháng lympho ho c ph n ng chéo gi a kháng th kháng HIV v i kháng nguyên t
bào ích. H u qu c a quá trình này d n t i m t lo t các r i lo n h th ng mi n
d ch trong c th bao g m:

- R i lo n mi n d ch qua trung gian t bào: b nh nhân d m c các b nh liên
quan

n áp ng mi n d ch nh lao, viêm ph i do Pneumocytis carnii, nhi m n m.

4

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

2017, s ph n mang thai

un m

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

i u tr d phòng lây truy n HIV t m sang con: Trong 9 tháng


- R i lo n mi n d ch d ch th : b nh nhân nh y c m v i các lo i nhi m trùng
nh t c u, ph c u…
- R i lo n ch c n ng

i th c bào và b ch c u mono: làm gi m kh n ng

ch ng vi khu n, gi m ph n ng viêm làm cho các c quan có nhi u
- T n th

ng các c quan t o lympho: gây suy t y x

ng, làm gi m toàn b

ho c t ng dòng h ng c u, b ch c u h t, ti u c u và lympho.
V i hàng lo t r i lo n trên, h mi n d ch c a b nh nhân s d n d n b suy
gi m. Sau m t th i gian, ng

i b nh s ti n tri n thành giai o n hình thành h i

ch ng AIDS. Khi ó, h mi n d ch c a c th b suy y u nghiêm tr ng, t o i u
ki n cho nhi m trùng c h i phát tri n, cu i cùng d n t i t vong [16].
T ng quan v

1.2.
1.2.1.

i u tr ARV t i Vi t Nam

M c ích và nguyên t c i u tr

- M c ích
+ Ng n ch n t i a và lâu dài quá trình nhân lên c a HIV trong c th
+ Ph c h i ch c n ng mi n d ch [5]
- Nguyên t c i u tr
+ Ph i h p thu c: dùng ph i h p ít nh t 3 lo i thu c ARV;
+ i u tr s m: i u tr ngay khi ng
n ng nhân lên c a HIV, gi m s l

i b nh

tiêu chu n nh m ng n ch n kh

ng HIV trong máu và gi m phá h y t bào mi n

d ch;
+ i u tr liên t c, su t

i: ng

i b nh c n

c i u tr ARV su t

i và theo

dõi trong su t quá trình i u tr ;
+

m b o tuân th

i u tr ARV: ng

li u, úng gi , úng cách theo ch
1.2.2.

Tiêu chu n b t

i b nh c n th c hi n u ng thu c úng

nh [5].

u i u tr ARV

Tiêu chu n i u tr cho b nh nhân nhi m HIV t i Vi t Nam ngày càng
m r ng, giúp ng

i b nh

c i u tr s m, làm t ng m nh s l

c ti p c n i u tr b ng ARV.
i u tr ARV cho t t c các tr

n ngày 22/7/2015, B Y t

ng b nh nhân

ã có khuy n cáo

ng h p nhi m HIV, không ph thu c s l
5

c

ng t

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

ng tiêu hóa, da d b nhi m trùng c h i.

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

nh ph i,

i th c bào


u i u tr

i trong các khuy n cáo c a B Y t

c trình bày chi ti t trong b ng 1.1

B ng 1.1 Tiêu chu n b t
Tài li u

u i u tr ARV

Tiêu chu n b t

u i u tr ARV

N u có xét nghi m CD4, ch
- Ng
Quy t nh s
3003/Q -BYT c a
B Y T ngày
19/8/2009 [1]

s l

i nhi m HIV giai o n lâm sàng 4, không ph thu c

ng t bào CD4

- Ng

i nhi m HIV giai o n lâm sàng 3 v i CD4 < 350 t

bào/mm3
- Ng

i nhi m HIV giai o n lâm sàng 1, 2 v i CD4 <

250 t bào /mm3
N u không làm
ARV khi ng

Quy t

nh s

nh i u tr ARV khi:

- Ng

c xét nghi m CD4, ch

i nhi m HIV

nh i u tr

giai o n lâm sàng 3, 4 .

