Luận văn thạc sỹ - Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
_____________

______________

TRƯƠNG DUY TUYNH

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN LINH
TỈNH HƯNG YÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Thế Truyền

HÀ NỘI – 2014


LỜI CẢM ƠN
Sau hai năm (2012-2014) học tập và nghiên cứu tại Học viện Quản lý
Giáo dục, tơi đã hồn thành khóa học Thạc sỹ, chuyên ngành Quản lý giáo dục.
Tôi xin trân trọng biết ơn sâu sắc, cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Học
viện Quản lý Giáo dục đã nhiệt tình giảng dạy, giúp đỡ chúng tơi trong q
trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tơi xin chân thành cảm ơn thầy giáo PGS Tiến sỹ Hà
Thế Truyền đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt q trình
nghiên cứu và hồn thành luận văn tốt nghiệp.
Tơi xin gửi lời cảm ơn Ban giám hiệu, các đồng chí cán bộ quản lý,

giảng viên các khoa, phịng Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên,
cùng các bạn đồng nghiệp và gia đình đã cung cấp số liệu, tài liệu, đóng góp
nhiều ý kiến quý báu và tạo điều kiện thuận lợi để tôi học tập, nghiên cứu và
hồn thành khóa học.
Mặc dù có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, nhưng do điều
kiện nghiên cứu và khả năng cịn hạn chế, luận văn khơng tránh khỏi thiếu sót.
Kính mong nhận được sự góp ý quý báu của Quý thầy, cô và các bạn đồng
nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2014
Tác giả luận văn

Trương Duy Tuynh


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
HV
ĐHSP
QLNN
PGS,TS
GS.TSKH
HĐND
UBND
GV
GVCC
GVC
CH
SĐH
ĐNGV

ĐNCBQL
CBVCLĐ
SL
TU
NCKH-TTTL
LLCT
CM
TTBP
NCKH

Nguyên nghĩa
Học viên
Đại học sư phạm
Quản lý nhà nước
Phó Giáo sư, Tiến sỹ
Giáo sư,Tiến sỹ Khoa học
Hội đồng nhân dân
Ủy ban nhân dân
Giảng viên
Giảng viên cao cấp
Giảng viên chính
Cao học
Sau đại học
Đội ngũ giảng viên
Đội ngũ cán bộ quản lý
Cán bộ viên chức lao động
Số lượng
Tỉnh ủy
Nghiên cứu khoa học, Thông tin tư liệu
Lý luận chính trị

Chun mơn
Thứ tự biện pháp
Nghiên cứu khoa học


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.........................................................................................3
3. Phạm vi nghiên cứu...........................................................................................3
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...................................................................3
5. Giả thuyết khoa học...........................................................................................3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................4
8. Những điểm mới của luận văn..........................................................................5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH (TRƯỜNG ĐẠI HỌC)...............6
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề..................................................................6
1.1.1. Trên thế giới............................................................................................6
1.1.2. Ở Việt Nam.............................................................................................7
1.2. Một số khái niệm cơ bản..............................................................................13
1.2.1. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý phái triển nguồn
nhân lực giáo dục............................................................................................13
1.2.2. Khái niệm về dự báo nguồn nhân lực, kế hoạch chiến lược:.................20
1.2.3. Phát triển đội ngũ giảng viên.................................................................22
1.3. Công tác quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trong trường đại học...........29
1.3.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng trường đại
học.................................................................................................................. 29
1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Khoa, bộ môn trực thuộc
trường đại học.................................................................................................29

1.3.3. Giảng viên và nhiệm vụ, quyền hạn của giảng viên trường đại học
........................................................................................................................ 31
1.3.4. Nội dung của quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trong trường đại
học..................................................................................................................32
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển đội ngũ giảng viên.................38
1.4.1. Các yếu tố chủ quan..............................................................................38
1.4.2. Các yếu tố khách quan..........................................................................40
Kết luận Chương 1..............................................................................................42


Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN VÀ QUẢN LÝ
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG CHÍNH TRỊ
NGUYỄN VĂN LINH TỈNH HƯNG YÊN..........................................................43
2.1. Vài nét giới thiệu về tỉnh Hưng Yên và trường chính trị Nguyễn Văn
Linh tỉnh Hưng Yên............................................................................................43
2.1.1. Giới thiệu sơ lược về tỉnh Hưng Yên....................................................43
2.1.2. Giới thiệu về trường chính trị Nguyễn Văn Linh, tỉnh Hưng Yên ........43
2.2. Thực trạng đội ngũ GV của Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh
Hưng Yên............................................................................................................46
2.2.1. Về đội ngũ giảng viên...........................................................................46
2.2.2. Về cơ cấu đội ngũ giảng viên................................................................49
2.2.3. Nhận xét, đánh giá chung về đội ngũ giảng viên của Trường chính
trị Nguyễn Văn Linh.......................................................................................58
2.3. Thực trạng về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường chính trị
Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên........................................................................59
2.3.1. Về quy hoạch phát triển đội ngũ............................................................59
2.3.2. Công tác tuyển dụng giảng viên............................................................63
2.3.3. Thực trạng về đào tạo, bồi dưỡng giảng viên........................................64
2.3.4. Chế độ chính sách.................................................................................67
2.3.5. Thực trạng về quản lý sử dụng và dánh giá giảng viên.........................69

