Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh và bài học cho hà nội

Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh
và bài học cho Hà Nội
1. Kinh nghiệm quốc tế về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh
1.1. Kinh nghiệm quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở Thủ đô London,
nước Anh
Việc quản lý đầu tư phát triển đô thị ở Thủ đô London của nước Anh dựa trên sự
tham gia toàn diện của cộng đồng được thể hiện ở các nội dung sau:
Thứ nhất, Chính quyền cấp thành phố đã xây dựng và tổ chức thực hiện
chiến lược, quy hoạch kế hoạch một cách chi tiết cụ thể: từ khâu lập quy hoạch
đô thị trong từng giai đoạn đến việc thực hiện do vậy có tính hiệu lực, tính hiệu
quả, tính phù hợp rất cao. Tiềm năng sáng tạo trong quy hoạch đô thị xanh đóng
vai trò cực kỳ quan trọng đối với các nhà lãnh đạo thành phố, trong việc chia sẻ
tầm nhìn và xây dựng để London là một thành phố gây ấn tượng nhất, sâu sắc
nhất với các tiêu chí quan trọng: Tính cạnh tranh là một nhân tố tạo ra cảnh
quan vừa tự nhiên, vừa nhân tạo do vậy phải kết hợp một cách nhuần nhuyễn
nhất, hài hòa nhất. Tiếp đó là sự liên kết giữa các vùng, các quận với nhau tạo
nên sự hợp lý trong quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh phát triển bền vững và
ổn định.
Thứ hai, Chính sách được Chính phủ và Thủ đô London ban hành là việc
quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh phải bảo đảm môi trường sống, chất lượng
sống, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, nâng cao các yếu tố văn hóa và các hoạt
động công cộng, hoạt động xã hội. Chính vì điều này nên khuyến khích sự tham
gia của cộng đồng trong việc quản lý đầu tư phát triển đô thị rất cao, đặc biệt là
sự tham gia của các tổ chức xã hội.


Để quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở London đạt hiệu quả cao, nước Anh
đã xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, các thể chế chính sách đồng bộ, minh
bạch và hoạt động rất hiệu quả. Các nhà đầu tư và cộng đồng cũng như chính
quyền của London rất tôn trọng và thực hiện tốt các Luật về đầu tư, Luật phát
triển đô thị, Luật về quản lý đầu tư phát triển đô thị đã tạo ra đặc trưng cơ bản

trong công tác quản lý đầu tư phát triển đô thị nói chung, quản lý đầu tư phát
triển đô thị xanh nói riêng tại Thủ đô nước này.
Thứ ba, Thông qua thể chế chính sách trên thì chính quyền thành phố đã quy tụ
các cán bộ có kinh nghiệm cũng như năng lực chuyên môn trong việc kiểm tra,
giám sát một cách nghiêm túc. Điều này được thể hiện thông qua kiểm tra giám
sát từng quý, từng tháng, và thường xuyên kiểm tra khi có nghi ngờ về các vấn
đề liên quan đến việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh.
1.2. Kinh nghiệm quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở Thủ đô Bắc Kinh,
Trung Quốc
Bắc Kinh - Thủ đô của nước láng giềng Trung Quốc, có hệ thống chính trị, văn
hóa gần như tương đồng với Việt Nam. Do vậy, Trung Quốc coi trọng việc đầu
tư phát triển đô thị lớn và đô thị cực lớn làm động lực cho phát triển kinh tế
quốc gia. Đầu tư phát triển Thủ đô Bắc Kinh theo hướng văn minh, xanh, sạch
đẹp và phát triển bền vững phải phù hợp với phát triển chung của Vùng Thủ đô
Trung Quốc trong từng giai đoạn, từng thời kỳ.
Chính quyền Thủ đô Bắc Kinh lên kế hoạch, chiến lược phát triển cụ thể,
đầu tư có trọng tâm trọng điểm từng giai đoạn. Kế hoạch vốn đầu tư phát triển
đô thị xanh tại Bắc Kinh được lập rất chi tiết, cụ thể. Hàng năm có kiểm tra,
giám sát hiệu quả sử dụng vốn, việc thực hiện kế hoạch đề ra.
Việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở Bắc Kinh do Hội đồng nhân dân và
chính quyền Thủ đô thực hiện. Sự tham gia cộng đồng và các bên liên quan
tham gia còn nhiều hạn chế, yếu kém và chỉ mang tính hình thức. Do vậy trong


những năm gần đây, Bắc Kinh đã làm có trộng tâm trọng điểm, khắc phục các
nguyên nhân và hạn chế để đạt được hiệu quả của quản lý đầu tư, tính phù hợp
với phát triển chung của đất nước là tất yếu khách quan, nhiệm vụ chính trị
trọng tâm của chính phủ Trung Quốc cũng như chính quyền thành phố.
Đầu tư phát triển đô thị xanh ở Bắc Kinh cũng có những yếu tố thường
thấy như ở bất cứ thành phố nào đang trong quá trình đô thị hoá, đó là như dân

số tăng cao. Với tốc độ tăng trưởng dân số được kìm hãm, quá trình đầu tư phát
triển đô thị xanh được kiểm soát và được diễn ra một cách bền vững hơn.
Việc phân bổ tài nguyên không đồng đều và công bằng cho cư dân thành
phố. Các tài nguyên bao gồm tài nguyên tự nhiên như nước sạch, đất đai, không
khí, và các tài nguyên nhân tạo như đường xá, thư viện, bệnh viện, việc làm,
nhà cửa, trường lớp,v.v... Tuy tốc độ gia tăng dân số đã được kìm hãm, hệ quả
của việc tỉ lệ sinh nở cao của những năm giữa thế kỷ 20 đang tạo ra một thế hệ
cao tuổi, không đóng góp được cho nền kinh tế và là gánh nặng về phúc lợi cho
ngân quỹ nhà nước. Cũng như Singapore, diện tích chật hẹp đang khiến cho
Bắc Kinh hứng chịu mật độ dân số cao, chật hẹp.
Với trình độ học vấn và dân trí ngày càng tăng cao, nhu cầu về thu nhập
và tài sản của người dân sống tại thành phố sẽ ngày càng lớn. Những hạn hẹp
về tài nguyên và môi trường sẽ ngày càng trở thành thách thức lớn hơn cho
chính phủ khi thế hệ trẻ mới ra trường sẽ đưa ra những đòi hỏi về quyền lợi cần
được đáp ứng ngày càng lớn.
Tuy nhiên, những chính sách về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh của
Bắc Kinh đã có những tác động rõ rệt đến môi trường sống của cư dân đô thị,
giảm thiểu các khí thải, nước thải và được tái tạo trở lại phục vụ các hoạt động
của khu đô thị xanh cũng như không gây ô nhiễm môi trường.