i nhi m HIV có s l

ng t bào TCD4 ≤ 350 t

3

4139/Q -BYT c a

bào/mm không ph thu c giai o n lâm sàng ho c

B Y T ngày

- Ng

02/11/2011 [2]

thu c s l

i nhi m HIV

giai o n lâm sàng 3,4 không ph

ng t bào TCD4

CD4 ≤ 500 t bào/mm3 ho c
i u tr không ph
tr

thu c s

l

ng t bào CD4 trong

ng h p:

- Giai o n lâm sàng 3 ho c 4 bao g m c m c lao.
Quy t

nh s

- Có bi u hi n c a viêm gan B (VGB) m n tính n ng. -

3047/Q -BYT c a

Ph n mang thai và ph n

B Y T ngày

- Ng

i nhi m HIV có v /ch ng không b nhi m HIV.

22/7/2015 [4]

- Ng

i nhi m HIV thu c các qu n th nguy c bao g m:

ng

ang cho con bú nhi m HIV.

i tiêm chích ma túy, ph n bán dâm, nam quan h

tình d c

ng gi i.

- Ng

i nhi m HIV ≥ 50 tu i.

- Ng

i nhi m HIV sinh s ng, làm vi c t i khu v c mi n

6

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

v tiêu chu n b t

an lâm sàng [7]. S thay

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

bào TCD4 và giai

Tài li u

Tiêu chu n b t
núi, h i

3413/Q -BYT c a
B Y T ngày
22/7/2017 [7]

i u tr ARV cho t t c các tr

-

không ph thu c vào s l

ng h p nhi m HIV,

ng t bào TCD4 và giai o n

lâm sàng.
- Ng

i nhi m HIV không ph thu c giai o n lâm sàng

và s l

ng t bào CD4.

- Tr d

i 18 tháng tu i có k t qu xét nghi m PCR l n 1

d

ng tính ho c có kháng th kháng HIV d

ng tính

ng

th i có bi u hi n sau: n m mi ng, viêm ph i n ng, nhi m
Quy t

nh s

5418/Q -BYT c a
B Y T ngày
01/12/2017 [8]

trùng n ng ho c có b t k b nh lý nào c a giai o n AIDS.
Ng ng i u tr ARV khi tr

c xác

nh không nhi m

HIV.
- M có xét nghi m sàng l c có k t qu ph n

ng v i

kháng th kháng HIV khi chuy n d ho c sau sinh ho c
ang cho con bú: t v n và i u tr ARV ngay cho m
ng th i làm xét nghi m kh ng
qu xét nghi m kh ng

nh nhi m HIV. N u k t

nh nhi m HIV c a m âm tính thì

ng ng i u tr ARV.

1.2.3.

Phân lo i thu c ARV

Hi n nay trên th gi i có 5 nhóm thu c ARV
c a chúng lên nh ng b

ng

c khác nhau trong chu trình nhân b n c a HIV trong t bào

v t ch , các nhóm thu c này
xu t d

c phân chia theo tác

i d ng các ho t ch t

c t ng h p trong b ng 1.2. Thu c ARV
n

c ho c ph i h p thu c li u c

lo i thu c trong m t viên [25] .

7

cs n

nh bao g m 2-3

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

nh s

o, vùng sâu, vùng xa.

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

Quy t

u i u tr ARV


Vi t t t
ABC
ddI

FTC
3TC
d4T
TDF
ddC
AZT
DLV
EFV
ETR
NVP
RPV
APV
ATV
COBI
DRV
FPV
IDV
LPV/r
NFV
RTV
SQV
TPV
RAL
DTG
EVG

Nhóm c ch xâm nh p và c ch hòa màng Maraviroc
MVC
(EI&FI)
Enfuvirtid

ENF
Ghi chú: Các thu c in nghiêng m ang
c s d ng trong Ch ng trình
phòng, ch ng HIV/AIDS t i Vi t Nam.

