Người lính qua một số bài thơ tiêu biểu trong kháng chiến chống pháp

Người lính qua một số bài thơ tiêu biểu trong kháng chiến chống Pháp - Ngữ
Văn 12
Bình chọn:

Trong chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp trường kì gian khổ, thơ ca Việt Nam đã phát triển
khá mạnh mẽ và thu được một số thành tựu đáng tự hào.



Những bài thơ tiêu biểu về quê hương đất nước giai đoạn 1945-1975 - Ngữ Văn 12



Hình tượng Tổ Quốc trong thơ ca sau cách mạng tháng Tám 1945 đến 1975 - Ngữ Văn 12



Phân tích ngôn từ nghệ thuật trong bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca - Ngữ Văn 12



Cảm nhận của anh, chị về hình tượng Lor-ca - Ngữ Văn 12

Xem thêm: Nghị luận văn học lớp 12 Học trực tuyến Môn Văn học

BÀI LÀM
Trong chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp trường kì gian khổ, thơ ca Việt Nam đã
phát triển khá mạnh mẽ và thu được một số thành tựu đáng tự hào. Thơ kháng chiến phần
nhiều viết về cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, trong đó miêu tả khá thành công hình
ảnh người lính - nhân vật trung tâm của mộc kháng chiến. Dường như thơ ca đã cùng người
lính ra trận, thơ ca góp phần động viên khích lệ họ vượt qua gian khổ chiến thắng kẻ thù.

Sau cuộc Cách mạng tháng Tám vĩ đại, đội ngũ các nhà thơ Việi Nam xuất hiện một loạt cây
bút trẻ. Bên cạnh những nhà thơ sáng tác trước Cách mạng, những thi sĩ của phong trào "Thơ
mới", chúng ta thấy sự xuất hiện của Nguyễn Đình Thi, Hoàng Trung Thông, Trần Hữu Thung,
Chính Hữu, Hồng Nguyên... Các nhà thơ này ít nhiều đều gián tiếp hoặc trực tiếp phục vụ trong
quân đội. Họ có điều kiện thuận lợi để có thể viết đúng và viết hay về người lính.
Những năm đầu nhân dân ta cùng lên kháng chiến, như một lẽ tất nhiên, người lính - anh bộ
đội được mọi người chú ý. Họ nhanh chóng trở thành linh hồn của cuộc kháng chiến, trở thành
niềm tin yêu và hi vọng của cả dân tộc. Tố Hữu đã nói hộ tình cảm của nhân dân đối với anh vệ
quốc quân:
Anh vệ quốc quân ơi
Sau mà yêu anh thế!
Sinh ra ở một đất nước nông nghiệp, họ vốn là những người nông dân mặc áo lính. Vì Tổ
quốc, họ đành tạm biệt bến nước sân đình, nương dâu, bãi mía, ra đi chiến đâu. Ta hãy nghe
lời tâm sự của hai chiến sĩ khi nói về quê hương mình:
Quê hương anh nước mặn đồng chua,
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.


Họ ra đi, để lại nơi quê nhà người vợ trẻ một nắng hai sương, cày sầu cuốc bẫm, tích cực
tăng gia sản xuất để phục vụ kháng chiến. Trần Hữu Thung đã khắc họa khá thành công hình
ảnh anh vệ quốc quân nông dân qua trí nhớ của người vợ. Ngay buổi tòng quân rộn ràng tiếng
trống, thấp thoáng bóng cờ, ngay phút tiễn đưa bịn rịn, anh vẫn không quên nhắc vợ:
Ruộng mình quên cày xáo,
Nên lúa chín không đều.
Nhớ lấy để mùa sau,
Nhà cố làm cho tốt.
Cái chất nông dân thuần phác mới đáng quý làm sao, và chính nó sẽ tạo nét sức mạnh để
anh vượt qua mọi khó khăn gian khổ chiến thắng kẻ thù. Bài thu Thăm lúa tuy không trực tiếp
viết về anh bộ đội - người lính, nhưng người đọc vẫn cảm thấy hình ảnh đẹp đẽ gần gũi của
anh trong tâm tưởng của người vợ , trong đồng lúa đang say hạt ở chốn quê nhà.