2.3.6. Đánh giá chung về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên......................73
2.4. Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý và phát triển đội ngũ
giảng viên............................................................................................................77
2.4.1. Các yếu tố chủ quan..............................................................................77
2.4.2. Các yếu tố khách quan..........................................................................80
Kết luận Chương 2..............................................................................................82
Chương 3: ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN LINH TỈNH
HƯNG YÊN...........................................................................................................83
3.1. Định hướng và một số nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý phát triển
đội ngũ giảng viên của Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên........83
3.1.1. Định hướng phát triển Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng
Yên.................................................................................................................. 83


3.1.2. Những vấn đề đặt ra cho công tác quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên của Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên..........................84
3.1.3. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp.........................................................85
3.2. Đề xuất biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường chính trị
Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên........................................................................88
3.2.1. Nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của đội ngũ giảng viên
........................................................................................................................ 88
3.2.2. Xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ giảng viên và sắp xếp hợp
lý cơ cấu đội ngũ hiện có................................................................................92
3.2.3. Đổi mới tư duy, cách làm và khắc phục có hiệu quả những tồn tại
trong từng khâu của công tác đào tạo, bồi dưỡng nhằm năng cao chất
lượng đội ngũ giảng viên................................................................................97
3.2.4. Điều chỉnh, ban hành các văn bản quy định nội bộ phù hợp với thực
tế của Trường, cải thiện chế độ đãi ngộ nâng cao thu nhập của giảng viên
...................................................................................................................... 103

3.2.5. Tăng cường và đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá giảng viên..........106
3.2.6. Đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý
phòng, khoa và các tổ chức chính trị trong Trường.......................................110
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................112
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp....................114
Kết luận Chương 3............................................................................................120
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................121
1. Kết luận.........................................................................................................121
2. Kiến nghị.......................................................................................................122
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................125


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê đội ngũ giảng viên trong 3 năm gần đây..................................47
Bảng 2.2. Thống kê ĐNGV theo đơn vị quản lý và theo trình độ học vấn..............50
Bảng 2.3. Thống kê ĐNGV theo độ tuổi.................................................................51
Bảng 2.4. Thống kê ĐNGV theo giới tính (có đến ngày 31/12/2013)....................52
Bảng 2.5. Thống kê ĐNGV theo chức danh............................................................54
Bảng 2.6. Trình độ tin học, ngoại ngữ của giảng viên.............................................55
Bảng 2.7. Kết quả khảo sát đánh giá năng lực NCKH của giảng viên.....................56
Bảng 2.8. So sánh đội ngũ giảng viên hiện có với chiến lược phát triển.................62
Bảng 2.9. Kết quả khảo sát công tác quy hoạch, phát triển đội ngũ giảng viên
................................................................................................................................. 62
Bảng 2.10. Kết quả khảo sát thực trạng về công tác tuyển dụng giảng viên............63
Bảng 2.11. Thực trạng về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giảng viên từ năm
2011 đến 2013.........................................................................................................65
Bảng 2.12. Kết quả khảo sát thực trạng đào tạo, bồi dưỡng GV..............................66
Bảng 2.13. Kết quả khảo sát về hiệu quả thực hiện các chế độ chính sách đối
với giảng viên..........................................................................................................68
Bảng 2.14. Kết quả khảo sát thực trạng về sử dụng giảng viên...............................70

Bảng 2.15. Kết quả khảo sát công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng ĐNGV..........72
Bảng 2.16. Cơ cấu đội ngũ cán bộ chủ chốt của trường...........................................77
Bảng 3.1. Kết quả phiếu trưng cầu ý kiến về tính cần thiết của các biện pháp
............................................................................................................................... 115
Bảng 3.2. Kết quả phiếu trưng cầu ý kiến về tính khả thi của các biện pháp................117
Bảng 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh
Hưng Yên..............................................................................................................118



DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Thống kê đội ngũ giảng viên từ năm 2010 đến nay.............................47
Biểu đồ 2.2. Thống kê ĐNGV theo trình độ học vấn...............................................51
Biểu đồ 2.3. Thống kê ĐNGV theo độ tuổi.............................................................51
Biểu đồ 2.4. Thống kê ĐNGV theo giới tính...........................................................53
Biểu đồ 2.5. Thống kê ĐNGV theo chức danh........................................................55
Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý phát triển ĐNGV của
Trường................................................................................................................... 116
Biểu đồ 3.2. Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý phát triển ĐNGV của
Trường................................................................................................................... 118
Biểu đồ 3.3: Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản
lý phát triển ĐNGV Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên...............119
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Quản lý và phát triển nguồn nhân lực.....................................................20
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên......46
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp...........................................................113