8

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

Thu c
c t ng Abacavir
Didanosin
Emtricitabin
Lamivudin
Stavudin
Tenofovir
Zalcitabin
Zidovudin
Nhóm c ch enzym sao chép ng c không Delavirdin
có c u trúc nucleosid (NNRTI)
Efavirenz
Etravirin
Nevirapin
Rilpivirin
Nhóm c ch enzym protease (PI)
Amprenavir
Atazanavir
Cobisistat
Darunavir
Fosamprenavir

Indinavir
Lopinavir/ritonavir
Nelfinavir
Ritonavir
Saquinavir
Tipranavir
Nhóm c ch enzym tích h p (INSTI)
Raltegravir
Dolutegravir
Elvitegravir
Nhóm
Nhóm c ch enzym sao chép ng
t nucleosid và nucleotid (NRTI)

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

B ng 1.2 Phân lo i thu c i u tr HIV/AIDS


Các phác

1.2.4.

i u tr ARV cho ng

il n

N m 2002, T ch c Y t th gi i (WHO) ã ban hành H
HIV/AIDS

u tiên, trong ó khuy n cáo s d ng phác

ng d n i u tr

ph i h p ba thu c bao

g m hai thu c nhóm NRTI và m t thu c nhóm NNRTI (ho c PI), ho c ba thu c
n n m 2010, T ch c Y t th gi i ã khuy n cáo i u tr ARV

nên s d ng phác

g m m t NNRTI (NVP hay EFV) và hai NRTI, trong ó m t

thu c nên là 3TC (ho c FTC) và AZT ho c TDF. H
tránh s d ng d4T là ph
l p th

ã

ng án u tiên trong phác

c bi t rõ [52]. Ti p ó, l n l

WHO ã chuy n
trong các h

có ch a AZT ho c d4T

i khuy n cáo phác

ng d n i u tr . Phác

ng d n c ng nh n m nh vi c
b c 1 do

c tính

i v i ty

t trong các n m 2013 và n m 2016,
u tiên sang TDF/ EFV/FTC ho c 3TC

này có u i m

n gi n, ít

c tính và thu n

ti n h n khi s d ng (m i ngày 1 l n). WHO c ng khuy n cáo nên ng ng s d ng
các phác

có ch a d4T ho c ch s d ng cho các ca không th s d ng các thu c

ARV khác, và th i gian i u tr thu c này nên gi i h n ng n nh t có th và c n theo
dõi ch t ch b nh nhân [52].
T i Vi t Nam, các phác

i u tr HIV/AIDS c ng ã có các thay

ng v i khuy n cáo c a WHO, phác

u tiên

d4T)/3TC/NVP (n m 2009) sang phác
S thay

c chuy n

it

ng

i t AZT (ho c

TDF/3TC/EFV (ho c NVP) (n m 2011).

i trong các khuy n cáo c a B Y t v phác

i u tr

c trình bày chi

ti t trong b ng 1.3
B ng 1.3 Phác

i u tr HIV/AIDS theo các “H

ng d n ch n oán và

i u tr HIV/AIDS” c a B Y T

[1], [2], [4], [8]
Phác
Phác
b c1

N m 2009 [1]
u
tiên

d4T/AZT +
3TC +
NVP/ EFV

N m 2011 [2]
TDF + 3TC +
NVP/ EFV

9

N m 2015 [4]

N m 2017 [8]

TDF +

TDF +

3TC/FTC +

3TC/FTC +

NVP/ EFV

EFV

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

[25]. Tuy nhiên,

u tiên trong th i gian này là phác

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

nhóm NRTI. Phác


TDF +
DTG

NVP/EFV

TDF +
3TC/FTC +
NVP

Thay

AZT + 3TC +

th

NVP/ EFV

AZT +
3TC/FTC +
NVP/ EFV

AZT/ d4T +
3TC +

AZT + 3TC +
NVP

TDF/ ABC
TDF + 3TC +
u

AZT + LVP/r

tiên

ddI + ABC +

Phác

LVP/r

AZT + 3TC +
LPV/r ho c
ATV/r

ddI + ABC +
b c2

Thay

AZT + 3TC +
EFV

TDF + 3TC+

LVP/r

AZT +

AZT +

3TC/FTC +

3TC/FTC +

LPV/r ho c

LPV/r ho c

ATV/r

ATV/r
TDF +

TDF +
3TC/FTC +

3TC/FTC +

LPV/r ho c
LPV/r ho c
AZT + 3TC +
LPV/r ho c
LVP/r
ATV/r
ATV/r
ATV/r
EFV/NVP + ddI
+ LVP/r
Ghi chú: LPV/r: thu c k t h p lopinavir và ritonavir; ATV/r: thu c k t h p
atazanavir và ritonavir).
th

1.2.5.
1.2.5.1.