Từ một dân tộc nô lệ, với giáo mác tầm vông, chúng ta vùng lên chọi lại xe tăng đại bác kè
thù. Trong cuộc chiến đâu một mất một còn không cân sức này anh bộ đội đã là người trực tiếp
chịu biết bao nhiêu hi sinh, gian khổ. Nửa thế kỉ sau, đọc lại những vần thơ dưới đây của Chính
Hữu trong bài thơ Đồng chí, mấy ai trong chúng ta không cầm được nước mắt, không thán
phục sức chịu đựng phi thường của những người nông dân mặc áo lính:
Anh với anh biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai,
Quần tôi có vài mảnh vá.
Miệng còn cười buốt giá,
Chân không giầy,
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay...
Họ bao đêm ngủ ngoài rừng, trải lá cây làm chiếu, lấy manh áo làm chăn, lấy sức người
chống chọi với thời tiết khắc nghiệt. (Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ). Họ đã từng ở nơi
rừng thiêng nước độc. Bởi vậy, không thể coi là cường điệu khi ta đọc những vần thơ viết về
binh đoàn Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng. Sự thật ở binh đoàn này, rất nhiều chiến sĩ bị sốt
rét, một viên kí ninh cũng không, đến nỗi nhiều người rụng hết tóc:
Tây Tiến đoàn binh khônq mọc tóc
Quân xanh màu lá giữ oai hùm.
Trong số họ nhiều người đã vĩnh viễn nằm xuống ở nơi biên giới xa xôi, có tiếng gầm thét ghê
người của sông Mã và có tiếng cọp trêu người (Tây Tiến - Quang Dũng), ở mức độ khác, Tố
Hữu cũng đã từng nói đến cái gian khổ này của những người lính tham gia chiến dịch Điện


Biên "năm mươi sáu ngày đêm khoét núi ngủ hầm, mưa dầm cơm vắt, máu trộn bùn non” trong
bài Hoan hô chiến sĩ Điện Biên. Như vậy nói cho cùng, đâu có phải thơ ca viết về người lính
trong kháng chiến chống Pháp chỉ nói về chiến công huy hoàng mà quên mất sự hi sinh mất
mát của từng người chiến sĩ? Có điều, bởi ra đời trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, hình
ảnh người lính trong thơ ca thời chống Pháp cũng chưa thể nói là đã được miêu tả một cách
đầy đủ và toàn diện.

Vượt lên trên mọi khó khăn gian khổ, người lính trong thơ ca thời chống Pháp có một tinh
thần khắc phục khó khăn thật đáng quý. Nghe theo lời dạy của Bác kính yêu, nhân dân ta "ai có
súng dùng súng" không có súng thì dùng cuốc xẻng, gậy gộc vùng lên chiến đấu. Những ngày
đầu kháng chiến, với tinh thần sáng tạo, những nsười nông dân mặc áo lính đã:
Lột sắt đường tàu
Rèn thêm dao kiếm
Áo vải chân không
Đi lùng giặc đánh
Hình ảnh của họ thật gần gũi với hình ảnh những người nghĩa quân Nam Bộ trong những
ngày đầu quân Pháp đặt chân lên đất nước ta trong bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc nổi tiếng của
Nguyền Đình Chiểu.
Trong những năm tháng gian lao ấy của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, những anh
vệ quốc quân đã cùng nhau chia ngọt sẻ bùi, vào sinh ra tử có nhau. Tình đồng đội, tình đồng
chí ngày thêm keo sơn gắn bó. Lúc thiếu thốn, khi ốm đau, tình đồng chí giúp cho họ thêm sức
mạnh, "thương nhau tay nắm lấy bàn tay". Cảm động biết bao nhiêu mối quan hệ tốt đẹp của
những người cùng chiến đâu vì lí tưởng giải phóng quê hương:
Súng bên súng, đầu sát bên đầu.
Đêm rét chung chăn thành đôi tri ki.
Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu là một thành công nổi bật trong những bài thơ viết về người
lính. Đời lính đâu có phải toàn có khói bom và thuốc súng.
Với một tâm hồn rộng mở, trong sáng, người lính cũng có những phút giây, những kỉ niệm
thật êm đẹp, thơ mộng. Giữa cảnh núi rừng mênh mông yên tĩnh ánh trăng vằng vặc, các an

Xem thêm tại: />