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Về lý luận:
Cuộc cách mạng khoa học cơng nghệ phát triển nhanh chóng, yếu tố
con người trở nên có vai trị quyết định đối với sự phát triển của mỗi quốc gia.
Nguồn nhân lực có chất lượng cao về trí tuệ và kỹ năng trở thành lợi thế
không nhỏ trong sự phát triển đất nước.
Quản lý giáo dục là khâu then chốt đảm bảo sự thành công của phát
triển giáo dục. Thông qua quản lý giáo dục, việc thực hiện mục tiêu đào tạo,
các chủ trương chính sách giáo dục, nâng cao hiệu quả đầu tư nâng cao chất
lượng giáo dục... mới được triển khai có hiệu quả. Quản lý đội ngũ giảng viên
là khâu đột phá để nâng cao chất lượng đội ngũ, nâng cao chất lượng đào tạo
và thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra. Kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục
thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khóaVIII) tại phiên họp ngày 05 tháng 3
năm 2009 đã chỉ ra một trong bảy nhiệm vụ, giải pháp quan trọng nhất để
phát triển giáo dục đến năm 2020 là: "Đổi mới mạnh mẽ quản lý Nhà nước
đối với giáo dục đào tạo; Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng..." để nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện.
Trong điều 15 của Luật Giáo dục cũng đã ghi rõ: "Nhà giáo giữ vai trò
quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục". Vì vậy, phát triển đội ngũ
giảng viên là nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục và của tất cả các nhà trường.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI (2011) của Đảng nêu:
"Trong bất kỳ điều kiện và tình huống nào, phải kiên trì thực hiện đường lối
và mục tiêu đổi mới, kiên định và vận dụng sáng tạo, phát triển Chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội..”

2
Quy định số 54- QĐ/TW ngày 12/5/1999 của Bộ Chính trị (khóa IX) về
chế độ học tập lý luận chính trị trong Đảng đã nêu rõ, tổ chức thực hiện việc
phân cơng đào tạo đội ngũ giảng viên “... có quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội
ngũ giảng viên lý luận chính trị trong hệ thống Đảng, tổ chức bồi dưỡng nâng
cao trình độ lý luận, nghiệp vụ cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị các
cấp"...
Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ
duyệt "Chiến lược phát triển giai đoạn 2011 - 2020" một trong bốn quan điểm
chỉ đạo trong chiến lược đã nêu "Xây dựng nền giáo dục có tính nhân dân,
dân tộc, tiên tiến, hiện đại, XHCN, lấy Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh làm nền tảng...".
Thông báo số 181-TB/TW ngày 03/9/2008 của Ban Bí thư Trung ương
(khóa X) Thơng báo kết luận của Ban Bí thư về đổi mới và nâng cao hoạt
động của trường chính trị cấp tỉnh và trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện
trong đó nêu phương hướng cần thiết là: "Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy,
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên...".
1.2. Về thực tiễn:
Mơ hình Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên hiện nay là
kết quả của quá trình hình thành và phát triển liên tục trong những năm qua.
Đó là: Q trình phát triển từ thấp đến cao, từ mơ hình chưa hồn thiện đến
hồn thiện những chức năng nhiệm vụ của Trường chính trị Nguyễn Văn Linh
tỉnh Hưng Yên.
Trong sự phát triển đó, đội ngũ giảng viên Trường chính trị Nguyễn
Văn Linh chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của Trường; cơ cấu bộ môn
chưa đủ. Một trong những ngun nhân của tình trạng trên là do cơng tác lập
kế hoạch xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên của Trường trong thời
gian đầu còn hạn chế. Để đáp ứng kịp thời nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực

3
trước mắt và lâu dài cho ngành và những đòi hỏi ngày càng cao của xã hội
trong những năm tới, việc xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên phải
được coi là nhiệm vụ quan trọng nhất, nhiệm vụ hàng đầu của nhà trường.
Xuất phát từ các cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, việc nghiên cứu:
"Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường chính trị Nguyễn Văn
Linh tỉnh Hưng Yên" là một vấn đề thiết thực cả về mặt giá trị khoa học và
thực tiễn, góp phần phát triển đội ngũ giảng viên và nâng cao chất lượng đào
tạo của Trường chính trị Nguyễn Văn Linh.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường
nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển của nhà trường
trong giai đoạn tới.
3. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng đội ngũ giảng viên trường năm
2011 đến nay và định hướng đến năm 2020.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giảng viên trường chính trị tỉnh
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của trường chính
trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên.
5. Giả thuyết khoa học
Trong những năm qua, công tác quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
của trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên đã đạt được nhiều kết
quả. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của
trường vẫn còn nhiều hạn chế. Theo đó, nếu vận dụng đồng bộ và hợp lý các
biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên do tác giả đề xuất thì sẽ góp

4
phần nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, nâng cao chất lượng đào tạo,
đáp ứng nhu cầu phát triển của trường.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Làm sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
trường đại học (Trường chính trị tỉnh).
6.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên.
6.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý cơ sở có tính khả thi đối với
việc phát triển đội ngũ giảng viên trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh
Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay.
6.4. Khảo nghiệm các biện pháp.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Thu thập, đọc, nghiên cứu,
phân tích, tổng hợp, xử lý các tài liệu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
7.2.1.Phương pháp điều tra: Bằng phiếu hỏi được chuẩn bị theo mục
đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài để tìm hiểu, khảo sát thực trạng công
tác quản lý phát triển đội ngũ giảng viên ở trường chính trị Nguyễn Văn Linh
tỉnh Hưng Yên.
7.2.2.Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia:
Xin ý kiến chuyên gia về biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên, trao
đổi phỏng vấn các cán bộ quản lý có kinh nghiệm, đội ngũ giảng viên lâu năm
có uy tín và giảng viên trẻ.
7.2.3.Phương pháp khảo nghiệm tính khả thi:
Tổng kết kinh nghiệm, khảo sát các báo cáo thực tiễn. Khảo nghiệm
tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất, phương pháp mơ hình hóa.
7.3. Nhóm phương pháp sử dụng thống kê tốn học để xử lý các thơng tin.