Theo dõi

c tính c a thu c ARV

M t s ADR th

ng g p c a thu c ARV trong phác

b c 1hay dùng t i

Vi t Nam
-

c tính c a TDF [8]

+

c tính

i v i th n: TDF có th gây r i lo n ch c n ng t bào ng th n.

Xét nghi m creatinine huy t thanh
c bi t cho ng

theo dõi

c tính

th n liên quan

n TDF

i b nh có các y u t nguy c nh tu i cao, có ti n s b nh th n,

10

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

TDF + 3TC +

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

3TC/FTC +


c ki m soát, m c ái tháo

c tính

+

iv ix

dù hi n v n ch a rõ tác
nguy c gãy x
-

c cho th n.

ng: TDF có th làm gi m m t
ng c a gi m m t

x

ng. Vì v y c n theo dõi t ng tr

x

ng

tr em m c

ng t i s phát tri n c a tr và

ng c a tr khi dùng TDF.

c tính c a m t s ARV khác [8]

+ AZT: AZT có th
hemoglobin tr
l

ng

gây các

c khi i u tr ,

c tính v

c bi t

ng

máu vì th

c n xét nghi m

i l n và tr em có cân n ng th p, s

ng CD4 th p và b nh HIV ti n tri n.
+ NVP: NVP có th gây phát ban và
ng da và

tu n

c tính gan trong 18 tu n sau khi b t

u i u tr ,

c bi t trong vòng 6

u.
+ EFV:

th

c tính gan. C n theo dõi ch t ch ph n

c tính ch y u c a EFV là tác d ng lên th n kinh trung

ng và

ng m t i sau vài tu n.

1.2.5.2.

Các t

Các t

ng tác chính c a thu c ARV và cách x trí

ng tác thu c c a thu c ARV và cách x trí

c trình bày trong b ng

1.4 [8].
B ng 1.4 T
Thu c
ARV
AZT

Các t

ng tác

Ribavirin và

(ATV/r,
LVP/r)

Phác

b c 1: Thay th AZT b ng TDF

peginterferon alfa-2a
Thay th rifampicin b ng rifabutin. i u ch nh

li u PI ho c thay th b ng ba thu c NRTI (

PI t ng
ng

Khuy n cáo i u tr

chính

Rifampicin

c

ng tác c a thu c ARV và cách x trí

i

v i tr em)
Lovastatin và

S d ng thu c i u ch nh r i lo n lipid máu

simvastatin

khác (ví d : pravastatin)

Thu c tránh thai

S d ng thu c tránh thai khác ho c dùng thêm

hormon có estrogen

các ph

11

ng pháp tránh thai khác

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

PI (ví d ritonavir) ho c các thu c gây

ng, s d ng thu c t ng c

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

cao huy t áp ch a


Thu c

Các t

ARV

ng tác

Khuy n cáo i u tr

chính

i u ch nh li u methadon và buprenophin

Methadon và
buprenophin

TDF

Theo dõi ch c n ng th n

Amodiaquin

S d ng thu c kháng s t rét khác
i u ch nh li u methadon phù h p

Methadon
EFV

thay th

Thu c tránh thai

S d ng thu c tránh thai khác ho c dùng thêm

hormon có estrogen

các ph

Astemizol và

S d ng thu c kháng histamin khác thay th

ng pháp tránh thai khác

terfenadin
NVP

Rifampicin

Thay NVP b ng EFV

Itraconazol và

S d ng thu c ch ng n m thay th (ví d

ketoconazol

fluconazol)
i u ch nh li u methadon phù h p

Methadon
1.2.5.3.