Đầu tư phát triển đô thị xanh ở Bắc Kinh cũng liên quan mật thiết đến
tốc độ thoái hóa chất lượng cao của nước ở Thủ đô này. Những lượng khí và
nước thải gây ô nhiễm này sẽ có những ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống
và sức khỏe của người dân, đặc biệt với những cư dân với các vấn đề sức khỏe
như hen suyễn, các bệnh về tim và phổi.
1.3. Kinh nghiệm quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh Singapore
Singapore - Là một quốc đảo nhỏ bé, với diện tích 719 km2, dân số 5,6 triệu
người, GDP khoảng 296 tỷ USD, với thu nhập bình quân đầu người 56.700
USD là quốc gia giàu thứ 3 trên thế giới (sau Qatar và Luxembourg), là quốc

gia đa chủng tộc, với mật độ dân số tương đối cao, do vậy từng mét vuông đất
tại Singapore được sử dụng sao cho hiệu quả nhất. Để phát triển thành phố trở
thành một nơi đáng sống và có tính bền vững, truyền cảm hứng cho người dân
là mục tiêu mà chính quyền đô thị Singapore hướng tới. Do vậy quan điểm chỉ
đạo quy hoạch đô thị của thành phố dựa trên ba từ khóa cơ bản: Tổng thể
(Comprehensive),

Tích

hợp

(Integrated)

và

Hướng

tới

tương

lai

(Forwardlooking) với mục tiêu biến Singapore từ “Thành phố vườn” (Garden
City) thành “Thành phố trong vườn” (City in a Garden). Singapore đã áp dụng
chính sách vườn ở bất kì nơi đâu, từ tường nhà tới mái. Đi đến đâu cũng có thể
nhìn thấy một màu xanh của thiên nhiên. Với chiến lược quy hoạch và phát
triển đô thị xanh nên diện tích cây xanh đã chiếm 50% diện tích toàn thành phố,
con số đáng mơ ước với nhiều thành phố khác trên thế giới. Tầm nhìn về xây
dựng thành phố vườn đã được cố Thủ tướng Lý Quang Diệu khởi xướng từ năm

1967 nhằm đưa Singapore trở thành một thành phố nhiều cây xanh và môi
trường trong sạch để cuộc sống người dân thư giãn hơn.
Trong chiến lược xanh hóa đô thị đặc biệt là Thủ đô Singapore - một
trong những mô hình đáng chú ý nhất. Với kết hợp hài hòa giữa hai khái niệm:


công viên và trung tâm thương mại. Công viên với những cảnh quan sinh thái
phục vụ mục đích giải trí cho người dân; còn trung tâm thương mại được thiết
kế theo kiểu các nhóm văn phòng làm việc và sản xuất hiện đại.
Đô thị xanh đóng vai trò quan trọng đối với phát triển bền vững kinh tế,
xã hội, môi trường, kiến trúc cảnh quan và văn hóa của mỗi quốc gia. Quản lý
đầu tư phát triển đô thị xanh trên nguyên tắc giữ lại được những công trình tự
nhiên có giá trị kết hợp hài hòa các khu đô thị sinh thái hợp lý nhất do đó vẫn
đáp ứng được nhu cầu nhà ở cho người dân, giữ gìn môi trường sống xanh sạch
và bảo vệ được những kiến trúc lâu năm cần thiết. Mục đích tối ưu hóa diện tích
đất sử dụng luôn được chú ý và thực hiện một cách hiệu quả nhất.
Để đầu tư phát triển đô thị xanh với hệ thống tập trung cao độ, cả nước chỉ có
một tổ chức chịu trách nhiệm về xét duyệt Quy hoạch và đầu tư - Cơ quan tái
phát triển đô thị. Tính tập trung, công khai và mục đích quy hoạch cùng với
công tác quy hoạch kiểm soát và quản lý theo quy hoạch rõ ràng nên quản lý
đầu tư phát triển đô thị xanh ở Thủ đô Singapore đặt biệt quan tâm và hoạt động
rất có hiệu quả.
Quá trình đô thị hóa ở Singapore được phát triển với tốc độ cao, đặc biệt là
quan tâm đến việc đầu tư phát triển đô thị xanh tại Thủ đô Singapore chủ yếu là
đầu phát triển đô thị theo hướng tập trung cho phát triển cây xanh, cho không
gian sống xanh và bền vững, đảm bảo mô trường sống cho người dân, với giải
pháp là “đưa công viên vào thành phố” và “đưa nhà ở về với thiên nhiên” để
hướng đến một không gian xanh và môi trường sống tốt hơn. Việc đầu tư phát
triển đô thị được chính quyền Thủ đô Singapore rất quan tâm và thực hiện
nghiêm túc, đầu tư có trọng tâm trọng điểm, không dàn trải.

Quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh một cách khoa học, phù hợp với các
điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội của từng đô thị, theo từng thời kỳ


phát triển của đất nước trên nền tảng của trình độ phát triển khoa học - kỹ thuật
tương ứng thì chắc chắn đô thị sẽ phát triển xanh, thông minh, hiện đại theo
hướng bền vững.
Quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh vì mới được quan tâm nhiều đến tại
Việt Nam trong những năm vừa qua nên chúng ta phải học hỏi và biết cách tiếp
thu cả những kinh nghiệm thành công lẫn thất bại của quá trình quản lý đầu tư
phát triển đô thị xanh của các nước trên thế giới.
Tầm nhìn của Singapore là đạt tiêu chuẩn đô thị xanh, đạt tiêu chuẩn cao
về y tế công cộng và môi trường có chất lượng cao, đặc biệt là môi trường sống
trong đô thị được nâng cao với không khí trong lành, sạch sẽ, nước sạch và yên
tĩnh- Thành phố sẽ là trung tâm của khu vực công nghệ và môi trường. Vai trò
của người dân sống trong đô thị rất quan trọng, chính họ góp phần để đạt được
mục tiêu trên, Singapore giáo dục đến toàn thể người dân thấm nhuần các cam
kết bảo vệ và gìn giữ môi trường.
Các nguyên tắc và chiến lược lập kế hoạch phát triển đô thị xanh của
Singapore dựa trên 5 nguyên tắc sau:
(1) Tư duy dài hạn (Think long term);
(2) Lập kế hoạch có tính liên kết xuyên ngành (Integrated planning
across agencies);
(3) Đảm bảo tính minh bạch trong quá trình lập kế hoạch và phát
triển (Transparency in planning and development processes);
(4) Thi hành có hiệu quả (Effective in implementation);
(5) Linh hoạt (Flexibility).


Hộp: Tầm nhìn kế hoạch xanh của Singapore

Tầm nhìn của Singapore là đạt thành phố xanh (Green City) ngay từ những
năm 2000, một thành phố xanh với các tiêu chuẩn cao về y tế công cộng, môi
trường đô thị sinh thái và đạt chất lượng cao. Đặc biệt chú trọng đến môi trường
sống: không khi trong lành, sạch sẽ, với nguồn nước sạch đầy đủ và có không
gian sống sinh thái, yên tĩnh. Đô thị xanh sẽ là một trong những khu vực về
công nghệ môi trường bậc nhất.
Vai trò của công chúng trong việc đạt được mục tiêu trên là rất quan trọng.
Chúng tôi sẽ giáo dục người dân thấm nhuần các cam kết bảo vệ và gìn giữ môi
trường của chính nhà mình cũng như trên thế giới. Để thành công, chúng tôi
cần sự hỗ trợ tích cực của cộng đồng. Chúng tôi sẽ tìm kiếm sự ủng hộ mạnh
mẽ, cam kết và sự tham gia của khu vực doanh nghiệp, các phương tiện truyền
thông và các nhóm phi chính phủ để phát triển một nền văn hóa có nhận thức
cao về môi trường.
Nguồn: Ministry of Environment of Singapore, 1992.
Để quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh, Singapore đã sử dụng các bộ
công cụ sau:
Thứ nhất, các công cụ pháp lý được thể hiện với hơn 40 luật về đầu tư
phát triển đô thị. Đặc biệt điều tiết đến đô thị có các chính sách quy hoạch đô
thị theo hướng xanh hóa kết hợp việc nghiêm khắc xử phạt đối với việc vi phạm
các quy định về đất đai đô thị, môi trường đô thị, kiến trúc cảnh quan đô thị…
Ví dụ như làm ô nhiễm không khí sẽ bị phạt 10.000 đô la Singapore, xả khói và
hơi nước vào môi trường sẽ bị phạt 500 đô la Singapore.
Thứ hai, quy hoạch dài hạn để mang đến không gian sống lý tưởng cho
người dân và giúp cho việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh bền vững được


thông qua bản “Kế hoạch Concept” biểu hiện qua cách làm sau: Nhận diện sự
phát triển đô thị xanh về sử dụng đất đô thị có ảnh hưởng đến môi trường sống
của dân cư. Đô thị xanh phải được phát triển đồng bộ với cơ sở hạ tầng, các dịch
vụ cung ứng, y tế, các khu vực bảo tồn thiên nhiên của thành phố, bảo vệ các

khu vực mặt nước và cây xanh.
Thứ ba, để quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh được tốt cần phải có
chính sách ưu đãi kinh tế. Các công cụ quản lý kinh tế góp phần quản lý đầu tư
phát triển đô thị xanh thông qua việc cấp phép xây dựng, phí sử dụng cũng như
các biện pháp tài chính để hiệu quả nhất. Cần có biện pháp để thu hút đầu tư
trong nước cũng như ngoài nước. Bên cạnh đó cần có giải pháp chống ùn tắc
giao thông đô thị để đảm bảo giao thông xanh, quản lý nhu cầu đi lại trong đô
thị, cải thiện việc quản lý giao thông, quản lý giá dịch vụ giao thông công cộng.
Thứ tư, Nâng cao nhận thức và sự tham gia của cộng đồng về vấn đề đầu
tư phát triển đô thị xanh thông qua việc giáo dục người dân nhận thức sâu sắc
và thực hiện nghiêm túc các luật định. Trường học là nơi tuyên truyền tốt nhất
về việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh thông qua việc đưa các chương
trình giảng dạy cho học sinh, sinh viên.
1.4. Kinh nghiệm quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở Thủ đô Stockholm,
Thụy điển
Thành phố Stockholm là Thủ đô của Thụy Điển, ở Bắc Âu. Tổng diện tích tự
nhiên khoảng 188 km2, dân số khoảng trên 800.000 người. Stockholm nằm trải
dài trên mười bốn hòn đảo nơi hồ Mälaren chảy vào Biển Baltic, là trung tâm
văn hóa, truyền thông, chính trị và kinh tế của Thụy Điển, với GDP chiếm một
phần ba của tổng quốc gia. Stockholm là một thành phố toàn cầu quan trọng, là
trung tâm chính của cơ quan đầu não đoàn thể của vùng Bắc Âu, là một trong
những Thủ đô sạch nhất thế giới, được trao giải “Thủ đô xanh Châu