5
Thống kê số lượng, chất lượng đội ngũ giảng viên, học viên, xử lý
các số liệu đã thống kê, kiểm định độ tin cậy của các biện pháp phát triển
đội ngũ giảng viên từ đó đề xuất nhằm đưa ra kết luận phục vụ cho công
tác nghiên cứu.
8. Những điểm mới của luận văn
- Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trường
chính trị tỉnh (trường đại học).
- Trên cơ sở lý luận, luận văn đã bước đầu phân tích, đánh giá thực
trạng cơng tác phát triển đội ngũ giảng viên trường chính trị Nguyễn Văn
Linh tỉnh Hưng Yên.
- Luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý cơ bản để phát triển đội
ngũ giảng viên trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh Hưng Yên trong giai
đoạn hiện nay.


6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH
(TRƯỜNG ĐẠI HỌC)
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Giáo dục là một hoạt động xã hội rộng lớn có liên quan trực tiếp đến lợi
ích, quyền lợi và nghĩa vụ của mọi người dân, mọi tổ chức kinh tế, đồng thời
có liên quan đến nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội và tác động mạnh mẽ
đến đến tiến trình phát triển nhanh hay chậm của một quốc gia. Do vậy ở bất
kỳ một quốc gia nào dù giàu hay nghèo, dù phát triển hay đang phát triển
cũng phải quan tâm đến giáo dục mà trước hết là quan tâm đến phát triển
nguồn nhân lực, phát triển đội ngũ giảng viên nhằm không ngừng nâng cao

chất lượng đội ngũ đáp ứng sự phát triển kinh tế - xã hội và tạo cơ hội học
tập, học thường xuyên, học suốt đời cho người học.
Ở nước ngoài, từ xa xưa đã xuất hiện nhiều tư tưởng lỗi lạc nghiên cứu
về quản lý như Khổng Tử (551 - 479 TCN), Mạnh Tử (372 - 289 TCN) chủ
trương dùng “đức trị”, nhấn mạnh vai trò làm chủ của nhân dân và trách
nhiệm phục vụ dân của người cầm quyền. Trong khi đó tư tưởng của Tuân Tử
(khoảng 313 - 238 TCN) thì quản lý xã hội vị pháp chứ khơng phải vị đức.
Hàn Phi Tử (280 - 233 TCN), Thương Ưởng lại quan tâm đến quyền lực, chủ
trương dùng “pháp trị” để quản lý xã hội.
Từ thế kỷ XVIII đã xuất hiện nhiều tác giả đã nghiên cứu đề cập đến
những vấn đề cụ thể về quản lý trong đó đề cập nhiều đến quản lý giáo dục
như K. Ker, A. Lavropxki, M.I Canilin...; Quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên là một trong các nội dung trọng tâm của quản lý giáo dục nhằm mục tiêu
phát triển giáo dục coi giáo dục là “Quốc sách hàng đầu” của các nước trên
thế giới, tiêu biểu một số nước như:


7
Ở Nhật Bản, Ngay từ 1984: “...Nhật Bản đã tiến hành cải cách giáo
dục lần thứ III trong đó tập trung phát triển đội ngũ nhà giáo và các nhà
quản lý giáo dục chất lượng cao với tư tưởng chủ đạo là hình thành hệ thống
giảo dục suốt đời, xây dựng xã hội học tập... ” [44,530].
Ở Trung Quốc, một trong các nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục Trung
Quốc là:
“… Chính phủ đặt giáo dục lên vị trí chiến lược ưu tiên phát triển. Nhà
nước tăng cường đầu tư xây dựng đội ngũ giáo viên, đẩy mạnh phổ cập giáo
dục bắt buộc 9 năm... ” [44,684],
Cộng hòa Urugoay: “...Giáo dục đặc biệt được coi trọng trong chiến
lược phát triển đất nước, tỷ lệ biết chữ ở Urugoay được xếp vào loại cao nhất
ở Nam Mỹ, giáo dục ở Urugoay được miễn phí ở mọi các cấp học... ”