Th t b i i u tr ARV

- Tiêu chu n ch n oán th t b i i u tr ARV [8]
B ng 1.5 Tiêu chu n ch n oán th t b i i u tr ARV
Các lo i

Tiêu chu n ch n oán

th t b i
Th t b i
lâm sàng

Xu t hi n m i ho c tái phát các b nh lý giai o n lâm sàng 4 sau
i u tr ARV ít nh t 6 tháng.
CD4 gi m xu ng b ng ho c d

Th t b i
mi n d ch

CD4 liên t c d

i m c tr

i 100 t bào/mm3

c khi i u tr ARV ho c

hai l n xét nghi m liên ti p

(cách nhau 6 tháng) và không có c n nguyên nhi m trùng g n ây
gây gi m CD4.

12

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

terfenadin

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

S d ng thu c kháng histamin khác thay th

Astemizol và


Th t b i vi
rút h c

Ng

i b nh i u tr ARV ít nh t 6 tháng có t i l

b n sao/mL tr lên
sau khi ã

ng HIV t 1000

hai l n xét nghi m liên ti p cách nhau 3 tháng

c t v n t ng c

ng tuân th

i u tr .

- Ch n oán và x trí th t b i i u tr ARV [8]
ng h p t i l

nh khi ng

i b nh có th t b i v vi rút h c.

ng HIV l n m t trong kho ng t 200 b n sao/mL

b n sao/mL, xét nghi m t i l

nd

ng HIV l n hai sau 3 tháng v i tuân th

i 1000

i u tr mà

k t qu trên 1000 b n sao/mL thì coi nh th t b i i u tr , chuy n phác

b c hai

ho c b c ba.
T ng quan v tuân th

1.3.

i u tr

Khái ni m, vai trò c a tuân th

1.3.1.

i u tr

Theo T ch c Y t th gi i, tuân th
áp d ng l i s ng và ch
t c ng

a ra

i u tr

n phù h p v i h

nh ngh a tuân th

i v i i u tr ARV
c

nh ngh a là s d ng thu c,

ng d n c a nhân viên y t [50]. B Y

i u tr thu c ARV là vi c ng

úng thu c, úng li u, úng gi , úng cách theo ch

i b nh u ng

nh c a th y thu c và làm xét

nghi m úng h n [8].
Vi c tuân th nghiêm ng t các li u pháp i u tr kháng retrovirus là chìa khoá
d n

n gi m nguy c kháng thu c, c i thi n s c kho t ng th , ch t l

s ng và t l s ng còn, c ng nh gi m nguy c lây truy n HIV. Ng
kém là nguyên nhân chính c a th t b i i u tr .
y u t quan tr ng quy t

m t các l a ch n i u tr trong t

i u tr ARV là m t

i u tr ARV có th d n t i kháng thu c và

ng lai, th m chí gây t vong cho ng

kháng v i NNRTI và 3TC ch c n m t

t bi n

kháng chéo gi a NVP, EFV. Nghiêm tr ng h n,
i này sang ng

c l i, tuân th

nh k t c c lâu dài c a b nh nhân nhi m HIV. S m t

ki m soát virus h c do không tuân th

t ng

t tuân th

ng cu c

i b nh [20].

n, ngoài ra có th x y ra

t bi n kháng thu c có th truy n

i khác thông qua các hành vi có nguy c cao, d n t i h u

qu là thu h p các l a ch n i u tr [46].
Tuân th

i u tr ARV là tr ng tâm c a thành công i u tr . Các thu c ARV

không th lo i b hoàn toàn HIV ra kh i c th , mà ch có tác d ng c ch s nhân
13

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Tr

c xác

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

Th t b i i u tr


lên c a virus. Do ó, ngay c khi n ng

virus trong máu r t th p, d

i ng

phát hi n c a các k thu t xét nghi m hi n nay, s sao chép c a virus v n
ra. B nh nhân c n tuân th
c khi t i l

y

và liên t c

ng

c di n

duy trì tác d ng c ch virus ngay

ng virus r t th p. Paterson và c ng s th y r ng m c tuân th th p h n

Phân lo i tuân th c a b nh nhân v i i u tr ARV

1.3.2.