Âu” năm 2010 và là Thủ đô xanh đầu tiên của Châu Âu. Để đạt được giải
thưởng cao quý này, chính quyền thành phố Stockkholm đã xây dựng một hệ
thống quản lý tổng hợp bảo đảm các khía cạnh môi trường, kế hoạch xây dựng
đô thị phù hợp với ngân sách, kế hoạch hoạt động, báo cáo giám sát…Chính
quyền thành phố đã theo đuổi các chính sách phát triển toàn diện: Tái sử dụng
các loại đất đã sử dụng, các khu đô thị xanh được xây dựng mới kết nối với giao

thông công cộng thuận tiện. Tôn trọng, khai thác tối đa, bảo tồn cảnh quan môi
trường, các hệ sinh thái. Tăng cường xây dựng hạ tầng xanh, chuyển đổi các khu
công nghiệp thành các khu có nhiều công năng, phát triển không gian công cộng
mang tính cộng đồng, xây dựng các đầu mối giao thông xanh được kết nối với
các khu đô thị thuận tiện, hợp lý, hài hòa. Điển hình của Thủ đô Stockholm là
khu đô thị xanh Hammarby Sjöstad được xây dựng theo hướng mở, hiện đại, gắn
kết pha trộn giữa khối truyền thống bên trong thành phố và khu đô thị xanh theo
hướng mở và hiện đại này. Với kích thước đường nội đô, chiều dài khối công
trình, chiều cao xây dựng, mật độ xây dựng rất hài hòa và rộng mở với tràn đầy
ánh sáng, công viên và kiến trúc cảnh quan cây xanh, mặt nước … đã tạo nên sự
đa dạng, sống động và chất lượng môi trường đô thị cao.
Stockholm đã là một đô thị xanh, thông minh, hiện đại, bền vững nhưng chính
quyền thành phố vẫn hy vọng khu đô thị xanh Hammarby Sjöstad là minh
chứng sự đổi mới phát triển xanh - bền vững của Thủ đô Thụy Điển. Chính
quyền thành phố luôn coi trọng vấn đề năng lượng, phấn đấu đến năm 2050 sử
dụng toàn bộ năng lượng tái tạo, cùng với ý thức của người dân nơi đây đã tạo
nên một thành phố đáng sống bậc nhất Châu Âu. Hiện nay 80% các hộ gia đình
được sử dụng năng lượng chung của thành phố, 83% năng lượng sưởi ấm sử
dụng là năng lượng sạch. Bên cạnh đó, chính quyền thành phố luôn luôn chú
trọng việc cải taọ và bảo vệ môi trường sống, xây dựng thành công Thủ đô


Stockholm xanh, sạch, đẹp trở thành biểu tượng của sự phát triển bền vững, là
hình mẫu cho nhiều thành phố khác trên thế giới đến tham quan và học tập.

Nguồn: Tác giả tổng hợp
Hình: Thủ đô Stockholm, Thụy Điển

2. Kinh nghiệm trong nước về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh
2.1. Kinh nghiệm về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở thành phố Đà

Nẵng
Đà Nẵng là một thành phố lớn thứ tư của Việt Nam, phát triển nhanh chóng với
dân số tăng gần gấp đôi trong vòng 15 năm qua. Thành phố Đà Nẵng là một
trung tâm kinh tế, đô thị chính của miền Trung nước ta. Trong những năm qua,
chính quyền thành phố đã chú trọng đến việc quản lý đầu tư phát triển đô thị
thành phố Đà Nẵng hướng tới đô thị sinh thái, hiện đại, thân thiện với môi


trường - lấy dân cư đô thị làm trung tâm cho sự phát triển. Đến nay, Đà Nẵng là
một đô thị đáng sống vào bậc nhất của nước ta. Có được sự thành công là do
chính quyền thành phố chú trọng đến công tác phát triển đô thị xanh - văn minh
- hiện đại theo hướng bền vững, điều này thể hiện trong việc chính quyền thành
phố luôn đặt công tác quy hoạch đô thị và chiến lược phát triển đô thị, quy
hoạch và đầu tư phát triển đô thị xanh có trọng tâm, trọng điểm, không đầu tư
dàn trải. Các quy hoạch đều đảm bảo chất lượng, có tầm nhìn vĩ mô, tiếp cận
theo hướng phát triển đô thị xanh - thông minh - bền vững. Do vậy, diện mạo
đô thị được đổi thay, xứng đáng là hạt nhân của vùng kinh tế trọng điểm của
miền Trung và Tây nguyên.
Thành phố Đà Nẵng từ một đô thị nhỏ bé, không gian đô thị chỉ gói gọn trong
các quận Hải Châu, Thanh Khê và một phần của quận Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn
tương ứng với diện tích 5.600 héc ta. Đến nay đô thị đã gấp 3 lần đô thị cũ
trong vòng 15 năm. Có được như vậy là do UBND thành phố Đà Nẵng có chính
sách thu hút vốn đầu tư, các nhà đầu tư như các tập đoàn kinh tế, các doanh
nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước cũng như nước ngoài, các tổ chức phát
triển từ chính phủ các nước cũng như các tổ chức phi chính phủ, các nhà đầu tư
tham gia đầu tư phát triển các khu đô thị xanh, đô thị thông minh, cùng với phát
triển đồng bộ giao thông xanh, hạ tầng kỹ thuật xanh, môi trường đô thị xanh.
Hộp: Xây dựng đô thị Đà Nẵng xanh và bền vững
Những năm gần đây, mật độ cây xanh đô thị của Đà Nẵng ngày một tăng với
sự đa dạng và phong phú các chủng loại cây, góp phần tạo nên một “Thành phố

xanh” bên màu xanh của biển, của rừng. Có được thành công này là nhờ chủ
trương đúng đắn của chính quyền và sự vào cuộc tích cực của cộng đồng, doanh
nghiệp.
Phủ xanh nhiều hạng mục cây xanh:


Để cây xanh đô thị phát triển ổn định và bền vững, từ năm 2011, UBND
thành phố Đà Nẵng ban hành Đề án Phát triển cây xanh đô thị thành phố Đà
Nẵng giai
đoạn 2011-2015. Đến nay, Đà Nẵng đã hoàn thiện danh mục cây xanh khuyến
khích trồng, hạn chế trồng và cây xanh cấm trồng trên đường phố, ven biển thuộc
địa bàn thành phố. Trong đó, yếu tố được quan tâm hàng đầu là đặc điểm, khả
năng chống chịu của cây xanh đối với tác động của mưa bão nhằm hạn chế thiệt
hại do thiên tai gây ra, ứng phó hiệu quả với tác động biến đổi khí hậu ngày càng
phức tạp, khó lường. Một số loài cây xanh được triển khai trồng bằng trên vỉa hè
các tuyến đường ven biển như Dừa, Bàng biển, Phi lao, Tra, Mù u… bước đầu cho
thấy sự phù hợp, thích nghi được với điều kiện thời tiết khắc nghiệt ven biển.
Hệ thống công viên, vườn hoa, vườn dạo, thiết chế văn hóa trong khu dân cư
tại các quận, huyện theo quy hoạch đã được triển khai đầu tư, thi công hình thành
các mảng xanh lớn, thực hiện tốt chức năng cải thiện môi trường và bộ mặt đô thị.
Sau 5 năm triển khai, đến nay, thành phố đã quy hoạch vành đai xanh phòng hộ
ven biển từ khu vực Kim Liên - Nam Ô kéo dài dọc tuyến đường Nguyễn Tất
Thành đến cầu Thuận Phước và khu vực bãi biển Thọ Quang - Mân Thái. Vệt cây
xanh đã được trồng có tác dụng tích cực trong việc hạn chế ảnh hưởng của gió, cát
biển, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh trưởng của hệ thống cây xanh công cộng
tại các tuyến đường ven biển.
Để đảm bảo mảng xanh đô thị, năm 2013 UBND thành phố Đà Nẵng đã ban
hành Đề án Xã hội hóa phát triển cây xanh đô thị giai đoạn 2013- 2015 theo tiêu
chí thành phố môi trường, tạo kiến trúc cảnh quan, tạo những không gian xanh
riêng và hỗ trợ chương trình thích ứng biến đổi khí hậu. Theo đó, mỗi quận đã

triển khai thí điểm 01 tuyến đường, trong đó việc tổ chức xây bồn hoa, trồng thảm
hoa, thảm cỏ trên vỉa hè… bằng nguồn vốn huy động ngoài nhà nước. Đề án đã


huy động được sự tham gia tích cực của cộng đồng và doanh nghiệp trên địa bàn
thành phố.
Lồng ghép biến đổi khí hậu trong chiến lược phát triển cây xanh:
Mặc dù thành phố đã chú trọng quy hoạch, trồng và chăm sóc cây xanh tuy
nhiên, cây xanh ở Đà Nẵng vẫn phát triển còn thiếu đồng bộ, nói đúng hơn là
thiếu quy hoạch mang tầm chiến lược.
Ông Vũ Quang Hùng- Giám đốc Sở Xây dựng thành phố Đà Nẵng cho biết:
Trên cơ sở quy hoạch hệ thống cây xanh đô thị đến năm 2030, tầm nhìn đến năm
2050 theo quy hoạch chung thành phố, thời gian tới, tiếp tục chú trọng lồng ghép
nội dung ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai vào công tác quản lý,
phát triển cây xanh đô thị.
Thành phố đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, công nghệ thông tin
trong công tác quản lý cây xanh đô thị (sử dụng công nghệ GIS, ảnh viễn thám
để thống kê…). Tăng cường và thực hiện tốt công tác hướng dẫn, kiểm tra, xử lý
vi phạm về chất lượng, an toàn đối với cây xanh. Đồng thời, tiếp tục triển khai
công tác xã hội hóa phát triển cây xanh đô thị (thông qua các hoạt động của Quỹ
Đà Nẵng Xanh, công tác tuyên truyền về bảo vệ và phát triển cây xanh); thi
phương án trang trí hoa, cây xanh tại các điểm nhấn cảnh quan nhân dịp tổ chức
các sự kiện Lễ hội; đề xuất giới thiệu các mô hình trồng, chăm sóc, bảo vệ cây
xanh có hiệu quả. Tất cả các giải pháp này sẽ được thực hiện đồng bộ để Đà
Nẵng sớm trở thành “Đô thị xanh và đáng sống”.
Nguồn: Theo báo điện tử Tài nguyên môi trường, ra ngày 15/01/2016.
2.2. Kinh nghiệm về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở thành phố Hồ Chí
Minh