[44,712].
Ở một số nước khác như Ẩn Độ, Nga..., quản lý giáo dục và vấn đề
phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên được coi là nhiệm vụ đặc
biệt quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học góp phần phát triển nền giáo
dục...
1.1.2. Ở Việt Nam
Thời kỳ phong kiến, tư tưởng quản lý cũng xuất hiện từ lâu: Thời tiền
Lê hướng vào “pháp trị”, thời nhà Lý hướng vào “đức trị”, thời hậu Lê kết
hợp “đức trị” và “pháp trị”. Chẳng hạn, Lý Công Uẩn nêu “Trên vâng mệnh
trời, dưới theo ý dân, thấy thuận tiện thì thay đổi”. Trần Minh Tông cho rằng
“Hết thảy sinh dân đều là đồng bào của ta, nỡ lòng nào để cho bốn bể khốn
cùng”. Nguyễn Trãi nhấn mạnh “Chở thuyền là dân mà lật thuyền cũng là
dân”, hoặc “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”. Còn Lý Thường Kiệt trong bài
“Phạt Tống lộ bố văn” thì khẳng định “...Đạo làm chủ dân, cốt ở ni dân...
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói về con người và giáo dục: Sinh thời, chủ tịch


8
Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, thơng điệp nổi tiếng
của người “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì
phải trồng người”. Người đã dùng cách diễn đạt của người xưa để chuyển tải
thông điệp vào việc giáo dục con người tạo ra sức mạnh của đất nước, của dân
tộc. Với quan niệm giản dị mà sâu sắc: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”
nên ngay sau khi tuyên bố độc lập, Người luôn quan tâm, chăm lo đến sự
nghiệp giáo dục nước nhà. Do đó, thật dễ hiểu khi trong di sản tư tưởng quý
báu của Hồ Chí Minh, tư tưởng về giáo dục có một vị trí đặc biệt quan trọng.
Trong thư gửi các cán bộ, các thầy giáo, cô giáo, học sinh, sinh viên nhân dịp
vào năm học mới, ngày 16 tháng 10 năm 1968, Người viết: ‘'Giáo dục nhằm
đào tạo những người kế tục sự nghiệp cách mạng to lớn của Đảng và nhân
dân, do đó các ngành các cấp Đảng, chính quyền địa phương phải thực sự

quan tâm đến sự nghiệp này, phải chăm sóc Nhà trường về mọi mặt, đẩy sự
nghiệp giáo dục của nước ta những bước phát triển mới ” [31,24].
Tư tưởng, quan điểm về giáo dục đã được nhiều nhà sử gia đề cập tới
trong các công trình nghiên cứu của mình như Lê Q Đơn (thế kỷ XVIII).
Trong nửa đầu thế kỷ XIX, Phan Huy Chú đã nghiên cứu chi tiết và có hệ
thống về các công việc điều hành, tổ chức thi cử trong giáo dục...
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, khoa học quản lý giáo
dục Việt Nam dần hoàn thiện và phát triển, tiếp cận với thế giới. Trong q
trình đó đã xuất hiện nhiều nhà nghiên cứu về quản lý giáo dục như: Đặng Vũ
Hoạt, Hà Thế Ngữ, Phạm Minh Hạc, Trần Kiểm, Phạm Viết Vượng...
Vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX - XXI, xuất hiện những nhà
nghiên cứu kết hợp thực tiễn về giáo dục ở Việt Nam với nền giáo dục hiện
đại của các nước tiên tiến như: Đặng Quốc Bảo với tác phẩm “Phương pháp
nghiên cứu chuyên ngành quản lý giáo dục”, NXB Đại học - Hà Nội, 1996;
“Một số khái niệm về quản lý giáo dục”, Hà Nội, 1977; Chuyên đề “Phát triển


9
nguồn nhân lực - Phát triển con người”, 2010. Trần Kiểm “Khoa học quản lý
giáo dục, một số vấn đề lý luận thực tiễn”, NXB Giáo dục, 2004 “Tiếp cận
hiện đại trong quản lý giáo dục”, ĐHSP Hà Nội, 2006, “Những vấn đề cơ bản
của khoa học quản lý giáo dục”, ĐHSP Nội, 2007. Phạm Khắc Chương “Lý
luận Quản lý giáo dục - Đại cương” tập bài giảng, ĐHSP Hà Nội, 1994. Phạm
Viết Vượng với “Giáo dục học”, 2000. Bùi Minh Hiền (chủ biên), Vũ Ngọc
Hải, Đặng Quốc Bảo với “Quản lý giáo dục”, ĐHSP 2006. Nguyễn Kế Hào
với “Giáo dục Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và xu hướng phát triển”, 2008.
Vũ Ngọc Hải với “Quản lý nhà nước về giáo dục”, 2011. Bùi Minh Hiền với
“Giáo dục học so sánh và Quốc tế”, 2011. Phan Thị Hồng Vinh với “Quản lý
chương trình dạy học”...
Xây dựng, phát triển con người - nguồn nhân lực là quan điểm, chính