Hi n nay, trên lâm sàng c ng nh trong các nghiên c u, ch a có s
thu n v ch tiêu phân lo i tuân th
nghiên c u cho r ng, do t c
tm c

tuân th cao

i u tr “t t” và “kém” nào

sao chép và

tuân th m c tiêu b nh nhân c n
th

t

a ra. M t s

t bi n nhanh c a HIV, b nh nhân c n

duy trì tác d ng c ch t i l

v y, cho t i nay các nghiên c u v n ch a

c

ng

a ra

c

ng virus [42], [43]. Tuy
y

b ng ch ng v m c

c khi i u tr ARV. Các nghiên c u v tuân

i u tr c a c a b nh nhân HIV th

ng s d ng m c 95%

tuân th “t t” và “kém” – ây là con s

c

phân lo i nhóm

a ra theo theo k t qu thu

ct

nghiên c u c a Paterson và c ng s . Tuy nhiên, nghiên c u này ch th c hi n trên
phác

ch a PI (không ph i h p ritonavir). K t qu t m t s nghiên c u khác cho

th y, các phác

ch a NNRTI có th

t hi u qu

c ch virus

m c

tuân th

t 70% tr lên [28], [49]. B ng ch ng t các nghiên c u c ng cho th y, t l tuân
th c n thi t

ng n

t bi n kháng thu c ph thu c vào giai o n i u tr , ch ng

virus và h gen c a b nh nhân [28]. M c dù các phác
nh ng trong giai o n 4 – 6 tháng

m i có hi u qu cao h n,

u i u tr , b nh nhân v n c n ph i

t

c

m c tuân th g n nh tuy t

i (95-100%) [47]. Do ó, m c 95% nêu trên v n có ý

ngh a trong ánh giá tuân th

i u tr ARV.

1.3.3.

Các ph

Tuân th

ng pháp ánh giá tuân th
i u tr là m t hi n t

là “tiêu chu n vàng”

i u tr

ng ph c t p, và không có m t bi n pháp nào

theo dõi và o l

ng nó. M i ph

ng pháp có u và nh

i m nên c n ph i xem xét khía c nh khác nhau, gi a lý thuy t và th c t
d ng chúng theo t ng hoàn c nh kinh t và v n hóa xã h i khác nhau,

các n

c có ngu n l c h n ch .
14

c
s

c bi t là

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

[43].

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

95% làm t ng nguy c nh p vi n, nhi m trùng c h i và gi m tác d ng c ch virus


i u quan tr ng c n l u ý là công tác giám sát vi c tuân th ph i
ó

h tr b nh nhân thông qua vi c xác

a ra các bi n pháp nh m nâng cao hi u qu

l i cho b nh nhân. ánh giá tuân th
c a kh n ng kháng virus và tác
c bi t là

các n

Các ph
Ph

ng c a

i u tr ch không ph i
c p bách do s phát tri n

i d ch trong t

ng lai c a nhân lo i,

c có ngu n l c h n ch [44].

ng pháp ánh giá hi n nay g m 2 nhóm: nhóm ph

quan và nhóm ph
1.3.3.1.

i u tr là v n

nh nh ng khó

ng pháp ch

ng pháp khách quan.

ng pháp ch quan

Nhóm ph

ng pháp ch quan là ph

tin do b nh nhân cung c p.

ây là ph

ng pháp ánh giá tuân th d a vào thông
ng pháp

n gi n, d dàng áp d ng trong

th c t lâm sàng c ng nh trong các nghiên c u. Ph

ng pháp này yêu c u b nh

nhân t báo cáo v vi c tuân th c a mình thông qua b câu h i ho c ph ng v n
b nh nhân.
- Vai trò c a b câu h i trong ánh giá tuân th
ánh giá tuân th
d ng r ng rãi nh t
th

ng quy. Ph

c n ít nhân viên,

i u tr ARV

i u tr b ng b câu h i ph ng v n là ph

ng pháp

cs

theo dõi và c trong nghiên c u và trong ch m sóc y t

ng pháp này có u i m là chi phí th p, linh ho t, m t ít th i gian,
c bi t là trong b i c nh lâm sàng, t o m i quan h thân thi n