Thành phố Hồ Chí Minh - đô thị loại đặc biệt, là trung tâm tài chính, ngân hàng
lớn nhất cả nước, dẫn đầu về số lượng ngân hàng và doanh số tài chính - tín
dụng, là trung tâm xuất nhập khẩu, giáo dục - đào tạo. Thành phố Hồ Chí Minh
trở thành đầu tàu kinh tế của cả nước, đóng góp khoảng 22% GDP và 30% tổng
thu ngân sách cả nước. Trong những năm gần đây, thành phố chú trọng và định
hướng xây dựng các khu đô thị xanh - thông minh, các khu đô thị của thành phố
trở thành các địa chỉ “đô thị đáng sống”, điều này được thể hiện như sau: Quản
lý đầu tư phát triển đô thị xanh - thông minh với tiêu chí hiệu quả về kinh tế và
an toàn được thể hiện thông qua thiết bị thông minh như cải thiện đời sống
người dân, quản lý đô thị thông qua mạng IT, quản lý giao thông xanh tự động,
quản lý cơ sở hạ tầng xanh, UBND thành phố cũng đề ra các chủ trương, chính
sách để thực hiện tiết kiệm năng lượng góp phần phát triển đô thị xanh của
thành phố (xem hộp 2.3). Tại quyết định số 24/2010/QĐ-TTg ngày 06 tháng 10
năm 2010 của Thủ tướng chính phủ về việc điều chỉnh quy hoạch chung của
thành phố đến năm 2025 quy định: Bố trí trục cây xanh cảnh quan, mặt nước
kết hợp với du lịch giải trí dọc theo hai bờ bên bờ sông Sài Gòn, Đồng Nai, Nhà
Bè có diện tích vào 7.000 hec ta. Tương lai các khu này là xương sống môi
trường xanh kết hợp mặt nước xanh giữa thành phố. Chủ trương của chính
quyền thành phố là tận dụng tối đa diện tích, không gian đô thị để phát triển
thêm diện tích mảng xanh công cộng theo phương châm: có cây xanh đường
phố, có công viên, công trình giao thông xanh, các hành lang giao thông được
cải tạo, mở rộng và các tuyến đường khu trung tâm thành phố theo kiểu
Singapore làm cho môi trường giao thông thân thiện với cư dân đô thị hơn.
Thành phố Hồ Chí Minh được xây dựng theo kiểu đô thị Phương Tây: Phát
triển đô thị dọc theo hai bờ sông Sài Gòn. Để xây dựng thành phố xanh - thông
minh - hiện đại, chính quyền thành phố Hồ Chí Minh đã đưa ra kế hoạch và
chiến lược sau: Quy hoạch mảng xanh đô thị, giải quyết vấn đề thoát nước,
chống ngập đô thị, công tác quy hoạch, thiết kế và quản lý đô thị, thị trường bất

động sản, nhằm giải quyết các vấn đề bức xúc nhất của thành phố trong quá
trình phát triển đô thị nói chung và các khu đô thị xanh nói riêng.

Hộp :Tiết kiệm năng lượng, phát triển đô thị xanh
Vừa qua, nhờ việc vừa đưa vào sử dụng những máy điều hòa thế hệ mới, tủ
hệ thống quản lý năng lượng, bộ thông gió nhiệt thải và bộ quạt đảo gió đã giúp
Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức (Hà Nội) tiết kiệm đến 830.261 kWh, tương
đương 1,2 tỉ đồng/năm và giảm phát thải 518 tấn CO2 /năm (theo đánh giá của
Trung tâm Tiết kiệm năng lượng thành phố Hồ Chí Minh). Trung tâm Tiết kiệm
năng lượng thành phố Hồ Chí Minh cũng cho biết thực hiện tiết kiệm năng
lượng cho các bệnh viện không chỉ góp phần tiết kiệm năng lượng cho quốc
gia, mà còn cải tạo thiết thực giúp môi trường trong lành hơn, nâng cao hơn
chất lượng dịch vụ cho các bệnh viện… Bước đầu dự án bệnh viện xanh sẽ thực
hiện mô hình thí điểm tại Bệnh viện Nhân dân 115 (thành phố Hồ Chí Minh) và
Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội).
Nguồn: Trung tâm Tiết kiệm năng lượng Tp. Hồ Chí Minh, 2015.
Do vậy, thành phố cần đổi mới mới công tác quy hoạch: chùm đô thị, đô thị cực
lớn, phát triển đô thị xanh gắn kết với phát triển đô thị vùng, đô thị khu vực,
phát triển và gắn kết các mạng lưới giao thông xanh. Nâng cao năng lực quản lý
hệ thống cung cấp nước sạch, cần phát triển hệ thống thoát nước và chống ngập
đô thị hiệu quả. Đặc biệt cần ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ hiện đại
trong việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh. Để làm tốt các việc nêu trên,
chính quyền thành phố cần hoàn thiện hệ thống pháp luật quản lý đô thị xanh
trên tinh thần cải cách hành chính, thể chế hóa chính sách và cải thiện cơ chế
đầu tư phát triển, tổ chức bộ máy quản lý đô thị có hệ thống, đào tạo và nâng
cao năng lực cán bộ quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh, hiện đại hóa cơ sở vật


chất nền hành chính. Tích cực triển khai giám sát cộng đồng cư dân đô thị để
đảm bảo việc đầu tư phát triển đô thị xanh hiệu quả, chống lãng phí thất thoát

xảy ra. Việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh phù hợp với thông lệ quốc tế
và khu vực. Hạn chế trong việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở thành
phố Hồ Chí Minh: Thứ nhất, Chưa giải quyết triệt để vấn đề ngập úng sau mỗi
trận mưa cũng như thủy triều dâng. Thứ hai, Vấn đề ô nhiễm môi trường không
khí ngày càng trở nên trầm trọng. Thứ ba, Công tác quản lý chất thải rắn chưa
được tốt.
3. Bài học về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh cho Hà Nội
Thành phố Hà Nội - Thủ đô của nước cộng hòa XHCN Việt Nam là đô thị đặc
biệt có tính chất đặc thù khác với đô thị của các tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương. Do vậy cần nhận thức được tầm quan trọng trong việc xây dựng
chiến lược, công tác quy hoạch, chính sách quản lý đầu tư cũng như quản lý kế
hoạch hóa đầu tư trong việc phát huy thế mạnh của Thủ đô, hiệu quả của quản
lý đầu tư phát triển đô thị xanh được thể hiện qua việc quy hoạch tổng thể thành
phố Hà Nội nói chung, quy hoạch và đầu tư phát triển đô thị xanh cho phù hợp
với đầu tư phát triển của thành phố, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội của Hà Nội trong từng giai đoạn cụ thể, từng thời kỳ và phù hợp với
chiến lược phát triển Vùng Thủ đô.
Qua việc nghiên cứu về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở trong nước và
nước ngoài, tác giả rút ra bài học kinh nghiệm về quản lý đầu tư phát triển đô
thị xanh cho thành phố Hà Nội:
a) Những bài học thành công
Hà Nội cần học tập kinh nghiệm trong và ngoài nước về quản lý đầu tư phát
triển đô thị xanh để đạt được hiệu quả cao. Cụ thể:


Thứ nhất, Kinh nghiệm của Singapore, London cho thấy, cần xây dựng các
công cụ pháp lý và thể chế chính sách phù hợp với quản lý đầu tư phát triển đô
thị xanh được can thiệp chủ động của Chính phủ: ban hành các nghị định thông
tư, kế hoạch điều tiết hợp lý, thống nhất sao cho phù hợp với điều kiện và tình
hình thực tế của Hà Nội.
Thứ hai, theo kinh nghiệm của Singapore để phát triển đô thị xanh theo

hướng bền vững thì cần phải có quy hoạch dài hạn thông qua bản “Concept
plan” về nhận diện đô thị xanh. Hiện tại thành phố Hà Nội chưa có quy hoạch
tổng thể, thời gian cụ thể để phát triển khu đô thị xanh, mặt khác chưa nhận
thức được tầm quan trọng và lợi ích của đầu tư phát triển đô thị xanh, do vậy
cần có lộ trình và kế hoạch cụ thể. Các nhà quy hoạch cần phải tính toán kỹ
lưỡng để sử dụng đất cho hợp lý và hiệu quả. Đó là sự kết hợp của quy hoạch
dài hạn, chính sách đất đai phù hợp có sự kiểm soát trong phát triển và thiết kế
thông minh đã phát huy tối ưu việc đầu tư phát triển đô thị xanh đảm bảo kiến
trúc cảnh quan, môi trường sinh thái và thân thiện. Tuy nhiên, chúng ta lại đang
lãng phí trong quy hoạch khi vẫn còn nhiều dự án xây dựng bị bỏ hoang, không
sử dụng hiệu quả và kinh tế. Theo kinh nghiệm Bắc Kinh thì cần lên kế hoạch,
chiến lược phát triển cụ thể, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm từng giai đoạn góp
phần quản
lý đầu tư phát triển đô thị xanh được hợp lý nhất, hiệu quả nhất.
Thứ ba, kinh nghiệm của Singapore thì với diện tích đất hạn chế, chính
phủ đã thực hiện chiến lược “vườn trong phố”, “vườn tường”, “vườn mái”,
“vườn ở bất cứ đâu”. Mật độ cây xanh che phủ cao đã khiến không gian đô thị
được “mềm hóa” và cải thiện chất lượng môi trường nói chung. Trong khi đó
Thủ đô Hà Nội thì thống cây xanh lâu năm theo tốc độ đô thị lại đang dần bị
chặt phá một cách nhanh chóng để làm cầu vượt, mở rộng đường, làm đường
sắt trên cao. Mới đây, hệ thống cây xanh tại một số khu vực ở Thủ đô Hà Nội đã
chặt đi để phục vụ xây đường sắt trên cao, mở rộng đường: Đường Nguyễn


Trãi, đường Phạm Văn Đồng... Tuy mục đích là tránh những nguy cơ tai nạn do
bão lụt và nhường diện tích cho quy hoạch phát triển hạ tầng, nhưng nếu xét
sang chiến lược quy hoạch như của Singapore thì chính quyền thành phố Hà
Nội cần xem lại để chọn lọc và giữ gìn hệ sinh thái đô thị đảm bảo môi trường
Thủ đô xanh, sạch, đẹp.
Thứ tư, theo kinh nghiệm của Bắc Kinh thì việc phân bổ tài nguyên không

đều và công bằng cho dân cư các thành phố, cùng với sự gia tăng dân số, hạn
hẹp về tài nguyên và môi trường thì việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh
đã có những tác động đến môi trường sống của dân cư trong đô thị. Do vậy, để
quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh tốt nhất, hiệu quả nhất thì cần phải phân bổ
tài nguyên và môi trường hợp lý nhất, với hiệu dụng tối ưu nhất.
Thứ năm, Học tập kinh nghiệm của chính quyền Stockholm - Thụy Điển
về xây dựng một hệ thống quản lý tổng hợp bảo đảm mọi khía cạnh, phù hợp
với kế hoạch hoạt động, báo cáo giám sát. Đặc biệt là chính sách tái sử dụng
các loại đất, kết nối các khu đô thị xanh với giao thông xanh một cách thuận
tiện nhất. Tôn trọng, khai thác tối đa, bảo tồn cảnh quan, bảo tồn hệ sinh thái.
Hà Nội học tập được xây theo hướng mở, hiện đại, gắn kết pha trộn khối truyền
thống và khu đô thị xanh hợp lý.
Thứ sáu, Hà Nội học tập kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng về công
tác quản lý quy hoạch - kiến trúc đô thị xanh, thông minh, hiện đại. Cần phải có
tầm nhìn vĩ mô để quy hoạch các khu đô thị xanh đảm bảo chất lượng, kết nối
giao thông xanh, hạ tầng kỹ thuật xanh, phát triển theo hướng bền vững của hệ
sinh thái đô thị… thu hút các nhà đầu tư phát triển lồng ghép các khu đô thị,
khu công nghiệp với chính sách bảo vệ môi trường cho cư dân sống trong khu
đô thị.
Thứ bảy, Hà Nội cần học tập thành phố Hồ Chí Minh về quản lý cải cách
hành chính, thể chế hóa chính sách và cải thiện cơ chế đầu tư phát triển, tổ chức


bộ máy quản lý đô thị có hệ thống, đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ quản lý
đầu tư phát triển đô thị xanh, hiện đại hóa cơ sở vật chất nền hành chính. Tích
cực triển khai giám sát cộng đồng cư dân đô thị để đảm bảo việc đầu tư phát
triển đô thị xanh hiệu quả, chống lãng phí thất thoát xảy ra, phù hợp thông lệ
quốc tế và khu vực.
b) Những bài học không thành công (bài học thất bại)
Bài học về quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh không thành công như sau:

Thứ nhất, Thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc) đầu tư phát triển đô thị xanh với
những thành công nhưng vẫn còn thất bại là bị ô nhiễm môi trường trầm trọng
xếp vào nhóm báo động vàng - đây là mức báo động cao thứ hai trong hệ thống
cảnh báo ô nhiễm, như vậy ô nhiễm môi trường ở Bắc Kinh đứng nhất nhì thế
giới. Nhà chức trách từng ban hành nhiều quy định, chính sách, đầu tư nhiều
khu đô thị xanh tại Bắc Kinh đồng thời đưa ra các hình phạt nghiêm khắc nhằm
hạn chế ô nhiễm môi trường đô thị. Tuy nhiên việc thực thi các biện pháp này
chỉ mang tính chất đối phó chưa được giải quyết một cách khoa học và quyết
liệt. Từ bài học này, thành phố Hà Nội phải có chiến lược, quy hoạch, kế hoạch
cụ thể trong công tác quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh hài hòa với kiến trúc
cảnh quan và môi trường đô thị.
Thứ hai, Bài học thất bại của thành phố Hồ Chí Minh là vấn đề ngập úng
nhưng chưa giải quyết triệt để, ô nhiễm môi trường không khí nặng, công tác
quản lý chất thải rắn không tốt… Cụ thể: Địa hình thành phố Hồ Chí Minh
phần lớn thấp, trên 70% diện tích đất tự nhiên nằm trong vùng ngập triều, bán
ngập triều. Thành phố Hồ Chí Minh đã chi ra 100.000 tỷ đồng (giai đoạn I) để
giải quyết vấn đề ngập úng và biến đổi khí hậu. Các bãi rác gần thành phố gây ô
nhiễm môi trường đô thị ngày càng tăng, hiện nay toàn thành phố mỗi ngày
phát sinh 8.700 tấn chất thải rắn sinh hoạt, khoảng 350 - 400 tấn/ngày rác thải


nguy hại, khoảng 21,4 tấn /ngày chất thải y tế nguy hại. Từ bài học không thành
công của thành phố Hồ Chí Minh làm tiền đề cho công tác quản lý của thành
phố Hà
Nội để có biện pháp phòng tránh và có chiến lược đúng trong quản lý đầu tư
phát triển đô thị xanh.
Tóm lại
Nghiên cứu về cơ sở lý luận, kinh nghiệm về quản lý đầu tư phát triển đô
thị xanh tại Thủ đô của một số nước trên thế giới và một số đô thị trong nước,
tác giả đã làm rõ một số vấn đề sau:

(1) Làm rõ nội hàm một số khái niệm: đô thị xanh, phát triển đô thị xanh,
đầu tư phát triển đô thị xanh, quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh. Từ đó
thấy sự khác biệt khi so sánh giữa đô thị và đô thị xanh, phát triển đô thị
và phát triển đô thị xanh, đầu tư phát triển đô thị với đầu tư phát triển đô
thị xanh, quản lý đầu tư phát triển đô thị với quản lý đầu tư phát triển đô
thị xanh. Qua đó thấy được tính ưu việt của công tác quản lý và “xanh
hóa đô thị”. Tác giả đưa ra một số lý thuyết liên quan đến quản lý đầu tư
phát triển đô thị xanh: Lý thuyết quản lý hệ thống của Bertalafly, lý
thuyết quản lý tổng hợp và thích nghi, thuyết sinh thái, thuyết nhị nguyên
về “đô thị - nông thôn” làm căn cứ để quản lý đầu tư phát triển đô thị
xanh trong thời gian tới.
(2) Tác giả phân tích được nội dung và các tiêu chí đánh giá, các nhân tố ảnh
hưởng đến quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh. Trong khuôn khổ luận
án này tác giả đưa ra 04 tiêu chí đánh giá: tiêu chí hiệu lực, tiêu chí hiệu
quả, tiêu chí phù hợp và tiêu chí bền vững. Các tiêu chí này sẽ được đánh
giá cụ thể ở phần thực trạng.


(3) Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và trong nước về quản lý đầu tư phát
triển đô thị xanh: London (Anh), Bắc Kinh (Trung Quốc), Singapore,
Stockholm (Thụy Điển), thành phố Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh.
Bài học thành công và bài học thất bại cho thành phố Hà Nội. Đây là các
căn cứ quan trọng để đưa ra các giải pháp sau này.
Qua việc nghiên cứu cơ sở lý luận, kinh nghiệm quốc tế và trong nước, tác giả
thấy rất cần thiết và rút ra các bài học kinh nghiệm ứng dụng vào thực tế hiện
nay cho công tác quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh ở thành phố Hà Nội.
Để việc quản lý đầu tư phát triển đô thị xanh, thông minh, hiện đại, bền
vững trong quá trình đô thị hoá mạnh mẽ hiện nay, những bài học kinh nghiệm
quý báu từ các nước trên thế giới là hết sức cần thiết cho Thủ đô Hà Nội. Tuy
nhiên, việc ứng dụng các kinh nghiệm một cách hiệu quả phù hợp với những

đặc thù của điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế -xã hội, chính trị, văn hóa và
bản sắc văn hiến lâu đời của Thủ đô Hà Nội thực sự quan trọng, chính quyền
thành phố cần có cơ chế chính sách quản lý hợp lý, kế hoạch phân bổ vốn hiệu
quả và môi trường thu hút đầu tư phát triển.
Thể chế chính sách, luật pháp của Nhà nước là một trong những yếu tố
ràng buộc cho đầu tư phát triển đô thị xanh của thành phố Hà Nội sao cho phù
hợp với từng giai đoạn lịch sử, chính trị và phù hợp với quy hoạch tổng thể phát
triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội.
Hy vọng rằng trong một tương lai gần, quản lý đầu tư phát triển đô thị
xanh và các hoạt động đầu tư phát triển đô thị ở Hà Nội theo hướng “xanh - văn
minh - hiện đại và bền vững”, để Thủ đô phát triển ngang tầm khu vực và thế
giới.