sách nhất quán của Đảng, Nhà nước ta. Bởi, nguồn nhân lực là nguồn lực nội
tại, cơ bản có khả năng tái sinh, tự sản sinh và đổi mới phát triển nếu biết
chăm lo, bồi dưỡng và khai thác hợp lý. Do đó, nguồn nhân lực là nguồn lực
của mọi nguồn lực, là tài nguyên của mọi tài nguyên; vừa là chủ thể, vừa là
khách thể, vừa là động lực, vừa là mục tiêu giữ vị trí trung tâm trong các
nguồn lực và giữ vai trị quyết định thành cơng của sự nghiệp đổi mới.
Trong xu thế phát triển của khoa học, cơng nghệ hiện nay thì vai trị của
nguồn nhân lực càng quan trọng. Trong ngành vi điện tử, tổng giá trị của sản
phẩm, nguyên liệu chỉ chiếm 1-3%, lao động cơ bắp chiếm 12%, còn lại 85%
là giá trị của tri thức, bí quyết cơng nghệ và chế thử. Điều đó nói lên vai trị
quan trọng của nguồn nhân lực.
Quản lý phát triển nguồn nhân lực là trách nhiệm của cả hệ thống chính
trị, của tất cả các cấp, các ngành, của toàn xã hội; diễn ra trên mọi lĩnh vực
kinh tế - xã hội; thông qua thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó, giáo
dục và đào tạo là phương tiện chủ yếu nhất. Phát triển giáo dục đào tạo là


10
động lực quan trọng, là điều kiện tiên quyết để phát triển nguồn lực con
người...
Tư duy mới của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển giáo dục trong đó
có phát triển nguồn lực con người trong hơn hai thập niên qua ngày càng sáng tỏ
và sâu sắc. Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VII (1991) xác định: “Mục tiêu và
động lực chính của sự phát triển là vì con người, do con người...”[12, 61].
Phát biểu tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt
Nam lần thứ 4 khóa VII (01/1993), Tổng Bí thư Đỗ Mười đã khẳng định:
“Nhiều năm trước đây đầu tư cho giáo dục chủ yếu được coi là đầu tư cho
phúc lợi xã hội. Ngày nay, đầu tư cho giáo dục là đầu tư để phát triển con
người, phát triển xã hội”.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng

(khoá VIII - 1996) về định hướng chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo
trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và nhiệm vụ đến năm 2000 nhấn
mạnh “Nguồn lực con người là quý báu nhất, có vai trị quyết định đặc biệt
đối với nước ta khi nguồn lực tài chính và nguồn lực vật chất cịn hạn hẹp.
Nguồn lực đó là người lao động có trí tuệ cao, có tay nghề thành thạo, có
phẩm chất tốt đẹp được đào tạo bồi dưỡng và hiện đại. Giáo dục phải làm tốt
nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước, đội ngũ lao động cho khoa
học công nghệ ”[13,5]
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX (2001) đã nêu rõ: "... Phát triển
nguồn lực con người là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội tăng trưởng kinh tế
nhanh và bền vững... ” [14,89],
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ X (2006) khẳng định: "... Phải gắn tăng
trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, phát triển toàn diện con người, thực
hiện dân chủ, tiến bộ và công bằng xã hội... ” [15, 5].
Tại Đại hội XI (2011), Đảng ta tiếp tục xác định nhân tố con người là một


11
trong năm quan điểm phát triển: "... phát huy tối đa nhân tố con người; coi con
người là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển”, là một
trong ba khâu đột phá chiến lược: “Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là
nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện
nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân lực với phát
triển và ứng dụng khoa học, công nghệ... ” [16,24], đồng thời cũng là 1 trong 12
định hướng phát triển kinh tế - xã hội: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,
đổi mới toàn diện và phát triển nhanh giáo dục, đào tạo”[16, 15].
Xác định được tầm quan trọng của giáo dục, những năm qua nước ta đã
xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục ngày càng đông đảo, có
phẩm chất đạo đức, chun mơn tốt. Trong chiến lược phát triển giáo dục
2001 - 2010 đã đưa ra các giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo: "... Phát triển

đội ngũ nhà giáo đảm bảo đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và chuẩn về chất
lượng đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô vừa nâng cao chất lượng và hiệu
quả giáo dục..., “...Đổi mới cơ chế và phương thức quản lý giáo dục...; xây
dựng và thực hiện chuẩn hóa đội ngũ quản lý giáo dục...”. [9, 8]
Mục tiêu trong Quy hoạch phát triển nhân lực ngành giáo dục giai đoạn
2011 - 2020 (ban hành kèm theo Quyết định số 6639/QĐ - BGDĐT ngày
29/12/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã chỉ rõ: “Quy hoạch
phát triển nhân lực ngành Giáo dục đến năm 2020 nhằm xác định được nhu
cầu về số lượng, cơ cấu và trình độ nhân lực của ngành, góp phần đảm bảo
lực lượng để tiến hành công cuộc đổi mới cơ bản và tồn diện nền giáo dục
nước nhà góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu của kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020” [46, 3].
Công tác nghiên cứu quản lý phát triển nguồn nhân lực đã có nhiều
cơng trình nghiên cứu, nhiều hội thảo khoa học về chủ đề đội ngũ nhà giáo
dưới góc độ quản lý giáo dục theo ngành học, bậc học đã được tiến hành