gi a nhân viên y t và ng

i b nh, giúp cán b y t có th l ng nghe và th o lu n v

nh ng nguyên nhân và nh ng khó kh n, ch ng i liên quan

n quên li u và tìm các

gi i pháp kh thi [44].
Nh
m c
nh t

c i m c a ph

ng pháp này là có th cho k t qu thi u chính xác v

tuân th c a b nh nhân, tuy nhiên ph

ng pháp này v n óng m t vai trò

nh trong quá trình theo dõi i u tr c a b nh nhân trên lâm sàng, và v n

c

s d ng r ng rãi trong nhi u nghiên c u.
- M t s b câu h i ph ng v n b nh nhân
Trên th gi i ã có m t s b câu h i

c xây d ng

áp d ng trong nghiên

c u c ng nh th c hành lâm sàng, tuy nhiên ch a có b câu h i nào
công c m u

ánh giá tuân th

c coi là b

i u tr . Các b câu h i ánh giá tuân th th
15

ng

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

kh n, t

c

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

d ng nh m t chi n l

cs


có c u trúc g m 2 ph n chính: ph n câu h i v tuân th c a b nh nhân và ph n câu
h i v m t s y u t có th

nh h

ng t i tuân th .

 Ph n câu h i v tuân th
c các nghiên c u k th a t m t s b câu h i s n có.

ng g p trong các nghiên c u v tuân th

i u tr ARV g m:

Visual Analog Scale (VAS), Case Adherence Index Questionnaire (CASE), Swiss
HIV, Cohort Study Adherence Questionnaire (SHCS-AQ), Adult AIDS Clinical
Trials Group instrument (AACTG).
- VAS là ph
100%, b nh nhân
v im c

ng pháp ánh giá tuân th

n gi n d a trên thang i m t 0-

c yêu c u ánh d u vào m t i m trên

ng t l t

ng ng

tuân th c a mình trong m t kho ng th i gian nào ó (ví d 1 tháng

ho c th m chí là t khi b t
- B câu h i AACTG

u i u tr ) [37], [45].
c xây d ng b i Adult AIDS Clinical Trials Group

áp d ng trong các th nghi m lâm sàng v
nhà khoa h c ã áp d ng công c

i u tr ARV. Tuy nhiên hi n nay nhi u

ánh giá tuân th

c xây d ng trong b câu h i

này vào các nghiên c u d ch t [31], [37]. Công c này ánh giá vi c s d ng thu c
c a b nh nhân trong kho ng th i gian 4 ngày, bao g m các câu h i v s l n b nh

nhân ã b thu c trong t ng ngày,
y

nh h

ng d n c ng

i v i t ng thu c (m t l n u ng thu c không

c tính là b thu c) [30].

- B công c SHCS-AQ b t ngu n t m t nghiên c u thu n t p l n ti n hành
t i Th y S (Swiss HIV Cohort Study). Nghiên c u này ã s d ng 2 câu h i tr c
nghi m: “anh (ch ) có th

ng xuyên b l m t l n u ng thu c trong vòng 4 tu n

qua không? Các l a ch n bao g m: hàng ngày, nhi u h n 1 l n/tu n, 1 l n/tu n, 2
tu n m t l n, 1 l n/tháng, không bao gi ” và “Trong vòng 4 tu n qua, anh (ch ) có
l n nào b thu c trong kho ng th i gian trên 24 gi không?” [35].
- CASE index g m 3 câu h i: “Anh (ch ) có th

ng xuyên g p khó kh n trong

vi c u ng thu c úng gi hay không? Các l a ch n bao g m: không bao gi /hi m
khi/ph n l n th i gian/luôn luôn”, “Trung bình bao nhiêu ngày trong m t tu n anh
(ch ) l m t ít nh t m t l n u ng thu c? Các l a ch n bao g m: hàng ngày, 4-6
ngày/tu n, 2-3 ngày/tu n, 1 l n/tu n, ít h n 1 l n/tu n, không bao gi ”; “L n cu i
16

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

M t s công c th

ng

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u

Ph n này th