12
tương đối có hệ thống. Một số cơng trình tiêu biểu như:
Mai Hữu Khuê (2004), Tâm lý học lãnh đạo, quản lý, NXB Chính trị
Quốc gia, Hà Nội;
- Trần Kiểm (2006), Tiếp cận hiện đại trong quản lý giáo dục, NXB
Đại học Sư phạm;
- Đặng Quốc Bảo (2010), Chuyên đề Phát triển nguồn nhân lực, phát
triển con người về Giáo dục - Đào tạo;
- Vũ Ngọc Hải (2011), Tập bài giảng quản lý nhà nước về giáo dục...
Từ kết quả của các cơng trình nghiên cứu có thể rút ra những điểm sau:
Các cơng trình này nghiên cứu quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
theo các hướng khác nhau như: Nghiên cứu phát triển đội ngũ giảng viên dưới
góc độ phát triển nguồn nhân lực. Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên

đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và nghiên cứu đề xuất các giải pháp xây
dựng phát triển đội ngũ giảng viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.... Tuy nhiên, chưa có cơng trình đi sâu nghiên cứu về quản lý
phát triển đội ngũ giảng viên trường chính trị tỉnh (trường đại học) trong xu
thế tồn cầu hóa, mở cửa hội nhập nền kinh tế theo các góc độ: Dự báo nguồn
nhân lực, quy hoạch đội ngũ giảng viên, về chính sách thu hút nhân tài, chính
sách tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng... trong tiến trình phát triển Nhà trường.
Trong chương trình đào tạo thạc sỹ quản lý giáo dục, vấn đề quản lý
phát triển đội ngũ giảng viên chưa được triển khai nghiên cứu một cách có hệ
thống. Một số luận văn tốt nghiệp đã chọn đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực
xây dựng phát triển đội ngũ giảng viên. Tuy vậy, vấn đề đặt ra là đề xuất
những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên trường đại học (trường chính trị tỉnh) thì chưa có cơng trình nào
nghiên cứu đề xuất theo hướng trên.
Đối với tỉnh Hưng Yên, Nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII
(2010-2015) có kế hoạch phù hợp để mọi cán bộ, đảng viên đều được học


13
tập và thường xuyên tự học tập, rèn luyện, tu dưỡng nhằm nâng cao nhận
thức về chủ nghĩa Mác Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nắm vững quan điểm,
đường lối chính sách của Đảng trong cơng cuộc đổi mới... phấn đấu đến năm
2015 100% cán bộ diện tỉnh ủy quản lý có trình độ chun mơn từ đại học, lý
luận chính trị từ cao cấp trở lên, trong đó có từ 10- 15% thạc sĩ, tiến sĩ; có
trình độ ngoại ngữ, tin học đáp ứng được yêu cầu trong cơng tác lãnh đạo,
quản lý [47, 65]. Vì vậy nhu cầu phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao
để đào tạo nguồn lực lao động có chun mơn về kinh tế, kỹ thuật trình độ
cao đáp ứng sự phát triển kinh tế - xã hội như hiện nay và những năm tới của
tỉnh là yêu cầu bức bách. Do vậy, nghiên cứu về Biện pháp quản lý phát triển
đội ngũ giảng viên của Hiệu trưởng Trường chính trị Nguyễn Văn Linh tỉnh

Hưng Yên là vấn đề cấp thiết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý phái triển
nguồn nhân lực giáo dục
1.2.1.1. Quản lý
Trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, con người tồn tại và phát
triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của cá nhân, của một tổ chức, từ một nhóm
nhỏ đến phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia, quốc tế và đều phải thừa nhận
và chịu một sự quản lý nào đó. Ngày nay, thuật ngữ quản lý đã trở nên phổ
biến, nhưng chưa có một định nghĩa thống nhất.
Theo tác giả Harol Koontz: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu bảo
đảm sự hoạt động nỗ lực của các cá nhân nhằm đạt được các mục tiêu của tổ
chức” [40, 12].
Theo Henri Fayol (1841 - 1952), người đặt nền móng cho lý luận tổ
chức cổ điển: “Quản lý tức là lập kế hoạch, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và
kiểm tra”. Đây là khái niệm mang tính khái quát về chức năng quản lý.


14
Trong từ điển Tiếng Việt Tường giải và Liên tưởng (2004), “Quản lý là
tổ chức, điều khiển và theo dõi thực hiện...” [36, 663].
Tác giả Mai Hữu Khuê cho rằng “Quản lý là sự tác động có mục đích
của cán bộ quản lý đối với tập thể con người, nhằm làm cho hệ thống hoạt
động bình thường, giải quyết được nhiệm vụ đề ra” [26, 24],
Theo tác giả Vũ Ngọc Hải: “Quản lý là tác động có tổ chức, có hướng
đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra” [22, 2].
Rất nhiều tác giả với nhiều định nghĩa về quản lý tùy theo cách tiếp cận
dưới các góc độ khác nhau như: góc độ tổ chức, quản lý, hành động...
Nhiều cơng trình nghiên cứu gần đây về khoa học quản lý của các nhà
nghiên cứu, các giáo sư giảng dạy và làm việc ở các trường đại học, học viện

viết dưới dạng giáo trình, sách tham khảo, chuyên đề, tập bài giảng... đã được
cơng bố. Đó là các tác giả: Phạm Thành Nghị, Vũ Ngọc Hải, Trần Kiểm, Trần
Quốc Thành, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Gia Q, Bùi Trọng Tn... Các cơng
trình nghiên cứu của các tác giả trên đã giải quyết được các vấn đề lý luận cơ
bản về khoa học quản lý như: khái niệm quản lý, bản chất của hoạt động quản
lý, thành phần, cấu trúc, chức năng, nội dung của quản lý, các phương pháp
và nghệ thuật quản lý...
Thuật ngữ “Quản lý” (tiếng Việt gốc Hán) được hiểu gồm hai q trình
tích hợp vào nhau. Q trình “quản” gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì ở trạng
thái ổn định. Quá trình “lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới đưa vào hệ
phát triển.
Tuy có nhiều cách hiểu, cách định nghĩa khác nhau. Có người cho quản
lý là hoạt động nhằm đảm bảo sự hồn thành cơng việc thơng qua sự nỗ lực
của người khác. Cũng có người cho quản lý là một hoạt động thiết yếu nhằm
đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được mục đích của nhóm.
Song có thể hiểu: Theo nghĩa rộng, quản lý là hoạt động có mục đích của con


15
người, là sự tác động chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội và
hành vi hoạt động của con người nhằm phát triển phù hợp với quy luật, đạt tới
mục đích đề ra. Cho đến nay nhiều người cho rằng: Quản lý chính là các hoạt
động do một hoặc nhiều người điều phối hành động của những người khác
nhằm thu được kết quả mong muốn. Từ những ý chung của các định nghĩa và
xét với tư cách là một hành động, có thể định nghĩa: Quản lý là sự tác động
có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt
mục tiêu đề ra đúng ý chí của chủ thể quản lý và phù hợp với quy luật khách
quan. Từ định nghĩa trên, có thể nói mục tiêu của quản lý là tạo dựng một mơi
trường, mà trong đó mỗi người có thể hồn thành được mục đích của mình
hoặc của nhóm người với thời gian ít nhất mà đạt hiệu quả cao nhất. Đối

tượng của quản lý là các quan hệ quản lý, tức là quan hệ giữa người và người
trong quản lý, quan hệ giữa chủ thể và đối tượng quản lý.
Với cách lập luận, quản lý được cấu thành từ hai bộ phận: chủ thể quản
lý và khách thể quản lý, do vậy xuất hiện các hoạt động quản lý độc lập tương
ứng mà ta gọi là chức năng quản lý. Chức năng quản lý cũng là hình thức biểu
hiện sự tác động có chủ đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý. Vì
vậy, thực chất các chức năng quản lý chính là hình thức tồn tại của các tác
động quản lý.
Có nhiều cách phân loại chức năng quản lý, nhưng thông thường chúng
ta quan tâm đến 4 chức năng quản lý đó là: Lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo,
kiểm tra. Mỗi chức năng quản lý là một hoạt động tất yếu khách quan và có
tính độc lập tương đối nhưng chúng lại có sự liên kết chặt chẽ, hữu cơ trong
một hệ thống nhất quán. Vì vậy, việc phân chia các chức năng quản lý theo
những giai đoạn tác động cũng chỉ là tương đối. Ví dụ để lập được kế hoạch
phải dự báo; trong chức năng tổ chức có chức năng phối hợp, động viên;
trong lãnh đạo có quản trị nhân sự, điều khiển...


16
1.2.1.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là một bộ phận quan trọng trong quản lý xã hội. Theo
cấp độ quản lý, quản lý giáo dục là quản lý mọi hoạt động giáo dục trong xã
hội, đó là cấp độ quản lý nhà nước. Q trình đó bao gồm các hoạt động giáo
dục của bộ máy nhà nước, của hệ thống giáo dục quốc dân, của các tổ chức xã
hội, của gia đình... Theo cấp độ quản lý nhà trường, quản lý giáo dục là những
tác động có mục đích, có hệ thống, có khoa học, có ý thức của chủ thể quản
lý, là quá trình dạy và học diễn ra trong các cơ sở giáo dục.
Cũng như khái niệm quản lý, quản lý giáo dục có nhiều khái niệm
khác nhau.
“Quản lý nhà nước về giáo dục là hoạt động của nhà nước (các cơ quan

quản lý nhà nước) trong lĩnh vực giáo dục trên các phương diện lập pháp, hành
pháp và tư pháp nhằm thực hiện chức năng đối nội, đối ngoại của nhà nước.
Hay nói cách khác QLNN về giáo dục là sự tác động của chủ thể quản lý mang
quyền lực nhà nước (các cơ quan QLNN về giáo dục), chủ yếu bằng pháp luật
tới các đối tượng quản lý nhằm thực hiện mục tiêu đề ra” [22, 69].
Theo tác giả M.I. Kôndakôp “Quản lý giáo dục là tập hợp những biện
pháp nhằm đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ
thống giáo dục để tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về số lượng
cũng như chất lượng ” [43, 93].
Theo tác giả Bùi Minh Hiền - Vũ Ngọc Hải - Đặng Quốc Bảo: Ở cấp vĩ
mô (quản lý một nền giáo dục): “Quản lý giáo dục được hiểu là những tác
động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật)
của chủ thể quản lý đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ cấp cao nhất đến
các cơ sở giáo dục là nhà trường) nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả
mục tiêu phát triển giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội đặt ra cho ngành
giáo dục)” [23, 10].